Finanse i rachunkowość PREZENTACJA
-
Upload
michal-michalowski -
Category
Documents
-
view
1.984 -
download
5
Transcript of Finanse i rachunkowość PREZENTACJA
Rachunkowość i finanse podmiotów gospodarczych
Prof. dr hab. Andrzej Bernacki
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
2
Zakres przedmiotu
• Rachunkowość,
• Finanse przedsiębiorstw i organizacji
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
3
Zakres wiedzy rachunkowość
Rachunkowość jest bardzo szeroką dyscypliną wiedzy dotyczącą działalności gospodarczej człowieka. Jej zadaniem jest ewidencja działalności gospodarczej ujmowanej w mierniku pieniężnym.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
4
Potrzeba, przydatność i zadania prowadzenia rachunkowości
Potrzeba prowadzenia rachunkowości jest
bardzo szeroka i nie przez wszystkich
dostatecznie rozumiana. Bardzo syntetycznie
zakres prowadzenia rachunkowości
przedstawia profesor Paul Meimberg w
swojej książce „Rachunkowość”.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
5
Zadania prowadzenia rachunkowości wg. P. Maimberga
bieżąca kontrola zdarzeń gospodarczych, kontrola stanu majątkowego, obliczanie wyników działalności
przedsiębiorstwa, dostarczanie liczb do analizy działalności
przedsiębiorstwa, dostarczanie liczb do planowania operacyjnego
i strategicznego.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
6
Podstawowe grupy zagadnień rachunkowości
dokumentacja zdarzeń gospodarczych,
księgowość gospodarcza (magazynowa) ilościowa,
księgowość wartościowa-finansowa,
formy techniczne księgowości,
prowadzenie księgowości i jej organizacja.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
7
Węższy i szerszy zakres rachunkowości
* księgowość wartościowa,
* kalkulacje, rachunek kosztów,* taksacja – wycena
Zakres Zakres
* sprawozdawczość finansowa węższy szerszy
* statystykę
* planowanie
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
8
Księgowość wartościowa
Najważniejszym zakresem rachunkowości jest
księgowość. Jest to zespół zapisów
prowadzonych, którego celem jest ujęcie stanu
jak i zmian w stanie środków produkcji i
zobowiązań, ewidencja przebiegu procesu
produkcji oraz obliczenie wyniku finansowego
przedsiębiorstwie.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
9
Kalkulacje
Przez pojęcie kalkulacji rozumiemy
przeprowadzanie różnorodnych rachunków,
których celem jest ustalenie poziomu
ponoszonych kosztów działalności
produkcyjnej, usługowej lub handlowej oraz
uzyskiwanych przychodów.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
10
Rodzaje kalkulacji
kalkulacje pełne - dotyczące kosztów i
produkcji całego przedsiębiorstwa.
kalkulacje niepełne - ujmują jedynie koszty i
produkcji wybranych produktów lub usług.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
11
Kalkulacje (cd)
Kalkulacje mogą być wykorzystywane w
ramach księgowości lub poza księgowo.
Przeprowadzanie kalkulacji jest bardzo
przydatne do podejmowania decyzji
bieżących i perspektywicznych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
12
Taksacja
Taksacje obejmują wycenę środków
produkcji i wytworzonych produktów.
Potrzeba wyceny jest konieczna szczególnie
w przypadku zakupu lub sprzedaży,
dziedziczenia i t p. majątku przedsiębiorstwa.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
13
Sprawozdawczość finansowa
Sprawozdawczość finansowa ma za zadanie
dostarczenie informacji dotyczących sytuacji:
majątkowej ( na podstawie bilansu
majątkowego),
finansowej ( na podstawie rachunku wyników).
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
14
Podstawowe sprawozdania finansowe rachunkowości
bilans majątkowy,
rachunek zysków i strat,
sprawozdanie z przepływu środków
pieniężnych,
informacje dodatkowe.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
15
Podstawa sporządzania sprawozdań finansowych
Sprawozdania finansowe sporządzane są na
podstawie ksiąg rachunkowych
prowadzonych w przedsiębiorstwie.
Stanowią one zamknięcie rocznej
działalności przedsiębiorstwa.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
16
Szerszy zakres rachunkowości
Zgodnie z przyjętą interpretacją do
szerszego zakresu rachunkowości zaliczana
jest również:
statystyka,
planowanie.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
17
StatystykAK.
Na podstawie sprawozdań finansowych liczby wykorzystywane są dla celów statystycznych.
Każde przedsiębiorstwo w wyniku jego zarejestrowania otrzymuje REGON.Jest to nr na podstawie którego przedsiębiorstwo zaklasyfikowane jest do odpowiedniego Działu itp.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
18
KONIEC WYK.03.02. 2004
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
19
Planowanie
Jak podaje Prof. Danuta Misiak planowanie w
systemie gospodarki centralnie sterowanej
było oddzielenie od ewidencji księgowej.
Dane liczbowe zawarte w sprawozdaniach
finansowych wykorzystywane są w statystyce
regionalnej i centralnej.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
20
Planowanie (cd)
Liczby pochodzące z sprawozdań
finansowych powinny być analizowane. Na
podstawie przeprowadzonej analizy
podejmowane są decyzje operacyjne i
strategiczne wykorzystywane następnie w
planowaniu.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
21
Rachunkowość
Rachunkowość jest bardzo szeroką dyscypliną
wiedzy dotyczącą działalności gospodarczej
człowieka. Jej zadaniem jest ewidencja
działalności gospodarczej ujmowanej w
mierniku pieniężnym.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
22
Rachunkowość (cd)
Celem ewidencjonowania procesów
gospodarczych jest ujęcie sytuacji
majątkowej i finansowej przedsiębiorstwa. W
praktyce wykorzystywane są różne definicje
rachunkowości Różnorodność tych definicji
wiąże się z szerokim zakresem ujmowanym
w rachunkowości.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
23
Definicja rachunkowości
Rachunkowość jest całościowym, uporządkowanym
systemem, który umożliwia dokonanie pomiaru,
rejestracji, grupowania i prezentacji zjawisk
gospodarczych ( operacji gospodarczych), dla potrzeb
kierowania jednostką, gospodarczą zgodnie z
rzeczywistym stanem występującym w danym
podmiocie gospodarczym oraz zgodnie z przepisami
prawa.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
24
Definicja rachunkowości według A. Jarugowej (1992)
Rachunkowość to proces identyfikacji, pomiaru i przekazywania informacji, które są potencjalnie użyteczne do podejmowania decyzji gospodarczych, Z punktu widzenia działań, jakie składają się na system rachunkowości, odróżnia się: identyfikację, grupowanie, opis, ewidencję, przetwarzanie i przekazywanie informacji o wynikach działalności firmy, zmianach w jej majątku i sytuacji finansowej.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
25
Definicja rachunkowości według A. Jarugowej (1992) (cd)
Rachunkowość jest współcześnie rozumiana
jako system informacyjny służący użytkownikom
do podejmowania decyzji gospodarczych,
zwłaszcza finansowych oraz rozliczania
kierownictwa z odpowiedzialnego i efektywnego
zarządzania powierzonym mu majątkiem.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
26
Definicja rachunkowości według K. Sawickiego (1991)
Rachunkowość jest to całościowy i zwarty system ciągłego i systematycznego gromadzenia i przetwarzania oraz prezentacji informacji ekonomicznej. W rachunkowości wykorzystuje się określone metody, reguły postępowania i urządzenia ewidencyjne, umożliwiające rejestrację stanu i zmian majątku jednostki, źródeł jego finansowania, dokonywanych operacji gospodarczych i wyników działalności
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
27
Definicja rachunkowości według S. Skrzywana )
Rachunkowość jest szczególnym rodzajem jednostkowej ewidencji gospodarczej, ponieważ ma ściśle określony podmiot i przedmiot oraz stanowi zamknięty system ewidencji ciągłej (w czasie), jest, więc ściśle określonym układem metod, zasad i reguł ujmowania, grupowania, prezentowania i interpretowania wyrażonych w przedmiocie ewidencji.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
28
Definicja rachunkowości (cd)
Profesor Włodzimierz Brzezin (1988) uważa,
że przyjmując rachunkowość jako system
ewidencyjny, składają się na nią księgowość,
rachunek kosztów i sprawozdawczość.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
29
Tradycyjne ujęcie rachunkowości - schemat
Rachunkowość
Rachunek kosztów Księgowość Sprawozdawczość
Źródło: Brzezin W. 1998
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
30
Cele i funkcje prowadzenia rachunkowości
Cele i funkcje prowadzenia rachunkowości
są bardzo szerokie. Ukształtowana obecnie
rachunkowość posiada swoje korzenie w
średniowieczu. Należy podkreślić, że rozwój
rachunkowości był nieodłącznie związany z
rozwojem gospodarczym świata.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
31
Funkcje rachunkowości(za R. Manteuffel)
informacyjna,
zarządcza,
kontrolna,
dowodowa,
analityczna,
statystyczna.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
32
Funkcja informacyjna
Jest nadrzędną funkcją rachunkowości.
Wyznacza ona rachunkowości rolę
przygotowywania i dostarczania informacji
ekonomicznych i finansowych na potrzeby:
wewnętrzne danej jednostki gospodarczej,
zewnętrzne - dla jednostek i urzędów.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
33
Funkcja zarządcza
Jest bardzo istotna w bieżącym rozwoju
przedsiębiorstwa.
Realizowana jest w ramach działalności:
bieżącej,
perspektywicznej.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
34
Funkcja zarządcza (cd)
Informacje zbierane i prezentowane są
pod kontem ich przydatności dla
kierownictwa w celu optymalizacji
podejmowanej decyzji.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
35
Funkcja kontrolna
Dane liczbowe zgromadzone przez
rachunkowość są wykorzystywane
również przez organy wewnętrznej i
zewnętrznej kontroli.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
36
Funkcja kontrolna (cd)
Rachunkowość umożliwia kontrolę:
wiarygodności,
kompletności,
terminowości dostarczanych informacji.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
37
Funkcja kontrolna (cd)
Rachunkowość pozwala również na
ochronę majątku przedsiębiorstwa
poprzez kontrolę osób
odpowiedzialnych materialnie za
powierzone im mienie.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
38
Funkcja dowodowa
Wiąże się ona z obowiązkiem przechowywania
dowodów księgowych. Dane liczbowe zgromadzone
przez rachunkowość podlegają obowiązkowemu
przechowywaniu przez okres 5 lat.
W przypadku postępowania sądowego są one
dowodami w sprawie.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
39
Funkcja analityczna
Powiązana jest z analizą sprawozdań
finansowych sporządzanych obowiązkowo na
podstawie znowelizowanej Ustawy o
Rachunkowości przez jednostki prowadzące
księgowość.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
40
Funkcja statystyczna
Wiąże się ona z obowiązkiem składania
sprawozdań do urzędów statystycznych,
zajmujących się oceną sytuacji gospodarczej
branż i działów gospodarki narodowej. Na
podstawie danych statystycznych tworzony jest
obraz sytuacji gospodarczej całego kraju.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
41
Międzynarodowe Standardy Rachunkowości
Postęp gospodarczy i naukowo-techniczny oraz rozwój międzynarodowego podziału pracy wymusił doskonalenie procesów rachunkowości jak i rozszerzenie jej zakresu.
