საქართველოს კანონი ქალთა...

21
საქართველოს კანონი ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის აღკვეთის, ძალადობის მსხვერპლთა დაცვისა და დახმარების შესახებ (სათაური 4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან) თავი I ზოგადი დებულებანი მუხლი 1. კანონის რეგულირების სფერო (22.06.2016. N5446 ამოქმედდეს გამოქვეყნებიდან 30-ე დღეს) 1. ეს კანონი განსაზღვრავს საზოგადოებრივ თუ პირად ცხოვრებაში ქალთა მიმართ ძალადობისათვის ან/და ოჯახში ძალადობისათვის დამახასიათებელ ქმედებათა ერთობლიობას, ძალადობის გამოვლენისა და აღკვეთის სამართლებრივ და ორგანიზაციულ საფუძვლებს, აგრეთვე მსხვერპლთა სოციალური და სამართლებრივი დაცვისა და დახმარების გარანტიებს. (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან) 2. ეს კანონი, ამ კანონით დადგენილ თავისებურებათა გათვალისწინებით, ვრცელდება ასევე იმ ურთიერთობებზე, რომლებითაც ირღვევა არასრულწლოვნის კონსტიტუციური უფლებები და თავისუფლებები უგულებელყოფით ან/და ფიზიკური, ფსიქოლოგიური, ეკონომიკური, სექსუალური ძალადობით ან იძულებით. მუხლი 2. კანონის მიზანი (28.12.2009 N 2507 ამოქმედდეს 2010 წლის 1 აპრილიდან) ამ კანონის მიზანია: ა) ოჯახის წევრთა უფლებრივი თანასწორობის აღიარებით მათი უფლებებისა და თავისუფლებების დაცვის, ფიზიკური და ფსიქოლოგიური ხელშეუხებლობის, ოჯახური ღირებულებების დაცვის საკანონმდებლო გარანტიების შექმნის უზრუნველყოფა; 1 ) ქალთა უფლებებისა და თავისუფლებების დაცვის, ფიზიკური, ფსიქოლოგიური, სექსუალური და ეკონომიკური ხელშეუხებლობის საკანონმდებლო გარანტიების შექმნის უზრუნველყოფა; (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან) ბ) ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის გამოვლენისათვის, აღკვეთისა და თავიდან აცილებისათვის ეფექტიანი საკანონმდებლო მექანიზმების შექმნა; (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან) გ) მსხვერპლთათვის მართლმსაჯულების ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფის სისტემის შექმნა; (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან) დ) მსხვერპლთა დაცვის, დახმარებისა და რეაბილიტაციის საფუძვლების შექმნა; (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან) ე) ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის თავიდან აცილებისათვის და ძალადობის წინააღმდეგ საბრძოლველად სხვადასხვა ინსტიტუტს შორის თანამშრომლობის უზრუნველყოფა; (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან) ვ) მოძალადეთა დამოკიდებულებებისა და ქცევის კორექციისკენ მიმართული ღონისძიებების განხორციელების ხელშეწყობის უზრუნველყოფა. (4.05.2017. N761

Transcript of საქართველოს კანონი ქალთა...

Page 1: საქართველოს კანონი ქალთა ...femicide.ge/res/docs/20.pdfსაქართველოს კანონი ქალთა მიმართ

საქართველოს კანონი

ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობისაღკვეთის, ძალადობის მსხვერპლთა დაცვისა და დახმარების

შესახებ (სათაური 4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

თავი Iზოგადი დებულებანი

მუხლი 1. კანონის რეგულირების სფერო (22.06.2016. N5446 ამოქმედდეს გამოქვეყნებიდან30-ე დღეს)

1. ეს კანონი განსაზღვრავს საზოგადოებრივ თუ პირად ცხოვრებაში ქალთა მიმართძალადობისათვის ან/და ოჯახში ძალადობისათვის დამახასიათებელ ქმედებათაერთობლიობას, ძალადობის გამოვლენისა და აღკვეთის სამართლებრივ დაორგანიზაციულ საფუძვლებს, აგრეთვე მსხვერპლთა სოციალური და სამართლებრივიდაცვისა და დახმარების გარანტიებს. (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

2. ეს კანონი, ამ კანონით დადგენილ თავისებურებათა გათვალისწინებით,ვრცელდება ასევე იმ ურთიერთობებზე, რომლებითაც ირღვევა არასრულწლოვნისკონსტიტუციური უფლებები და თავისუფლებები უგულებელყოფით ან/და ფიზიკური,ფსიქოლოგიური, ეკონომიკური, სექსუალური ძალადობით ან იძულებით.

მუხლი 2. კანონის მიზანი (28.12.2009 N 2507 ამოქმედდეს 2010 წლის 1 აპრილიდან)ამ კანონის მიზანია:ა) ოჯახის წევრთა უფლებრივი თანასწორობის აღიარებით მათი უფლებებისა და

თავისუფლებების დაცვის, ფიზიკური და ფსიქოლოგიური ხელშეუხებლობის, ოჯახურიღირებულებების დაცვის საკანონმდებლო გარანტიების შექმნის უზრუნველყოფა;

ა1) ქალთა უფლებებისა და თავისუფლებების დაცვის, ფიზიკური, ფსიქოლოგიური,სექსუალური და ეკონომიკური ხელშეუხებლობის საკანონმდებლო გარანტიების შექმნისუზრუნველყოფა; (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

ბ) ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის გამოვლენისათვის,აღკვეთისა და თავიდან აცილებისათვის ეფექტიანი საკანონმდებლო მექანიზმების შექმნა;(4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

გ) მსხვერპლთათვის მართლმსაჯულების ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფისსისტემის შექმნა; (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

დ) მსხვერპლთა დაცვის, დახმარებისა და რეაბილიტაციის საფუძვლების შექმნა;(4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

ე) ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის თავიდან აცილებისათვისდა ძალადობის წინააღმდეგ საბრძოლველად სხვადასხვა ინსტიტუტს შორისთანამშრომლობის უზრუნველყოფა; (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

ვ) მოძალადეთა დამოკიდებულებებისა და ქცევის კორექციისკენ მიმართულიღონისძიებების განხორციელების ხელშეწყობის უზრუნველყოფა. (4.05.2017. N761

Page 2: საქართველოს კანონი ქალთა ...femicide.ge/res/docs/20.pdfსაქართველოს კანონი ქალთა მიმართ

ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

მუხლი 3. ოჯახში ძალადობა (17.10.2014. N 2697 ამოქმედდეს გამოქვეყნებიდან მე-15 დღეს.)ოჯახში ძალადობა გულისხმობს ოჯახის ერთი წევრის მიერ მეორის

კონსტიტუციური უფლებებისა და თავისუფლებების დარღვევას უგულებელყოფით ან/დაფიზიკური, ფსიქოლოგიური, ეკონომიკური, სექსუალური ძალადობით ან იძულებით.

მუხლი 31. ქალთა მიმართ ძალადობა (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)1. ქალთა მიმართ ძალადობა გულისხმობს საზოგადოებრივ თუ პირად ცხოვრებაში

ქალების მიმართ გენდერული ნიშნით ჩადენილი ძალადობისათვის დამახასიათებელყველა ქმედებას, რომელთაც შედეგად მოჰყვება ან შეიძლება მოჰყვეს ქალებისთვისფიზიკური, ფსიქოლოგიური ან სექსუალური ტანჯვის ან ეკონომიკური ზიანის მიყენება,მათ შორის, ასეთი ქმედებების ჩადენის მუქარა, ქალების იძულება ან მათთვისთავისუფლების თვითნებური აღკვეთა. 2. ამ კანონის მიზნებისთვის ქალად მიიჩნევა აგრეთვე 18 წელს მიუღწეველიმდედრობითი სქესის არასრულწლოვანი.

მუხლი 4. კანონში გამოყენებულ ტერმინთა განმარტებაამ კანონში გამოყენებულ ტერმინებს აქვთ შემდეგი მნიშვნელობა:ა) ფიზიკური ძალადობა – ცემა, წამება, ჯანმრთელობის დაზიანება, თავისუფლების

უკანონო აღკვეთა ან სხვა ისეთი მოქმედება, რომელიც იწვევს ფიზიკურ ტკივილს ანტანჯვას; ჯანმრთელობის მდგომარეობასთან დაკავშირებული მოთხოვნებისდაუკმაყოფილებლობა, რაც იწვევს მსხვერპლის ჯანმრთელობის დაზიანებას ანსიკვდილს; (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

ბ) ფსიქოლოგიური ძალადობა – შეურაცხყოფა, შანტაჟი, დამცირება, მუქარა ან სხვაისეთი მოქმედება, რომელიც იწვევს ადამიანის პატივისა და ღირსების შელახვას;

გ) იძულება – ადამიანის ფიზიკური ან ფსიქოლოგიური იძულება, შეასრულოს ან არშეასრულოს მოქმედება, რომლის განხორციელება ან რომლისგან თავის შეკავება მისიუფლებაა, ანდა საკუთარ თავზე განიცადოს თავისი ნება-სურვილის საწინააღმდეგოზემოქმედება;

დ) სექსუალური ძალადობა – სქესობრივი კავშირი ძალადობით, ძალადობისმუქარით ან მსხვერპლის უმწეობის გამოყენებით; სქესობრივი კავშირი ან სექსუალურიხასიათის სხვაგვარი მოქმედება ან გარყვნილი ქმედება არასრულწლოვნის მიმართ;

ე) ეკონომიკური ძალადობა – ქმედება, რომელიც იწვევს საკვებით, საცხოვრებელიდა ნორმალური განვითარების სხვა პირობებით უზრუნველყოფის, საკუთრებისა დაშრომის უფლებების განხორციელების, აგრეთვე თანასაკუთრებაში არსებული ქონებითსარგებლობისა და კუთვნილი წილის განკარგვის უფლების შეზღუდვას;

ე1) არასრულწლოვნის კანონიერი ინტერესების უგულებელყოფა − მშობლის(მშობლების), სხვა კანონიერი წარმომადგენლის ან/და სხვა პასუხისმგებელი პირის მიერარასრულწლოვნის ფიზიკური და ფსიქოლოგიური საჭიროებების დაუკმაყოფილებლობა,საფრთხისაგან დაუცველობა, საბაზისო განათლების უფლების შეზღუდვა, დაბადებისრეგისტრაციის, სამედიცინო და სხვა მომსახურებებით სარგებლობისათვის აუცილებელი

