1

სოციალური და ეკონომიკური მდგომარეობა ქალაქ მცხეთაში

მომზადებულია პროექტის:

“მცხეთის სივრცით-ტერიტორიული განვითარების

მართვის დოკუმენტაციის შემუშავება” - ფარგლებში

შპს „დი პი ეი კონსალტინგი“

კვლევის ავტორი: ნოდარ კაპანაძე

სოციოლოგი - გიორგი შუბითიძე

სტატისტიკოსი - ივანე კეჭაყმაძე

08.07. 2019

ქ. მცხეთის სივრცით-ტერიტორიული განვითარების მართვის

დოკუმენტაციის შემუშავების საპროექტო მომსახურების I ეტაპის

საბოლოო ვერსია

დანართი # A.I.T.-8

2

სარჩევი რეზიუმე ................................................................................................................................................... 3

1. დემოგრაფიული მონაცემები ........................................................................................................ 6

2. საგანმანათლებლო ინფრასტრუქტურა ..................................................................................... 20

3. ჯანმრთელობის დაცვა ................................................................................................................. 24

4. კულტურა და ხელოვნება ............................................................................................................ 25

5. სპორტული ინფრასტრუქტურა .................................................................................................. 27

6. ეკონომიკური ინფრასტრუქტურა .............................................................................................. 27

7. ბიზნესის კეთების შესაძლებლობა ............................................................................................. 35

8. კომუნალური/საყოფაცხოვრებო მომსახურება ........................................................................ 36

9. სამართალდამცავი ორგანოები ................................................................................................... 39

10. დასკვნები ................................................................................................................................... 40

11. რეკომენდაციები ........................................................................................................................ 41

12.სოციალური კვლევის მიზნები ...................................................................................................... 43

12.1 მოსალოდნელი შედეგები ......................................................................................................... 43

12.2 კვლევის მეთოდოლოგია .......................................................................................................... 44

12.3 კვლევის ინსტრუმენტი ............................................................................................................. 44

12.4 შერჩევა......................................................................................................................................... 44

13. კითხვარი რესპოდენტებისათვის ................................................................................................. 47

3

რეზიუმე

მოსახლეობის 2014 წლის საყოველთაო აღწერის მიხედვით, ქალაქ მცხეთაში 2014

წლის ბოლოს 7940 ადამიანი ცხოვრობდა. მცხეთა საქართველოს იმ დასახლებების

მცირერიცხოვან სიაშია, სადაც მოსახლეობა 2002 წლის აღწერასთან შედარებით არ

შემცირებულა.

მოსახლეობის დემოგრაფიული სტრუქტურა არსებითად არ განსხვავდება

საქართველოს ქალაქების დემოგრაფიული სტრქტურისაგან.

მხოლოდ ქალაქი მცხეთისათვის უმუშევრობის დონის მაჩვენებლების გაანგარიშება

ვერ ხერხდება, ხოლო ქალაქ მცხეთასთან მაქსიმალურად მიახლოებულ სტრატაში

(შიდა ქართლისა, კახეთისა და მცხეა მთიანეთის ქალაქები) უმუშევრობის დონე 2017

წელს 11.3% იყო, რაც ქვეყნის საშუალო მაჩვენებლზე (12.7%) ოდნავ ნაკლებია.

ქალაქში არსებული სოცალური მდგომარეობის მნიშვნელოვანი მახასიათებელია

მისამართული სოციალური დახმარების მთხოვნელი და დახმრების მიმღები

ოჯახების ხვედრითი წონის მაჩვენებელი. 2019 წლის აპრილის მდგომარეობით ქალაქ

მცხეთაში მცხოვრები ოჯახების 14% რეგისტრირებული იყო მისამართული

სოციალური დახმარების მთხოვნელთა ბაზაში, რაც ორჯერ უფრო დაბალი ქვეყნი

საშუალო მაჩვენბელზე და სევე ორჯერ ნაკლებია მცხეთის მსგავსი ქალაქების

(თელავი, ახალციხე, გორი) საშუალო მაჩვენებელზე. იმავე 2019 წლის აპრილის

მდგომარეობით, მცხეთაში მცხოვრები ოჯახების მხოლოდ 3% იღებდა მისამართულ

სოციალურ დახმარებას. რაც 4-ჯერ დაბალია ქვეყნის საშუალო მაჩვენებელზე და 3-

ჯერ და უფრო მეტად დაბალია გორის, თელავის და ახლაციხის ნაერთ

მაჩვენებელზე. ეს იმაზე მიუთითებს, რომ ქალაქ მცხეთაში მოსახლეობის

სოციალური მდგომარეობა საქართველოში ყველაზე უარესი ნამდვილად არაა და

შეიძლება ითქვს, რომ სხვა დასახლებებზე გაცილებით უკეთესია.

ქალქი მცხეთა სრულად უზრუნველყოფილია ძირითადი კომუნალური

მომსახურების სისტემებით: ელექტროენერგია, წყალი, გაზმომარაგება,

დასუფთავება, კომუნიკაცია და ა.შ. აღნიშნული სისტემების მუშაობის ამსახველი

რაოდენობრივი პარამეტრების მოძიება, სამწუხაროდ, ვერ მოხერხდა.

4

ქალაქ მცხეთაში ფუნქციონირებს ორი საჯარო და ერთი რელიგიური ტიპის საშუალო

სკოლა, სადაც მოსწავლეთა მიღების მაჩვენებელი 2000-2017 წლების მანძილზე

მზარდი ტენდენციით ხასიათდება.

ქალაქ მცხეთაში ფუნქციონირებს სკოლამდელი აღზრდის 6 დაწესებულება, რომლის

კონტინგენტიც 2014-2017 წლებში ცალსახად ჩამოყალიბებული ზრდის ტენდენციით

ხასიათდება, რაც ქალაქ მცხეთაში პოზიტიური სოციალური და დემოგრაფიული

ტენდენციის მნიშვნელოვანი გამოვლინებაა.

ქალაქ მცხეთაში ფუნქციონირებს ორი ჰოსპიტალი, ერთი პოლიკლინიკა და

სასწრაფო სამდეცინო მომსახურების სადგური. სამწუხაროდ ამ ინფრასტრუქტურის

მუშაობის რაოდენობრივი მაჩვენებლები ღია წყაროებიდან ვერ მოვიძიეთ. ასევ ვერ

მოვიძიეთ ინფორმაცია ქალაქ მცხეთაში არსებული სპორტული ინფრასტრუქტურის

შესახებ.

ქალაქი მცხეთა, ისევე როგორც ყველა რეგიონული ცენტრი, სრულად

უზრუნველყოფილია სამართალდამცავი ორგანოების მომსახურებით. ქალაქში

ფუნქციონირებს პოლიციის მუნიციპალური და რეგიონული სამსახურები. ქალაქში

ასევე ფუნქციონირებს სასამართლო, მაგრამ მათი თანამშრომელთა რაოდენობის

შესახებ ინფორმაცია ხელმისაწვდომი არ არის.

ქალაქი მცხეთა არასდროს ყოფილა მსხვილი ინდუსტრიული ცენტრი. 1987 წლის

მდგომარეობით, ქალაქ მცხეთაში სულ 5 სამრეწველო საწარმო ფუნქციონირებდა,

სადაც 980 ადამიანი იყო დასაქმებული.

2019 წლის მარტის მდგომარეობით, სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის

სამეწარმეო რეგისტრის მონაცმებით, ქალაქ მცხეთაში 240 ეკონომკური სუბიექტი

ფუნქციონირებდა, რომელთაგან აბსოლურური უმრავლესობა (225) წვრილი საწარმო

იყო. მცხეთაში მოქმედი საწარმოებიდან მხოლოდ ერთი საწარმოა მუნიციპალრი

საკუთრების, ხოლო დანარჩენი კერძო საკუთრებაშია. მცხეთაში მოქმედი

საწარმოებიდან ყველაზე მეტი (63) ვაჭრობი სექტორს წარმოაგენს, ხოლო 31 მათგანი

სასტუმროებისა რესტორნებისსექტორში საქმიანობს.

მცხეთის მუნიციპალიტეტში 3 მუზეუმი ფუნქციონირებს, თუმცა მათგან უშუალოდ

მცხეთაში მხოლოდ ერთი მუზეუმია, მაგრამ თვითონ ქალაქ მცხეთის მნიშვნელოვანი

ნაწილი თვითონაა მუზეუმი და შესულია გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის

5

განათლების, მეცნიერებისა და კულტურის ორგანიზაციის (UNESCO) მსოფლიო

კულტურული მემკვიდრეობის ნუსხაში.

მცხეთის სპეციფიკიდან გამომდინარე, ქალაქში მსხვილი ეკონომიკური პროექტების

განხორციელება შეზღუდულია. კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლების ისეთი

სიმრავლე, როგორიც მცხეთაშია, მნიშვნელოვნად ზღუდავს მსხვილი ეკონომიკური

ინტერვენციის შესაძლებლობას. მცხეთის სოციალური და ეკონომიკური

განვითარების ძირითადი მიმართულება ტურიზმის სფეროს უნდა ეფუძნებოდეს

იმის გათვალისწინებით, რომ ტურისტული ვიზიტი მცხეთაში უპირატესად

რამდენიმე საათიანია და ტურისტები ამ ქალაქში ღამის გასათევად როგორც წესი, არ

რჩებიან. მსხვილი სასტუმროების მშენებლობა ქალაქის არქიტექტურაში უხეშ

ჩარევად შეიძლება იქნას მიჩნეული, რაც რისკის ქვეშ დააყენებს ქალაქის იერსახის

შენარჩუნებას.

მცხეთის განვითარების ყველაზე ოპტიმალურ სფეროდ ტურიზმთან

დაკავშირებული რჩება:

მცირე საოჯახო სასტუმროები - სადაც ადგილობრივი მცხოვრებლები ქართული

სამზარეულოთი გაუმასპინძლდებიან ტურისტებს;

წვრილი ვაჭრობა - სუვენირები, მცხეთისთვის დამახასიათებელი სპეციფიკური

ნაკეთობებით გარე ვაჭრობა ტურისტებისათვის;

სუვენირებისა და ტურისტებისთვის საინტერესო სხვა საქონელის წვრილი და

საშუალო მასშტაბის წარმოება;

კაფეებისა და რესტორნების ბიზნესი;

მომსახურების სხვა სფეროების განვითარების ხელშეწყობა.

ქალაქ მცხეთის განვითარების სტრატეგიის განსაზღვრისათვის პირველ რიგში

რეკომენდირებულია უფრო ღრმა ანალიზის, მათ შორის შერჩევითი გამოკვლევის

ჩატარება და ქალაქის განვითარების მოდელის შემუშავება, სადაც მოხდება:

სამეწარმეო აქტივობის მოდელირება

დასაქმებისა და უმუშევრობის მოდელირება;

მოსახლეობის შემოსავლების მოდელირება.

6

1. დემოგრაფიული მონაცემები

მოსახლეობის 2014 წლის საყოველთაო აღწერის მიხედვით, ქალაქ მცხეთაში 2014

წლის ბოლოს 7940 ადამიანი ცხოვრობდა, საიდანაც 53%, ანუ 4176 ქალი იყო, ხოლო

47%, ანუ 3719 - მამაკაცი. 1989 წელთან შედარებით, მოსახლეობის რაოდენობა 11%

არის შემცირებული. 1989 წელთან შედარება მნიშვნელოვანია იმდენად, რამდენადაც

1989 წელი ბოლო მეტნაკლებად სტაბილური წელი იყო საქართველოში და ზუსტად

ამ წელს ჩატარდა მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა. ქალაქ მცხეთაში მოსახლეობის

შემცირება 1989-2002 წლებზე მოდის. 2014 წელს მოსახლეობის წინა საყოველთაო

აღწერასთან შედარებით მოსახლეობა უმნიშვნელოდ, მაგრამ გაიზარდა, რაც

საქართველოში მოსახლეობის საყოველთა შემცირების ფონზე გამორჩეული

ტენდენციაა. დიდი ალბათობით, მოცემული ზრდა, გამოწვეულია იმ გარემოებით,

რომ ქალაქი მცხეთა პრაქტიკულად თბილისის “გარეუბანს” წარმოადგენს. თბილისს,

როგორც საქართველოს ყველაზე მსხვილ აგლომერაცია მიზიდულობის ცენტრს

საქართველოში, მიმდებარე დასახლებებზე და მათ შორის მცხეთაზე მნიშვნელოვანი

ზეგავლენა აქვს.

ცხრილი #1 - მოსახლეობის რაოდენობა ქალაქ მცხეთაში მოსახლეობის საყოველთაო

აღწერების მიხედვით

წელი 1989წ. 2002წ. 2014წ. 1989წ. 2002წ. 2014წ.

რაოდენობა პროცენტულად 1989 წელთან მიმართებაში

სულ 8,912 7,718 7,940 100% 87% 89%

მამაკაცი 4,189 3,542 3,719 100% 85% 89%

ქალი 4,723 4,176 4,221 100% 88% 89% წყარო: საქსტატი, მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა

მოსახლეობის საყოველთაო აღწერისა და მიმდინარე დემოგრაფიული სტატისტიკის

მონაცემებით, ქალაქ მცხეთაში მოსახლეობის რაოდენობა განსაკუთრებით მკვეთრად

1994-1998 წლებში შემცირდა. 1998 წლის შემდეგომ მოსახლეობის რაოდენობამ მატება

დაიწყო და ეს ტენდენცია 2014 წლის მოსახლეობის საყოველთა აღწერამდე

შენარჩუნდა. 1998 წლიდან მოყოლებული, ტენდენცია მთლიანობაში მზარდია,

მიუხედავად იმისა, რომ ბოლო წლებში მოსახლეობის რაოდენობის უმნიშვნელო

კლება შეინიშნება, მაგრამ მთლიანი სურათიდან გამომდინარე შეიძლება ითქვას, რომ

ეს უფრო ეპიზოდური მოვლენაა, ვიდრე სისტემური. საერთო ჯამში ქალაქ მცხეთის

მოსახლეობის რაოდენობის ისტორიული მაჩვენებლებსა და 1997-2019 წლებში

7

ჩამოყალიბებული ტენდენციების მაჩვენებლების პროგნოზი მოსახლეობის

რაოდენობის ზრდას გვპირდება:

წყარო: საქსტატი

ბოლო 30 წლის მანძილზე მოსახლეობის რაოდენობა, როგორც მთლიანად

საქართველოში, ისევე ქალაქ მცხეთაში არსებითად შემცირდა, მაგრამ მცხეთაში

მოსახლეობის რაოდენობის დინამიკა რამდენადმე განსხვავებულია მსგავსი ტიპის

დასახლებებში მოსახლეობის რაოდენობის დინამიკისაგან. მცხეთაში მოსახლეობაში

შედარებით ნაკლებადაა შემცირებული ვიდრე მსგავსი ტიპის სხვა დასახლებებში.

აქვე აუცილებლად უნდა აღინიშნოს, რომ ქალაქ მცხეთის სოციალური და

ეკონომიკური მდგომარეობის დასახასიათებლად მთლიანად მცხეთის

მუნიციპალიტეტის მონაცემები1, სოფლის მოსახლეობის ჩათვლით ნაკლებად

1 სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის მიერ წარმოებული მონაცემების უმეტესობა მთლიანად

მცხეთის მუნიციპალიტეტს მოიცავს მასში შემავალი სოფლების ჩათვლით, რაც მნიშვნელოვნად

განსხვევებულია ქალაქ მცხეთის მონაცემებისაგან.

7,0 7,

3 7,5 7,6 7,

7 7,8 8,

0 8,1 8,

5 8,9 9,0

9,0

9,0

8,4

9,3

7,9

7,5

6,9

6,3

7,0

7,6

7,7

7,6

7,6

7,5

7,6

7,5 7,6

7,7

7,6

7,6

7,7

7,7

7,8 7,9

7,8

7,7

7,7

7,6

7,6 7,

97,

98,

08,

08,

08,

18,

18,

18,

28,

28,

28,

38,

38,

38,

48,

48,

48,

58,

58,

58,

6

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

5,0

6,0

7,0

8,0

9,0

10,0

8 08 18 28 38 48 58 68 78 88 99 09 19 29 39 49 59 69 79 89 90 00 10 20 30 40 50 60 70 80 91 01 11 21 31 41 51 61 71 81 92 02 12 22 32 42 52 62 72 82 93 03 13 23 33 43 53 63 73 83 94 0

დ ი აგრამ ა # 1 : მ ო ს ახლე ობის რ ა ო დენ ობა ქ ა ლ აქ მ ცხ ეთაში 1 9 80 -2 01 9

წ ლ ე ბში დ ა მ ა ჩ ვე ნებე ლი პ რო გნო ზი 2 0 4 0 წ ლ ამდე ( ათ ასი კ ა ც ი )

რაოდენობა პროგნოზი

8

გამოსადეგი იქნება, ვინაიდან, როგორც მოსახლეობის რაოდენობის მონაცემების და

ასევე სხვა მაჩვენებლების დინამიკიდან ნათლად ჩანს რომ ბოლო 30 წელში

ჩამოყალიბებული ტენდენციების მიხედვით ქალაქი-სოფელი გაცილებით უფრო

მნიშვნელოვანი განმასხვავებელი ნიშანია ვიდრე სხვა ნიშნები.

