ΤΕΥΧΟΣ 146 28 ΜΑΡΤΙΟΥ 2014 ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΕΝΤΥΠΗ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ) ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ (Ε.Ε.Ι.Ε.Π.) χχχ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΨΨΨΨΨΨΨΨΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ

ΚΕΝΤΡΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΠΑΝΙΩΝ ΚΑΙ ΑΠΙΘΑΝΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ O ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ Σύμφωνα με ηλεκτρονικό μήνυμα του κ. Παναγιώτη Χατζηδημητράκη, Γενικού Γραμ-ματέα του Συλλόγου Τεχνικών Ασφαλεί-ας Ελλάδας (Σ.Τ.Α.Ε.) αναλαμβάνεται η πρωτοβουλία δημιουργίας του πρώτου Κέντρου Αναφοράς Σπάνιων και Απί-θανων Ατυχημάτων από τον Σ.Τ.Α.Ε. Καλούνται όσοι γνωρίζουν κάποιο α-τύχημα ή παραλίγο ατύχημα με αυτά τα

χαρακτηριστικά (το οποίο δεν έχει καταγραφεί στη σχετική βιβλιογραφία εκπαίδευσης επαγγελματικής διαχείρι-σης κινδύνου) να το αποστείλουν με μήνυμα στην ηλεκτρονική διεύθυνση info@stae.gr προκειμένου να δημιουργη-θεί μια βάση δεδομένων και να κοι-νοποιηθεί στους ενδιαφερόμενους, που ασχολούνται με την πρόληψη και διαχεί-

ριση κινδύνων. Οπως αναφέρει ο κ. Χατζηδημητράκης, επειδή έχουν συμβεί και στη χώρα μας αρκετά «σπάνια» ή «απίθανα» ατυχήματα όπως: α) το θανα-τηφόρο στη Χαλκίδα, όπου μετά την κα-τάσβεση πυρκαγιάς (μετά από βραχυκύ-κλωμα) σε αυτοκίνητο με γερανό εξερ-ράγη το λάστιχο του, β) η έκρηξη βυ-τιοφόρου με προπάνιο στην παλιά Εθνι-

κή Οδό Αθηνών - Λαμίας που χάθηκαν οι τρείς πυροσβέστες (δεν γνώριζαν δυ-στυχώς το φαινόμενο BLEVE και πολλά άλλα). Θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο, αυτά να συλλεχθούν και να γίνουν γνωστά σε όλους. Η ιδέα στηρίζεται μετά από ένα ηλεκτρονικό μήνυμα με θέμα «ένα σπάνιο ατύχημα», από τον κ. Παναγιώτη Χριστοφορίδη, ο οποίος διετέλεσε Υπεύ-

θυνος Ασφάλειας Εγκαταστάσεων για πολλά χρόνια, καθώς και Υπεύθυνος Ασφάλειας και Υγιεινής της Εργασίας και Υπεύθυνος Περιβαλλοντικών Επι-πτώσεων της εταιρείας πετρελαιοειδών Shell για την Κεντρική και Ανατολική Ευ-ρώπη. Τώρα έχει συνταξιοδοτηθεί, αλλά η πολυετής εμπειρία του είναι πολύτιμη. Πρόκειται για την ανατροπή και ανάφλε-

ξη ενός φορτηγού που μετέφερε φιάλες προπανίου. Σε σχετικό βίντεο φαίνεται τόσο το μέγεθος της επικινδυνότητας, από τη δύναμη της έκρηξης των φιαλών, όσο και το μέγεθος της άγνοιας, όχι μόνο των πολιτών αλλά και των αστυνομικών που κατέφθασαν στο χώρο προκειμένου να διαχειρισθούν τον κίνδυνο και να προφυλάξουν τους πολίτες.

ΔΙΑΛΕΞΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ 1ου ΕΠΑ.Λ. ΛΑΡΙΣΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε. ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΩΩΩΩΩΩΩΩΩΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ

ΧΧ Με μια νέα αναφορά, η οργάνωση ερευνητές να κινητοποιηθούν επειγόντως για να αντιμετωπιστεί η ανησυχητική εξάπλωση των θανατηφόρων στελεχών

Διάλεξη με θέμα την Ασφάλεια και την Υγιεινή στο Χώρο Εργασίας από τον κ. Στέργιο Νάρη, Μηχανολόγο Μηχανικό M.Sc., στέλεχος του ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε. στο Παράρτημα του Ινστιτούτου στο Βόλο, παρακολούθησαν οι μαθητές του 1ου ΕΠΑ.Λ. της Λάρισας στα πλαίσια του μαθήματος: Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός, Εργασιακό Περιβάλ-λον, Ασφάλεια και Υγιεινή. Η υπεύθυνη του μαθήματος κ. Σοφία Αποστολίνα επι-σήμανε ότι η προώθηση της πληροφό-ρησης, ενημέρωσης και εκπαίδευσης στα θέματα ασφάλειας και υγιεινής στην

εργασία είναι πολύ σημαντική για τους μαθητές του Μηχανολογικού Τομέα και του Προσανατολισμού Τεχνολογικών Εφαρμογών, δεδομένου ότι οι αρχές της πρόληψης των επαγγελματικών κινδύ-νων πρέπει να αποτελούν προτεραιότητα κάθε πολιτισμένης κοινωνίας. Τη διάλεξη του κ. Στέργιου Νάρη παρακολούθησαν ο Σχολικός Σύμβουλος κ. Α. Μπλιούμης, ο Διευθυντής του 1ου ΕΠΑ.Λ. Λάρισας κ. Ι. Μπουροτζήκας, καθώς και οι εκπαιδευτι-κοί κ.κ. Σ. Τουρτούρης, Μηχανολόγος Μη-χανικός και Σ. Κελεπούρης, Χημικός Μηχα-νικός.

Διάλεξη με θέμα την Ασφάλεια και την Υγιεινή στο Χώρο Εργασίας από τον κ. Στέργιο Νάρη, Μηχανολόγο Μηχανικό M.Sc., στέλεχος του ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε. στο Παράρτημα του Ινστιτούτου στο Βόλο, παρακολούθησαν οι μαθητές του 1ου ΕΠΑ.Λ. της Λάρισας στα πλαίσια του μαθήματος: Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός, Εργασιακό Περιβάλ-λον, Ασφάλεια και Υγιεινή. Η υπεύθυνη του μαθήματος κ. Σοφία Αποστολίνα επι-σήμανε ότι η προώθηση της πληροφό-ρησης, ενημέρωσης και εκπαίδευσης στα θέματα ασφάλειας και υγιεινής στην

εργασία είναι πολύ σημαντική για τους μαθητές του Μηχανολογικού Τομέα και του Προσανατολισμού Τεχνολογικών Εφαρμογών, δεδομένου ότι οι αρχές της πρόληψης των επαγγελματικών κινδύ-νων πρέπει να αποτελούν προτεραιότητα κάθε πολιτισμένης κοινωνίας. Τη διάλεξη του κ. Στέργιου Νάρη παρακολούθησαν ο Σχολικός Σύμβουλος κ. Α. Μπλιούμης, ο Διευθυντής του 1ου ΕΠΑ.Λ. Λάρισας κ. Ι. Μπουροτζήκας, καθώς και οι εκπαι-δευτικοί κ.κ. Σ. Τουρτούρης, Μηχανολό-γος Μηχανικός και Σ. Κελεπούρης, Χημι-κός Μηχανικός.

ΕΠΑΝΑΦΟΡΑ ΕΠΙΔΟΜΑΤΟΣ ΑΝΘΥΓΙΕΙΝΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΩΩΩΩΩΩΩΩΩΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ

Διάταξη που είχε συμπεριληφθεί σε Νόμο που πήρε ΦΕΚ στις 11.02.2014 δίνει τη δυνατότητα χορήγησης επιδόματος ανθυγι-εινής εργασίας έως 150 ευρώ το μήνα και αφορά μόνιμους και δόκιμους πολιτικούς υπαλλήλους, καθώς και υπαλλήλους με σχέση εργασίας Ιδιωτικού Δικαίου Αορί-στου Χρόνου (Ι.Δ.Α.Χ.): του Δημοσίου, των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) πρώτου και δεύτερου βαθμού και των Νομι-κών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.) συμπεριλαμβανομένου του Οργανισμού Γε-ωργικών Ασφαλίσεων (Ο.Γ.Α). Επίσης, στην εφαρμογή της συγκεκριμένης απόφασης υπάγονται: - Οι εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. - Οι υπάλληλοι της Γραμματείας των Δικα-στηρίων και Εισαγγελιών, των Εμμισθων Υποθηκοφυλακείων και Κτηματολογικών Γραφείων της χώρας. - Οι ιατροί υπηρεσίας υπαίθρου και οι μό-νιμοι αγροτικοί ιατροί. - Οι υπάλληλοι της Βουλής, όσον αφορά τα μισθολογικά θέματά τους τροποποιουμένου αναλόγως του Κανονισμού της Βουλής και το προσωπικό της Προεδρίας της Δημο-κρατίας.

- Οι διοικητικοί υπάλληλοι των Ανεξάρτητων Αρχών, της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και της Επιτροπής Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων. - Οι υπάλληλοι των Περιφερειακών Ενώ-σεων Δήμων (Π.Ε.Δ.), της Κεντρικής Ε-νωσης Δήμων Ελλάδος (Κ.Ε.Δ.Ε.) και της Ενωσης Περιφερειών Ελλάδος (ΕΝ.Π.Ε.). - Οι υπάλληλοι και, με την επιφύλαξη της επόμενης παραγράφου, οι θρησκευτικοί λειτουργοί των νομικών προσώπων της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας του Χριστού, των εξομοιούμενων προς αυτά κατά την παράγραφο 3, του άρθρου 63, του Ν. 3801/2009 (ΦΕΚ 163 τχ. Α) των λοιπών εκκλησιών, δογμάτων και κατά το άρθρο 13 του Συντάγματος γνωστών θρησκειών, που επιβαρύνουν τον Κρατικό Προϋπολο-γισμό. Το σχετικό έγγραφο του Γενικού Λογιστηρί-ου του Κράτους εκδόθηκε στις 24.02.2014 με αρ. πρωτ. Οικ. 2/17087/0022, υπογράφε-ται από τον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονο-μικών κ. Χρ. Σταϊκούρα και αναφέρει: «Κοινοποιείται η διάταξη του άρθρου 67 του Ν. 4235/2014 (ΦΕΚ 32/τχ.Α/11.02.2014), προκειμένου να ενημερωθείτε και να προβείτε στις απαραίτητες ενέργειες για την

ορθή εφαρμογή της. Ειδικότερα με την ως άνω διάταξη προβλέπεται ότι, για τους φορείς που υπάγονται στις διατάξεις του Κεφαλαίου Β΄ του Ν. 4024/2011 (Δημόσιο, Ν.Π.Δ.Δ., Ν.Π.Ι.Δ., συμπεριλαμβανομένων και των Δ.Ε.Κ.Ο. του κεφαλαίου Α΄ του Ν. 3429/2005 και Ο.Τ.Α.), από 11.02.2014 είναι εκ νέου ενεργή η εξουσιοδότηση για την έκδοση απόφασης καθορισμού επιδόματος επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας σε κατηγορίες προσωπικού των παραπάνω φορέων, σύμφωνα με την διάταξη του άρθρου 15 παρ. 1 του Ν. 4024/2011. (Το άρθρο 15 παρ. 1 του Ν. 4024/2011 με τίτλο: Επιδόματα Επικίνδυνης και Ανθυγιει-νής Εργασίας και Απομακρυσμένων Πα-ραμεθόριων Περιοχών, αναφέρει: Εκτός από το βασικό μισθό του υπαλλήλου, δύναται να χορηγηθεί επίδομα επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας, μέχρι του ποσού των εκατόν πενήντα (150) ευρώ μηνιαίως. Οι δικαιούχοι του εν λόγω επιδόματος, καθώς και οι όροι και προϋποθέσεις χορήγησης του καθορίζονται με Κοινή Υπουργική Απόφαση των Υπουργών Διοι-κητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Οικονομικών και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, η οποία

εκδίδεται σε αποκλειστική προθεσμία έξι μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος Νόμου). Η εν λόγω διάταξη προβλέπει την έκδοση Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων των Υπουργών Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Δια-κυβέρνησης, Οικονομικών και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού. Κατόπιν αυτών, πρέπει οι ενδιαφερόμενοι φορείς να υποβάλλουν στο εποπτεύον Υπουργείο τα αιτήματά τους. Στη συνέχεια, το αρμόδιο Υπουργείο θα πρέπει να καταρτίσει σχέδιο Κοινής Υπουργικής Απόφασης, για το σύνολο των φορέων που εποπτεύει και να το υποβάλλει στον Υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυ-βέρνησης για συνυπογραφή. Επισημαίνεται, ότι το σχέδιο Κοινής Υπουργικής Απόφασης πρέπει να ανα-φέρει το μέγεθος της προκαλούμενης δα-πάνης σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 2 του Ν. 2469/1997 όπως ισχύει. Τέλος, παρακαλούμε τα ανωτέρω σχέδια να αποσταλούν στην Υπηρεσία μας το συντομότερο δυνατό για την τελική συνυ-πογραφή τους εντός της αποκλειστικής προθεσμίας που προβλέπει η σχετική διάταξη».

ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΩΩΩΩΩΩΩΩΩΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ

ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑ ΤΗΣ DEAL NEWS ΓΙΑ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΗ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΩΝ ΒΑΡΕΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΥΓΙΕΙΝΩΝ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ Ε.Ι.Ν.Α.Π. ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΜΟΙΒΕΣ ΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚΚ

Σύμφωνα με πληροφορίες της εβδο-μαδιαίας οικονομικής εφημερίδας Deal News (09.08.2013) οκτώ με-γάλες ανατροπές προοιωνίζεται η νέα ασφαλιστική μεταρρύθμιση που αναμένεται να ανακοινωθεί το φθινόπωρο. Οπως αναφέρεται στο άρθρο της Deal News γίνεται ήδη από το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρό-νοιας επεξεργασία για την εφαρ-μογή ενός μοντέλου κατά το σουηδικό πρότυπο σε συνεργα-σία με τα τεχνικά κλιμάκια της

Τρόικας. Ειδικά για το θέμα του καθεστώτος ασφάλισης των Βαρέων και των Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων (Β.Α.Ε.) αναφέρει το δημοσίευμα της εφημερίδας: «Κατάργηση όλων των ευνοϊκών περιπτώσεων συνταξιοδότησης, όπως είναι τα βαρέα και τα ανθυγιεινά. Οι Τροϊκανοί έχουν θέσει πολλές φορές στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων το θέμα της αύξησης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης για τη συγκεκρι-μένη κατηγορία ασφαλισμένων».

Tην τελευταία του πνοή πάνω στο καράβι όπου εργαζόταν, άφησε ο Ελληνας πλοίαρχος που ήταν ηλικίας 51 ετών και ήταν ναυτολογημένος στο φορτηγό πλοίο Argyroula σημαίας Marshall Islands. Το πλοίο βρισκόταν στο λιμάνι της Οδησσού όταν συνέβη το περιστατικό, σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση που εκδόθηκε στην Αθήνα από το Γραφείο Τύπου του Λιμενικού Σώματος. Ο πλοίαρχος του φορτηγού πλοίου αισθάνθηκε αδιαθεσία και έχασε τις αισθήσεις του. Του παρασχέθηκαν οι

πρώτες βοήθειες, αλλά όταν έφτασε γιατρός στο πλοίο διαπιστώθηκε ο θάνατός του. Η σωρός του ναυτικού μεταφέρθηκε στην αρμόδια ιατροδικαστική Υπηρεσία της Οδησσού για νεκροψία και νεκροτομή. Προανάκριση πρόκειται να διενεργηθεί από το Κεντρικό Λιμεναρχείο Πειραιά. Τα προβλήματα που έχουν προκύψει με τις πληρωμές των και εφημεριών, το χρονοεπίδομα του καθώς τα προσλήψεις συζητήθηκαν κατά τη συνάντηση αντιπροσωπείας καθώς τα Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΙΝΑΠ και Επιτροπών νοσοκομείων της Αθήνας με τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Υγείας και

Κοινωνικής Αλληλεγγύης κ. Νικόλαο Πολύζο, στο πλαίσιο της στάσης των της Κυβέρνησης από τη μέχρι τώρα δέσμευσή της, για επάνοδο στο καθεστώς που υπήρχε μέχρι το Νοέμβριο του 2011. Καθιερώνεται μια πολύπλοκη γραφειοκρατική διαδικασία που θα σημάνει, καθώς τα πιθανότατα, μεγάλες καθυστερήσεις στην πληρωμή των εφημεριών κάθε μήνα. Παρ’ όλα αυτά υπήρξε προφορική δέσμευση ότι θα, ο Γενικός Γραμματέας αναγνώρισε το δίκαιο του αιτήματος και δεσμεύτηκε για άμεσες ενέργειες που θα λύσουν.

Α.Π.Θ.

Στο πλαίσιο των μαθημάτων:

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΥΓΕΙΑΣ

των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών

Οικονομικού και Ιατρικού Τμήματος Α.Π.Θ.

και σε συνεργασία με το

ΚΙΝΗΜΑ ΤΩΝ ΛΑΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

διοργανώνεται Ημερίδα με θέμα:

«Υγεία: αναφαίρετο δικαίωμα

ή εμπορεύσιμο αγαθό;»

Μεγάλο Αμφιθέατρο Νομικής Σχολής Α.Π.Θ.

Τετάρτη 2 Απριλίου 2014 ώρα 18:00 ‐ 22:00 χχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχ

χχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨχχχψψψψψψψψψψψχχχχχχχχχχχ

Π Ρ Ο Σ Κ Λ Η Σ Η Το Σωματείο Εργαζομένων, η Επιτροπή Υγείας και Ασφάλειας και το Ιατρείο Εργασίας του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου «Αττικό» συνδιοργανώ-νουν με τον Τομέα Δημόσιας Υγείας - Τμήμα Ιατρικής της Εργασίας και Προ-στασίας του Περιβάλλοντος - Τμήμα Επισκεπτών Υγείας του Γενικού Νοσοκο-μείου Ελευσίνας «Θριάσιο», ημερίδα με θέμα:

Υγεία και Ασφάλεια των Εργαζομένων στα Νοσοκομεία

Η εκδήλωση θα λάβει χώρα στο Κεντρικό Αμφιθέατρο του Π.Γ.Ν. «Αττικό» την Τρίτη 25 Φεβρουαρίου 2014. Ώρα έναρξης 08:30 π.μ. Η παρουσία σας θα είναι τιμή για εμάς.

Με εκτίμηση

Στ. Κωστόπουλος

Διευθυντής Τομέα Δημόσιας Υγείας Τμήμα Ιατρικής Εργασίας και Προστασίας του Περιβάλλοντος

Γενικού Νοσοκομείου Ελευσίνας «Θριάσιο»

εργασiα ΚΑΙ υγεία

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΙΦΝΙΔΙΑ ΑΝΟΔΟ ΣΤΗΝ ΤΑΧΕΙΑ ΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ Από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 (μάλλον αιφνιδίως και μετά από κενό μισού περίπου αιώνα) άρχισε να αναπτύσσεται στην Ελλάδα έντονο ενδιαφέρον για τα θέματα Υγείας και Ασφάλειας της Εργασίας, σαφές απότοκο της ένταξης στην τότε Ε.Ο.Κ. με τη μορφή της αναγκαιότητας εναρμόνισης της Εθνικής Νομοθεσίας προς το Κοινοτικό Δίκαιο. Πολύ γρήγορα, ήδη στις αρχές της δεκαετίας του 1990, έγινε συνειδητό ότι η πλειάδα Νόμων που πληθωρικά εισήχθησαν δεν αντανακλούσαν ανάπτυξη αντίστοιχης κουλτούρας Υγιεινής και Ασφάλειας Εργασίας στην ελληνική κοινωνία, αλλά «εισαγόμενο» διοικητισμό από την κοινοτική γραφειοκρατία, που τεχνικά προβλήθηκε στα μέτρα της Πολιτείας, με κύριο χαρακτηριστικό, άλλωστε, την πλημμελή εφαρμογή τους. Η εγγενής αυτή ανεπάρκεια φάνηκε ξεκάθαρα ότι λάμβανε τη μορφή τυπικής διεκπεραίωσης που εξαντλούνταν σε εικονικές διαδικασίες, χωρίς να καλύπτει πραγματικές ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας, ή αλλιώς (πιο πολιτικά μιλώντας) χωρίς να προκύπτει με όρους κινήματος, το οποίο αποδομούνταν στην Υστερη Μεταπολίτευση. Το όλο πλαίσιο, άν όντως εξέφραζε αναγκαιότητες που ξεκινούσαν από τη βάση, τότε θα ήταν άρρηκτα δεμένο με τις δυνάμεις της παραγωγής για να υπηρετεί τόσο τους εργαζόμενους, όσο και την οργάνωση των παραγωγικών διαδικασιών. Ακριβώς αντίθετα, σε αρκετές περιπτώσεις ευνοήθηκε η εμπλοκή εντός ενός δικτύου πελατειακών σχέσεων με συμμετέχοντες τα κόμματα εξουσίας, τον κρατικό μηχανισμό, αλλά ακόμα και συνδικαλιστικούς φορείς. Πολύ ενδεικτικό το πρότυπο της λειτουργίας διαφόρων Επιτροπών Κρίσης για τα Βαρέα και Ανθυγιεινά Επαγγέλματα (Β.Α.Ε.), που πριν από την καθιέρωση των κριτηρίων που έθεσε η Επιτροπή Λινού για την ένταξη σε καθεστώς Β.Α.Ε., αρκούσε μια μονοσήμαντη απόφαση. Μετά από πρόταση της Καθηγήτριας κ. Αθηνάς Λινού τέθηκαν επιδημιολογικά κριτήρια με πλέον χαρακτηριστικό τον υπολογισμό του σχετικού κινδύνου, ώστε η νοσηρότητα των εκτεθέντων λόγω επαγγέλματος να είναι διπλάσια σε σύγκριση με την αντίστοιχη του γενικού πληθυσμού. Ακολούθως η Διαρκής Επιτροπή Κρίσης Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων (Δ.Ε.Κ.Β.Α.Ε.) προσέθεσε στο παραπάνω κριτήριο και την στατιστική σημαντικότητα (που υπονοεί αυξημένο μέγεθος δείγματος στη μελέτη). Φυσικά η τελική απόφαση ανήκει στην πολιτική ηγεσία, αλλά με τον τρόπο αυτόν κατοχυρώνεται η επιστημονικότητα της όποιας εισήγησης. Κατ’ αναλογία, θα περίμενε κανείς, ότι και η χορήγηση επιδόματος ανθυγιεινής εργασίας (που είναι μόνο μισθολογική παροχή και έχει κατακριθεί επανειλημμένα στο παρελθόν ως ανασταλτικός παράγοντας στην προαγωγή της Υγείας και Ασφάλειας Εργασίας), σκόπιμο θα ήταν να κρίνεται (πριν από τις Υπουργικές Αποφάσεις), από κάποιο επιστημονικό όργανο, είτε την Δ.Ε.Κ.Β.Α.Ε. και πάντως στα πλαίσια του Κλάδου Ασφάλισης Επαγγελματικού Κινδύνου (Κ.Α.Ε.Κ.) που προτάθηκε να συσταθεί. Σε όλα τα παραπάνω είναι αυτονόητος ο ρόλος της Ιατρικής της Εργασίας, της Ασφαλιστικής Ιατρικής, αλλά και της Επαγγελματικής Επιδημιολογίας. Ωστόσο, η διαδικασία που προκρίθηκε από την Κυβέρνηση γιά τη χορήγηση του επιδόματος ανθυγιεινής εργασίας, πέραν της προεκλογικής χροιάς της, προοιωνίζεται τη μονοκρατορία ειδικά του Υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και την ανυπαρξία ρόλου για τον Υπουργό Υγείας, που έτσι κι αλλιώς ασχολείται με την ασθένεια και πρακτικά όχι με την υγεία. Να ένας πρόσθετος λόγος για τον οποίο πρέπει να χαρακτηρίζεται ως Υπουργός Ασθένειας.

Θ.Κ. Κωνσταντινίδης

EMΒΟΛΙΑ: ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ - ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Μετά τη βελτίωση των συνθηκών υγιεινής, κυρίως την παροχή καθαρού πόσιμου νερού, ο εμβολιασμός αποτελεί μια από τις πιο αποτελεσματικές και αποδοτικές παρεμβάσεις δημόσιας υγείας και υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο προλαμβάνει περίπου 2 έως 3 εκατομμύρια θανάτους, όπως επισημαίνει ο Καθηγητής Μικροβιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Αθανάσιος Τσακρής. Οπως λέει ο Καθηγητής, η ανάπτυξη των εμβολίων έχει τις ρίζες της στην εποχή του Edward Jenner, που ανακάλυψε τον τρόπο για την προστασία του ανθρώπου από την ευλογιά και την εποχή του Louis Pasteur, που ανάπτυξε το εμβόλιο για την προστασία από τη λύσσα. O Edward Jenner με τη μεταφορά υγρού φυσαλίδας από γυναίκα που έπασχε από ευλογιά των βοοειδών στο χέρι υγιούς νεαρού είχε ανακαλύψει μία από τις ουσιώδεις αρχές των εμβολιασμών, δηλαδή την χορήγηση μιας σχετικά αβλαβούς ξένης ουσίας για την πρόκληση ανοσολογικής απάντησης που θα προστάτευε το άτομο από έναν μικροοργανισμό που προκαλεί πολύ σοβαρή νόσο.