Page 3: საქართველოს კანონი ქალთა ...femicide.ge/res/docs/20.pdfსაქართველოს კანონი ქალთა მიმართ

მოქმედებების განუხორციელებლობა, თუკი მშობელს (მშობლებს), სხვა კანონიერწარმომადგენელს ან/და სხვა პასუხისმგებელ პირს აქვს (აქვთ) სათანადო ინფორმაცია დაშესაძლებლობა და ხელი მიუწვდება (მიუწვდებათ) შესაბამის მომსახურებაზე; (4.05.2017.N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

ვ) მსხვერპლი – ქალი, აგრეთვე ოჯახის ნებისმიერი წევრი, რომელთაკონსტიტუციური უფლებები და თავისუფლებები დაირღვა უგულებელყოფით ან/დაფიზიკური, ფსიქოლოგიური, ეკონომიკური ან სექსუალური ძალადობით ან იძულებითდა რომლებსაც მსხვერპლის სტატუსი განუსაზღვრა საქართველოს შინაგან საქმეთასამინისტროს შესაბამისმა სამსახურმა, სასამართლო ორგანომ ან/და გენდერულითანასწორობის, ქალთა მიმართ ძალადობისა და ოჯახში ძალადობის საკითხებზემომუშავე უწყებათაშორის კომისიასთან არსებულმა ქალთა მიმართ ძალადობის ან/დაოჯახში ძალადობის მსხვერპლის სტატუსის განმსაზღვრელმა ჯგუფმა (შემდგომ −მსხვერპლის იდენტიფიცირების ჯგუფი). მსხვერპლად მიიჩნევა აგრეთვეარასრულწლოვანი, რომლის კანონიერი ინტერესები უგულებელყოფილია და რომელსაცმსხვერპლის სტატუსი განუსაზღვრა საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროსშესაბამისმა სამსახურმა, სასამართლო ორგანომ ან/და მსხვერპლის იდენტიფიცირებისჯგუფმა. ამ კანონის მე-14 მუხლის პირველი და მე-2 პუნქტებისა და მე-3 პუნქტის მე-2

წინადადების, 142 მუხლის, მე-16 მუხლის მე-3 პუნქტის „ი“ ქვეპუნქტისა და მე-6პუნქტის მიზნებისთვის მსხვერპლად მიიჩნევა აგრეთვე არასრულწლოვანი, რომელიცსამართლებრივი აქტის ან სამოქალაქოსამართლებრივი გარიგების საფუძველზე ან მათგარეშე ფაქტობრივად იმყოფება/ცხოვრობს სხვა პასუხისმგებელ პირთან ან ნებისმიერ სხვაპირთან, რომელმაც დაარღვია მისი კონსტიტუციური უფლებები და თავისუფლებებიუგულებელყოფით ან/და ფიზიკური, ფსიქოლოგიური, სექსუალური ან ეკონომიკურიძალადობით ან იძულებით, და რომელიც მოძალადისგან სოციალურმა მუშაკმაგანაცალკევა. მსხვერპლად მიიჩნევა აგრეთვე ბავშვი, რომელიც ძალადობის მოწმეა;(4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

ვ1) სავარაუდო მსხვერპლი – პირი, რომელსაც მიაჩნია, რომ არის მსხვერპლი, დარომელიც მსხვერპლის სტატუსის განსაზღვრის მიზნით შესაბამისსამსახურს/ორგანოს/მსხვერპლის იდენტიფიცირების ჯგუფს მიმართავს; (4.05.2017. N761ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

ზ) ოჯახის წევრი – ამ კანონის მიზნებისთვის, დედა, მამა, პაპა, ბებია, მეუღლე,შვილი (გერი), ნაშვილები, მინდობით აღსაზრდელი, მშვილებელი, მშვილებლის მეუღლე,მინდობით აღმზრდელი (დედობილი, მამობილი), შვილიშვილი, და, ძმა, მეუღლისმშობელი, სიძე, რძალი, ყოფილი მეუღლე, არარეგისტრირებულ ქორწინებაში მყოფი პირიდა მისი ოჯახის წევრი, მეურვე, მზრუნველი, მხარდამჭერი, აგრეთვე პირები, რომლებიცმუდმივად ეწევიან ან ეწეოდნენ ერთიან საოჯახო მეურნეობას; (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

ზ1) სხვა პასუხისმგებელი პირი – პირი (გარდა ამ მუხლის „ზ“ ქვეპუნქტითგათვალისწინებული პირებისა), რომელთანაც სამართლებრივი აქტის ანსამოქალაქოსამართლებრივი გარიგების საფუძველზე ფაქტობრივად იმყოფება/ცხოვრობსარასრულწლოვანი, რომელზე ზრუნვისა და რომლის კანონიერი ინტერესების დაცვისვალდებულებაც დაეკისრა აღნიშნულ პირს იმავე სამართლებრივი აქტის ან

Page 4: საქართველოს კანონი ქალთა ...femicide.ge/res/docs/20.pdfსაქართველოს კანონი ქალთა მიმართ

სამოქალაქოსამართლებრივი გარიგების საფუძველზე; (22.06.2016. N5446 ამოქმედდესგამოქვეყნებიდან 30-ე დღეს)

ზ2) სოციალური მუშაკი – ბავშვთა დაცვის მიმართვიანობის (რეფერირების)პროცედურებით განსაზღვრული სოციალური მუშაკი; (22.06.2016. N5446 ამოქმედდესგამოქვეყნებიდან 30-ე დღეს)

თ) მოძალადე – ოჯახის წევრი, რომელიც არღვევს ოჯახის სხვა წევრის კონსტიტუციურ უფლებებსა და თავისუფლებებს უგულებელყოფით ან/და ფიზიკური,ფსიქოლოგიური, სექსუალური ან ეკონომიკური ძალადობით ან იძულებით. მოძალადედმიიჩნევა აგრეთვე ოჯახის წევრი ან ნებისმიერი სხვა პირი, რომელიც საზოგადოებრივ თუპირად ცხოვრებაში ქალის მიმართ გენდერული ნიშნით ახორციელებს ფიზიკურ,ფსიქოლოგიურ, სექსუალურ ან ეკონომიკურ ძალადობას ან იძულებას. ამ კანონის მე-14

მუხლის პირველი და მე-2 პუნქტებისა და მე-3 პუნქტის მე-2 წინადადების, 142 მუხლის,მე-16 მუხლის მე-3 პუნქტის „ი“ ქვეპუნქტისა და მე-6 პუნქტის მიზნებისთვის მოძალადედმიიჩნევა აგრეთვე სხვა პასუხისმგებელი პირი ან ნებისმიერი სხვა პირი, რომელიც არღვევსსამართლებრივი აქტის ან სამოქალაქოსამართლებრივი გარიგების საფუძველზე ან მათგარეშე მასთან ფაქტობრივად მყოფი/მცხოვრები არასრულწლოვნის კონსტიტუციურუფლებებსა და თავისუფლებებს უგულებელყოფით ან/და ფიზიკური, ფსიქოლოგიური,სექსუალური ან ეკონომიკური ძალადობით ან იძულებით; (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017წლის 1 ივნისიდან)

ი) თავშესაფარი – მსხვერპლთა დროებითი საცხოვრებელი ან საქართველოს შრომის,ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს სისტემაში ან/და არასამეწარმეო(არაკომერციული) იურიდიული პირის ბაზაზე არსებული მსხვერპლთა დროებითიგანთავსების ადგილი, რომელიც ემსახურება მსხვერპლთა ფსიქოლოგიურ-სოციალურრეაბილიტაციას, იურიდიულ და სამედიცინო დახმარებას და დაცვას; (4.05.2017. N761ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

კ) მოძალადის დამოკიდებულებებისა და ქცევის კორექციისკენ მიმართულიღონისძიებები – ძალადობრივი დამოკიდებულებისა და ქცევის შეცვლაზეორიენტირებული სავალდებულო სწავლების კურსი; (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017წლის 1 ივნისიდან)

ლ) კრიზისული ცენტრი – სავარაუდო მსხვერპლთა და მსხვერპლთა დროებითიგანთავსების ადგილი, რომელიც ემსახურება მათ ფსიქოლოგიურ-სოციალურრეაბილიტაციას, პირველად და გადაუდებელ სამედიცინო მომსახურებას დასამართლებრივ დახმარებას. კრიზისულ ცენტრში პირის და მასზე დამოკიდებულიპირების განთავსება შესაძლებელია მსხვერპლის სტატუსის განსაზღვრამდე და ამსტატუსის განსაზღვრის შემდეგ, თუ მსხვერპლი არ გამოთქვამს საცხოვრებლად მისითავშესაფარში განთავსების სურვილს და საჭიროებს მხოლოდ ფსიქოლოგიურ-სოციალურრეაბილიტაციას, პირველად და გადაუდებელ სამედიცინო მომსახურებას დასამართლებრივ დახმარებას თავშესაფარში ცხოვრების გარეშე; (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017წლის 1 ივნისიდან)

მ) ამოღებულია (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

მუხლი 5. საქართველოს კანონმდებლობა ქალთა მიმართ ძალადობის ან/დაოჯახში ძალადობის აღკვეთის, მსხვერპლთა დაცვისა და დახმარების შესახებ (4.05.2017.

Page 5: საქართველოს კანონი ქალთა ...femicide.ge/res/docs/20.pdfსაქართველოს კანონი ქალთა მიმართ

N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის აღკვეთის, მსხვერპლთა

დაცვისა და დახმარების შესახებ საქართველოს კანონმდებლობა ემყარება საქართველოსკონსტიტუციას, საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებებს, ამ კანონსა დასაქართველოს სხვა ნორმატიულ აქტებს.

თავი IIქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის პრევენცია (სათაური 4.05.2017.

N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

მუხლი 6. ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის პრევენციისმექანიზმები (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

1. ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის პრევენციის მექანიზმებიგულისხმობს იმ სოციალურ, ეკონომიკურ, სამართლებრივ და სხვა ღონისძიებათაერთობლიობას, რომლებიც მიმართულია ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახშიძალადობის მიზეზებისა და წინაპირობების თავიდან აცილებისკენ, ძალადობისაღკვეთისკენ, მოძალადის სამართლებრივი დევნისკენ, მისი დამოკიდებულებებისა დაქცევის კორექციისკენ, მსხვერპლის რეაბილიტაციისა და ადაპტაციისკენ.