მთლიანად საქართველოში (კონფლიქტური ტერიტორიების ჩათვლით),

მოსახლეობის რაოდენობა 2014 წელს 1989 წელთან შედარებით 31%-ით შემცირდა.

შემცირების ტენდენცია ორივე სქესის მოსახლეობას ერთნაირად შეეხო.

შემცირების ტემპი არსებითად განსხვავებულია ქალაქისა და სოფლისათვის.

საქართველოს სოფლის მოსახლეობა 1989 წელთან შედარებით 2014 წელს 41%-ით

შემცირდა, ხოლო ქალაქის 21%-ით, ანუ ქალაქად შემცირების ტემპი ორჯერ უფრო

დაბალია.

ქალაქის მოსახლეობის დინამიკიდან ცალკე უნდა გამოიყოს თბილისი, ვინაიდან

თბილისი საქართველოში ყველაზე მსხვილი აგლომერაცია და და ყველაზე+ დიდი

მიზიდულობის ცენტრია, რასაც აჩვენებს კიდეც მოსახლეობის რაოდენობის

დინამიკა. თბილისის გარეშე საქართველოს ქალაქების მოსახლეობა 1989 წელთან

შედარებით 30%-ით შემცირდა. ანუ თბილისის გარდა საქართველოს დანარჩენ

ქალაქებში მოსახლეობის შემცირების ტემპი არსებითად დაბალია, თბილისის

ჩათვლით მაჩვენებელთან შედარებით, თუმცა მაინც მნიშვნელოვნად ნაკლებია

სოფლის მოსახლეობის შემცირების ტემპთან შედარებით.

ქალაქ მცხეთაში მოსახლეობის რაოდენობის დინამიკის საანალიზოდ

რეკომენდებულია მცხეთის მაჩვენებლების - სოციალური, ეკონომიკური და სხვა

პარამეტრები- ქალაქ მცხეთის მსგავს ქალაქებთან შედარება. შინაარსით ქალაქ

მცხეთასთან სხვა ქალაქებზე უფრო ახლოს ქალაქი თელავი და ქალაქი ახალციხე

იმყოფება, ვინაიდან:

ორივე მათგანი, ისევე როგორც მცხეთა მდიდარია ისტორიული ძეგლებით,

ორივე მათგანი, ისევე როგორც მცხეთა არასოდეს ყოფილა მსხვილი

ინდუსტრიული ცენტრი;

ორივე მათგანი ისევე, როგორც მცხეთა 90-იან წლებში ჩვეულებრივი

რაიონული ცენტრიდან რეგიონულ ცენტრად გარდაიქმნა, რაც გარკვეული

ადმინისტრაციული რესურსის აკუმულირებას ნიშნავს და რასაც უდავო

ზეგავლენა აქვს სოციალურ და ეკონომიკურ მდგომარეობაზე.

9

ერთადერთი განმასხვავებელი ფაქტორი არის თბილისის მიმართ მდებარეობა.

მცხეთა თბილისის აგლომერაციის ნაწილია და სწორედ ამ გარემოებამ განაპირობა

ის, რომ ზემოაღნიშნულ ორ ქალაქში 1989 წელთან შედარებით მოსახლეობა 29%-ით

შემცირდა, რაც თითქმის 3-ჯერ მაღალია ქალაქ მცხეთაში მოსახლეობის შემცირების

ტემპზე. აღსანიშნავია ასევე ის გარემოებაც, რომ ქალაქ მცხეთაში მოსახლეობის

შემცირება 1989-2002 წლებში მოხდა, ხოლო 2014 წელს 2002 წელთან შედარებით

მოსახლეობა მცირედ, მაგრამ მაინც გაიზარდა.

თელავთან და ახალციხესთან ერთად შეიძლებოდა განგვეხილა გორის

დემოგრაფიული მაჩვენებლებიც, მაგრამ გორის მოსახლეობის დინამიკაზე დიდი

ზეგავლენა იქონია 2008 წლის აგვისტოს ომმა, როდესაც ომის შედეგად დევნილი

მოსახლეობის საგრძნობმა ნაწილმა სწორედ გორს შეაფარა თავი და ამდენად თუ 2014

წელს 2002 წელთან შედარებით ქალაქ გორში მოსახლეობის რაოდენობა არსებითად

არ შემცირებულა, ეს ქალაქ გორში კარგი დემოგრაფიული მდგომარეობით არაა

გამოწვეული. ეს, დიდი ალბათობით იძულებით ადგილნაცვალი პირების ხარჯზეა.

2008 წლის ომის შედეგად იძულებით ადგილნაცვალმა პირებმა მცხეთის

მუნიციპალიტეტის დემოგრაფიული სურათიც არსებითად შეცვალა, მაგრამ ეს

ცვლილება უპირატესად მუნიციპალიტეტის სოფლის მოსახლეობას შეეხო, სადაც

იძულებით ადგილნაცვალ პირთა კომპაქტური ჩასახლებები მოეწყო.

ამდენად ქალაქ მცხეთის სოციალური და ეკონომიკური პერსპექტივების ანალიზისას

აუცილებლად გასათვალისწინებელი გარემოებაა მცხეთის თბილისთან სიახლოვე.

ამასვე ადასტურებს მოსახლეობის საყოველთაო აღწერის მონაცემებიც.

ცხრილი #2 - მოსახლეობის რაოდენობა მოსახლეობის საყოველთაო აღწერების

მიხედვით

წელი 1989 2002 2014 1989 2002 2014

მოსახლეობის რაოდენობა პროცენტულად 1989 წელთან მიმართებაში

საქართველო

სულ 5,400,841 4,371,535 3,713,804 100% 81% 69%

მამაკაცი 2,562,040 2,061,753 1,772,864 100% 80% 69%

ქალი 2,838,801 2,309,782 1,940,940 100% 81% 68%

საქართველოს სოფლის მოსახლეობა

სულ 2,706,485 2,086,739 1,591,181 100% 77% 59%

მამაკაცი 1,299,398 1,013,160 791,879 100% 78% 61%

ქალი 1,407,087 1,073,579 799,302 100% 76% 57%

10

საქართველოს ქალაქის მოსახლეობა

სულ 2,694,356 2,284,796 2,122,623 100% 85% 79%

მამაკაცი 1,262,642 1,048,593 980,985 100% 83% 78%

ქალი 1,431,714 1,236,203 1,141,638 100% 86% 80%

საქართველოს ქალაქის მოსახლეობა თბილისის გარეშე

სულ 1,447,420 1,203,117 1,013,906 100% 83% 70%

მამაკაცი 689,347 560,086 478,095 100% 81% 69%

ქალი 758,073 643,031 535,811 100% 85% 71%

თელავი და ახალციხე

სულ 52,498 40,257 37,532 100% 77% 71%

მამაკაცი 25,900 18,856 17,468 100% 73% 67%

ქალი 26,598 21,401 20,064 100% 80% 75%

თელავი

სულ 52,498 40,257 37,532 100% 77% 71%

მამაკაცი 25,900 18,856 17,468 100% 73% 67%

ქალი 26,598 21,401 20,064 100% 80% 75%

ახალციხე

სულ 24,650 18,452 17,903 100% 75% 73%

მამაკაცი 12,779 8,965 8,500 100% 70% 67%

ქალი 11,871 9,487 9,403 100% 80% 79% წყარო: საქსტატი, მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა

საერთო ჯამში საყოველთაო აღწერების მიხედვით მოსახლეობის რაოდენობის

ცვლილების ტემპები გრაფიკულად ასე გამოიყურება:

11

წყარო: საქსტატი, მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა

სამწუხაროდ საქსტატი მუნიციპალურ და რეგიონულ დონეზე ასაკობრივ ჯგუფებში

მოსახლეობის განაწილების მაჩვენებლებს არ აწარმოებს. ვებ გვერდზე არსებული

მონაცემებით შესაძლებელია მხოლოდ მთლიანად ქვეყნის მაჩვენებელის

გაანალიზება. თუმცა სტატისტიკის სამსახურის ვებ გვერდზე განთავსებულია

შინამეურნეობების ინტეგრირებული გამოკვლევის მონაცემთა ბაზები, საიდანაც

შეიძლება ასაკის მიხედვით მოსახლეობის განაწილების იდენტიფიცირება.

აღსანიშნავია, რომ შერჩევის დიზაინიდან გამომდინარე შინამეურნეობების

ინტეგრირებული გამოკვლევა არ იძლევა უშუალოდ ქალაქ მცხეთის შესახებ

მონაცემების მიღების შესაძლებლობას, ვინაიდან შერჩევა რეპრეზენტატული არაა

მუნიციპალურ დონეზე. თუმცა შესაძლებელია მონაცემების გაანგარიშება ქალაქ

მცხეთასთან მიახლოებულ დონეზე. ქალაქ მცხეთასთან მაქსიმალურად

მიახლოებული დონედ განვიხილავთ შიდა ქართლის, კახეთის, სამცხე-ჯავახეთის და

მცხეთა-მთიანეთის, კახეთის ქალაქების გაერთიანებული სტრატის დონეზე.

1989 წელი 2002 წელი 2014 წელი

საქართველო, სულ 100% 75% 73%

საქართველოს ქალაქები 100% 85% 79%

ქალაქები თბილისის გარეშე 100% 83% 70%

თელავი და ახალციხე 100% 77% 71%

ქალაქი მცხეთა 100% 87% 89%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

დ ი აგრამ ა # 2 : მ ო ს ახლე ობის რ ა ო დენ ობის ც ვ ლი ლება 1 9 89 წ ე ლ თან

შ ე დ არებით

12

აღნიშნული სტრატა თვისობრივად ყველაზე ახლოს იმყოფება ქალაქ მცხეთასთან,

ვინაიდან ეს სტრატა მოიცავს აღმოსავლეთ საქართველოს პატარა ქალაქებს.

მიღებული შეფასებების მიხედვით 2017 წელს მცხეთა-მთიანეთის, შიდა ქართლის,

სამცხე-ჯავახეთისა და კახეთის ქალაქების (საანალიზო სტრატა) მოსახლეობის სქესის

მიხედვით განაწილება მთლიანობაში ისეთივეა, როგორიც სქესის მიხედვით ქალაქ

მცხეთის მოსახლეობის განაწილება მოსახლეობის საყოველთაო აღწერის

მონაცემებით, რაც იმაზე მიუთითებს, რომ ეს განაწილება საკმაოდ ზუსტად ასახავს

არსებულ მდგომარეობას, რომლის მიხედვითაც 15 წლამდე ასაკის ბავშვების წილი

მცხეთის მოსახლეობაში დაახლოებით 20%-ა, ხოლო საპენსიო ასაკის მოსახლეობის

ხვედრითი წონა 16%. უფრო დეტალურად განაწილება ქვემომდებარე ცხრილშია

მოცემული.

ცხრილი #2 - მოსახლეობის განაწილება სქესისა და ასაკის მიხედვით საანალიზო

სტრატაში (მცხეთა-მთიანეთის, შიდა ქართლის, სამცხე-ჯავახეთისა და კახეთის

ქალაქები) 2017 წელს

ქალი მამაკაცი ქალი მამაკაცი სულ

0-6 50% 50% 10% 11% 10%

7-14 47% 53% 9% 11% 10%

15-24 47% 53% 9% 11% 10%

25-34 51% 49% 15% 16% 15%

35-44 54% 46% 12% 12% 12%

45-54 54% 46% 14% 13% 14%

55-64 52% 48% 13% 13% 13%

65+ 65% 35% 19% 12% 16%

სულ 53% 47% 100% 100% 100%

საშუალო ასაკი 40.8 36.6 38.8 წყარო: საქსტატი, შინამეურნეობების ინტეგრირებული გამოკვლევა. https://www.geostat.ge/ka/modules/categories/127/shinameurneobebis-baza

საანალიზო სტრატაში ქალების საშუალო ასაკი 40.8 წელია, ხოლო მამაკაცების 36.6,

რაც იმითაა განპირობებული, რომ მოსახლეობის ასაკობრივ განაწილებაში უფროსი

ასაკის მამაკაცების ხვედრითი წონა საკმაოდ დაბალია. საშუალო ასაკებს შორის

არსებული განსხვავება ახსნადი არის, თუმცა განსხვავების მასშტაბი

დამაფიქრებელია. საშუალო ასაკის თითქმის 4 წლიანი სხვაობა სტატისტიკურად

არსებით განსხვავებად შეიძლება ჩაითვალოს. ეს განსხვავება თითქმის მუდმივად

არის შენარჩუნებული 2009-2017 წლებში, ანუ პერიოდში, რომლის ანალიზის

13

შესაძლებლობასაც შინამეურნეობების ინტეგრირებული გამოკვლევის სტატისტიკის

ვებგვერდზე განთავსებული მონაცემთა ბაზები იძლევა.

წყარო: საქსტატი, შინამეურნეობების ინტეგრირებული გამოკვლევა. https://www.geostat.ge/ka/modules/categories/127/shinameurneobebis-baza

მოსახლეობის საშუალო ასაკის მაჩვენებელი საანალიზო სტრატაში არსებითად არ

განსხვავედება ქვეყნის საშუალო მაჩვენებლისაგან.

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

ქალი 40,4 40,3 40,5 41,0 41,3 41,7 41,7 41,3 40,8

მამაკაცი 36,8 35,9 35,4 36,7 34,4 34,9 37,4 35,5 36,6

საშუალოდ 38,8 38,3 38,1 39,1 38,2 38,5 39,7 38,6 38,8

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

45,0

დიაგრამა #3: მოსახლეობის საშუალო ასაკი მცხეთა-მთიანეთის, შიდა ქართლის, სამცხე-

ჯავახეთისა და კახეთის ქალაქებში (საანალიზო სტრატა) 2009-2017 წლებში

14

წყარო: საქსტატი, შინამეურნეობების ინტეგრირებული გამოკვლევა. 2009-2017 წელი

https://www.geostat.ge/ka/modules/categories/127/shinameurneobebis-baza

ეთნიკური წარმოშობის მიხედვით ქალაქ მცხეთის მოსახლეობის განაწილება

საქსტატის ვებგვერდზე არ იძებნება. შესაძლებელია მხოლოდ მცხეთა მთიანეთის

რეგიონის მოსახლეობის განაწილების მონაცემები მოძიება, რომლის თანახმადაც

მცხეთა-მთიანეთის რეგიონის ქალაქების მოსახლეობის 93% ეთნიკურად ქართველია.

რაც შეეხება ქორწინებითი სტატუსის მიხედვით მოსახლეობის განაწილებას,

ამისთვისაც შინამეურნეობების ინტეგრირებული გამოკვლევის მონაცემთა ბაზები

იქნა გამოყენებული, რომლის თანახმადაც საანალიზო სტრატაში, რომელიც საკმაოდ

ზუსტად ასახავს ქალაქ მცხეთაში არსებულ მდგომარეობას, 2017 წელს 15 წელზე

უფროსი ასაკის მოსახლეობის 64% დაქორწინებული იყო, 19% დაუქორწინებელი, 3%

განქორწინებული, ხოლო 13% ქვრივი. სქესის მიხედვით ქორწინებითი სტატუსით

განაწილება არსებითად განსხვავებულია და ეს განსხვავება ქალებს შორის ქვრივის

სტატუსის მქონთა არსებითად მაღალი ხვედრითი წონით არის განპირობებული, რაც

სრულიად გასაგები მოვლენაა, ვინაიდან ქალების სიცოცხლის საშუალო

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

საანალიზო სტრატა 38,8 38,3 38,1 39,1 38,2 38,5 39,7 38,6 38,8

საშუალოდ ქვეყანაში 38,8 38,6 38,6 38,5 38,8 39,2 39,3 39,5 38,5

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

45,0

დიაგრამა #4: მოსახლეობის საშუალო ასაკი საანალიზო სტრატასა და საშუალოდ ქვეყანაში

2009-2017 წლებში

15

ხანგრძლივობა აღემატება მამაკაცების სიცოცხლის ხანგრძლივობას და ამ მხრივ

ქალაქი მცხეთა ან თუნდაც საქართველო გამონაკლისი არაა.

