გლობალური გამოწვევები და საქართველოში წყალი და ჯანმრთელობის ოქმის რატიფიკაციის ორიენტირები ეროვნული პოლიტიკური დიალოგი საქართველოში წყლის რესურსების ინტეგრირული მართვის შესახებ საკოორდინაციო სხდომა ნანა გაბრიაძე ეროვნული ექსპერტი

5 აპრილი 2016 თბილისი

5 აპრილი 2016 თბილისი

JMP მონაცემები საქართველოს შესახებ

სანიტარია

წყალი

http://www.wssinfo.org/

5 აპრილი 2016 თბილისი

JMP GEMI

GLAAS (with IWRM)

Targets

6.1

6.2

6.3

6.4

6.5

6.6

6.a

6.b

Monitoring for SDGs and Protocol on Water and

Health Protocol on Water and

Health

targets

5 აპრილი 2016 თბილისი

GEMI -Integrated monitoring of water and sanitation related SDG targets GEMI- SDG მიზნების ინტეგრირებული მონიტორინგი დაკავშირებული წყალსა და სანიტარიასთან

ოქმი „წყალი და ჯანმრთელობა“ მიზნების სინერგია ყველა გლობალურ გამოწვევებთან

მდგრადი განვითარების მიზნები (SDG)

5 აპრილი 2016 თბილისი

1. სიღარიბის დაძლევა 2. კვების უსაფრთხოება 3. კეთილდღეობა 4. განათლების ხარისხის უზრუნველყოფა 5. გენდერული თანასწორობა 6. წყალი და სანიტარია ყველასთვის 7. მდგრადი და ხელმისაწვდომი ენერგორესურსები 8. სამუშაო პირობების გაუმჯობესება 9. მდგრადი ინფრასტრუქტურა 10. უთანასწორობის შემცირება 11. უსაფრთხო ქალაქები და მოსახლეობა 12. მდგრადი მოხმარება და წარმოება 13. კლიმატის ცვლილება 14. ოკეანეების დაცვა 15. ხმელეთის ეკოსისტემების მართვა 16. მშვიდობა მსოფლიოში 17. გლობალური პარტნიორობა

წყლის რესურსები

წყლის რესურსების

მართვა

წყალთან დაკავშირებუ

ლი კატასტროფებ

ი

ჩამდინარე წყლის დაბინძურება და ხარისხი

სასმელი წყალი,

სანიტარია და ჰიგიენა

ყველა მიზანი

ყველა მიზანი

მიზნები 2,5,6

მიზნები 6,14,15

მიზნები 6,12,13,14,15

უსაფრთხო წყალი

ყველასათვის

მდგრადი განვითარების მიზნები

5 აპრილი 2016 თბილისი

კვების უსაფრთხოება მიზანი 2, 6,7

სიღარიბის დაძლევა

მიზნები 1,6,10,11

სასმელი წყლის, სანიტარიისა და ჰიგიენის WASH მდგომარეობის გაუმჯობესება მიზნები 6,3,4

გენდერული თანასწორობა და

სამუშაო პირობები მიზნები 5,6,8

უსაფრთხო წყალი ყველასათვის

მდგრადი განვითარების მიზნები

5 აპრილი 2016 თბილისი

5 აპრილი 2016 თბილისი

ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულებით აღებული

ვალდებულებები

კანონი წყლის რესურსების მართვის შესახებ

კანონქვემდებარე აქტების შემუშავება

წყლის რესურსების ინტერგირებული მართვა

სააუზო მართვის გეგმების შემუშავება

დირექტივა 2000/60/EC

ევროკავშირთან ასოცირების საგზაო რუკა

მდგრადი განვითარების მიზნები

5 აპრილი 2016 თბილისი

ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულებით აღებული

ვალდებულებები

“გარემოს და ჯანმრთელობის ეროვნული სამოქმედო გეგმა” NEHAP-2 შემუშავება შეიქმნა ეროვნული სამუშაო ჯგუფი

შემუშავდა გრძელვადიანი და მოკლევადიანი ამოცანები , აქტივობები , შემსრულებლები და და

შესრულების ვადები

განხორციელდა ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის ექსპრტთა მისიი ვიზიტი მაისში და ოქტომბერში 2015წ

გრძელვადიანი ამოცანა 1: საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის უზრუნველყოფა უსაფრთხო წყალსა და სანიტარიაზე ხელმისაწვდომობის გაუმჯობესების გზით. თითოეული ბავშვის ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფა უსაფრთხო წყლისა და სანიტარიით............ 2020 წწ.