2. სახელმწიფო თავისი უფლებამოსილი ორგანოების მეშვეობით ხელს უწყობს დაუზრუნველყოფს ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის პრევენციისმექანიზმების დანერგვასა და განხორციელებას.

3. ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის პრევენციის მექანიზმებიგულისხმობს:

ა) იმ ფაქტორების ანალიზს, შესწავლასა და შეფასებას, რომლებიც ქალთა მიმართძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის მიზეზებია;

ბ) ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის გამოსავლენად დააღსაკვეთად ეფექტიანი სამართლებრივი მეთოდების დანერგვას;

გ) შესაბამისი სტატისტიკის წარმოებას;დ) იმ პირთა მიმართ პრევენციული ღონისძიებების განხორციელებას, რომლებიც

ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის ჩამდენ რისკჯგუფებსგანეკუთვნებიან ან რომლებმაც ქალთა მიმართ ძალადობა ან/და ოჯახში ძალადობაჩაიდინეს;

ე) სათანადო საინფორმაციო-საგანმანათლებლო კამპანიის წარმართვას, რათაადამიანებს ჰქონდეთ ინფორმაცია თავიანთი უფლებებისა და თავისუფლებების,მოვალეობების, აგრეთვე შესაბამისი დაცვის გარანტიების თაობაზე, მათ შორის, იმუფლებებისა და მოვალეობების შესახებ, რომლებიც ოჯახის წევრთა თანასწორობასა დაურთიერთვალდებულებებს უზრუნველყოფს;

ვ) ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის შემთხვევაში მოძალადისპასუხისმგებლობის, მსხვერპლის უფლებების და ამ უფლებების დაცვის გარანტიებისშესახებ ინფორმაციის გავრცელებასა და ხელმისაწვდომობას;

ზ) ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის შემთხვევაშიმსხვერპლისათვის დახმარებისა და დაცვის ღონისძიებების, ხოლო მოძალადისათვის –დამოკიდებულებებისა და ქცევის კორექციისკენ მიმართული ღონისძიებების

Page 6: საქართველოს კანონი ქალთა ...femicide.ge/res/docs/20.pdfსაქართველოს კანონი ქალთა მიმართ

განხორციელებას;თ) ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის პრევენციის

უზრუნველსაყოფად დაინტერესებულ ინსტიტუტებთან ერთად ერთობლივი პროგრამებისშექმნასა და მხარდაჭერას.

მუხლი 7. ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის პრევენციისღონისძიებების განხორციელება (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

1. ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის პრევენციის ღონისძიებებისგანხორციელებას თავიანთი კომპეტენციის ფარგლებში, ამ კანონით დადგენილი წესითუზრუნველყოფენ საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვისსამინისტრო, საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრო, საქართველოს განათლებისა დამეცნიერების სამინისტრო, საქართველოს პროკურატურის ორგანოები და სასამართლოორგანოები.

2. ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის პრევენციის ღონისძიებებისგანხორციელებისას შესაბამისმა სახელმწიფო ორგანოებმა შეიძლება ითანამშრომლონქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობისა და ადამიანის უფლებების დაცვისსაკითხებზე მომუშავე დაინტერესებულ ინსტიტუტებთან და უზრუნველყონ ერთობლივიპროექტების დაგეგმვა და განხორციელება.

3. გენდერული თანასწორობის, ქალთა მიმართ ძალადობისა და ოჯახში ძალადობისსაკითხებზე მომუშავე უწყებათაშორისი კომისია საქართველოს კანონმდებლობითდადგენილ ფარგლებში უზრუნველყოფს მონიტორინგისა და შეფასების ღონისძიებათაგანხორციელებას, რომლებიც მიმართულია ამ კანონის რეგულირების სფეროში შემავალიძალადობის ყველა ფორმის პრევენციისა და აღკვეთისკენ.

მუხლი 8. სოციალური მომსახურება 1. საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტრო

თავისი კომპეტენციის ფარგლებში უზრუნველყოფს სოციალურ მომსახურებას ქალთამიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის პრევენციის ღონისძიებებისგანხორციელებისათვის. (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

2. სოციალური მომსახურება მოიცავს:ა) ოჯახური დავების მიზეზების შესწავლას, შესაბამის ანალიზს და დავების

დაძლევაში ოჯახის წევრთა დახმარებას;ბ) მსხვერპლთა მხარდაჭერისა და თანადგომის ღონისძიებების განხორციელებას;

(4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)გ) შესაბამის სახელმწიფო ორგანოებთან ერთად მოძალადეთა რისკჯგუფების

გამოვლენას და მათთან დაკავშირებული პრობლემების გადაჭრაში ხელშეწყობას;(4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

დ) დამცავი ორდერის გაცემის პროცესში მონაწილეობას;ე) დამცავი და შემაკავებელი ორდერებით გათვალისწინებული საკითხების

აღსრულების მონიტორინგის პროცესში მონაწილეობას; (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017წლის 1 ივნისიდან)

ვ) მსხვერპლთათვის დახმარებისა და სოციალური რეაბილიტაციის პროგრამებისშემუშავებას და მათი განხორციელების ხელშეწყობას. (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017

Page 7: საქართველოს კანონი ქალთა ...femicide.ge/res/docs/20.pdfსაქართველოს კანონი ქალთა მიმართ

წლის 1 ივნისიდან)

თავი IIIქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის გამოვლენისა და აღკვეთის

მექანიზმები (სათაური 4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

მუხლი 9. ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის გამოვლენისა დააღკვეთის მექანიზმები (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

1. ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის გამოვლენისა დააღკვეთისათვის გამოიყენება სისხლისსამართლებრივი, სამოქალაქოსამართლებრივი დაადმინისტრაციულსამართლებრივი მექანიზმები.

2. სისხლისსამართლებრივი მექანიზმები გამოიყენება იმ შემთხვევაში, როდესაცქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის ფაქტი სისხლის სამართლისდანაშაულის ნიშნებს შეიცავს.

3. სამოქალაქოსამართლებრივი მექანიზმები გამოიყენება ქალთა მიმართძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის შედეგად მიყენებული ზიანის საქართველოსსამოქალაქო კანონმდებლობით დადგენილი წესით ასანაზღაურებლად.4. ადმინისტრაციულსამართლებრივი მექანიზმები გამოიყენება შემაკავებელიორდერის/დამცავი ორდერის გამოცემით, აგრეთვე იმ შემთხვევაში, როდესაცსამართალდარღვევის ხასიათი, საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად, არ იწვევსსისხლისსამართლებრივ პასუხისმგებლობას და მისი აღკვეთა შესაძლებელიასაქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის ნორმებისგამოყენებით.

მუხლი 91. ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის შემთხვევისგამოვლენა (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის შემთხვევის გამოვლენას დამასზე შესაბამის რეაგირებას უზრუნველყოფენ სამართალდამცავი ორგანოები დასასამართლო ორგანოები, აგრეთვე ამ კანონით დადგენილი წესით − მსხვერპლისიდენტიფიცირების ჯგუფი. ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის ფაქტისპირველადი იდენტიფიკაციის და მასზე რეაგირების მიზნით შესაბამისი ორგანოებისადმიმიმართვის ვალდებულება აკისრიათ სამედიცინო დაწესებულებების, არასრულწლოვანთაშემთხვევაში − აგრეთვე საგანმანათლებლო და სააღმზრდელო დაწესებულებების, საჯაროსამართლის იურიდიული პირის − სოციალური მომსახურების სააგენტოს, მეურვეობისადა მზრუნველობის ორგანოს უფლებამოსილ თანამშრომლებს და საქართველოსკანონმდებლობით გათვალისწინებულ სხვა სუბიექტებს.

მუხლი 10. დამცავი და შემაკავებელი ორდერები 1. ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის ფაქტზე ოპერატიული

რეაგირებისათვის უფლებამოსილი ორგანოს მიერ მსხვერპლის დაცვისა და მოძალადისგარკვეული მოქმედებების შეზღუდვის უზრუნველსაყოფად შესაძლებელია დროებითიღონისძიების სახით გამოიცეს შემაკავებელი ორდერი ან დამცავი ორდერი. (4.05.2017. N761ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

Page 8: საქართველოს კანონი ქალთა ...femicide.ge/res/docs/20.pdfსაქართველოს კანონი ქალთა მიმართ

2. დამცავი ორდერი არის პირველი ინსტანციის სასამართლოს (მოსამართლის) მიერადმინისტრაციული სამართალწარმოების წესით გამოცემული აქტი, რომლითაცგანისაზღვრება მსხვერპლის დაცვის დროებითი ღონისძიებები. (28.12.2009 N 2507 ამოქმედდეს2010 წლის 1 აპრილიდან)

3. შემაკავებელი ორდერი არის პოლიციის უფლებამოსილი თანამშრომლის მიერგამოცემული აქტი, რომლითაც განისაზღვრება ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახშიძალადობის შემთხვევაში მსხვერპლის დაცვის დროებითი ღონისძიებები. (4.05.2017. N761ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

31. შემაკავებელ ორდერში მიეთითება: (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1ივნისიდან)

ა) მისი გამოცემის თარიღი და ადგილი; ბ) გარემოებები, რომლებიც საფუძვლად დაედო მის გამოცემას; გ) მოძალადის სახელი და გვარი, დაბადების თარიღი და ადგილი, პროფესია და

საცხოვრებელი ადგილი;

დ) ამ მუხლის 32 პუნქტით გათვალისწინებული იმ მოქმედებების ჩამონათვალი,რომელთა განხორციელებაც ეკრძალება მოძალადეს.

