დასავლეთშიიმიგრაცია...

დასავლეთში იმიგრაცია, აკულტურაცია და არაჯანსაღი

კვებითი პატერნები

ია შეყრილაძე, ნინო ჯავახიშვილი, ქეთი ჭანტურია

ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი; ფსიქოლოგიის ინსტიტუტი

King’s College London, London, UK

[email protected]

საკვლევი საკითხის განსაზღვრაანორექსია და ბულიმია დიდი ხნის განმავლობაში ითვლებოდა „დასავლეთის“ ქალების დაავადებებად.

ანორექსიას განვითარება ხდება მაშინ, როდესაც ახალ კულტურასთან მორგებას თან ახლავს ძლიერი სტრესი.

ვესტრენიზაციის ჰიპოთეზა: დასავლური კულტურის

სტანდარტების გავლენა კვებითი აშლილობების ზრდაზე

საქართველოში იმატებს კვებითი აშლილობები.

მოსახლეობის დასავლეთში მზარდი მიგრაციის ფონზე ცოტაა კვლევა მათი ადაპტაციის შედეგებზე.

კულტურის ცვლილება და კვებითიაშლილობები

მაღალი აკულტურაცია

მაღალი რისკი

მაღალი აკულტურაცია

დაბალი რისკი

კულტურის ცვლილება/

აკულტურაცია

არაჯანსაღი

კვებითი ჩვევები

კულტურის ცვლილება მნიშვნელოვან კავშირშია კვებით აშლილობებთან (Doris et al. 2015)

• კულტურულადგანპირობებული

• კულტურისცვლილება

• აკულტურაციისსტრესი

• ვესტერნიზაცია

ცვლადები

კვებ

ით

ი

აშლ

ილ

ობ

ები

ს პა

ტერ

ნებ

ი

არაჯანსაღი კვებითი ქცევები, რომლებიც მსგავსია კვებითი აშლილობებისა, თუმცა

ნაკლებად ხშირი და ინტენსიურია; გამოიხატება ისეთ ასპექტებში, როგორიცაა,

საკვების შეზღუდვა, წონასთან და ფორმასთან დაკავშირებული წუხილი.

აკუ

ლტ

ურ

აცი

ა

ფსიქოლოგიური ცვლილების პროცესი, რომელიც თან ახლავს ახალ კულტურასთან (ენა, ღირებულებები, წესები ) ადაპტაციას.

აკულტურაციის სტრესი (Berry, 1970, 1990) –ინდივიდის რეაქცია მრავალგვარ ცვლილებაზე,

დანაკარგზე, გაურკვევლობაზე; გავლენას ახდენს მის კულტურულ ორიენტაციასა და

კეთილდღეობაზე.

აკულტურაციისსტრატეგიები (Berry, 1970,

1990)

ინტეგრაცია: ორივე კულტურული იდენტობის

ინტერესი

ასიმილაცია: მხოლოდ ახალი კულტურის იდენტობის


სეპარაცია: მხოლოდ საწყისი კულტურის იდენტობის


მარგინალიზაცია: არც ერთი კულტურული იდენტობის


კვებითი პატერნები:

საკვების შეზღუდვა, ჭამის წუხილი,ფორმის წუხილი, წონის წუხილი

ინტეგრაცია ხასიათდება ადაპტაციის საუკეთესო, ხოლო მარგინალიზაცია - ყველაზე ცუდი შედეგებით (Berry, 2006; Ward & Kus, 2012; Ward & Geeraert, 2016)

აკულტურაციის და კვებითი ცვლადები

ჰიპოთეზა 1

დასავლეთში ხანგრძლივი პერიოდით საცხოვრებლად გადასვლა ზრდის კვებითი

აშლილობების განვითარების რისკს.

