საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში...

64

Transcript of საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში...

Page 1: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული
Page 2: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

საგნობრივი ცოდნა

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 3: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

ქართული ენა და ლიტერატურა

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 4: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

1. ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან რომელ წინადადებას მიესადაგება აღწერა: შედგენილობით მარტივი, სრული, გაუვრცობელი? (ა) მზემ გააღვიძა ბუნება. (ბ) მთებზე ჩამოთოვა. (გ) ხეები ნაზად ირწეოდნენ. (დ) კოკისპირული წვიმა წამოვიდა.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 5: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

2. მოცემულია დებულება: „შესაძლებელია, ერთმა და იმავე არსებითმა სახელმა კონკრეტული სახელიც აღნიშნოს და აბსტრაქტულიც“. ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან რომელი წყვილი გამოგვადგება ამ დებულების საილუსტრაციოდ? (ა) ურმის თვალი ჭრიალებს. კატამ თვალი გააყოლა. (ბ) დრო უცბად გავიდა. დრო ჩინებულად გაატარა. (გ) ახალგაზრდობა ბაღში შეიკრიბა. ახალგაზრდობა ბედნიერი ხანაა. (დ) გზაზე ერთი კაცი მიდიოდა. კაცი არ ჩანს ამის გამკეთებელი.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 6: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული ჩანაწერი. წარმოდგენილი ვარიანტებიდან რომელშია მითითებული დარღვევის მიზეზი? (ა) ზმნისწინი გათიშულია პირის ნიშნით. (ბ) ზმნისწინი გათიშულია მწკრივის ნიშნით. (გ) ზმნისწინი გათიშულია ქცევის ნიშნით. (დ) ზმნისწინი გათიშულია თემის ნიშნით.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 7: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

4. როგორც ცნობილია, ზმნისწინის დართვით ზმნამ შეიძლება, შეიცვალოს მნიშვნელობა. პასუხების ფურცელზე გამოყოფილ ველში ჩაწერეთ ორი ზმნა, რომლებიც გამოგვადგება ზმნისწინის მნიშვნელობის შემცვლელი ფუნქციის საილუსტრაციოდ.

(მაქსიმალური ქულა 1)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 8: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

5. ქვემოთ მოცემულია ინტერნეტში განთავსებული სტატიებიდან ამოკრებილი წინადადებები, რომლებშიც დაშვებულია რამდენიმე მორფოლოგიური თუ სინტაქსური შეცდომა. ამოიწერეთ შეცდომით დაწერილი სიტყვები, მიუთითეთ სწორი ფორმა და პასუხი დაასაბუთეთ. თითოეული შეცდომის გასწორება და შესაბამისი დასაბუთება ფასდება 2 ქულით. გაითვალისწინეთ, რომ სწორად დაწერილი თითოეული სიტყვის მცდარი ფორმით შეცვლის შემთხვევაში დაგაკლდებათ 1 ქულა. 1. „სამართალდამცავს, რომელსაც შეუძლია უგულებელყოს ზემდგომის ბრძანება, სათანადოდ უნდა დაისაჯოს.“ 2. „მართალია, სახელმწიფო ზრუნავს დევნილთა დასახლებაზე, მაგრამ ჯერ კიდევ ვხვდებით კეთილმოუწყობელ

საცხოვრებლებს.“ 3. „მინისტრის მსჯელობას დამაჯერებლობა შემატა მოყვანილმა მაგალითმა.“ 4. „ჩვენ მოვახერხეთ და ვუზრუნველყავით სახელმწიფოში სტაბილური ფინანსური გარემო.“ 5. „იმ პოლიტიკოსებს, რომლებსაც არ შეუძლიათ თავისი შეცდომების აღიარება, საზოგადოება განუდგება.“

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 9: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

6. შეცვალეთ წინადადებაში ხაზგასმული ფრაზის 1. სახელითი ნაწილი და 2. ზმნური ნაწილი ისე, რომ მიიღოთ ფრაზეოლოგიზმი. 1. მეგობარმა ოთახი გაანიავა. 2. მწყემსმა სალამური გამოთალა.

(მაქსიმალური ქულა 2)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 10: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

7. დაადგინეთ შესაბამისობა აფორიზმებსა/გამონათქვამებსა და მათს ავტორებს შორის. პასუხების ფურცელზე მოცემულ ცხრილში აფორიზმის აღმნიშვნელ ასოს მიუწერეთ ავტორის შესაბამისი ნომერი (გაითვალისწინეთ, რომ შესაძლებელია პასუხის გამეორება). (ა) „მიეცით ნიჭსა გზა ფართო, თაყვანისცემა ღირსებას.“ 1. დავით გურამიშვილი (ბ) „თუ თავი შენი შენ გახლავს, ღარიბად არ იხსენები.“ 2. გრიგოლ ორბელიანი (გ) „ათას ცოცხალსა ბევრჯელა ასჯერ სჯობს ერთი მკვდარია.“ 3. ვაჟა-ფშაველა (დ) „ჭკუვა უხმარ არს ბრიყვთათვის, ჭკვა ცოდნით მოიხმარების.“ 4. შოთა რუსთაველი (ე) „ლამაზად შვილის აღმზრდელი დედა მიცვნია ღმერთადა.“ 5. ილია ჭავჭავაძე (ვ) „ყოველ დღესა შენს თავს ჰკითხო, - აბა, მე დღეს ვის რა ვარგე.“

(მაქსიმალური ქულა 1)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 11: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

8. წაიკითხეთ მითები: „ხოგაის მინდი“ და „თეთრი გველი“. შეასრულეთ 8.1 – 8.5 დავალებები:

ხოგაის მინდი

ხევსურთა რწმენით, „მინდი რომ დაბადებულა, ცაზე სამი მზე მდგარა“ - ასე გამოხატავს მითოსური გმირის, ხოგაის მინდის, დაბადების უჩვეულობას ხალხური ამბის ხევსური მთხრობელი. მითის თანახმად, მინდია ქაჯებმა დაატყვევეს. თვითმკვლელობის მიზნით მან გველის ხორცი ჭამა, მაგრამ მოწამვლის ნაცვლად ჯადოსნური ძალა შეიძინა - მას შეეძლო ამოეცნო ბუნების საიდუმლო: მინდიას ესმოდა მცენარეთა, ფრინველთა, ცხოველთა ენა და ამ უნარს ადამიანების სასიკეთოდ იყენებდა, კურნავდა მათ, რჩევებს აძლევდა.