32. შემაკავებელ ორდერს ხელს აწერენ მისი გამოცემის უფლების მქონე პირი დამსხვერპლი. იგი შეიძლება ითვალისწინებდეს: (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1ივნისიდან)

ა) მოძალადის მსხვერპლის საცხოვრებელი სახლიდან გარიდების საკითხს,მიუხედავად იმისა, იგი ამ სახლის მესაკუთრეა თუ არა;

ბ) მსხვერპლის, მასზე დამოკიდებული პირის მოძალადისაგან გარიდებას და მათთავშესაფარში მოთავსების საკითხებს;

გ) მოძალადისათვის თანასაკუთრებით ერთპიროვნულად სარგებლობის უფლებისაკრძალვას;

დ) მოძალადის არასრულწლოვნისაგან განცალკევების საკითხებს; ე) მოძალადის მსხვერპლთან, მის სამსახურთან და სხვა იმ ადგილებთან, სადაც

მსხვერპლი იმყოფება, მიახლოების საკითხებს; ვ) მოძალადისათვის ამ ორდერის მოქმედების პერიოდში ან ამ ორდერით

განსაზღვრულ პერიოდში იარაღით (მათ შორის, სამსახურებრივ-საშტატო იარაღით)სარგებლობის უფლების შეზღუდვას ან აკრძალვას, იარაღის შეძენის ან მის შეძენაზენებართვის ან ლიცენზიის მოპოვების უფლების აკრძალვას და პირად საკუთრებაშიარსებული ან/და კუთვნილი იარაღის (მათ შორის, სამსახურებრივ-საშტატო იარაღის)შენახვის ან დროებით ჩამორთმევის პირობებს;

ზ) მოძალადის გაფრთხილებას ამ ორდერით გათვალისწინებული მოთხოვნებისდარღვევის შემთხვევაში საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრულიპასუხისმგებლობის დაკისრების შესახებ;

თ) სხვა საკითხებს, რომელთა გადაწყვეტაც აუცილებელია მსხვერპლისუსაფრთხოებისათვის.

33. თუ მსხვერპლი რაიმე მიზეზის გამო ხელს ვერ აწერს შემაკავებელ ორდერს, მასხელს აწერს მხოლოდ შემაკავებელი ორდერის გამოცემის უფლების მქონე პირი. ამ

Page 9: საქართველოს კანონი ქალთა ...femicide.ge/res/docs/20.pdfსაქართველოს კანონი ქალთა მიმართ

შემთხვევაში შემაკავებელ ორდერში კეთდება სათანადო ჩანაწერი და მიეთითებამსხვერპლის მიერ მისი ხელმოწერის შეუძლებლობის მიზეზი. (4.05.2017. N761ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

34. შემაკავებელ ორდერში შესაძლებელია მიეთითოს ამ მუხლის 32 პუნქტითგათვალისწინებული ერთ-ერთი, რამდენიმე ან ყველა საკითხი, ძალადობის ფაქტისადეკვატურად. (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

35. შემაკავებელი ორდერი იწერება სამართალწარმოების ენაზე, ცხადად დაგასაგებად. იგი შეიძლება დაიწეროს ხელით ან დაიბეჭდოს ტექნიკური საშუალებისგამოყენებით. (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

36. შემაკავებელი ორდერი ამოქმედდება გამოცემისთანავე. იგი 24 საათისგანმავლობაში ეგზავნება/ჰბარდება მსხვერპლსა და მოძალადეს, ხოლო შემაკავებელიორდერის ერთი ეგზემპლარი რჩება მის გამომცემ ორგანოში.(4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

37. შემაკავებელი ორდერის ასლი დაუყოვნებლივ ეგზავნება: (4.05.2017. N761ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

ა) საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს:ა.ა) ტერიტორიული ორგანოს შესაბამის საუბნო სამსახურს მსხვერპლის

საცხოვრებელი ადგილის მიხედვით, შემაკავებელი ორდერით გათვალისწინებულიმოთხოვნებისა და ვალდებულებების დარღვევაზე რეაგირების მიზნით;

ა.ბ) საინფორმაციო-ანალიტიკურ დეპარტამენტს, შესაბამისი ინფორმაციისსათანადო ელექტრონულ მონაცემთა ბაზაში აღრიცხვის, სამართალდარღვევებზე სწრაფიდა ეფექტიანი რეაგირებისა და სტატისტიკური მონაცემების წარმოების მიზნით;

ა.გ) საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს – საქართველოს შინაგან საქმეთასამინისტროს მომსახურების სააგენტოს, თუ შემაკავებელი ორდერი იარაღთანდაკავშირებულ საკითხებს შეეხება;

ბ) მეურვეობისა და მზრუნველობის შესაბამის ადგილობრივ ორგანოს, თუშემაკავებელი ორდერით გათვალისწინებული საკითხი არასრულწლოვანს შეეხება.

38. მსხვერპლმა ან მოძალადემ შემაკავებელი ორდერი შეიძლება გაასაჩივროსმისთვის ამ ორდერის გადაცემიდან/ჩაბარებიდან 3 დღის ვადაში. (4.05.2017. N761ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

39. თუ შემაკავებელი ორდერის გამოცემის საკითხის განხილვისას იკვეთებასაქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსით გათვალისწინებული დანაშაულის ნიშნები,შემაკავებელი ორდერის გამოცემის საკითხის განხილვის პარალელურად საქმის მასალებიქვემდებარეობის მიხედვით ეგზავნება შესაბამის ორგანოს სისხლისსამართლებრივიდევნის საკითხის გადასაწყვეტად. (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

4. მოძალადის მიერ შემაკავებელი ან დამცავი ორდერით გათვალისწინებულიმოთხოვნების შეუსრულებლობა, აგრეთვე სოციალური მუშაკის მიერ არასრულწლოვნისგანცალკევების შესახებ მიღებული გადაწყვეტილებისადმი დაუმორჩილებლობა იწვევსპასუხისმგებლობას საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით. (22.06.2016.N5446 ამოქმედდეს გამოქვეყნებიდან 30-ე დღეს)

5. ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის ჩამდენი პირის

Page 10: საქართველოს კანონი ქალთა ...femicide.ge/res/docs/20.pdfსაქართველოს კანონი ქალთა მიმართ

(მოძალადის) მიმართ საქართველოს სისხლის სამართლის კანონმდებლობითგათვალისწინებული ღონისძიებების (სისხლისსამართლებრივი მექანიზმების) გამოყენებაარ აფერხებს ძალადობის შედეგად დაზარალებული პირის (მსხვერპლის) დაცვისუზრუნველსაყოფად დამცავი ორდერის ან შემაკავებელი ორდერის გამოცემას. (4.05.2017.N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

6. თუ ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის ჩამდენი პირის(მოძალადის) მიმართ სისხლისსამართლებრივი დევნა დაწყებულია ქალთა მიმართძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის ან/და ოჯახური დანაშაულის ბრალდებით დაგამოყენებულია არასაპატიმრო აღკვეთის ღონისძიება, უფლებამოსილი სასამართლოსისხლის სამართალწარმოების წესით იხილავს და წყვეტს ძალადობის შედეგადდაზარალებული პირის (მსხვერპლის) დაცვის უზრუნველსაყოფად მოძალადის მიმართშემზღუდავი ღონისძიებების გამოყენების საკითხს. (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017წლის 1 ივნისიდან) 7. დამცავი ორდერი შეიძლება ითვალისწინებდეს მოძალადის მიერ ძალადობრივიდამოკიდებულებისა და ქცევის შეცვლაზე ორიენტირებული სავალდებულო სწავლებისკურსის გავლას. (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

მუხლი 11. დამცავი ორდერის გამოცემის მოთხოვნის უფლება (28.12.2009 N 2507ამოქმედდეს 2010 წლის 1 აპრილიდან)

დამცავი ორდერის გამოცემის მოთხოვნის უფლება მსხვერპლს, აგრეთვე მისიოჯახის წევრს ანდა მსხვერპლის თანხმობით პირს, რომელიც მსხვერპლს უწევსსამედიცინო, იურიდიულ, ფსიქოლოგიურ დახმარებას, ხოლო არასრულწლოვნის მიმართძალადობის შემთხვევაში – ასევე მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს.

მუხლი 12. დამცავი და შემაკავებელი ორდერების მოქმედების ვადა (28.12.2009 N 2507ამოქმედდეს 2010 წლის 1 აპრილიდან)

1. დამცავი ორდერი გამოიცემა 6 თვემდე ვადით. მისი მოქმედების კონკრეტულვადას განსაზღვრავს სასამართლო.

2. დამცავი ორდერის მოქმედების ვადის შეცვლის საკითხს წყვეტს სასამართლო.დამცავი ორდერის მოქმედების ვადის გაგრძელება შესაძლებელია ორდერის მოქმედებისპერიოდში და დამატებით არა უმეტეს 3 თვით, თუ არსებობს საფრთხე მსხვერპლის ანოჯახის სხვა წევრის მიმართ.

3. მხარეთა შერიგებისას მათ მიერ სასამართლოსათვის/პოლიციის უფლებამოსილითანამშრომლისათვის ერთობლივი მიმართვის საფუძველზე დამცავი და შემაკავებელიორდერების მოქმედება შეიძლება გაუქმდეს მოსამართლის/პოლიციის უფლებამოსილითანამშრომლის შესაბამისი გადაწყვეტილებით, საქმის გარემოებების ყოველმხრივი დასრულყოფილი შესწავლის შედეგად, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ჯერ კიდევ არსებობსმსხვერპლის ან მისი ოჯახის სხვა წევრის მიმართ ძალადობის ჩადენის საფრთხე, აგრეთვეამ კანონის მე-13 მუხლით გათვალისწინებული შემთხვევებისა. (4.05.2017. N761ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

4. შემაკავებელი ორდერი გამოიცემა 1 თვემდე ვადით. (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017წლის 1 ივნისიდან)

Page 11: საქართველოს კანონი ქალთა ...femicide.ge/res/docs/20.pdfსაქართველოს კანონი ქალთა მიმართ

მუხლი 13. დამცავი და შემაკავებელი ორდერების გამოცემა და მოქმედებამსხვერპლისა და მოძალადის შერიგების დროს (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1ივნისიდან)

მსხვერპლისა და მოძალადის შერიგება არ აფერხებს დამცავი და შემაკავებელიორდერების გამოცემას და არ იწვევს დამცავი და შემაკავებელი ორდერების მოქმედებისგაუქმებას, თუ ჯერ კიდევ არსებობს მსხვერპლის ან მისი ოჯახის სხვა წევრის მიმართძალადობის ჩადენის საფრთხე ან ქალის მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობისფაქტი ეწინააღმდეგება მსხვერპლის ოჯახის სხვა წევრთა (განსაკუთრებით –არასრულწლოვნის) ინტერესებს.