წყარო: საქსტატი, სამუშაო ძალის გამოკვლევა 2017 წელი. https://www.geostat.ge/ka/modules/categories/127/shinameurneobebis-baza

სამუშაო ძალის ანალიზი მხოლოდ ქალაქი მცხეთისათვის ვერ ხერხდება, ისევე

როგორც ასაკისა და ქორწინების სტატუსის მიხედვით მდგომარეობის გაანალიზება.

ამ შემთხვევაშიც გამოყენებულია სამუშაო ძალის გამოკვლევის მონაცემთა ბაზები,

რომელიც განთავსებულია სტატისტიკის სამსახურის ვებგვერდზე. იხილეთ ბმული

https://www.geostat.ge/ka/modules/categories/293/samushao-dzalis-gamokvlevis-monatsemta-bazebi.

ამ შემთხვევაშიც საანალიზო სტრატად განხილულია მცხეთა-მთიანეთის, შიდა

ქართლის, სამცხე-ჯავახეთისა და კახეთის ქალაქები და ეს განპირობებულია შემდეგი

გარემოებებით:

1. განხილულ სტრატაში არ შედის აღნიშნული რეგიონების სოფლის მოსახლეობა,

ვინაიდან საქართველოში დასაქმების სტრუქტურა ქალაქსა და სოფელს შორის

რადიკალურად განსხვავებულია. სოფლად დასაქმების უდიდესი ნაწილი (2017

ქალი მამაკაცი სულ

ქვრივი 21% 4% 13%

განქორწინებული 4% 2% 3%

დაუქორწინებელი 16% 23% 19%

დაქორწინებული 58% 70% 64%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

დიაგრამა #5: 15 წლისა და უფროსი ასაკის მოსახლეობის განაწილება ქორწინებითი

სტატუსის მიხედვით საანალიზო სტრატაში 2017 წელს

16

წლის მონაცემებით მთლიანი დასაქმების 74.6%) სასოფლო თვითდასაქმების

წილად მოდის.

2. საანალიზო სტრატაში შემავალი ქალაქები არ არიან მსხვილი აგლომერაციები

ადმინისტრაციული რესურსის მაღალი კონცენტრაციის და სასოფლო

დასაქმებისაგან თითქმის თავისუფალი.

ამდენად, ქალაქ მცხეთაში დასაქმებისა და ეკონომიკური სტატუსის მიხედვით

განაწილება, დიდი ალბათობით ისეთივე იქნება, როგორც საანალიზო სტრატაში.

აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ სამუშაო ძალის გამოკვლევა 2016 წლის ჩათვლით

ინტეგრირებული იყო შინამეურნეობების გამოკვლევასთან და 2017 წლიდან ეს

გამოკვლევა ტარდება ცალკე, გაორმაგებული შერჩევით. ამდენად 2009-2016 წლის

მონაცემები 2017 წლის მონაცემებთან პირდაპირ შედარებადი არაა. წინამდებარე

ანალიზში განხილულია მხოლოდ 2017 წლის მონაცემები, რომლის თანახმადაც

საანალიზო სტრატაში შრომის საერთაშორისო ორგანიზაციის კრიტერიუმით2

უმუშევრობის დონე 18.3% იყო, რაც არსებითად აღემატება შესაბამის პერიოდში

ქვეყნის საშუალო მაჩვენებელს - 13.9%. აქვე აღსანიშნავია, რომ საანალიზო სტრატაში

უმუშევრობის დონის მაჩვენებელი ასევე არსებითად ნაკლებია საქართველოს

ქალაქის საერთო მაჩვენებელზე (22.8%). აქედან გამომდინარე, კიდევ ერთხელ

შეიძლება ითქვას, რომ ქალაქ მცხეთის სოციალური და ეკონომიკური მდგომარეობის

ანალიზი აუცილებლად უნდა განვიხილოთ მცხეთის, როგორც თბილისის

აგლომერაციაში მდებარე ქალაქის კონტექსტში. სოფლების ჩათვლით, მცხეთაში

არსებულ მდგომარეობაზე შეიძლება მცდარი წარმოდგენა შეგვექმნას, ვინაიდან იმავე

2017 წელს სასოფლო თვითდასაქმების გათვალისწინებით საქართველოს სოფლებში

უმუშევრობის დონე შრომის საერთაშორისო ორგანიზაციის კრიტერიუმებით

მხოლოდ 5.1% იყო.

საანალიზო სტრატაში, 15 წელზე უფროსი ასაკის მოსახლეობის, ანუ პოტენციური

სამუშაო ძალის, განაწილებას ეკონომიკური სტატუსის მიხედვით შემდეგი იყო.

2 https://www.geostat.ge/media/20612/samushao-dzalis-gamokvleva-%28geo%29.pdf

17

წყარო: საქსტატი, სამუშაო ძალის გამოკვლევა, 2017 წელი.

https://www.geostat.ge/ka/modules/categories/293/samushao-dzalis-gamokvlevis-monatsemta-bazebi

დასაქმებულთა 27% სახელმწიფო სექტორშია დასაქმებული, ხოლო 73% კერძო

სექტორში. დასაქმებულების საერთო რაოდენობის 63% დაქირავებით იყო

დასაქმებული, ხოლო 37% სხვადასხვა ფორმით თვითდასაქმებული.

დასაქმების ყველაზე მსხვილი დარგი სოფლის მეურნეობაა, სადაც დასაქმებულთა

მთლიანი რაოდენობის 21% არის დასაქმებული. მართალია ამ დარგში

დასაქმებულთა წილი გაცილებით დაბალი სოფლად ანალოგიურ მაჩვენებელთა

შედარებით, სადაც სოფლის მეურნეობაში დასაქმება მთლიანი დასაქმების თითქმის

80%-ა, მაგრამ სოფლის მეურნეობის წილად 20% მაინც ძალიან მაღალი მაჩვენებელია.

სამთომომპოვებელ, დამამუშავებელ მრეწველობაში, ელექტროენერგიის, გაზის და

წყალმომარაგების სექტორში და მშენებლობაში ანუ ეკონომიკის რეალურ სექტორში

დასაქმებულთა მთლიანი რაოდენობის 18%-ა დასაქმებული.

დაქირავებული; 31,9%

თვითდასაქმებული;

18,6%უმუშევარი; 11,3%

ეკონომიკურად

არააქტიური; 38,2%

დიაგრამა #6: 15 წლისა და უფროსი ასაკის მოსახლეობის განაწილება ეკონომიკური

სტატუსის მიხედვით საანალიზო სტრატაში 2017 წელს

18

მთლიანი დასაქმების 3% მოდის სასტუმროებისა და რესტორნების სექტორის წილად.

დასაქმების საკმაოდ მსხვილი დარგია განათლების სექტორი, სადაც დასაქმებულთა

მთლიანი რაოდენობის 11%ა დასაქმებული.

საერთო ჯამში დასაქმების სტრუქტურა რამდენადმე უმჯობესია ვიდრე სოფლად,

მაგრამ ოპტიმალურისაგან მაინც შორსაა, თუნდაც იმ მიზეზით, რომ მთლიანი

დასაქმების 20% სასოფლო თვითდასაქმების წილად მოდის. დასაქმების სტრუქტურა

აჩვენებს, რომ სამუშაო ადგილების გენერირების არსებული რესურსები ბოლომდე

ათვისებული არაა.

წყარო: საქსტატი, სამუშაო ძალის გამოკვლევა 2017 წელი.

https://www.geostat.ge/ka/modules/categories/293/samushao-dzalis-gamokvlevis-monatsemta-bazebi

დასაქმებულთა 15% უმაღლესი კვალიფიკაციით არის დასაქმებული სპეციალისტ-

პროფესიონალის პოზიციაზე. მომდევნო თანრიგის, სპეციალისტებისა და დამხმარე

პერსონალის პოზიციაზე მთლიანი რაოდენობის 11%-ა დასაქმებული. მაღალი

სოფლის, სატყეო და

თევზის მეურნეობა; 21%

მრეწველობა,

მშენებლობა,

კომუნალური

მომსახურება; 18%

ვაჭრობა და ავტო

ტექმომსახურება; 16%

ტრანსპორტი და

კომუნიკაცია; 6%

სასტუმროები და

რესტორნები; 3%

სახელმწიფო მართვა და

თავდაცვა; 9%

განათლება; 11%

ჯანმრთელობის დაცვა;

5%

სხვა მომსახურება; 10%

დიაგრამა #7: დასაქმებულთა განაწილება ეკონომიკური ეკონომიკური საქმიანობის

სახეების მიხედვით საანალიზო სტრატაში 2017 წელს

19

რანგის თანამდებობებზე დასაქმებულთა მთლიანი რაოდენობის 6%-ა დასაქმებული.

დანარჩენი 68% დაბალი კვალიფიკაციის სამუშაო ადგილებზე არიან დასაქმებული.

წყარო: საქსტატი, სამუშაო ძალის გამოკვლევა 2017 წელი.

https://www.geostat.ge/ka/modules/categories/293/samushao-dzalis-gamokvlevis-monatsemta-bazebi

შეირაღებული ძალები; 1%

კანონმდებლები და

მთავრობის მაღალი რანგის

თანამდებობის პირები; 6%

სპეციალისტ-

პროფესიონალები; 15%

სპეციალისტები და

დამხმარე პერსონალი; 11%

ოფისის პერსონალი; 6%

მომსახურების სფეროსა და

სავაჭრო დაწესებულებების

მომსახურე პერსონალი; 16%

სოფლის მეურნეობის და

მეთევზეობის დარგის

მუშები; 21%

ხელოსნები და მონათესავე

პროფესიების მუშაკები; 10%

სამრეწველო დანადგარებისა

და მანქანების ოპერატორები

და ამწყობები; 7%

არაკვალიფიციური მუშები;

8%

დიაგრამა #8: დასაქმებულთა განაწილება ეკონომიკური დაკავებული პოზიციის მიხედვით

საანალიზო სტრატაში 2017 წელს

20

2. საგანმანათლებლო ინფრასტრუქტურა

საჯარო სკოლების რაოდენობის მონაცემებიც უშუალოდ ქალაქ მცხეთისათვის

სტატისტიკის სამსახურს არ გააჩნია და ანალოგიური მონაცემები არც განათლების

სამინისტროს ვებ გვერდზე იძებნება. სტატისტიკის სამსახურიდან სპეციალური

მოთხოვნის შედეგად მხოლოდ მთლიანად მცხეთის მუნიციპალიტეტში სკოლებისა

და მათში მოსწავლეების რაოდენობის მაჩვენებელის მიღება მოხერხდა, რომლის

თანახმადაც მცხეთის მუნიციპალიტეტში 2009 წლისთვის 29 საჯარო სკოლა

ფუნქციონირებს, ხოლო მოსწავლეთა რაოდენობა მათში 7153 იყო. სკოლების

რაოდენობა ბოლო 8 წლის მანძილზე უცვლელია.

წყარო: საქსტატი

განათლების სამინისტროს მონაცემებით, 2019 წლის მდგომარეობით ქალაქ მცხეთაში

ორი საჯარო სკოლა ფუნქციონირებს, რომლებშიც სულ 983 მოსწავლე ირიცხება და

71 მასწავლებელი მუშაობს. აგრეთვე ფუნქციონირებს ერთი რელიგიური სკოლა,

სადაც 188 მოსწავლე ირიცხება და 28 მასწავლებელი მუშაობს.

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

მოსწავლეები 9283 8854 6887 6704 6622 6614 6527 6748 6956 7153

სკოლები 34 34 29 29 29 29 29 29 29 29

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000

10000

დიაგრამა #9: საჯარო სკოლებისა და მათში მოსწავლეების რაოდენობა მცხეთის

მუნიციპალიტეტში 2010-2019 წლებში

21

სკოლებში მოსაწავლეთა რაოდენობის მონაცემთა დროითი მწკრივის მოpოვება ვერ

შევძელით, სამაგიეროდ მცხეთის მუნიციპალიტეტის გამგებობის 31/01/2019, #97878

წერილით მიღებული ინფორმაციის საფუძველზე შეგვიძლია ვთქვათ, რომ მცხეთაში

არსებული სკოლების კონტინგენტი 2000-2017 წლების მანძილზე მთლიანობაში

ზრდადია, თუმცა აღსანიშნავია სკოლაში მიღებულ მოსწავლეთა საერთო

რაოდენობის მაჩვენებელის გარკვეული არასტაბილურობა 2011 წლის შემდგომ.

წყარო: მცხეთის მუნიციპალიტეტის გამგეობა, 31/01/2019, #97878

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

საეკლესიო სკოლა 12 12 12 12 12 12 14 16 16 16 18 18 19 19 21 18 16 18

სკოლა #2 31 15 15 23 10 11 13 10 16 25 20 28 23 38 29 28 37 32

სკოლა #1 42 44 57 49 48 52 32 55 39 33 41 60 42 50 75 50 75 73

სულ 85 71 84 84 70 75 59 81 71 74 79 106 84 107 125 96 128 123

0

20

40

60

80

100

120

140

0

20

40

60

80

100

120

140

დიაგრამა #10: ქალაქ მცხეთის სკოლებში მიღებული მოსწავლეების რაოდენობა 2000-

2017 წლებში

22

სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის ვებგვერდზე არ იძებნება ინფორმაცია ქალაქ

მცხეთაში სკოლამდელი დაწესებულებებისა და მათში აღსაზრდელების რაოდენობის

დინამიკის შესახებ. სამაგიეროდ მცხეთის მუნიციპალიტეტის გამგებობის 31/01/2019,

#97878 წერილით მიღებული ინფორმაციის საფუძველზე შეგვიძლია ვთქვათ, რომ

მცხეთაში 2019 წლის 31 იანვრის მდგომარეობით სკოლამდელი აღზრდის 6

დაწესებულება ფუნქციონირებდა, რაც 10 ათას მოსახლეზე ნაკლები ზომის

ქალაქისათვის საკმაოდ მაღალი მაჩვენებელია.

აღსანიშნავია ისიც, რომ ქალაქ მცეთაში მომუშავე სკოლამდელი აღზრდის

დაწესებულებების აღსაზრდელთა საერთო რაოდენობა 2014-2917 წლებში წრიფვად

ზრდადი ტენდენციით გამორირჩეოდა, რაც უდავოდ პოზიტიური ტენდენციაა,

როგორც დემოგრაფიული ისე სოციალური და ეკონომიკური თვალსაზრისით.

წყარო: მცხეთის მუნიციპალიტეტის გამგეობა, 31/01/2019, #97878

მცხეთის მუნიციპალიტეტის გამგეობიდან მოწოდებული ინფორმაციით ქალაქ

მცხეთაში სამი ბიბლიოთეკა ფუნქციონირებს:

ქალაქ მცხეთის კულტურისა და სასპორტო დაწესებულებების გაერთიანების

ბიბლიოთეკა;

ქალაქ მცხეთის შოთა რუსთაველის სახელობის ცენტრალური ბიბლიოთეკა;

2014 2015 2016 2017

ბაღი #6 30 32 30 32

ბაღი #5 62 64 63 56

ბაღი #4 110 134 126 132

ბაღი #3 132 148 168 195

ბაღი #2 43 61

ბაღი #1 109 105 98 103

სულ 443 483 528 579

0

100

200

300

400

500

600

700

0

100

200

300

400

500

600

700

დიაგრამა #11: ქალაქ მცხეთის საბავშვო ბაღების აღსაზრდელთა რაოდენობა 2000-2017

წლებში

23

ქალაქ მცხეთის საბავშვო ბიბლიოთეკა.

ამდენად შეიძლება ითქვას, რომ ამ ინფრასტრუქტურით ქალაქი მცხეთა

უზრუნველყოფილია.

ქალაქ მცხეთაში აგრეთვე ფუნქციონირებს საგანგებო სიტუაციების კოორდინაციისა

და გადაუდებელი დახმარების სასწავლო-სატრეინინგო ცენტრი, რომელიც

პირდაპირ არაა დაკავშირებული მასობრივ განათლებასთან და უწყებრივი

დაქვემდებარების სასწავლო დაწესებულებაა, მაგრამ ქალაქ მცხეთაში გარკვეული

ცოდნის აკუმულაციის ხელშემწყობ ფაქტორად შეიძლება მოვიაზროთ.