მინდია ბალახს ვეღარ თიბავდა, ხეს ვერ ჭრიდა. როგორც კი ცელს ან ნამგალს მოუღერებდა, ეტყოდნენ, ნუ მოგვჭრი, მინდიაო! თავთავი რომ დამწიფდებოდა, ეძახდა, დროზე დამაბინავე, მინდიაო! ბალახები და ყვავილები ეუბნებოდნენ, მე ამისი წამალი ვარ, მე − ამისიო... დაჭრილ მებრძოლებს არჩენდა, სიკვდილის პირას მისულ ადამიანებს კი სიცოცხლეს უბრუნებდა.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 12: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

ხოგაის მინდის სიკვდილზე ასეთი ხალხური ლექსი შეიქმნა: ხოგაის მინდი კვდებოდა, მზე წითლდებოდა, ცხრებოდა, ცა ჭეხდა, მიწა გრგვინავდა, სული გვიანა ჰხდებოდა, ჩამოდიოდა მასკვლავი, მთვარეც უკუღმა დგებოდა, ქორ-შავარდენი, არწივი სუ მხრებით იხოშებოდა. მაღლის ჭიუხის ნადირი სატირლად ემზადებოდა, ცხენი იმისი ტიალი ლურჯა ტოტზედა დგებოდა…

სხვა გმირებისაგან ხოგაის მინდის „ნაწილიანობა“ გამოარჩევს. „ნაწილიანობას“ განმარტავენ, როგორც ღვთის

წილის ფლობას, ღვთიურ საწყისთან წილნაყარობას, მოკვდავის არსებაში ღვთაებრივის არსებობას. ასეთი გმირის დაბადებაც და სიკვდილიც არაჩვეულებრივია.

*იხოშებოდა - გლოვის ნიშნად გულისპირს (აქ - ბუმბულს) იგლეჯდა.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 13: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

თეთრი გველი (გერმანული მითის მოკლე შინაარსი)

დიდი ხნის წინ ერთი ბრძენი მეფე ცხოვრობდა. მას უცნაური წესი ჰქონია - სადილის შემდეგ ერთგულ ახალგაზრდა

მსახურს კიდევ ერთი კერძი უნდა მიერთმია თავდახურული ლანგრით. მეფე მხოლოდ მაშინ ახდიდა თავსახურს, როცა მარტო რჩებოდა. ერთხელაც მსახურმა გადაწყვიტა, გაეგო, რა იყო ლანგარზე. შეიტანა თავის ოთახში, ახადა თავსახური და რას ხედავს, ლანგარზე თეთრი გველის ხორცი დევს. ბიჭმა თავი ვერ შეიკავა, პატარა ნაჭერი მოიჭრა და შეჭამა. იმწამსვე ფანჯრიდან საოცარი ჩურჩული შემოესმა. მიაყურადა. მიხვდა, ბეღურები საუბრობდნენ, ველ-მინდვრებსა და ტყეში ნანახ ამბებს უყვებოდნენ ერთმანეთს. მას შემდეგ ბიჭს ესმოდა ფრინველებისა და ცხოველების ენა.

მსახურმა ბიჭმა მეფეს ცხენი სთხოვა და გზას გაუდგა. ტბასთან რომ გაიარა, დაინახა, სამი თევზი ლელქაშში გაჩხერილიყო. ბიჭმა თევზები გაათავისუფლა და ტბაში გაუშვა. თევზებმა მადლობა უთხრეს, ამ სიკეთეს არ დაგივიწყებთო. ბიჭმა გზა განაგრძო, ტყეში შევიდა. უცებ დაინახა, უდედმამოდ დარჩენილი მშიერი ყვავის ბახალები. კეთილმა ყმაწვილმა, რაც კი საგზალი ჰქონდა, სულ ბახალებს დაუტოვა.

მალე ბიჭი ერთ დიდ ქალაქს მიადგა. იქაური მეფის ასულს თვალი მოჰკრა თუ არა, მაშინვე შეუყვარდა და მეფეს მისი ხელი სთხოვა. მეფემ ბრძანა, თუ რთულ დავალებას შემისრულებ, ჩემს ასულს ცოლად გაგატანო, ერთი ბეჭედი ზღვაში მოისროლა და ბიჭს მისი ამოღება უბრძანა. დატოვეს ყმაწვილი ზღვის პირას. უცებ ნაპირთან სამი თევზი მოცურდა. ერთ-ერთს პირით ნიჟარა ეჭირა, ნიჟარაში კი ბეჭედი იდო. ბიჭმა მიართვა მეფეს ბეჭედი. მეფის ასულმა განაცხადა, სანამ სიცოცხლის ხიდან ოქროს ვაშლს არ მომიტანს, ცოლად არ გავყვებიო. დაღონებული ბიჭი ჩამოჯდა ხის ძირას. უცებ ოქროს ვაშლი პირდაპირ ხელებში ჩაუგორდა, მუხლებზე კი სამი ყვავი დაასკუპდა. ჩვენ ის ბახალები ვართ, შენ რომ შიმშილით სიკვდილს გადაგვარჩინეო. გახარებულმა ყმაწვილმა მეფის ასულს ოქროს ვაშლი მიართვა. ქალ-ვაჟმა ვაშლი შუაზე გაიყო. ქალიშვილს შეუყვარდა კეთილი ჭაბუკი, ცოლად გაჰყვა და ცხოვრობდნენ ბედნიერად.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 14: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

8.1. განმარტეთ, რა საერთო ნიშანი გამოარჩევს ხოგაის მინდის დაბადებასა და სიკვდილს. (მაქსიმალური ქულა 1)

8.2. იმსჯელეთ, რა მიგვანიშნებს ხალხურ ლექსში იმაზე, რომ ხოგაის მინდი „ნაწილიანი“ იყო? (მაქსიმალური ქულა 2)

8.3. მიუთითეთ „თეთრი გველიდან“ ის ეპიზოდი (გველის ხორცის ჭამის ეპიზოდის გარდა), რომელსაც არაერთი ანალოგი მოეპოვება სხვადასხვა ხალხის ზღაპრებსა თუ მითებში. მოკლედ აღწერეთ ერთი ნიმუში (ანალოგიური ეპიზოდი).