დამოუკიდებელი ცვლადი:დასავლეთის უცხო ქვეყანაში

ცხოვრება

დამოკიდებული ცვლადი: კვებითი პატერნები/კვებითი აშლილობების

პატერნები

დასავლეთში საცხოვრებლად

გადასვლა

ჯანსაღი კვების პატერნები

შუალედური კვების პატერნები

ყველაზე არაჯანსაღი კვების პატერნები

ინტეგრაცია

ასიმილაცია

სეპარაცია

მარგინალიზაცია


შერჩევა

სულ 506

ხელმისაწვდომი და თოვლის გუნდის კომბინაცია

ექსპერიმენტული ჯგუფი: ა.შ.შ.-სა და დიდ ბრიტანეთში მცხოვრები (მინიმუმ 6 თვით) 18-55 წ. ქართველი ქალები

(253) ბრიტანეთი: 105 აშშ: 148

საკონტროლო ჯგუფი: საქართველოში მცხოვრები იმავე ასაკობრივი და მსგავსი დემოგრაფიული მონაცემების

მქონე, საზღვარგარეთ ცხოვრების გამოცდილების არმქონე ქართველი ქალები (253)

ქრონოლოგიურად ჯერ ექსპერიმენტული ჯგუფის მონაცემები შეგროვდა, რასაც მოერგო საკონტროლო ჯგუფი (შეგროვდა 345 მონაცემი, 92 ამოღებულ იქნა).

შრომატევადი პროცედურა: ინტენსიური ძიება, პირადი კონტაქტები, ადგილობრივ

სათვისტომოებთან/ა.შ. კონტაქტი, მაღალი უკუგება.

საზომები

1. დემოგრაფიული ნაწილი::5 საერთო კითხვა (ო.მ., განათლება, სმი +19 კითხვა ემიგრანტებთან (უცხოეთში გადასვლის ასაკი,

ხანგრძლივობა, ფინანსური მდგომარეობა, არალეგალობისგამოცდილება, ადგილობრივზე ქორწინება, ა.შ.)

2. აღმოსავლეთ აზიელთა აკულტურაციის საზომი (EAAM) (Barry, 2001):ოთხფაქტორიანი საზომი (ინტეგრაცია, ასიმილაცია, სეპარაცია,

მარგინალიზაცია); თვითანგარიშის საზომი 28 დებულებით, რომელსაც ვეთანხმები ან არ ვეთანხმები 7-ქულიან სკალაზე (მაგ: “როდესაც

სახლში ვარ, ჩვეულებრივ ინგლისურად ვსაუბრობ”)

EAAM გაიარა ვალიდაცია CFA. Fit indices : χ2= 690.09, df = 316, p =0.000, RMSEA= 0.07, CFI= 0.81, TLI= 0.79 (ჯავახიშვილი და სხვ,

2016). EDEQ გამოყენებულია ქართულ პოპულაციაზე (Genders et al. 2008)

4. კვებითი აშლილობების შესასწავლი კითხვარი (EDE-Q) (Fairburn &

Beglin, 1994; 2008): 4 ქვესკალა (საკვების შეზღუდვა, ჭამაზე წუხილი, წონაზე წუხილი, ფორმაზე წუხილი) და გლობალური ქულა. 28 კითხვა ბოლო 4 კვირაზე (0-არც ერთი დღე, 6 - ყოველდღე) (მაგ:“შეგიზღუდავთთუ არა საკვები წონაში დაკლების ან ფორმების შეცვლის მიზნით?”)

შედეგები


იმიგრაციის გავლენა კვებით

პატერნებზე



იმიგრაციის გავლენა კვებით

პატერნებზე

BMI-ს კოვარიატად შეყვანამ MANCOVA-ში შეამცირა ორ ჯგუფს შორის სხვაობა ჭამის წუხილთან დაკავშირებით, F (1, 498) = 2.45, p = 0.118, partial η2 = 0.01, და კიდევ უფრო გაზარდა სხვაობა საკვების შეზღუდვასთან მიმართებაში, F(1, 498) = 7.53, p = 0.006, partial η2 = 0.02.