Rozwijana ostatnio międzynarodowa współpraca gospodarcza w związku z powstaniem Wspólnoty Europejskiej wpłynęła na to, że rachunkowość w wysoko rozwiniętych krajach jest standaryzowana.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
42
Międzynarodowy Komitet Standardów Rachunkowości
Standaryzacja rachunkowości nastąpiła w wyniku powstania międzynarodowych standardów rachunkowości.
Standardy rachunkowości opracowane zostały przez:
Międzynarodowy Komitet Standardów Rachunkowości
( International Accounting Standards Committee - IASC).
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
43
Międzynarodowy Komitet Standardów Rachunkowości
Komitet jest organizacją prywatną i powołany został przez środowiska zawodowe rachunkowości.
Umowa zawarta została przez stowarzyszenia zawodowe 9 krajów:
Austrii, Kanady, Francji, Japonii, Meksyku, Holandii, Wielkiej Brytanii i Irlandii, Stanów
Zjednoczonych Ameryki oraz RFN.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
44
IASC
Polska przystąpiła do Międzynarodowej Federacji Księgowych (International Federation of Accountats IFAC) w 1989 r. W związku z tym Polska uczestniczy od 1989 r. w pracach Międzynarodowego Komitetu Standardów Rachunkowości (IASC). Komited zlokalizowany jest w Londynie.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
45
MSR
Opracowane standardy rachunkowości nie mają charakteru przepisów prawnych.
Są jednak uwzględniane przy opracowywaniu regulacji prawnych w zakresie rachunkowości danego kraju. Ważną rolę przy standaryzacji i harmonizacji sprawozdań finansowych odgrywają dyrektywy Rady Wspólnoty Europejskiej.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
46
Dyrektywy Rady Wspólnoty Europejskiej
Przyznanie Polsce statusu członka
stowarzyszonego ze Wspólnotą Europejską ma
dla Polski podstawowe znaczenie zgodność
rachunkowości i sprawozdań finansowych z
międzynarodowymi dyrektywami, które stanowią
ponadpaństwowe normy prawa.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
47
Nowelizacja przepisów prawnych
Przyznanie Polsce statusu członka
stowarzyszonego ze Wspólnotą Europejską w
roku 1989 spowodowało konieczność
dostosowania rachunkowości w Polsce do
Międzynarodowych Standardów Rachunkowości.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
48
Akty prawne
Zmiany te wprowadzane zostały poprzez: Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 15
stycznia 1991 r. Ustawa o rachunkowości z 29 września 1994r.
( Dz. U. Nr 121, poz. 591). Ustawa jako akt prawny wyższej rangi jest spełnieniem jednego z podstawowych warunków Układu Stowarzyszeniowego Polski z Unią Europejską.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
49
Podstawa aktów prawnych
Podstawa do opracowania ustawy: postanowienia zawarte w dyrektywach EWG, standardy rachunkowości wydane przez
komitet Międzynarodowych Standardów Rachunkowości ( ISAC - International Accounting Standards Committee ),
międzynarodowe wytyczne rewizji finansowej wydane przezMiędzynarodowy Komitet Zawodowych Norm Rewizji Finansowej ( IAPC - International Auditing Practices Committee ).
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
50
Międzynarodowe Standardy
Międzynarodowe uregulowania dotyczyły
przyjętych zasad w zakresie:
rachunkowości,
sprawozdawczości finansowej,
rewizji finansowej.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
51
Zasady rachunkowości
Możliwość otrzymania porównywalnej informacji
zapewniają przyjęte przez kraje Wspólnoty
Europejskiej zasady rachunkowości. Są nimi:
zasada ciągłości,
zasada memoriału
zasada ostrożnej wyceny
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
52
Zasada ciągłości
Zasada ciągłości, polega na jednakowym
grupowaniu operacji gospodarczych na kontach,
obliczaniu odpisów amortyzacyjnych tą samą
metodą, wycenie aktywów i pasywów oraz
ustaleniu wyniku finansowego.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
53
Zasada memoriału
Zasada memoriału mówiąca o ujęciu w
rachunkowości wszystkich przychodów i
związanych z nimi kosztów dotyczących danego
roku obrotowego, niezależnie od terminu zapłaty.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
54
Zasada ostrożnej wyceny
Zasada ostrożnej wyceny, potwierdzająca
obowiązkowe dokonywanie realnej wyceny
aktywów i pasywów, przychodów i związanych z
nimi kosztów oraz zysków i strat
nadzwyczajnych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
55
Zasady rachunkowości
Przykładowo podane zasady mają istotny wpływ
na sposób prowadzenia rachunkowości, a
zwłaszcza na rzetelność danych i ich
jasneprezentowanie.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
56
Podstawowe grupy zagadnień rachunkowości
dokumentacja zdarzeń gospodarczych,
księgowość gospodarcza (magazynowa)
ilościowa,
księgowość wartościowa-finansowa,
formy techniczne księgowości,
prowadzenie księgowości i jej organizacja.
1. Zdarzenia gospodarcze i ich dokumentowanie
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
58
Pojęcie zdarzenia gospodarczego
Zdarzenia gospodarcze są to fakty, jakie
mają miejsce w czasie trwania procesu
produkcji. Zdarzeniami gospodarczymi jest
np. zakup środków do produkcji,
uregulowanie zobowiązań, uzyskanie
rachunku za energię elektryczną itp.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
59
Podstawa dokumentacji księgowej
Zdarzenia gospodarcze muszą być
udokumentowane w postaci dokumentu
księgowego nazywanego również
dowodem księgowym.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
60
Podstawa prawna zapisu księgowego.
Ustawa o Rachunkowości w & 20. pkt. 1
stwierdza: „podstawą zapisów w księgach
rachunkowych są dowody księgowe
stwierdzające dokonanie operacji
gospodarczych”.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
61
Cechy dowodu księgowego
Dokument - dowód księgowy musi być:
jasny,
czytelny,
jednoznacznie określający zdarzenie.
W księgowości nie ma zapisu bez
dokumentu.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
62
Dowód niezależnie od jego rodzaju i charakteru musi posiadać:
nazwę dokumentu, nr dowodu księgowego, datę lub daty zdarzenia gospodarczego, określenie nazw adresów i stron
uczestniczących w zdarzeniu gospodarczym, przedmiot i opis operacji gospodarczej, podpisy osób odpowiedzialnych, zapis oryginału lub kopii dowodu księgowego.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
63
Podział dowodów księgowych(art. 21 ust. 5 UR)
dowody zewnętrzne obce otrzymane od
kontrahentów przedsiębiorstwa,
dowody zewnętrzne własne przekazywane w
oryginale kontrahentom przedsiębiorstwa,
dowody wewnętrzne ewidencjonujące
operacje wewnątrz danego przedsiębiorstwa.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
64
Inne dowody będące podstawą księgowania
zbiorcze, wykorzystywane do łącznego księgowania
zbioru dowodów księgowych.
korygujące, ich celem jest korekta wcześniejszych,
błędnie dokonanych zapisów na dokumencie,
zastępcze, które są wystawione do czasu otrzymania
zewnętrznego obcego dowodu księgowego,
rozliczeniowe, sporządzane są wówczas, gdy
zaistnieje potrzeba dokonania zapisów według nowych
kryteriów klasyfikacji.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
65
Klasyfikacja dokumentów
Jak stwierdza R. Manteuffel (1961)
podstawową podziału dokumentów
księgowych jest ich merytoryczna
klasyfikacja.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
66
Merytoryczna klasyfikacja dokumentów
W ramach merytorycznej klasyfikacji wyróżniamy:
pierwsza grupa, której zadaniem jest
udokumentowanie stanu aktywów i
zobowiązań na pierwszy dzień istnienia
firmy, jak również na pierwszy dzień
nowego roku obrachunkowego,
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
67
Merytoryczna klasyfikacja dokumentów (cd)
druga grupa dokumentów ma za zadanie
uchwycenie zmian w stanie aktywów i
pasywów oraz ewidencję przebiegu
procesu produkcyjnego
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
68
Merytoryczna klasyfikacja dokumentów (cd)
trzecia grupa dowodów księgowych ma za
zadanie uchwycenie stanu posiadanych
środków i zobowiązań na ostatni dzień roku
obrachunkowego, zwykle na dzień 31
grudnia.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
69
Merytoryczna klasyfikacja dokumentów księgowych
Wyróżniamy dokumenty:
Stanu środków i zobowiązań
(inwentaryzacja);
Ewidencja zmian stanu aktywów i
pasywów oraz ewidencja przebiegu
procesów produkcyjnych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
70
Inwentaryzacja
Wszystkie posiadane w przedsiębiorstwie aktywa, jak i zobowiązania podlegają inwentaryzacji. Treść art. 4 ust. 1 UR stwierdza, że podmioty gospodarcze zobowiązane są do wykorzystywania zasad rachunkowości w sposób prawidłowy, zapewniający rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz zaprezentowanie wyniku finansowego .
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
71
Termin przeprowadzenia inwentaryzacji
Termin i częstotliwość inwentaryzacji jest
dotrzymany, jeżeli inwentaryzację składników
aktywów ( z wyjątkiem aktywów pieniężnych
papierów wartościowych itp.) rozpoczęto nie
wcześniej niż 3 miesiące przed zakończeniem
roku obrachunkowego i zakończono do dnia
15 stycznia następnego roku.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
72
Dodatkowe terminy przeprowadzania inwentaryzacji
Inwentaryzacje przeprowadza się również na
dzień zakończenia działalności gospodarczej
oraz na dzień poprzedzający postawienie firmy
w stan likwidacji lub upadłości. Wyniki
przeprowadzonej inwentaryzacji należy
odpowiednio udokumentować i powiązać z
zapisami w księgach rachunkowych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
73
Wymogi wobec inwentaryzacji
Istotne jest ażeby inwentaryzacja spełniała wymóg:
rzetelności,
prawidłowości i kompletności,
bezbłędności i sprawdzalności
posiadanych aktywów i pasywów.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
74
Istota inwentaryzacji
Istotą inwentaryzacji jest aby każdy składnik
aktywów i pasywów był przed sporządzeniem
sprawozdania finansowego zinwentaryzowany.