(მაქსიმალური ქულა 2)

8.4. შეადარეთ „თეთრი გველის“ მითი „ხოგაის მინდის“ მითს და დაძებნეთ ორი პარალელი და ერთი განმასხვავებელი ნიშანი. (მაქსიმალური ქულა 2)

8.5. „ხოგაის მინდისა“ და „თეთრი გველის“ მითების ეპიზოდებს შორის მსგავსება აშკარაა. დაასახელეთ და განმარტეთ ერთმანეთისაგან განსხვავებული ორი მიზეზი, რომლებმაც შეიძლება განაპირობოს მსგავსი პასაჟების არსებობა სხვადასხვა ხალხისა და სხვადასხვა ეპოქის მითებში. (მაქსიმალური ქულა 2) ტექსტებთან დაბრუნება: ხოგაის მინდი თეთრი გველი

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 15: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

9. წაიკითხეთ ნაწყვეტი მიხეილ ქვლივიძის ლექსიდან „წვიმამ მოიკლა ჟინი ...“ და შეასრულეთ 9.1 და 9.2 დავალებები:

„წვიმამ მოიკლა ჟინი ღამით და ახლა გრილა და სველ სილაზე მკვდარ თევზივით აგდია დილა.

9.1. განმარტეთ პოეტური სახე „წვიმამ მოიკლა ჟინი ღამით“. რომელ მხატვრულ ხერხს იყენებს ავტორი მის შესაქმნელად?

(მაქსიმალური ქულა 2)

9.2. მიუთითეთ, რომელ მხატვრულ ხერხს იყენებს პოეტი დილის პეიზაჟის დასახატად. პასუხი დაასაბუთეთ.

(მაქსიმალური ქულა 1)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 16: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

მათემატიკა

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 17: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

10. ნახაზზე მოცემულია ტოლგვერდებიანი მრავალკუთხედები. მათგან რომბია: (ა) I, II და IV (ბ) I, III და V (გ) II, III და IV (დ) II, IV და V

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 18: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

11. 24 რვეულსა და 18 კალამში 42 ლარი გადაიხადეს. რის ტოლი იქნება 28 რვეულისა და 21 კალმის ღირებულება? (ა) 45 ლარის (ბ) 46 ლარის (გ) 48 ლარის (დ) 49 ლარის

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 19: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

12. ერთი ცალი ვაშლის წონა 50-200 გრამის ფარგლებში მერყეობს. ჩამოთვლილთაგან რომლის ტოლი შეიძლება იყოს ასი ათასი ცალი ვაშლის წონა? (ა) 2 ტ (ბ) 12 ტ (გ) 25 ტ (დ) 32 ტ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 20: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

13. ნახაზზე მოცემული მართკუთხედის რა ნაწილია გამუქებული?

(ა) 38

(ბ) 25

(გ) 13

(დ) 35

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 21: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

14. მრავალსართულიან სახლში 100 ადამიანი ცხოვრობს.

მოცემულია ორი დებულება:

I. ამ სახლის ბინადართაგან ერთი მაინც არის ისეთი, რომლის ასაკი 10-ის ჯერადია. II. ამ სახლის ბინადართაგან ერთი მაინც არის ისეთი, რომლის ასაკი არ არის 10-ის ჯერადი.

ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან რომელია შეუძლებელი? (ა) ორივე დებულება ჭეშმარიტია

(ბ) ორივე დებულება მცდარია

(გ) პირველი დებულება ჭეშმარიტია, ხოლო მეორე – მცდარი (დ) პირველი დებულება მცდარია, ხოლო მეორე – ჭეშმარიტი

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 22: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

15. რიცხვის 24-ზე გაყოფისას მიღებული ნაშთი 14-ის ტოლია. რის ტოლი იქნება ნაშთი იმავე რიცხვის 6-ზე გაყოფისას?

(ა) 2-ის (ბ) 3-ის

(გ) 4-ის

(დ) 5-ის

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 23: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

მონაცემთა ანალიზი ქვემოთ წარმოდგენილია მონაცემები ცხრილის სახით. მომდევნო ორ შეკითხვას უპასუხეთ ამ ცხრილის მიხედვით.

ცხრილში მოცემულია, თუ რის ტოლია ზოგიერთი ქვეყნის მოსახლეობის რაოდენობა, რა თანხა იხარჯება ქვეყნის ბიუჯეტიდან სამეფო კარის შესანახად და მთლიანი შიდა პროდუქტის (მშპ) რა ნაწილს შეადგენს ის.

qveyana mosaxleobis

raodenoba

sabiujeto xarjebi

samefo karisTvis

xarjebis

wili mSp-Si

norvegia 5 mln 25 mln dolari 0,00005

iaponia 125 mln 60 mln dolari 0,00001

didi britaneTi 63 mln 50 mln dolari 0,00002

espaneTi 46 mln 10 mln dolari 0,00003

holandia 17 mln 50 mln dolari 0,00006

შეკითხვებზე გადასვლა: 16 17

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 24: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

16. სამეფო კარისთვის გაწეული საბიუჯეტო ხარჯები 1 სულ მოსახლეზე გაანგარიშებით ყველაზე მეტია:

(ა) ნორვეგიაში (ბ) იაპონიაში

(გ) დიდ ბრიტანეთში

(დ) ჰოლანდიაში

ცხრილის ნახვა

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 25: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

17. რამდენი მილიარდი დოლარის ტოლია დიდი ბრიტანეთის მთლიანი შიდა პროდუქტი?