თავი IVოჯახში ძალადობისაგან არასრულწლოვნის დაცვის სპეციფიკური ღონისძიებები

მუხლი 14. არასრულწლოვნის მოძალადე მშობლისაგან, სხვა კანონიერიწარმომადგენლისაგან ან არასრულწლოვანთან ფაქტობრივად მყოფი/მცხოვრები სხვაპირისაგან განცალკევება (22.06.2016. N5446 ამოქმედდეს გამოქვეყნებიდან 30-ე დღეს)

1. არასრულწლოვანზე ძალადობის დროს არასრულწლოვანი პოლიციისუფლებამოსილი თანამშრომლის მიერ გამოცემული შემაკავებელი ორდერის საფუძველზე,ხოლო ბავშვთა დაცვის მიმართვიანობის (რეფერირების) პროცედურებით განსაზღვრულშემთხვევებში – სოციალური მუშაკის მიერ მიღებული გადაწყვეტილების საფუძველზეგანცალკევდება მოძალადე მშობლისაგან (მშობლებისაგან), სხვა კანონიერიწარმომადგენლისაგან ან ნებისმიერი სხვა მოძალადისაგან.

2. არასრულწლოვნის მშობლისაგან (მშობლებისაგან), სხვა კანონიერიწარმომადგენლისაგან ან არასრულწლოვანთან ფაქტობრივად მყოფი/მცხოვრებინებისმიერი სხვა პირისაგან განცალკევება არის უკიდურესი ზომა, რომელიც მხოლოდ იმშემთხვევაში გამოიყენება, როდესაც გამოყენებულ იქნა ყველა სხვა, ნაკლებად მკაცრი ზომა(მათ შორის, გასაუბრება და გაფრთხილება) და ამ ზომებმა სასურველი შედეგი ვერგამოიღო, ან როდესაც შექმნილ ვითარებაში აშკარაა, რომ ნაკლებად მკაცრი ზომისგამოყენება ვერ უზრუნველყოფს არასრულწლოვნის სიცოცხლისა და ჯანმრთელობისდაცვას. არასრულწლოვნის აზრი იმის შესახებ, თუ სად უნდა განთავსდეს იგი,გათვალისწინებული უნდა იქნეს მისი ასაკისა და განვითარების დონის მიხედვით დანებისმიერ შემთხვევაში გადაწყვეტილება მიღებული უნდა იქნეს არასრულწლოვნისსაუკეთესო ინტერესების გათვალისწინებით. გადაწყვეტილების მიღებისას პოლიციისთანამშრომელი/სოციალური მუშაკი ახდენს ძალადობის ნიშნების იდენტიფიკაციას დამსხვერპლისა და იმ პირების გამოკითხვას, რომლებსაც მისთვის სასარგებლოინფორმაციის მიწოდება შეუძლიათ. საჭიროების შემთხვევაში პოლიციისთანამშრომელი/სოციალური მუშაკი სასწრაფო სამედიცინო დახმარებას იძახებს დაგადაწყვეტილების მიღებამდე კონსულტაციას გადის ადგილზე მისული სასწრაფოსამედიცინო დახმარების ბრიგადის ექიმთან. ამის საფუძველზე პოლიციისთანამშრომელი/სოციალური მუშაკი აფასებს შემთხვევას და არასრულწლოვნისუსაფრთხოების რისკების გათვალისწინებით იღებს გადაწყვეტილებას არასრულწლოვნისგანცალკევების შესახებ ბავშვთა დაცვის მიმართვიანობის (რეფერირების) პროცედურებით

Page 12: საქართველოს კანონი ქალთა ...femicide.ge/res/docs/20.pdfსაქართველოს კანონი ქალთა მიმართ

დადგენილი წესით. სოციალური მუშაკი არასრულწლოვნის განცალკევების შესახებგადაწყვეტილების მიღებისთანავე მიმართავს პოლიციას, რომელიც გადაწყვეტილებისდაუყოვნებლივ აღსრულებას უზრუნველყოფს.

3. ოჯახში ძალადობის ფორმების არსებობისას ამ კანონის მე-11 მუხლითგათვალისწინებული პირის მიერ დამცავი ორდერის გამოცემის მოთხოვნითსასამართლოსათვის მიმართვის შემთხვევაში სასამართლო განიხილავსარასრულწლოვანთან მოძალადე მშობლის (მშობლების) ან სხვა კანონიერიწარმომადგენლის ურთიერთობის საკითხს. არასრულწლოვანზე ძალადობის კვალისარსებობისას სასამართლოს წინაშე შეიძლება დაისვას სასამართლოს მიერ საბოლოოგადაწყვეტილების მიღებამდე დროებითი ღონისძიების სახით არასრულწლოვნისმოძალადე მშობლისაგან (მშობლებისაგან), სხვა კანონიერი წარმომადგენლისაგან ან სხვამოძალადისაგან განცალკევების საკითხი.

4. არასრულწლოვნის წარმომადგენლის უფლების საკითხის განხილვისასგათვალისწინებული უნდა იქნეს ის გარემოება, რომ მოძალადე მშობლისათვის(მშობლებისათვის) ან სხვა კანონიერი წარმომადგენლისათვის არასრულწლოვნისწარმომადგენლის უფლების დატოვება შეიძლება საზიანო იყოს არასრულწლოვნისინტერესებისათვის. დაუშვებელია მშობლებისათვის არასრულწლოვანზე ერთობლივიმეურვეობის უფლების დატოვება, თუ არსებობს მის მიმართ ერთ-ერთი მშობლისძალადობის საფუძვლიანი ვარაუდი.

5. საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებულ შემთხვევაშიარასრულწლოვანს 14 წლიდან უფლება აქვს, მიმართოს სასამართლოს თავისიუფლებებისა და კანონიერი ინტერესების დასაცავად. ამ შემთხვევაში სასამართლო ნიშნავსსაპროცესო წარმომადგენელს და განიხილავს საქმეს. არასრულწლოვან მოსარჩელესუფლება აქვს, არ დაეთანხმოს თავის საპროცესო წარმომადგენელს და თვითონ დაიცვასთავი. სასამართლო ვალდებულია ასეთ საქმეში მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოჩართოს.

6. ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში სოციალურიმუშაკის გადაწყვეტილება შეიძლება გასაჩივრდეს საქართველოს კანონმდებლობითდადგენილი წესით. გადაწყვეტილების გასაჩივრება არ აჩერებს მის მოქმედებას.

მუხლი 141. არასრულწლოვნის მიმართ ოჯახში ძალადობის ფაქტის გამოვლენა(22.06.2016. N5446 ამოქმედდეს გამოქვეყნებიდან 30-ე დღეს)

1. არასრულწლოვნის მიმართ ოჯახში ძალადობის ფაქტის გამოვლენის (პირველადიიდენტიფიკაციის) და მასზე რეაგირების მიზნით შესაბამისი ორგანოებისათვის მიმართვისვალდებულება აკისრიათ სამედიცინო დაწესებულებას, სასწავლო და სააღმზრდელოდაწესებულებებს, საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს − სოციალური მომსახურებისსააგენტოს, მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს და მათ უფლებამოსილთანამშრომლებს, აგრეთვე ბავშვთა დაცვის მიმართვიანობის (რეფერირების)პროცედურებში ჩართულ სხვა შესაბამის დაწესებულებებს და მათ უფლებამოსილთანამშრომლებს.2. ბავშვთა დაცვის მიმართვიანობის (რეფერირების) პროცედურებში ჩართული სუბიექტის(დაწესებულების ან/და მისი უფლებამოსილი თანამშრომლის) მიერ არასრულწლოვანზეძალადობის ფაქტის გამოვლენის და არასრულწლოვანზე ძალადობის შესახებ

Page 13: საქართველოს კანონი ქალთა ...femicide.ge/res/docs/20.pdfსაქართველოს კანონი ქალთა მიმართ

ინფორმაციის შესაბამისი სახელმწიფო ორგანოსათვის მიწოდების ვალდებულებისშეუსრულებლობა გამოიწვევს პასუხისმგებლობას საქართველოს კანონმდებლობითდადგენილი წესით.

მუხლი 142. ბავშვთა დაცვის მიმართვიანობის (რეფერირების) პროცედურები (22.06.2016. N5446 )

ბავშვთა დაცვის მიმართვიანობის (რეფერირების) პროცედურებს ამტკიცებსსაქართველოს მთავრობა.

მუხლი 15. არასრულწლოვნის მოტაცების თავიდან აცილებისა და სხვა სახისუსაფრთხოების უზრუნველყოფა (28.12.2009 N 2507 ამოქმედდეს 2010 წლის 1 აპრილიდან)

1. სასამართლო თავისი გადაწყვეტილებით განსაზღვრავს მოძალადე მშობლის მიერარასრულწლოვნის მონახულების ვადებს. მოძალადე მშობელს არასრულწლოვნისმონახულების უფლება შეიძლება მიეცეს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, როცა მის მიმართდაცული იქნება უსაფრთხოების ყველა ზომა, რომელიც შეიძლება მოიცავდესარასრულწლოვნის მონახულების ადგილს, დროს, პერიოდულობას, ხანგრძლივობას დაპირს, რომელიც პასუხისმგებელია არასრულწლოვნის უსაფრთხოებისმოთხოვნების/ზომების დაცვისთვის.

2. თუ არასრულწლოვნის მიმართ უსაფრთხოების ზომები დაცული არ არის,იზღუდება მოძალადე მშობლის მიერ არასრულწლოვნის მონახულების უფლება. თუაღნიშნული შეზღუდვა 3 თვეზე მეტ ხანს გრძელდება, მშობელს, რომლის უფლებაციზღუდება, შეუძლია მიმართოს სასამართლოს არასრულწლოვნის მონახულებისპირობების შეცვლის მოთხოვნით.

3. მოძალადის მიერ არასრულწლოვნის მოტაცების ან მისთვის სხვა სახის ზიანისმიყენების რეალური საფრთხის არსებობისას სასამართლო გადაწყვეტილებით მოძალადესშეიძლება აეკრძალოს მისი მონახულების უფლება გარემოების შეცვლამდე.