της κ. Ανθής Αγγελοπούλου Αναδημοσίευση, Health Daily, 21.03.2014

Στόχος ενός εμβολίου, τονίζει ο κ. Τσακρής, είναι να επιφέρει ενεργό ανοσία προκαλώντας την απάντηση του αμυντικού συστήματος του οργανισμού, αλλά και να δημιουργήσει την απαραίτητη ανοσιακή μνήμη. Έτσι, όταν το άτομο που έχει εμβολιασθεί έρθει σε επαφή με το φυσικό ιό ή βακτήριο, για το οποίο έχει παρασκευασθεί το εμβόλιο, μπορεί να τον εξουδετερώσει με τα αντισώματα που έχει ήδη παράγει με τη διαδικασία του εμβολιασμού. Γι αυτό άλλωστε και θεωρείται σημαντικό να γίνονται τα εμβόλια σε μικρή ηλικία, ώστε να αναπτυχθούν έγκαιρα τα προστατευτικά αντισώματα. Θα πρέπει όμως να έχουμε υπόψη μας ότι δεν προστατεύονται μόνο τα ίδια τα παιδιά (που επειδή είναι εμβολιασμένα δεν νοσούν), αλλά και το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον τους, ενώ παράλληλα δημιουργείται η λεγόμενη «συλλογική ανοσία» ή «ανοσία αγέλης». Για παράδειγμα, το εμβόλιο έναντι του πνευμονιοκόκκου, που χορηγείται στα μικρά παιδιά, έμμεσα προστατεύει και τους μη εμβολιασμένους ηλικιωμένους ενήλικες από πνευμονιοκκοκική πνευμονία, μειώνοντας έτσι την πιθανότητα έκθεσής τους σε παιδί που είναι αποικισμένο ή έχει λοίμωξη από πνευμονιόκοκκο. Τα εμβόλια περιέχουν εξασθενημένους ιούς, μικρόβια ή τμήματα μικροβίων ή ανασυνδυασμένο DNA μικροοργανισμών. Συγκεκριμένα υπάρχουν: εμβόλια με τοξίνες (διφθερίτιδας, τετάνου), με τροποποιημένους ζωντανούς ιούς (π.χ. ιλαράς, παρωτίτιδας), με αδρανοποιημένους νεκρούς ιούς (π.χ. γρίπης, λύσσας, ηπατίτιδας Α), με ζωντανά εξασθενημένα βακτήρια (π.χ. φυματίωσης), με νεκρά βακτήρια (π.χ. χολέρας, μηνιγγιτιδόκοκκου, πνευμονιοκοκκικό-πολυσακχαριδικό, κοκκύτη), εμβόλια γενετικά τροποποιημένα (π.χ. ηπατίτιδας Β, ανθρωπίνων θηλωμάτων), και τα συνδεδεμένα με πρωτεΐνη (π.χ. αιμοφίλου τύπου b). Μετά τον εμβολιασμό, ο οργανισμός του εμβολιασμένου παράγει ικανή ποσότητα αντισωμάτων για την αντιμετώπιση της συγκεκριμένης λοίμωξης. Ορισμένες λοιμώξεις απαιτούν, για την πλήρη αντιμετώπισή τους, επαναληπτικές λήψεις εμβολίου (όπως, π.χ., το εμβόλιο για την πολυομυελίτιδα). Τα εμβόλια, επίσης, ανάλογα με τον αριθμό αντιγονικών παραγόντων που περιέχουν, διακρίνονται σε: μονοδύναμα ή απλά (περιέχουν ένα μόνον αντιγονικό παράγοντα) και πολυδύναμα (περιέχουν περισσότερους του ενός αντιγονικούς παράγοντες, όπως π.χ. το «τριπλό εμβόλιο» που περιέχει αντιγονικούς παράγοντες για την αντιμετώπιση του κοκκύτη, της διφθερίτιδας και του τετάνου). Με την εξέλιξη της έρευνας στον τομέα των εμβολίων, μπορεί να χορηγηθούν συγχρόνως μέχρι και έξι εμβόλια με μία μόνο ένεση και η αντισωματική απάντηση να είναι για όλα εξίσου καλή. Σήμερα υπάρχουν διαθέσιμα δύο εξαπλά εμβόλια έναντι διφθερίτιδας - τετάνου - κοκκύτη - πο-λιομυελίτιδας - αιμόφιλου τύπου b - ηπατίτιδας Β.

ΕΘΝΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΩΝ

Οπως τονίζει ο κ. Τσακρής, σήμερα στα διάφορα εθνικά προγράμματα εμβολιασμών υπάρχουν εμβόλια για κάλυψη από 9 έως 11 λοιμώδη νοσήματα, ανάλογα με το πρόγραμμα που έχει υιοθετήσει κάθε χώρα. Ειδικά για τη χώρα μας το πρόγραμμα εμβολιασμού για τα παιδιά και τους εφήβους περιλαμβάνει τα εμβόλια διφθερίτιδας - τετάνου - κοκκύτη (τριπλό εμβόλιο), πολιομυελίτιδας, ιλαράς - ερυθράς - παρωτίτιδας (τριπλό MMR), ηπατίτιδας B και Α, εμβόλιο έναντι του αιμόφιλου b (Hib), της φυματίωσης (BCG), για τον πνευμονιόκοκκο, για τη μηνιγγίτιδα C, και τα νεότερα εισαχθέντα για τον HPV, την ανεμοβλογιά και τον ρoταϊό. Η εφαρμογή στρατηγικών εμβολιασμού τα προηγούμενα 30 έτη οδήγησε σε σημαντικά επιτεύγματα. Ετσι με τη χρήση των εμβολίων εξαφανίστηκαν από τον πλανήτη μας θανατηφόρες ασθένειες, όπως για παράδειγμα η ευλογιά, η πανώλη, ο επιδημικός τύφος και ο άνθρακας. Συγκεκριμένα, το 1980 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) ανακοίνωσε την πλήρη εξάλειψη της ευλογιάς σε όλο τον κόσμο. Το 1994 η Αμερική και 36 χώρες του Δυτικού Ειρηνικού, συμπεριλαμβανομένων της Κίνας και της Αυστραλίας, και το 2002 οι χώρες της E.U./E.E. ανακηρύχθηκαν επίσημα «ελεύθερες πολιομυελίτιδας». Στη χώρα μας δεν έχει εμφανιστεί κρούσμα πολιομυελίτιδας οφειλόμενο σε άγριο ιό από το 1997, ενώ από το 2002 ανακηρύχθηκε «ελεύθερη πολιομυελίτιδας» μαζί με την Ευρωπαϊκή Περιοχή του Π.Ο.Υ. (W.H.O. European Region). Αυτό οφείλεται στην εφαρμογή ενισχυμένης επιδημιολογικής και περιβαλλοντικής επιτήρησης της πολιομυελίτιδας (μέσω της επιτήρησης της οξείας χαλαρής παράλυσης) καθώς και στην ευρεία εφαρμογή προγραμμάτων εμβολιασμού. Από τους άμεσους στόχους εξάλλου της Ευρωπαϊκής ηπείρου είναι η εξάλειψη της ιλαράς και της ερυθράς έως το 2015, που για να επιτευχθεί βέβαια αυτό είναι απαραίτητο η εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού να φθάσει το 95%. Για πολλά από τα εμβόλια που περιλαμβάνονται στα εμβολιαστικά προγράμματα, ο εμβολιασμός δεν περιορίζεται στην παιδική ηλικία άλλα συνεχίζεται και στην ενήλικη ζωή. Συγκεκριμένα για τη χώρα μας το 2012, η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, στην περιοδική ανασκόπηση/ αναθεώρηση του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών, αποφάσισε την κατάρτιση προγράμματος εμβολιασμού και για τους ενήλικες. Ο εμβολιασμός των ενηλίκων περιλαμβάνει εμβολιασμό έναντι της γρίπης, έναντι της διφθερίτιδας, του τετάνου και του κοκκύτη, έναντι της ιλαράς, της παρωτίτιδας και της ερυθράς (MMR), έναντι της ανεμοβλογιάς, έναντι του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων, έναντι του πνευμονιόκοκκου, έναντι του μηνιγγιτιδόκοκκου, έναντι της ηπατίτιδας Α και Β, έναντι του έρπητα ζωστήρα και έναντι της φυματίωσης (BCG). Η εμβολιαστική κάλυψη των παιδιών στην Ελλάδα σε γενικές γραμμές θεωρείται ότι κινείται σε ικανοποιητικά επίπεδα (κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο, που ανάλογα με τον τύπο του εμβολίου φθάνει έως και 98%). Ωστόσο, υπάρχουν ειδικά προβλήματα στην κάλυψη του γενικού πληθυσμού με συγκεκριμένα εμβόλια και δόσεις που καθυστερούν ή δε γίνονται καθόλου [όπως είναι η 2η δόση του εμβολίου έναντι ιλαράς - ερυθράς - παρωτίτιδας (MMR)]. Επιπλέον, υπάρχουν προβλήματα στην κάλυψη ειδικών ομάδων του πληθυσμού. Η κάλυψη παιδιών που ανήκουν σε οικογένειες μεταναστών εκτιμάται από μέτρια έως καλή, ενώ η αντίστοιχη των παιδιών από οικογένειες Ελλήνων Αθίγγανων είναι γενικά μέτρια ή χαμηλή. Το αποτέλεσμα είναι η εμβολιαστική κάλυψη για εμβόλια όπως είναι το MMR να είναι ανεπαρκής (83% στο σύνολο των παιδιών Α΄ Δημοτικού και χαμηλότερη σε ειδικές ομάδες, ενώ ο σχετικός στόχος του ΠΟΥ είναι ≥95%). Το αποτέλεσμα είναι η εμβολιαστική κάλυψη που υπάρχει να εγκυμονεί τον κίνδυνο εμφάνισης ή επανεμφάνισης επιδημιών. Επίσης, παρά τις σχετικές συστάσεις, από μελέτες εκτιμάται ότι κανένα παιδί από οικογένεια υψηλού κινδύνου για φυματίωση που γεννήθηκε στην Ελλάδα (μετανάστες από ενδημικές χώρες, Ρομά) δεν είχε εμβολιασθεί στη γέννηση με εμβόλιο για τη φυματίωση (BCG).

ΑΝΕΜΒΟΛΙΑΣΤΟΙ ΟΙ ΑΝΑΣΦΑΛΙΣΤΟΙ

Πρόβλημα επίσης υπάρχει με τους άπορους και ανασφάλιστους, οι οποίοι συχνά καταφεύγουν για τον εμβολιασμό των παιδιών τους στα κοινωνικά ιατρεία και στις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ), που πολλές φορές όμως αδυνατούν να καλύψουν τις εμβολιαστικές ανάγκες. Απαιτείται οργάνωση συστηματικού σχεδίου αύξησης των δημόσιων ιατρείων εμβολιασμού ώστε να καλύψουν τις εμβολιαστικές ανάγκες της χώρας. Το σύστημα των δημόσιων ιατρείων εμβολιασμού στη χώρα μας λειτουργεί επί χρόνια με υποδομές και δυναμικό που καλύπτουν μόλις τις ανάγκες του ενός τρίτου μόνο του παιδικού πληθυσμού. Στην τρέχουσα οικονομική συγκυρία, η εφαρμογή σχεδίου ανάπτυξης των συγκεκριμένων ιατρείων έχει ιδιαίτερη σημασία για την αποτροπή των δυσμενών επιπτώσεων από την μειωμένη εμβολιαστική κάλυψη των παιδιών.

ΑΝΕΜΒΟΛΙΑΣΤΟΙ ΟΙ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Σύμφωνα με τον κ. Τσακρή, σοβαρό πρόβλημα στη χώρα μας αποτελεί και η μη εμβολιαστική κάλυψη των ενηλίκων, αποτέλεσμα της οποίας είναι η εμφάνιση μεταδοτικών λοιμώξεων σε μεγαλύτερες ηλικίες. Δυστυχώς όπως λέει ο καθηγητής, ως λαός έχουμε την πεποίθηση ότι τα εμβόλια είναι μόνο για την παιδική ηλικία. Η μειωμένη εμβολιαστική κάλυψη που υπάρχει στους ενήλικες επιτάθηκε τόσο με τη δημιουργία του αντιεμβολιαστικού κινήματος, που κορυφώθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας της γρίπης Η1Ν1, όσο και με τη μετανάστευση από χώρες όπου η εμβολιαστική κάλυψη ή η κατάσταση ανοσίας του πληθυσμού δεν είναι γνωστή. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη χώρα μας τα ποσοστά εμβολιασμού ενηλίκων, για όλα τα μέχρι τώρα κυκλοφορούντα εμβόλια, κινούνται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, παρ’ ότι τα προτεινόμενα εμβόλια αποζημιώνονται πλήρως από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία. Για παράδειγμα, η εμβολιαστική κάλυψη για τον πνευμονιόκοκκο και τη γρίπη είναι μόνο 15-20%, όταν τα αντίστοιχα ποσοστά στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης είναι πάνω από 50% και όταν για να επιτευχθεί συλλογική ανοσία έναντι λοιμωδών νοσημάτων για να αποφευχθεί η εκδήλωση επιδημιών, απαιτείται ιδιαίτερα υψηλή εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού. Αντίστοιχα, στη χώρα μας η εμβολιαστική κάλυψη έναντι του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) δεν ξεπερνά το 30%, ενώ στις σκανδιναβικές χώρες αγγίζει το 90%. Παράλληλα ο. κ. Τρίμης συμπληρώνει ότι μετά τα 50-60 έτη πρέπει να γίνονται εμβόλια, όπως ισχύει και για τα μικρά παιδιά, ώστε να εξασφαλιστεί η υγιής γήρανση του πληθυσμού και να αποφευχθεί το ξέσπασμα επιδημιών από νοσήματα όπως η γρίπη και ο πνευμονιόκοκκος. Το εμβόλιο γρίπης όπως τονίζει, είναι απαραίτητο να γίνεται κατά προτίμηση μέσα στον Οκτώβριο ή Νοέμβριο, κατά προτεραιότητα στον πληθυσμό που ανήκει στις ομάδες υψηλού κινδύνου (χρόνια νοσήματα), σε όλα τα άτομα άνω των 60 ετών και στους Επαγγελματίες Υγείας. Ο εμβολιασμός πρέπει να γίνεται σε ετήσια βάση, λόγω της μεταβολής των τύπων του ιού που προκαλούν κάθε χρόνο την γρίπη. Η ανοσία από προηγούμενες λοιμώξεις ή εμβολιασμούς δεν προλαμβάνει τη λοίμωξη από τους διαφορετικούς τύπους του ιού που κυκλοφορούν κάθε χειμώνα και τη σχετιζόμενη νόσο. Για το λόγο αυτό το εμβόλιο περιέχει ετησίως τους 3 συχνότερους τύπους του ιού της γρίπης που κυκλοφορούν το συγκεκριμένο διάστημα. Οι ασθενείς υψηλού κινδύνου κάθε ηλικίας με χρόνια νοσήματα αλλά και οι άνω των 50 ετών θα πρέπει να έχουν λάβει και το εμβόλιο έναντι του πνευμονιόκοκκου, για να είναι επαρκώς θωρακισμένοι και έναντι της πνευμονιοκοκκικής πνευμονίας, από την οποία κινδυνεύουν έτσι κι αλλιώς, όμως η πιθανότητα εκδήλωσής της αυξάνεται άν νοσήσουν από γρίπη. Επίσης οι ενήλικες πρέπει να εμβολιάζονται κάθε 10 χρόνια έναντι του τετάνου και της διφθερίτιδας, καθώς το εμβόλιο παρέχει προστασία όταν επαναλαμβάνεται στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Στην ενήλικη ζωή πρέπει να γίνει μία φορά και το εμβόλιο του κοκκύτη (υπάρχει σκεύασμα σε συνδυασμό με τα εμβόλια τετάνου-διφθερίτιδας), ιδιαιτέρως στα άτομα που συναναστρέφονται βρέφη, καθώς αν μεταδώσουν τη νόσο στα μικρά βρέφη, αυτά κινδυνεύουν με εισαγωγή στη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας ή και θάνατο λόγω άπνοιας. Ιδιαιτέρως ευπαθής ομάδα είναι οι έγκυες γυναίκες που πρέπει να εμβολιάζονται έναντι της γρίπης για δική τους προστασία και έναντι του κοκκύτη για προστασία

των νεογνών που θα γεννήσουν. Επιπροσθέτως, σύμφωνα με τον κ. Τρίμη, μέσω της αλματώδους ανάπτυξης της βιοτεχνολογίας, νέα εμβόλια πρόκειται να κυκλοφορήσουν σύντομα. Ενα νέο εμβόλιο έναντι του μηνιγιτιδοκόκκου Β (του πιο επικίνδυνου στελέχους από αυτά που προκαλούν μηνιγγίτιδα και σηψαιμία από μηνιγγιτιδόκοκκο) θα είναι διαθέσιμο τους επόμενους μήνες, το οποίο θα γίνεται σε 3 δόσεις μεταξύ 2-6 μηνών συν μία δόση μετά το έτος. Επίσης για τα άτομα άνω των 60 ετών θα είναι διαθέσιμο εντός του έτους εμβόλιο έναντι του έρπητα ζωστήρα που προκαλεί οξύ αλλά και επίμονο πόνο. Στο άμεσο μέλλον αναμένεται και εμβόλιο γρίπης με 4 στελέχη αντί για 3, καθώς και εμβόλιο για την πρόληψη της γαστρεντερίτιδας από το μικρόβιο clostridium difficile, μία μορφή γαστρεντερίτιδας που παρατηρείται συνήθως στα άτομα που παίρνουν συχνά αντιβιοτικά. Και η έρευνα δε σταματά εδώ, και άλλα εμβόλια μελετώνται και κάποια από αυτά θα κυκλοφορήσουν τα επόμενα χρόνια.

ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΤΟΥ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

Ο κ. Τσακρής διευκρινίζει ότι τα οφέλη του εμβολιασμού είναι αποδεδειγμένα τα περισσότερα οικονομικώς αποδοτικά επιστημονικά επιτεύγματα της σύγχρονης εποχής. Είναι μία από τις ελάχιστες υπηρεσίες υγείας που όπως λέει, κοστίζει πολύ λίγο συγκριτικά με τα τεράστια οφέλη που προσφέρει στην υγεία και την ευημερία των πληθυσμών. Υπολογίζεται ότι μόνο στις Η.Π.Α εξοικονομούνται ετησίως 2 δισ. δολάρια από την υλοποίηση του προγράμματος εμβολιασμού, ενώ για κάθε δολάριο που επενδύεται σε προγράμματα ανοσοποίησης παιδιών υπολογίζεται ότι εξοικονομούνται 31 - 108 δολάρια, σε σχέση με τη στρατηγική του μη εμβολιασμού. Δεν αποτελεί έκπληξη το εύρημα της μελέτης της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας, ότι το κόστος της πνευμονίας, τόσο άμεσο (νοσοκομειακή περίθαλψη, φάρμακα) όσο και έμμεσο (χαμένες μέρες εργασίας κλπ) ανέρχεται σε 10 δις ευρώ/έτος μόνο στην Ευρώπη. Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με ελληνική φαρμακοοικονομική μελέτη ο εμβολιασμός με το 13δύναμο συζευγμένο πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο οδηγεί σε εξοικονόμηση, μεγαλύτερη από 4 εκατομμύρια ευρώ, ετησίως. Από την άλλη, η μείωση του ποσοστού της εμβολιαστικής κάλυψης ενός πληθυσμού μπορεί να οδηγήσει στην επανεμφάνιση και εξάπλωση μεταδοτικών νοσημάτων, όπως η ιλαρά, ο κοκκύτης, η διφθερίτιδα ή ακόμα και η πολιομυελίτιδα. Παράλληλα, η φοβία που κυκλοφορεί ότι τα εμβόλια μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές παρενέργειες, σε συνδυασμό με τη λανθασμένη και ελλιπή πληροφόρηση είναι η αιτία για τη δημιουργία μιας επικίνδυνης αντί-εμβολιαστικής κουλτούρας. Τα εμβόλια είναι εξαιρετικά ασφαλή γιατί για να χρησιμοποιηθούν εξασφαλίζεται ότι πληρούν αυστηρές προϋποθέσεις, τις οποίες ορίζουν οι αρμόδιοι διεθνείς και εθνικοί οργανισμοί. Επομένως οι χώρες μπορούν και οφείλουν να ενισχύσουν την ευαισθητοποίηση όσον αφορά στη σημασία του εμβολιασμού και να στραφούν στην ενδυνάμωση των αντιστοίχων προγραμμάτων, ιδίως σε πληθυσμιακές ομάδες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, όπως είναι οι μετανάστες, οι πρόσφυγες, οι άποροι, οι ανασφάλιστοι, οι άστεγοι, οι Ρομά και οι τρόφιμοι φυλακών. Ο εμβολιασμός αποτελεί μία δια βίου εφαρμογή προληπτικής υγιούς συμπεριφοράς. Γι’ αυτό είναι προφανές ότι χρειάζεται από όλους μας μια αλλαγή νοοτροπίας που να εστιάζει στην πρόληψη που μπορεί να κάνει τη διαφορά στη διατήρηση της μελλοντικής υγείας μας.

ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΕΙ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΔΟΣΗ ΕΜΒΟΛΙΟΥ;

Σύμφωνα με τον Παιδίατρο και Διδάκτορα του Πανεπιστημίου Αθηνών (Ιατρικός Διευθυντής Τμήματος Εμβολίων ΒΙΑΝΕΞ ΑΕ - Sanofi Pasteur MSD) κ. Τρίμη, ένας από τους βασικούς λόγους της ανάγκης τακτικών επισκέψεων ενός μωρού ή παιδιού στον Παιδίατρο είναι η χορήγηση των εμβολίων. Όπως λέει ο γιατρός, η πρώτη ερώτηση που γίνεται συνήθως από τους γονείς στον παιδίατρο μετά την εξέταση και τον πρώτο εμβολιασμό του παιδιού τους είναι: Γιατρέ, πότε πρέπει να έρθουμε για το επόμενο εμβόλιο; Η χορήγηση των εμβολίων ως απαραίτητη φροντίδα για το μεγάλωμα υγιών παιδιών είναι χαρακτηριστικό προηγμένης κοινωνίας, επισημαίνει ο κ. Τρίμης. Τα εμβόλια περιέχουν αντιγόνα, δηλαδή ουσίες που προέρχονται από λοιμογόνους παράγοντες (ιούς ή μικρόβια), επεξεργασμένους με τέτοιον τρόπο, ώστε χορηγούμενα στο μωρό να διεγείρουν την άμυνα του οργανισμού, χωρίς να προκαλούν νόσηση. Σκοπός τους είναι η πρόληψη συγκεκριμένων σοβαρών νοσημάτων. Κάθε χρόνο τα εμβόλια προλαμβάνουν μέχρι 3 εκατομμύρια θανάτους και αποτρέπουν αναπηρίες σε 750.000 παιδιά. Χάρη στη συστηματική εφαρμογή προγραμμάτων εμβολιασμού, οι αναπτυγμένες χώρες έχουν καταφέρει την εξάλειψη θανατηφόρων νοσημάτων, όπως η ευλογιά και η πολιομυελίτιδα, αλλά και τη δραματική μείωση άλλων σοβαρών νοσημάτων, όπως η διφθερίτιδα, ο τέτανος, η ιλαρά και η ερυθρά. Κάθε χώρα καταρτίζει ένα Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών με κριτήριο επιδημιολογικά, οικονομικά δεδομένα και στοιχεία αποτελεσματικότητας και ασφάλειας των εμβολίων, το οποίο ανανεώνεται τακτικά. Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών της χώρας μας, τα εμβόλια που πρέπει να γίνονται μέσα στον πρώτο χρόνο της ζωής, αρχίζοντας από τον 2ο μήνα, αφορούν την πρόληψη της διφθερίτιδας, του τετάνου, της πολιομυελίτιδας, του κοκκύτη, του αιμόφιλου της ινφλουέντσας τύπου Β, της ηπατίτιδας Β, του πνευμονιόκοκκου, του μηνιγγιτιδόκοκκου C και του ροταϊού. Οι δόσεις είναι 3 με μεσοδιάστημα 1-2 μήνες για τα πρώτα επτά νοσήματα, 2 για τον μηνιγγιτιδόκοκκο C και 2 ή 3, ανάλογα με το σκεύασμα, για το εμβόλιο του ροταϊού. Κατά το δεύτερο χρόνο ζωής μεταξύ 12 και 18 μηνών απαιτείται μία αναμνηστική δόση για όλα τα νοσήματα, πλην του ροταϊού, ενώ σε αυτή την ηλικία γίνεται 1 δόση και για την πρόληψη της ιλαράς, ερυθράς, παρωτίτιδας και ανεμοβλογιάς. Ακολούθως, στην ηλικία των 4-6 ετών απαιτείται η χορήγηση μίας αναμνηστικής δόσης για την πρόληψη της διφθερίτιδας, του τετάνου, της πολιομυελίτιδας, του κοκκύτη, της ιλαράς, της ερυθράς, της παρωτίτιδας και της ανεμοβλογιάς. Τέλος, στην ηλικία των 11-12 ετών απαιτείται μία ακόμη αναμνηστική δόση για την πρόληψη της διφθερίτιδας, του τετάνου και του κοκκύτη, μία δόση για την πρόληψη 4 τύπων που προκαλούν μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο, ενώ το εμβολιαστικό πρόγραμμα της παιδικής και εφηβικής ηλικίας ολοκληρώνεται με τη χορήγηση του εμβολίου έναντι του HPV που προκαλεί καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και άλλα σοβαρά νοσήματα. Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο κ. Τρίμης, άν μας φοβίζουν οι ενέσεις δεδομένου ότι όλα τα εμβόλια, πλην του ροταϊού είναι ενέσιμα, ας υπολογίσουμε ότι υπάρχουν και τα πολυδύναμα εμβόλια όπως είναι το εξαδύναμο εμβόλιο που καλύπτει διφθερίτιδα, τέτανο, πολιομυελίτιδα, κοκκύτη, αιμόφιλο της ινφλουέντσας τύπου Β, ηπατίτιδα Β και γίνεται μόνο με μία ένεση. Ολα τα διαθέσιμα εμβόλια είναι αποτελεσματικά και ασφαλή και έχουν ελάχιστες αντενδείξεις. Σε περίπτωση παρουσίας πυρετού, οι εμβολιασμοί αναβάλλονται μέχρι την ανάρρωση του παιδιού. Πριν από τον εμβολιασμό, το παιδί πρέπει να εξετάζεται πάντοτε από παιδίατρο. Δεν πρέπει να ξεχνάτε ότι όλα τα εμβόλια διατηρούνται στο ψυγείο, ενώ πάντοτε πρέπει να ελέγχεται η ημερομηνία λήξης τους. Οι εμβολιασμοί πρέπει να γίνονται σύμφωνα με το συνιστώμενο χρονοδιάγραμμα, σε περίπτωση όμως αμέλειας χορηγούνται αργότερα, με την εξαίρεση του εμβολίου έναντι του ροταϊού που γίνεται αποκλειστικά στα βρέφη μέχρι την ηλικία των 8 μηνών. Επίσης, άν για κάποιον λόγο δε γίνει μία δόση στο ενδεδειγμένο χρονικό διάστημα, οι προηγούμενες δόσεις δεν χάνονται και ο εμβολιασμός συνεχίζεται από εκεί και πέρα.