(ა) 250 (ბ) 1000

(გ) 2500

(დ) 5000

ცხრილის ნახვა

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 26: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

18. ნახაზზე მოცემულია ღერძულ სიმეტრიული ექვსკუთხედი, რომელიც შეიძლება

დაიყოს 9 ტოლ კვადრატად. რის ტოლი იქნება დაყოფის შედეგად მიღებული თითოეული

კვადრატის პერიმეტრი, თუ მოცემული ექვსკუთხედის პერიმეტრი 90 სმ-ის ტოლია?

(ა) 10 სმ

(ბ) 15 სმ (გ) 18 სმ

(დ) 24 სმ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 27: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

19. ბაღში ხუთი ხეა: აკაცია, ცაცხვი, ბზა, ევკალიპტი და მაგნოლია.

დავუშვათ, რომ:

• აკაცია უფრო ადრე ყვავილობს, ვიდრე ცაცხვი. • ცაცხვიც და ევკალიპტიც უფრო გვიან ყვავილობს, ვიდრე ბზა.

• მაგნოლია ევკალიპტზე უფრო ადრე ყვავილობს, მაგრამ აკაციაზე უფრო გვიან.

ამ ხეებიდან რამდენი ყვავილობს აკაციაზე უფრო გვიან?

(ა) მხოლოდ ერთი

(ბ) მხოლოდ ორი

(გ) ორი ან სამი (დ) სამი ან ოთხი

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 28: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

20. გადიდდება თუ შემცირდება განაყოფის მნიშვნელობა და რამდენჯერ, თუკი გასაყოფს გავადიდებთ

12-ჯერ, ხოლო გამყოფს გავადიდებთ 4-ჯერ?

(ა) გადიდდება 48-ჯერ

(ბ) გადიდდება 8-ჯერ

(გ) გადიდდება 3-ჯერ (დ) შემცირდება 3-ჯერ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 29: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

21. ელენეს 55 ლარი ჰქონდა. მან რამდენიმე ჟურნალი და რამდენიმე წიგნი იყიდა. ელენემ თითო ჟურნალში 4 ლარი, ხოლო

თითო წიგნში 8 ლარი გადაიხადა. ჩამოთვლილთაგან რომლის ტოლი შეიძლება იყოს დარჩენილი თანხა?

(ა) 3 ლარი

(ბ) 4 ლარი

(გ) 5 ლარი (დ) 6 ლარი

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 30: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

22. სულ რამდენია ისეთი სამნიშნა რიცხვი, რომლის ათეულების ციფრი 1-ით მეტია ასეულების ციფრზე, მაგრამ 1-ით

ნაკლებია ერთეულების ციფრზე?

(ა) 6

(ბ) 7

(გ) 8 (დ) 9

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 31: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

23. სიმბოლოთი ∗ აღნიშნულია ერთ-ერთი არითმეტიკული მოქმედება: შეკრება, გამოკლება, გამრავლება ან გაყოფა.

ცნობილია, რომ 7 ∗ 1 < 6 ∗ 2. რის ტოლია 15 ∗ 3?

(ა) 5

(ბ) 12

(გ) 18 (დ) 45

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 32: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

24. დუიმი სიგრძის საზომი ერთეულია. 1 დუიმი ტოლია 25 მმ-ის. რამდენი კვადრატული სანტიმეტრის ტოლია იმ

მართკუთხედის ფართობი, რომლის სიგრძეა 6 დუიმი, ხოლო სიგანე – 8 დუიმი?

(ა) 48 სმ2

(ბ) 150 სმ2

(გ) 200 სმ2 (დ) 300 სმ2

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 33: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

25. ქვეყნის ჩემპიონატში 8 საკალათბურთო გუნდი მონაწილეობდა. ყოველმა გუნდმა თითოეულ სხვა გუნდთან თითო

მატჩი გამართა. სულ რამდენი საკალათბურთო მატჩი ჩატარებულა?

(ა) 16

(ბ) 28

(გ) 56 (დ) 64

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 34: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

26. დავითი იმდენი წლისაა, რამდენისაც გიორგი იყო 42 წლის წინ. რამდენი წლისაა გიორგი, თუ 8 წლის წინ იგი დავითზე

4-ჯერ უფროსი იყო?

პასუხი დაასაბუთეთ.

(მაქსიმალური ქულა 3)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 35: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

27. მოსწავლეებს შემდეგი სამუშაო შესთავაზეს:

1) გამოთვალეთ: I. (40 ∙ 2 + 45): 5 ; II. (50 + 100 : 25) · 15 .

2) რის ტოლია: I. საკლები, თუ მაკლები ტოლია 32-ის, ხოლო სხვაობა – 13-ის?

II. გამყოფი, თუ გასაყოფი ტოლია 72-ის, ხოლო განაყოფი – 9-ის?

3) მართკუთხედიდან, რომლის სიგრძეა 7 სმ, სიგანე – 6 სმ, ჩამოჭრილია მართკუთხედი, რომლის სიგრძეა 5 სმ, სიგანე – 3 სმ (იხ. ნახაზი). რის ტოლია მართკუთხედის

დარჩენილი ნაწილის ფართობი?

4) სალომეს კლასში 12 მოსწავლე სალომეზე დაბალია. როცა შეარჩიეს ამ კლასის 9 ყველაზე მაღალი მოსწავლე, მათ შორის სალომეც მოხვდა. შერჩეულთაგან სალომეზე დაბალი 3

მოსწავლე აღმოჩნდა. სულ რამდენი მოსწავლეა სალომეს კლასში?