Składniki aktywów i pasywów muszą
przedstawiać realne i prawdziwe wartości
każdej jednostki aktywów lub pasywów.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
75
Odpowiedzialność za przeprowadzenie inwentaryzacji
Kierownikowi jednostki nie może przekazać
odpowiedzialności za przeprowadzanie
inwentaryzacji innej osobie. Odpowiedzialność
kierownika jednostki polega na właściwym
przygotowaniu, przeprowadzeniu i rozliczeniu
inwentaryzacji.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
76
Rodzaje inwentaryzacji
Wyróżniamy:
inwentaryzację pełną dotyczącą całego
przedsiębiorstwa,
inwentaryzację niepełną obejmującą
jedynie określone jego części.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
77
Podstawowe zadania inwentaryzacji
ustalenie stanu rzeczywistego,
porównanie jego ze stanem ewidencyjnym,
uchwycenie i wyjaśnienie różnic
inwenturowych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
78
Różnice inwenturowe
zawinione,
niezawinione.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
79
Wyjaśnienie różnic inwenturowych
Wyjaśnienie i rozliczenie różnic pomiędzy
stanem rzeczywistym, wykazanym w czasie
inwentaryzacji a stanem w księgach
rachunkowych należy ujawnić i rozliczyć w
tym roku obrachunkowym, którego dotyczyła
inwentaryzacja.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
80
Składniki aktywów i pasywów objęte inwentaryzacją
środki trwałe oraz wartości niematerialne i
prawne,
składniki aktywów finansowych,
środki trwałe w budowie,
maszyny i urządzenia przeznaczone do
montażu,
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
81
Składniki aktywów i pasywów objęte inwentaryzacją (cd)
rzeczowe składniki aktywów obrotowych
(surowce, materiały, części zamienne itp.),
produkcji w toku,
środki pieniężne na rachunkach bankowych
oraz zobowiązania z tytułu zaciągniętych
kredytów bankowych,
gotówka w kasie,
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
82
Składniki aktywów i pasywów objęte inwentaryzacją (cd)
rozliczenia międzyokresowe czynne i bierne,
potwierdzone salda rozrachunków z
kontrahentami, potwierdzenie sald
należności i zobowiązań,
inne przedmioty będące w posiadaniu
przedsiębiorstwa.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
83
Przedmioty objęte jedynie ewidencją ilościową
przedmioty drobnego wyposażenia
zużywające się stopniowo,
rzeczowe zapasy majątku obrotowego, które
zostały zaliczone w momencie ich zakupu w
koszty oraz znajdujące się w
przedsiębiorstwie obce składniki majątku,
składniki nie wykazywane w bilansie a
posiadane przez przedsiębiorstwo.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
84
Zakres inwentaryzacji środków pieniężnych
Inwentaryzacji podlegają:
środki pieniężne,
czeki,
weksle,
papiery wartościowe.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
85
Składniki aktywów obrotowych i ich inwentaryzacja
substancje płynne, substancje sypkie składowane w pryzmach,
kopcach, nietypowych pojemnikach (węgiel, cement, nasiona itp.)
wyroby hutnicze, szkło, stal, drewno (tarcica, dłużyca), produkcja w toku, bele, zwoje, szpule itp.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
86
Zadania inwentaryzacji środków trwałych
ustalenie ich rzeczywistego stanu, ilości, klasyfikacji, miejsca ich położenia.
ustalenie własności składników majątku, nieruchomości i gruntów,
ustalenie środków trwałych obcych, znajdujących się w leasingu, dzierżawie, itp.
ustalenie środków trwałych przeznaczonych do likwidacji (nieprzydatnych, zbędnych itp.)
ujawnienie wykonywanych modernizacji.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
87
Inwentaryzacja drogą weryfikacji
W ramach środków trwałych możliwa jest
inwentaryzacja drogą weryfikacji. Weryfikacji
podlegają środki trwałe, do których dostęp jest
utrudniony. Są to posiadane grunty, maszyny oraz
urządzenia wchodzące w skład środków trwałych
w budowie.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
88
Inwentaryzacja drogą potwierdzenia sald
Potwierdzenie sald dotyczy inwentaryzacji następujących pozycji:wszelkiego rodzaju środki pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych (lokaty, kredyty),należności, kredyty, zobowiązania, z wyjątkiem rozrachunków z pracownikami,powierzone kontrahentowi składniki majątkowe.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
89
Inwentaryzacja aktywów obcych
Inwentaryzacja obejmuje również aktywa
obce (art. 25 ust. 2) znajdujące się w
jednostce. Obowiązek ten nie dotyczy
jednostek świadczących usługi
transportowe, spedycyjne itp.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
90
Sposób przeprowadzania inwentaryzacji
Spis z natury wymienionych wyżej środków
znajdujących się w przedsiębiorstwie;
Uzgodnienie sald z kontrahentami, bankami itp.
Szczególnie trudna jest inwentaryzacja produkcji
w toku i środków trwałych w budowie.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
91
Dowody księgowe ewidencjonujące zmiany zachodzące w przedsiębiorstwie dotyczą :
ewidencji środków trwałych,
ewidencji gospodarki magazynowej,
ewidencji działalności finansowej,
ewidencji pracy i płac.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
92
Dokumenty dotyczące środków trwałych:
Dowód przyjęcia środka trwałego OT, Protokół zdawczo - odbiorczy środka trwałego
PT, Protokół odbioru technicznego (kolaudacji)
środka trwałego, po zakończeniu budowy środka trwałego,
Dowód zmiany użytkowania środka trwałego MT, Dowód likwidacji środka trwałego LT.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
93
Dokumenty dotyczące ewidencji gospodarki magazynowej
Dowód przyjęcia do magazynu PZ,
Dowód wydania z magazynu WZ,
Dowód przesunięcia międzymagazynowego Mn,
Dowód pobrania z magazynu Rw,
Dowód zwrotu do magazynu Zw,
Dowód przyjęcia odpadów Po,
Dowód przyjęcia wyrobów lub półfabrykatów Pw.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
94
Dokumenty ewidencji działalności finansowej
Dowód wpłaty KP – kasa przyjmie,
Dowód wypłaty KW – kasa wypłaci,
Wniosek o zaliczkę,
Rozliczenie zaliczki,
Rozliczenie wyjazdu służbowego (delegacja),
Raport kasowy, dowód zbiorczy,
Faktura VAT (zakup),
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
95
Dokumenty ewidencji działalności finansowej (cd)
Faktura VAT (sprzedaż),
Faktura korygująca, w przypadku błędnego
wystawienia faktur VAT,
Bankowy dowód wypłaty,
Bankowy dowód wpłaty,
Dokument dotyczący udzielenia (otrzymania)
rabatów, bonifikat, skont.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
96
Dowody księgowe dotyczące pracy i płac (cd)
Lista wypłat wynagrodzeń pracownikom w czasie ich niezdolności do pracy (choroby),
Lista wypłat wynagrodzeń dodatkowych (premii, nagród itp.).
Lista wypłat zasiłków rodzinnych, opiekuńczych, chorobowych macierzyńskich,
Lista wypłat zaliczek wynagrodzenia, Rachunek za wykonane prace zlecone, Rachunek za umowę o dzieło.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
97
Dowody księgowe dotyczące pracy i płac
Lista wynagrodzeń osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę,
Lista wynagrodzeń osób zatrudnionych na podstawie umowy zlecenia,
Lista wynagrodzeń osób zatrudnionych na podstawie umowy o dzieło,
Lista wynagrodzeń osób zatrudnionych na podstawie umów agencyjnych,
Lista wynagrodzeń akwizytorów, pośredników, komitentów,
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
98
Pozostałe dokumenty księgowe
Polecenie księgowania,
Dokumenty wtórne, zbiorcze, zastępcze,
rozdzielniki itp.
Inne dokumenty będące podstawą
księgowania.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
99
Rodzaje zdarzeń gospodarczych i ich wpływ na bilans majątkowy
Suma bilansowa nie ulega zmianie
przesunięcie w aktywach
A1 + A2 + (A3 + n) + (A4 - n) = P
Przykład: Pobrano gotówkę z banku do kasy
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
100
Rodzaje zdarzeń gospodarczych i ich wpływ na bilans majątkowy (cd)
Suma bilansowa nie ulega zmianie
przesunięcie w pasywach
A = P1 + (P2 + n) + (P3 - n) + P4
Przykład: Przeksięgowano wynik finansowy na
konto funduszu własnego.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
101
Rodzaje zdarzeń gospodarczych i ich wpływ na bilans majątkowy (cd)
Suma bilansowa ulega zmianie
- zwiększenie aktywów i pasywów
A1 + (A2 +n) + A3 + A4 = (P1 + n) + P2 + P3 + P4
Przykład: Zaciągnięto kredyt inwestycyjny
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
102
Rodzaje zdarzeń gospodarczych i ich wpływ na bilans majątkowy (cd)
Suma bilansowa ulega zmianie
zmniejszenie aktywów i pasywów
A1 + A2 + (A3 - n) + A4 = P1 + (P2 - n ) + P3 + P4
Przykład: Skradziono nieubezpieczony ciągnik
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
103
2. Księgowość gospodarcza (magazynowa)
Księgowość gospodarcza (magazynowa)
ilościowa - ujmuje zdarzenia gospodarcze w
mierniku ilościowym: w kg, sztukach, litrach itp.
Jej zadaniem jest ewidencja aktywów
obrotowych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
104
Rachunek księgowości ilościowej
Rachunek księgowości ilościowej, magazynowej
można przedstawić w formie uniwersalnej:
Przedstawiony wzór jest bardzo przydatny do
przedstawienia bilansu zapasów
Sp + P – R = Sk
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
105
3. Księgowość wartościowa (finansowa).
Podstawowe zagadnienia księgowości
finansowej:
Konto księgowe i jego funkcjonowanie,
Metody zapisu księgowego,
Bilans majątkowy
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
106
Konta księgowe ich definicja i rodzaje
Konto księgowe jest to podstawowe urządzenie
księgowe, służące do klasyfikacji rachunkowej
ewidencji i kontroli aktywów, pasywów oraz
procesów gospodarczych danej jednostki
gospodarczej. Konto musi zawierać nazwę i symbol
konta.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
107
Rodzaje kont księgowych
Wyróżniamy:
konta pojedyncze,
konta podwójne.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
108
Konto pojedyncze
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Data Nr dowodu
Nr konta korespondującego
Treść Suma
Wn Ma
Konto pojedynczeNazwa..Kasa..................symbol..100................
Winien (Wn), Debet (Dt) Ma (Ma), Credit (Ct)
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
109
Konto podwójne
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Data Rodzaj i nr dowodu
Symbol konta korespondującego
Treść zapisu
Kwota zł
Data Rodzaj i nr dowodu
Symbol konta korespondującego
Treść zapisu
Kwota zł
Konto podwójneNazwa ...................... symbol ...............................
Winien (Wn), Debet (Dt) Ma (Ma), Credit (Ct)
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
110
Schemat konta teowego
Dla celów interpretacji funkcjonalności konta
wyróżniamy konta teowe. Ich kształt przypomina dużą
literę T.
Schemat konta teowego Dt Nazwa ................... Symbol Ct
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
111
Metody zapisu księgowego
Metoda zapisu pojedynczego,Metoda zapisu podwójnego.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
112
Zasada obowiązująca przy metodzie zapisu pojedynczego
Brak jest uporządkowanego planu kont,
Zdarzenia gospodarcze księgowane są tylko jeden
raz.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
113
Zasada obowiązująca przy metodzie zapisu podwójnego
Każde zdarzenie księgowane jest na dwóch
kontach przeciwstawnych (korespondujących),
Po przeciwnych stronach tych kont,
Suma zapisu na tych kontach jest identyczna.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
“a” “b”
300 300
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
114
Otwieranie i zamykanie kont księgowych
Konta księgowe mogą być otwierane wartością
bilansu otwarcia (konta bilansowe). Zapis po stronie
Wn konta (po stronie lewej) nazywamy jego obrotami
strony winien. Zapisy strony Ma (po prawej)
nazywamy obrotami strony Ma. Na zakończenie
okresu obrachunkowego (miesiąca, kwartału, roku)
dodajemy obroty strony Winien i Ma. Różnicę
obrotów nazywamy saldem. Nazwa salda pochodzi od
strony przeciwnej.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
115
Otwieranie i zamykanie kont księgowych (cd)
Otwieranie i zamykanie kont przedstawiamy na
przypadkowych dwóch kontach “a” i “b”.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
“a” “b”
200
120
250
360 250
240
480
600
110
360 360 600 600
120 400 120
BO BO
Saldo debetowe
Obroty razem Obroty razem
Saldo kredytowe
Obroty ogółem Obroty ogółem
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
116
Rodzaje kont księgowych i ich funkcjonowanie
Konta księgowe dzieli się na:
konta bilansowe, bez wynikowe,
konta wynikowe - niebilansowe.