Ο ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΙΩΤΗ

Οι κίνδυνοι που σχετίζονται με ένα ταξίδι εξαρτώνται από παράγοντες όπως ο προορισμός, η εποχή, οι συνθήκες και η διάρκεια της διαμονής, ο σκοπός της επίσκεψης και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ταξιδιώτη (ηλικία, φύλο, κατάσταση υγείας, συμπεριφορά). Επομένως, η αντιμετώπιση του ταξιδιώτη χρειάζεται να εξατομικεύεται και να γίνεται κατόπιν αξιολόγησης του κινδύνου και κλινικής εκτίμησης από τον επαγγελματία υγείας. Σύμφωνα με το πρόγραμ-μα του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.), θα ήταν σκόπιμο τουλάχιστον 4-6 εβδομάδες πριν από το ταξίδι να προγραμματίζεται η επίσκεψη σε επαγγελματία υγείας ή σε ένα από τα Ιατρεία Ταξιδιωτικής Ιατρικής ή στην αντίστοιχη Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας της Περιφέρειας. Αυτή η επίσκεψη είναι απαραίτητη, έστω και την τελευταία στιγμή. Η επιλογή των εμβολίων εξαρτάται από την επιδημιολογία των νοσημάτων σε κάθε προορισμό, τα χαρακτηριστικά του ταξιδιού (π.χ. συνθήκες, σκοπός, διάρκεια), τις δραστηριότητες του ταξιδιώτη και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, όπως η ηλικία, το ιστορικό υγείας και εμβολιασμού και η συμπεριφορά του. Τα μόνα εμβόλια που απαιτούνται για να επιτραπεί η είσοδος σε ορισμένες χώρες είναι το εμβόλιο του κίτρινου πυρετού και το εμβόλιο του μηνιγγιτιδοκόκκου. Το ταξίδι αποτελεί μία καλή ευκαιρία να γίνουν αναμνηστικές δόσεις των εμβολίων «ρουτίνας» όπως του τετάνου - διφθερίτιδας, της πολιομυελίτιδας και της ιλαράς - πα-ρωτίτιδας - ερυθράς (MMR), τα οποία πολλοί παραλείπουν να κάνουν στην ενήλικη ζωή τους και συστήνεται να γίνονται πριν από ένα ταξίδι στο εξωτερικό. Κάθε ταξιδιώτης θα πρέπει να γνωρίζει ότι ο προληπτικός εμβολιασμός δεν προσφέρει πλήρη προστασία. Χρειάζεται να λαμβάνει τα γενικά προληπτικά μέτρα π.χ. για τα δήγματα από έντομα και ζώα, για τα νοσήματα που μεταδίδονται από τρόφιμα και νερό, για τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα κ.ά. Συνιστάται όλοι οι ταξιδιώτες πριν το ταξίδι να έχουν τον εμβολιασμό τους επικαιροποιημένο σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού της Ελλάδας.

Η ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΟΚΟΚΚΙΚΗ ΝΟΣΟΣ

Η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος προκαλεί παγκοσμίως 500.000 κρούσματα το χρόνο εκ των οποίων τα 50.000 καταλήγουν σε θάνατο. Στην Ευρώπη το 90% των κρουσμάτων οφείλεται στην οροομάδα Β. Η θνητότητα ανέρχεται στο 10% ενώ στην περίπτωση μηνιγγιτιδοκοκκικής σηψαιμίας φθάνει στο 40%. Η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος μπορεί να προκαλέσει θάνατο σε 24 ώρες και είναι εύκολο να μη διαγνωστεί σωστά. Μέχρι και 20% των ατόμων που επιβιώνουν εμφανίζουν μόνιμη αναπηρία, όπως εγκεφαλική βλάβη, κώφωση, νεφρική ανεπάρκεια ή ακρωτηριασμό άκρων. Ολες οι ηλικιακές ομάδες μπορούν να προσβληθούν από τη μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο, με τα βρέφη, νήπια, έφηβους, νεαρούς ενήλικες να αποτελούν τους πιο ευάλωτους πληθυσμούς. Το 10% του γενικού πληθυσμού είναι ασυμπτωματικοί φορείς N. meningitidis ενώ στα πρώτα 30 χρόνια της ζωής κάθε άτομο υπολογίζεται ότι θα είναι φορέας του μηνιγγιτιδόκοκκου για 10 περίπου φορές. Οι 5 κύριες οροομάδες που προκαλούν το μεγαλύτερο ποσοστό διεισδυτικής μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου παγκοσμίως είναι οι A, B, C, W-135 και Y. Στη χώρα μας κατά τη χρονική περίοδο 1993-2013 ο συνολικός αριθμός καταγεγραμμένων περιστατικών μηνιγγίτιδας από μηνιγγιτιδόκοκκο οροομάδας Β ανέρχεται σε 990 και για την οροομάδα C σε 283. Από το 2010 μέχρι σήμερα η οροομάδα Β προκαλεί σταθερά πάνω από το 85% των κρουσμάτων της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου. Την τελευταία επταετία τα θανατηφόρα κρούσματα από βακτηριακή μηνιγγίτιδα οφείλονταν σχεδόν αποκλειστικά στον μηνιγγιτιδόκοκκο οροομάδας Β, ενώ το 2012 σε σύνολο 61 περιστατικών μηνιγγίτιδας η θνητότητα ανήλθε σε 11,5%. Το 2013 η επίπτωση της νόσου στο γενικό πληθυσμό αυξήθηκε κατά 11,5% (2012: 0,55/100.000, 2013: 0,61/100.000), στους εφήβους κατά 68% (2012: 0,99/100.000, 2013: 1,66/100.000) και στα βρέφη κατά 700% (2012: 0,94/100.000, 2013: 7,52/100.000).

ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΕΜΒΟΛΙΑ

Μέχρι σήμερα στη χώρα μας κυκλοφορούν συζευγμένα πολυσακχαριδικά εμβόλια που προστατεύουν έναντι των 4 από τις 5 οροομάδες, είτε με τη μορφή μονοδύναμου εμβολίου έναντι της οροομάδας C (με ένδειξη από 2 μηνών) είτε με τη μορφή 4δύναμου εμβολίου έναντι των οροομάδων A, C, W-135, Y (με ένδειξη από 2 ετών). Η ανάπτυξη ενός εμβολίου έναντι της οροομάδας Β, με δυνατότητα παγκόσμιας κάλυψης, δεν ήταν μέχρι πρόσφατα τεχνικά εφικτή. Βασικοί λόγοι της δυσκολίας αυτής ήταν αφενός μεν οι πολύ συχνές μεταλλάξεις του βακτηρίου αφ’ ετέρου δε οι ομοιότητες που υπάρχουν στη δομή του πολυσακχαριδικού ελύτρου (κάψας)

της οροομάδας Β με αυτή των γλυκοπρωτεϊνών του ανθρώπινου νευρικού ιστού. Οι εν λόγω ομοιότητες κατέστησαν αδύνατη για περισσότερα από 20 χρόνια τη χρήση πολυσακχαριδικού εμβολίου έναντι του μηνιγγιτιδόκοκκου οροομάδας Β. Τελικά, τα τεχνικά αυτά εμπόδια ξεπεράστηκαν με τη χρήση μιας καινοτόμου τεχνολογίας που ονομάζεται Αντίστροφη Μηχανική Ανάπτυξης Εμβολίων (Reverse Vaccinology). Η συγκεκριμένη τεχνολογία βασίζεται στη μελέτη του γονιδιώματος και περνώντας από διάφορα στάδια στο εργαστήριο, στοχεύει στην αναζήτηση των πλέον συχνών, εξελικτικά σταθερών και κατ’ εξοχήν ανοσογόνων αντιγόνων. Η Reverse Vaccinology επέτρεψε για πρώτη φορά την ανάπτυξη πρωτεϊνικού εμβολίου, με 4 διαφορετικές πρωτεΐνες (πολυσυστατικό), έναντι της οροομάδας Β με δυνατότητα παγκόσμιας κάλυψης.

ΣΩΤΗΡΙΟ ΤΟ ΝΕΟ ΕΜΒΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΟΚΟΚΚΙΚΗ ΝΟΣΟ

Το πρώτο εμβόλιο έναντι της οροομάδας Β με δυνατότητα παγκόσμιας κάλυψης είναι διαθέσιμο στη χώρα μας από 7 Μαρτίου 2014, και έχουν ξεκινήσει ήδη οι εμβολιασμοί σε όλες τις γεωγραφικές περιοχές της Ελλάδος. Πρόκειται για το Bexsero της εταιρείας Novartis, το οποίο κυκλοφορεί ήδη στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, στην Αυστραλία, στον Καναδά καθώς και στις Η.Π.Α. (με ειδική άδεια από τον FDA για τον έλεγχο τοπικών επιδημιών από την οροομάδα Β). Είναι το πρώτο της νέας γενιάς πρωτεϊνικών, πολυσυστατικών εμβολίων, ενώ ένα εκτεταμένο κλινικό πρόγραμμα 13 μελετών σε 7.800 άτομα ηλικίας 2 μηνών και άνω έχει δείξει ότι το Bexsero είναι ασφαλές και καλά ανεκτό. Οι περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες είναι μεμονωμένες, προβλέψιμες, ήπιες, αποδεκτές και συγκρίσιμες με αυτές που παρατηρούνται μετά από χορήγηση των εμβολίων ρουτίνας. Κατά τη συγχορήγηση του με εμβόλια άλλα εμβόλια όπως (διφθερίτιδας, τετάνου, κοκκύτη (ακυτταρικό), Haemophilus influenza τύπου b, αδρανοποιημένο πολιομυελίτιδας, ηπατίτιδας Β, ιλαράς, παρωτίτιδας, ερυθράς, ανεμοβλογιάς και πνευμονιόκοκκου) η ανοσογονικότητα του Bexsero, καθώς και αυτή των εμβολίων ρουτίνας, δεν επηρεάστηκε. Να σημειωθεί ότι το Bexsero πήρε έγκριση κυκλοφορίας στην Ευρώπη από τον ΕΜΑ (για ηλικίες από 2 μηνών και άνω) τον Ιανουάριο του 2013. Στη συνέχεια, τον Αύγουστο του 2013 δόθηκε έγκριση κυκλοφορίας σε Καναδά και Αυστραλία (με την ίδια ηλικιακή ένδειξη). Τέλος, ο FDA ενέκρινε «ειδική» άδεια κυκλοφορίας στις Η.Π.Α. για τον έλεγχο τοπικών επιδημιών από την οροομάδα Β. Στη χώρα μας, λόγω της πολύ επιτυχημένης εμβολιαστικής καμπάνιας εμβολιασμού (με τα διαθέσιμα εμβόλια), έχουν περιοριστεί στο μέγιστο τα κρούσματα που προκαλούνται εκ των 4 από τις 5 κύριες οροομάδες μηνιγγιτιδόκοκκου. Στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού (Ε.Π.Ε.) δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο έναντι της οροομάδας Β για την προστασία του πληθυσμού από το ~90% των κρουσμάτων μηνιγγιτιδόκοκκου. Κατά συνέπεια κρίνεται αναγκαία και επιτακτική η άμεση ενσωμάτωση του νέου εμβολίου στο Ε.Π.Ε., ώστε να διασφαλιστεί η δημόσια υγεία μέσω της πρόληψης. Η ευρεία και έγκαιρη πρόσβαση στον εμβολιασμό αποτελεί την πιο ισχυρή άμυνα ενάντια σε μια τόσο επιθετική νόσο.

ΠΝΕΥΜΟΝΙΟΚΟΚΚΟΣ

Η πνευμονιοκοκκική νόσος, μια συχνή και δυνητικά σοβαρή λοίμωξη προκαλεί περίπου 1,6 εκατ. θανάτους κάθε χρόνο παγκοσμίως, κυρίως σε βρέφη και ηλικιωμένους, ενώ η διεισδυτική μορφή της νόσου αποδεικνύεται θανατηφόρος σε ποσοστό έως και 20% των προσβεβλημένων ενηλίκων. Παρά το γεγονός ότι αποτελεί μια από τις σημαντικότερες επιβαρύνσεις για την υγεία παγκοσμίως, είναι επίσης μια από εκείνες που προλαμβάνονται ευκολότερα. Σύμφωνα με τον Καθηγητή Πνευμονολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Πρόεδρο της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας κ. Κωνσταντίνο Γουργουλιάνη, το φορτίο της πνευμονιοκοκκικής νόσου και ιδιαίτερα της πνευμονίας, είναι τεράστιο τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκοσμίως. Η πνευμονιοκοκκική πνευμονία, και ιδιαίτερα η πιο σοβαρή μορφή της που προκαλείται από τη διείσδυση βακτηρίων στο αίμα, έχει κακή πρόγνωση για τους ασθενείς και είναι εξαιρετικά πιθανό να προκαλέσει τον θάνατο. Η ανάρρωση των ασθενών περιλαμβάνει πολυήμερη νοσηλεία, ενώ μπορεί να περάσουν και αρκετοί μήνες πριν αποκατασταθεί πλήρως η υγεία τους, ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟ ΤΟ 13-ΔΥΝΑΜΟ ΠΝΕΥΜΟΝΙΟΚΟΚΚΙΚΟ ΕΜΒΟΛΙΟ

Σύμφωνα με τα πρόσφατα αποτελέσματα της Μελέτης Ανοσοποίησης έναντι της Πνευμονίας της Κοινότητας σε Ενηλίκους (CAPiTA), τη μεγαλύτερη διπλά τυφλή, τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη αποτελεσματικότητας εμβολίου που έχει διεξαχθεί μέχρι σήμερα σε ενηλίκους και στην οποία πήραν μέρος 85.000 συμμετέχοντες και αξιολογήθηκε η αποτελεσματικότητα του 13δύναμου συζευγμένου πολυσακχαριδικού πνευμονιοκοκκικού εμβολίου Prevenar 13 (PCV13) σε ενηλίκους ηλικίας 65 ετών και άνω, καταδείχθηκε η αποτελεσματικότητα του 13δύναμου συζευγμένου πολυσακχαριδικού πνευμονιοκοκκικού εμβολίου, στην πρόληψη του πρώτου επεισοδίου Πνευμονιοκοκκικής Πνευμονίας της Κοινότητας (Π.Κ.). Το 13δύναμο συζευγμένο πολυσακχαριδικό πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο, είχε εγκριθεί από τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων και Τροφίμων (FDA) με τη διαδικασία ταχείας έγκρισης προκειμένου να καλυφθεί μια υφιστάμενη ιατρική ανάγκη στους ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας. Στο πλαίσιο της διαδικασίας ταχείας έγκρισης, ζητήθηκε από τη Pfizer να διεξάγει τη μελέτη CAPiTA προκειμένου να επιβεβαιωθεί το κλινικό όφελος. Ο κύριος στόχος της μελέτης ήταν να καταδειχθεί η αποτελεσματικότητα του 13δύναμου συζευγμένου πολυσακχαριδικού πνευμονιοκοκκικού εμβολίου, στην πρόληψη του πρώτου επεισοδίου Πνευμονιοκοκκικής Πνευμονίας της Κοινότητας (Π.Κ.), η οποία προκαλείται από τους οροτύπους πνευμονιόκοκκου που περιλαμβάνονται στο εμβόλιο. Η μελέτη CAPiTA πέτυχε επίσης τους δύο δευτερεύοντες στόχους, που ήταν η αποτελεσματικότητα στην πρόληψη του πρώτου επεισοδίου της μη βακτηριαιμικής - μη διεισδυτικής ΠΚ και στην πρόληψη της διεισδυτικής πνευμονιοκοκκικής νόσου, οι οποίες προκαλούνται από τους οροτύπους πνευμονιόκοκκου που περιλαμβάνονται στο εμβόλιο. Μη βακτηριαιμική - μη διεισδυτική ορίζεται η Πνευμονία της Κοινότητας, η οποία προκαλείται από έναν ορότυπο S. Pneumoniae, αλλά δεν ανιχνεύεται ταυτόχρονα στο αίμα ή σε οποιαδήποτε άλλη φυσιολογικά άσηπτη εστία. Ως διεισδυτική πνευμονιοκοκκική ορίζεται η νόσος, η οποία προκαλείται από έναν ορότυπο S. Pneumoniae και εντοπίζεται στο αίμα ή σε οποιαδήποτε άλλη φυσιολογικά άσηπτη εστία, με ή χωρίς την παρουσία πνευμονίας. Ο Dr. William Gruber, Senior Vice President του Τμήματος Κλινικής Ερευνας Εμβολίων της Pfizer δήλωσε την ικανοποίηση του από το αποτέλεσμα της μελέτης CAPiTA, η οποία κατέδειξε πως το 13δύναμο συζευγμένο πολυσακχαριδικό πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο μπορεί να προλάβει την Πνευμονιοκοκκική Πνευμονία της Κοινότητας που προκαλείται από οροτύπους του πνευμονιόκοκκου που περιλαμβάνονται στο εμβόλιο σε ενήλικες. Να σημειωθεί ότι τα δεδομένα της μελέτης θα αποτελέσουν σημαντικό στοιχείο σε κάθε αξιολόγηση πιθανών νέων ή αναθεωρημένων συστάσεων για τη χρήση του 13δύναμου συζευγμένου πολυσακχαριδικού πνευμονιοκοκκικού εμβολίου σε ενηλίκους. Θα ληφθούν επίσης υπόψη και άλλοι σημαντικοί παράγοντες, όπως είναι το τρέχον φορτίο πνευμονιοκοκκικής νόσου στον πληθυσμό των ενηλίκων.

ΔΥΟ ΕΜΒΟΛΙΑ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΚΑΤΑ ΤΟΥ HPV

Είναι γνωστό ότι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας οφείλεται κατά ~100% στην δράση του λεγόμενου ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (Human Papilloma Virus - HPV), o οποίος μεταδίδεται σε άνδρες και γυναίκες συνήθως με την σεξουαλική επαφή. Παγκοσμίως διαγιγνώσκονται με καρκίνο τραχήλου μήτρας περίπου 500.000 γυναίκες ετησίως (το 80% των οποίων σε αναπτυσσόμενες χώρες) και δυστυχώς περίπου οι μισές (275.000) καταλήγουν από την νόσο. Στην Ευρώπη, ο αριθμός νέων περιστατικών ανά έτος ανέρχεται περίπου σε 50.000, στις Η.Π.Α. στις 13.000, και στην Ελλάδα ~400. Στην Ελλάδα περίπου το 6% των γυναικών ηλικίας 18-60 ετών είναι φορείς ογκογόνων τύπων του HPV. Ο πλέον ογκογόνος HPV τύπος, ο τύπος 16, είναι και ο πλέον συχνός, τόσο διεθνώς όσο και στις Ελληνίδες. Το εμβόλιο ΗPV (εμβόλιο για τη πρόληψη του καρκίνου της μήτρας) συστήνεται ως εμβόλιο ρουτίνας σε 57 χώρες για τα κορίτσια, ενώ σε 5 χώρες συστήνεται και για τα αγόρια. Από τον Φεβρουάριο του 2008 ξεκίνησαν στην Ευρώπη προγράμματα μαζικού εμβολιασμού των γυναικών προκειμένου να περιοριστεί ακόμη περισσότερο η συχνότητα εμφάνισης της συγκεκριμένης νόσου. Η ευρεία εφαρμογή του εμβολιασμού όπως έγινε στην Αυστραλία είχε πολύ θετικά αποτελέσματα με σχεδόν εξάλειψη των γεννητικών κονδυλωμάτων αλλά και με ελάττωση των προκαρκινικών αλλοιώσεων και των χειρουργικών επεμβάσεων στον τράχηλο στις εμβολιασθείσες γυναίκες. Σχετικά με την ασφάλεια των δύο εμβολίων που κυκλοφορούν, οι ειδικοί σημειώνουν ότι μετά την εφαρμογή πέραν των 175.000.000 δόσεων HPV-εμβολίων παγκοσμίως, αποδείχθηκαν ασφαλή, χωρίς αιτιολογικά συσχετιζόμενες σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, πέραν των τοπικών αντιδράσεων.

GARDASIL ΚΑΙ CERVARIX

Το Gardasil κυκλοφορεί με τη σύμπραξη των εταιρειών Vianex and Sanofi Pasteur MSD, και είναι ένα τετραδύναμο εμβόλιο έναντι των τύπων 6,11,16,18 του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV). Οι μελέτες φάσης ΙΙΙ που διεξήχθηκαν έχουν δείξει υψηλή και σταθερή αποτελεσματικότητα 98% έναντι των υψηλόβαθμων προκαρκινικών βλαβών του τραχήλου, 100% έναντι των υψηλόβαθμων προκαρκινικών βλαβών του αιδοίου και 99% έναντι των γεννητικών κονδυλωμάτων. Σήμερα κυκλοφορεί σε 123 χώρες στον κόσμο και έχουν διατεθεί πάνω από 74 εκατομμύρια δόσεις σε όλο τον κόσμο. Το Cervarix της GlaxoSmithKline, προφυλάσσει από 2 υπoτύπους HPV (16 και 18) που ευθύνονται για το 75% των καρκίνων του τραχήλου στην Ευρώπη. Η αποτελεσματικότητα του εμβολίου Cervarix φτάνει το 90,4% έναντι των υψηλόβαθμων προκαρκινικών βλαβών του τραχήλου. Ωστόσο η GSK δεν διαθέτει μόνο το εμβόλιο του HPV αλλά περισσότερα από 30 εμβόλια και έχει υπό ανάπτυξη άλλα 20 παγκοσμίως. Στη χώρα μας κυκλοφορούν 17 εμβόλια για την πρόληψη σοβαρών και πιθανώς θανατηφόρων ασθενειών, όπως η ηπατίτιδες Α και Β, η διφθερίτιδα, ο τέτανος, ο κοκκύτης, η ιλαρά, η παρωτίτιδα, η ερυθρά, η πολιομυελίτιδα, η εποχική γρίπη, η γαστρεντερίτιδα από ροταϊό και του πνευμονιόκοκκου.