მომდევნო გვერდზე მოცემულია ერთ-ერთი მოსწავლის ნამუშევარი:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 36: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

მიუთითეთ მოსწავლის მიერ დაშვებული თითოეული შეცდომა და დაწერეთ შესწორებული ვარიანტი. (მაქსიმალური ქულა 3)

1) I. 𝟒𝟎 ∙ 𝟐 = 𝟖𝟎 𝟖𝟎 + 𝟒𝟓 = 𝟏𝟑𝟓 𝟏𝟑𝟓:𝟓 = 𝟐𝟕 II. 𝟓𝟎 + 𝟏𝟎𝟎 = 𝟏𝟓𝟎 𝟏𝟓𝟎:𝟐𝟓 = 𝟔 𝟔 ∙ 𝟏𝟓 = 𝟗𝟎

2) I. 𝟑𝟐 − 𝟏𝟑 = 𝟏𝟗 II. 𝟕𝟐:𝟗 = 𝟖

3) 𝟕 − 𝟓 = 𝟐 𝟔 − 𝟑 = 𝟑 𝟐 ∙ 𝟔 = 𝟏𝟐 𝟑 ∙ 𝟕 = 𝟐𝟏 𝟐 ∙ 𝟑 = 𝟔 დარჩენილი ნაწილის ფართობია 𝟏𝟐 + 𝟐𝟏 + 𝟔 = 𝟑𝟗 კვ.სმ

4) დაბალია 12, მაღალია 𝟗 − 𝟑 = 𝟔 თვითონ 1, სულ 𝟏𝟐 + 𝟔 + 𝟏 = 𝟏𝟗

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 37: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

ბუნებისმეტყველება

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 38: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

28. ეკოლოგია შეისწავლის: I. ორგანიზმთა გარეგან და შინაგან აგებულებას; II. ორგანიზმთა ურთიერთდამოკიდებულებასა და მათ ურთიერთობას საბინადრო გარემოსთან; III. ადამიანის საქმიანობის გავლენას ორგანიზმებსა და მათ საარსებო გარემოზე; IV. ორგანიზმთა გამრავლებას.

(ა) მხოლოდ I, II და III (ბ) მხოლოდ II და III (გ) მხოლოდ I, II და IV (დ) მხოლოდ III და IV

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 39: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

29. ერთუჯრედიანი წყალმცენარე, რომელიც მოკლებულია ქლოროფილს, შეინარჩუნებს სიცოცხლისუნარიანობას, თუკი: (ა) წყლიან ჭურჭელს, რომელშიც მცენარეა მოთავსებული, გადავიტანთ უფრო განათებულ ადგილას (ბ) წყლიან ჭურჭელს, რომელშიც მცენარეა მოთავსებული, გადავიტანთ უფრო თბილ ადგილას (გ) წყალს დავამატებთ შაქარს (დ) წყალს დავამატებთ ქლოროფილს

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 40: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

30. მცენარეთათვის დამახასიათებელი რომელი სტრუქტურები გვხვდება წიწვოვნებში? ( = გვხვდება; = არ გვხვდება)

ფესვი ღერო ყვავილი ნაყოფი თესლი

(ა)

(ბ)

(გ)

(დ)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 41: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

31. რომელი ორგანო გამოიმუშავებს ნაღველს? (ა) კუჭქვეშა ჯირკვალი (ბ) ნაღვლის ბუშტი (გ) ელენთა (დ) ღვიძლი

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 42: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

32. ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან რომელი გამოირჩევა ყველაზე სწრაფი განახლების უნარით: (ა) კანის ეპითელიუმი (ბ) ძვლოვანი ქსოვილი (გ) კუნთოვანი ქსოვილი (დ) თავის ტვინი

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 43: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

33. რომელი ხალხის წარმოდგენებს შეესაბამება ილუსტრაციაზე ნაჩვენები სამყაროს მოდელი?

(ა) ბერძნების (ბ) ეგვიპტელების (გ) რომაელების (დ) ინდოელების

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 44: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

34. ჩამოთვლილთაგან რომელი ზღვის ზედაპირული წყლის ტემპერატურაა უფრო მაღალი? (ა) თეთრი (ბ) წითელი (გ) ყვითელი (დ) შავი

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 45: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

35. ჰაერში უძრავად დაკიდებული საჰაერო ბურთიდან გადმოაგდეს ტვირთი. საჰაერო ბურთი ზემოთ დაიწყებს ასვლას. ჩამოთვლილთაგან რომელ ფაქტორზე იქნება დამოკიდებული საჰაერო ბურთის გადაადგილების სიდიდე 1 წუთში? (ა) გადმოგდებული ტვირთის მასაზე (ბ) გადმოგდებული ტვირთის მოცულობაზე (გ) გადმოგდებული ტვირთის მასალაზე (დ) საჰაერო ბურთის მასაზე ტვირთის გადმოგდებამდე

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 46: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

36. რომელ დიაგრამაზეა გამოსახული დედამიწის ხმელეთის ფართობის სწორი თანაფარდობა კონტინენტების მიხედვით?

ავსტრალია 7%

აზია 30%

აფრიკა 20% ევროპა

5%

ჩრდ. ამერიკა

16%

სამხ. ამერიკა 12%

ანტარქტიდა 10% ა. ავსტრალია

5%

აზია 30%

აფრიკა 20% ევროპა

7%

ჩრდ. ამერიკა

16%

სამხ. ამერიკა 12%

ანტარქტიდა 10% ბ.

ავსტრალია 5%

აზია 30%

აფრიკა 20%

ევროპა 7%

ჩრდ. ამერიკა

12%

სამხ. ამერიკა 16%

ანტარქტიდა 10% გ. ავსტრალია

5%

აზია 20%

აფრიკა 30%

ევროპა 7%

ჩრდ. ამერიკა

16%

სამხ. ამერიკა

12%

ანტარქტიდა 10% დ.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 47: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

37. დაადგინეთ შესაბამისობა (გაითვალისწინეთ, რომ ერთი შესაძლო პასუხი ზედმეტია; მაქსიმალური ქულა 1):

პლანეტის ფოტო

(ა) მარსი (ბ) იუპიტერი (გ) მერკური

(დ) სატურნი

ინფორმაცია პლანეტის შესახებ 1 2 3 4 5

ყველაზე ახლოს მდებარეობს მზესთან

დედამიწის ცაზე ციურ სხეულებს შორის სიკაშკაშით მესამე ადგილზეა

მზის სისტემის ყველაზე დიდი ვულკანი მდებარეობს

მზის სისტემაში არსებული ყველაზე დიდი თანამგზავრი აქვს

მზის სისტემაში სიდიდით მეორე პლანეტაა

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 48: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

38. განვითარებად ქვეყნებში შიმშილობის პრობლემის გადასაჭრელად მიწებს უპირატესად მარცვლეულის მოსაყვანად იყენებენ და არა საძოვრებად. ახსენით, რატომ.