Konta bilansowe – bez wynikowe dzieli się na konta:
aktywów,
pasywów.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
117
Rodzaje kont księgowych i ich funkcjonowanie (cd)
Konta aktywów funkcjonują w sposób następujący. Na
kontach aktywów saldo z b.o. i wszelkie zwiększenia
księguje się po stronie W-N, a wszelkie zmniejszenia
aktywów po stronie MA.
Natomiast na kontach pasywów b.o. jak i zwiększenie
pasywów księgujemy po stronie MA, a zmniejszenie
pasywów po stronie W-N.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
118
Rodzaje kont księgowych i ich funkcjonowanie (cd)
Konta aktywów zamykają się saldem debetowym, a konta pasywów saldem kredytowym.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
119
Funkcjonowanie kont księgowych
Schematycznie funkcjonowanie kont bilansowych
przedstawiamy na kontach teowych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
P A
+-
b.o.b.o.+ -
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
120
Konta niebilansowe – wynikowe
Konta niebilansowe - wynikowe wykorzystywane
są do obliczania wyniku finansowego. Konta te
reprezentowane są przez:
konta kosztów,
konta produkcja (przychodów).
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
121
Konta niebilansowe – wynikowe (cd)
Na koncie kosztów wszelkie zwiększenia księgujemy po stronie winien (w ciężar konta).
Konto to na koniec okresu obrachunkowego ma saldo debetowe.
Na konta przychodów (lub produkcji) wszelkie zwiększenie księgowane są po stronie ma (w dobro konta).
Saldo konta przychodów (lub produkcji) jest saldem kredytowym.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
122
Konta niebilansowe – wynikowe (cd)
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Wynik finansowy
Koszty Przychody
+ +
K P
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
123
Konta niebilansowe – wynikowe (cd)
Saldo kont koszty i produkcja przenosimy na konto wynik
finansowy. Po przeniesieniu sald wymienionych kont
dokonujemy zamknięcia konta wynik finansowy. Jeżeli
obliczone saldo będzie kredytowe, przedsiębiorstwo
uzyskało stratach. Saldo kredytowe tego konta mówi o
poniesionych zysk.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
124
Plan kont księgowych
Zakładowy plan kont jest podstawowym
segmentem dokumentacji księgowej,
której zadaniem jest określenie przyjętych
przez jednostkę gospodarczą zasad
rachunkowości.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
125
Plan kont księgowych (cd)
Plan kont powinien zawierać następujące zespoły kont:
Zespół 0 – Aktywa trwałe
Zespół 1 – Środki pieniężne oraz krótkoterminowe aktywa finansowe
Zespół 2 – Rozrachunki i roszczenia
Zespół 3 – Materiały i towary
Zespół 4 – Koszty według rodzajów i ich rozliczenie
Zespół 5 – Koszty według typów działalności i ich rozliczenie
Zespół 6 – Produkty i rozliczenia międzyokresowe
Zespół 7 – Przychody i koszty związane z ich osiągnięciem
Zespół 8 – Kapitały własne, fundusze specjalne i wynik finansowy
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
126
Bilans majątkowy
Bilans majątkowy jest podstawowym
sprawozdaniem finansowym, w którym zostaje
ukazany majątek jednostki gospodarczej,
jednocześnie w ujęciu rzeczowym i finansowym.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
127
Definicja bilansu
Bilans majątkowy jest to dwustronne
zestawienie aktywów i pasywów
przedsiębiorstwa na określony dzień, nazywany
momentem bilansowym.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
128
Formy bilansu
Bilans może wystąpić w postaci dwustronnej
tabeli lub dwuczęściowego zestawienia, w
którym jedna część ujmuje majątek
przedsiębiorstwa (aktywa) w druga źródła jego
finansowania (pasywa). Formy techniczne
bilansu majątkowego wykorzystywane w
świecie są różne.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
129
Schemat bilansu
BILANS MAJĄTKOWY
AKTYWA PASYWA (FUNDUSZE)
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
130
Aktywa i pasywa.
Aktywa (środki gospodarcze) noszą również
nazwę majątku przedsiębiorstwa.
AKTYWA = MAJĄTEK
Pasywa, nazywane są inaczej źródłami
finansowania (pochodzenia) aktywów.
PASYWA = KAPITAŁY WŁASNE + KREDYTY
+ ZOBOWIĄZANIA
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
131
Zasada równowagi bilansowej
Sporządzając bilans majątkowy obowiązuje
naczelna zasada równowagi bilansowej
zgodnie, z którą ogólna kwota aktywów musi
być równa łącznej sumie pasywów.
A = P
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
132
T-Bilans
Bilans majątkowy można również przedstawić w
formie schematu wykorzystując konto teowe.
A1
A2
A3
A4
B1
B2
B3
B4
ΣA ΣP
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
133
Elementy bilansu majątkowego
nazwa i numer statystyczny (Regon) jednostki
sporządzającej bilans,
data na którą bilans został sporządzony,
data sporządzenia bilansu,
wyszczególnienie grup i pozycji aktywów i
pasywów z podaniem ich wartości,
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
134
Elementy bilansu majątkowego (cd)
suma bilansową zarówno dla aktywów i
pasywów, tak aby widoczne było
zbilansowanie,
podpis kierownika jednostki, z podaniem daty
podpisu,
podpis osoby upoważnionej do sporządzania
bilansu majątkowego.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
135
Cechy bilansu majątkowego
prawdziwy,
ciągły,
jasny.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
136
Prawdziwość bilansu
Prawdziwość bilansu określa fakt jego
sporządzenia na podstawie inwentarza. Jest to
podstawowa cecha a zarazem i warunek
sporządzenia bilansu majątkowego.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
137
Ciągłość bilansu
Ciągłość bilansu określona jest tym, iż bilans
zamknięcia określonego roku gospodarczego
powinien być identyczny z bilansem otwarcia
roku kolejnego.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
138
„Odstępstwa” od zasady ciągłości
W ramach ciągłości bilansu mogą występować
jednak dwie sytuacje, które nie podważają
cechy ciągłości bilansu.
podział przedsiębiorstwa na dwie lub więcej
jednostek,
urzędowa zmiana cen na dzień 1 stycznia.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
139
Aktywa
AKTYWA
AKTYWA TRWAŁE
Wartości niematerialne i prawne
Rzeczoweaktywatrwałe
Środki trwałe
Środki trwałe w budowie
Zaliczki na środki trwałe w budowie
Inwestycje długoterminowe
Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe
AKTYWA OBROTOWE
Zapasy
Należności krótkoterminowe
Inwestycje krótkoterminowe
Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
140
Wartości niematerialne i prawne
Wartości niematerialne i prawne są to nabyte
przez jednostkę prawa majątkowe nadające się
do gospodarczego wykorzystania o okresie
użytkowania dłuższym niż rok.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
141
Składniki wartości niematerialnych i prawnych
prawa majątkowe,
koszty zakończonych prac rozwojowych,
wartość firmy,
zaliczki na wartości niematerialne i prawne.
autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne
oraz prawa do wynalazków itp.
inne wartości niematerialne i prawne.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
142
Rzeczowe aktywa trwałe
środki trwałe,
środki trwałe w budowie,
zaliczki na środki trwałe w budowie.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
143
Środki trwałe
Środki trwałe są użytkowane dłużej niż 1 rok.
Środki trwałe muszą być kompletne, zdatne do
użytku i przeznaczone do użytku jednostki. Do
środków trwałych nie zalicza się inwestycji
nabywanych w celu uzyskania korzyści
materialnych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
144
Składniki środków trwałych
grunty, prawa wieczystego ich użytkowania,
budynki i budowle,
maszyny i urządzenia,
środki transportu,
inwentarz żywy,
środki trwałe obce, jeżeli tak stanowi umowa
leasingu.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
145
Środki trwałe w budowie i zaliczki na środki trwałe w budowie
Do środków trwałych w budowie zaliczamy
istniejące środki trwałe poddane modernizacji,
powiększając ich wartość o koszt
przeprowadzonych prac ulepszających te
środki. Ostatnią grupą zaliczaną do środków
trwałych są zaliczki na prowadzoną budowę
środków trwałych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
146
Zaliczki na środki trwałe w budowie
Zaliczki na środki trwałe w budowie, są to
wydatkowane środki pieniężne na rzecz innych
podmiotów lub instytucji, których zwrot
spodziewany jest w postaci konkretnej pracy,
konkretnej rzeczy, lub innych świadczeń
koniecznych do realizacji zadania w postaci
trwałego obiektu w budowie.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
147
Należności długoterminowe
Należności długoterminowe są kolejną grupą
zaliczaną do aktywów trwałych. Zaliczamy do
nich należności od jednostek powiązanych oraz
pozostałych jednostek.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
148
Inwestycje długoterminowe
Do inwestycji długoterminowych zaliczane
grupy aktywów nabyte w celu uzyskiwania
korzyści ekonomicznych. Korzyściami
ekonomicznymi będzie przyrost wartości
aktywów oraz uzyskiwania przychodów w formie
odsetek, dywidend (udziału w zyskach). Do
inwestycji zaliczane mogą być również inne
pożytki wynikające z transakcji handlowych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
149
Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe
Ostatnią grupę stanowią długoterminowe
rozliczenia międzyokresowe. W skład tej
grupy zaliczamy aktywa z tytułu odroczonego
podatku dochodowego oraz inne rozliczenia
międzyokresowe.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
150
Aktywa obrotowe
Do aktywów obrotowych zaliczamy tą część
aktywów przedsiębiorstwa, które są
przeznaczone do zbycia lub zużycia w
przedsiębiorstwie w ciągu 12 miesięcy lub w
ciągu normalnego cyklu operacyjnego,
właściwego dla danej działalności produkcyjnej
wówczas, jeżeli trwa on dłużej niż 12 miesięcy.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
151
Składniki aktywów obrotowych
zapasy materiałów, półproduktów, produkcję w toku, produkty gotowe, towary oraz zaliczki na
dostawy, należności krótkoterminowe, inwestycje krótkoterminowe, środki pieniężne w kasie i na rachunkach
bankowych, inne środki pieniężne, krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
152
Pasywa przedsiębiorstwa
Do pasywów przedsiębiorstwa zaliczamy
wszystkie źródła finansowania działalności
przedsiębiorstwa. Pasywa podzielone są na
dwie podstawowe grupy. Grupa pierwsza to
kapitały (fundusze) własne, natomiast druga
grupa to zobowiązania i rezerwy na
zobowiązania.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
153
Pasywa
PASYWA
KAPITAŁY(FUNDUSZE)
WŁASNE
Kapitał (fundusz) podstawowy
Należne wpłaty na kapitał podstawowy
Udziały (akcje) własne (wielkość ujemna)
Kapitał (fundusz) zapasowy
Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny
Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe
Zysk (strata) z lat ubiegłych
Zysk (strata) netto
ZOBOWIĄZANIA I REZERWY NA
ZOBOWIĄZANIA
Rezerwy na zobowiązania
Zobowiązania długoterminowe
Zobowiązania krótkoterminowe
Rozliczenia międzyokresowe
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
154
Pochodzenie kapitałów własnych
KAPITAŁY
WŁASNE
Pochodzenia zewnętrznego(udziały itp.)