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΕΜΒΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ

Ενα νέο πειραματικό εμβόλιο για τη θεραπεία του προχωρημένου μελανώματος ανέπτυξε η Amgen Inc., ενώ η μελέτη που έγινε γι’ αυτό και συγκεκριμένα για τη δραστική ουσία talimogene laherparepvec, γνωστή και ως Τ-VEC, που χρησιμοποιήθηκε, απέδειξε ότι επιτυγχάνεται συρρίκνωση των όγκων. Το φάρμακο εισέρχεται στο εσωτερικό του όγκου με ένεση, σκοτώνοντας τα καρκινικά κύτταρα, βοηθώντας το ανοσοποιητικό σύστημα να επιτεθεί στα καρκινικά κύτταρα στο σώμα. Η μελέτη έγινε σε 295 ασθενείς, και έδειξε ότι το εμβόλιο μείωσε στο 64% των ασθενών τουλάχιστον στο μισό τον όγκο και στο 47% των ασθενών καταγράφηκε πλήρης ανταπόκριση, που σημαίνει ότι η βλάβη είχε εξαφανιστεί. Εξαλείφθηκε η πολιομυελίτιδα στην Ινδία μετά από μαζικό εμβολιασμό Χωρίς κανένα κρούσμα πολιομυελίτιδας, είναι η Ινδία από τον Ιανουάριο του 2013 όταν είχε παρουσιαστεί το τελευταίο επίσημο καταγεγραμμένο σε μια μικρούλα 18 μηνών που έμενε σε περιοχή με παράγκες στην Καλκούτα. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.), άν τα τρία χρόνια είναι η χρονική περίοδος για την οποία μπορεί να αποφανθεί ότι μια νόσος έχει εξαλειφθεί, η Ινδία κατάφερε να εξαλείψει την πολιομυελίτιδα, μία ασθένεια για την οποία κατέγραφε κάθε χρόνο τα περισσότερα κρούσματα παγκοσμίως χάρη στον εμβολιασμό. Η Κυβέρνηση της Ινδίας έθεσε σε εφαρμογή πρόγραμμα μαζικού εμβολιασμού το οποίο απέδωσε τη σημερινή επιτυχία.

εργασiαυγεία 5 2

ΡΩΠΑΪΚΕΣΟΔΗΓΙΕΣΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣΤΗΣΥΓΕΙΑΣ

ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ ΦΡΕΝΑΡΟΥΝ ΤΙΣ ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ

Ηταν το 1996 όταν για πρώτη φορά στη μεταπολεμική περίοδο, οι θάνατοι ξεπέρασαν τις γεννήσεις στη χώρα μας. Η διαφορά ήταν 22 άτομα. Σε δύο χρόνια, οι γεννήσεις υπολείπονταν των θανάτων κατά 1.774 άτομα. Το 2012, η διαφορά έφτασε τις 16.300. Σε μια χώρα που είχε ήδη πάρει την κατιούσα δημογραφικά, η οικονομική κρίση επέφερε νέο, γερό χτύπημα: α) η ανεργία στις αναπαραγωγικές ηλικίες φθάνει στο 44,4% (25-29 ετών) και στο 30,3% (30-44 ετών), β) η ανασφάλιστη εργασία εκρήγνυται – για ένα ανασφά-λιστο ζευγάρι, η εργαστηριακή - κλινική παρακολούθηση του τοκετού κοστίζει 600 ευρώ, ο φυσιολογικός τοκετός 700 ευ-ρώ, η καισαρική 1.200 ευρώ. Με τα νέα κοινωνικοοικονομικά δεδομένα, όλο και περισσότερα ζευγάρια αδυνατούν να αντεπεξέλθουν οικονομικά – και ψυχολο-γικά – στο «κόστος» της απόκτησης ενός παιδιού. Σύμφωνα με εκτιμήσεις των Γιατρών του Κόσμου, λόγω της κρίσης, τέσσερις στις 10 γυναίκες θα κάνουν ένα λιγότερο παιδί από ό,τι υπολόγιζαν ή δεν θα γεννήσουν καθόλου.

Το 2012, ο δείκτης γεννητικότητας στην Ελλάδα κατρακύλησε στις 9,00 γεννήσεις ανά 1.000 κατοίκους, με τον αντίστοιχο αριθμό κατά το 1980 να είναι 15,36. Η δραματική υποχώρηση του δείκτη είχε ξεκινήσει από τη δεκαετία του ‘90, ωστόσο η εισροή ξένων μεταναστών αναχαίτισε την τάση. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2012 καταγράφηκαν 84.851 γεννήσεις από Ελληνίδες (84,54%) και 15.520 από μετανάστριες (15,46%). Τα αντίστοιχα στοιχεία για το 2011 ήταν 87.426 (82,14%) από Ελληνίδες και 19.002 (17,85%) από αλλοδαπές. Σημειώνεται πως τα τελευταία χρόνια, ο γενικός δείκτης γονιμότητας των αλλοδαπών γυναικών στην Ελλάδα είναι σταθερά υψηλότερος από των Ελληνίδων. Πάντως, παρά την «ενίσχυση» από τις μετανάστριες, η Ελλάδα παραμένει στις χαμηλότερες θέσεις της Ευρώπης σε ό,τι αφορά τις γεννήσεις. Σε χειρότερη μοίρα μόνο η Πορτογαλία και η Γερμανία με 8,5 και 8,4 αντίστοιχα γεννήσεις ανά 1.000 κατοίκους. Στις πρώτες θέσεις βρίσκονται η Ιρλανδία (15,7), η Αγγλία (12,8), η Γαλλία (12,6) και η Σουηδία (11,9). Αυτή τη στιγμή, και με δεδομένο ότι ο α-παραίτητος αριθμός παιδιών ανά οικογέ-νεια για την αντικατάσταση του πληθυ-σμού είναι τα 2,10, ο δείκτης γονιμότητας στην Ελλάδα βρίσκεται στο 1,39, ελαφρώς αυξημένος από το 1,30 τού 1990, οπότε και άρχισαν οι μεταναστευτικές ροές. Εκτιμάται ότι ο δείκτης γονιμότητας για τις «αμιγώς» Ελληνίδες υπηκόους μπορεί να κυμαίνεται και κάτω από το 1,00. «Από την αρχή του αιώνα, ο ρυθμός γεννητικότητας στην Ελλάδα αυξανόταν, όμως ο συνδυασμός της αλλαγής του ρόλου της γυναίκας με έμφαση στην εκπαίδευση για άνδρες και γυναίκες, σημαίνει ότι ο μέσος όρος της ηλικίας στην οποία οι γυναίκες κάνουν το πρώτο παιδί αυξάνεται και αυτό σημαίνει αναβολή της τεκνοποίησης», επισημαίνει στην Καθημε-ρινή η Δρ Αθηνά Βλαχαντώνη, Senior

Lecturer στον Τομέα της Γεροντολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον της Αγγλίας. Η κρίση δεν «γέννησε», επέτεινε το πρόβλημα. «Σύμφωνα με ερευνητικές μελέτες, η οικονομική κρίση βάζει "φρένο" στην απόφαση τεκνοποιίας, ιδίως στους νέους που είναι περισσότερο ευάλωτοι στην ανεργία. Η έλλειψη χρημάτων και η απουσία δομών στήριξης επηρεάζουν αρνητικά τα νέα ζευγάρια». Η ανεργία, τα χαμηλά εισοδήματα, η περικοπή των επιδομάτων και των κοινωνικών υπηρεσιών (έλλειψη βρεφο-νηπιακών σταθμών κ.λπ.) αποτρέπουν όλο και περισσότερα ζευγάρια να κάνουν παιδί. (Μόνο το κόστος του ιδιωτικού εμβολιασμού για ένα παιδί ξεπερνά τα 1.500 ευρώ). Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, κάθε χρόνο, πραγματοποιούνται στην Ελλάδα περισσότερες από 250.000 αμβλώσεις. Επιπλέον, παρά το υψηλό ποσοστό υπο-γονιμότητας (10% του αναπαραγωγικού πληθυσμού), τα τελευταία χρόνια κατά-γράφεται μείωση 15% στους κύκλους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Το δικό της ρόλο διαδραματίζει και η ραγδαία αύξηση των παλίνδρομων κυήσεων (αυτό-ματες αποβολές). Σύγκριση των στοιχείων του Σεπτεμβρίου 2009 - Φεβρουαρίου 2010 και Σε-πτεμβρίου 2011 - Φεβρουαρίου 2012 στη Β΄ Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική του Αρεταίειου Νοσοκομείου έδειξε δι-πλασιασμό των παλίνδρομων κυήσεων (από 2% σε 4%). Δεν είναι μόνο ότι η παραπάνω τάση εάν δεν ανακοπεί θα οδηγήσει μοιραία σε μείωση του πληθυσμού. Από τις δυσμε-νέστερες επιπτώσεις του φαινομένου, δεδομένης της αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης, είναι η ραγδαία δημογραφική γήρανση, η οποία επιτείνεται από την επιστροφή πολλών οικονομικών μετανα-στών, οι οποίοι παραδοσιακά σχημάτιζαν πολυμελείς οικογένειες, στην πατρίδα τους. Το νέο δημογραφικό προφίλ με τη σειρά του ασκεί τεράστιες πιέσεις στις υπηρεσίες υγείας και βέβαια στο σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων. «ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΜΕ ΕΝΑ ΖΟΡΙΖΟΜΑΣΤΕ...» Η μικρή είναι υπέροχη, ένα δίχρονο, πρόσχαρο πλάσμα που σκλαβώνει τους πάντες... άμα τη εμφανίσει. Η Μυρσίνη ήθελε πάντα να κάνει παιδί, ήταν από πάντα «μαμά». «Αλλά δεύτερο; Είσαι τρελή εντελώς;». Δάσκαλος ο μπαμπάς, ελεύθερη επαγ-γελματίας η ίδια, ήδη τα φέρνουν δύσκολα βόλτα. Τα έξοδα του τοκετού καλύφθηκαν από τους παππούδες, οι οποίοι ευτυχώς βοηθούν και στα καθημερινά. «Δεν υπάρχει δυνατότητα να έχουμε εξωτερική βοήθεια», λέει στην Καθημερινή η Μυρ-σίνη. Πάντα ήθελαν δύο παιδιά, σήμερα όμως η σκέψη έχει απομακρυνθεί. «Δεν ξέρω πώς το κάνουν οι άλλοι, ακόμα και με ένα ζοριζόμαστε. Αυτό συζητάμε και με τις άλλες μαμάδες στην παιδική χαρά. Οι περισσότερες ήθελαν μεγάλη οικο-γένεια, αλλά συμβιβάζονται με ένα ή δύο παιδιά λόγω των συνθηκών. Θεωρώ ότι αυτό είναι το μεγαλύτερο κτύπημα της κρίσης. Κατευθείαν στην καρδιά της οικογένειας». Τα περισσότερα ζευγάρια γύρω μας καθυστερούν την απόκτηση παιδιού. Οταν το αποφασίσουν «γιατί περνούν τα χρόνια», θα κάνουν ένα. «Στην πραγματικότητα, τα έξοδα δεν διαφέρουν και πολύ. Τα περισσότερα πράγματα τα έχεις ήδη αγοράσει ή βολεύεσαι με αυτά που σου δίνουν οι γύρω σου», λέει η κ. Κατερίνα Λαζαρίδου, άνεργη εδώ και 6 μήνες και μητέρα ενός αγοριού 6 ετών. «Είναι περισσότερο η ιδέα. Οτι φέρνεις στον κόσμο ένα πλάσμα και πρέπει να μπορείς να το φροντίσεις, ό,τι και εάν συμβεί. Μόνο που πλέον στην Ελλάδα

τίποτα δεν είναι δεδομένο. Είχαμε δουλειά και τώρα δεν έχουμε. Ελπίζαμε σε μια σύνταξη που πλέον δεν θα πάρουμε. Εκτός αυτού, δεν υπάρχει καμία υποστή-ριξη από το Κράτος».

των κ.κ. Ι. Γιαννάρου και Ι. Φωτιάδη Αναδημοσίευση

Εφημερίδα Καθημερινή 23.03.2014 H στήριξη εκ μέρους της Πολιτείας έπαι-ξε καθοριστικό ρόλο στην απόφαση του επιχειρηματία κ. Βασίλη Μπαρτζώκα, που μετακόμισε τον Φεβρουάριο του 2012 στο Βερολίνο, με τη γυναίκα του και τους τρεις γιους του, 4, 6 και επτά χρόνων. Τελικά, οι νεαροί γονείς δικαιώθηκαν. «Οι δύο μι-κροί μου γιοί απασχολούνται στο σχολείο μέχρι τις 5 μ.μ., ενώ ο μεγάλος μέχρι τις 6 μ.μ.», λέει ο 42χρονος πατέρας. Οταν τα παιδιά επιστρέφουν σπίτι, είναι και δια-βασμένα. «Το δημόσιο σχολείο στο Βερο-λίνο προσφέρει ποικιλία δραστηριοτήτων, οι περισσότερες είναι δωρεάν ή έναντι μικρού αντιτίμου. Παράλληλα, οι Ελληνες γονείς λαμβάνουν μηνιαίο επίδομα 550 ευρώ για την ανατροφή των τριών παι-διών». Η ποιότητα ζωής τους αναβαθ-μίσθηκε συνολικά. «Οι παιδικές χαρές, καλά μελετημένες και κατασκευασμένες, υπάρχουν σε πληθώρα. Εδώ από-λαμβάνουμε εκτεταμένους και ασφαλείς ποδηλατοδρόμους, όπου κάνουμε οικογενειακώς ποδήλατο τα Σαβ-βατοκύριακα. Οι γιοι μου μεγαλώνουν σε πολυπολιτισμικό περιβάλλον, το 20%-30% των συμμαθητών τους είναι Γερμανοί». Για τον ίδιο πάντως, η τεκνοποίηση πέρα από υπευθυνότητα, απαιτεί συναίσθημα και λίγη... τρέλα. «Πρέπει να μην το σκέφτεσαι και πολύ. Αν κάτσεις με το κομπιουτεράκι σαν να πηγαίνεις στο σούπερ μάρκετ, αντιμετωπίζεις το παι-δί μόνο σαν υποχρέωση, σαν έναν παραπάνω λογαριασμό που πρέπει να πληρώσεις» λέει, προσθέτοντας: «Τα παιδιά φυσικά έχουν ανάγκες, αλλά ας μην ξεχνούμε ότι εμείς ως γονείς με τις προσωπικές μας φιλοδοξίες δημιουργού-με τεχνητές ανάγκες και θέτουμε πολύ υψηλά στάνταρντ. Αυτό που χρειάζονται ουσιαστικά τα παιδιά είναι ηρεμία, ασφάλεια και πολλή αγάπη». Τις ίδιες σκέψεις έκανε και η 50χρονη σήμερα κ. Μ.Λ. «Οταν πια τα χρονικά περιθώρια είχαν στενέψει και τέθηκε το ερώτημα, αν τελικά θα έκανα παιδί με τον σύντροφό μου, η απάντησή μου ήταν όχι» λέει στην Καθημερινή. «Δεν το έχω μετα-νιώσει. Συνειδητοποίησα ότι μάλλον το παιδί δεν αποτελούσε μια βαθιά υπαρξι-ακή μου ανάγκη, όπως ενδεχομένως για άλ-λες γυναίκες, που ακόμα και χωρίς σύντρο-φο παίρνουν τη μεγάλη αυτή απόφαση». Ελεύθερη επαγγελματίας με απαιτητικά ωράρια αλλά και μεγάλη αναγνώριση από τη δουλειά της, ήταν πεπεισμένη ότι τον μητρικό ρόλο πρέπει κανείς να τον αναλαμβάνει υπεύθυνα. «Εστω και όταν ο διαθέσιμος χρόνος είναι λίγος, πρέπει να είναι ποιοτικός» παρατηρεί, «εγώ δεν μπορούσα να προσφέρω κάτι τέτοιο». «Η κοινωνική πίεση για την τεκνοποίηση είναι τέτοια που συχνά οι γυναίκες συγχέουν τα "θέλω" τους» σημειώνει. «Το παλιομοδίτικο επιχείρημα: κάνε ένα παιδί να σε κοιτάξει στα υστερνά σου κρύβει μια μεγάλη αλήθεια» λέει η ίδια, υποστηρίζοντας ότι «πολλοί άνθρωποι κάνουν παιδιά για να καλύψουν δικές τους ανασφάλειες και να ξορκίσουν τον φόβο του θανάτου, όχι επειδή θέλουν να δώ-σουν αγάπη». ΓΙΑΤΙ ΑΥΞΗΘΗΚΑΝ ΟΙ ΑΠΟΒΟΛΕΣ Σε δύο επίπεδα επηρεάζει τους φερέλπιδες γονείς η οικονομική κρίση, σύμφωνα με τον Καθηγητή Γυναικολο-γίας - Μαιευτικής στο Πανεπιστήμιο Αθη-νών (Αρεταίειο Νοσοκομείο), Δρ Γιώργο

Κρεατσά. «Το οικονομικό στρες και η ανασφάλεια, που διακατέχει εξίσου άνδρα και γυναίκα, έχει ως συνέπεια πολλά ζευγάρια να αναβάλουν ή ακόμα και να ακυρώνουν τα αρχικά τους σχέδια για οικογένεια, ενώ σε άλλες περιπτώσεις η εν λόγω ψυχολογική κατάσταση επιδρά αρνητικά στην γονιμότητά τους» απαντά ο ίδιος στην Καθημερινή. «Αλλωστε, δεν μπορούμε να υπο-τιμήσουμε το ζήτημα της ηλικίας της γυναίκας» συμπληρώνει, καθώς «την προηγούμενη δεκαετία οι γυναίκες που τεκνοποιούσαν ανήκαν στην πληθυσμιακή ομάδα είκοσι έως τριάντα ετών, ενώ σήμερα είναι περίπου δέκα χρόνια μεγαλύτερες, οι ηλικίες τους κυμαίνονται από 30 έως 40 ετών». Ανησυχία προκαλεί στον κ. Κρεατσά η αύξηση, εν προκειμένω ο διπλασιασμός, των παλίνδρομων κυήσεων. «Ο υψηλός αριθμός τους ερμηνεύεται αφενός από την προχωρημένη ηλικία της μέλλουσας μητέρας, αφετέρου από έναν ενδεχομένως πλημμελή προγεννητικό έλεγχο εξαιτίας του κόστους του» εξηγεί. Πάντως, παρά τα εμπόδια που θέτει η έλλειψη χρημάτων στα ζευγάρια, ο αρι-θμός εκείνων που επιλέγουν το δημόσιο μαιευτήριο από το ιδιωτικό δεν έχει αυ-ξηθεί, όσο αναμενόταν. «ΚΟΛΛΗΜΕΝΗ» Η ΓΕΡΜΑΝΙΑ, «ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΡΙΑ» Η ΙΡΛΑΝΔΙΑ, ΓΟΝΙΜΗ Η ΚΥΠΡΟΣ Οπως δείχνουν τα στοιχεία στην Ελλάδα, αλλά και στην Ισπανία, όπου ο δείκτης γονιμότητας από 1,46 που είχε καταγραφεί το 2008 υποχώρησε στο 1,36 το 2011, η κρίση επηρεάζει άμεσα τη δημιουργία οικογένειας. Ωστόσο, το φαινόμενο είναι πολυπαραγοντικό, καθώς εμφανίζεται και σε εύρωστες κοινωνίες. Η υπογεννητικότη-τα στην κραταιά Γερμανία, όπου ο δείκτης γονιμότητας έχει «κολλήσει» εδώ και πολ-λά χρόνια στο 1,4 παιδιά ανά γυναίκα, α-ποτελεί το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα που επηρεάζει έμμεσα σειρά πολιτικών από-φάσεων, όπως η μεταναστευτική πολιτική. Σύμφωνα με πολλές έρευνες, η ρίζα του προβλήματος είναι ότι η δημιουργία οικογένειας βρίσκεται χαμηλά στο αξιακό σύστημα των Γερμανών, σε αντίθεση με τους γείτονές τους, τους Γάλλους, για τους οποίους η πολυμελής οικογένεια αποτελεί κοινωνικό πρότυπο. Η καριέρα, τα χόμπι, οι κοινωνικές επαφές προηγούνται για τους πειθαρχημένους Γερμανούς. Δεν εί-ναι, άλλωστε, σύμπτωση ότι στο Αμβούρ-γο, κατ’ εξοχήν πόλη των «γιάπηδων», το ποσοστό τεκνοποίησης είναι εξαιρετικά χαμηλό: μόλις δύο στις τρεις γυναίκες γίνονται μητέρες. Πιο «θερμές» στην ιδέα της τεκνοποίησης οι (πρώην) Ανατολικο-γερμανίδες, οι οποίες εν μέρει μεγάλωσαν με τα κατάλοιπα του τρόπου ζωής της DDR. Στην ηλικιακή ομάδα των γυναικών 44 έως 49 ετών, μόλις 15% των γυναικών δεν έχουν παιδί. ΟΙ ΠΑΡΟΧΕΣ Η στήριξη που προσφέρει η Πολιτεία στις Γερμανίδες, που εκφράζεται μέσω των επιδομάτων (που κυμαίνονται ανάλογα με το εισόδημα των γονέων, από 350 ευρώ έως 1.800 ευρώ) και της φιλοξενίας των νηπίων σε βρεφονηπιακούς σταθμούς, μπορεί να θεωρείται για τα ελληνικά δεδομένα «πλουσιοπάροχη», σε σύγκρι-ση, όμως, με τις παροχές που απολαμ-βάνουν οι γυναίκες στις Σκανδιναβικές χώρες, μοιάζουν μάλλον «ψίχουλα». Οι ίδιες οι Γερμανίδες επιρρίπτουν ευθύνες στο Κράτος, καθώς υπάρχουν σημαντικές ελλείψεις σε βρεφονηπιακούς σταθμούς, προπάντων στην επαρχία, γεγονός που τις αναγκάζει συχνά να διακόπτουν την καριέρα τους για να μεγαλώσουν τα παιδιά τους. «Πανευρωπαϊκά οι Γερμα-νίδες επιστρέφουν μετά τη λοχεία στην

εργασία τους στο μικρότερο ποσοστό», σχολιάζει στην Καθημερινή πρώην εργα-ζόμενη στο σχεδιασμό πολιτικών για την ισότητα. «Αυτό σχετίζεται με τη φορολογία που υφίστανται ως εργαζόμενες σύζυγοι». Οι πατεράδες έχουν αφυπνισθεί, αλλά όχι... αρκετά. «Ολο και περισσότεροι αι-τούνται την άδεια ανατροφής, αλλά την κύ-ρια ευθύνη του παιδιού την έχει πάντοτε η μητέρα».

Το δημογραφικό βρισκόταν «ψηλά» στην τελευταία προεκλογική ατζέντα, καθώς οι πολιτικοί της χώρας αντιμετωπίζουν με τρόμο τις προβλέψεις των στατιστικολό-γων για περαιτέρω συρρίκνωση του πλη-θυσμού, δεδομένου εξάλλου ότι η πληθυ-σμιακή ομάδα που αναπαράγεται περισ-σότερο είναι οι «μη Γερμανοί». Ως εκ τούτου, στόχος της νέας Κυβέρνη-σης είναι η δημιουργία και στελέχωση όσο το δυνατόν περισσότερων παιδικών σταθ-μών. ΜΕ ΥΨΗΛΑ ΠΟΣΟΣΤΑ «Στη Γερμανία το πρότυπο της κλασικής οικογένειας έχει αλλάξει πολύ τα τελευ-ταία τριάντα χρόνια, με τον σχηματισμό ολιγομελών οικογενειών, λιγότερους γά-μους και περισσότερες συγκατοικήσεις ζευγαριών», παρατηρεί η Δρ Αθηνά Βλαχαντώνη, Senior Lecturer στη Γεροντολογία, στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον της Αγγλίας. Κάθε χώρα, ωστόσο, έχει τα δικά της μέτρα και σταθμά. Για την «πρωταθλήτρια» Ιρλανδία, «ο θρησκευτικός παράγοντας και ο πολιτικός χαρακτήρας της τεκνοποίησης την καθιστούν ειδική περίπτωση». Πίσω από τα υψηλά ποσοστά γεννητικότητας της Σουηδίας και της Γαλλίας «κρύβονται» δυνατά υποστηρικτικά συστήματα, που λύνουν τα χέρια στους γονείς. Η εξαιρετικά γόνιμη Κύπρος φαίνεται να έχει αρχίσει να προβληματίζει τους ειδικούς. «Είναι μια ενδιαφέρουσα περίπτωση, φαίνεται ότι η κρίση δεν επηρέασε τόσο τα ζευγάρια όσο στην Ελλάδα», σημειώνει η Δρ Βλαχαντώνη. Πόσο πρέπει να μας ανησυχεί η γήρανση της Γηραιάς Ηπείρου; «Μια γηράσκου-σα κοινωνία κρύβει ευκαιρίες και προ-κλήσεις», απαντά στην Καθημερινή η κ. Βλαχαντώνη: «Χάρη στο αυξανόμενο προσδόκιμο ζωής, πολλοί από τους σημερινούς νέους θα γνωρίσουν δισέγγονα ή ακόμα και τρισέγγονα. Σύμ-φωνα με έρευνες, το 50% των μωρών που γεννιούνται σήμερα στη Βόρεια Ευρώπη θα γιορτάσουν τα 100ά γενέ-θλιά τους». Η άλλη όψη του νομίσματος είναι η προσπάθεια ισοσκελισμού του αυξανό-μενου αριθμού συνταξιούχων έναντι του αντιστοίχου των εργαζομένων, που συνε-χώς μειώνεται.