თავი Vქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის ფაქტზე სამართალწარმოების

თავისებურებანი (სათაური 4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

მუხლი 16. პოლიციის მოვალეობანი1. პოლიცია ვალდებულია ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის

ფაქტის შესახებ ინფორმაციის მიღების შემთხვევაში დაუყოვნებლივ მოახდინოსრეაგირება და განახორციელოს კანონით გათვალისწინებული ღონისძიებები. (4.05.2017.N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

2. ძალადობის ფაქტის შესახებ შეტყობინების მიღების შემთხვევაში პოლიციავალდებულია დაუყოვნებლივ გამოცხადდეს შემთხვევის ადგილზე, მიუხედავად იმისა,პოლიციის ორგანოებს მიმართა დაზარალებულმა, ძალადობის მოწმემ თუ ამ კანონისმე-11 მუხლით გათვალისწინებულმა პირმა.

3. ძალადობის ფაქტის არსებობის შემთხვევაში პოლიცია ვალდებულია:ა) ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის ფაქტის აღსაკვეთად

მიიღოს კანონით გათვალისწინებული ზომები; (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1

Page 14: საქართველოს კანონი ქალთა ...femicide.ge/res/docs/20.pdfსაქართველოს კანონი ქალთა მიმართ

ივნისიდან)ბ) განცალკევებულად გამოკითხოს სავარაუდო მსხვერპლი, მოწმე, მოძალადე, მათ

შორის, არასრულწლოვანი, რაც წერილობით უნდა დაფიქსირდეს; (4.05.2017. N761ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

გ) მსხვერპლს მიაწოდოს ინფორმაცია მისი უფლებების შესახებ; (4.05.2017. N761ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

დ) მსხვერპლის მოთხოვნით ან გადაუდებელ შემთხვევაში უზრუნველყოს მისიგადაყვანა სამედიცინო დაწესებულებაში;

ე) მსხვერპლის მოთხოვნით ან გადაუდებელ შემთხვევაში უზრუნველყოს მისიან/და არასრულწლოვნის გადაყვანა თავშესაფარში; (28.12.2009 N 2507 ამოქმედდეს 2010 წლის 1აპრილიდან)

ვ) მსხვერპლის სხვა ადგილზე გადაყვანის შემთხვევაში უზრუნველყოს მისისაცხოვრებელი ადგილიდან პირველადი საჭიროების ნივთებისა და საიდენტიფიკაციოდოკუმენტების წამოღება; (28.12.2009 N 2507 ამოქმედდეს 2010 წლის 1 აპრილიდან)

ვ1) საჭიროების შემთხვევაში, ამ კანონის საფუძველზე მოძალადე გაარიდოსმსხვერპლის საცხოვრებელი ადგილიდან და უზრუნველყოს მსხვერპლის უსაფრთხოება;(17.10.2014. N 2697 ამოქმედდეს გამოქვეყნებიდან მე-15 დღეს.)

ზ) უზრუნველყოს იმ პირის უსაფრთხოება, რომელმაც განაცხადა ძალადობისფაქტის შესახებ;

თ) ამ კანონით დადგენილი წესითა და პირობებით გასცეს შემაკავებელი ორდერი.ი) სოციალური მუშაკის მიერ არასრულწლოვნის განცალკევების შესახებ მიღებული

გადაწყვეტილებისადმი დაუმორჩილებლობის შემთხვევაში გამოსცეს იარაღთანდაკავშირებული უფლებების შეზღუდვის ორდერი. (22.06.2016. N5446 ამოქმედდესგამოქვეყნებიდან 30-ე დღეს)

31. იარაღთან დაკავშირებული უფლებების შეზღუდვის ორდერით, რომელიც 1თვის ვადით გამოიცემა, განისაზღვრება „იარაღის შესახებ“ საქართველოს კანონითგათვალისწინებული შეზღუდვები. იარაღთან დაკავშირებული უფლებების შეზღუდვისორდერის ფორმას ამტკიცებს საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრი. (22.06.2016. N5446ამოქმედდეს გამოქვეყნებიდან 30-ე დღეს)

4. პოლიცია ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის ფაქტისა დამიღებული ზომების შესახებ ადგენს ოქმს, რომელსაც წარუდგენს ზედამხედველპროკურორს. (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

5. პოლიცია ვალდებულია თავის ანგარიშში ცალკე გამოყოს მონაცემები ქალთამიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის ფაქტების, მიღებული ზომების,მსხვერპლის რაოდენობის, მოძალადის მიმართ განხორციელებული ქმედებების შესახებ,აგრეთვე მოძალადის თაობაზე სხვა მონაცემების შესახებ. (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

6. პოლიცია ზედამხედველობს გამოცემული დამცავი, შემაკავებელი და იარაღთანდაკავშირებული უფლებების შეზღუდვის ორდერებით გათვალისწინებულიმოთხოვნებისა და პირობების შესრულებას. (22.06.2016. N5446 ამოქმედდესგამოქვეყნებიდან 30-ე დღეს)

Page 15: საქართველოს კანონი ქალთა ...femicide.ge/res/docs/20.pdfსაქართველოს კანონი ქალთა მიმართ

მუხლი 161. მსხვერპლის სტატუსის მინიჭება (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1ივნისიდან)

1. მსხვერპლის სტატუსის მინიჭებას ამ კანონით განსაზღვრულ სახელმწიფოორგანოებთან (საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს შესაბამისი ორგანოები,საგამოძიებო ორგანოები, სასამართლო) ერთად უზრუნველყოფს აგრეთვე მსხვერპლისიდენტიფიცირების ჯგუფი, თუ მსხვერპლის დაცვის უზრუნველსაყოფად არმიმდინარეობს დამცავი ორდერის ან შემაკავებელი ორდერის გამოცემის პროცესი ანქალთა მიმართ ძალადობასთან ან/და ოჯახში ძალადობასთან დაკავშირებით არხორციელდება სისხლისსამართლებრივი დევნის ღონისძიებები. მსხვერპლისიდენტიფიცირების ჯგუფის მიერ მინიჭებული მსხვერპლის სტატუსი მოქმედებსმინიჭებიდან 18 თვის განმავლობაში, ხოლო თუ მსხვერპლი თავშესაფრით სარგებლობს −მსხვერპლის თავშესაფარში მოთავსებისათვის ამ კანონით განსაზღვრული ვადით.

2. გენდერული თანასწორობის, ქალთა მიმართ ძალადობისა და ოჯახში ძალადობისსაკითხებზე მომუშავე უწყებათაშორისი კომისიის შემადგენლობა, სტატუსი, ფუნქციები,უფლებამოსილება და საქმიანობის წესი განისაზღვრება უწყებათაშორისი კომისიისდებულებით, რომელსაც ამტკიცებს საქართველოს მთავრობა.

3. მსხვერპლის იდენტიფიცირების ჯგუფის მიერ მსხვერპლის იდენტიფიცირებისადა მსხვერპლის სტატუსის განსაზღვრის წესი დგინდება საქართველოს მთავრობისდადგენილებით.

თავი VIმსხვერპლის უფლებები, მისი სოციალური დაცვის და შრომითი გარანტიები; მოძალადის

დამოკიდებულებებისა და ქცევის კორექციისკენ მიმართული ღონისძიებები (სათაური4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

მუხლი 17. მსხვერპლის/სავარაუდო მსხვერპლის უფლებები და მისი დაცვისგარანტიები (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

1. მსხვერპლი/სავარაუდო მსხვერპლი უფლებამოსილია საქართველოსკანონმდებლობით დადგენილი წესით:

ა) მიმართოს შესაბამის სახელმწიფო ორგანოს დამცავი ორდერის ან შემაკავებელიორდერის გამოცემის მოთხოვნით, ხოლო გამოცემული დამცავი ორდერის ან შემაკავებელიორდერის პირობების დარღვევისას − მასზე რეაგირების მოთხოვნით;

ბ) მიმართოს შესაბამის სახელმწიფო ორგანოს ქალთა მიმართ ძალადობის ან/დაოჯახში ძალადობის ფაქტის სიმძიმის გათვალისწინებით ან გამოცემული დამცავი დაშემაკავებელი ორდერების პირობების დარღვევის შემთხვევაში ქალთა მიმართ ძალადობისან/და ოჯახში ძალადობის გამოვლენისა და აღკვეთისათვის სისხლისსამართლებრივიმექანიზმების გამოყენების მოთხოვნით;

გ) მიმართოს შესაბამის სასამართლო ორგანოს ქალთა მიმართ ძალადობის ან/დაოჯახში ძალადობის შედეგად მისთვის მიყენებული ზიანის მოძალადის მიერანაზღაურების მოთხოვნით;

დ) მიიღოს კომპენსაცია, თუ ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობისშედეგად მისთვის მიყენებული ზიანი არ ანაზღაურდება ამ პუნქტის „გ“ ქვეპუნქტისშესაბამისად ან/და მსხვერპლის მომსახურებისა და დაცვისათვის ამ კანონითა და

Page 16: საქართველოს კანონი ქალთა ...femicide.ge/res/docs/20.pdfსაქართველოს კანონი ქალთა მიმართ

საქართველოს სხვა საკანონმდებლო და კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტებითგათვალისწინებული სხვა წყაროებით; (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2022 წლის 1 იანვრიდან)

ე) ისარგებლოს თავშესაფრით/კრიზისული ცენტრით და იქ არსებულიმომსახურებით;

ვ) თავშესაფარში/კრიზისულ ცენტრში განთავსებისას ისარგებლოს უფასოსამართლებრივი კონსულტაციით, უფასო პირველადი და გადაუდებელი სამედიცინომომსახურებით და ფსიქოლოგიური დახმარებით;

ზ) თავშესაფარში/კრიზისულ ცენტრში ყოფნისას ისარგებლოს შრომითიურთიერთობის შეჩერების უფლებით. მისი შეჩერების ვადა არ უნდა აღემატებოდესწელიწადში 30 კალენდარულ დღეს;

თ) მიმართოს შესაბამის სახელმწიფო ორგანოს საქართველოში ყოფნისათვისდროებითი ბინადრობის ნებართვის მისაღებად, თუ იგი უცხოელი ან მოქალაქეობისარმქონე პირია;

ი) „იურიდიული დახმარების შესახებ“ საქართველოს კანონით დადგენილი წესითისარგებლოს იურიდიული დახმარებით სახელმწიფოს ხარჯზე;

კ) ისარგებლოს ამ კანონითა და საქართველოს სხვა საკანონმდებლო დაკანონქვემდებარე ნორმატიული აქტებით გათვალისწინებული სოციალური დასამართლებრივი დაცვის სხვა მექანიზმებით.