Pochodzenia wewnętrznego(z akumulacji zysku)
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
155
Analiza sytuacji majątkowej
Bilans jako podstawowe urządzenie finansowe
jest podstawą dokonywania analizy sytuacji
majątkowej przedsiębiorstwa. W tym celu
wykorzystywana jest analiza struktury aktywów i
pasywów bilansu.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
156
Czytanie bilansu
Ocena jednostki gospodarczej na podstawie
bilansu jest określana jako czytanie bilansu.
Odbywać się ono może w dwóch płaszczyznach:
pionowe czytanie bilansu,
poziome czytanie bilansu.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
157
Aktywa trwałe i ich ewidencja
W myśl ustawy o rachunkowości (Art. 3 ust.
1 pkt. 13) przez pojęcie aktywów trwałych
rozumie się te aktywa jednostki, które nie są
zaliczane do aktywów obrotowych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
158
Składniki aktywów trwałych
wartości niematerialne i prawne,
rzeczowe aktywa trwałe,
inwestycje długoterminowe,
należności długoterminowe,
długoterminowe rozliczenia międzyokresowe.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
159
Wartości niematerialne i prawne
Są to nabyte przez jednostkę i zaliczone do
aktywów trwałych prawa majątkowe, nadające się
do gospodarczego wykorzystania o
przewidywanym okresie ekonomicznej
użyteczności dłuższym niż jeden rok,
przeznaczone na potrzeby podmiotu
gospodarczego. Do wartości niematerialnych i
prawnych nie zalicza się inwestycji.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
160
Wartości niematerialne i prawne (def. Gmytrasiewicz, Karmańska)
„Wartości niematerialne i prawne definiowane
są, jako możliwe do zidentyfikowania
niepieniężne składniki aktywów trwałych nie
mające postaci fizycznej, będące w posiadaniu
przedsiębiorstwa w celu ich wykorzystywania w
działalności operacyjnej”.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
161
Do grupy wartości niematerialnych i prawnych zaliczamy min.:
prawa autorskie,
prawa do licencji, znaków towarowych,
wzorów zdobniczych oraz nazw
handlowych itp.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
162
Wartości niematerialne i prawne a aktywa rzeczowe
Wartości niematerialne i prawne różnią się
od aktywów rzeczowych brakiem fizycznej
substancji oraz zrozumienie ich poprzez
nabycie praw i przywilejów.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
163
Rodzaje wartości środków trwałych
wartość nowa(zakupu),
bieżąca itp.
Środki trwałe ewidencjonowane są na
podstawie wartości początkowej nazywanej
również wartością brutto.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
164
Zużycie środków trwałych
fizyczne,
ekonomiczne (moralne).
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
165
Zużycie fizyczne środków trwałych
Zużycie fizyczne środków trwałych jest
wynikiem ich eksploatacji. Jest to zużycie
spowodowane również warunkami
atmosferycznymi lub też źle prowadzonej
konserwacji, itp.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
166
Zużycie moralne (ekonomiczne)
Zużycie moralne (ekonomiczne) środków
trwałych jest wynikiem postępu technicznego.
Ich moralne zużycie następuje przed upływem
okresu ich fizycznego, rzeczywistego zużycia.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
167
Amortyzacja
Stopniowy ubytek wartości środków trwałych
wyrażony w formie pieniężnej nazywamy
amortyzacją. Amortyzacja jest równowartością
tego ubytku zaliczaną na podstawie prawa
podatkowego do kosztów uzyskania przychodów
konkretnego roku obrachunkowego.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
168
Amortyzacja (cd)
Zgodnie z obowiązującymi przepisami
„Amortyzacja stanowi pieniężny wyraz
zużywania się środków trwałych i wartości
niematerialnych i prawnych”.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
169
Umorzenie wartości środków trwałych
Umorzenie wartości środków trwałych jest
konsekwencją amortyzacji. Przez pojęcie
umorzenia rozumiemy zmniejszenie wartości
środka trwałego o wartość naliczonej
amortyzacji. Naliczona wartość amortyzacji
wykorzystywana jest w celu odtworzenia lub też
zakupu nowych środków trwałych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
170
Amortyzacja jednorazowa
Środki trwałe o niskiej wartości amortyzowane
są jednorazowo w momencie ich zakupu.
Minimalną wartość środków trwałych
umożliwiających ich jednorazowe
amortyzowanie określa w swoim
rozporządzeniu Minister Finansów.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
171
Klasyfikacja Środków Trwałych (Rozp. R.M. z 12 II 2002.)
0 – grunty,
1 – budynki i lokale, spółdzielcze własnościowe
prawo do lokalu mieszkalnego oraz
spółdzielcze prawo do lokalu niemieszkalnego,
2 – obiekty inżynierii lądowej i wodnej,
3 – kotły i maszyny energetyczne,
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
172
Klasyfikacja Środków Trwałych (cd)
4 – maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego
zastosowania,
5 – specjalistyczne maszyny, urządzenia i aparaty,
6 – urządzenia techniczne,
7 – środki transportu,
8 – narządy, przyrządy ruchomości i wyposażenie,
9 – inwentarz żywy.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
173
Metody amortyzacji środków trwałych
naturalna,
liniowa,
degresywna.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
174
Metoda naturalna
Metoda naturalna amortyzowania środków
trwałych, zwana również metodą produkcyjną
za podstawę naliczenia amortyzacji przyjmuje
wielkość uzyskanej produkcji.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
175
Metoda liniowa
Metoda liniowa polega na tym, że przez cały
okres użytkowania wartość (koszt) odpisów
amortyzacyjnych środków trwałych jest
jednakowa, niezależnie od intensywności
wykorzystania tego środka oraz jego
rzeczywistego zużycia.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
176
Metoda degresywna
Metoda degresywna naliczania amortyzacji
pozwala na naliczanie większych stawek w
początkowym okresie użytkowania środka
trwałego. Wartość naliczania amortyzacji w
późniejszych latach ulega stopniowemu
obniżaniu.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
177
Ewidencja środków trwałych
Ewidencja środków trwałych prowadzona jest na
kontach syntetycznych, oraz szczegółowo na
kontach analitycznych. Do ewidencji środków
trwałych jest wykorzystywane konto syntetyczne
Środki trwałe, oraz konto umożliwiające korektę
wartości środków trwałych, jest to konto Odpisy
umorzeniowe środków trwałych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
178
Środki trwałe w budowie
Środki trwałe w budowie uznawane były w
przeszłości za inwestycje rzeczowe, w wyniku,
których miały powstać nowe lub
zmodernizowane środki trwałe.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
179
Inwestycje długoterminowe
Inwestycje długoterminowe różnią się swoim
charakterem od innych grup środków
gospodarczych. Ich ewidencja dotyczy
jedynie nabywania składników aktywów
(akcji, obligacji,wnoszenia udziałów itp.) w
celu osiągania korzyści ekonomicznych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
180
Leasing
Leasing jest formą pozyskania aktywów
trwałych na podstawie długoterminowej umowy
bez konieczności natychmiastowego zakupu
omawianego dobra. W zawartej umowie
finansujący (leasingodawca) zobowiązuje się
udostępnić korzystającemu (leasingobiorcy)
określone dobro inwestycyjne za określoną z
góry opłatą, regulowaną w ratach.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
181
Leasing (cd)
Leasing jest jedną z nowoczesnych,
możliwych do wykorzystania form
pozyskiwania aktywów trwałych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
182
Leasing operacyjny
Leasing operacyjny charakteryzuje się krótkim
okresem wykorzystania danego dobra. Umowa
leasingu operacyjnego nie określa
podstawowego okresu użytkowania. W
zasadzie całkowita amortyzacja przedmiotu
leasingu jest wynikiem wielokrotnego
„wydzierżawiania”.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
183
Leasing finansowy
Istotą leasingu finansowego jest określenie
czasu korzystania z otrzymanego dobra. Z reguły
brak jest możliwości wypowiedzenia zawartej
umowy. Umowa leasingu jest długookresowa.
Przy tej formie leasingu korzystający może stać
się właścicielem otrzymanego dobra.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
184
Leasing pracowniczy
Leasing pracowniczy jest nową formą
polegającą na dostarczeniu konkretnemu
podmiotowi gospodarczemu lub osobie fizycznej
tzw. zatrudnienia zewnętrznego. Ten rodzaj
leasingu pochodzi z rynku amerykańskiego oraz
z krajów Europy Zachodniej.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
185
Leasing pracowniczy (cd)
Jest to jak dotąd mało znana forma w Polsce.
Polega ona na tym, że finansujący udostępnia
korzystającemu określonego pracownika lub ich
grupy i przejmuje wszystkie obciążenia
finansowe oraz prawne związane z
zatrudnieniem pracowników.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
186
Aktywa obrotowe
zapasy,
należności krótkoterminowe,
inwestycje krótkoterminowe,
krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
187
Aktywa obrotowe (cd)
Aktywa obrotowe są różnorodnymi
składnikami, posiadanych przez
przedsiębiorstwo zasobów majątkowych.
Zasoby te zostają zamienione na środki
pieniężne lub też zostają zużyte w trakcie
procesu produkcyjnego lub usługowego.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
188
Aktywa trwałe a obrotowe
Istotne jest utrzymanie odpowiednich relacji
pomiędzy aktywami trwałymi i obrotowymi. Z
punktu widzenia zarządzania majątkiem
obrotowym ważne jest ażeby posiadana
wartość majątku obrotowego zapewniała
pełne wykorzystanie aktywów trwałych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
189
Ewidencja zakupu materiałów
Zakupywane materiały mogą być
ewidencjonowane według cen ich zakupu. Dla
podmiotów nie będących płatnikami VAT cena
zakupu powiększona jest o podatek od towarów
i usług (VAT). Dla płatników VAT cena zakupu
nie obejmuje podatku VAT.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
190
Ewidencja towarów
Wytworzone w przedsiębiorstwie towary i
przeznaczone do sprzedaży ewidencjonowane
mogą być po koszcie własnym wytworzenia, lub
też po cenie ewidencyjnej dla danego
przedsiębiorstwa.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
191
Zarządzanie materiałami i towarami
Zarządzanie materiałami i towarami jest
jednym z podstawowych zagadnień
efektywnego działania przedsiębiorstwa.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
192
Środki pieniężne
Do posiadanych w przedsiębiorstwie środków
pieniężnych zalicza się krótkoterminowe aktywa
finansowe. Są to przeznaczone do obrotu
instrumenty kapitałowe wyemitowane przez inne
jednostki w celu ich zakupu i odsprzedaży.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
193
Gospodarka pieniężna
Podstawą gospodarki pieniężnej jest posiadanie
odpowiednich dokumentów źródłowych w celu
dokonywania rozliczeń finansowych.
Przedsiębiorstwa mogą prowadzić gotówkowy
oraz obrót bezgotówkowy obrót pieniężny.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
194
Analiza ekonomiczna
Analiza ekonomiczna pozwala określić
celowość oraz ekonomiczną zasadność
podejmowanych decyzji. Analiza ekonomiczna
może być prowadzona w makro lub w
mikroskali.
Analiza ekonomiczna dzieli się na analizę
finansową i analizę techniczno-ekonomiczną.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
195
Zakres czasowy analizy ekonomicznej
analiza retrospektywna,
analiza bieżąca,
analiza prospektywna.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
196
Analiza retrospektywna
Obejmuje ocenę uzyskiwanych wyników w
przeszłości. Wyniki przeprowadzanej analizy
retrospektywnej mają za zadanie weryfikację
słuszności podjętych decyzji w przeszłości.