εργασiαυγεία 5 3

EMΒΟΛΙΑ: ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ - ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Μετά τη βελτίωση των συνθηκών υγιεινής, κυρίως την παροχή καθαρού πόσιμου νερού, ο εμβολιασμός αποτελεί μια από τις πιο αποτελεσματικές και αποδοτικές παρεμβάσεις δημόσιας υγείας και υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο προλαμβάνει περίπου 2 έως 3 εκατομμύρια θανάτους, όπως επισημαίνει ο Καθηγητής Μικροβιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Αθανάσιος Τσακρής. Οπως λέει ο Καθηγητής, η ανάπτυξη των εμβολίων έχει τις ρίζες της στην εποχή του Edward Jenner, που ανακάλυψε τον τρόπο για την προστασία του ανθρώπου από την ευλογιά και την εποχή του Louis Pasteur, που ανάπτυξε το εμβόλιο για την προστασία από τη λύσσα. O Edward Jenner με τη μεταφορά υγρού φυσαλίδας από γυναίκα που έπασχε από ευλογιά των βοοειδών στο χέρι υγιούς νεαρού είχε ανακαλύψει μία από τις ουσιώδεις αρχές των εμβολιασμών, δηλαδή την χορήγηση μιας σχετικά αβλαβούς ξένης ουσίας για την πρόκληση ανοσολογικής απάντησης που θα προστάτευε το άτομο από έναν μικροοργανισμό που προκαλεί πολύ σοβαρή νόσο.

της κ. Ανθής Αγγελοπούλου Αναδημοσίευση, Health Daily, 21.03.2014

Στόχος ενός εμβολίου, τονίζει ο κ. Τσακρής, είναι να επιφέρει ενεργό ανοσία προκαλώντας την απάντηση του αμυντικού συστήματος του οργανισμού, αλλά και να δημιουργήσει την απαραίτητη ανοσιακή μνήμη. Έτσι, όταν το άτομο που έχει εμβολιασθεί έρθει σε επαφή με το φυσικό ιό ή βακτήριο, για το οποίο έχει παρασκευασθεί το εμβόλιο, μπορεί να τον εξουδετερώσει με τα αντισώματα που έχει ήδη παράγει με τη διαδικασία του εμβολιασμού. Γι αυτό άλλωστε και θεωρείται σημαντικό να γίνονται τα εμβόλια σε μικρή ηλικία, ώστε να αναπτυχθούν έγκαιρα τα προστατευτικά αντισώματα. Θα πρέπει όμως να έχουμε υπόψη μας ότι δεν προστατεύονται μόνο τα ίδια τα παιδιά (που επειδή είναι εμβολιασμένα δεν νοσούν), αλλά και το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον τους, ενώ παράλληλα δημιουργείται η λεγόμενη «συλλογική ανοσία» ή «ανοσία αγέλης». Για παράδειγμα, το εμβόλιο έναντι του πνευμονιοκόκκου, που χορηγείται στα μικρά παιδιά, έμμεσα προστατεύει και τους μη εμβολιασμένους ηλικιωμένους ενήλικες από πνευμονιοκκοκική πνευμονία, μειώνοντας έτσι την πιθανότητα έκθεσής τους σε παιδί που είναι αποικισμένο ή έχει λοίμωξη από πνευμονιόκοκκο. Τα εμβόλια περιέχουν εξασθενημένους ιούς, μικρόβια ή τμήματα μικροβίων ή ανασυνδυασμένο DNA μικροοργανισμών. Συγκεκριμένα υπάρχουν: εμβόλια με τοξίνες (διφθερίτιδας, τετάνου), με τροποποιημένους ζωντανούς ιούς (π.χ. ιλαράς, παρωτίτιδας), με αδρανοποιημένους νεκρούς ιούς (π.χ. γρίπης, λύσσας, ηπατίτιδας Α), με ζωντανά εξασθενημένα βακτήρια (π.χ. φυματίωσης), με νεκρά βακτήρια (π.χ. χολέρας, μηνιγγιτιδόκοκκου, πνευμονιοκοκκικό-πολυσακχαριδικό, κοκκύτη), εμβόλια γενετικά τροποποιημένα (π.χ. ηπατίτιδας Β, ανθρωπίνων θηλωμάτων), και τα συνδεδεμένα με πρωτεΐνη (π.χ. αιμοφίλου τύπου b). Μετά τον εμβολιασμό, ο οργανισμός του εμβολιασμένου παράγει ικανή ποσότητα αντισωμάτων για την αντιμετώπιση της συγκεκριμένης λοίμωξης. Ορισμένες λοιμώξεις απαιτούν, για την πλήρη αντιμετώπισή τους, επαναληπτικές λήψεις εμβολίου (όπως, π.χ., το εμβόλιο για την πολυομυελίτιδα). Τα εμβόλια, επίσης, ανάλογα με τον αριθμό αντιγονικών παραγόντων που περιέχουν, διακρίνονται σε: μονοδύναμα ή απλά (περιέχουν ένα μόνον αντιγονικό παράγοντα) και πολυδύναμα (περιέχουν περισσότερους του ενός αντιγονικούς παράγοντες, όπως π.χ. το «τριπλό εμβόλιο» που περιέχει αντιγονικούς παράγοντες για την αντιμετώπιση του κοκκύτη, της διφθερίτιδας και του τετάνου). Με την εξέλιξη της έρευνας στον τομέα των εμβολίων, μπορεί να χορηγηθούν συγχρόνως μέχρι και έξι εμβόλια με μία μόνο ένεση και η αντισωματική απάντηση να είναι για όλα εξίσου καλή. Σήμερα υπάρχουν διαθέσιμα δύο εξαπλά εμβόλια έναντι διφθερίτιδας - τετάνου - κοκκύτη - πο-λιομυελίτιδας - αιμόφιλου τύπου b - ηπατίτιδας Β.

ΕΘΝΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΩΝ

Οπως τονίζει ο κ. Τσακρής, σήμερα στα διάφορα εθνικά προγράμματα εμβολιασμών υπάρχουν εμβόλια για κάλυψη από 9 έως 11 λοιμώδη νοσήματα, ανάλογα με το πρόγραμμα που έχει υιοθετήσει κάθε χώρα. Ειδικά για τη χώρα μας το πρόγραμμα εμβολιασμού για τα παιδιά και τους εφήβους περιλαμβάνει τα εμβόλια διφθερίτιδας - τετάνου - κοκκύτη (τριπλό εμβόλιο), πολιομυελίτιδας, ιλαράς - ερυθράς - παρωτίτιδας (τριπλό MMR), ηπατίτιδας B και Α, εμβόλιο έναντι του αιμόφιλου b (Hib), της φυματίωσης (BCG), για τον πνευμονιόκοκκο, για τη μηνιγγίτιδα C, και τα νεότερα εισαχθέντα για τον HPV, την ανεμοβλογιά και τον ρoταϊό. Η εφαρμογή στρατηγικών εμβολιασμού τα προηγούμενα 30 έτη οδήγησε σε σημαντικά επιτεύγματα. Ετσι με τη χρήση των εμβολίων εξαφανίστηκαν από τον πλανήτη μας θανατηφόρες ασθένειες, όπως για παράδειγμα η ευλογιά, η πανώλη, ο επιδημικός τύφος και ο άνθρακας. Συγκεκριμένα, το 1980 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) ανακοίνωσε την πλήρη εξάλειψη της ευλογιάς σε όλο τον κόσμο. Το 1994 η Αμερική και 36 χώρες του Δυτικού Ειρηνικού, συμπεριλαμβανομένων της Κίνας και της Αυστραλίας, και το 2002 οι χώρες της E.U./E.E. ανακηρύχθηκαν επίσημα «ελεύθερες πολιομυελίτιδας». Στη χώρα μας δεν έχει εμφανιστεί κρούσμα πολιομυελίτιδας οφειλόμενο σε άγριο ιό από το 1997, ενώ από το 2002 ανακηρύχθηκε «ελεύθερη πολιομυελίτιδας» μαζί με την Ευρωπαϊκή Περιοχή του Π.Ο.Υ. (W.H.O. European Region). Αυτό οφείλεται στην εφαρμογή ενισχυμένης επιδημιολογικής και περιβαλλοντικής επιτήρησης της πολιομυελίτιδας (μέσω της επιτήρησης της οξείας χαλαρής παράλυσης) καθώς και στην ευρεία εφαρμογή προγραμμάτων εμβολιασμού. Από τους άμεσους στόχους εξάλλου της Ευρωπαϊκής ηπείρου είναι η εξάλειψη της ιλαράς και της ερυθράς έως το 2015, που για να επιτευχθεί βέβαια αυτό είναι απαραίτητο η εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού να φθάσει το 95%. Για πολλά από τα εμβόλια που περιλαμβάνονται στα εμβολιαστικά προγράμματα, ο εμβολιασμός δεν περιορίζεται στην παιδική ηλικία άλλα συνεχίζεται και στην ενήλικη ζωή. Συγκεκριμένα για τη χώρα μας το 2012, η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, στην περιοδική ανασκόπηση/ αναθεώρηση του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών, αποφάσισε την κατάρτιση προγράμματος εμβολιασμού και για τους ενήλικες. Ο εμβολιασμός των ενηλίκων περιλαμβάνει εμβολιασμό έναντι της γρίπης, έναντι της διφθερίτιδας, του τετάνου και του κοκκύτη, έναντι της ιλαράς, της παρωτίτιδας και της ερυθράς (MMR), έναντι της ανεμοβλογιάς, έναντι του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων, έναντι του πνευμονιόκοκκου, έναντι του μηνιγγιτιδόκοκκου, έναντι της ηπατίτιδας Α και Β, έναντι του έρπητα ζωστήρα και έναντι της φυματίωσης (BCG). Η εμβολιαστική κάλυψη των παιδιών στην Ελλάδα σε γενικές γραμμές θεωρείται ότι κινείται σε ικανοποιητικά επίπεδα (κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο, που ανάλογα με τον τύπο του εμβολίου φθάνει έως και 98%). Ωστόσο, υπάρχουν ειδικά προβλήματα στην κάλυψη του γενικού πληθυσμού με συγκεκριμένα εμβόλια και δόσεις που καθυστερούν ή δε γίνονται καθόλου [όπως είναι η 2η δόση του εμβολίου έναντι ιλαράς - ερυθράς - παρωτίτιδας (MMR)]. Επιπλέον, υπάρχουν προβλήματα στην κάλυψη ειδικών ομάδων του πληθυσμού. Η κάλυψη παιδιών που ανήκουν σε οικογένειες μεταναστών εκτιμάται από μέτρια έως καλή, ενώ η αντίστοιχη των παιδιών από οικογένειες Ελλήνων Αθίγγανων είναι γενικά μέτρια ή χαμηλή. Το αποτέλεσμα είναι η εμβολιαστική κάλυψη για εμβόλια όπως είναι το MMR να είναι ανεπαρκής (83% στο σύνολο των παιδιών Α΄ Δημοτικού και χαμηλότερη σε ειδικές ομάδες, ενώ ο σχετικός στόχος του ΠΟΥ είναι ≥95%). Το αποτέλεσμα είναι η εμβολιαστική κάλυψη που υπάρχει να εγκυμονεί τον κίνδυνο εμφάνισης ή επανεμφάνισης επιδημιών. Επίσης, παρά τις σχετικές συστάσεις, από μελέτες εκτιμάται ότι κανένα παιδί από οικογένεια υψηλού κινδύνου για φυματίωση που γεννήθηκε στην Ελλάδα (μετανάστες από ενδημικές χώρες, Ρομά) δεν είχε εμβολιασθεί στη γέννηση με εμβόλιο για τη φυματίωση (BCG).

ΑΝΕΜΒΟΛΙΑΣΤΟΙ ΟΙ ΑΝΑΣΦΑΛΙΣΤΟΙ

Πρόβλημα επίσης υπάρχει με τους άπορους και ανασφάλιστους, οι οποίοι συχνά καταφεύγουν για τον εμβολιασμό των παιδιών τους στα κοινωνικά ιατρεία και στις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ), που πολλές φορές όμως αδυνατούν να καλύψουν τις εμβολιαστικές ανάγκες. Απαιτείται οργάνωση συστηματικού σχεδίου αύξησης των δημόσιων ιατρείων εμβολιασμού ώστε να καλύψουν τις εμβολιαστικές ανάγκες της χώρας. Το σύστημα των δημόσιων ιατρείων εμβολιασμού στη χώρα μας λειτουργεί επί χρόνια με υποδομές και δυναμικό που καλύπτουν μόλις τις ανάγκες του ενός τρίτου μόνο του παιδικού πληθυσμού. Στην τρέχουσα οικονομική συγκυρία, η εφαρμογή σχεδίου ανάπτυξης των συγκεκριμένων ιατρείων έχει ιδιαίτερη σημασία για την αποτροπή των δυσμενών επιπτώσεων από την μειωμένη εμβολιαστική κάλυψη των παιδιών.

ΑΝΕΜΒΟΛΙΑΣΤΟΙ ΟΙ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Σύμφωνα με τον κ. Τσακρή, σοβαρό πρόβλημα στη χώρα μας αποτελεί και η μη εμβολιαστική κάλυψη των ενηλίκων, αποτέλεσμα της οποίας είναι η εμφάνιση μεταδοτικών λοιμώξεων σε μεγαλύτερες ηλικίες. Δυστυχώς όπως λέει ο καθηγητής, ως λαός έχουμε την πεποίθηση ότι τα εμβόλια είναι μόνο για την παιδική ηλικία. Η μειωμένη εμβολιαστική κάλυψη που υπάρχει στους ενήλικες επιτάθηκε τόσο με τη δημιουργία του αντιεμβολιαστικού κινήματος, που κορυφώθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας της γρίπης Η1Ν1, όσο και με τη μετανάστευση από χώρες όπου η εμβολιαστική κάλυψη ή η κατάσταση ανοσίας του πληθυσμού δεν είναι γνωστή. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη χώρα μας τα ποσοστά εμβολιασμού ενηλίκων, για όλα τα μέχρι τώρα κυκλοφορούντα εμβόλια, κινούνται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, παρ’ ότι τα προτεινόμενα εμβόλια αποζημιώνονται πλήρως από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία. Για παράδειγμα, η εμβολιαστική κάλυψη για τον πνευμονιόκοκκο και τη γρίπη είναι μόνο 15-20%, όταν τα αντίστοιχα ποσοστά στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης είναι πάνω από 50% και όταν για να επιτευχθεί συλλογική ανοσία έναντι λοιμωδών νοσημάτων για να αποφευχθεί η εκδήλωση επιδημιών, απαιτείται ιδιαίτερα υψηλή εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού. Αντίστοιχα, στη χώρα μας η εμβολιαστική κάλυψη έναντι του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) δεν ξεπερνά το 30%, ενώ στις σκανδιναβικές χώρες αγγίζει το 90%. Παράλληλα ο. κ. Τρίμης συμπληρώνει ότι μετά τα 50-60 έτη πρέπει να γίνονται εμβόλια, όπως ισχύει και για τα μικρά παιδιά, ώστε να εξασφαλιστεί η υγιής γήρανση του πληθυσμού και να αποφευχθεί το ξέσπασμα επιδημιών από νοσήματα όπως η γρίπη και ο πνευμονιόκοκκος. Το εμβόλιο γρίπης όπως τονίζει, είναι απαραίτητο να γίνεται κατά προτίμηση μέσα στον Οκτώβριο ή Νοέμβριο, κατά προτεραιότητα στον πληθυσμό που ανήκει στις ομάδες υψηλού κινδύνου (χρόνια νοσήματα), σε όλα τα άτομα άνω των 60 ετών και στους Επαγγελματίες Υγείας. Ο εμβολιασμός πρέπει να γίνεται σε ετήσια βάση, λόγω της μεταβολής των τύπων του ιού που προκαλούν κάθε χρόνο την γρίπη. Η ανοσία από προηγούμενες λοιμώξεις ή εμβολιασμούς δεν προλαμβάνει τη λοίμωξη από τους διαφορετικούς τύπους του ιού που κυκλοφορούν κάθε χειμώνα και τη σχετιζόμενη νόσο. Για το λόγο αυτό το εμβόλιο περιέχει ετησίως τους 3 συχνότερους τύπους του ιού της γρίπης που κυκλοφορούν το συγκεκριμένο διάστημα. Οι ασθενείς υψηλού κινδύνου κάθε ηλικίας με χρόνια νοσήματα αλλά και οι άνω των 50 ετών θα πρέπει να έχουν λάβει και το εμβόλιο έναντι του πνευμονιόκοκκου, για να είναι επαρκώς θωρακισμένοι και έναντι της πνευμονιοκοκκικής πνευμονίας, από την οποία κινδυνεύουν έτσι κι αλλιώς, όμως η πιθανότητα εκδήλωσής της αυξάνεται άν νοσήσουν από γρίπη. Επίσης οι ενήλικες πρέπει να εμβολιάζονται κάθε 10 χρόνια έναντι του τετάνου και της διφθερίτιδας, καθώς το εμβόλιο παρέχει προστασία όταν επαναλαμβάνεται στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Στην ενήλικη ζωή πρέπει να γίνει μία φορά και το εμβόλιο του κοκκύτη (υπάρχει σκεύασμα σε συνδυασμό με τα εμβόλια τετάνου-διφθερίτιδας), ιδιαιτέρως στα άτομα που συναναστρέφονται βρέφη, καθώς αν μεταδώσουν τη νόσο στα μικρά βρέφη, αυτά κινδυνεύουν με εισαγωγή στη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας ή και θάνατο λόγω άπνοιας. Ιδιαιτέρως ευπαθής ομάδα είναι οι έγκυες γυναίκες που πρέπει να εμβολιάζονται έναντι της γρίπης για δική τους προστασία και έναντι του κοκκύτη για προστασία

των νεογνών που θα γεννήσουν. Επιπροσθέτως, σύμφωνα με τον κ. Τρίμη, μέσω της αλματώδους ανάπτυξης της βιοτεχνολογίας, νέα εμβόλια πρόκειται να κυκλοφορήσουν σύντομα. Ενα νέο εμβόλιο έναντι του μηνιγιτιδοκόκκου Β (του πιο επικίνδυνου στελέχους από αυτά που προκαλούν μηνιγγίτιδα και σηψαιμία από μηνιγγιτιδόκοκκο) θα είναι διαθέσιμο τους επόμενους μήνες, το οποίο θα γίνεται σε 3 δόσεις μεταξύ 2-6 μηνών συν μία δόση μετά το έτος. Επίσης για τα άτομα άνω των 60 ετών θα είναι διαθέσιμο εντός του έτους εμβόλιο έναντι του έρπητα ζωστήρα που προκαλεί οξύ αλλά και επίμονο πόνο. Στο άμεσο μέλλον αναμένεται και εμβόλιο γρίπης με 4 στελέχη αντί για 3, καθώς και εμβόλιο για την πρόληψη της γαστρεντερίτιδας από το μικρόβιο clostridium difficile, μία μορφή γαστρεντερίτιδας που παρατηρείται συνήθως στα άτομα που παίρνουν συχνά αντιβιοτικά. Και η έρευνα δε σταματά εδώ, και άλλα εμβόλια μελετώνται και κάποια από αυτά θα κυκλοφορήσουν τα επόμενα χρόνια.

ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΤΟΥ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

Ο κ. Τσακρής διευκρινίζει ότι τα οφέλη του εμβολιασμού είναι αποδεδειγμένα τα περισσότερα οικονομικώς αποδοτικά επιστημονικά επιτεύγματα της σύγχρονης εποχής. Είναι μία από τις ελάχιστες υπηρεσίες υγείας που όπως λέει, κοστίζει πολύ λίγο συγκριτικά με τα τεράστια οφέλη που προσφέρει στην υγεία και την ευημερία των πληθυσμών. Υπολογίζεται ότι μόνο στις Η.Π.Α εξοικονομούνται ετησίως 2 δισ. δολάρια από την υλοποίηση του προγράμματος εμβολιασμού, ενώ για κάθε δολάριο που επενδύεται σε προγράμματα ανοσοποίησης παιδιών υπολογίζεται ότι εξοικονομούνται 31 - 108 δολάρια, σε σχέση με τη στρατηγική του μη εμβολιασμού. Δεν αποτελεί έκπληξη το εύρημα της μελέτης της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας, ότι το κόστος της πνευμονίας, τόσο άμεσο (νοσοκομειακή περίθαλψη, φάρμακα) όσο και έμμεσο (χαμένες μέρες εργασίας κλπ) ανέρχεται σε 10 δις ευρώ/έτος μόνο στην Ευρώπη. Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με ελληνική φαρμακοοικονομική μελέτη ο εμβολιασμός με το 13δύναμο συζευγμένο πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο οδηγεί σε εξοικονόμηση, μεγαλύτερη από 4 εκατομμύρια ευρώ, ετησίως. Από την άλλη, η μείωση του ποσοστού της εμβολιαστικής κάλυψης ενός πληθυσμού μπορεί να οδηγήσει στην επανεμφάνιση και εξάπλωση μεταδοτικών νοσημάτων, όπως η ιλαρά, ο κοκκύτης, η διφθερίτιδα ή ακόμα και η πολιομυελίτιδα. Παράλληλα, η φοβία που κυκλοφορεί ότι τα εμβόλια μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές παρενέργειες, σε συνδυασμό με τη λανθασμένη και ελλιπή πληροφόρηση είναι η αιτία για τη δημιουργία μιας επικίνδυνης αντί-εμβολιαστικής κουλτούρας. Τα εμβόλια είναι εξαιρετικά ασφαλή γιατί για να χρησιμοποιηθούν εξασφαλίζεται ότι πληρούν αυστηρές προϋποθέσεις, τις οποίες ορίζουν οι αρμόδιοι διεθνείς και εθνικοί οργανισμοί. Επομένως οι χώρες μπορούν και οφείλουν να ενισχύσουν την ευαισθητοποίηση όσον αφορά στη σημασία του εμβολιασμού και να στραφούν στην ενδυνάμωση των αντιστοίχων προγραμμάτων, ιδίως σε πληθυσμιακές ομάδες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, όπως είναι οι μετανάστες, οι πρόσφυγες, οι άποροι, οι ανασφάλιστοι, οι άστεγοι, οι Ρομά και οι τρόφιμοι φυλακών. Ο εμβολιασμός αποτελεί μία δια βίου εφαρμογή προληπτικής υγιούς συμπεριφοράς. Γι’ αυτό είναι προφανές ότι χρειάζεται από όλους μας μια αλλαγή νοοτροπίας που να εστιάζει στην πρόληψη που μπορεί να κάνει τη διαφορά στη διατήρηση της μελλοντικής υγείας μας.

ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΕΙ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΔΟΣΗ ΕΜΒΟΛΙΟΥ;

Σύμφωνα με τον Παιδίατρο και Διδάκτορα του Πανεπιστημίου Αθηνών (Ιατρικός Διευθυντής Τμήματος Εμβολίων ΒΙΑΝΕΞ ΑΕ - Sanofi Pasteur MSD) κ. Τρίμη, ένας από τους βασικούς λόγους της ανάγκης τακτικών επισκέψεων ενός μωρού ή παιδιού στον Παιδίατρο είναι η χορήγηση των εμβολίων. Όπως λέει ο γιατρός, η πρώτη ερώτηση που γίνεται συνήθως από τους γονείς στον παιδίατρο μετά την εξέταση και τον πρώτο εμβολιασμό του παιδιού τους είναι: Γιατρέ, πότε πρέπει να έρθουμε για το επόμενο εμβόλιο; Η χορήγηση των εμβολίων ως απαραίτητη φροντίδα για το μεγάλωμα υγιών παιδιών είναι χαρακτηριστικό προηγμένης κοινωνίας, επισημαίνει ο κ. Τρίμης. Τα εμβόλια περιέχουν αντιγόνα, δηλαδή ουσίες που προέρχονται από λοιμογόνους παράγοντες (ιούς ή μικρόβια), επεξεργασμένους με τέτοιον τρόπο, ώστε χορηγούμενα στο μωρό να διεγείρουν την άμυνα του οργανισμού, χωρίς να προκαλούν νόσηση. Σκοπός τους είναι η πρόληψη συγκεκριμένων σοβαρών νοσημάτων. Κάθε χρόνο τα εμβόλια προλαμβάνουν μέχρι 3 εκατομμύρια θανάτους και αποτρέπουν αναπηρίες σε 750.000 παιδιά. Χάρη στη συστηματική εφαρμογή προγραμμάτων εμβολιασμού, οι αναπτυγμένες χώρες έχουν καταφέρει την εξάλειψη θανατηφόρων νοσημάτων, όπως η ευλογιά και η πολιομυελίτιδα, αλλά και τη δραματική μείωση άλλων σοβαρών νοσημάτων, όπως η διφθερίτιδα, ο τέτανος, η ιλαρά και η ερυθρά. Κάθε χώρα καταρτίζει ένα Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών με κριτήριο επιδημιολογικά, οικονομικά δεδομένα και στοιχεία αποτελεσματικότητας και ασφάλειας των εμβολίων, το οποίο ανανεώνεται τακτικά. Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών της χώρας μας, τα εμβόλια που πρέπει να γίνονται μέσα στον πρώτο χρόνο της ζωής, αρχίζοντας από τον 2ο μήνα, αφορούν την πρόληψη της διφθερίτιδας, του τετάνου, της πολιομυελίτιδας, του κοκκύτη, του αιμόφιλου της ινφλουέντσας τύπου Β, της ηπατίτιδας Β, του πνευμονιόκοκκου, του μηνιγγιτιδόκοκκου C και του ροταϊού. Οι δόσεις είναι 3 με μεσοδιάστημα 1-2 μήνες για τα πρώτα επτά νοσήματα, 2 για τον μηνιγγιτιδόκοκκο C και 2 ή 3, ανάλογα με το σκεύασμα, για το εμβόλιο του ροταϊού. Κατά το δεύτερο χρόνο ζωής μεταξύ 12 και 18 μηνών απαιτείται μία αναμνηστική δόση για όλα τα νοσήματα, πλην του ροταϊού, ενώ σε αυτή την ηλικία γίνεται 1 δόση και για την πρόληψη της ιλαράς, ερυθράς, παρωτίτιδας και ανεμοβλογιάς. Ακολούθως, στην ηλικία των 4-6 ετών απαιτείται η χορήγηση μίας αναμνηστικής δόσης για την πρόληψη της διφθερίτιδας, του τετάνου, της πολιομυελίτιδας, του κοκκύτη, της ιλαράς, της ερυθράς, της παρωτίτιδας και της ανεμοβλογιάς. Τέλος, στην ηλικία των 11-12 ετών απαιτείται μία ακόμη αναμνηστική δόση για την πρόληψη της διφθερίτιδας, του τετάνου και του κοκκύτη, μία δόση για την πρόληψη 4 τύπων που προκαλούν μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο, ενώ το εμβολιαστικό πρόγραμμα της παιδικής και εφηβικής ηλικίας ολοκληρώνεται με τη χορήγηση του εμβολίου έναντι του HPV που προκαλεί καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και άλλα σοβαρά νοσήματα. Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο κ. Τρίμης, άν μας φοβίζουν οι ενέσεις δεδομένου ότι όλα τα εμβόλια, πλην του ροταϊού είναι ενέσιμα, ας υπολογίσουμε ότι υπάρχουν και τα πολυδύναμα εμβόλια όπως είναι το εξαδύναμο εμβόλιο που καλύπτει διφθερίτιδα, τέτανο, πολιομυελίτιδα, κοκκύτη, αιμόφιλο της ινφλουέντσας τύπου Β, ηπατίτιδα Β και γίνεται μόνο με μία ένεση. Ολα τα διαθέσιμα εμβόλια είναι αποτελεσματικά και ασφαλή και έχουν ελάχιστες αντενδείξεις. Σε περίπτωση παρουσίας πυρετού, οι εμβολιασμοί αναβάλλονται μέχρι την ανάρρωση του παιδιού. Πριν από τον εμβολιασμό, το παιδί πρέπει να εξετάζεται πάντοτε από παιδίατρο. Δεν πρέπει να ξεχνάτε ότι όλα τα εμβόλια διατηρούνται στο ψυγείο, ενώ πάντοτε πρέπει να ελέγχεται η ημερομηνία λήξης τους. Οι εμβολιασμοί πρέπει να γίνονται σύμφωνα με το συνιστώμενο χρονοδιάγραμμα, σε περίπτωση όμως αμέλειας χορηγούνται αργότερα, με την εξαίρεση του εμβολίου έναντι του ροταϊού που γίνεται αποκλειστικά στα βρέφη μέχρι την ηλικία των 8 μηνών. Επίσης, άν για κάποιον λόγο δε γίνει μία δόση στο ενδεδειγμένο χρονικό διάστημα, οι προηγούμενες δόσεις δεν χάνονται και ο εμβολιασμός συνεχίζεται από εκεί και πέρα.

Ο ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΙΩΤΗ

Οι κίνδυνοι που σχετίζονται με ένα ταξίδι εξαρτώνται από παράγοντες όπως ο προορισμός, η εποχή, οι συνθήκες και η διάρκεια της διαμονής, ο σκοπός της επίσκεψης και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ταξιδιώτη (ηλικία, φύλο, κατάσταση υγείας, συμπεριφορά). Επομένως, η αντιμετώπιση του ταξιδιώτη χρειάζεται να εξατομικεύεται και να γίνεται κατόπιν αξιολόγησης του κινδύνου και κλινικής εκτίμησης από τον επαγγελματία υγείας. Σύμφωνα με το πρόγραμ-μα του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.), θα ήταν σκόπιμο τουλάχιστον 4-6 εβδομάδες πριν από το ταξίδι να προγραμματίζεται η επίσκεψη σε επαγγελματία υγείας ή σε ένα από τα Ιατρεία Ταξιδιωτικής Ιατρικής ή στην αντίστοιχη Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας της Περιφέρειας. Αυτή η επίσκεψη είναι απαραίτητη, έστω και την τελευταία στιγμή. Η επιλογή των εμβολίων εξαρτάται από την επιδημιολογία των νοσημάτων σε κάθε προορισμό, τα χαρακτηριστικά του ταξιδιού (π.χ. συνθήκες, σκοπός, διάρκεια), τις δραστηριότητες του ταξιδιώτη και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, όπως η ηλικία, το ιστορικό υγείας και εμβολιασμού και η συμπεριφορά του. Τα μόνα εμβόλια που απαιτούνται για να επιτραπεί η είσοδος σε ορισμένες χώρες είναι το εμβόλιο του κίτρινου πυρετού και το εμβόλιο του μηνιγγιτιδοκόκκου. Το ταξίδι αποτελεί μία καλή ευκαιρία να γίνουν αναμνηστικές δόσεις των εμβολίων «ρουτίνας» όπως του τετάνου - διφθερίτιδας, της πολιομυελίτιδας και της ιλαράς - πα-ρωτίτιδας - ερυθράς (MMR), τα οποία πολλοί παραλείπουν να κάνουν στην ενήλικη ζωή τους και συστήνεται να γίνονται πριν από ένα ταξίδι στο εξωτερικό. Κάθε ταξιδιώτης θα πρέπει να γνωρίζει ότι ο προληπτικός εμβολιασμός δεν προσφέρει πλήρη προστασία. Χρειάζεται να λαμβάνει τα γενικά προληπτικά μέτρα π.χ. για τα δήγματα από έντομα και ζώα, για τα νοσήματα που μεταδίδονται από τρόφιμα και νερό, για τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα κ.ά. Συνιστάται όλοι οι ταξιδιώτες πριν το ταξίδι να έχουν τον εμβολιασμό τους επικαιροποιημένο σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού της Ελλάδας.

Η ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΟΚΟΚΚΙΚΗ ΝΟΣΟΣ

Η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος προκαλεί παγκοσμίως 500.000 κρούσματα το χρόνο εκ των οποίων τα 50.000 καταλήγουν σε θάνατο. Στην Ευρώπη το 90% των κρουσμάτων οφείλεται στην οροομάδα Β. Η θνητότητα ανέρχεται στο 10% ενώ στην περίπτωση μηνιγγιτιδοκοκκικής σηψαιμίας φθάνει στο 40%. Η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος μπορεί να προκαλέσει θάνατο σε 24 ώρες και είναι εύκολο να μη διαγνωστεί σωστά. Μέχρι και 20% των ατόμων που επιβιώνουν εμφανίζουν μόνιμη αναπηρία, όπως εγκεφαλική βλάβη, κώφωση, νεφρική ανεπάρκεια ή ακρωτηριασμό άκρων. Ολες οι ηλικιακές ομάδες μπορούν να προσβληθούν από τη μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο, με τα βρέφη, νήπια, έφηβους, νεαρούς ενήλικες να αποτελούν τους πιο ευάλωτους πληθυσμούς. Το 10% του γενικού πληθυσμού είναι ασυμπτωματικοί φορείς N. meningitidis ενώ στα πρώτα 30 χρόνια της ζωής κάθε άτομο υπολογίζεται ότι θα είναι φορέας του μηνιγγιτιδόκοκκου για 10 περίπου φορές. Οι 5 κύριες οροομάδες που προκαλούν το μεγαλύτερο ποσοστό διεισδυτικής μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου παγκοσμίως είναι οι A, B, C, W-135 και Y. Στη χώρα μας κατά τη χρονική περίοδο 1993-2013 ο συνολικός αριθμός καταγεγραμμένων περιστατικών μηνιγγίτιδας από μηνιγγιτιδόκοκκο οροομάδας Β ανέρχεται σε 990 και για την οροομάδα C σε 283. Από το 2010 μέχρι σήμερα η οροομάδα Β προκαλεί σταθερά πάνω από το 85% των κρουσμάτων της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου. Την τελευταία επταετία τα θανατηφόρα κρούσματα από βακτηριακή μηνιγγίτιδα οφείλονταν σχεδόν αποκλειστικά στον μηνιγγιτιδόκοκκο οροομάδας Β, ενώ το 2012 σε σύνολο 61 περιστατικών μηνιγγίτιδας η θνητότητα ανήλθε σε 11,5%. Το 2013 η επίπτωση της νόσου στο γενικό πληθυσμό αυξήθηκε κατά 11,5% (2012: 0,55/100.000, 2013: 0,61/100.000), στους εφήβους κατά 68% (2012: 0,99/100.000, 2013: 1,66/100.000) και στα βρέφη κατά 700% (2012: 0,94/100.000, 2013: 7,52/100.000).

ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΕΜΒΟΛΙΑ

Μέχρι σήμερα στη χώρα μας κυκλοφορούν συζευγμένα πολυσακχαριδικά εμβόλια που προστατεύουν έναντι των 4 από τις 5 οροομάδες, είτε με τη μορφή μονοδύναμου εμβολίου έναντι της οροομάδας C (με ένδειξη από 2 μηνών) είτε με τη μορφή 4δύναμου εμβολίου έναντι των οροομάδων A, C, W-135, Y (με ένδειξη από 2 ετών). Η ανάπτυξη ενός εμβολίου έναντι της οροομάδας Β, με δυνατότητα παγκόσμιας κάλυψης, δεν ήταν μέχρι πρόσφατα τεχνικά εφικτή. Βασικοί λόγοι της δυσκολίας αυτής ήταν αφενός μεν οι πολύ συχνές μεταλλάξεις του βακτηρίου αφ’ ετέρου δε οι ομοιότητες που υπάρχουν στη δομή του πολυσακχαριδικού ελύτρου (κάψας)

της οροομάδας Β με αυτή των γλυκοπρωτεϊνών του ανθρώπινου νευρικού ιστού. Οι εν λόγω ομοιότητες κατέστησαν αδύνατη για περισσότερα από 20 χρόνια τη χρήση πολυσακχαριδικού εμβολίου έναντι του μηνιγγιτιδόκοκκου οροομάδας Β. Τελικά, τα τεχνικά αυτά εμπόδια ξεπεράστηκαν με τη χρήση μιας καινοτόμου τεχνολογίας που ονομάζεται Αντίστροφη Μηχανική Ανάπτυξης Εμβολίων (Reverse Vaccinology). Η συγκεκριμένη τεχνολογία βασίζεται στη μελέτη του γονιδιώματος και περνώντας από διάφορα στάδια στο εργαστήριο, στοχεύει στην αναζήτηση των πλέον συχνών, εξελικτικά σταθερών και κατ’ εξοχήν ανοσογόνων αντιγόνων. Η Reverse Vaccinology επέτρεψε για πρώτη φορά την ανάπτυξη πρωτεϊνικού εμβολίου, με 4 διαφορετικές πρωτεΐνες (πολυσυστατικό), έναντι της οροομάδας Β με δυνατότητα παγκόσμιας κάλυψης.

ΣΩΤΗΡΙΟ ΤΟ ΝΕΟ ΕΜΒΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΟΚΟΚΚΙΚΗ ΝΟΣΟ

Το πρώτο εμβόλιο έναντι της οροομάδας Β με δυνατότητα παγκόσμιας κάλυψης είναι διαθέσιμο στη χώρα μας από 7 Μαρτίου 2014, και έχουν ξεκινήσει ήδη οι εμβολιασμοί σε όλες τις γεωγραφικές περιοχές της Ελλάδος. Πρόκειται για το Bexsero της εταιρείας Novartis, το οποίο κυκλοφορεί ήδη στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, στην Αυστραλία, στον Καναδά καθώς και στις Η.Π.Α. (με ειδική άδεια από τον FDA για τον έλεγχο τοπικών επιδημιών από την οροομάδα Β). Είναι το πρώτο της νέας γενιάς πρωτεϊνικών, πολυσυστατικών εμβολίων, ενώ ένα εκτεταμένο κλινικό πρόγραμμα 13 μελετών σε 7.800 άτομα ηλικίας 2 μηνών και άνω έχει δείξει ότι το Bexsero είναι ασφαλές και καλά ανεκτό. Οι περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες είναι μεμονωμένες, προβλέψιμες, ήπιες, αποδεκτές και συγκρίσιμες με αυτές που παρατηρούνται μετά από χορήγηση των εμβολίων ρουτίνας. Κατά τη συγχορήγηση του με εμβόλια άλλα εμβόλια όπως (διφθερίτιδας, τετάνου, κοκκύτη (ακυτταρικό), Haemophilus influenza τύπου b, αδρανοποιημένο πολιομυελίτιδας, ηπατίτιδας Β, ιλαράς, παρωτίτιδας, ερυθράς, ανεμοβλογιάς και πνευμονιόκοκκου) η ανοσογονικότητα του Bexsero, καθώς και αυτή των εμβολίων ρουτίνας, δεν επηρεάστηκε. Να σημειωθεί ότι το Bexsero πήρε έγκριση κυκλοφορίας στην Ευρώπη από τον ΕΜΑ (για ηλικίες από 2 μηνών και άνω) τον Ιανουάριο του 2013. Στη συνέχεια, τον Αύγουστο του 2013 δόθηκε έγκριση κυκλοφορίας σε Καναδά και Αυστραλία (με την ίδια ηλικιακή ένδειξη). Τέλος, ο FDA ενέκρινε «ειδική» άδεια κυκλοφορίας στις Η.Π.Α. για τον έλεγχο τοπικών επιδημιών από την οροομάδα Β. Στη χώρα μας, λόγω της πολύ επιτυχημένης εμβολιαστικής καμπάνιας εμβολιασμού (με τα διαθέσιμα εμβόλια), έχουν περιοριστεί στο μέγιστο τα κρούσματα που προκαλούνται εκ των 4 από τις 5 κύριες οροομάδες μηνιγγιτιδόκοκκου. Στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού (Ε.Π.Ε.) δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο έναντι της οροομάδας Β για την προστασία του πληθυσμού από το ~90% των κρουσμάτων μηνιγγιτιδόκοκκου. Κατά συνέπεια κρίνεται αναγκαία και επιτακτική η άμεση ενσωμάτωση του νέου εμβολίου στο Ε.Π.Ε., ώστε να διασφαλιστεί η δημόσια υγεία μέσω της πρόληψης. Η ευρεία και έγκαιρη πρόσβαση στον εμβολιασμό αποτελεί την πιο ισχυρή άμυνα ενάντια σε μια τόσο επιθετική νόσο.

ΠΝΕΥΜΟΝΙΟΚΟΚΚΟΣ

Η πνευμονιοκοκκική νόσος, μια συχνή και δυνητικά σοβαρή λοίμωξη προκαλεί περίπου 1,6 εκατ. θανάτους κάθε χρόνο παγκοσμίως, κυρίως σε βρέφη και ηλικιωμένους, ενώ η διεισδυτική μορφή της νόσου αποδεικνύεται θανατηφόρος σε ποσοστό έως και 20% των προσβεβλημένων ενηλίκων. Παρά το γεγονός ότι αποτελεί μια από τις σημαντικότερες επιβαρύνσεις για την υγεία παγκοσμίως, είναι επίσης μια από εκείνες που προλαμβάνονται ευκολότερα. Σύμφωνα με τον Καθηγητή Πνευμονολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Πρόεδρο της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας κ. Κωνσταντίνο Γουργουλιάνη, το φορτίο της πνευμονιοκοκκικής νόσου και ιδιαίτερα της πνευμονίας, είναι τεράστιο τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκοσμίως. Η πνευμονιοκοκκική πνευμονία, και ιδιαίτερα η πιο σοβαρή μορφή της που προκαλείται από τη διείσδυση βακτηρίων στο αίμα, έχει κακή πρόγνωση για τους ασθενείς και είναι εξαιρετικά πιθανό να προκαλέσει τον θάνατο. Η ανάρρωση των ασθενών περιλαμβάνει πολυήμερη νοσηλεία, ενώ μπορεί να περάσουν και αρκετοί μήνες πριν αποκατασταθεί πλήρως η υγεία τους, ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟ ΤΟ 13-ΔΥΝΑΜΟ ΠΝΕΥΜΟΝΙΟΚΟΚΚΙΚΟ ΕΜΒΟΛΙΟ

Σύμφωνα με τα πρόσφατα αποτελέσματα της Μελέτης Ανοσοποίησης έναντι της Πνευμονίας της Κοινότητας σε Ενηλίκους (CAPiTA), τη μεγαλύτερη διπλά τυφλή, τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη αποτελεσματικότητας εμβολίου που έχει διεξαχθεί μέχρι σήμερα σε ενηλίκους και στην οποία πήραν μέρος 85.000 συμμετέχοντες και αξιολογήθηκε η αποτελεσματικότητα του 13δύναμου συζευγμένου πολυσακχαριδικού πνευμονιοκοκκικού εμβολίου Prevenar 13 (PCV13) σε ενηλίκους ηλικίας 65 ετών και άνω, καταδείχθηκε η αποτελεσματικότητα του 13δύναμου συζευγμένου πολυσακχαριδικού πνευμονιοκοκκικού εμβολίου, στην πρόληψη του πρώτου επεισοδίου Πνευμονιοκοκκικής Πνευμονίας της Κοινότητας (Π.Κ.). Το 13δύναμο συζευγμένο πολυσακχαριδικό πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο, είχε εγκριθεί από τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων και Τροφίμων (FDA) με τη διαδικασία ταχείας έγκρισης προκειμένου να καλυφθεί μια υφιστάμενη ιατρική ανάγκη στους ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας. Στο πλαίσιο της διαδικασίας ταχείας έγκρισης, ζητήθηκε από τη Pfizer να διεξάγει τη μελέτη CAPiTA προκειμένου να επιβεβαιωθεί το κλινικό όφελος. Ο κύριος στόχος της μελέτης ήταν να καταδειχθεί η αποτελεσματικότητα του 13δύναμου συζευγμένου πολυσακχαριδικού πνευμονιοκοκκικού εμβολίου, στην πρόληψη του πρώτου επεισοδίου Πνευμονιοκοκκικής Πνευμονίας της Κοινότητας (Π.Κ.), η οποία προκαλείται από τους οροτύπους πνευμονιόκοκκου που περιλαμβάνονται στο εμβόλιο. Η μελέτη CAPiTA πέτυχε επίσης τους δύο δευτερεύοντες στόχους, που ήταν η αποτελεσματικότητα στην πρόληψη του πρώτου επεισοδίου της μη βακτηριαιμικής - μη διεισδυτικής ΠΚ και στην πρόληψη της διεισδυτικής πνευμονιοκοκκικής νόσου, οι οποίες προκαλούνται από τους οροτύπους πνευμονιόκοκκου που περιλαμβάνονται στο εμβόλιο. Μη βακτηριαιμική - μη διεισδυτική ορίζεται η Πνευμονία της Κοινότητας, η οποία προκαλείται από έναν ορότυπο S. Pneumoniae, αλλά δεν ανιχνεύεται ταυτόχρονα στο αίμα ή σε οποιαδήποτε άλλη φυσιολογικά άσηπτη εστία. Ως διεισδυτική πνευμονιοκοκκική ορίζεται η νόσος, η οποία προκαλείται από έναν ορότυπο S. Pneumoniae και εντοπίζεται στο αίμα ή σε οποιαδήποτε άλλη φυσιολογικά άσηπτη εστία, με ή χωρίς την παρουσία πνευμονίας. Ο Dr. William Gruber, Senior Vice President του Τμήματος Κλινικής Ερευνας Εμβολίων της Pfizer δήλωσε την ικανοποίηση του από το αποτέλεσμα της μελέτης CAPiTA, η οποία κατέδειξε πως το 13δύναμο συζευγμένο πολυσακχαριδικό πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο μπορεί να προλάβει την Πνευμονιοκοκκική Πνευμονία της Κοινότητας που προκαλείται από οροτύπους του πνευμονιόκοκκου που περιλαμβάνονται στο εμβόλιο σε ενήλικες. Να σημειωθεί ότι τα δεδομένα της μελέτης θα αποτελέσουν σημαντικό στοιχείο σε κάθε αξιολόγηση πιθανών νέων ή αναθεωρημένων συστάσεων για τη χρήση του 13δύναμου συζευγμένου πολυσακχαριδικού πνευμονιοκοκκικού εμβολίου σε ενηλίκους. Θα ληφθούν επίσης υπόψη και άλλοι σημαντικοί παράγοντες, όπως είναι το τρέχον φορτίο πνευμονιοκοκκικής νόσου στον πληθυσμό των ενηλίκων.

ΔΥΟ ΕΜΒΟΛΙΑ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΚΑΤΑ ΤΟΥ HPV

Είναι γνωστό ότι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας οφείλεται κατά ~100% στην δράση του λεγόμενου ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (Human Papilloma Virus - HPV), o οποίος μεταδίδεται σε άνδρες και γυναίκες συνήθως με την σεξουαλική επαφή. Παγκοσμίως διαγιγνώσκονται με καρκίνο τραχήλου μήτρας περίπου 500.000 γυναίκες ετησίως (το 80% των οποίων σε αναπτυσσόμενες χώρες) και δυστυχώς περίπου οι μισές (275.000) καταλήγουν από την νόσο. Στην Ευρώπη, ο αριθμός νέων περιστατικών ανά έτος ανέρχεται περίπου σε 50.000, στις Η.Π.Α. στις 13.000, και στην Ελλάδα ~400. Στην Ελλάδα περίπου το 6% των γυναικών ηλικίας 18-60 ετών είναι φορείς ογκογόνων τύπων του HPV. Ο πλέον ογκογόνος HPV τύπος, ο τύπος 16, είναι και ο πλέον συχνός, τόσο διεθνώς όσο και στις Ελληνίδες. Το εμβόλιο ΗPV (εμβόλιο για τη πρόληψη του καρκίνου της μήτρας) συστήνεται ως εμβόλιο ρουτίνας σε 57 χώρες για τα κορίτσια, ενώ σε 5 χώρες συστήνεται και για τα αγόρια. Από τον Φεβρουάριο του 2008 ξεκίνησαν στην Ευρώπη προγράμματα μαζικού εμβολιασμού των γυναικών προκειμένου να περιοριστεί ακόμη περισσότερο η συχνότητα εμφάνισης της συγκεκριμένης νόσου. Η ευρεία εφαρμογή του εμβολιασμού όπως έγινε στην Αυστραλία είχε πολύ θετικά αποτελέσματα με σχεδόν εξάλειψη των γεννητικών κονδυλωμάτων αλλά και με ελάττωση των προκαρκινικών αλλοιώσεων και των χειρουργικών επεμβάσεων στον τράχηλο στις εμβολιασθείσες γυναίκες. Σχετικά με την ασφάλεια των δύο εμβολίων που κυκλοφορούν, οι ειδικοί σημειώνουν ότι μετά την εφαρμογή πέραν των 175.000.000 δόσεων HPV-εμβολίων παγκοσμίως, αποδείχθηκαν ασφαλή, χωρίς αιτιολογικά συσχετιζόμενες σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, πέραν των τοπικών αντιδράσεων.