(მაქსიმალური ქულა 1)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 49: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

39. მკვლევრებმა განსაზღვრეს ციყვისა და ხვლიკის მიერ ზაფხულში მოხმარებული ჟანგბადის ოდენობა გარემოს ტემპერატურის მკვეთრი ვარდნის (300C-დან 100C-მდე) პირობებში. აღმოჩნდა, რომ ციყვის მიერ მოხმარებული ჟანგბადის ოდენობა გაიზარდა, ხოლო ხვლიკისა – შემცირდა. ახსენით, რატომ.

(მაქსიმალური ქულა 1)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 50: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

40. ახსენით, თუ რატომ ვერ ვრცელდება ვაკუუმში ხმა?

(მაქსიმალური ქულა 1)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 51: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

41. დააკვირდით მოცემულ ხაზოვან მასშტაბს და უპასუხეთ კითხვებს:

41.1. რა ეწოდება 0-ის მარცხნივ დატანილ დანაყოფებიან მონაკვეთს? (მაქსიმალური ქულა 1)

41.2. მოცემული ხაზოვანი მასშტაბი ჩაწერეთ რიცხვითი მასშტაბის სახით.

(მაქსიმალური ქულა 1)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 52: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

აკადემიური უნარები

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 53: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

წაკითხული ტექსტის გააზრება ყურადღებით წაიკითხეთ და გაიაზრეთ ტექსტი. თითოეული შეკითხვის სავარაუდო პასუხებიდან

აირჩიეთ ის ვარიანტი, რომელიც მართებულია მოცემული ტექსტის მიხედვით. ამა თუ იმ შეკითხვის გაცნობის შემდეგ მასზე პასუხის გასაცემად შესაძლებელია დაგჭირდეთ ტექსტთან

დაბრუნება, შესაბამისი მონაკვეთის ხელახლა წაკითხვა და კვლავ შეკითხვაზე გადასვლა. ამას გაგიადვილებთ როგორც ტექსტის, ასევე, თითოეული შეკითხვის ბოლოს მოცემულ სათანადო აღნიშვნებზე „დაწკაპუნება“.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 54: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

შესაძლებელია, თავის ტვინის კვლევის შედეგები პედაგოგიკისთვის სასარგებლო აღმოჩნდეს? „სწავლა და თავის

ტვინი − გზა ახალი პედაგოგიკისკენ“ − ამგვარი ოპტიმისტური პათოსით უკანასკნელ წლებში უამრავი სამეცნიერო სტატია თუ წიგნი დაიწერა. თავის ტვინის ფუნქციისა და სტრუქტურის კვლევის შედეგების საფუძველზე სასწავლო მიდგომების შემუშავება განათლების მეცნიერებების ახალი მიმართულებაა, რომელიც დღითი დღე ვითარდება და სულ უფრო მეტ მნიშვნელობას იძენს. ნეიროპედაგოგიკა მდიდარ სამეცნიერო მასალას ემყარება ფსიქოლოგიიდან, პედაგოგიკიდან და ნეირომეცნიერებების სფეროდან და მიზნად ისახავს სწავლების მიდგომების შემუშავებას თავის ტვინის განვითარების კანონზომიერებათა გათვალისწინებით. ნეირობიოლოგების მიერ ტვინის განვითარების დინამიკის შესწავლამ აჩვენა, რომ ემოციები კოგნიტურ განვითარებას ახლავს თან და ფუნდამენტურ როლს ასრულებს ადამიანის მოტივაციის, თვითშეფასების, გადაწყვეტილებების მიღებისა და სწავლის უნარების განვითარებაში. თუ შესასწავლი მასალა მოსწავლისთვის საინტერესოა, თავის ტვინში ჰორმონი დოფამინი (ე. წ. სიხარულის ჰორმონი) გამოიყოფა. ადამიანი ეჩვევა დოფამინის არსებობას და ცდილობს, შეინარჩუნოს ის გარკვეულ დონეზე. სტრესის, შიშის, მღელვარების ფონზე ფიქრის, ანალიზის პროცესი ფერხდება, რადგან ამიგდალა (ტვინის სტრუქტურა, რომელიც პასუხისმგებელია ემოციური რეაქციების ფორმირებაზე) ზემოაღნიშნულ საფრთხეებს ინფორმაციის დაბლოკვით პასუხობს.

შეკითხვებზე გადასვლა: 42 43 44 45 46 47 48

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 55: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

ნეირომეცნიერებების სფეროში უახლეს მიღწევად მიიჩნევა ე. წ. სარკისებრი ნეირონების აღმოჩენა. როდესაც ჩვენ რაიმე

მოქმედებას ვასრულებთ ან რაიმე ემოციას განვიცდით, აქტიურდებიან გარკვეული ნეირონები. ეს დიდი ხანია, ცნობილია. მაგრამ საოცარი ისაა, რომ არსებობს იმგვარ ნეირონთა ჯგუფი, რომლებიც აქტიურდებიან მაშინაც კი, როცა ადამიანი აკვირდება სხვის ქცევას ან განცდას (ან წარმოიდგენს იმავეს ისე, თითქოს ეს ყველაფერი მის თავს ხდებოდეს). ეს ე. წ. სარკისებრი ნეირონები „ვერ ამჩნევენ“ განსხვავებას ჩვენსა და სხვებს შორის. ნეირომეცნიერები ვარაუდობენ, რომ სწორედ ეს ნეირონები მონაწილეობენ ემპათიის განვითარებაში, სხვა ადამიანის ქცევის გაგებასა და იმიტაციის მეშვეობით ახალი უნარების ჩამოყალიბებაში.