ჰიპოთეზა 1 ნაწილობრივ დადასტურდა: რისკ ფაქტორი

EDEQ ხუთიდან ერთ -საკვების შეზღუდვასთან

მიმართებაში.



აკულტურაციის სტრატეგიები და

კვებითი პატერნები

კორელაცია და რეგრესია

ჰიპოთეზა 2 ნაწილობრივ დადასტურდა: ინტეგრაციაკავშირშია ყველაზე ჯანსაღ

შედეგებთან, ხოლო სეპარაცია და მარგინალიზაცია - გამოიკვეთა

როგორც არაჯანსაღი კვების პრედიქტორი 5-დან 4 სკალაზე

შედეგთა შეჯამებადასავლეთში იმიგრაცია და კვებითი პატერნები

EDEQ შედეგები

EDEQ

საკვების

შეზღუდვა

EDEQ

ჭამის

წუხილი

EDEQ

ფორმის

წუხილი

EDEQ

წონის

წუხილი

EDEQ

გლობალუ



იცცც



მშობლიური

კულტურის

ახალი


აკულტურაციის

სტრატეგიები

კულტურული

ორიენტაციები

მშობლიური კულტურის ორიენტაცია

ახალი


ორიენტაცია

ინტეგრაცია ასიმილაცია

სეპარაცია მარგინალიზაც

ყველაზე ჯანსაღი

ყველაზე ნაკლებად ჯანსაღი

საუკეთესო შედეგები

ნაკლებად ჯანსაღი შედეგები





აკულტურაცია და კვებითი პატერნები

დემოგრაფიული მონაცემები

Variables M Mdn SD Minimum Maximum N

Age of Relocation 29.43 29 7.47 10 54 253

Length of Residence 11.56 12 6.30 0.6 25 253

Body Mass Index 24.12 23.24 4.71

Married to

British/American

67 (26.5%)

Undocumented 50 (20%)

დისკუსიააკულტურაცია და კვებითი პატერნები

ინტეგრაცია ასოცირდება ყველაზე

ჯანსაღ, ხოლო სეპარაცია და

მარგინალიზაცია ყველაზე ნაკლებად ჯანსაღ შედეგებთან.

მნიშვნელოვანი კორელაცია 5-დან 4

სკალაზე: ჭამის, წონის, ფორმის და

გლობალური ქულებთან

დასავლეთში ცხოვრების ხანგრძლივობა

კონტექსტი და აკულტურაციის

სტრატეგია

კავშირი

დიასპორასთან

საზომის შეზღუდვები (ქვეყნის სპეციფიკა, გარე

ფაქტორები, იმიგრაციამდელი ს.ფ.)

დისკუსიაიმიგრაცია და კვებითი პატერნები

დასავლეთში საცხოვრებლად გადასვლა

მცირედით ზრდის კვებითი აშლილობების

რისკს ქართველ ქალებში ზეგავლენას ახდენს რა

მხოლოდ საკვების შეზღუდვაზე.

შერჩევა და მისი სპეციფიური

მახასიათებლები

ვეტერანები (20% <5)

მედიანა = 12 წელი

ნებაყოფლობითი და სასურველი

თეთრკანიანი, ევროპელი და

ქრისტიანი; შედარებითი

კულტურული მსგავსება

A priori ჯგუფთაშორისიგანსხვავებები (ქვეყანა,

მოტივები, ენა, განათლება, ა.შ.)

შეჯამება და დასკვნები

• დადგინდა, რომ მცირედი რისკი ახლავს „დასავლეთში“ საცხოვრებლად გადასვლას და აღნიშნული რისკი იზრდება გარკვეულ გარემოებებში.

დასავლეთში საცხოვრებლად გადასვლა

• ინტეგრაცია - აკულტურაციის ყველაზე სახარბიელო სტრატეგია

• ახალი კულტურის დაბალი ორიენტაცია პრედიქტორია არაჯანსაღი კვებითი ჩვევების.