GARDASIL ΚΑΙ CERVARIX

Το Gardasil κυκλοφορεί με τη σύμπραξη των εταιρειών Vianex and Sanofi Pasteur MSD, και είναι ένα τετραδύναμο εμβόλιο έναντι των τύπων 6,11,16,18 του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV). Οι μελέτες φάσης ΙΙΙ που διεξήχθηκαν έχουν δείξει υψηλή και σταθερή αποτελεσματικότητα 98% έναντι των υψηλόβαθμων προκαρκινικών βλαβών του τραχήλου, 100% έναντι των υψηλόβαθμων προκαρκινικών βλαβών του αιδοίου και 99% έναντι των γεννητικών κονδυλωμάτων. Σήμερα κυκλοφορεί σε 123 χώρες στον κόσμο και έχουν διατεθεί πάνω από 74 εκατομμύρια δόσεις σε όλο τον κόσμο. Το Cervarix της GlaxoSmithKline, προφυλάσσει από 2 υπoτύπους HPV (16 και 18) που ευθύνονται για το 75% των καρκίνων του τραχήλου στην Ευρώπη. Η αποτελεσματικότητα του εμβολίου Cervarix φτάνει το 90,4% έναντι των υψηλόβαθμων προκαρκινικών βλαβών του τραχήλου. Ωστόσο η GSK δεν διαθέτει μόνο το εμβόλιο του HPV αλλά περισσότερα από 30 εμβόλια και έχει υπό ανάπτυξη άλλα 20 παγκοσμίως. Στη χώρα μας κυκλοφορούν 17 εμβόλια για την πρόληψη σοβαρών και πιθανώς θανατηφόρων ασθενειών, όπως η ηπατίτιδες Α και Β, η διφθερίτιδα, ο τέτανος, ο κοκκύτης, η ιλαρά, η παρωτίτιδα, η ερυθρά, η πολιομυελίτιδα, η εποχική γρίπη, η γαστρεντερίτιδα από ροταϊό και του πνευμονιόκοκκου.

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΕΜΒΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ

Ενα νέο πειραματικό εμβόλιο για τη θεραπεία του προχωρημένου μελανώματος ανέπτυξε η Amgen Inc., ενώ η μελέτη που έγινε γι’ αυτό και συγκεκριμένα για τη δραστική ουσία talimogene laherparepvec, γνωστή και ως Τ-VEC, που χρησιμοποιήθηκε, απέδειξε ότι επιτυγχάνεται συρρίκνωση των όγκων. Το φάρμακο εισέρχεται στο εσωτερικό του όγκου με ένεση, σκοτώνοντας τα καρκινικά κύτταρα, βοηθώντας το ανοσοποιητικό σύστημα να επιτεθεί στα καρκινικά κύτταρα στο σώμα. Η μελέτη έγινε σε 295 ασθενείς, και έδειξε ότι το εμβόλιο μείωσε στο 64% των ασθενών τουλάχιστον στο μισό τον όγκο και στο 47% των ασθενών καταγράφηκε πλήρης ανταπόκριση, που σημαίνει ότι η βλάβη είχε εξαφανιστεί. Εξαλείφθηκε η πολιομυελίτιδα στην Ινδία μετά από μαζικό εμβολιασμό Χωρίς κανένα κρούσμα πολιομυελίτιδας, είναι η Ινδία από τον Ιανουάριο του 2013 όταν είχε παρουσιαστεί το τελευταίο επίσημο καταγεγραμμένο σε μια μικρούλα 18 μηνών που έμενε σε περιοχή με παράγκες στην Καλκούτα. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.), άν τα τρία χρόνια είναι η χρονική περίοδος για την οποία μπορεί να αποφανθεί ότι μια νόσος έχει εξαλειφθεί, η Ινδία κατάφερε να εξαλείψει την πολιομυελίτιδα, μία ασθένεια για την οποία κατέγραφε κάθε χρόνο τα περισσότερα κρούσματα παγκοσμίως χάρη στον εμβολιασμό. Η Κυβέρνηση της Ινδίας έθεσε σε εφαρμογή πρόγραμμα μαζικού εμβολιασμού το οποίο απέδωσε τη σημερινή επιτυχία.

εργασiαυγεία 5 4

ΡΩΠΑΪΚΕΣΟΔΗΓΙΕΣΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣΤΗΣΥΓΕΙΑΣ

ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ ΦΡΕΝΑΡΟΥΝ ΤΙΣ ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ

Ηταν το 1996 όταν για πρώτη φορά στη μεταπολεμική περίοδο, οι θάνατοι ξεπέρασαν τις γεννήσεις στη χώρα μας. Η διαφορά ήταν 22 άτομα. Σε δύο χρόνια, οι γεννήσεις υπολείπονταν των θανάτων κατά 1.774 άτομα. Το 2012, η διαφορά έφτασε τις 16.300. Σε μια χώρα που είχε ήδη πάρει την κατιούσα δημογραφικά, η οικονομική κρίση επέφερε νέο, γερό χτύπημα: α) η ανεργία στις αναπαραγωγικές ηλικίες φθάνει στο 44,4% (25-29 ετών) και στο 30,3% (30-44 ετών), β) η ανασφάλιστη εργασία εκρήγνυται – για ένα ανασφά-λιστο ζευγάρι, η εργαστηριακή - κλινική παρακολούθηση του τοκετού κοστίζει 600 ευρώ, ο φυσιολογικός τοκετός 700 ευ-ρώ, η καισαρική 1.200 ευρώ. Με τα νέα κοινωνικοοικονομικά δεδομένα, όλο και περισσότερα ζευγάρια αδυνατούν να αντεπεξέλθουν οικονομικά – και ψυχολο-γικά – στο «κόστος» της απόκτησης ενός παιδιού. Σύμφωνα με εκτιμήσεις των Γιατρών του Κόσμου, λόγω της κρίσης, τέσσερις στις 10 γυναίκες θα κάνουν ένα λιγότερο παιδί από ό,τι υπολόγιζαν ή δεν θα γεννήσουν καθόλου.

Το 2012, ο δείκτης γεννητικότητας στην Ελλάδα κατρακύλησε στις 9,00 γεννήσεις ανά 1.000 κατοίκους, με τον αντίστοιχο αριθμό κατά το 1980 να είναι 15,36. Η δραματική υποχώρηση του δείκτη είχε ξεκινήσει από τη δεκαετία του ‘90, ωστόσο η εισροή ξένων μεταναστών αναχαίτισε την τάση. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2012 καταγράφηκαν 84.851 γεννήσεις από Ελληνίδες (84,54%) και 15.520 από μετανάστριες (15,46%). Τα αντίστοιχα στοιχεία για το 2011 ήταν 87.426 (82,14%) από Ελληνίδες και 19.002 (17,85%) από αλλοδαπές. Σημειώνεται πως τα τελευταία χρόνια, ο γενικός δείκτης γονιμότητας των αλλοδαπών γυναικών στην Ελλάδα είναι σταθερά υψηλότερος από των Ελληνίδων. Πάντως, παρά την «ενίσχυση» από τις μετανάστριες, η Ελλάδα παραμένει στις χαμηλότερες θέσεις της Ευρώπης σε ό,τι αφορά τις γεννήσεις. Σε χειρότερη μοίρα μόνο η Πορτογαλία και η Γερμανία με 8,5 και 8,4 αντίστοιχα γεννήσεις ανά 1.000 κατοίκους. Στις πρώτες θέσεις βρίσκονται η Ιρλανδία (15,7), η Αγγλία (12,8), η Γαλλία (12,6) και η Σουηδία (11,9). Αυτή τη στιγμή, και με δεδομένο ότι ο α-παραίτητος αριθμός παιδιών ανά οικογέ-νεια για την αντικατάσταση του πληθυ-σμού είναι τα 2,10, ο δείκτης γονιμότητας στην Ελλάδα βρίσκεται στο 1,39, ελαφρώς αυξημένος από το 1,30 τού 1990, οπότε και άρχισαν οι μεταναστευτικές ροές. Εκτιμάται ότι ο δείκτης γονιμότητας για τις «αμιγώς» Ελληνίδες υπηκόους μπορεί να κυμαίνεται και κάτω από το 1,00. «Από την αρχή του αιώνα, ο ρυθμός γεννητικότητας στην Ελλάδα αυξανόταν, όμως ο συνδυασμός της αλλαγής του ρόλου της γυναίκας με έμφαση στην εκπαίδευση για άνδρες και γυναίκες, σημαίνει ότι ο μέσος όρος της ηλικίας στην οποία οι γυναίκες κάνουν το πρώτο παιδί αυξάνεται και αυτό σημαίνει αναβολή της τεκνοποίησης», επισημαίνει στην Καθημε-ρινή η Δρ Αθηνά Βλαχαντώνη, Senior Lecturer στον Τομέα της Γεροντολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον της Αγγλίας. Η κρίση δεν «γέννησε», επέτεινε το πρόβλημα. «Σύμφωνα με ερευνητικές μελέτες, η οικονομική κρίση βάζει "φρένο" στην απόφαση τεκνοποιίας, ιδίως στους νέους που είναι περισσότερο ευάλωτοι στην ανεργία. Η έλλειψη χρημάτων και η απουσία δομών στήριξης επηρεάζουν αρνητικά τα νέα ζευγάρια». Η ανεργία, τα χαμηλά εισοδήματα, η περικοπή των επιδομάτων και των κοινωνικών υπηρεσιών (έλλειψη βρεφο-νηπιακών σταθμών κ.λπ.) αποτρέπουν όλο και περισσότερα ζευγάρια να κάνουν

παιδί. (Μόνο το κόστος του ιδιωτικού εμβολιασμού για ένα παιδί ξεπερνά τα 1.500 ευρώ). Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, κάθε χρόνο, πραγματοποιούνται στην Ελλάδα περισσότερες από 250.000 αμβλώσεις. Επιπλέον, παρά το υψηλό ποσοστό υπο-γονιμότητας (10% του αναπαραγωγικού πληθυσμού), τα τελευταία χρόνια κατά-γράφεται μείωση 15% στους κύκλους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Το δικό της ρόλο διαδραματίζει και η ραγδαία αύξηση των παλίνδρομων κυήσεων (αυτό-ματες αποβολές). Σύγκριση των στοιχείων του Σεπτεμβρίου 2009 - Φεβρουαρίου 2010 και Σε-πτεμβρίου 2011 - Φεβρουαρίου 2012 στη Β΄ Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική του Αρεταίειου Νοσοκομείου έδειξε δι-πλασιασμό των παλίνδρομων κυήσεων (από 2% σε 4%). Δεν είναι μόνο ότι η παραπάνω τάση εάν δεν ανακοπεί θα οδηγήσει μοιραία σε μείωση του πληθυσμού. Από τις δυσμε-νέστερες επιπτώσεις του φαινομένου, δεδομένης της αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης, είναι η ραγδαία δημογραφική γήρανση, η οποία επιτείνεται από την επιστροφή πολλών οικονομικών μετανα-στών, οι οποίοι παραδοσιακά σχημάτιζαν πολυμελείς οικογένειες, στην πατρίδα τους. Το νέο δημογραφικό προφίλ με τη σειρά του ασκεί τεράστιες πιέσεις στις υπηρεσίες υγείας και βέβαια στο σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων. «ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΜΕ ΕΝΑ ΖΟΡΙΖΟΜΑΣΤΕ...» Η μικρή είναι υπέροχη, ένα δίχρονο, πρόσχαρο πλάσμα που σκλαβώνει τους πάντες... άμα τη εμφανίσει. Η Μυρσίνη ήθελε πάντα να κάνει παιδί, ήταν από πάντα «μαμά». «Αλλά δεύτερο; Είσαι τρελή εντελώς;». Δάσκαλος ο μπαμπάς, ελεύθερη επαγ-γελματίας η ίδια, ήδη τα φέρνουν δύσκολα βόλτα. Τα έξοδα του τοκετού καλύφθηκαν από τους παππούδες, οι οποίοι ευτυχώς βοηθούν και στα καθημερινά. «Δεν υπάρχει δυνατότητα να έχουμε εξωτερική βοήθεια», λέει στην Καθημερινή η Μυρ-σίνη. Πάντα ήθελαν δύο παιδιά, σήμερα όμως η σκέψη έχει απομακρυνθεί. «Δεν ξέρω πώς το κάνουν οι άλλοι, ακόμα και με ένα ζοριζόμαστε. Αυτό συζητάμε και με τις άλλες μαμάδες στην παιδική χαρά. Οι περισσότερες ήθελαν μεγάλη οικο-γένεια, αλλά συμβιβάζονται με ένα ή δύο παιδιά λόγω των συνθηκών. Θεωρώ ότι αυτό είναι το μεγαλύτερο κτύπημα της κρίσης. Κατευθείαν στην καρδιά της οικογένειας». Τα περισσότερα ζευγάρια γύρω μας καθυστερούν την απόκτηση παιδιού. Οταν το αποφασίσουν «γιατί περνούν τα χρόνια», θα κάνουν ένα. «Στην πραγματικότητα, τα έξοδα δεν διαφέρουν και πολύ. Τα περισσότερα πράγματα τα έχεις ήδη αγοράσει ή βολεύεσαι με αυτά που σου δίνουν οι γύρω σου», λέει η κ. Κατερίνα Λαζαρίδου, άνεργη εδώ και 6 μήνες και μητέρα ενός αγοριού 6 ετών. «Είναι περισσότερο η ιδέα. Οτι φέρνεις στον κόσμο ένα πλάσμα και πρέπει να μπορείς να το φροντίσεις, ό,τι και εάν συμβεί. Μόνο που πλέον στην Ελλάδα τίποτα δεν είναι δεδομένο. Είχαμε δουλειά και τώρα δεν έχουμε. Ελπίζαμε σε μια σύνταξη που πλέον δεν θα πάρουμε. Εκτός αυτού, δεν υπάρχει καμία υποστή-ριξη από το Κράτος».

των κ.κ. Ι. Γιαννάρου και Ι. Φωτιάδη Αναδημοσίευση

Εφημερίδα Καθημερινή 23.03.2014 H στήριξη εκ μέρους της Πολιτείας έπαι-ξε καθοριστικό ρόλο στην απόφαση του επιχειρηματία κ. Βασίλη Μπαρτζώκα, που μετακόμισε τον Φεβρουάριο του 2012 στο Βερολίνο, με τη γυναίκα του και τους τρεις

γιους του, 4, 6 και επτά χρόνων. Τελικά, οι νεαροί γονείς δικαιώθηκαν. «Οι δύο μι-κροί μου γιοί απασχολούνται στο σχολείο μέχρι τις 5 μ.μ., ενώ ο μεγάλος μέχρι τις 6 μ.μ.», λέει ο 42χρονος πατέρας. Οταν τα παιδιά επιστρέφουν σπίτι, είναι και δια-βασμένα. «Το δημόσιο σχολείο στο Βερο-λίνο προσφέρει ποικιλία δραστηριοτήτων, οι περισσότερες είναι δωρεάν ή έναντι μικρού αντιτίμου. Παράλληλα, οι Ελληνες γονείς λαμβάνουν μηνιαίο επίδομα 550 ευρώ για την ανατροφή των τριών παι-διών». Η ποιότητα ζωής τους αναβαθ-μίσθηκε συνολικά. «Οι παιδικές χαρές, καλά μελετημένες και κατασκευασμένες, υπάρχουν σε πληθώρα. Εδώ από-λαμβάνουμε εκτεταμένους και ασφαλείς ποδηλατοδρόμους, όπου κάνουμε οικογενειακώς ποδήλατο τα Σαβ-βατοκύριακα. Οι γιοι μου μεγαλώνουν σε πολυπολιτισμικό περιβάλλον, το 20%-30% των συμμαθητών τους είναι Γερμανοί». Για τον ίδιο πάντως, η τεκνοποίηση πέρα από υπευθυνότητα, απαιτεί συναίσθημα και λίγη... τρέλα. «Πρέπει να μην το σκέφτεσαι και πολύ. Αν κάτσεις με το κομπιουτεράκι σαν να πηγαίνεις στο σούπερ μάρκετ, αντιμετωπίζεις το παι-δί μόνο σαν υποχρέωση, σαν έναν παραπάνω λογαριασμό που πρέπει να πληρώσεις» λέει, προσθέτοντας: «Τα παιδιά φυσικά έχουν ανάγκες, αλλά ας μην ξεχνούμε ότι εμείς ως γονείς με τις προσωπικές μας φιλοδοξίες δημιουργού-με τεχνητές ανάγκες και θέτουμε πολύ υψηλά στάνταρντ. Αυτό που χρειάζονται ουσιαστικά τα παιδιά είναι ηρεμία, ασφάλεια και πολλή αγάπη». Τις ίδιες σκέψεις έκανε και η 50χρονη σήμερα κ. Μ.Λ. «Οταν πια τα χρονικά περιθώρια είχαν στενέψει και τέθηκε το ερώτημα, αν τελικά θα έκανα παιδί με τον σύντροφό μου, η απάντησή μου ήταν όχι» λέει στην Καθημερινή. «Δεν το έχω μετα-νιώσει. Συνειδητοποίησα ότι μάλλον το παιδί δεν αποτελούσε μια βαθιά υπαρξι-ακή μου ανάγκη, όπως ενδεχομένως για άλ-λες γυναίκες, που ακόμα και χωρίς σύντρο-φο παίρνουν τη μεγάλη αυτή απόφαση». Ελεύθερη επαγγελματίας με απαιτητικά ωράρια αλλά και μεγάλη αναγνώριση από τη δουλειά της, ήταν πεπεισμένη ότι τον μητρικό ρόλο πρέπει κανείς να τον αναλαμβάνει υπεύθυνα. «Εστω και όταν ο διαθέσιμος χρόνος είναι λίγος, πρέπει να είναι ποιοτικός» παρατηρεί, «εγώ δεν μπορούσα να προσφέρω κάτι τέτοιο». «Η κοινωνική πίεση για την τεκνοποίηση είναι τέτοια που συχνά οι γυναίκες συγχέουν τα "θέλω" τους» σημειώνει. «Το παλιομοδίτικο επιχείρημα: κάνε ένα παιδί να σε κοιτάξει στα υστερνά σου κρύβει μια μεγάλη αλήθεια» λέει η ίδια, υποστηρίζοντας ότι «πολλοί άνθρωποι κάνουν παιδιά για να καλύψουν δικές τους ανασφάλειες και να ξορκίσουν τον φόβο του θανάτου, όχι επειδή θέλουν να δώ-σουν αγάπη». ΓΙΑΤΙ ΑΥΞΗΘΗΚΑΝ ΟΙ ΑΠΟΒΟΛΕΣ Σε δύο επίπεδα επηρεάζει τους φερέλπιδες γονείς η οικονομική κρίση, σύμφωνα με τον Καθηγητή Γυναικολο-γίας - Μαιευτικής στο Πανεπιστήμιο Αθη-νών (Αρεταίειο Νοσοκομείο), Δρ Γιώργο Κρεατσά. «Το οικονομικό στρες και η ανασφάλεια, που διακατέχει εξίσου άνδρα και γυναίκα, έχει ως συνέπεια πολλά ζευγάρια να αναβάλουν ή ακόμα και να ακυρώνουν τα αρχικά τους σχέδια για οικογένεια, ενώ σε άλλες περιπτώσεις η εν λόγω ψυχολογική κατάσταση επιδρά αρνητικά στην γονιμότητά τους» απαντά ο ίδιος στην Καθημερινή. «Αλλωστε, δεν μπορούμε να υπο-τιμήσουμε το ζήτημα της ηλικίας της γυναίκας» συμπληρώνει, καθώς «την προηγούμενη δεκαετία οι γυναίκες που τεκνοποιούσαν ανήκαν στην πληθυσμιακή ομάδα είκοσι έως τριάντα ετών, ενώ

σήμερα είναι περίπου δέκα χρόνια μεγαλύτερες, οι ηλικίες τους κυμαίνονται από 30 έως 40 ετών». Ανησυχία προκαλεί στον κ. Κρεατσά η αύξηση, εν προκειμένω ο διπλασιασμός, των παλίνδρομων κυήσεων. «Ο υψηλός αριθμός τους ερμηνεύεται αφενός από την προχωρημένη ηλικία της μέλλουσας μητέρας, αφετέρου από έναν ενδεχομένως πλημμελή προγεννητικό έλεγχο εξαιτίας του κόστους του» εξηγεί. Πάντως, παρά τα εμπόδια που θέτει η έλλειψη χρημάτων στα ζευγάρια, ο αρι-θμός εκείνων που επιλέγουν το δημόσιο μαιευτήριο από το ιδιωτικό δεν έχει αυ-ξηθεί, όσο αναμενόταν. «ΚΟΛΛΗΜΕΝΗ» Η ΓΕΡΜΑΝΙΑ, «ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΡΙΑ» Η ΙΡΛΑΝΔΙΑ, ΓΟΝΙΜΗ Η ΚΥΠΡΟΣ Οπως δείχνουν τα στοιχεία στην Ελλάδα, αλλά και στην Ισπανία, όπου ο δείκτης γονιμότητας από 1,46 που είχε καταγραφεί το 2008 υποχώρησε στο 1,36 το 2011, η κρίση επηρεάζει άμεσα τη δημιουργία οικογένειας. Ωστόσο, το φαινόμενο είναι πολυπαραγοντικό, καθώς εμφανίζεται και σε εύρωστες κοινωνίες. Η υπογεννητικότη-τα στην κραταιά Γερμανία, όπου ο δείκτης γονιμότητας έχει «κολλήσει» εδώ και πολ-λά χρόνια στο 1,4 παιδιά ανά γυναίκα, α-ποτελεί το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα που επηρεάζει έμμεσα σειρά πολιτικών από-φάσεων, όπως η μεταναστευτική πολιτική. Σύμφωνα με πολλές έρευνες, η ρίζα του προβλήματος είναι ότι η δημιουργία οικογένειας βρίσκεται χαμηλά στο αξιακό σύστημα των Γερμανών, σε αντίθεση με τους γείτονές τους, τους Γάλλους, για τους οποίους η πολυμελής οικογένεια αποτελεί κοινωνικό πρότυπο. Η καριέρα, τα χόμπι, οι κοινωνικές επαφές προηγούνται για τους πειθαρχημένους Γερμανούς. Δεν εί-ναι, άλλωστε, σύμπτωση ότι στο Αμβούρ-γο, κατ’ εξοχήν πόλη των «γιάπηδων», το ποσοστό τεκνοποίησης είναι εξαιρετικά χαμηλό: μόλις δύο στις τρεις γυναίκες γίνονται μητέρες. Πιο «θερμές» στην ιδέα της τεκνοποίησης οι (πρώην) Ανατολικο-γερμανίδες, οι οποίες εν μέρει μεγάλωσαν με τα κατάλοιπα του τρόπου ζωής της DDR. Στην ηλικιακή ομάδα των γυναικών 44 έως 49 ετών, μόλις 15% των γυναικών δεν έχουν παιδί. ΟΙ ΠΑΡΟΧΕΣ Η στήριξη που προσφέρει η Πολιτεία στις Γερμανίδες, που εκφράζεται μέσω των επιδομάτων (που κυμαίνονται ανάλογα με το εισόδημα των γονέων, από 350 ευρώ έως 1.800 ευρώ) και της φιλοξενίας των νηπίων σε βρεφονηπιακούς σταθμούς, μπορεί να θεωρείται για τα ελληνικά δεδομένα «πλουσιοπάροχη», σε σύγκρι-ση, όμως, με τις παροχές που απολαμ-βάνουν οι γυναίκες στις Σκανδινα βικές χώρες, μοιάζουν μάλλον «ψίχουλα». Οι ίδιες οι Γερμανίδες επιρρίπτουν ευθύνες στο Κράτος, καθώς υπάρχουν

σημαντικές ελλείψεις σε βρεφονηπιακούς σταθμούς, προπάντων στην επαρχία, γεγονός που τις αναγκάζει συχνά να διακόπτουν την καριέρα τους για να μεγαλώσουν τα παιδιά τους. «Πανευρωπαϊκά οι Γερμα-νίδες επιστρέφουν μετά τη λοχεία στην εργασία τους στο μικρότερο ποσοστό», σχολιάζει στην Καθημερινή πρώην εργα-ζόμενη στο σχεδιασμό πολιτικών για την ισότητα. «Αυτό σχετίζεται με τη φορολογία που υφίστανται ως εργαζόμενες σύζυγοι». Οι πατεράδες έχουν αφυπνισθεί, αλλά όχι... αρκετά. «Ολο και περισσότεροι αι-τούνται την άδεια ανατροφής, αλλά την κύ-ρια ευθύνη του παιδιού την έχει πάντοτε η μητέρα».