გარდა ამისა, ქალაქ მცხეთაში ფუნქციონირებს საერთაშორისო ტურიზმის აკადემიის

პროფესიული სასწავლებელი, რომელიც ქალაქ მცხეთი განვითარების პროცესში

მნიშვნელოვანი რესურსი შეიძლება იყოს, ვინაიდან ქალაქ მცხეთაში მრეწველობის

განვითარების პერსპექტივები თითქმის ნულოვანია და ქალაქ მცხეთის

განვითარების ერთერთი ძირითადი რესურსი სწორედ ტურისტული ინდუსტრიაა,

რომლის საკადრო უზრუნველყოფაც ამ სასწავლებელის მეშვეობით შეიძლება. ქალაქ

მცხეთის ტერიტორიაზე ასევე ფუნქციონირებს სპეციალიზებული სასწავლებელი

ქალაქ თბილისის #24 ხელოვნების სკოლა, რომელიც ასევე მნიშვნელოვანი იყოს

ქალაქის განვითარებისთვის. მუნიციპალიტეტში მდებარეობს სამუსიკო სკოლაც.

ქალაქ მცხეთაში ფუნქციონირებს სოფლის მეურნეობის სამეცნიერო კვლევითი

ცენტრი, რომლსაც მნიშვნელოვანი დატვირთვა შეიძლება ჰქონდეს ქალაქის

განვითარებსათვის ქალაქ მცხეთის კულტურულ ისტორიული დანიშნულებიდან

გამომდინარე, რომელიც მნიშვნელოვნად ზღუდავს მრეწველობის განვითარებას,

სამაგიეროდ ქმნის ხელსაყრელ გარემოს ინტელექტუალური პროდუქტის

შექმნისათვის.

მცხეთის მუნიციპალიტეტის გამგეობის ინფორმაციით ქალაქ მცხეთის

დაქვემდებარებულ ტექრიტორიაზე ასევე ფუნქციონირებს აგრაგული და

თავისუფალი უნივერსიტეტები და კრედო აკადიმიისა და აგრარული

უნივერსიტეტის კამპუსები. აქ საჭიროა დაზუსტება ეს დაწესებულებები უშუალოდ

ქალაქ მცხეთის ტერიტორიაზე ფუნქციონირებს თუ მუნიციპალიტეტის

ტერიტორიაზე. სავარაუდოდ ეს დაწესებულებები ქალაქის ფარგლებს გარეთაა.

24

3. ჯანმრთელობის დაცვა

სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის ვებგვერდზე ასევე არ იძებნება ინფორმაცია

ქალაქ მცხეთაში ჯანრთელობის დაცვის ინფრასტრუქტურის ობიექტების

რაოდენობის შესახებ.

სტატისტიკის სამსახურთან სპეციალური მოთხოვნის შემდეგ მიღებული

ინფორმაციაც არ მოიცავს უშუალოდ ქალაქ მცხეთას და მოწოდებული ინფორმაცია

მოიცავს მცხეთა-მთიანეთის რეგიონს, რომლის მიხედვითაც 2017 წელს რეგიონში 6

საავადმყოფო და 71 ამბულატორიულ-პოლიკლინიკური დაწესებულება

ფუნქციონირებდა. თავად მცხეთაში ორი საავადმყოფო ფუნქციონირებს, თუმცა მათი

მუშაობის ამსახველი ინფორმაციის მოძიება ვერ ხერხდება3.

რეგიონში ფუნქციონირებადი 71 ამბულატორიულ-პოლიკლინიკური

დაწესებულებებიდან, მცხეთაშიც ფუნქციონირებს ერთი პოლიკნინიკა, მაგრამ მისი

მუშაობის ამსახველი ინფორმაციის მოძიება ვერ ხერხდება.

რაც შეეხება რეგიონში მომუშავე სამედიცინო დაწესებულებების რაოდენობის

დინამიკას 2008-2017 წლებში ის ასე გამოიყურება:

3 ამჟამად ინფორმაციის მოთხოვნა გაგზავნილი მცხეთის მუნიციპალიტეტის გამგეობაში და პასუხის

მიღების შემთხვევაში აღნიშნული ინფორმაცია ასახული იქნება წინამდებარე ანალიზში.

25

წყარო: საქსტატი

რაც შეეხება სასწრაფო-სამედიცინო დახმარების სადგურის ფუნქციონირებასა და

მისი მუშაობის ამსახველ ინფორმაციას, ქალაქ მცხეთაში, ფუნქციონირებს სასწრაფო-

სამედიცინო დახმარების სადგური, თუმცა ეკიპაჟების რაოდენობისა და მათი

მუშაობის ამსახველი რაოდენობრივი ინფორმაციის მოპოვება ვერ მოხერხდა4.

4. კულტურა და ხელოვნება

კულტურისა და ხელოვნების ობიექტებიდან ქალაქ მცხეთაში კინოთეატრი მოცემულ

მომენტში არ ფუნქციონირებს. ასევე არ ფუნქციონირებს თეატრი, რაც სრულიად

გასაგებია იმდენად, რამდენადაც ქალაქი მცხეთა, ფაქტობრივად, ამ ეტაპზე

სოციალურ-ეკონომიკური თვალსაზრისით ქ. თბილისზეა მიბმული.

4 ამჟამად ინფორმაციის მოთხოვნა გაგზავნილი მცხეთის მუნიციპალიტეტის გამგეობაში და პასუხის

მიღების შემთხვევაში აღნიშნული ინფორმაცია ასახული იქნება წინამდებარე ანალიზში.

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

ამბულატორიულ-პოლიკლინიკური

დაწესებულებები41 74 75 72 71 70 71 71 71 71

საავადმყოფო და სამედიცინო ცენტრი 6 6 5 5 4 5 5 4 4 6

0

1

2

3

4

5

6

7

0

10

20

30

40

50

60

70

80

დ ი ა გ რ ა მ ა # 1 2 : ს ა მ ე დ ი ც ი ნ ო დ ა წ ე ს ე ბ უ ლ ე ბ ე ბ ი ს რ ა ო დ ე ნ ო ბ ა მ ც ხ ე თ ა -

მ თ ი ა ნ ე თ ი ს რ ე გ ი ო ნ შ ი 2 0 0 8 - 2 0 1 8 წ ლ ე ბ შ ი

26

რაც ეხება მუზეუმებს, მცხეთის მუნიციპალიტეტში 3 მუზეუმი ფუნქციონირებს,

თუმცა მათგან უშუალოდ მცხეთაში მხოლოდ ერთი მუზეუმია.

რაც ეხება ისტორიულ ძეგლებს, ქალაქი მცხეთა პირველ რიგში სწორედ ამ ძეგლებით

გამოირჩევა. სწორედ ეს ძეგლები არის მცხეთის მთავარი სავიზიტო ბარათი და მისი

სოციალური და ეკონომიკური განვითარების მთავარი რესურსიც და მთავარი

,,მუხრუჭიც“, ვინაიდან ქალაქ მცხეთის ძველი ქალაქის ნაწილი მთლიანად შესულია

გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის განათლების, მეცნიერებისა და კულტურის

ორგანიზაციის (UNESCO) მსოფლიო კულტურული მემკვიდრეობის ნუსხაში და

ქალაქის ამ ნაწილში რაიმე არქიტექტურული თვითნებობა უბრალოდ დაუშვებელია.

ამის დასტურად ისიც კმარა, რომ 2009 წელს, იუნესკოს გადაწყვეტილებით, მცხეთის

კულტურული მემკვიდრეობა იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის სიიდან

„საფრთხეში მყოფი მსოფლიო მემკვიდრეობის ნუსხაში“ გადავიდა, რაც

გამოწვეულია ძელგების კონსერვაციასთან და გარშემო ინფრასტრუქტურასთან

დაკავშირებული მოთხოვნების დაუკმაყოფილებლობით. მართალია, 2014 წლიდან

კულტურული მემკვიდრეობის უმაღლესი სტატუსი აღდგენილია, მაგრამ თვითონ

მომხდარი ფაქტი მრავლისმეტყველია და ნიშნავს, რომ ქალაქ მცხეთის გარეგნული

იერსახე მსოფლიო მნიშვნელობისაა და არქიტექტურული თვითნებობა ამ ქალაქში

დაუშვებელია.

რასაკვირველია, ქალაქ მცხეთის მთავარი სავიზიტო ბარათი და სიამაყე

სვეტიცხოველის ტაძარია, რომელიც ისტორიას მე-5 საუკუნიდან იწყებს და

დღევანდელი ტაძარი მე-11 საუკუნის დასაწყისში აშენდა. ამდენად ქალაქი მცხეთის

სოციალური, ეკონომიკური და ინფრასტრუქტურული განვითარების პროცესში

ქალაქის კულტურული მემკვიდრეუბის ფაქტორი გარდაუვალად

გასათვალისწინებელია. ქალაქ მცხეთაში და მის შემოგარენში ისტორიული და

არქეოლოგიური ძეგლები მრავლადაა და მათი არასრული ჩამონათვალი ასეთია:

არმაზის ციხე - XIII - XIV საუკუნეები

ბებრის ციხე - ადრე შუასაუკუნეები

წმ. ნინოს გუმბათიანი ეკლესია - XI საუკუნე

წმ. ნინოს ეკლესია (ბაზილიკა) - ადრე შუა საუკუნეები

ანტიოქიის ეკლესია - IV - V საუკუნეები

შიომღვიმე - სამონასტრო ასამბლეა - VI – XII საუკუნეები

ზედაზენი - სამონასტრო ასამბლეა - XIII საუკუნე

27

წილკნის ღვთისმშობლის ეკლესია - სამნავიანი ბაზილიკა - IV - VII საუკუნეები

წილკნის ღვთისმშობლის ეკლესია - გუმბათიანი ეკლესია - შუა საუკუნეები

მუხრანის ციხე-გალავანი - XII საუკუნე

მუხრანის სასახლე - XIX საუკუნე

კალოუბნის წმ. გიორგის ეკლესია - XII საუკუნე

ქსნის ციხე - XVI საუკუნე

ველი ხიდი - ძვ. წ. III – IV საუკუნეები

5. სპორტული ინფრასტრუქტურა

ქალაქ მცხეთის მუნიციპალიტეტის გამგეობის მონაცემებით ქალაქ მცხეთაში

სხვადასხვა დანიშნულების 26 სპორტული ობიექტი ფუნქციონირებს. აღნიშნული

ობიექტებიდან ერთი მხოლოდ ადმინისტრაციული ფუნქციის მატარებელია (მცხეთა-

მთიანეთის რეგიონული ფეხბურთის ფედერაცია); ორი სასწავლო დანიშნულების

სპორტული ობიექტია საფეხბურთო და კომპლექსური სპორტული სკოლები.

სამი ობიექტი პროფილირებული არა მასობრივი მოხმარების სპორტული ობიექტია.

ესენია: ორი სტადიონი და ეროვნული ნაკრების საწვრთნელი ბაზა.

ოთხი ობიექტი მასობრივი მოხმარების კომერციული სპორტული ობიექტია. ესენია

სამი ფიტნეს ცენტრი და ერთი სპორტულ გამაჯანსაღებელი კომპლექსი.

ხოლო დარჩენილი 16 მასობრივი მომხარების არაკომერციული სპორტული

ობიექტია საცხოვრებელ უბნებში მდებარე სპორტული მოედნების სახით. გარდა

ამისა მცხეთის მუნიციპალიტეტის სოფლებში კიდევ 8 ერთეული ასეთი სპორტული

მოედანი ფუნქციონირებს.

საერთო ჯამში შეიძლება ითქვას, რომ ქალაქი მცხეთა საყოფაცხოვრებო დონეზე

სპორტული ინფრასტრუქტურით უზრუნველყოფილია.

6. ეკონომიკური ინფრასტრუქტურა

ქალაქი მცხეთა არასდროს ყოფილა მსხვილი ინდუსტრიული ცენტრი და ეს

უპირველეს ყოვლისა მისი ისტორიით იყო განპირობებული. როდესაც მიწის მცირე

ფართობზე თავომყრილია ქვეყნის 30-ზე მეტი საუკუნის ისტორია, ეს ადგილი

28

განსაკუთრებულ მნიშვნელობას იძენს და ინდუსტრიალიზაციის პროცესში მისი

ჩართვა დანაშაულია.

ინდუსტრიალიზაციის პროცესი ქალაქ მცხეთას ზემო ავჭალის

ჰიდროელექტროსადგურის სახით შეეხო, როდესაც მტკვრისა და არაგვის კაშხალმა

პომპეუსის ხიდი დატბორა. თუმცა ინდუსტრიალიზაციის პროცესი უფრო ღრმად

აღარ წასულა და, 1987 წლის მდგომარეობით, ქალაქ მცხეთაში სულ 5 სამრეწველო

საწარმო ფუნქციონირებდა, სადაც 980 ადამიანი იყო დასაქმებული. ეს საწარმოები

იყო:

ცხრილი #3 - სამრეწველო საწაროების სია და მათში დასაქმებულთა რაოდენობა ქალაქ

მცხეთაში 1987 წელს

დასახელება დასაქმებულთა რაოდენობა

მცხეთის ღვინის ქარხანა 100

მცხეთის საკონსერვო ქარხანა 283

საწარმო დაწესებულებათა სამმართველო 138

მცხეთის ქარხანა პრომკავშირი 407

მცხეთის ტიპოგრაფია 52

სულ 5 საწარმოში 980 წყარო: საქსტატი, მრეწველობის განვითარების ძირითადი მაჩვენებლები, 1987 წელი

ზემომდებარე ცხრილიდან ცხადად ჩანს, რომ, მიუხედავად ქალაქ მცხეთის

ლოგისტიკური თვალსაზრისით მოხერხებული მდებარეობისა, ქალაქში

განსაკუთრებით დიდი ზომის საწარმოები არ ფუნქციონირებდა და ეს უპირველეს

ყოვლისა ქალაქის ისტორიული მნიშვნელობით იყო განპირობებული.

2019 წლის მარტის მდგომარეობით, სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის

სამეწარმეო რეგისტრის მონაცმებით, ქალაქ მცხეთაში 240 ეკონომკური სუბიექტი

ფუნქციონირებდა, რომელთა განაწილება ეკონომიკური საქმიანობის კლასიფიკატორ

NACE5-ს პირველი ვერსიის ორნიშნა კოდების მიხედვით ასეთი იყო:

ცხრილი #4 - ქალაქ მცხეთაში მომუშავე რეგისტრირებული ეკონომიკური სუბიეტების

განაწილება NACE კლასიფიკატორის პირველი ვერსიის ორნიშნა კოდების მიხედვით

2019 წლის მარტის მდგომარეობით

ჯგუფი დასახელება რაოდენობა

უცნობია არაა მითითებული 60

5 https://www.geostat.ge/media/13409/Nace-001-2004.pdf

29

14 სამთომოპოვებითი მრეწველობის სხვა დარგები 2

15 საკვები პროდუქტების წარმოება, სასმელების ჩათვლით 5

25 რეზინისა და პლასტმასის ნაწარმის წარმოება 1

26 დანარჩენი არალითონური მინერალური ნაკეთობების წარმოება 6

36 ავეჯისა და სხვა დაჯგუფებებში ჩაურთველი დანარჩენი პროდუქციის

წარმოება 6

41 წყლის დაგროვება, გაწმენდა და განაწილება 1

45 მშენებლობა 10

50 ავტომობილებითა და მოტოციკლებით ვაჭრობა, მათი ტექნიკური

მომსახურება და რემონტი 8

51 საბითუმო ვაჭრობა და ვაჭრობა აგენტების საშუალებით, ავტომობილებითა

და მოტოციკლებით ვაჭრობის გარდა 14

52 საცალო ვაჭრობა, ავტომობილებითა და მოტოციკლებით ვაჭრობის გარდა;

საყოფაცხოვრებო ნაწარმისა და პირადი მოხმარბის საგნების რემონტი 49

55 სასტუმროებისა და რესტორნების მომსახურება 31

60 სახმელეთო ტრანსპორტი 13

63 დამხმარე და დამატებითი სატრანსპორტო საქმიანობა 5

64 კავშირგაბმულობა 1

70 ოპერაციები უძრავი ქონებით 7

71 მანქანებისა და მოწყობილობების იჯარა, ოპერატორის გარეშე, და

საყოფაცხოვრებო ნივთებისა და პირადი მოხმარების საგნების გაქირავება 1

72 კომპიუტერებთან დაკავშირებული საქმიანობა 1

74 მომხმარებელზე გაწეული მომსახურების სხვა სახეები 13

85 ჯანმრთელობის დაცვა და სოციალური დახმარება 3

92 საქმიანობა დასვენების, გართობის, კულტურისა და სპორტის ორგანიზების

დარგში 1

93 ინდივიდუალური მომსახურება 2

სულ 240

წყარო: საქსტატი, 2019 წელი

როგორც მოტანილი მონაცემებიდან ჩანს, ეკონომიკური საქმიანობის ყველაზე უფრო

გავრცელებული სახეობა საცალო ვაჭრობაა. ხსენებული 240 ერთეული ეკონომიკური

სუბიექტიდან ამ სექტორიის წილად 71 ერთეული მოდის. ასევე სოლიდურად არის

წარმოდგენილი სასტუმროებისა და რესტორნების სექტორი, რომლებიდანაც

უმეტესობა სწორედ რესტორნებია. ოთხნიშნა კოდების დონეზე დეზაგრეგირებული

მონაცემებით მცხეთაში სულ 6 ერთეული სასტუმრო ან სასტუმროს ტიპის

დაწესებულება ფუნქციონირებს, ხოლო დანარჩენი - რესტორნები, ბარები და

კაფეებია.