Powinny one być również wykorzystywane do
oceny podejmowanych decyzji dotyczących
przyszłości.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
197
Analiza bieżąca
Dokonuje oceny przebiegu realizacji podjętych
decyzji. Ma ona na celu uchwycenie
negatywnych zdarzeń w celu dokonania
koniecznych korekt podejmowanych decyzji.
Zakres i trafność podejmowanych decyzji należy
głównie do menedżera finansowego
przedsiębiorstwa.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
198
Analiza prospektywna
Analiza prospektywna ma za zadanie ocenę
przygotowywanych rozwiązań przed podjęciem
ostatecznych decyzji.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
199
Analiza funkcjonalna
Przeprowadzana jest przez istniejące w przedsiębiorstwie komórki organizacyjne. Ich zadaniem jest uzyskanie odpowiedzi w zakresie funkcjonowania tych jednostek. Może ona dotyczyć zakresu i struktury sprzedaży, celowości i struktury ponoszonych kosztów bezpośrednich, wydajności technicznej oraz ekonomicznej maszyn itp. Ważna jest jednak ocena przeprowadzonych analiz funkcjonalnych przez kierownictwo zakładu.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
200
Analiza kompleksowa
Jest to analiza całościowa, dotycząca określonej
komórki, działu lub całego przedsiębiorstwa.
Umożliwia ona uzyskanie odpowiedzi dotyczącej
funkcjonowania określonych komórek, jak
również działalności całego przedsiębiorstwa.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
201
Analiza decyzyjna
Bardzo istotna i przydatna praktycznie jest
analiza decyzyjna. Pozwala ona na
przeprowadzanie analiz wycinkowych
związanych z podejmowaniem konkretnych
decyzji.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
202
Analiza finansowa
Celem analizy finansowej jest określenie
wielkości ekonomicznych wyrażonych
wartościowo w pieniądzu i dotyczących stanu
majątkowego oraz ogólnej sytuacji finansowej
przedsiębiorstwa.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
203
Analiza techniczno-ekonomiczna
Obejmuje główne wielkości ekonomiczne, wyrażone w jednostkach fizycznych. Mogą być one dodatkowo przeliczone na jednostki finansowe. Obejmuje ona analizę: uzyskanej produkcji, zatrudnienia, płac oraz wydajności pracy. Ponadto: ocena wyposażenia w aktywa trwałe, poziom zużycia aktywów obrotowych oraz rodzaj i zakres wprowadzanego postępu technicznego.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
204
Zysk operacyjny
Konstrukcja tego miernika uniezależnia wynik
działalności operacyjnej podmiotu
gospodarczego od struktury finansowania jego
majątku. Nie uwzględnia informacji o źródłach
finansowania przedsiębiorstwa, jak również strat
i zysków nadzwyczajnych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
205
Marża brutto
Miernik ten może być wykorzystywany w
rachunkowości zarządczej lub też w
kalkulacjach poza księgowych. Jest ona
kategorią zysku obliczoną jako różnica
pomiędzy przychodem netto ze sprzedaży a
ponoszonymi kosztami zmiennymi wytworzenia
dóbr materialnych przeznaczonych na sprzedaż
lub świadczonych usług.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
206
Marża brutto (cd)
Rachunek marży brutto za podstawę przyjmuje
podział kosztów całkowitych na koszty stałe i
koszty zmienne. Koszty stałe rozumiane są jako
koszty utrzymania pełnej zdolności produkcyjnej
podmiotu gospodarczego. Koszty zmienne
wiążą się z poziomem i strukturą wytwarzanych
produktów lub usług.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
207
Marża brutto (cd)
Marżę brutto obliczamy dla poszczególnych
wytwarzanych produktów lub świadczonych
odpłatnie usług. Marża brutto jest podstawowym
miernikiem wykorzystywanym w rachunkowości
zarządczej.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
208
Zysk brutto
Całościowym miernikiem oceny finansowo-
ekonomicznej podmiotu gospodarczego jest
wynik na działalności gospodarczej. Wynik ten
jest sumą wyniku na działalności operacyjnej i
finansowej. Wynik na działalności gospodarczej
skorygowany o zyski i straty nadzwyczajne
nazywany jest zyskiem brutto.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
209
Obliczanie wyników cząstkowych podmiotu gospodarczego
Działalność operacyjna
Przychody z działalności
podstawowej i pomocniczej
–Koszty
uzyskania przychodów
=Zysk na
działalności operacyjnej
Działalność finansowa
Przychody z działalności finansowej
–Koszty
działalności finansowej
=Wynik na
działalności finansowej
Zdarzenia losowe Zyski Nadzwyczajne –
Straty nadzwyczajne =
Wynik zdarzeń
losowych
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
210
Obliczanie wyniku finansowego (zysku brutto)
WFb =Wynik na
działalności operacyjnej
+Wynik na
działalności finansowej
+Wynik na
działalności nadzwyczajnej
Wynik na działalności gospodarczej
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
211
Obliczanie wyniku finansowego netto
Wynik finansowy brutto pomniejszony o naliczony
podatek dochodowy jest wynikiem finansowym netto
(zyskiem netto). Obliczamy go następująco:
WFn = WFb – Pd
gdzie:WFn – wynik finansowy netto,WFb – wynik finansowy brutto,Pd – podatek dochodowy.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
212
4. Formy techniczne księgowości
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
213
Prowadzenie księgowości i jej organizacja.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
214
Informatyka
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
215
Informatyka w rachunkowości
Po drugiej wojnie światowej, wraz z rozwojem
informatyki, zaczęto wykorzystywać komputery
również do prowadzenia ewidencji księgowej.
Początkowo, w związku z ogromnym kosztem
zakupu i eksploatacji komputerów na ich
wprowadzenie mogły sobie pozwolić wyłącznie
duże przedsiębiorstwa.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
216
Początki informatyzacji rachunkowości
Historycznie najwcześniej wykorzystywano
komputery wyłącznie do automatyzacji prac
związanych z ewidencjonowaniem najbardziej
typowych i najczęściej powtarzających się
operacji, a przez to najbardziej pracochłonnych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
217
Rozwój rachunkowości skomputeryzowanej
Rozbudowanie programów ułatwiających
prowadzenie ewidencji księgowej umożliwiło
przetwarzanie danych liczbowych gromadzonych
przez rachunkowość. Systemy księgowe
umożliwiają obecnie przygotowywanie
sprawozdań zarówno na potrzeby kierownictwa,
jak i na potrzeby jednostek zewnętrznych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
218
Warianty rozwiązań rachunkowości skomputeryzowanej
najprostsze rozwiązania, usprawniające
prace związane z ewidencją księgową,
rozbudowane obejmujące analizę i
zarządzanie działalnością produkcyjną i
finansową przedsiębiorstwa.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
219
Integracja obszarów działalności przedsiębiorstwa
Kolejny etap rozwoju systemów komputerowych
to powiązanie księgowości i rachunkowości z
pozostałymi obszarami działalności
przedsiębiorstwa w zakresie:
planowania produkcji,
obsługi sprzedaży,
ewidencji magazynowej i marketingu, itd.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
220
Schemat zintegrowanego systemu wspomagającego zarządzanie (1)
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
221
Schemat zintegrowanego systemu wspomagającego zarządzanie (2)
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
222
Uwarunkowania informatyzacji rachunkowości
Zakres wykorzystania komputerów w
rachunkowości może zależeć od:
wielkości przedsiębiorstwa,
zaawansowania technicznego przedsiębiorstwia,
kwalifikacji pracowników.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
223
Ograniczenia finansowe
Zaawansowanie technologicznie systemy
znajdują zastosowanie tylko w największych
jednostkach gospodarczych. Koszt
dostosowania zintegrowanych systemów
wspomagających podejmowanie decyzji jest
znaczący.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
224
Zakres wykorzystania komputerów
Komputerowe systemy umożliwiają zintegrowane
przetwarzanie danych księgowych w
przedsiębiorstwie w zakresie:
gromadzenie danych liczbowych
ułatwionego dostępu do informacji księgowych,
wspomagania podejmowania decyzji.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
225
Zgodność z ustawą o rachunkowości
Ustawa o Rachunkowości daje możliwość
prowadzenia ksiąg rachunkowych przy użyciu
komputera. Jednostka, która decyduje się na
prowadzenie ksiąg rachunkowych przy użyciu
komputera zapisać ten fakt w dokumentacji
opisującej przyjęte zasady rachunkowości.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
226
Treść dokumentacji opisującej zasady księgowości
Opis systemu przetwarzania danych, Opis systemu informatycznego, a w nim:
– wykaz programów, procedur lub funkcji,– opis algorytmów i parametrów oraz
programowych zasad ochrony danych,– określenie wersji oprogramowania i daty
rozpoczęcia jego eksploatacji.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
227
Dokumenty objęte ochroną
Księgi rachunkowe, Dowody księgowe, Dokumenty inwentaryzacyjne, Sprawozdania finansowe, Dokumentacja księgowa opisująca
zasady i system rachunkowości oraz stosowany system ochrony danych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
228
Ochrona danych
Stosowanie odpornych na zagrożenia nośników, Dobór stosownych środków ochrony zewnętrznej, Systematyczne tworzenie rezerwowych kopii
zbiorów danych, Zapewnienie ochrony programów komputerowych
i danych systemu informatycznego, Stosowanie odpowiednich rozwiązań
programowych i organizacyjnych, chroniących przed nieupoważnionym dostępem lub zniszczeniem danych i dokumentów księgowych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
229
Wymogi wobec zapisu księgowego wprowadzonego do dziennika (1/2)
powinien posiadać automatycznie nadany
numer pozycji a także dane pozwalające
ustalić osobę odpowiedzialną za treść zapisu;
powinien zawierać procedury chroniące przed
zniszczeniem i modyfikacją zapisu,
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
230
Wymogi wobec zapisu księgowego wprowadzonego do dziennika (2/2)
powinien zapewniać automatyczną kontrolę
ciągłości zapisów, przenoszenia obrotów i sald,
wydruki komputerowe muszą składać się z
automatycznie numerowanych stron, z
oznaczeniem pierwszej i ostatniej strony,
numery stron muszą być rejestrowane w
sposób ciągły w roku obrotowym.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
231
Źródła danych księgowych
Jeżeli ewidencja w księgach rachunkowych
jest prowadzona przy użyciu komputera
ustawa o rachunkowości dopuszcza
traktowanie za równoważne z dowodami
księgowymi dowody elektroniczne.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
232
Elektroniczne dowody źródłowe (księgowe)
Zapisy elektroniczne dokonane za
pośrednictwem urządzeń
łączności,
Komputerowe nośniki danych,
Zapisy tworzone na podstawie
algorytmu przetwarzającego
informacje już wcześniej zawarte w
księgach rachunkowych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
233
Warunki uznania dowodów elektronicznych
Zapisy muszą zawierać trwale czytelną postać zgodną z treścią dowodów księgowych,
Możliwe jest stwierdzenie źródła pochodzenia zapisów oraz ustalenie osoby odpowiedzialnej za ich wprowadzenie,
Stosowana procedura zapewnia sprawdzenie poprawności przetworzenia danych,
Dane źródłowe są odpowiednio chronione w miejscu ich powstania.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
234
Wymagane przez ustawę o rachunkowości księgi rachunkowe
dziennik,
księga główna,
księgi pomocnicze,
zestawienie obrotów i sald,
wykaz składników aktywów i pasywów
(inwentarz).