Το δημογραφικό βρισκόταν «ψηλά» στην τελευταία προεκλογική ατζέντα, καθώς οι πολιτικοί της χώρας αντιμετωπίζουν με τρόμο τις προβλέψεις των στατιστικολό-γων για περαιτέρω συρρίκνωση του πλη-θυσμού, δεδομένου εξάλλου ότι η πληθυ-σμιακή ομάδα που αναπαράγεται περισ-σότερο είναι οι «μη Γερμανοί». Ως εκ τούτου, στόχος της νέας Κυβέρνη-σης είναι η δημιουργία και στελέχωση όσο το δυνατόν περισσότερων παιδικών σταθ-μών. ΜΕ ΥΨΗΛΑ ΠΟΣΟΣΤΑ «Στη Γερμανία το πρότυπο της κλασικής οικογένειας έχει αλλάξει πολύ τα τελευ-ταία τριάντα χρόνια, με τον σχηματισμό ολιγομελών οικογενειών, λιγότερους γά-μους και περισσότερες συγκατοικήσεις ζευγαριών», παρατηρεί η Δρ Αθηνά Βλαχαντώνη, Senior Lecturer στη Γεροντολογία, στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον της Αγγλίας. Κάθε χώρα, ωστόσο, έχει τα δικά της μέτρα και σταθμά. Για την «πρωταθλήτρια» Ιρλανδία, «ο θρησκευτικός παράγοντας και ο πολιτικός χαρακτήρας της τεκνοποίησης την καθιστούν ειδική περίπτωση». Πίσω από τα υψηλά ποσοστά γεννητικότητας της Σουηδίας και της Γαλλίας «κρύβονται» δυνατά υποστηρικτικά συστήματα, που λύνουν τα χέρια στους γονείς. Η εξαιρετικά γόνιμη Κύπρος φαίνεται να έχει αρχίσει να προβληματίζει τους ειδικούς. «Είναι μια ενδιαφέρουσα περίπτωση, φαίνεται ότι η κρίση δεν επηρέασε τόσο τα ζευγάρια όσο στην Ελλάδα», σημειώνει η Δρ Βλαχαντώνη. Πόσο πρέπει να μας ανησυχεί η γήρανση της Γηραιάς Ηπείρου; «Μια γηράσκου-σα κοινωνία κρύβει ευκαιρίες και προ-κλήσεις», απαντά στην Καθημερινή η κ. Βλαχαντώνη: «Χάρη στο αυξανόμενο προσδόκιμο ζωής, πολλοί από τους σημερινούς νέους θα γνωρίσουν δισέγγονα ή ακόμα και τρισέγγονα. Σύμ-φωνα με έρευνες, το 50% των μωρών που γεννιούνται σήμερα στη Βόρεια Ευρώπη θα γιορτάσουν τα 100ά γενέ-θλιά τους». Η άλλη όψη του νομίσματος είναι η προσπάθεια ισοσκελισμού του αυξανό-μενου αριθμού συνταξιούχων έναντι του αντιστοίχου των εργαζομένων, που συνε-χώς μειώνεται.

εργασiαυγεία 5 5

Κ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ «BRAVO! 2014» ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ Ανταλλαγή απόψεων, ανάδειξη των Απολογισμών Βιωσιμότητας 2012 που παρουσίασαν τα καλύτερα αποτελέσματα σύμφωνα με την αντίληψη 120 κοινωνικών εταίρων, παρουσίαση του πρωτοποριακού πιλοτικού προγράμματος εταιρικού διαλόγου «Materiality Workshops», παρουσίαση του «Bravo! inaction», στο πλαίσιο του θεσμού «Bravo!» που φέτος συμπληρώνει 4 χρόνια γόνιμης λειτουργίας Με ιδιαίτερη επιτυχία πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση Ανοιχτού Διαλόγου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και την Υπεύθυνη Επιχειρηματικότητα, «Bravo! 2014», από τον Οργανισμό Διαλόγου και Δικτύωσης QualityNet Foundation (Q.N.F.), στο ξενοδοχείο Hilton. Η εκδήλωση Ανοικτού Διαλόγου ολοκληρώνει έναν διάλογο που ξεκίνησε εδώ και 6 μήνες με αφορμή τους Απολογισμούς Βιωσιμότητας 2012, μεταξύ επιχειρήσεων και κοινωνικών εταίρων. Ο Θεσμός «Bravo!», τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και υποστηρίζεται από το Συμβούλιο Σ.Ε.Β. για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, το Δίκτυο για την Ε.Κ.Ε., το Ελληνογερμανικό Εμπορικό Επιμελητήριο και το Ελληνοβρετανικό Εμπορικό Επιμελητήριο. Η φετινή εκδήλωση έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς συμπληρώνονται 4 χρόνια επιτυχούς λειτουργίας, όπως επιβεβαιώνεται από τη θερμή ανταπόκριση και παρουσία εκπροσώπων της πολιτικής, επιχειρηματικής κοινότητας και της Κοινωνίας των Πολιτών. Την επιτυχημένη πορεία του θεσμού σκιαγράφησε ο Πρόεδρος του Q.N.F. κ. Σπυρίδων Λιούκας, ο οποίος σε σύντομο χαιρετισμό που απηύθυνε προς τους παρευρισκόμενους ανέφερε χαρακτηριστικά: «Ο Θεσμός Bravo! έχει ως στόχο την ανάπτυξη ενός συστηματοποιημένου διαλόγου για τα θέματα που άπτονται της Υπεύθυνης Επιχειρηματικότητας μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων κοινών. Η συνεργασία εταιριών και κοινωνικών εταίρων έχει επιτρέψει τη δημιουργία ενός κλίματος εμπιστοσύνης που βοηθήσει τη προσέγγιση των θεμάτων που έχουν σχέση με την επίδραση των επιχειρήσεων σε όλο το φάσμα της λειτουργίας τους». Τις προκλήσεις και την εξέλιξη του Θεσμού σκιαγράφησε η Αντιπρόεδρος του Q.N.F. κ. Χρυσούλα Εξάρχου «Ο θεσμός Bravo! έχοντας πετύχει να αναπτύξει ένα δομημένο πλαίσιο διαλόγου έχει να αντιμετωπίσει μια νέα πρόκληση .Του πώς θα διευρύνει τον διάλογο μεταξύ επιχειρήσεων και κοινωνικών εταίρων και σε νέα θεματικά πεδία Έτσι φέτος, ο θεσμός Bravo! εμπλουτίζεται με το «Bravo! inaction», στο πλαίσιο του οποίου ο διάλογος θα αναπτύσσεται με βάση πλέον τα προγράμματα και τις δράσεις που υποστηρίζουν την Βιώσιμη Ανάπτυξη και την Κοινωνική Συνοχή». Στην προστιθέμενη αξία της υιοθέτησης της Βιώσιμης Ανάπτυξης στο σημερινό οικονομικό περιβάλλον αναφέρθηκε ο κ. Ευθύμιος Βιδάλης, Αντιπρόεδρος Δ.Σ. Σ.Ε.Β. και Πρόεδρος Συμβουλίου Σ.Ε.Β. Βιώσιμη Ανάπτυξη, ο οποίος παρουσίασε και την πρωτοβουλία «Sustainable Greece 2020» αναφέροντας στην παρουσίασή του: «Σήμερα τόσο οι επιχειρήσεις όσο και γενικότερα η ελληνική κοινωνία στο σύνολο της καλείται να διαχειριστεί μια νέα πρωτόγνωρη πραγματικότητα και να αναζητήσει ένα αναπτυξιακό μοντέλο που θα της επιτρέψει, όχι μόνο να βγει από τη κρίση, αλλά κυρίως να δημιουργήσει τις βάσεις μιας Βιώσιμης Οικονομίας. Έτσι με πρωτοβουλία του Qualitynet Foundation, ο Σ.Ε.Β. και το Συμβούλιο Σ.Ε.Β. για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, μαζί με τους μεγαλύτερους επιχειρηματικός φορείς της αγοράς, ηγούνται της πρωτοβουλίας «Sustainable Greece 2020». Η πρωτοβουλία αυτή προσβλέπει στην ανάπτυξη ενός συστηματοποιημένου Διαλόγου καθώς και στη δημιουργία μεθοδολογιών και εργαλείων που θα υποστηρίζουν την πορεία της χώρας μας προς την Βιώσιμη Ανάπτυξη τόσο σε μικροοικονομικό όσο και σε μακροοικονομικό επίπεδο. Σας καλούμε όλους να συμμετέχετε στο διάλογο που θα αναπτυχθεί και να συμβάλετε και εσείς στη διαμόρφωση της Βιώσιμης Ελλάδας που όλοι θέλουμε». Συγκεκριμένα, στη φετινή εκδήλωση, απηύθυνε χαιρετισμό ο Γενικός Γραμματέας Εμπορίου, κ. Στέφανος Κομνηνός, ο οποίος αναφέρθηκε στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη. Όπως σημείωσε ο κ. Κομνηνός, μέχρι το Πάσχα αναμένεται η ανακοίνωση του Εθνικού Σχεδίου, θα ακολουθήσει διαβούλευση, ενώ το τελικό κείμενο θα είναι έτοιμο πριν το καλοκαίρι. Από την πλευρά του Ελληνικού Ινστιτούτου Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας ήταν καλεσμένος και συμμετείχε στην εκδήλωση ο Πρόεδρος του Ινστιτούτου κ. Θ.Κ. Κωνσταντινίδης, Ειδικός Ιατρός Εργασίας, Καθηγητής Ιατρικής Δ.Π.Θ.

Αναδημοσίευση

ΟΙ ΑΠΛΗΡΩΤΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΑΝΤΕΠΙΤΙΘΕΝΤΑΙ ΣΤΙΣ Η.Π.Α. ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ

O Τζέφρι Στιλ ήθελε να γίνει μέρος της ιστορίας της ανοικοδόμησης της Νέας Ορλεάνης μετά το καταστρο-φικό πέρασμα του τυφώνα Κατρίνα. Οταν διάβασε μια αγγελία που υ-ποσχόταν "δωρεάν διαμονή και τρο-φή και 10 δολάρια την ώρα", επιβι-βάσθηκε στο λεωφορείο της εται-ρείας Work-force Development Corp. και αναχώρησε μαζί με πολλούς άλλους εργάτες για τη ρημαγμένη πόλη του αμερικανικού Νότου. Η επιτυχημένη καμπάνια των εργαζομένων στα McDonalds έχει προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην εταιρεία, όπως αποκαλύπτουν και οι αμήχανες ανακοινώσεις της. Οταν έφτασαν στη Νέα Ορλεάνη, ο Στιλ και οι συνεπιβάτες του άρχισαν να εργάζονται ασταμάτητα για την αποκατάσταση των ζημιών. Ωράριο δεν υπήρχε, ούτε κανείς τούς έφερε φαγητό. Και όσο για το δωρεάν κατάλυμα, αυτό υποχρεώνονταν να το αναζητήσουν κάθε βράδυ στα καθίσματα του εταιρικού λεωφορεί-ου. Οταν ήλθε η ώρα να λάβει τον πρώτο μισθό του, ο Στιλ υπολόγιζε να πάρει 1.400 δολάρια χωρίς να υπολογίζει τις υπερωρίες. Τελικά πληρώθηκε 230 δολάρια. Και όταν αναζήτησε δουλειά σε άλλο εργολά-βο, η ιστορία επαναλήφθηκε. Αντί για τα 7.000 δολάρια που θα έπρεπε να λάβει ύστερα από δουλειά 100 ωρών την εβδομάδα, πήρε μόλις 1.300. Στην ιστοσελίδα wagetheft.org μπο-ρεί να διαβάσει κανείς εκατοντάδες καταγγελίες όπως αυτή. Μαρτυρίες εργαζομένων που έπεσαν θύματα της πιο στυγνής εκμετάλλευσης λαμβά-νοντας μόνο μερικά ψίχουλα από την αμοιβή που δικαιούνταν. Η ιστοσελί-δα χαρακτηρίζει το φαινόμενο "κλοπή μισθών" και αναφέρει ως πιο συνηθι-σμένες μορφές του τις απλήρωτες υπερωρίες, την παρακράτηση του τελευταίου μισθού όταν ο εργαζόμε-νος εγκαταλείπει τη δουλειά του, την πληρωμή ενός μέρους του μισθού και στις πιο ακραίες περιπτώσεις την άρνηση κάθε αμοιβής. Το φαινόμενο έχει λάβει τέτοια έκταση στην Αμερική της οικονομικής "ανάκαμψης" ώστε η Πολιτεία της Νέας Υόρκης να καταλήξει την προη-γούμενη εβδομάδα σε συμβιβασμό με τον ιδιοκτήτη μιας εταιρείας franchise και κάτοχο επτά εστιατο-ρίων McDonalds προκειμένου ο τε-λευταίος να αποζημιώσει με μισό ε-κατομμύριο δολάρια τους εργαζομέ-νους του που δεν πληρώνονταν όσο δικαιούνταν. Η Επιθεώρηση Εργα-σίας ανακάλυψε ότι οι ταμίες των εστιατορίων υποχρεώνονταν να εκτε-λούν μια σειρά από εντελώς άσχετες

εργασίες πριν και μετά τη λήξη των βαρδιών τους. Δεν λάμβαναν τα επι-δόματα που προβλέπει η αμερικανι-κή νομοθεσία για τον καθαρισμό των στολών τους ούτε πληρώνονταν υ-περωρίες. Το ποσό της αποζημίωσης θα μοιραστούν περισσότεροι από 1.600 νυν και πρώην υπάλληλοι των McDonald's.

του κ. Μιχάλη Τρίκκα Αναδημοσίευση Αυγή, 23.03.2014

Οι χιλιάδες εργαζόμενοι στις αλυσί-δες φαστ-φουντ και τα πολυκαταστή-ματα Walmart έχουν πραγματοποιή-σει τα τελευταία χρόνια αρκετές απεργίες ζητώντας αξιοπρεπείς μι-σθούς και τη δυνατότητα συνδικαλι-σμού. Σύμφωνα με την wagetheft.org, τα περισσότερα κρούσματα εργοδο-τικής αυθαιρεσίας σε σχέση με την καταβολή μισθών συμβαίνουν σε χώρους δουλειάς που απαγορεύουν την ίδρυση σωματείων. Και τα εστια-τόρια τύπου McDonald’s που πρωτο-στατούν σε αυτό απασχολούν σήμε-ρα περισσότερους από 13 εκατομ-μύρια Αμερικανούς με βάση τα στοι-χεία της Εθνικής Ενωσης Εστίασης των Η.Π.Α. ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΕΣ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ Οι κινητοποιήσεις των εργαζομένων ξεκίνησαν στα τέλη του 2012 στη Νέα Υόρκη και έχουν έκτοτε εξαπλωθεί σε πολλές άλλες πολιτείες των Η.Π.Α. Μόλις τον περασμένο Ιούλιο, ερ-γαζόμενοι των McDonald's Corp, Wendy's Restaurants LLC, Burger King Worldwide Inc και άλλων ε-ταιρειών φαστ-φουντ πραγματοποί-ησαν εντυπωσιακές διαδηλώσεις σε επτά αμερικανικές μεγαλουπόλεις. Την Τρίτη σημειώθηκε μια ακόμη πετυχημένη κινητοποίηση με αφορμή αυτή την φορά την απόφαση των εργαζομένων να κινηθούν και δι-καστικά σε βάρος των εργοδοτών τους. Δικηγόροι που εκπροσωπούν υπαλλήλους των McDonald's στη Νέα Υόρκη, την Καλιφόρνια και το Μίσιγκαν κατέθεσαν πριν από μερι-κές μέρες σειρά αγωγών σε βάρος της εταιρείας και όσων υπενοικιά-ζουν το όνομα και τις προδιαγραφές της. Οι ενάγοντες κατηγορούν την εταιρεία και τους συνεργάτες τους για παραβιάσεις που συνδέονται με τον κατώτατο μισθό, τις υπερωρίες και τα επιδόματα. Η επιτυχημένη καμπάνια των εργαζομένων στα McDonald’s έχει προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην εταιρεία, όπως αποκαλύπτουν

και οι αμήχανες ανακοινώσεις με τις οποίες σχολιάζει κάθε εξέλιξη υπο-σχόμενη να τοποθετηθεί όταν η "έρευνα ολοκληρωθεί". Και η πίεση θα γίνει σίγουρα εντονότερη άν ο Δή-μαρχος της Νέας Υόρκης δημιουργή-σει ειδικές τηλεφωνικές γραμμές ό-που εργαζόμενοι στα φαστ-φουντ θα μπορούν να καταγγέλλουν υπό κα-θεστώς ανωνυμίας παράνομες ή άδι-κες πρακτικές των εργοδοτών τους. Η Τις Τζέιμς, Συνήγορος του Πο-λίτη της Νέας Υόρκης, συμμετείχε πρόσφατα στις κινητοποιήσεις των εργαζομένων στο Μανχάταν και μίλησε στο πλήθος υιοθετώντας και αυτή τον όρο "κλοπή μισθών". Υποσχέθηκε εντατικοποίηση των ελέγχων και νέα νομοθεσία, που θα διασφαλίζει την προστασία "των εργαζομένων που γίνονται θύματα μεγάλων επιχειρήσεων, οι οποίες κερδίζουν δισεκατομμύρια από τη σκληρή δουλειά τους". "Είναι ήδη δύσκολο για τους χαμηλόμισθους να επιβιώσουν σε αυτή την οικονομία. Πόσο μάλλον όταν οι μισθοί τους γίνονται αντικείμενο κλοπής" πρόσθεσε. Η Τζέιμς δεν έχει βέβαια τη δυνατότητα να υλοποιήσει από μόνη της τα μέτρα. Υποσχέθηκε όμως στους διαδηλωτές ότι ο νέος Δήμαρχος της πόλης, Μπιλ ντε Μπλάζιο, γνωστός για την ευαισθησία του σε εργασια-κά ζητήματα, θα υποστηρίξει τις προτάσεις της. Ανεξάρτητα όμως από το άν θα εξασφαλίσουν την πολύτιμη στήριξη του Δήμου, οι εργαζόμενοι φαίνονται αποφασισμένοι να συνεχίσουν τον αγώνα τους μέχρι να δικαιωθούν. Ενδεικτικό της αυτοπεποίθησής τους ήταν το χάπενινγκ που διοργάνωσαν περιφέροντας τον γνωστό κλόουν μασκότ των McDonald’s με χει-ροπέδες. Οταν η κατάληψή τους στο εστιατόριο του Μανχάταν τερ-ματίστηκε από τους πραγματικούς αστυνομικούς, οι απεργοί συνέχισαν την κινητοποίησή τους στον δρόμο φωνάζοντας συνθήματα όπως "Ντροπή σας" και "Αξίζουμε κάθε δε-κάρα από τις υπερωρίες μας". Και διεκδικούν πραγματικά πενταροδεκά-ρες. "Εδώ και μήνες κάνω υπερω-ρίες. Μπορεί να μην είναι πολλά, αλλά όταν ζεις στο όριο όπως εγώ, κάθε σεντς μετράει", τόνισε μιλώντας στο πλήθος ο 25χρονος Φράνκλιν. Η μετανάστρια Ρόσα Ριβέρα δήλωσε, από την πλευρά της, ότι θέλει τα 408 δολάρια που δεν έλαβε ποτέ για το πλύσιμο της στολής της. "Ήρθα σε αυτήν τη χώρα για μια καλύτερη ζωή" κατέληξε. "Ποτέ δεν φανταζόμουν ότι τα πράγματα θα ήταν έτσι".

ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ (Ε.Ε.Ι.Ε.Π.) jjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjj ΗΞxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxΗ http://www.iatrikiergasias.gr/index.php?mod=article&cat=newspaper http://utopia.duth.gr/~tconstan/ xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Τα κείμενα και τα άρθρα που δημοσιεύονται δεν εκφράζουν αναγκαστικά τις απόψεις του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Εταιρείας Ιατρικής της Εργασίας και Περιβάλλοντος χχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχ

Εκδότης (Υπεύθυνος σύμφωνα με το Νόμο): Θ.Κ. Κωνσταντινίδης <tconstan@med.duth.gr> Ειδικός Ιατρός Εργασίας, Καθηγητής Τμήμ. Ιατρικής Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης Ιατρός Εργασίας

Διεύθυνση: Λιοσίων 143 και Θειρσίου 6, 6ος όροφος, Πλατεία Αττικής, Αθήνα 10445 Εργαστήριο Υγιεινής και Προστασίας Περιβάλλοντος, Συγκρότημα Προκλινικών Εργαστηρίων Ιατρικής Δ.Π.Θ., κτίριο 5, 1ος όροφος, Πανεπιστημιούπολη, Δραγάνα, Αλεξανδρούπολη 68100

εργασiαυγεία

ΧΧ ΓΕΡΟΝΤΙΚΗ ΦΤΩΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΛΟΥΣΙΑ ΓΕΡΜΑΝΙΑ χχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχ

ΧΧ Αν κάποια χώρα της Ευρώπης έχει δημογραφικό πρόβλημα, αυτή είναι η Γερμανία. Οι επίσημες στατιστικές καταγράφουν 8 γεννήσεις ανά 1.000 κατοίκους, έναν αριθμό ίσο με της Ιαπωνίας και μικρότερο από όλες τις βιομηχανικές χώρες. Ο πληθυσμός έχει ήδη αρχίσει να μειώνεται: Από τα 82 εκατομμύρια το έτος 2000, υποχώρησε στα 80,3 εκατομμύρια, σύμφωνα με την απογραφή του 2011. Αυτός ο πληθυσμός γερνάει. Σε σχέση με τον οικονομικά ενεργό πληθυσμό, το ποσοστό των συνταξιούχων ανερχόταν το 2005 στο 32%. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των Γερμανών, αυτή η σχέση θα επιδεινωθεί ακόμα περισσότερο στο μέλλον, φτάνοντας το 50% το 2030 και το 65% μετά το 2050. στη βάση της αλληλεγγύης των γενεών. Μετά τη μεταρρύθμιση του 1957, το σύστημα βασίζεται στη μεταφορά εισοδήματος από τον οικονομικά ενεργό πληθυσμό (μέσω των εισφορών στο ασφαλιστικό σύστημα) στους συνταξιούχους. Οι εισφορές αυτές παρακρατούνται από το μισθό και διανέμονται στη συνέχεια στους δικαιούχους σύνταξης, ανάλογα με τα δικαιώματα που έχει κατοχυρώσει ο καθένας. Η σύνταξη είναι δυναμική, το ύψος της είναι απευθείας και δεν δημιουργεί αποθεματικά. Στη γερμανική αντίληψη για την κοινωνική πολιτική άλλωστε, η έννοια της «αποταμίευσης» σε επίπεδο εθνικής οικονομίας δεν υπάρχει. Μόνο οι εργαζόμενοι μπορούν να παράσχουν στους συνταξιούχους τα προϊόντα και τις απολαβές που χρειάζονται. Αν αυτός ο πληθυσμός ή η παραγωγή μειωθεί, τότε στο λιγότερα προϊόντα, με αποτέλεσμα αυτό να απαξιωθεί, καθώς λόγω πληθωρισμού οι τιμές και οι μισθοί θα ανεβαίνουν. Για μια χώρα που βίωσε από το 1914 του κεφαλαίου ενός ασφαλιστικού συστήματος βασισμένου στην αποθεματοποίηση λόγω του υπερπληθωρισμού και των δύο πολέμων, αυτή η αντίληψη δεν είναι παράξενη. Το σύστημα, ωστόσο, προϋποθέτει πάντα μια γενιά εργαζομένων, η οποία παράγει αρκετό πλούτο για να πληρώνει τις συντάξεις της προηγούμενηςΗ αρνητική δημογραφική εξέλιξη και οι επιπτώσεις της στο ασφαλιστικό σύστημα είχαν αρχίσει να διαφαίνονται ήδη από το τέλος της δεκαετίας του ’70. Από τότε χρονολογείται και η σχετική δημόσια συζήτηση στη Γερμανία. Οπως ήταν αναμενόμενο για μια εξαγωγική χώρα, η αφορμή ήταν το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών, που το 1957 και έφτασαν λόγω των αναγκών κατοχυρώσει ο καθένας. Η σύνταξη είναι δυναμική, το ύψος της είναι απευθείας συνδεδεμένο με την εξέλιξη του μισθού. Το σύστημα μετατρέπει όλες τις εισφορές σε δεν δημιουργεί αποθεματικά. Στη γερμανική αντίληψη για την κοινωνική πολιτική άλλωστε, η έννοια της «αποταμίευσης» σε επίπεδο εθνικής οικονομίας δεν υπάρχει. Μόνο οι εργαζόμενοι μπορούν να παράσχουν στους συνταξιούχους τα προϊόντα και τις απολαβές που χρειάζονται. Αν αυτός ο πληθυσμός ή η παραγωγή μειωθεί, τότε στο κεφάλαιο θα αντιστοιχούν λιγότερα προϊόντα, με αποτέλεσμα αυτό να απαξιωθεί, καθώς λόγω πληθωρισμού οι τιμές και οι μισθοί θα ανεβαίνουν. Για μια χώρα που βίωσε από το 1914 ώς το 1945 την καταστροφή του συσσωρευμένου κεφαλαίου ενός ασφαλιστικού συστήματος βασισμένου στην αποθεματοποίηση λόγω του υπερπληθωρισμού και των δύο πολέμων, αυτή η αντίληψη δεν είναι παράξενη. Το σύστημα, ωστόσο, προϋποθέτει πάντα μια γενιά εργαζομένων, η οποία παράγει αρκετό πλούτο για να πληρώνει τις συντάξεις της προηγούμενης. Η αρνητική δημογραφική εξέλιξη και οι επιπτώσεις της στο ασφαλιστικό σύστημα είχαν αρχίσει να διαφαίνονται ήδη από το τέλος της δεκαετίας του ’70. Από τότε χρονολογείται και η σχετική δημόσια συζήτηση στη Γερμανία. Οπως ήταν αναμενόμενο για μια εξαγωγική χώρα, η αφορμή ήταν το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών, που επηρεάζουν άμεσα το μοναδιαίο κόστος εργασίας. Αυτές είχαν οριστεί στο 14% του μισθού το 1957 και έφτασαν λόγω των αναγκών του συστήματος το 18% το βιομηχανία άσκησε 1980.