30

მოცემული განაწილება აჩვენებს, რომ მცხეთაში ინდუსტრიული მრეწველობა

განვითარებული არაა და ქალაქის ისტორიული მნიშვნელობასთან დაკავშირებული

შეზღუდვებიდან გამომდინარე მისი განვითარების პერსპექტივა ნაკლებად არსებობს.

ასევე აღსანიშნავია ის გარემოებაც, რომ სასტუმროებისა და რესტორნების სექტორის

დასახელებული 31 სუბიექტიდან 22 რესტორნის ტიპის დაწესებულებაა, ხოლო

ბარების და ტურისტებისთვის შედარებით უფრო საინტერესო იაფი კაფეების

რაოდენობა მცირეა. ვაჭრობის ობიექტებიდან მაღაზიის გარეთ ვაჭრობის, ანუ

ტურისტებისთვის შედარებით უფრო საინტერესო ვაჭრობის ფორმის სუბიექტების

რაოდენობა სულ ოთხი ერთეულია. შესაძლოა ეს იმიტომაც იყოს, რომ გარე

მოვაჭრეები სამეწარმეო რეესტრში რეგისტრირებული არ არიან.

ეკონომიკური სუბიექტების აბსოლუტური უმრავლესობა კერძო საკუთრებაა.

დასახელებული 240 ეკონომიკური სუბიექტიდან მხოლოდ ერთია მუნიციპალური

საკუთრების საწარმო.

240 ეკონომიკური სუბიექტიდან 225, ანუ მთლიანი რაოდენობის 94% საქართველოს

რეზიდენტების საკუთრებაა და მხოლოდ 14 ერთეული უცხოური ან შერეული

საკუთრებისაა.

31

წყარო: საქსტატი 2019 წელი

240 ეკონომიკური სუბიექტიდან 60 ერთეულის, ანუ მთლიანი რაოდენობის 25

პროცენტის ეკონომიკური საქმიანობის სახეობა 2019 წლის მარტის მდგომარეობით

კლასიფიცირებული არაა. სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის განმარტებით, ეს

საწარმოები შესაბამისი გამოკვლევის საწარმოთა შერჩევაში მოხვედრის შემდეგ

იქნებიან კლასიფიცირებული. როგორც ჩანს, ეს სტატისტიკის სამსახურში მიღებული

პრაქტიკაა. რაც იმაში მდგომარეობს, რომ მცირე ზომის საწარმოების ეკონომიკური

საქმიანობის კლასიფიცირება მათი შერჩევაში მოხვედრის შემდეგ ხდება. საშუალო

და მსხვილი საწარმოების ეკონომიკური საქმიანობა დაუყოვნებლივ

კლასიფიცირდება. ამას ადასტურებს ის გარემოება, რომ არაიდენტიფიცირებული 60

ერთეული ეკონომიკური სუბიექტიდან უკლებლივ ყველა მცირე ზომის საწარმოა.

საერთოდ, მცირე ზომის საწარმოები ქალაქ მცხეთაში აბსოლუტურ უმრავლესობას

წარმოადგენენ. ახალი სტანდარტით მცირე ზომის საწარმოები 90%-ზე მეტია, ხოლო

ძველი სტანდარტით მცირე ზომის საწარმოები თითქმის 90%-ა.

კერძო ადგილობრივი

საკუთრება; 225

კერძო უცხოური

საკუთრება; 9

მუნიციპალური

საკუთრება; 1

შერეული კერძო

ადგილობრივის

უპირატესობით; 5

დიაგრამა #13: ეკონომიკური სუბიექტების განაწილება საკუთრების ფორმის მიხედვით,

რომლებიც ფუნქციონირებდნენ ქალაქ მცხეთაში 2019 წლის მარტის მდგომარეობით

32

აღსანიშნავია, რომ ძველი სტანდარტით, რომელიც შედარებით უფრო დაბალ

მოთხოვნებს აყენებდა, ქალაქ მცხეთაში 10 ერთეული მსხვილი და 12 ერთეული

საშუალო ზომის საწარმო იყო. ახალი სტანდარტით, რომლის მოთხოვნები

გაცილებით უფრო მკაცრია ძველ სტანდარტთან შედარებით, ქალაქ მცხეთაში

მსხვილი საწარმო არ ფუნქციონირებს, ხოლო საშუალო ზომის საწარმო მხოლო რვა

ერთეულია.

წყარო: საქსტატი

მნიშვნელოვანია იმ პარამეტრების გაანალიზე, რომლის მიხედვითაც მცირე,

საშუალო და მსხვილი საწარმოების იდენტიფიკაცია ხდება. სტატისტიკის

ეროვნულმა სამსახურმა 2016 წლიდან შეცვალა მცირე, საშუალო და მსხვილი

საწარმოების პარამეტრები, თუმცა მეთოდოლოგია უცვლელია. საწარმოთა ზომის

ძველი სტანდარტით ახალი სტანდარტით

უცნობია 7 7

მსხვილი 10 0

საშუალო 12 8

მცირე 211 225

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

დიაგრამა #14: ეკონომიკური სუბიექტების განაწილება საწარმოთა ზომის მიხედვით,

რომლებიც ფუნქციონირებდნენ ქალაქ მცხეთაში 2019 წლის მარტის მდგომარეობით

33

იდენტიფიცირება, როგორც ძველი, ისე ახალი მიდგომით საწარმოში დასაქმებულთა

რაოდენობისა და ბრუნვის მოცულობით მიხედვით დგინდება. როგორც ძველი, ისე

ახალი მეთოდოლოგიით საწარმოთა ზომის მიხედვით იდენტიფიცირება ხდება

ზემოდან. ანუ ჯერ გამოიყოფა მსხვილი საწარმოები, რომლებიც აკმაყოფილებენ

მსხვილი საწარმოს ბრუნვის მოცულობის ან დასაქმებულთა რაოდენობის

პარამეტრებს; ამის შემდეგ დარჩენილი საწარმოებიდან გამოიყოფა საშუალო ზომის

საწარმოები, რომლებიც აკმაყოფილებენ საშუალო საწარმოს ბრუნვის მოცულობის ან

დასაქმებულთა რაოდენობის პარამეტრებს; აღნიშნული ორი ჯგუფის გამოყოფის

შემდეგ ავტომატურად რჩება საწარმოები, რომლებიც აკმაყოფილებენ საწარმოს

ბრუნვის მოცულობის და დასაქმებულთა რაოდენობის პარამეტრებს

შინაარსით რასაკვირველია ახალი პარამეტრები უფრო მეტად შეესაბამება მსხვილ,

საშუალო და წვრილი საწარმოთა ზომის ცნებას, მაგრამ ძველი მიდგომა შედარებით

უფრო ახლოსაა საქართველოს სინამდვილეში საწარმოთა განაწილებასთან.

ცხრილი #5: სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის მიერ საწარმოთა ზომის

იდენტიფიკაციისათვის გამოყენებული კრიტერიუმები

საწარმოს ზომა დასაქმების ინტერვალი (კაცი) კავშირის

ტიპი

ბრუნვის ინტერვალი (მლნ

ლარი)

ძველი მეთოდით

მსხვილი >100 ან >1,5

საშუალო 20–100 ან 0.5–1.5

მცირე <20 და <0.5

ახალი მეთოდით

მსხვილი >249 ან >60

საშუალო 49–250 ან 12–60

მცირე <50 და ≤12 წყარო: საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური

http://geostat.ge/cms/site_images/_files/georgian/methodology/business/BS_Methodology_GEO.pdf

სამწუხაროდ, ახალი მიდგომით გადაანგარიშებული განაწილების დროითი მწკრივი

სტატისტიკის ეროვნული სამსახურს არ მოუმზადებია. თუმცა, ძველი და ახალი

მიდგომით განაწილებებს შორის განსხვავებაზე საკმაოდ ზუსტ წარმოდგენას იძლევა

2019 წლის მარტის მდგომარეობით მომზადებული განაწილება, რომლის თანახმადაც

მსხვილი საწარმოების რაოდენობა ძველი მეთოდით 4782-დან ახალი მეთოდით 379-

მდე შემცირდა, ხოლო ხვედრითი წონა ეკონომიკური სუბიექტების საერთო

34

რაოდენობის 4.9%-დან 0.4%-მდე შემცირდა. საშუალო ზომის საწარმოთა რაოდენობა

კი 8.0%-დან 1.7%-მდე.

ახალი მეთოდით განაწილების მიხედვით, მცხეთაში ეკონომიკური სუბიექტების

აბსოლუტური უმრავლესობა 97.9% მცირე საწარმოებია. ეს ბუნებრივიცაა, ვინაიდან

კრიტერიუმები არსებითად მკაცრია ძველ მიდგომასთან შედარებით, მაგრამ ეს

კრიტერიუმები შინაარსით აშკარად უფრო ობიექტურია, ვიდრე ძველი

კრიტერიუმები.

ცხრილი #6: ეკონომიკური სუბიექტების განაწილება სტატისტიკის ეროვნული

სამსახურის მიერ საწარმოთა ზომის იდენტიფიკაციისათვის გამოყენებული ძველი და

ახალი მეთოდების მიხედვით 2019 წლის მარტის მდგომარეობით

ზომა ძველი მეთოდით

მსხვილი საშუალო მცირე სულ

რაოდენობა

ზომა ახალი

მეთოდით

მსხვილი 379 379

საშუალო 1,418 275 2 1,695

მცირე 2,985 7,569 84,834 95,388

სულ 4,782 7,844 84,836 97,462 პროცენტი - ძველი მეთოდით, სულ =100%

ზომა ახალი

მეთოდით

მსხვილი 7.9% 0.0% 0.0% 0.4%

საშუალო 29.7% 3.5% 0.0% 1.7%

მცირე 62.4% 96.5% 100.0% 97.9%

სულ 100.0% 100.0% 100.0% 100.0% პროცენტი - ახალი მეთოდით, სულ =100%

ზომა ახალი

მეთოდით

მსხვილი 100.0% 0.0% 0.0% 100.0%

საშუალო 83.7% 16.2% 0.1% 100.0%

მცირე 3.1% 7.9% 88.9% 100.0%

35

ზომა ძველი მეთოდით

მსხვილი საშუალო მცირე სულ

სულ 4.9% 8.0% 87.0% 100.0% წყარო: საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური

7. ბიზნესის კეთების შესაძლებლობა

მცხეთის სპეციფიკიდან გამომდინარე, ქალაქში მსხვილი ეკონომიკური პროექტების

განხორციელება შეზღუდულია, რასაც ქალაქში განთავსებული ეკონომიკური

სუბიექტების სტრუქტურა და ისტორიული მონაცემებიც ადასტურებს. მცხეთა

არასდროს ყოფილა ინდუსტრიული ცენტრი და კულტურული მემკვიდრეობის

ძეგლების ისეთი სიმრავლე, როგორიც მცხეთაშია, მნიშვნელოვნად ზღუდავს

მსხვილი ეკონომიკური ინტერვენციების შესაძლებლობას.

აღნიშნული გარემოებებიდან გამომდინარე, ქალაქი მცხეთის სოციალური და

ეკონომიკური განვითარების ძირითადი მიმართულება ტურიზმის სფეროს უნდა

ეფუძნებოდეს იმის გათვალისწინებით, რომ მცხეთაში, ტურისტების დიდი

რაოდენობის მიუხედავად, მსხვილი სასტუმროების მშენებლობა რეკომენდირებული

არ არის, ვინაიდან:

1. ტურისტული ვიზიტი მცხეთაში უპირატესად რამდენიმე საათიანია და

ტურისტები ამ ქალაქში ღამის გასათევად როგორც წესი, არ რჩებიან;

2. მსხვილი სასტუმროების მშენებლობა ქალაქის არქიტექტურაში უხეშ ჩარევად

შეიძლება იქნას მიჩნეული, რაც რისკის ქვეშ დააყენებს ქალაქის იერსახის

შენარჩუნებას, რაც ძალიან დიდი მნიშვნელობის ფაქტორია, ამდენად მცხეთის

განვითარების ყველაზე ოპტიმალურ სფეროდ ტურიზმთან დაკავშირებული

მცირე და საშუალო საწარმოების შემდეგი მიმართულება რჩება:

მცირე საოჯახო სასტუმროები;

წვრილი ვაჭრობა;

სუვენირებისა და ტურისტებისთვის საინტერესო სხვა საქონლის წვრილი და

საშუალო მასშტაბის წარმოება;

კაფეებისა და რესტორნების ბიზნესი;

მომსახურების სხვა სფეროების განვითარების ხელშეწყობა.

36

8. კომუნალური/საყოფაცხოვრებო მომსახურება

ქალაქი მცხეთა თითქმის სრულად უზრუნველყოფილია ძირითადი კომუნალური

სისტემებით. კომუნალური მომსახურების გამწევი კომპანიების ვებ გვერდებზე

ქალაქი მცხეთის მომსახურების რაოდენობრივი მაჩვენებლები არ იძებნება, მაგრამ

2007 და 2010 წლებში ათასწლეულის გამოწვევის საქართველოს ფონდის მიერ

ჩატარებული დასახლებების ინფრასტრუქტურის გამოკვლევის მონაცემებით, ქალაქ

მცხეთის მოსახლეობა სრულად უზრუნველყოფილი იყო:

ელექტრომომარაგების სისტემით;

სასმელი წყალმომარაგების ცენტრალური სისტემით;

ბუნებრივი გაზმომარაგების სისტემით;

საკანალიზაციო სისტემით (გამწმენდი ნაგებობების გარდა);

სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურით;

საკომუნიკაციო ინფრასტრუქტურით.

აქვე უნდა აღინიშნოს კიდევ ერთი საყურადღებო გარემოება, რომელიც საკმაოდ

ზუსტად ახასიათებს ქალაქ მცხეთაში არსებულ სოციალურ მდგომარეობას. ესაა

მისამართული სოციალური დახმარების ბაზაში დახმარების მოთხოვნით

რეგისტრირებულთა და დამხარების მიმღებთა ხვედრითი წონის მაჩვენებელი.

მისამართული სოციალური დახმარების სისტემის შინაარსიდან გამომდინარე, რაც

უფრო მაღალია დახმარების მთხოვნელთა ხვედრითი წონა, მით უფრო დაბალია

დასახლების მცხოვრებთა მიერ საკუთარი სოციალური მდგომარეობის

თვითშეფასება. რაც უფრო მაღალია დახმარების მიმღებთა ხვედრითი წონა, მით

უფრო დაბალია დასახლების მცხოვრებთა საერთო სოციალური მდგომარეობა,

ვინაიდან დახმარების მიღების გადაწყვეტილება მხოლოდ სუბიექტურ შეფასებებს არ

ეყრდნობა. ის სოციალური და ეკონომიკური მდგომარეობის შემსწავლელი მრავალი

მდგენელით არის განსაზღვრული.

2019 წლის აპრილის მდგომარეობით, ქალაქ მცხეთაში მცხოვრები ოჯახების 14 %

რეგისტრირებული იყო მისამართული სოციალური დახმარების მონაცემთა ბაზაში.

სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ქალაქ მცხეთაში მცხოვრები ოჯახების 14% აცხადებდა

თავის სიღარიბის შესახებ. აღსანიშნავია, რომ ეს მაჩვენებელი სტაბილურია და 2016

წლის გაზაფხულის მკვეთრი შემცირების შემდეგ იგივე დონეზეა. თვითშეფასებით

37

ღარიბი შინამეურნეობების ხვედრითი წონა ქალაქ მცხეთაში 2-ჯერ და უფრო მეტად

დაბალია ქვეყნის საშუალო მაჩვენებელზე. თუმცა მეტი სიზუსტისათვის ქალაქ

მცხეთასთან მთლიანად ქვეყნის საშუალო მაჩვენებელის შედარება არაა კორექტული.