პოლიტიკა „ჯანმრთელობა 2020“ - დღეისათვის პასუხია გაეროს მდგრადი განვითარების მიზნების დეკლარირებაზე და გამოიყენება

აღნიშნული მიზნების მიღწევის ძირითად პლატფორმად

5 აპრილი 2016 თბილისი

„ჯანმრთელობა 2020“

„ჯანმრთელობა 2020“ პოლიტიკის მე-4 პრიორიტეტული მიმართულებაა მხარდამჭერი გარემოს შექმნა და ადგილობრივი საზოგადოებების მდგრადობის უზრუნველყოფა.

5 აპრილი 2016 თბილისი

ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულებით აღებული

ვალდებულებები

“გარემოს და ჯანმრთელობის ეროვნული სამოქმედო გეგმა” NEHAP-2 შემუშავება განხორციელდა WHO -ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის ექსპრტთა მისიი ორი ვიზიტი 2015 წლის მაისში და ოქტომბერში

5 აპრილი 2016 თბილისი

ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულებით აღებული

ვალდებულებები

“გარემოს და ჯანმრთელობის ეროვნული სამოქმედო გეგმა” NEHAP-2 შემუშავება

გრძელვადიანი ამოცანა 1: საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის უზრუნველყოფა უსაფრთხო წყალსა და

სანიტარიაზე ხელმისაწვდომობის გაუმჯობესების გზით. თითოეული ბავშვის ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფა უსაფრთხო წყლისა და სანიტარიით............ 2020 წწ.

საშუალოვადიანი მიზანი 1 --სასმელი წყლის ხარისხისა და წყლით გადამდები დაავადებების ეფექტური ზედამხედველობის სიტემები ჩამოყალიბება 2018 წ. საშუალოვადიანი მიზანი 2---ქვეყნის მოსახლების ხარისხიანი და უწყვეტი სასმელი წყლით მომარაგების უზრუნველყოფა, რომელიც აკმაყოფილებს ეროვნულ და საერთაშორისო მოთხოვნებს

საშუალოვადიანი მიზანი 3-ქვეყნის მოსახლების ადექვატური სანიტარიით უზრუნველყოფა

საშუალოვადიანი მიზანი 4-სასმელი წყლის, სანიტარიისა და ჰიგიენის WASH მდგომარეობის გაუმჯობესება სასწავლო-სააღმზრდელო, სამედიცინო დაწესებულებებში, სარეკრეაციო ტერიტორიების და ლტოლვილთა განთავსების ადგილებში

საშუალოვადიანი მიზანი 5- საკანონმდებლო და ნორმატიული ბაზა, პოლიტიკა წყლის რესურსების, სასმელი წყალმომარაგების დაცვისათვის გადახედილია და განახლებულია 2018წწ

5 აპრილი 2016 თბილისი

ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულებით აღებული

ვალდებულებები და შესრულების ვადები

“გარემოს და ჯანმრთელობის ეროვნული სამოქმედო გეგმა” NEHAP-2 შემუშავება

საშუალოვადიანი მიზანი 5- საკანონმდებლო და ნორმატიული ბაზა, პოლიტიკა წყლის რესურსების, სასმელი წყალმომარაგების დაცვისათვის გადახედილია და განახლებულია 2018წწ აქტივობა 5.1--არსებული კანონმდებლობის რევიზია, წყლის რესურსების, სასმელი წყლის ხარისხისა და სანიტარიის შესახებ, რომელიც მოითხოვს ჰარმონიზაციას საერთაშორისო მოთხოვნებთან აქტივობა 5.2--სასმელი წყლის ხარისხისა და სანიტარიის შესახებ ეროვნული პოლიტიკისა და მარეგულირებელი ნორმატიულ დოკუმენტებში ცვლილებების განხორციელება ჯანმო-ს რეკომენდაციის შესაბამისად აქტივობა 5.3--ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულების შესაბამისად ეროვნული კანონმდებლობის ჰარმონიზება წყლის ახალი კანონის მიღება აქტივობა 5.4--ოქმის "წყალი და ჯანმრთელობა" რატიფიკაცია აქტივობა 5.5--ოქმის"წყალი და ჯანმრთელობა" მოთხოვნების შესაბამისად, ეროვნული პრიორიტეტული მიზნების, მაჩვენებლების და განხორციელების ვადების შემუშავება და დამტკიცება

ოქმის მოთხოვნების რეალიზაცია მიზნობრივი მაჩვენებლების დადგენა (მუხლი 6)

5 აპრილი 2016 თბილისი

მიზნობრივი მაჩვენებლების დადგენა, რომლებიც გამომდინარეობენ თითოეული ქვეყნის ეროვნული აუცილებლობიდან, შესაძლო რესურსების გათვალისწინებით

წყალთან დაკავშირებული დაავადებების და ეპიდაფეთქებების ზედამხედველობის და ადრეული შეტყობინების ეროვნული და ლოკალური სისტემების შექმნა