2. ოჯახური დანაშაულის, ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობისშემთხვევაში სისხლისსამართლებრივი დევნის ღონისძიებების განხორციელებისასოჯახური დანაშაულის, ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის შედეგადდაზარალებული პირისა და პროცესის მონაწილე სხვა სუბიექტების დაცვისუზრუნველსაყოფად შესაძლებელია გამოყენებულ იქნეს საქართველოს სისხლისსამართლის საპროცესო კოდექსით გათვალისწინებული დაცვის სპეციალურიღონისძიებები.

3. ოჯახურ დანაშაულზე, ქალთა მიმართ ძალადობაზე ან/და ოჯახში ძალადობაზესისხლის სამართალწარმოების ყველა ეტაპზე, მათ შორის, დაკითხვისას,გათვალისწინებული უნდა იქნეს არასრულწლოვანი მოწმისა და არასრულწლოვანიდაზარალებულის საუკეთესო ინტერესები, მათი ასაკისა და განვითარების დონისშესაბამისად. ოჯახურ დანაშაულთან, ქალთა მიმართ ძალადობასთან ან/და ოჯახშიძალადობასთან დაკავშირებით დაუშვებელია არასრულწლოვანი მოწმისა დაარასრულწლოვანი დაზარალებულის დაკითხვა, აგრეთვე დამცავი ორდერის ანშემაკავებელი ორდერის გამოცემისას ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახშიძალადობის არასრულწლოვანი მსხვერპლის გამოკითხვა (მისგან ახსნა-განმარტებისმიღება) სავარაუდო მოძალადე მშობლის (მშობლების) თანდასწრებით. ასევე დაუშვებელიასისხლის სამართალწარმოების პროცესში არასრულწლოვნის კანონიერ წარმომადგენლადიმ პირის ჩართვა, რომელიც სავარაუდო მოძალადეა ან რომლის მიუკერძოებლობასთანდაკავშირებით არსებობს ეჭვი ამ პირსა და მოძალადე ოჯახის წევრს შორის არსებულიურთიერთობის ხასიათიდან გამომდინარე ან ინტერესთა კონფლიქტის სხვა შემთხვევაში,აგრეთვე მისთვის (მათთვის) არასრულწლოვნის მიერ მიცემული ჩვენების (გამოკითხვისოქმის, ახსნა-განმარტების) გაცნობა ან გადაცემა. ამ შემთხვევებში მშობლისუფლებამოსილება, იყოს არასრულწლოვნის წარმომადგენელისისხლის/ადმინისტრაციული სამართალწარმოების პროცესში, შეჩერებულად ითვლება

Page 17: საქართველოს კანონი ქალთა ...femicide.ge/res/docs/20.pdfსაქართველოს კანონი ქალთა მიმართ

სასამართლოში საქმის წარმოების განმავლობაში, დავის საბოლოო გადაწყვეტამდე.მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანო ნიშნავს არასრულწლოვნის წარმომადგენელს,რომელიც საქმის სასამართლოში განხილვის დროს არასრულწლოვნის ინტერესებსწარმოადგენს.

4. თუ მსხვერპლი უცხო ქვეყნის მოქალაქე ან მოქალაქეობის არმქონე პირია, მასზესაქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით გაიცემა დროებითი ბინადრობისნებართვა მსხვერპლთა მომსახურების დაწესებულების ან პროცესის მწარმოებელიორგანოს შუამდგომლობის საფუძველზე.

5. თუ მსხვერპლი უცხო ქვეყნის მოქალაქე ან მოქალაქეობის არმქონე პირია, იგი არშეიძლება დაბრუნებულ იქნეს უცხო ქვეყანაში, თუ არსებობს ვარაუდი, რომ იქდაბრუნების შემთხვევაში მისი უსაფრთხოება არ იქნება დაცული და უზრუნველყოფილი.

მუხლი 171. მსხვერპლის ინფორმირება (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1ივნისიდან)

1. დამცავი და შემაკავებელი ორდერების გამომცემი ორგანოები, მსხვერპლისიდენტიფიცირების ჯგუფი, ქალთა მიმართ ძალადობასთან ან/და ოჯახში ძალადობასთანდაკავშირებული სისხლის სამართლის საქმის მწარმოებელი ორგანო, მსხვერპლთამომსახურე დაწესებულება და საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული სხვაუფლებამოსილი ორგანო ვალდებული არიან, მსხვერპლს მისთვის გასაგებ ენაზე დაგასაგები ფორმით გააცნონ ინფორმაცია ქვეყანაში არსებული მსხვერპლთა სოციალური დასამართლებრივი დაცვისა და დახმარების მექანიზმებისა და შესაბამისი მომსახურებისსახეების შესახებ.

2. მსხვერპლთა მომსახურე დაწესებულება და საქართველოს კანონმდებლობითგანსაზღვრული სხვა უფლებამოსილი ორგანო მსხვერპლს საჭიროების შემთხვევაშიაწვდიან ინფორმაციას და უწევენ სათანადო დახმარებას ქალთა მიმართ ძალადობასთანან/და ოჯახში ძალადობასთან დაკავშირებული განცხადების (სარჩელის) და ქალთამიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის შედეგად მიყენებული ზიანისანაზღაურების თაობაზე სარჩელების შედგენასა და შესაბამის სამართალწარმოებაში.

3. პენიტენციური დაწესებულება ვალდებულია ამ მუხლის მე-4 პუნქტითგათვალისწინებული გარემოების დადგომისას ამის შესახებ წერილობითი შეტყობინება

დაუყოვნებლივ გაუგზავნოს საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს. (1.06.2017 N955 )

4. საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრო ვალდებულია პენიტენციურიდაწესებულების ადმინისტრაციის მიერ მოწოდებული ინფორმაციის საფუძველზემსხვერპლს დაუყოვნებლივ შეატყობინოს მის მიმართ ძალადობის ჩამდენი პირის(მოძალადის) პენიტენციური დაწესებულებიდან გათავისუფლების, გაქცევის, აგრეთვეპატიმრობის კოდექსის 27-ე მუხლით დადგენილი წესით თავისუფლების აღკვეთისდაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის შესახებ.

(4. საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრო ვალდებულია პენიტენციურიდაწესებულების მიერ მოწოდებული ინფორმაციის საფუძველზე დაუყოვნებლივშეატყობინოს მსხვერპლს მის მიმართ ძალადობის ჩამდენი პირის (მოძალადის)პენიტენციური დაწესებულებიდან გათავისუფლების, გაქცევის, პატიმრობის კოდექსის27-ე მუხლით დადგენილი წესით თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ

Page 18: საქართველოს კანონი ქალთა ...femicide.ge/res/docs/20.pdfსაქართველოს კანონი ქალთა მიმართ

ხანმოკლე გასვლის, აგრეთვე პატიმრობის კოდექსის 716 მუხლის მე-3 ნაწილითდადგენილი წესით გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის

დაწესებულებიდან გასვლის შესახებ. (1.06.2017 N955 ამოქმედდეს 2018 წლის 1 იანვრიდან))

მუხლი 172. მსხვერპლთა დროებითი საცხოვრებელი (თავშესაფარი) (სათაური4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

1. საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროსსისტემაში არსებული მსხვერპლთა დროებითი საცხოვრებელი (თავშესაფარი) მსხვერპლსუნდა უქმნიდეს საყოფაცხოვრებო პირობებს და უნდა უზრუნველყოფდეს მის მიერპირველადი და გადაუდებელი სამედიცინო მომსახურებით და ფსიქოლოგიურიდახმარებით სარგებლობის შესაძლებლობას. (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1ივნისიდან)

2. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის მიერ თავშესაფრის შექმნადასაშვებია, თუ იგი აკმაყოფილებს საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა დასოციალური დაცვის სამინისტროს მიერ ამ ტიპის დაწესებულებისათვის დადგენილმინიმალურ სტანდარტებს.

3. თავშესაფრის საქმიანობა რეგულირდება მისი წესდებით (შინაგანაწესით),რომელიც განსაზღვრავს მსხვერპლის თავშესაფარში მოთავსებისა და რეაბილიტაციისწესს.

მუხლი 18. მსხვერპლის მოთავსება თავშესაფარში1. ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის ფაქტის არსებობისას ამ

კანონის მე-11 მუხლით გათვალისწინებული პირის მიერ თავშესაფრის მოთხოვნისშემთხვევაში სამართალდამცავი ორგანოები უზრუნველყოფენ მსხვერპლის იქ გადაყვანას.(4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

2. თავშესაფარში მსხვერპლის მოთავსება ხდება 3 თვემდე ვადით. საჭიროებისშემთხვევაში ეს ვადა გაგრძელდება თავშესაფრის წესდებით (შინაგანაწესით) დადგენილიწესით, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა მსხვერპლს არ სურს ზემოაღნიშნულ პერიოდზე მეტიხნით იქ დარჩენა. თავშესაფარში მოთავსების ვადის ამოწურვის შემდეგ, მსხვერპლისმიმართ საფრთხის არსებობის შემთხვევაში, თავშესაფრის ადმინისტრაცია ვალდებულიააღნიშნულის თაობაზე აცნობოს სამართალდამცავ ორგანოებს შემდგომი რეაგირებისუზრუნველსაყოფად. (28.12.2009 N 2507 ამოქმედდეს 2010 წლის 1 აპრილიდან)

3. მსხვერპლის თავშესაფარში ან კრიზისულ ცენტრში მოთავსების შემთხვევაში მასუნარჩუნდება სამუშაო ადგილი იმავე თანამდებობაზე. (28.12.2009 N 2507 ამოქმედდეს 2010 წლის1 აპრილიდან)

მუხლი 181. კრიზისული ცენტრი (28.12.2009 N 2507 ამოქმედდეს 2010 წლის 1 აპრილიდან)1. კრიზისული ცენტრი არის სავარაუდო მსხვერპლთა და მსხვერპლთა დროებითი

განთავსების ადგილი და ემსახურება მათ ფსიქოლოგიურ-სოციალურ რეაბილიტაციას,პირველად და გადაუდებელ სამედიცინო მომსახურებას და სამართლებრივ დახმარებას.