მოსწავლეთა ემოციური მოუმწიფებლობა დისციპლინის პრობლემებსა და კოგნიტური უნარების განვითარებაში დაბრკოლებებს იწვევს. ნეიროპედაგოგიკა გვირჩევს, მოსწავლეებს მივაწოდოთ ინფორმაცია ტვინის ფუნქციონირების შესახებ, რაც ხელს შეუწყობს საკუთარი თავის მართვის, თვითკონტროლისა და რეფლექსიის უნარების განვითარებას; ასევე, სწავლის სტრატეგიების გააზრებულად გამოყენებას.

დღეისთვის ნეიროპედაგოგიკის შესახებ სამეცნიერო წრეებში ცხარე დებატები იმართება. ამ მიმართულების მომხრეები ნეიროპედაგოგიკის მთავარ დამსახურებად მიიჩნევენ მის მიერ ნეირომეცნიერული ცოდნის გამოყენებას სწავლის, როგორც ქცევის, ასევე, ზოგადად, ქცევის ასახსნელად. სკეპტიკოსებს კი მიაჩნიათ, რომ ნეიროპედაგოგიკური „აღმოჩენები“ სხვა არაფერია, თუ არა ფსიქოლოგიაში წლების განმავლობაში დაგროვებული ცოდნა.

შეკითხვებზე გადასვლა: 42 43 44 45 46 47 48

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 56: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

42. რა ფუნქცია აქვს პირველი აბზაცის მეორე წინადადებას ტექსტში? (ა) მასში წარმოდგენილია ტექსტის პირველ წინადადებაში მოცემული შეკითხვის ამომწურავი და დამაჯერებელი პასუხი. (ბ) გამოკვეთს ინტერესს განათლების მეცნიერებების იმ ახალი მიმართულების მიმართ, რომლის შესახებაც საუბარია მთელ

ტექსტში. (გ) მიანიშნებს ნეირომეცნიერული ცოდნის პედაგოგიკაში გამოყენების აუცილებლობასა და ამ მიმართულების მაღალ

სამეცნიერო ღირებულებაზე. (დ) ადასტურებს ნეიროპედაგოგიკის მაღალ პრაქტიკულ ღირებულებას და განამტკიცებს მოსაზრებას მისი წარმატებით

გამოყენების შესაძლებლობის შესახებ.

დაბრუნება ტექსტის I გვერდზე დაბრუნება ტექსტის II გვერდზე

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 57: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

43. ტექსტის მიხედვით, ემოციასა და სწავლის პროცესს შორის მიმართების შესახებ შეიძლება ითქვას, რომ: (ა) ემოციები ცალსახად დადებით გავლენას ახდენს სასწავლო პროცესზე, ზრდის მოტივაციას, ხელს უწყობს აზროვნების

პროცესს. (ბ) სასწავლო პროცესის თანმხლები ემოციები თავის ტვინში ნეირობიოლოგიურ ცვლილებებს იწვევს, რაც არსებული

ინტელექტუალური რესურსების გააქტიურებას განაპირობებს. (გ) სასწავლო პროცესის თანმხლები ნებისმიერი ემოციის გადამუშავებაზე თავის ტვინის ნაწილი − ამიგდალა − არის

პასუხისმგებელი, რომელიც აფერხებს კოგნიტურ პროცესებს. (დ) პოზიტიური ემოციების გამოწვევის გზით სწავლისა და, ზოგადად, შემეცნებითი პროცესების გაუმჯობესება მიიღწევა. დაბრუნება ტექსტის I გვერდზე

დაბრუნება ტექსტის II გვერდზე

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 58: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

44. მესამე აბზაცში ვკითხულობთ: „სარკისებრი ნეირონები „ვერ ამჩნევენ“ განსხვავებას ჩვენსა და სხვებს შორის“. ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან რომელია ამ წინადადების მართებული ინტერპრეტაცია? (ა) სარკისებრი ნეირონების გააქტიურება თავის ტვინის ფუნქციონირების ერთგვარი შეცდომაა, რაც ადამიანის მცდარი

ქმედებების საფუძველს ქმნის. (ბ) სარკისებრი ნეირონების გააქტიურებისთვის აუცილებელი პირობაა, რომ ადამიანი იმავე ქცევას ახორციელებდეს, რასაც

აკვირდება სხვა ადამიანის შემთხვევაში. (გ) სარკისებრი ნეირონების გააქტიურება სხვა ადამიანის ქცევისა თუ განცდის სიმულაციის საშუალებას იძლევა. (დ) სარკისებრი ნეირონები აქტიურდებიან მაშინაც კი, როცა ადამიანი სხვა ადამიანის მიმართ ემპათიას განიცდის.

დაბრუნება ტექსტის I გვერდზე

დაბრუნება ტექსტის II გვერდზე

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 59: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

45. ქვემოთ მოცემულია მოსწავლის მიერ საკუთარი თავის მართვის უნარების გასავითარებელი სტრატეგიები. მათგან რომელს მოეპოვება დასაბუთება ტექსტში? (ა) მივცეთ შენიშვნა არასასურველი ქცევის გამოვლენის შემთხვევაში. (ბ) ვაჩვენოთ კონფლიქტურ სიტუაციაზე გონივრული რეაგირების მაგალითი. (გ) ვესაუბროთ ამა თუ იმ სასურველი ქცევის მორალურ მხარეზე. (დ) მასთან ერთად განვიხილოთ კონფლიქტურ სიტუაციაზე გონივრული რეაგირების გზები. დაბრუნება ტექსტის I გვერდზე

დაბრუნება ტექსტის II გვერდზე

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 60: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

46. ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან რომელ წინადადებათა წყვილში არ არის წარმოდგენილი წინაპირობა (I) და შედეგი (II) სწორი თანმიმდევრობით? (ა) I. მოსწავლეს ეშინია მასწავლებლის;

II. მას უჭირს ფიქრი და ინფორმაციის ანალიზი.

(ბ) I. შესასწავლი მასალა მოსწავლისთვის საინტერესოა; II. მას სასიამოვნო ემოცია ეუფლება.