ქალაქ მცხეთის მაჩვენებელთან შედარებისათვის გამოვიყენეთ ქალაქ გორის,

ახალციხის და თელავის გაერთიანებული მაჩვენებელი, რომლებიც ისევე როგორც

მცხეთა, არის რეგიონული ცენტრი, მდებარეობს აღმოსავლეთ საქართველოში,

მდიდარია ისტორიული ძეგლებით და ერთადერთი განმასხვავებელი ფაქტორი

თბილისთან ახლოს მდებარეობაა. როგორც სოციალური დახმარების სააგენტოს

მონაცემებიდან ჩანს, ქალაქ მცხეთაში დახმარების მთხოვნელი შინამეურნეობების

ხვედრითი წონა თითქმის 2-ჯერ დაბალია გორის, თელავი და ახალციხის ნაერთ

მაჩვენებელზე, რაც იმაზე მეტყველებს, რომ ქალაქ მცხეთის მოსახლეობის

სოციალური მდგომარეობის თვითშეფასება შედარებით მაღალია და ეს

განვითარების მოდელირებისას აუცილებლად გასათვალისწინებელი გარემოებაა.

38

წყარო: სოციალური მომსახურების სააგენტო http://ssa.gov.ge/

იმავე წყაროს მონაცემებიდან გამომდინარე, 2019 წლის აპრილის მდგომარეობით,

მცხეთაში მცხოვრები ოჯახების მხოლოდ 3% იღებდა მისამართულ სოციალურ

დახმარებას. რაც 4-ჯერ დაბალია ქვეყნის საშუალო მაჩვენებელზე და 3-ჯერ და

უფრო მეტად დაბალია გორის, თელავის და ახლაციხის, ანუ ქალაქ მცხეთის

თითქმის ანალოგიური დასახლებების ნაერთ მაჩვენებელზე. ეს იმაზე მიუთითებს,

რომ ქალაქ მცხეთაში მოსახლეობის სოციალური მდგომარეობა საქართველოში

ყველაზე უარესი ნამდვილად არაა და შეიძლება ითქვს, რომ სხვა დასახლებებზე

გაცილებით უკეთესია.

16-01

16-02

16-03

16-04

16-05

16-06

16-07

16-08

16-09

16-10

16-11

16-12

17-01

17-02

17-03

17-04

17-05

17-06

17-07

17-08

17-09

17-10

17-11

17-12

18-01

18-02

18-03

18-04

18-05

18-06

18-07

18-08

18-09

18-10

18-11

18-12

19-01

19-02

19-03

19-04

მცხეთა 22%22%22%21%18%16%16%16%15%15%15%15%15%15%15%15%15%15%15%14%14%14%14%14%14%14%14%14%14%14%14%14%14%14%14%14%14%14%14%14%

გორი,თელავი, ახალციხე 42%40%39%37%36%35%33%30%28%29%28%28%28%27%26%26%26%26%26%26%26%26%26%26%26%26%26%26%26%26%26%25%25%25%25%25%25%25%25%25%

ქვეყანაში, სულ 46%45%44%43%42%41%41%39%38%37%37%36%35%34%33%32%31%31%30%30%30%30%31%31%31%31%31%31%30%30%30%30%30%30%30%30%31%31%31%31%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

50%

დიაგრამა #15: მისამართული სოციალური დახმარების ბაზაში რეგისტრირებული შინამეურნეობების

ხვედრითი წონა

39

წყარო: სოციალური მომსახურების სააგენტო http://ssa.gov.ge/

9. სამართალდამცავი ორგანოები

ქალაქი მცხეთა, ისევე როგორც ყველა რეგიონული ცენტრი, სრულად

უზრუნველყოფილია სამართალდამცავი ორგანოების მომსახურებით. ქალაქში

ფუნქციონირებს პოლიციის მუნიციპალური და რეგიონული სამსახურები. ქალაქში

ასევე ფუნქციონირებს სასამართლო, მაგრამ მათი თანამშრომელთა რაოდენობის

შესახებ ინფორმაცია ხელმისაწვდომი არ არის6.

6 ამჟამად ინფორმაციის მოთხოვნა გაგზავნილი მცხეთის მუნიციპალიტეტის გამგეობაში და პასუხის

მიღების შემთხვევაში აღნიშნული ინფორმაცია ასახული იქნება წინამდებარე ანალიზში.

16-01

16-02

16-03

16-04

16-05

16-06

16-07

16-08

16-09

16-10

16-11

16-12

17-01

17-02

17-03

17-04

17-05

17-06

17-07

17-08

17-09

17-10

17-11

17-12

18-01

18-02

18-03

18-04

18-05

18-06

18-07

18-08

18-09

18-10

18-11

18-12

19-01

19-02

19-03

19-04

მცხეთა 4% 4% 4% 4% 4% 4% 3% 4% 4% 4% 4% 4% 4% 3% 3% 3% 3% 3% 3% 3% 3% 3% 3% 3% 3% 3% 3% 3% 3% 3% 3% 3% 2% 2% 2% 3% 3% 3% 3% 3%

გორი,თელავი, ახალციხე 10%10%10%10%11%11%11%11%10%11%10%10%11%11%11%10%10%10%10%10%10%10%10%10%10%10%10%10%10%10%10% 8% 8% 9% 9% 9% 9% 10%10%10%

ქვეყანაში, სულ 12%13%13%13%13%13%14%14%14%14%14%13%13%12%12%11%12%12%12%12%12%12%12%12%12%12%12%12%12%12%12%11%11%11%12%12%12%12%12%12%

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

16%

დიაგრამა #16: მისამართული სოციალური დახმარების მიმღები შინამეურნეობების

ხვედრითი წონა

40

10. დასკვნები

საერთო დასკვნის სახით შეიძლება ითქვს, რომ ქალაქ მცხეთის შემდგომი

განვითარების სტრატეგიის განსაზღვრისას აუცილებელი ქალაქის სპეციფიკის

გათვალისიწინება. კერძოდ:

1. ქალაქი მცხეთის კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლები შესულია კაცობრიობის

კულტურული მემკვიდრეობის ნუსხაში და ეს იმას ნიშნავს, რომ ქალაქის

ინფრასტრუქტურაში ნებისმიერი ჩარევა დიდ სიფრთხილეს მოითხოვს, ვინაიდან

ქალაქის თითოეული ნაწილი თავისთავან უნიკალური და ისტორიულია;

2. ქალაქი მცხეთა წარმოადგენს თბილისის აგლომერაციის ნაწილს და ეს ერთ-ერთი

გადამწყვეტი ფაქტორია მცხეთის შემდგომი განვითარების გზაზე. თბილისი

საქართველოში ყველაზე დიდი მიზიდულობის ცენტრია. ამდენად ქალაქ

მცხეთის დამოუკიდებლად, თბილისის ფაქტორის გარეშე განხილვამ შესაძლოა

არასწორი დასკვნების გაკეთება გამოიწვიოს. მაგალითად, აშენდეს ისეთი

ობიექტები, რომლებზეც დამოუკიდებლად, მცხეთის მასშტაბით მოთხოვნა არ

იქნება, ხოლო მოსახლეობის მინიმალურად აუცილებელი რაოდენობისათვის,

რომელიც ამ ობიექტების გამართულ ფუნქციონირებას სჭირდება უფრო დიდი

მიზიდულობის ცენტრი თბილისში არსებული ანალოგიური ობიექტები იყოს.

მაგალითად, თუ მცხეთაში აშენდება დიდი სასტუმრო, დიდი ალბათობით ის

გამართულად ვერ იმუშავებს, ვინაიდან თბილისში არსებული ანალოგიური

ობიექტების მიზიდულობა გაცილებით მაღალია.

3. ქალაქი მცხეთა წარმოადგენს ტურისტული ნაკადების მიზიდულობის ცენტრს,

მაგრამ მცხეთის ტურიზმი შედარებით სპეციფიკურია და ის განსხვავდება,

მაგალითად ქობულეთის ან ბათუმის ტურიზმისაგან. მცხეთის ტურიზმი

რამდენიმე საათიანი ვიზიტით შემოიფარგლება და ის ძირითადად ისტორიულ-

ეთნოგრაფიულ-რელიგიური შინაარსისაა.

აქედან გამომდინარე, ქალაქი მცხეთა ვერასოდეს გახდება მსხვილი იდუსტრიული

ცენტრი და მისი განვითარება მის ისტორიულ და კულტურულ მემკვიდრეობას უნდა

ეფუძნებოდეს. მცხეთის განვითარების ყველაზე ოპტიმალურ მიმართულებად

ტურიზმთან დაკავშირებული მცირე და საშუალო საწარმოების შემდეგი

მიმართულება რჩება:

41

მცირე საოჯახო სასტუმროები - სადაც ადგილობრივი მცხოვრებლები ქართული

სამზარეულოთი გაუმასპინძლდებიან ტურისტებს;

წვრილი ვაჭრობა - სუვენირები, მცხეთისთვის დამახასიათებელი სპეციფიკური

ნაკეთობებით გარე ვაჭრობა ტურისტებისათვის;

სუვენირებისა და ტურისტებისთვის საინტერესო სხვა საქონელის წვრილი და

საშუალო მასშტაბის წარმოება;

კაფეებისა და რესტორნების ბიზნესი;

მომსახურების სხვა სფეროების განვითარების ხელშეწყობა.

11. რეკომენდაციები

ქალაქ მცხეთის განვითარების სტრატეგიის განსაზღვრისათვის პირველ რიგში

რეკომენდირებულია უფრო ღრმა ანალიზის ჩატარება და ქალაქის განვითარების

მოდელის შემუშავება, სადაც მოხდება:

სამეწარმეო აქტივობის მოდელირება

დასაქმებისა და უმუშევრობის მოდელირება;

მოსახლეობის შემოსავლების მოდელირება.

სიღრმისეული ანალიზის ჩატარებისათვის საჭიროა ქალაქის ხელმძღვანელობასთან

უფრო მჭიდრო თანამშრომლობა, ვინაიდან, როგორც სამაგიდო კვლევისათვის

ინფორმაციის მოძიების პროცესმა აჩვენა, სისტემატიზებული ინფორმაცია ბევრი

მიმართულებით არ არსებობს.

ქალაქ მცხეთის განვითარებისათვის მნიშვნელოვან ინსტრუმენტად შეიძლება

განხილული იყოს მცირე საკრედიტო ან საგრანტო პროგრამის ამუშავება, რომლის

ფარგლებშიც ქალაქ მცხეთის მოსახლეობა შესაბამის სტრუქტურაში წარადგენს თავის

სამეწარმეო ინციატივებს, რომელიც მაგალითად საკუთარი საცხოვრებელი სახლის

მცირე საოჯახო სასტუმროდ გადაკეთებას ან საკუთარ ეზოში კაფეს გასხნას, ან

სუვენირების წარმოებას ან ზემოთ ხსენებული პროფილის რომელიმე

მიმართულებით სამეწარმეო აქტივობას გულისხმობს. ასეთი პროგრამის წარმატებით

განორციელებისათვის მნიშვნელოვანია, რომ:

1. სამეწარმეო ინციატივების მიღების და შეფასების პროცესი იყოს საჯარო, ღია და

გამჭვირვალე;

42

2. სამეწარმეო ინციატივების მიღების შეფასების და დაფინანსების წესები იყო

ცალსახად განსაზღვრული;

3. შეფასების კრიტერიუმები იყოს ცხადი და ცალსახა;

4. თითოულ სამეწარმეო ინციატივას, დაფინანსების შემთხვევაში უნდა გააჩნდეს

მონიტორინგისა და შეფასების ინდიკატორთა ბადე, რომელიც თითოეული

სამეწარმეო ინციატივის მიმდინარეობის მონოტორინგისა და შედეგების

შეფასების შესაძლებლობას მისცემს ნებისმიერ დაინტერესებულ სუბიექტს.

ეს რეკომენდაციები შემდგომ დახვეწას და დეტალურ დამუშავებას საჭიროებს.

43

12.სოციალური კვლევის მიზნები

ქ. მცხეთის ფარგლებში დაგეგმილი სოციოლოგიური კვლევა მიზნად ისახავს

მცხეთის მოსახლეობის სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობის შესწავლას და ქ.

მცხეთის სამომავლო განვითარების მიმართ მოსახლეობის განწყობების

იდენტიფიცირებას.

სოციოლოგიური კვლევის შედეგად მიღებული ინფორმაცია პროექტის გუნდის

შესაძლობლობას მისცემს მცხეთის მოსახლეობის არსებული სოციალურ-

ეკონომიკური მდგომარეობა და მცხეთის განვითარების მიმართ არსებული

განწყობები გაითვალისწინონ “მცხეთის სივრცით-ტერიტორიული განვითარების

მართვის დოკუმენტაციის შემუშავების” პროცესში.

12.1 მოსალოდნელი შედეგები

კვლევის შედეგად მიღებული იქნება შემდეგი ძირითადი სახის ინფორმაცია:

1. მცხეთის მოსახლეობის სოციალური-ეკონომიკური მახასიათებლები -

დემოგრაფიული მახასიათებლები, შინამეურნეობების საშუალო შემოსავალი,

დასაქმების სექტორები და დასაქმების ადგილი, უმუშევართა რაოდენობა,

საცხოვრისის მდგომარეობა, სოციალური სერვისების ხელმისაწვდომობა და

კმაყოფილება და სხვა.

2. ტურიზმის სექტორში დასაქმებული მოსახლეობის რაოდენობა, საქმიანობის

ტიპები, ტურიზმიდან მიღებული შემოსავლის პროცენტული წილი,

რესპონდენტთა სამომავლო გეგმები ტურიზმის სექტორში ბიზნესის

განვითარების მიმართულებით.

3. მოსახლეობის მიერ ქ. მცხეთის და მისი შემოგარენის სამომავლო

განვითარების ხედვა

44

12.2 კვლევის მეთოდოლოგია

კვლევის ფარგლებში ტარდება რაოდენობრივი სოციოლოგიური კვლევა. მეთოდი

უზრუნველყოფს კვლევის შედეგად მიღებული რაოდენობრივი ინფორმაციის

განზოგადებას მცხეთის მთლიან მოსახლეობაზე და მცხეთის ოთხ უბანზე სადგურის

უბანი, ისტორიული უბანი, აგურის უბანი, ნარეკვავი შესაბამისი ცდომილებების

გათვალისწინებით (იხ. შერჩევის ქვეთავი).

12.3 კვლევის ინსტრუმენტი

კვლევის ფარგლებში მომზადდა კითხვარი, რომელიც მოიცავს კვლევის

თემატიკიდან გამომდინარე საჭირო კითხვართა ერთობლიობას.

კვლევის ინსტრუმენტის გამართულობის და სრულყოფის მიზნით ჩატარდება

კითხვარის პილოტირება, რაც უზრუნველყოფს კითხვარში არსებული ხარვეზების

იდენტიფიცირებას და საბოლოო კვლევის ინსტრუმენტის ჩამოყალიბებას.

12.4 შერჩევა

შერჩევის ჩარჩო: 2014 წლის სააღწერო ბაზა.

გენერაალური ერთობლიობა: ქ. მცხეთის ზრდასრული მოსახლეობა (ყველა

მცხოვრები რომლის ასაკი არის 18+)

შერჩევის ტიპი: სტრატიფიცირებული შერჩევა, სტრატებში სისტემური შემთხვევითი

შერჩევა.

სტრატიფიკაცია: ქალაქი მცხეთის ტერიტორია დაყოფილი იქნა ოთხ სტრატად:

45

ცხრილი #1

სოციოლოგიური კვლევის

არეალი

შინამეურნეობების

რაოდენობა

18+ მოსახლეობის

რაოდენობა

აგურის დასახლება 986 2704

ისტორიული უბანი 1040 2852

ნარეკვავი 271 743

სადგურის დასახლება 323 886

სულ 2620 7186

შერჩევის მოცულობა: 600 - რესპონდენტი, რომელიც უზრუნველყოფს მცხეთის

მაშტაბით 3.3%-იან ცდომილებას 95% - იანი გარანტიით. ხოლო სტრატების

(კვლევის ოთხი არეალი) – 6.5%-იან ცდომილებას 95%-იანი გარანტიით.