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
235
Księga główna i pomocnicza
Na kontach księgi głównej zapisy
dokonywane są na podstawie zapisów w
dzienniku, zgodnie z zasadą podwójnej
księgowości. Konta księgi pomocniczej służą
do uszczegółowienia zapisów na kontach
księgi głównej.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
236
MRP (1/3)
W latach pięćdziesiątych XX wieku
wypracowano standard oprogramowania
nazwany skrótem MRP (Material
Requirements Planning), który tłumaczony jest
na język polski jako planowanie potrzeb
materiałowych przedsiębiorstwa.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
237
MRP (2/3)
MRP jest zbiorem procesów pozwalającym na
dokładną ewidencję materiałów, zapotrzebowania
na materiały oraz możliwości i czasu realizacji
zamówień na materiały. System automatycznie
sprawdza stan magazynów i w przypadku
niewystarczającego ich stanu w magazynie
informuje o konieczności zamówienia.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
238
MRP (3/3)
Dzięki MRP możliwa była ścisła koordynacja
dostaw materiałów zależnie od zapotrzebowania
na nie i w konsekwencji wprowadzenie dostaw
na czas (just in time).
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
239
MRP II (1/2)
W latach osiemdziesiątych XX wieku
wypracowano nowy standard systemu
wspomagającego zarządzanie produkcją i
dystrybucją oznaczony skrótem MRP II
(Manufacturing Resource Planning),
tłumaczony na język polski jako planowanie
zasobów produkcyjnych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
240
MRP II (2/2)
MRP II odpowiada za koordynację produkcji,
sprzedaży i finansów poprzez odpowiednie
planowanie i przydział konkretnych zasobów w
odpowiednim czasie.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
241
ERP (1/3)
Systemy klasy ERP (Enterprise Resource
Planning), czyli całościowe planowanie
zasobów przedsiębiorstwa, uzupełniają
wcześniejsze standardy o zarządzanie
finansami, wchodząc w takie obszary
zarządzania przedsiębiorstwem, jak
rachunkowość zarządcza, cash flow, rachunek
kosztów.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
242
ERP (2/3)
Ważnym elementem systemów klasy ERP jest
planowanie działalności przedsiębiorstwa w
różnym horyzoncie czasowym, zarówno
planowania operacyjnego jak i strategicznego.
Ważną cechą tych systemów jest możliwość
zarządzania nawet rozległą siecią placówek.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
243
ERP (3/3)
Systemy klasy ERP są zazwyczaj zbudowane z
modułów, które mogą funkcjonować niezależnie
od siebie, ale mogą również być ze sobą
połączone. Moduły te zazwyczaj obejmują swoją
funkcjonalnością poszczególne obszary
działalności przedsiębiorstwa. Przykładowo może
to być produkcja, finanse i rachunkowość,
logistyka i obsługa personelu.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
244
CRM (1/3)
Od współczesnych systemów oczekuje się
możliwości rozpoznania i zrozumienia
indywidualnych potrzeb każdego klienta.
Zadania te mają realizować systemy
zapewniające zarządzanie więzami z klientem,
tzw. CRM (Customer Relationship
Management).
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
245
CRM (2/3)
Systemy CRM umożliwiają dotarcie do
potencjalnych odbiorców i pozwalają na lepsze
poznanie potrzeb i oczekiwań klientów. Jest to
możliwe poprzez zbieranie bardzo wielu
informacji o klientach i wnioskowaniu na ich
podstawie o oczekiwaniach i upodobaniach
klienta. Pozwala to podtrzymywać kontakt z
klientem
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
246
CRM (3/3)
Utrzymanie klienta jest pięciokrotnie tańsze niż
pozyskanie nowego. Zwiększenie lojalności
klientów o 5% może poprawić zyskowność
sprzedaży od 25% nawet do 85%. Uogólniając
można stwierdzić, że systemy ERP służą do
minimalizacji kosztów, natomiast systemy CRM
do maksymalizacji sprzedaży.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
247
SCM (1/3)
Dynamizacja obrotu handlowego wymusi na
przedsiębiorstwach sprawniejsze działanie sieci
dostaw oraz dystrybucji. Dlatego też niezwykle
istotnym elementem najnowszych systemów
staje się zarządzanie łańcuchem dostaw, tzw.
SCM (Supply Chain Management).
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
248
SCM (2/3)
Systemy SCM mają zapewnić bardzo rzetelne
określenie poziomu produkcji poprzez informacje
zbierane od dystrybutorów oraz na podstawie
badań marketingowych. Poziom produkcji musi
być dostosowany do wielkości popytu na dane
dobra.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
249
SCM (3/3)
Analitycy podkreślają, że optymalizacja dostaw,
zależnie od rzeczywistego zapotrzebowania
może zredukować koszty nawet o 50% łańcucha
dostaw.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
250
Kierunki dalszego rozwoju informatyzacji przedsiębiorstw
Analitycy zwracają uwagę na fakt, że
informatyzacja przedsiębiorstw będzie szła w
kierunku coraz lepszego dostosowywania
przygotowywanych programów
komputerowych do potrzeb specyfiki
działalności przedsiębiorstw oraz ich
otoczenia zewnętrznego.
Finanse przedsiębiorstw
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
252
Metody oceny rentowności przedsiębiorstwa
Grupy wskaźników:
rentowności sprzedaży,
rentowności aktywów (majątku),
rentowności zaangażowanych kapitałów
własnych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
253
Wskaźnik zyskowności (rentowności) sprzedaży
Wskaźnik zyskowności lub rentowności
sprzedaży (Wzs), nazywany jest również
wskaźnikiem sprzedaży netto.
zyskowność sprzedaży (Wzs) =zysk netto
x 100sprzedaż netto
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
254
Przykład 1
Przedsiębiorstwo osiągnęło w 2001 roku przychody ze sprzedaży 170 000 zł a zysk netto wyniósł 15 675 zł. Natomiast w 2002 roku przychody ze sprzedaży wyniosły 220 000 zł, a zysk netto 23 579 zł.
w 2001 roku: Wzs =15 675
x 100 = 9,22170 000
w 2002 roku: Wzs =23 579
x 100 = 10,72 220 000
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
255
Wskaźnik zyskowności (rentowności) aktywów
Wskaźnik rentowności (zyskowności) aktywów
(Wza) informuje o efektywności wykorzystania
posiadanego majątku oraz wielkości zysku netto
przypadającego na wartość zaangażowanego w
przedsiębiorstwo majątku.
zyskowność aktywów (Wza) =zysk netto
x 100ogółem aktywa
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
256
Przykład 2
Przedsiębiorstwo z przykładu 1 dysponowało w 2001 roku aktywami o wartości 89 300 zł, natomiast w roku 2002 wartość aktywów przedsiębiorstwa wynosiła 102 900 zł. Wskaźnik zyskowności aktywów wyniósł:
w 2001 roku: Wza =15 675
x 100 = 17,5589 300
w 2002 roku: Wza =23 579
x 100 = 22,91102 900
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
257
Wskaźnik rentowności kapitałów własnych
Wskaźnik rentowności (zyskowności) kapitałów
własnych (Wzkw) pozwala na dokonanie oceny
ich wykorzystania w przedsiębiorstwie.
zyskowność kapitałów wł. (Wzkw) =zysk netto
x 100kapitały własne
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
258
Przykład 3
Kapitał własny w badanym przedsiębiorstwie wyniósł w 2001 roku 36 500 zł, natomiast w 2002 roku 49 574 zł. Wskaźnik zyskowności kapitałów własnych wyniósł:
w 2001 roku: Wzkw =15 675
x 100 = 42,9436 500
w 2002 roku: Wzkw =23 579
x 100 = 47,5649 574
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
259
Dźwignia kapitałowa
Dźwignia kapitałowa lub finansowa związana
jest ze strukturą zaangażowanych kapitałów
podmiotu gospodarczego. Chodzi o relacje w
finansowaniu działalności firmy kapitałem
własnym lub/i w części kapitałem obcym.
Dźwignia finansowa jest to zmiana wartości
zysku otrzymanego w wyniku zaangażowania
kapitałów obcych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
260
Dźwignia kapitałowa (cd)
W pierwszej kolejności liczymy korygujemy zysk
netto o odsetki od zaciągniętych kredytów oraz
o podatek dochodowy przypadający na te
odsetki.
skorygowana zyskowność
aktywów (Sza) =
zysk netto + odsetki – podatekx 100
aktywa ogółem
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
261
Dźwignia kapitałowa (cd)
W wyniku skorygowania zyskowności aktywów
wpływ dźwigni finansowej (Df) można określić
jako efektywność wykorzystania obcych
kapitałów w celu poprawy zyskowności kapitałów
własnych przedsiębiorstwa.
(Df) = zyskowność kapitałów własnych – Sza
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
262
Przykład 4
W badanym przedsiębiorstwie odsetki od zaciągniętych
kredytów i podatek dochodowy wyniosły:
Wyszczególnienie 2001 2002
Zapłacone odsetki 2900 3450
40% podatku dochodowego 1160 1380
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
263
Rozwiązanie przykładu 4
Skorygowana zyskowność majątku przedstawia się następująco:
w 2001 roku: Szm =15 675 + 2 900 + 1160
x 100 = 22,1089 300
w 2002 roku: Szm =23 579 + 3450 +1380
x 100 = 27,61102 900
Dźwignia finansowa wyniosła:
w 2001 roku: Df = 42,94 – 22,10 = 20,84
w 2002 roku: Df = 47,56 – 27,61 = 19,95
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
264
Planowanie
Planowanie można zdefiniować jako
przewidywanie warunków działania w
określonym horyzoncie czasowym, przez
wyznaczanie celów oraz niezbędnych środków i
sposobów ich realizacji.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
265
Rodzaje planowania
Wyróżniamy planowanie:
operacyjne (krótkoterminowe),
strategiczne (długoterminowe).
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
266
Planowanie finansowe
Planowanie finansowe obejmuje następujące
zagadnienia:
planowanie poziomu i struktury
zapotrzebowania na środki finansowe,
niezbędne do realizacji przyjętych zadań,
określenie najkorzystniejszych źródeł
pozyskiwania kapitałów.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
267
Główny cel zarządzania finansami
Głównym celem zarządzania finansami jest
wzrost wartości firmy. O wzroście wartości
podmiotu gospodarczego świadczy:
maksymalizacja nadwyżki finansowej,
zachowanie zdolności do terminowego
regulowania zobowiązań.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
268
Zarządzanie kapitałem obrotowym
Zarządzanie kapitałem obrotowym polega na:
kształtowaniu wielkości i struktury aktywów
obrotowych w celu utrzymania płynności
finansowej podmiotu gospodarczego,
pozyskiwaniu kapitałów niezbędnych do
sfinansowania składników aktywów obrotowych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
269
Zarządzanie kapitałem obrotowym (cd)
Sprawne zarządzanie kapitałem obrotowym
jest szczególnie istotne ze względu na:
powstanie i systematyczny wzrost konkurencji
na rynku krajowym,
wchodzenie przedsiębiorstw na rynki
zagraniczne,
wysoki koszt kapitałów obcych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
270
Strategia kształtowania wielkości i struktury aktywów obrotowych
Strategię kształtowania wielkości i struktury
aktywów obrotowych można realizować przy
pomocy następujących strategii:
konserwatywnej,
agresywnej,
umiarkowanej.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
271
Strategia konserwatywna
Strategia konserwatywna charakteryzuje się
utrzymaniem relatywnie wysokich stanów
aktywów bieżących. Jest to strategia
wymagająca relatywnie wysokiego poziomu
aktywów obrotowych w podmiocie
gospodarczym.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
272
Strategia agresywna
Strategia agresywna jest przeciwstawna do
omawianej strategii konserwatywnej. Wyraża się
w minimalizowaniu zapasów materiałowych i
stanu środków pieniężnych. W ramach strategii
agresywnej występuje wzrost ryzyka, spadek
produkcji i sprzedaży, a także do minimum
ogranicza się udzielanie kredytów kupieckich.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
273
Strategia umiarkowana
Strategia umiarkowana jak sama nazwa
wskazuje jest strategią pośrednią pomiędzy
strategią konserwatywną a agresywną. Strategia
ta pozwala z jednej strony na minimalizację
ryzyka, a z drugiej na ponoszenie „racjonalnych”
kosztów od posiadanych aktywów obrotowych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
274
Strategia inwestowania
Strategia inwestowania obejmuje analizę, planowanie i realizację przedsięwzięć inwestycyjnych. Niezbędnym warunkiem podjęcia decyzji o modernizacji lub realizacji nowej inwestycji jest brak możliwości poprawy jakości produkcji, względnie rozszerzenie produkcji lub usług przy dotychczasowym poziomie posiadanych środków trwałych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
275
Informatyka w rachunkowości
Po drugiej wojnie światowej, wraz z rozwojem
informatyki, zaczęto wykorzystywać komputery
również do prowadzenia ewidencji księgowej.