ოქმის ძირითადი მოთხოვნების რეალიზაციის ორი ძირითადი პრინციპი

5 აპრილი 2016 თბილისი

საქართველოს მიერ გაწეული საქმიანობა ოქმის მოთხოვნების რეალიზაციის მიზნით 2010 წელს საქართველოში ოქმის სამდივნოს ხელშეწყობით დაიწყო ეროვნული პოლიტიკური დიალოგის პირველი ეტაპი წყლის რესურსების ინტეგრირებული მართვის თაობაზე დიალოგის ფარგლებში: - ოქმის 8 სფეროსათვის შემუშავდა მიზნობრივი მაჩვენებლების დადგენის საპროექტო წინადადებები - დაიწყო “წყლის რესურსების მართვის შესახებ” ახალ კანონპროექტზე მუშაობა საქართველოში ეროვნული პოლიტიკური დიალოგის და ოქმის რეალიზაციის პროცესების შესახებ ჩვენს მიერ 2011 წელს მოხსენდა წყლის მსოფლიო მეორე ფორუმს სტამბულში მიუხედავად იმის, რომ საქართველოს ჯერ კიდევ არ მოუხდენია ოქმის რატიფიცირება და არ წარმოადგენს მხარე ქვეყანას, გამოიჩინა კეთილი ნება და წინა წლებში ოქმის სამდივნოს წარუდგინა ინფორმაციები ამ სფეროში პროგრესის თაობაზე

5 აპრილი 2016 თბილისი

საქართველოს მიერ გაწეული საქმიანობა ოქმის მოთხოვნების რეალიზაციის მიზნით • ამავე წლებში მრავალჯერ (მათ შორის თბლისში) ჩატარდა ოქმის მაღალი რანგის შეხვედრები, სადაც სხვა საკითხებთან ერთად არა ერთხელ იყო განხილული ოქმის რატიფიკაციის აუცილებლობის თაობაზე • ზემოთ აღნიშნულის გათვალისწინებით, საქართველოს გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების და ჯანდაცვის სამინისტროების მიერ ერთობლივად დაიწყო ოქმის რატიფიცირების ინიცირება • ამ მიზნით ქართულ ენაზე ითარგმნა ოქმის ტექსტი და დამოწმდა საგარეო საქმეთა სამინისტროს მიერ • სხვადასხვა წლებში ჩვენს მიერ, ასევე ჩვენი უშუალო მონაწილეობით ან/და თანაავტორობით ეროვნულ და საერთაშორისო დონეებზე სამდივნოს და სხვა ორგანიზაციების დახმარებით თბილისში, ჟენევაში, პარიზსა და კოპენჰაგენში გამოიცა ოქმთან დაკავშირებული 15-მდე სხვადასხვა, როგორც სამეცნიერო ხასიათის ნაშრომები, ასევე სხვადასხვა სახელმძღვანელო პრინციპები

5 აპრილი 2016 თბილისი

მიზნობრივი მაჩვენებლების დადგენის სფეროები სასმელი წყლის ხარისხი წყალთან დაკავშირებული დაავადებებისა და ეპიდაფეთქებების შემცირება სასმელ წყალზე ხელმისაწვდომობა % საბანაოდ გამოყენებული წყლის ხარისხი განსაკუთრებით ან/და ისტორიულად დაბინძურებული ადგილებისგამოვლენა და წესრიგში მოყვანა წყლის რსურსების რაციონალური ექსპლოატაციის, დაცვისა და გმოყენების ეფექტურობა სასმელი და სხვა წყლების ხარისხის შესახებ ინფომაციების გამოქვეყნების სიხშირე ჩამდინარე გაუწმენდავი წყლების ჩაშვება სანიტარიული სისტემებისადმი ხელმისაწვდომობა % კოლექტიური და სხვა სისტემებით წყალმომარაგების დონის ეფექტურობა კოლექტიური და სხვა სისტემებით სანიტარიული უზრუნველყოფის დონის ეფექტურობა წყალმომარაგების მართვის საუკეთესო პრქტიკის გამოყენება სანიტარიის მართვის საუკეთესი პრაქტიკის გამოყენება დაუმუშავებელი სანიაღვრე წყლების ჩაშვება გამწმენდი ნაგებობებიდან ჩაშვებული წყლების ხარისხი კოლექტორული სისტემებიდან ჩამდინარე წყლების ლამის გამოყენება სარწყავად გამოყენებული წყლის ხარისხი სასმელ-სამეურნეო დანიშნულების წყალმომარაგების წყაროების წყლის ხარისხი აქვაკულტურებისა და მოლუსკებისათვის გამოყენებული წყლის ხარისხი ჩაკეტილ სივრცეში საბანაოდ გამოყენებული წყლის ხარისხის მართვა