შერჩევის მექანიზმი:

შერჩევის პირველ ეტაპზე საკლევ ოთხ არეალში გამოსაკითხი რესპოდენტების

რიცხვი, რომელთა რაოდენობა შეადგენს 600 რესპოდენტს, განაწილდა თანაბრად

(არაპროპორციულად). ასეთი განაწილება საშუალებას მოგვცემს შესრულდეს

მოთხოვნა, სტრატებში ცდომილება იყოს 6,5%, ხოლო მცხეთის მაშტაბით 3.3%.

ცხრილი #2

სოციოლოგიური

კვლევის არეალი

პროცენტული

წილი

გამოსაკითხი

რესპოდენტების

რაოდენობა

(პროპორციული

განაწილებისას)

გამოსაკითხი

რესპოდენტების

რაოდენობა

(თანაბარი

განაწილებისას)

შეწონვის

კოეფიციენტი

ბიჯი

კვლევის

ჩატარების

პროცესში

აგურის დასახლება 37.63% 226 150 1.51 5

ისტორიული უბანი 39.69% 238 150 1.59 5

ნარეკვავი 10.34% 62 150 0.41 2

სადგურის დასახლება 12.33% 74 150 0.49 2

სულ 100.00% 600 600

46

სტრტაში ცხრილი #1 - ში მოცემული ოჯახების რაოდენობა გაიყო ამ სტრატაში გამო-

საკითხ რესპონდენტების რაოდენობაზე. ამით სტრატის ოჯახების ბაზაში არსებული

ოჯახები (ბაზა დალაგებულია მისამართების მიხედვით) დაიყო 150 ნაწილად.

პირველ ნაწილში შემთხვევითად შეირჩა ერთი ოჯახი, რომელიც წარმოადგენს

ათვლის წერტილს. მომდევნო გამოსაკითხი ოჯახი, კი იქნება ბიჯით შემდეგი

(ბიჯები სტრატების მიხედვით მოცემულია ცხრილი #2 - ში).

შერჩეულ ოჯახში, ვეკითხებით იმ ოჯახის წევრს, რომლის დაბადების დღე არის

უახლოესი კვლევის ჩატარების დღესთან. ასეთი პრინციპი შერჩევის უზრუნველყოფს

სქესისა და ასაკის პროპორციულ განაწილებას.

47

13. კითხვარი რესპოდენტებისათვის

ინტერვიუერის კოდი _________ შერჩევის წერტილი_______

ქ. მცხეთა მისამართი ________________

კლასტერის N _________________ გის ნომერი_________________

რესპონდენტის მისამართი და ტელეფონის ნომერი__________________________

შევსების თარიღი

კითხვარი

მოგესალმებით, მე გახლავართ___________________ “დეპა კონსალტინგის” ინტერვიუერი.

ქ. მცხეთის მოსახლეობის სოციოლოგიური გამოკითხვა ტარდება პროექტ “მცხეთის სივრცით-

ტერიტორიული განვითარების მართვის დოკუმენტაციის შემუშავების” ფარგლებში. პროექტი

ხორციელდება ამხანაგობა „აქოლისის“ მიერ. კვლევის მიზანია, შეაფასოს ქალაქ მცხეთის

მოსახლეობის სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობა, აგრეთვე, ქალაქ მცხეთის სამომავლო

განვითარების ხედვა. კვლევის შედეგები გათვალისწინებული იქნება ქ. მცხეთის მიწათსარგებლობის

გენერალური გეგმის, განაშენიანების რეგულირების გეგმების, ტერიტორიების გამოყენებისა და

განაშენიანების რეგულირების წესების შემუშავების პროცესში და პროექტის წარმატებით

განსახორციელებლად.

ინტერვიუს მონაცემები არის კონფიდენციალური და გამოყენებული იქნება მხოლოდ

განზოგადებული სახით სტატისტიკური მიზნებისთვის.

გთხოვთ, გამოიჩინოთ გულისხმიერება და გულწრფელად უპასუხოთ დასმულ შეკითხვებს.

მადლობას გიხდით თანამშრომლობისთვის.

2019

48

ინტერვიუერისთვის

N1.ჩაწერეთ შინამეურნეობის ყველა წევრის რაოდენობა ___

N2.ჩაწერეთ შინამეურნეობის ყველა სრულწლოვანი ქალი წევრის რაოდენობა___

N3. ჩაწერეთ შინამეურნეობის ყველა სრულწლოვანი კაცი წევრის რაოდენობა___

რესპონდენტის შერჩევა:

ინტერვიუერს! შეარჩიეთ ოჯახის ის სრულწლოვანი წევრი, რომელსაც ბოლოს ჰქონდა დაბადების დღე.

ინტერვიუერს! ჩაწერეთ შერჩეული რესპონდენტის

სახელი__________________

სქესი _____(1. მამაკაცი 2. ქალი) ასაკი _________

49

A. ქალაქ მცხეთაში ცხოვრების დონის შეფასება

A1. თქვენთვის პირადად რა განსაკუთრებული სიკეთეები ახლავს მცხეთაში ცხოვრებას? (ინტერვიუერს!

აღნიშნეთ სამი ყველაზე მნიშვნელოვანი საკითხი)

1. მშვენიერი/ჯანსაღი კლიმატი და ბუნებრივი გარემო

2. ადამიანური ურთიერთობები, მცხეთელთა დამოკიდებულებები

ერთმანეთისადმი

3. რელიგიური სიწმინდეების არსებობა

4. ტურიზმის განვითარების შესაძლებლობა

5. მნიშვნელოვანი ისტორიული, არქეოლოგიური, არქიტექტურული

მემკვიდრეობა

6. თბილისთან სიახლოვე

7. ის, რომ ქ. მცხეთა მუნიციპალიტეტის ცენტრია

8. ის, რომ ქ. მცხეთა მცხეთა-მთიანეთის მხარის ცენტრია

9. მცხეთა ჩემი იდენტობის/მეობის ნაწილია

10. მცხეთაში სამსახურის შოვნა იოლია

11. ტურისტული პოტენციალი თვითდასაქმების და დამატებითი შემოსავლის

მიღების შესაძლებლობას იძლევა

12. მცხეთაში ცხოვრება სხვა ალტერნატივებთან შედარებით ნაკლებ ფინანსურ

ხარჯებთანაა დაკავშირებული

13. მიჩვეული ვარ და მომწონს აქ ცხოვრება

14. სხვა (ჩაწერეთ)_____________________________

99. არ ვიცი/მიჭირს პასუხის გაცემა

A2. თქვენთვის პირადად რა სირთულეები ახლავს მცხეთაში ცხოვრებას? (ინტერვიუერს! აღნიშნეთ სამი

ყველაზე მნიშვნელოვანი საკითხი)

1. გზები გაუმართავია

2. სასმელი წყლის სისტემა მოუწესრიგებელია

3. კანალიზაციის სისტემა მოუწესრიგებელია

4. სამსახურის შოვნა ძნელია

5. ბიზნესის დაწყება ძნელია

6. ძალიან ბევრი ტურისტია

7. ქვეწარმავლების, მღრნელების, მწერების სიმრავლე

8. ბავშვებს არ აქვთ კარგი განათლების მიღების შესაძლებლობა

9. სხვა (ჩაწერეთ)_____________________________

99. არ ვიცი/მიჭირს პასუხის გაცემა

50

A3. ახლა მე დაგისახელებთ რამდენიმე ობიექტს. იქნებ მითხრათ, ქალაქ მცხეთაში, თქვენ, ამ ობიექტების

მდგომარეობით (ინტერვიუერს! მიღებული სერვისით 18-25 დახურვები) ძალიან კმაყოფილი ხართ, უფრო

კმაყოფილი ხართ ვიდრე უკმაყოფილო, უფრო უკმაყოფილო ხართ ვიდრე კმაყოფილი თუ საერთოდ არ ხართ

კმაყოფილი

(ინტერვიუერს: შესაბამისი პასუხების კოდი ჩაწერეთ ცხრილი A-ს A3 განყოფილებაში)

1. ძალიან უკმაყოფილო

2. უფრო უკმაყოფილო ვიდრე კმაყოფილი

3. უფრო კმაყოფილი ვიდრე უკმაყოფილო

4. ძალიან კმაყოფილი

5. ასეთი ობიექტი ჩემთვის ხელმისაწვდომი არ არის

6. 99. არ ვიცი/მიჭირს პასუხის გაცემა

A 4. ქალაქ მცხეთაში არსებული შემდეგი ობიექტები რამდენად დაშორებულია თქვენი სახლიდან? (გთხოვთ მიუთითოთ

დრო (წუთი), რომელიც საჭიროა აღნიშნულ ობიექტამდე მისასვლელად ფეხით გადაადგილების შემთხვევაში.) ცხრილი A

A3 A4

სპორტული დანიშნულების ობიექტები

1. სპორტული მოედნები

2. დახურული სპორტდარბაზი

3. ღია “ფიტნეს-სავარჯიშო სკვერი”

4. საცურაო აუზი

კულტურული დანიშნულების ობიექტები

5. საკონცერტო დარბაზი

6. მუზეუმი

7. ბიბლიოთეკა

8. კინო

სარეკრეაციო ზონები

9. პარკი

10. სკვერი

საჯარო სივრცეები

11. მოედნები

12. ტროტუარები/ქვეითთა სასიარულო ადგილები

13. მანქანის საპარკინგე ადგილები

14. ქალაქის სისუფთავის დონე

საგანმანათლებლო დაწესებულება

18. სკოლა (12 კლასის ჩათვლით)

19. საბავშვო ბაღი

20. პროფესიული გადამზადების ცენტრები (პროფესიული

კოლეჯები)

51

ჯანდაცვის დაწესებულება

22. ამბულატორია

23. საავადმყოფო

24. ექიმის კაბინეტი (კერძო მომსახურება)

25. აფთიაქი

A5. ქვემოთ ჩამოთვლილი დებულებებიდან რომელს ეთახმებით?

1. მცხეთაში მხოლოდ ოჯახის ექიმს მივმართავ

2. თითქმის ყველა სახის სამედიცინო (ოპერაცია, სამედიცინო კვლევები და სხვა) მომსახურებას მცხეთაში

ვიღებ

3. საჭიროების შემთხვევაში ოპერაციის ან სხვა სამედიცინო გამოკვლევების მისაღებად მივდივარ თბილისში

4. ყველა სახის სამედიცინო მომსახურების მისაღებად მივდივარ თბილისში

5. სხვა(ჩაწერეთ)____________________

99. მიჭირს პასუხის გაცემა

A6. ახლა მე ჩამოგითვლით დებულებებს. იქნებ მითხრათ, ქვემოთ ჩამოთვლილი დებულებიდან რომელს

ეთანხმებით?

1. საჭიროების შემთხვევაში ჩემი ან ჩემი ოჯახის წევრის სტაციონალურ მკურნალობას ვარჩევდი მცხეთის

საავადმყოფოში, თუნდაც მქონდეს მკურნალობის თბილისში მიღების ფინანსური შესაძლებლობა.

2. საჭიროების შემთხვევაში ჩემი ან ჩემი ოჯახის წევრის სტაციონალურ მკურნალობას ვარჩევდი თბილისის

საავადმყოფოში თუ ამის ფინანსური შესაძლებლობა მექნებოდა.

99. მიჭირს პასუხის გაცემა

A7. რამდენი დრო სჭირდება საშუალოდ სასწრაფო დახმარების ეკიპაჟის მოსვლას თქვენს სახლამდე?

(ინტერვიუერს! ჩაწერეთ შესაბამისი დრო)

1. 10 წუთამდე

2. 20 წუთამდე

3. 30 წუთამდე

4. 30 წუთზე მეტი

5. არ მაქვს სასწრაფო დახმარების ეკიპაჟის გამოძახების გამოცდილება

99. მიჭირს პასუხის გაცემა

52

A8. მე ჩამოგითვლით რამდენიმე დებულებას იქნებ მითხრათ რამდენად ეთანხმებით ამ დებულებებს?

(ინტერვიუერს: მოახდინეთ ჩამონათვალის როტაცია)

1. სრულიად არ ვეთანხმები

2. უფრო არ ვეთანხმები ვიდრე ვეთანხმები

3. უფრო ვეთანხმები ვიდრე არ ვეთანხმები

4. სრულიად ვეთანხმები

N კოდი

1. ქალაქ მცხეთაში ცხოვრებით კმაყოფილი ვარ

2. ქალაქ მცხეთაში შემიძლია დრო საინტერესოდ გავატარო ოჯახის

წევრებთან, მეგობრებთან ერთად

3. ქალაქ მცხეთაში საყოფაცხოვრებო ნივთები შედარებით იაფი და

ხელმისაწვდომია

4. მე და ჩემი ოჯახი ქალაქში თავს უსაფრთხოდ ვგრძნობთ

5 მე და ჩემი ოჯახი სამეზობლოში თავს უსაფრთხოდ ვგრძნობთ

6. კარგია რომ მცხეთაში ტურისტების რაოდენობა იზრდება

7. მცხეთაში ტურისტების რაოდენობა დადებით გავლენას ახდენს

ადგილობრივი მოსახლეობის ეკონომიკურ მდგომარეობაზე

8. მცხეთაში ტურისტების რაოდენობა არ ახდენს გავლენას

ადგილობრივი მოსახლეობის ეკონომიკურ მდგომარეობაზე

9. ჩემს მეზობლებთან კარგი ურთიერთობა მაქვს და მათ უმეტესობას

ვენდობი

10. ბოლო ოცი წლის მანძილზე მცხეთაში აშენებული ობიექტების -

სახლების, რესტორნების, საჯარო დაწესებულებების

უმრავლესობამ უარყოფითი გავლენა იქონია ქ. მცხეთის იერსახეზე

11. ჩემთვის ღირებულია ის ადამიანური ურთიერთობები, რომლებიც

მცხეთელებს აქვთ ერთმანეთის მიმართ.

12. მცხეთელობა უფრო მეტია ვიდრე უბრალოდ აქ ცხოვრება. ჩემთვის

მცხეთელობა ისტორიასთან თანაზიარებას ნიშნავს.

13. მცხეთაში არ არის საკმარისი გასართობი ობიექტები და

თავისუფალი დროის გასატარებლად ძირითადად თბილისში

მივდივარ

53

A9. თქვენი აზრით, რა არის მცხეთაში არსებული სამი ყველაზე მნიშვნელოვანი პრობლემა, რომელიც პირველ

რიგში საჭიროებს გადაჭრას? (ინტერვიუერს შემოხაზეთ მხოლოდ 3 პრობლემა)

1. საზოგადოებრივი ტრანსპორტი

2. ჯანდაცვის მომსახურების ხარისხი

3. მორატორიუმი მშენებლობებზე

4. უმუშევრობა

5. პარკირება

6. ტროტუარების მდგომარეობა

7. არასაკმარისი პარკები და სკვერები

8. მაწანწალა ცხოველები

9. კანალიზაცია

10. სანიავღვრე სისტემები

11. ქალაქის იერსახის მდგომარეობა

12 ქალაქის ისტორიული იერსახის

მდგომარეობა

13. საკუთრების უფლება

14. სხვა_____________

88. არცერთი

99. მიჭირს პასუხის გაცემა

A10. ახლა მე წაგიკითხავთ რამდენიმე წინადადებას. თქვენი აზრით, ეს წინადადება:

1. უმნიშვნელოვანესი პრობლემაა

2. მნიშვნელოვანი პრობლემაა

3. არცთუ მნიშვნელოვანი პრობლემაა

4. საერთოდ არ არის პრობლემა

1. ქალაქ თბილისსა და მცხეთას შორის სატრანსპორტო კავშირი

2. ქალაქ მცხეთაში არსებული მორატორიუმი მშენებლობაზე

3. ქალაქ მცხეთაში მიწაზე საკუთრების უფლების დაკანონება

4. ქალაქ მცხეთის ისტორიული ნაწილის სახეცვლილება

5. ქალაქ მცხეთაში არსებული გარევაჭრობა - ტურისტებისთვის სუვენირების

გაყიდვა, ადგილობრივი პროდუქციის გაყიდვა და სხვა.

6. ქალაქ მცხეთაში ტურისტების დიდი რაოდენობა

7. ქალაქ მცხეთაში ტურისტების მცირე რაოდენობა

54

A11. გთხოვთ, შეაფასოთ რამდენად მოგწონთ ან არ მოგწონთ ბოლო ათწლეულების მანძილზე მცხეთაში

განხორციელებული მშენებლობები?