• ეჭვქვეშ დადგა საწყისი კულტურის ორიენტაციის თანაბარი მნიშვნელობა სხვა ქვეყანაში ცხოვრების გვიან ეტაპზე.

• დადასტურდა იმ საზოგადოებაში ინტეგრაციის მნიშვნელობა, რომელშიც ვცხოვრობთ.

• სიფრთხილე დასკვნების განზოგადებისას!

აკულტურაცია და საზოგადოებაში ინტეგრირება

გმადლობთყურადღებისათვის!

შეზღუდვები და სამომავლო მიმართულებები

ტენდენციური შერჩევა

ახალგაზრდების ნაკლებობა შერჩევაში

ელექტრონული გამოკითხვის

გავრცელებული შეზღუდვები

სხვა მნიშვნელოვანი ცვლადები არ იყო

შესწავლილი (ენის ფლობა, წასვლის

მოტივაცია, კომორბიდობა)

სხვადასხვა ქვეყნების ქართველი

იმიგრანტების მახასიათებლებისა და

კეთილდღეობის მონაცემების შესწავლა

ახლადჩასულების და ახალგაზრდების

შესწავლა

სხვა შინაგანი და გარეგანი ფაქტორების

უკეთ გამოკვლევა (მოტივაცია, საიმიგრაციო

პოლიტიკა, კვების ინდუსტრია, ა.შ.)

ქვეყანათაშორისი განსხვავება

References:• Ardens-Thós, J. and Van de Vijver, J. R. (2006). “Assessment of psychological acculturation,” In The Cambridge handbook of acculturation psychology, ed. D.L.

Sam and J. W. Berry (Cambridge: Cambridge University Press), 142-162.

• Barry, D. T. (2001). Development of a new scale for measuring acculturation: the East Asian acculturation measure (EAAM). J. Immig, Health. 3, 193-197. doi: 10.1023/A:1012227611547

• Berry, J. W. (1970). Marginality, stress and ethnic identification in an acculturated Aboriginal community. J. Cross-Cult. Psych. 1, 239-252. doi: 10.1177/135910457000100303

• Berry, J. W. (1990). “Psychology of Acculturation,” in Applied Cross-Cultural Psychology, ed. R. W. Brislin (California: Sage), 232-253.Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders – 5th edition; American Psychiatric Association, 2013.

• Berry, J. W. (2006). “Contexts of Acculturation,” in The Cambridge Handbook of Acculturation Psychology, eds. D.L. Sam and J. W. Berry (Cambridge: Cambridge University Press), 17-42.

• Doris, E., Shekriladze, I., Javakhishvili, N., Johnes, R., Treasure, J., and Tchanturia, K. (2015). Is cultural change associated with eating disorders? A systematic review of the literature. Eat. and Weight Disord. 20, 149-60. doi: 10.1007/s40519-015-0189-9

• Fairburn, C. G., and Beglin, S. J. (1994). Assessment of eating disorders: interview or self-report questionnaire? Int. J. Eat. Disord. 16, 363-370.

• Shekriladze, I., and Tchanturia, K. (2016). “Acculturation to West in the Context of Eating Disorders,” in Encyclopedia of Feeding and Eating Disorders, ed. T.Wade (Springer Nature Singapore) 1-4.

• Ward, C. and Kus, L. (2012). Back to and beyond Berry’s basics: the conceptualization, operalization and classification of acculturation. Int. J. Intercult. Relat. 36, 472-485. doi: 10.1016/j.ijintrel.2012.02.002

• Ward, C. and Geeraert, N. (2016). Advancing acculturation theory and research: the acculturation process in its ecological context. Current. Opin. In Psycho, 8, 98-104. doi: 10.1016/j.copsyc.2015.09.021

დასავლეთშიიმიგრაცია...

Documents

Transcript of დასავლეთშიიმიგრაცია...