5 აპრილი 2016 თბილისი

ქვეყნისათვის ოქმთან “წყალი და ჯანმრთელობა “

მიერთების უპირატესობები • ქვეყანა გახდება ოქმის მხარეთა ინსტიტუციური სტრუქტურების (მხარეთა მაღალი დონის შეხვედრები, მათი ბიუროები, დაქვემდებარებული ორგანოები, სამდივნოები, მიზნობრივი სამუშაო ჯგუფები) მონაწილე. • ოქმის ინსტიტუციური სტრუქტურები ქვეყანას დაეხმარება: ოქმის მოთხოვნების რეალიზაციისა და განვითარების ხელშეწყობაში სამართლებრივი ნორმების,

სახელმძღვანელო პრინციპების და რეკომენდაციების შემუშავებაში ქვეყანაში ოქმის მოთხოვნების განხორციელების ინსტიტუციური, ფინანსური და სხვა მხარდაჭერის

უზრუნველყოფაში • ოქმის ინსტიტუციური სტრუქტურების ხელშეწყობით და მხარდაჭერით ქვეყანა მიიღებს უპირატესობას სასმელი წყლის მართვის უსაფრთხოების გეგმების შემუშავებასთან დაკავშირებით, რაც გააძლიერებს სხვადასხვა დონის (ცენტრალური, რეგიონული, ადგილობრივი) უწყებათშორის თანამშრომლობას, ასევე კერძო სექტორისა და არასამთავრობო ორგანიზაციების ჩართულობას • ხელს შეუწყობს ინფორმირებულობის და ცნობიერების დონის ამაღლებას. • ასევე მოიცავს კონსულტაციებს, ინფორმაციის გაცვლას და ერთობლივი კვლევების ჩატარებას მიზნობრივი მაჩვენებლების მიღწევის, ზედამხედველობის, ადრეული შეტყობინების და თანამშრომლობის კუთხით წყალთან დაკავშირებული დაავადებების წინააღმდეგ დროული რეაგირების, წყალთან დაკავშირებული დაავადებების კონტროლისა და შემცირების სფეროში. • გაეროს ევროპის ეკონომიკური კომისიისა და სხვა დონორი ორგანიზაციების მნიშვნელოვანი ფინანსური დახმარება და ასეთი სახსრების მოძიება, რათა გაძლიერდეს ქვეყნის, როგორც მხარის პოტენციალი ოქმის მიზნების მისაღწევად

5 აპრილი 2016 თბილისი

ქვეყანას ეძლევა მეტი შესაძლებობები • წყლის რესურსების ინტეგრირებული მართვის (IWRM) დანერგვისათვის მთავარი ინსტრუმენტი.

• წყალთან დაკავშირებული დაავადებების თავიდან აცილების, კონტროლისა და შემცირების ინდივიდუალური და ერთობლივი ღონისძიებების გსაატარებლად.

• ჯანმრთელობის და უსაფრთხოების, როგორც ეროვნულ, ისე საერთაშორისო მაღალი სტანდარტების მიღწევისათვის.

• სახელმწიფოს სამართლებრივ სისტემაში “დამაბინძურებელი იხდის” პრინციპის დამკვიდრებისათვის.

• წყალმომარაგების წყაროების, წყლის ეკოსისტემების დაცვისათვის ღონისძიებების განსახორციელებლად.

• მჭიდრო თანამშრომლობისათვის წყალი და ჯანმრთელობის სფეროში ევროკავშირის, ევროპის ეკონომიკური კომისიისა და ჯანმო-ს ევროპის რეგიონული ბიუროს ქვეყნებTan

5 აპრილი 2016 თბილისი

საქართველოს ოქმის მხარედ გახდომის მიზანშეწონილობა •ხელს შეუწყობს საქართველოს საერთაშორისო ავტორიტეტის ზრდას და ევრო-ატლანტიკურ სტრუქტურებში მის შემდგომ ინტეგრაციას

•ასოცირების ხელშეკრულების ფარგლებში დაგეგმილი თანამშრომლობის-მ.შ ევროკავშირის სექტორული დახმარების ფარგლებში თანამშრომლობის გააქტიურებასა და განხორცილებას -რაც პასუხობს ასოცირების დღის წესრიგის განხორციელების მიზნებს

• სხვადასხვა დონორი ორგანიზაციების ფინანსური დახმარების მოზიდვა

•ოქმის მიღება წარმოადგენს საქართველოს მოსახლეობის ჯანმრთელობისათვის უსაფრთხო გარემოს უზრუნველსაყოფად და ადამიანის ჯანმრთელობის გაუმჯობესებისთვის ქვეყნის მთავრობის ნების დემონსტრირებას აღებული ვალდებულებების შესასრულებლად წყლის რესურსებისა და მათი ეკოსისტემების დაცვით.

5 აპრილი 2016 თბილისი

გმადლობთ ყურადღებისთვის !