(4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)2. კრიზისული ცენტრი იქმნება საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და

Page 19: საქართველოს კანონი ქალთა ...femicide.ge/res/docs/20.pdfსაქართველოს კანონი ქალთა მიმართ

სოციალური დაცვის სამინისტროს სისტემაში ან/და არასამეწარმეო იურიდიული პირისბაზაზე. არასამეწარმეო იურიდიული პირის მიერ შექმნილი კრიზისული ცენტრი უნდააკმაყოფილებდეს საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვისსამინისტროს მიერ ამ ტიპის დაწესებულებისათვის დადგენილ მინიმალურ სტანდარტებს.

მუხლი 182. მსხვერპლისთვის საცხოვრებლით დროებით სარგებლობის უფლებისშენარჩუნება (სათაური 4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

თუ მსხვერპლი არ სარგებლობს თავშესაფრით/კრიზისული ცენტრით და მას სურსდარჩეს საცხოვრებელ ადგილზე დამცავი ან შემაკავებელი ორდერით, განისაზღვრებამსხვერპლის საცხოვრებელი ადგილიდან მოძალადის დროებით გარიდების საკითხი.პოლიცია უფლებამოსილია დამცავი ან შემაკავებელი ორდერის შესაბამისად მოძალადეგაარიდოს მსხვერპლის საცხოვრებელი ადგილიდან იმ შემთხვევაშიც, თუ ეს ადგილიმოძალადის საკუთრებაა.

მუხლი 19. მსხვერპლის შესახებ ინფორმაცია (სათაური 4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017წლის 1 ივნისიდან)

მსხვერპლის ვინაობის, მისი ჯანმრთელობისა და ფსიქოლოგიური მდგომარეობისშესახებ მიღებული ინფორმაცია კონფიდენციალურია და მისი გამჟღავნება შესაძლებელიამხოლოდ კანონით დადგენილი წესით.

მუხლი 191. უფასო სატელეფონო დახმარება (17.10.2014. N 2697 ამოქმედდესგამოქვეყნებიდან მე-15 დღეს.)

1. მსხვერპლთა/სავარაუდო მსხვერპლთა დახმარების და შესაბამის საკითხებზეკონსულტაციის გაწევის უზრუნველსაყოფად იქმნება უფასო, 24-საათიანი საგანგებომომსახურების სატელეფონო ნომერი, რომელიც ხელმისაწვდომია ქვეყნის მთელტერიტორიაზე. (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

2. უფასო, 24-საათიანი საგანგებო მომსახურების სატელეფონო ნომრის მეშვეობითნებისმიერ დაინტერესებულ პირს მიეწოდება ინფორმაცია ქალთა მიმართ ძალადობისან/და ოჯახში ძალადობის შემთხვევაში რეაგირების მექანიზმების და მსხვერპლთა დაცვისღონისძიებების შესახებ. (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

3. სატელეფონო დახმარების ქსელი ფუნქციონირებს კონფიდენციალურობისდაცვით. დაუშვებელია ამ ქსელის მეშვეობით მიღებული ინფორმაციის გამჟღავნება,გარდა საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი გამონაკლისისა.

მუხლი 20. მოძალადის დამოკიდებულებებისა და ქცევის კორექციისკენმიმართული ღონისძიებები (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

მოძალადის დამოკიდებულებებისა და ქცევის კორექციისკენ მიმართულიღონისძიებები გულისხმობს მოძალადის მიერ ძალადობრივი ქცევის შეცვლისკენ და მისიფსიქოლოგიურ-სოციალური დახმარებისკენ მიმართულ ღონისძიებებს, რომელთა მიზანიაძალადობის განმეორების თავიდან აცილება და მსხვერპლის უსაფრთხოებისუზრუნველყოფა, მოძალადის მიერ ძალადობრივ ქცევასა და მის შედეგებზეპასუხისმგებლობის აღიარება, აგრეთვე მის დამოკიდებულებებსა და ქცევაში მიღწეულიდადებითი ცვლილებების შენარჩუნება. მათ მისაღწევად მნიშვნელოვანია მოძალადის

Page 20: საქართველოს კანონი ქალთა ...femicide.ge/res/docs/20.pdfსაქართველოს კანონი ქალთა მიმართ

მიერ ძალადობრივი დამოკიდებულებისა და ქცევის შეცვლაზე ორიენტირებულისავალდებულო სწავლების კურსის გავლა. მოძალადის დამოკიდებულებებისა და ქცევისკორექციისკენ მიმართული ღონისძიებები და მათი განხორციელების წესი და ფორმებიგანისაზღვრება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

თავი VIIგარდამავალი დებულებანი

მუხლი 21. კანონის ამოქმედებასთან დაკავშირებით განსახორციელებელიღონისძიებები

1. საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტრომგანსაზღვროს მსხვერპლთა დროებითი საცხოვრებლის (თავშესაფრის) მოწყობისათვისაუცილებელი მინიმალური სტანდარტები და უზრუნველყოს მათი შექმნა. (4.05.2017. N761ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)

2. საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტრომგანსაზღვროს ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის საკითხებთანდაკავშირებით სოციალური მომსახურების განხორციელების მექანიზმები და 2017 წლის 1სექტემბრამდე უზრუნველყოს შესაბამისი სოციალური მუშაკების მომზადება(სერტიფიცირება). (4.05.2017. N761)

3. საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრომ ამ კანონის გამოქვეყნებიდან 1 თვისვადაში უზრუნველყოს ოჯახში ძალადობის ფაქტზე შემაკავებელი ორდერის ფორმისშემუშავება და დამტკიცება.

4. ამოღებულია (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1 ივნისიდან)5. საქართველოს მთავრობამ უზრუნველყოს ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და

ოჯახში ძალადობის შესახებ არსებული ინფორმაციის ურთიერთგაცვლისათვის უწყებებსშორის თანამშრომლობის მექანიზმების შემუშავება. (4.05.2017. N761 ამოქმედდეს 2017 წლის 1ივნისიდან)

6. საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრომ უზრუნველყოს მოძალადეთა დაგამოცემული დამცავი და შემაკავებელი ორდერების, აგრეთვე სოციალური მუშაკის მიერარასრულწლოვნის განცალკევების შესახებ მიღებული გადაწყვეტილებისადმიდაუმორჩილებლობის შემთხვევაში პოლიციელის მიერ მოძალადისთვის იარაღისჩამორთმევის თაობაზე მონაცემთა ბაზის შექმნა, აღნიშნული ინფორმაციისდაინტერესებული სახელმწიფო ორგანოებისთვის დროულად მიწოდება დახელმისაწვდომობა. (22.06.2016. N5446 ამოქმედდეს გამოქვეყნებიდან 30-ე დღეს)

7. საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტრომ2010 წლის 1 ივლისამდე განსაზღვროს კრიზისული ცენტრის მოწყობისა დაფუნქციონირებისათვის აუცილებელი მინიმალური სტანდარტები. (28.12.2009 N 2507ამოქმედდეს 2010 წლის 1 აპრილიდან)

8. საქართველოს მთავრობამ 2014 წლის 1 აპრილამდე უზრუნველყოს ამ კანონის 161

მუხლის 11 და მე-2 პუნქტებით გათვალისწინებული დადგენილებების მიღება. (20.09.2013.N1251 ამოქმედდეს 2013 წლის ოქტომბრის მორიგი საპრეზიდენტო არჩევნების შედეგად არჩეულისაქართველოს პრეზიდენტის მიერ ფიცის დადების მომენტიდან)

Page 21: საქართველოს კანონი ქალთა ...femicide.ge/res/docs/20.pdfსაქართველოს კანონი ქალთა მიმართ

9. საქართველოს მთავრობის მიერ ამ მუხლის მე-8 პუნქტით გათვალისწინებულინორმატიული აქტების მიღებამდე იურიდიულ ძალას ინარჩუნებს „ოჯახში ძალადობისმსხვერპლთა იდენტიფიცირების წესის დამტკიცების შესახებ“ საქართველოსპრეზიდენტის 2009 წლის 5 ოქტომბრის №665 ბრძანებულება და „ოჯახში ძალადობისაღკვეთის ღონისძიებათა განმახორციელებელი საუწყებათაშორისო საბჭოსშემადგენლობისა და დებულების დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს პრეზიდენტის 2008წლის 26 დეკემბრის №625 ბრძანებულება. (20.09.2013. N1251 ამოქმედდეს 2013 წლის ოქტომბრისმორიგი საპრეზიდენტო არჩევნების შედეგად არჩეული საქართველოს პრეზიდენტის მიერ ფიცის დადებისმომენტიდან)

10. საქართველოს მთავრობამ 2015 წლის 1 ოქტომბრამდე უზრუნველყოსმოძალადის მიერ გასავლელი, დამცავი ორდერით გათვალისწინებული ძალადობრივიდამოკიდებულებისა და ქცევის შეცვლაზე ორიენტირებული სავალდებულო სწავლებისკურსის ორგანიზებისათვის საჭირო ღონისძიებების განხორციელება, აგრეთვე ამ კურსისორგანიზების უფლებამოსილების მქონე სახელმწიფო ორგანოს განსაზღვრა. (24.07.2015.N4105)

11. საქართველოს მთავრობამ 2022 წლის 1 იანვრამდე დაამტკიცოსმსხვერპლისათვის გასაცემი კომპენსაციის ოდენობა და კომპენსაციის გაცემის წესი.(4.05.2017. N761)

თავი VIIIდასკვნითი დებულებანი

მუხლი 22. კანონის ამოქმედება1. ეს კანონი, გარდა მე-8 მუხლისა და VI თავისა, ამოქმედდეს გამოქვეყნებისთანავე. 2. ამ კანონის მე-8 მუხლი და VI თავი ამოქმედდეს 2008 წლის 1 იანვრიდან.3. ამ კანონის მე-8 და მე-20 მუხლების მოქმედება შეჩერდეს 2016 წლის 1 ივლისამდე.

(24.07.2015. N4105)

4. ამ კანონის მე-17 მუხლის პირველი პუნქტის „ი“ ქვეპუნქტის მოქმედება შეჩერდეს

2014 წლის 1 დეკემბრამდე, ხოლო 191 მუხლის მოქმედება − 2015 წლის 1 მაისამდე.(17.10.2014. N 2697 ამოქმედდეს გამოქვეყნებიდან მე-15 დღეს.)

საქართველოს პრეზიდენტი მიხეილ სააკაშვილი

თბილისი,2006 წლის 25 მაისი.N 3143-Iს