(გ) I. მოსწავლემ იცის თავის ტვინის ფუნქციონირების თავისებურებები; II. მას შეუძლია სწავლის სტრატეგიების გააზრებულად გამოყენება.

(დ) I. მოსწავლეს არ აქვს კარგად განვითარებული საკუთარი თავის მართვის უნარი; II. ის ემოციურად მოუმწიფებელია.

დაბრუნება ტექსტის I გვერდზე

დაბრუნება ტექსტის II გვერდზე

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 61: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

47. რატომ არის ტექსტის ბოლო წინადადებაში სიტყვა აღმოჩენები ბრჭყალებში ჩასმული? (ა) მიგვანიშნებს ნეიროპედაგოგიკის მოწინააღმდეგეების სკეპტიკურ დამოკიდებულებაზე ამ ახალი მიმართულების

მიმართ. (ბ) მიგვანიშნებს ნეიროპედაგოგიკური მიგნებების დაბალ სამეცნიერო და პრაქტიკულ ღირებულებაზე. (გ) ხაზგასმულია ტექსტის ავტორის სკეპტიკური დამოკიდებულება ნეიროპედაგოგიკური მიგნებების მიმართ. (დ) ხაზგასმულია ნეიროპედაგოგიკის მოწინააღმდეგეთა კრიტიკული დამოკიდებულების უსაფუძვლობა. დაბრუნება ტექსტის I გვერდზე

დაბრუნება ტექსტის II გვერდზე

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 62: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

48. პირველი აბზაცის დასაწყისში დასმულია შეკითხვა: „შესაძლებელია, თავის ტვინის კვლევის შედეგები პედაგოგიკისთვის სასარგებლო აღმოჩნდეს?“ ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან რომელია მისი პასუხი?

(ა) არ არის შესაძლებელი, რადგან ნეიროპედაგოგიკამ ვერ მოიპოვა სათანადო და დამაჯერებელი კვლევითი

მტკიცებულებები სასწავლო პროცესის გასაუმჯობესებელი სტრატეგიების სასარგებლოდ. (ბ) შესაძლებელია, რადგან ნეიროპედაგოგიკა ნეირომეცნიერული კვლევის შედეგების გამოყენების გზით სასწავლო

პროცესის გასაუმჯობესებლად შეიმუშავებს რეკომენდაციებს. (გ) შესაძლებელია, რადგან ნეიროპედაგოგიკა სრულიად განსხვავებულ მიდგომებს გვთავაზობს სასწავლო კონტექსტის და,

ზოგადად, საგანმანათლებლო პროცესის გასაუმჯობესებლად. (დ) არ არის შესაძლებელი, რადგან ნეიროპედაგოგიკის მცდელობამ, ახლებურად გაიაზროს სასწავლო პროცესი,

სამეცნიერო წრეების ყურადღება ვერ მიიპყრო.

დაბრუნება ტექსტის I გვერდზე დაბრუნება ტექსტის II გვერდზე

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 63: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

49. ანალიტიკური წერა

რამდენიმე დიალოგი სოციალური ქსელიდან:

***

- ,,ვინმემ ამომახსნევინეთ ეს ამოცანა, PLEASE !“ – გიო

- ,,მე უკვე ამოვხსენი, არც ისე რთულია.“ – ნინო

- ,,ყოჩაღ, ნინო, მართლა ბიჭივით ჭკუა გაქვს.“ – ეკა (მათემატიკის მასწავლებელი)

***

- ,,მასწავლებელმა დამაბარა, მეთქვა, რომ ნიკა ძალიან ზარმაცობს.“ – ნატოს მშობელი - ,,ჩემი შვილი, მართალია, ზარმაცია, მაგრამ ძალიან ნიჭიერია!“ – ნიკას დედა - – ნატოს მშობელი

***

- ,,ეს სპექტაკლი გიორგის ჯერ არ უნახავს.“ – ელენე - ,,მიდი, პირველად შენ დაპატიჟე, მაგრად გაუხარდება.“ – ნიკა - ,,ო, კაი რა... ბიჭთან ურთიერთობაში გოგო არ უნდა იყოს ინიციატორი!“ – ელენე - ჰაჰა, რომელ საუკუნეში ხარ ? )) – ნიკა

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Page 64: საგნობრივი ცოდნა - edu.aris.ge · 3. ზმნაში აუღზრდია გვხვდება აღ ზმნისწინის არამართებული

სტერეოტიპების შესახებ ბევრს ვერაფერს წავიკითხავთ სახელმძღვანელოებში, მათ შესახებ არაფერი ისწავლება სკოლებში, თუმცა, სტერეოტიპული წარმოდგენები ღრმად არის ჩამჯდარი ადამიანების ცნობიერებაში. ინფორმაცია, რომელსაც სტერეოტიპი გვაწვდის, ყურადსაღებიცაა. ესაა გარკვეული ტიპის სქემა, რომელიც შეიძლება დაგვეხმაროს ინფორმაციის დამუშავებაში.

სტერეოტიპი – [ბერძ. stereos მაგარი, მკვრივი და typos ანაბეჭდი] – ლითონის მთლიანი საბეჭდი ფორმა, რომელიც წარმოადგენს სტამბური ანაწყობის ან კლიშეს ზუსტ ასლს, რომელიც ერთხელ ჩამოყალიბების შემდეგ ძნელად იცვლება.

იმსჯელეთ: • როგორ იკიდებს ფეხს ჩვენს აზროვნებაში სტერეოტიპები; • რა უარყოფითი შედეგები შეიძლება განაპირობოს სტერეოტიპულმა, ტრაფარეტულმა აზროვნებამ; • როგორ შეიძლება გავუმკლავდეთ საზოგადოებაში დამკვიდრებულ სტერეოტიპებს.

მსჯელობის გასამყარებლად მოიყვანეთ არგუმენტები და მაგალითები. თქვენ მიერ დაწერილი თხზულება უნდა შეიცავდეს, სულ მცირე, 100 სიტყვას.

(მაქსიმალური ქულა 11)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49