Początkowo, w związku z ogromnym kosztem
zakupu i eksploatacji komputerów na ich
wprowadzenie mogły sobie pozwolić wyłącznie
duże przedsiębiorstwa.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
276
Początki komputeryzacji
Historycznie najwcześniej wykorzystywano
komputery wyłącznie do automatyzacji prac
związanych z ewidencjonowaniem najbardziej
typowych i najczęściej powtarzających się
operacji, a przez to najbardziej pracochłonnych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
277
Rozwój rachunkowości skomputeryzowanej
Rozbudowanie programów ułatwiających
prowadzenie ewidencji księgowej umożliwiło
przetwarzanie danych liczbowych gromadzonych
przez rachunkowość. Systemy księgowe
umożliwiają przygotowywanie sprawozdań
finansowych zarówno na potrzeby kierownictwa,
jak i na potrzeby jednostek zewnętrznych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
278
Warianty rozwiązań rachunkowości skomputeryzowanej
najprostsze rozwiązania, usprawniające
prace związane z ewidencją księgową,
rozbudowane obejmujących analizę i
zarządzanie działalnością produkcyjną i
finansową przedsiębiorstwa.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
279
Integracja obszarów działalności przedsiębiorstwa
Kolejny etap rozwoju systemów komputerowych
to powiązanie księgowości i rachunkowości z
pozostałymi obszarami działalności
przedsiębiorstwa w zakresie:
planowania produkcji,
obsługi sprzedaży,
ewidencji magazynowej i marketingu.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
280
Uwarunkowania informatyzacji rachunkowości
Zakres wykorzystania komputera w
rachunkowości może zależeć od:
wielkości przedsiębiorstwa,
zaawansowania technicznego przedsiębiorstwia,
kwalifikacji pracowników.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
281
Zakres wykorzystania komputerów
Komputerowe systemy umożliwiają zintegrowane
przetwarzanie danych księgowych w
przedsiębiorstwie w zakresie:
gromadzenie danych liczbowych
ułatwionego dostępu do informacji księgowych,
wspomagania podejmowania decyzji.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
282
Ograniczenia finansowe
Zaawansowanie technologicznie systemy
znajdują zastosowanie tylko w największych
jednostkach gospodarczych. Koszt
dostosowania zintegrowanych systemów
wspomagających podejmowanie decyzji jest
znaczący.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
283
Zgodność z Ustawą o Rachunkowości
Ustawa o Rachunkowości daje możliwość
prowadzenia ksiąg rachunkowych przy użyciu
komputera. Jednostka, która decyduje się na
prowadzenie ksiąg rachunkowych przy użyciu
komputera zapisać ten fakt w dokumentacji
opisującej przyjęte zasady rachunkowości.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
284
Wymogi wobec zapisu księgowego wprowadzonego do dziennika (1/2)
powinien posiadać automatycznie nadany
numer pozycji a także dane pozwalające
ustalić osobę odpowiedzialną za treść zapisu;
powinien zawierać procedury chroniące przed
zniszczeniem i modyfikacją zapisu,
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
285
Wymogi wobec zapisu księgowego wprowadzonego do dziennika (2/2)
powinien zapewniać automatyczną kontrolę
ciągłości zapisów, przenoszenia obrotów i sald,
wydruki komputerowe muszą składać się z
automatycznie numerowanych stron, z
oznaczeniem pierwszej i ostatniej strony,
numery stron muszą być rejestrowane w
sposób ciągły w roku obrotowym.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
286
Źródła danych księgowych
Jeżeli ewidencja w księgach rachunkowych jest prowadzona przy użyciu komputera Ustawa o Rachunkowości dopuszcza traktowanie za równoważne z dowodami księgowymi zapisy automatyczne za pośrednictwem urządzeń łączności, komputerowych nośników danych lub tworzonych na podstawie algorytmu na podstawie informacji już zawartych w księgach.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
287
Wymogi prawne wobec księgowości komputerowej (1/3)
zapisy księgowe muszą posiadać
trwałą czytelną postać zgodną z
treścią odpowiednich dowodów
księgowych,
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
288
Wymogi prawne wobec księgowości komputerowej (2/3)
konieczna jest możliwość
stwierdzenia źródła pochodzenia
zapisów księgowych oraz ustalenie
osoby odpowiedzialnej za ich
wprowadzenie,
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
289
Wymogi prawne wobec księgowości komputerowej (3/3)
wykorzystywana procedura musi
zapewnić możliwość sprawdzenia
poprawności przetworzenia danych
oraz ich kompletność w czasie
przechowywania.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
290
Wymagane przez Ustawę o Rachunkowości księgi rachunkowe
dziennik,
księga główna,
księgi pomocnicze,
zestawienie obrotów i sald,
wykaz składników aktywów i pasywów
(inwentarz).
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
291
Księga główna i pomocnicza
Na kontach księgi głównej zapisy
dokonywane są na podstawie zapisów w
dzienniku, zgodnie z zasadą podwójnej
księgowości. Konta księgi pomocniczej służą
do uszczegółowienia zapisów na kontach
księgi głównej.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
292
MRP (1/3)
W latach pięćdziesiątych XX wieku
wypracowano standard oprogramowania
nazwany skrótem MRP (Material
Requirements Planning), który tłumaczony jest
na język polski jako planowanie potrzeb
materiałowych przedsiębiorstwa.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
293
MRP (2/3)
MRP jest zbiorem procesów pozwalającym na
dokładną ewidencję materiałów, zapotrzebowania
na materiały oraz możliwości i czasu realizacji
zamówień na materiały. System automatycznie
sprawdza stan magazynów i w przypadku
niewystarczającego ich stanu w magazynie
informuje o konieczności zamówienia.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
294
MRP (3/3)
Dzięki MRP możliwa była ścisła koordynacja
dostaw materiałów zależnie od zapotrzebowania
na nie i w konsekwencji wprowadzenie dostaw
na czas (just in time).
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
295
MRP II (1/2)
W latach osiemdziesiątych XX wieku
wypracowano nowy standard systemu
wspomagającego zarządzanie produkcją i
dystrybucją oznaczony skrótem MRP II
(Manufacturing Resource Planning),
tłumaczony na język polski jako planowanie
zasobów produkcyjnych.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
296
MRP II (2/2)
MRP II odpowiada za koordynację produkcji,
sprzedaży i finansów poprzez odpowiednie
planowanie i przydział konkretnych zasobów w
odpowiednim czasie.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
297
ERP (1/3)
Systemy klasy ERP (Enterprise Resource
Planning), czyli całościowe planowanie
zasobów przedsiębiorstwa, uzupełniają
wcześniejsze standardy o zarządzanie
finansami, wchodząc w takie obszary
zarządzania przedsiębiorstwem, jak
rachunkowość zarządcza, cash flow, rachunek
kosztów.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
298
ERP (2/3)
Ważnym elementem systemów klasy ERP jest
planowanie działalności przedsiębiorstwa w
różnym horyzoncie czasowym, zarówno
planowania operacyjnego jak i strategicznego.
Ważną cechą tych systemów jest możliwość
zarządzania nawet rozległą siecią placówek.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
299
ERP (3/3)
Systemy klasy ERP są zazwyczaj zbudowane z
modułów, które mogą funkcjonować niezależnie
od siebie, ale mogą również być ze sobą
połączone. Moduły te zazwyczaj obejmują swoją
funkcjonalnością poszczególne obszary
działalności przedsiębiorstwa. Przykładowo może
to być produkcja, finanse i rachunkowość,
logistyka i obsługa personelu.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
300
CRM (1/3)
Od współczesnych systemów oczekuje się
możliwości rozpoznania i zrozumienia
indywidualnych potrzeb każdego klienta.
Zadania te mają realizować systemy
zapewniające zarządzanie więzami z klientem,
tzw. CRM (Customer Relationship
Management).
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
301
CRM (2/3)
Systemy CRM umożliwiają dotarcie do
potencjalnych odbiorców i pozwalają na lepsze
poznanie potrzeb i oczekiwań klientów. Jest to
możliwe poprzez zbieranie bardzo wielu
informacji o klientach i wnioskowaniu na ich
podstawie o oczekiwaniach i upodobaniach
klienta. Pozwala to podtrzymywać kontakt z
klientem
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
302
CRM (3/3)
Utrzymanie klienta jest pięciokrotnie tańsze niż
pozyskanie nowego. Zwiększenie lojalności
klientów o 5% może poprawić zyskowność
sprzedaży od 25% nawet do 85%. Uogólniając
można stwierdzić, że systemy ERP służą do
minimalizacji kosztów, natomiast systemy CRM
do maksymalizacji sprzedaży.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
303
SCM (1/3)
Dynamizacja obrotu handlowego wymusi na
przedsiębiorstwach sprawniejsze działanie sieci
dostaw oraz dystrybucji. Dlatego też niezwykle
istotnym elementem najnowszych systemów
staje się zarządzanie łańcuchem dostaw, tzw.
SCM (Supply Chain Management).
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
304
SCM (2/3)
Systemy SCM mają zapewnić bardzo rzetelne
określenie poziomu produkcji poprzez informacje
zbierane od dystrybutorów oraz na podstawie
badań marketingowych. Poziom produkcji musi
być dostosowany do wielkości popytu na dane
dobra.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
305
SCM (3/3)
Analitycy podkreślają, że optymalizacja dostaw,
zależnie od rzeczywistego zapotrzebowania
może zredukować koszty nawet o 50% łańcucha
dostaw.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
306
Kierunki dalszego rozwoju informatyzacji przedsiębiorstw
Analitycy zwracają uwagę na fakt, że
informatyzacja przedsiębiorstw będzie szła w
kierunku coraz lepszego dostosowywania
przygotowywanych programów
komputerowych do potrzeb specyfiki
działalności przedsiębiorstw oraz ich
otoczenia zewnętrznego.
Katedra Rachunkowości i Bankowości Informatycznej PJWSTK
307
Czynnikami produkcji wg.Stepfena Covey’a
Zasoby finansowe
Zasoby rzeczowe
Zasoby ludzkie
Sytuacja ekonomiczna
firmy