1. საერთოდ არ მომწონს

2. უფრო არ მომწონს ვიდრე მომწონს

3. უფრო მომწონს ვიდრე არ მომწონს

4. საერთოდ არ მომწონს

99. მიჭირს პასუხის გაცემა

მცხეთის ისტორიულ ნაწილში მიმდინარე მშენებლობები

აგურის ქარხნის დასახლებაში მიმდინარე მშენებლობები

სადგურის მიმდებარე ტერიტორიაზე მიმდინარე

მშენებლობები

ნაარაგვალის მიმდებარე ტერიტორიაზე მიმდინარე

მშენებლობები

ინფრასტრუქტურული საჭიროებები

A12. არის თუ არა თქვენს უბანში …..? (ინტერვიუერს! ჩამოთვალეთ ობიექტები ცალცალკე)

A 13. თუ კი როგორია ამ ობიექტების

ხარისხი? (ინტერვიუერს! კითხვა ისმება

იმ შემთხვევაში თუ წინა კითხვის

პასუხია -1.კი)

1კი არა 0 კარგი

საშუალ

ო ცუდი

მიჭირს

პასუხის

გაცემა

1. სანიაღვრე სისტემა 1 2 3 99

2. კანალიზაციის ცენტრალური სისტემა 1 2 3 99

3. ღამის განათება 1 2 3 99

4. ნაგვის ურნები 1 2 3 99

5. მანქანით ნაგვის გატანა მინიმუმ კვირაში

ერთხელ 1 2 3 99

A14. ძირითადად, სად გაგაქვთ ნაგავი?

კონტეინერში (სპეციალური სანაგვე ყუთი ეზოში / ქუჩაში) 1

ზარის სისტემით სპეციალურ მანქანაში 2

ორმოში, ხევში, მდინარეში, ჭალაში და ა.შ. 3

ვწვავ, ვმარხავ 4

სხვა_________________________ 5

55

A15. ქვემოთ ჩამოთვლილია თქვენი საცხოვრებელი ადგილის ირგვლივ გარემოს მდგომარეობის აღმწერი

კრიტერიუმები. გთხოვთ, შეაფასოთ თითოეული მათგანი შემდეგი კრიტერიუმებით: ძალიან ცუდი, ცუდი,

ნეიტრალური, კარგი, ძალიან კარგი.

(ინტერვიუერს! თითოეული კრიტერიუმის გვერდით სვეტში ჩაწერეთ შესაბამისი პასუხის კოდი)

1. ძალიან ცუდი

2. ცუდი

3. ნეიტრალური

4. კარგი

5. ძალიან კარგი

99. არ ვიცი/უარი პასუხზე

N პასუხის კოდი

1. გამწვანების ხარისხი

2. ხმაურის დონე (ინტერვიუერს განუმარტეთ)

3. განიავების ხარისხი

4. ჰაერის ხარისხი

5. ზაფხულში სიცხის დონე (ინტერვიუერს

განუმარტეთ)

6. ზედმეტი/გადამეტებული განაშენიანება

B. მცხეთის სამომავლო განვითარება

B 1. გსმენიათ რომ ქ. მცხეთის ძეგლები 1994 წლიდან შეტანილია UNESCO-ს მსოფლიო მემკვიდრეობის სიაში?

1კი 2. არა (ინტერვუერს! გადადით B მე-7 კითხვაზე)

99. მიჭირს პასუხის გაცემა

B 2. გსმენიათ თუ არა რომ 2009 წელს ქ. მცხეთის ძეგლები გადაიტანეს ძირითადი ნუსხიდან მსოფლიო

კულტურული მემკვიდრეობის საფრთხეში მყოფ ძეგლთა სიაში?

1კი 2. არა (ინტერვუერს! გადადით B მე-7 კითხვაზე)

99. მიჭირს პასუხის გაცემა

B3. როგორ ფიქრობთ რა იყო ამის მიზეზი?

56

1. მცხეთის რესტავრაცია-რეაბილიტაციის პერიოდში

მიმდინარე საჯარო და კერძო მშენებლობები

2. UNESCO დღეს უფრო მეტ ყურადღებას უთმობს

კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლებს ვიდრე წარსულში

.3. სხვა (ჩაწერეთ)_____________________

99. არ ვიცი/მიჭირს პასუხის გაცემა

B4. გსმენიათ რომ 2016 წელს ქ. მცხეთის ძეგლები დააბრუნეს მსოფლიო მემკვიდრეობის ნუსხაში?

1კი 2. არა (გადადით კითხვა B6-ზე) 99. მიჭირს პასუხის გაცემა

B5. თქვენი აზრით, რა იყო ამის მიზეზი?

1.საქართველოს სახელმწიფოს მიერ წინასწარ აღებული ვალდებულება უზრუნველყოს მცხეთის

კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლების სამომავლო დაცვა

2. UNESCO-ს წესების შერბილება

99. არვიცი/მიჭირს პასუხის გაცემა

B6. თქვენი აზრით, რამდენად მნიშვნელოვანია მცხეთის ძეგლები შენარჩუნდეს UNESCO-ს მსოფლიო

მემკვიდრეობის ნუსხაში?

1. ძალიან მნიშვნელოვანია

2. მნიშვნელოვანია

3. არ არის მნიშვნელოვანი

4. საერთოდ უმნიშვნელოა

99. მიჭირს პასუხის გაცემა

57

B7. თქვენი აზრით, რა მოაქვს მცხეთის ძეგლების UNESCO-ს მსოფლიო მემკვიდრეობის ნუსხაში ყოფნას?

(ინტერვიუერს! შესაძლოა მაქსიმუმ ორი პასუხი)

1. ამ სტატუსს არაფერი განსაკუთრებული არ მოაქვს

2. ძალიან მნიშვნელოვანია, როგორც ქვეყნის, ასევე მცხეთის ისტორიული მემკვიდრეობის

პოპულარიზაციისა და ცნობადობისათვის

3. ხელს უწყობს ტურისტების რაოდენობის ზრდას მცხეთაში

4. ხელს უშლის მცხეთის სამომავლო განვითარებას, რადგან ზღუდავს გარკვეული ტიპის

მშენებლობას ქალაქ მცხეთაში

5. ლახავს საკუთრების უფლებას. ადამიანებს არ აქვთ საშუალება, თავიანთი საკუთრება მათსავე

შეხედულებისამებრ გამოიყენონ

99. არ ვიცი/მიჭირს პასუხის გაცემა

B8. ახლა მე წაგიკითხავთ რამდენიმე მოსაზრებას, იქნებ მითხრათ მოცემულ დებულებას სრულიად ეთანხმებით,

უფრო ეთანხმებით ვიდრე არა, უფრო არ ეთანხმებით ვიდრე კი, სრულიად არ ეთანხმებით

1. სრულიად ვეთანხმები

2. უფრო ვეთანხმები, ვიდრე არა

3. უფრო არ ვეთანხმები, ვიდრე ვეთანხმები

4. სრულიად არ ვეთანხმები

99. მიჭირს პასუხის გაცემა

პასუხის

კოდი

1. მცხეთის სამომავლო განვითარება საცხოვრებელი პირობების გაუმჯობესებასთან ერთად,

მნიშვნელოვანია ეფუძნებოდეს მცხეთის ისტორიული

იერსახის შენარჩუნებას

2. მნიშვნელოვანია, ქალაქ მცხეთის სამომავლო განვითარებამ არ შექმნას მცხეთის

კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლების UNESCO-ს მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლთა

ნუსხიდან ამოღების საფრთხე

3. მთავარია მოსახლეობას, მთავრობას, ადგილობრივ თვითმმართველობას და ბიზნეს-

ჯგუფებსშეეძლოთ ნებისმიერი ტიპის მშენებლობა ქალაქში, ხოლო UNESCO-ს მსოფლიო

მემკვიდრეობის ძეგლთა სიაში ყოფნას დიდი მნიშვნელობა არ აქვს

B 9. ახლა მე წაგიკითხავთ რამდენიმე მოსაზრებას, იქნებ მითხრათ მოცემულ დებულებას სრულიად

ეთანხმებით, უფრო ეთანხმებით ვიდრე არა, უფრო არ ეთანხმებით ვიდრე კი, სრულიად არ ეთანხმებით

58

1. სრულიად არ ვეთანხმები

2. უფრო არ ვეთანხმები, ვიდრე ვეთანხმები

3. უფრო ვეთანხმები, ვიდრე არ ვეთანხმები

4. სრულიად ვეთანხმები

N პასუხის

კოდი

1. მცხეთის ისტორიული ცენტრის განვითარებისათვის მისაღებია ადმინისტრაციული

ობიექტების გარეუბანში გადატანა

2. ზოგიერთ შემთხვევაში, მისაღებია სახელმწიფო საკუთრებაში მყოფი შენობის

დემონტაჟი, თუკი იგი ზიანს აყენებს ქალაქის ცენტრის ისტორიულ იერსახეს

3. ზოგიერთ შემთხვევაში, მისაღებია კერძო საკუთრებაში მყოფი შენობის დემონტაჟი,

მფლობელისათვის შესაბამისი კომპენსაციით, თუკი იგი ზიანს აყენებს ქალაქის

ისტორიული ცენტრის იერსახეს.

B10. ახლა მე წაგიკითხავთ რამდენიმე დებულებას მცხეთის სამომავლო განვითარებასთან დაკავშირებით.

გთხოვთ მითხრათ, რომელ დებულებას ეთანხმებით?

დებულება B 10.1

1. მცხეთაში სუვენირების, ტრადიციული რეწვის, ტრადიციული პროდუქტების

(ჩურჩხელა, ტყლაპი და ა.შ) პროდუქცია სასურველია იყიდებოდეს კულტურული

ძეგლების (სვეტიცხოველი, სამთავრო და ა.შ) მიმდებარე ტერიტორიაზე, იქ სადაც

დღეს იყიდება.

2. სუვენირების, ტრადიციული რეწვის, ტრადიციული პროდუქტების (ჩურჩხელა,

ტყლაპი და ა.შ) პროდუქცია სასურველია იყიდებოდეს, როგორც კულტურული

მემკვიდრების ძეგლებთან სიახლოვეს, მცხეთის ისტორიულ უბანში, ასევე ნარეკვავის

და თეატრონის ტერიტორიაზე, თუ იქ სარეკრეაციო-ტურისტული ზონა მოეწყობა.

3. მცხეთაში ნარეკვავის და თეატრონის ტერიტორიაზე მოეწყოს სარეკრეაციო-

ტურისტული სივრცე, სადაც მოხდება სუვენირების, ტრადიციული რეწვის,

ტრადიციული საკვები პროდუქციის გაყიდვა. მოეწყობა ღია ბაზრობა, სხვადასხვა

შემეცნებით-გასართობი ღონისძიებები და ჩატარდება ფესტივალები.

დებულება B 10.2

1. სასურველია მცხეთის ირგვლივ/შემოგარენ ტერიტორიებზე (კოდემანი, არმაზი, ფიქრის

გორა, ბაგინეთი) მოეწყოს სასეირნო ტურისტული ზონა, ტურისტული ბილიკები,

კაფეები და განვითარდეს სხვა ტურისტული ინფრასტრუქტურა.

2. მცხეთის შემოგარენი ტერიტორია არ საჭიროებს დამატებით განვითარებას ჯობია იყოს

ისე როგორც დღეს არის.

59

B11. თქვენი აზრით, რა უნდა გაკეთდეს ქ. მცხეთის ეკონომიკური განვითარებისთვის ? გთხოვთ, დაასახელოთ

ორი ყველაზე პრიორიტეტული სფერო (ინტერვიუერს! პირველ ეტაპზე არ ვუკითხავთ პასუხებს, თუ ვერ

გამოკვეთეს თვითონ, შემდეგ ვუკითხავთ ჩამონათვალს.)

B11.1

იმ შემთხვევაში

შემოხაზეთ თუ

თვითონ

რესპონდენტი

ასახელებს

(ინტერვიუერის

დაუხმარებლად)

B11.2

შემოხაზეთ

იმ

შემთხვევაში

თუ

რესპონდენტს

თქვენ

წაუკითხეთ

პასუხები

მცხეთის ეკონომიკური განვითარება, უნდა ეფუძნებოდეს ქალაქში

მდგრადი ტურიზმის განვითარებას, სარეკრეაციო ზონებში

ინფრასტრუქტურის შექმნას, რომელიც დაეფუძნება ისტორიულ

მემკვიდრეობას

1 1

მცხეთის ეკონომიკური განვითარება უნდა ეფუძნებოდეს ქალაქში

გადასამუშავებელი საწარმოების მშენებლობას

2 2.

მცხეთის ეკონომიკური განვითარება უნდა ეფუძნებოდეს

თბილისიდან სხვადასხვა საჯარო/ადმინისტრაციული

სამსახურების მცხეთაში გადმოტანას

3. 3.

მცხეთის ეკონომიკური განვითარება უნდა ეფუძნებოდეს მცხეთაში

ახალი მშენებლობების (მაღალსართულიანი საცხოვრებელი

სახლები, რესტორნები) საფუძველზე ქალაქში მომსახურების

ზრდას

4. 4.

სხვა (მიუთითეთ) ____________________________ 14 14

მიჭირს პასუხის გაცემა 99 99

B12. გსმენიათ თუ არა მცხეთის “გენერალური გეგმის” შემუშავების შესახებ მიმდინარე პროცესებზე?

1.კი

2. არა (გადადით C1 კითხვაზე)

99. მიჭირს პასუხის გაცემა

B13. თქვენი აზრით, რა უნდა იყოს „მცხეთის გენერალური გეგმის” ძირითადი მიზანი? (შესაძლოა, მაქსიმუმ 3

პასუხი)

60

1. უზრუნველყოს ქ. მცხეთის განვითარება საყოველთაო კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის

სტანდარტების შესაბამისად, რათა უზრუნველყოფილი იყოს ქ. მცხეთის მსოფლიო კულტურული

მემკვიდრეობის ძეგლების სტატუსის შენარჩუნება UNESCO-ს მიერ.

2. შექმნას პირობა, რომ ქ. მცხეთაში ყველა ბიზნესმენს და მაცხოვრებელს შეეძლოს ააშენოს ისეთი ტიპის

შენობა (სახლი, სასტუმრო, კაფე, რესტორანი და ა.შ.) როგორიც მას სურს.

3. უზრუნველყოს ქ. მცხეთის ისეთი განვითარება, რომ ეკონომიკური მდგომარეობის გაუმჯობესების

პარალელურად დაცული იქნას კულტურული მემკვიდრეობა.

4. მოახდინოს რეკრეაციული ზონების იდენტიფიცირება და ტურიზმის, მათ შორის მომლოცველობითი

ტურიზმის განვითარების ოპტიმალური მოდელის შემუშავება

5. უზურნველყოს ქ. მცხეთის ინფრასტრუქტურული (კანალიზაცია, სანიაღვრე სისტემები და ა.შ)

მოწესრიგება

B14. რა შედეგები შეიძლება მოიტანოს „მცხეთის გენერალური გეგმის” დამტკიცებამ (ინტერვიუერს! შესაძლოა

რამდენიმე პასუხი)?

1. გენერალური გეგმის საშუალებით გარანტირებული იქნება მცხეთის განვითარება კულტურული

მემკვიდრეობის სტანდარტების უზრუნველყოფით.

2. არაფერი შეიცვლება. ვისაც რა ენდომება მაინც იმას ააშენებს.

3. ჩვეულებრივი მოსახლეობისათვის არაფერი შეიცვლება

4. ოპტიმალური გენერალური გეგმის არსებობა ხელს შეუწყობს მცხეთაში ტურიზმის განვითარებას და

ადგილობრივი მოსახლეობის შემოსავლების ზრდას.

C. საცხოვრისის მდგომარეობა

C.1. შემოხაზეთ საცხოვრებელი შენობის შესაბამისი ტიპი (ინტერვიუერს, განსაზღვრეთ თქვენ თვითონ

საცხოვრებლის ტიპი)

1 ცალკე მდგომი ინდივიდუალური საცხოვრებელი სახლი

2 ინდივიდუალური საცხოვრებელი სახლი საზიარო კედლით

3 მრავალბინიანი საცხოვრებელი სახლი

4

სხვა (ჩაწერეთ)___________________________

61

C.2. გთხოვთ, მითხრათ, რომელ წელს აშენდა ეს საცხოვრისი?

(ინტერვიუერს! მიუთითეთ აშენების წელი)

C3. აქვს თუ არა თქვენს საცხოვრებელ ბინას მიშენება/დაშენება?

1. დიახ 2.არა

99.არ ვიცი / უარი პასუხზე

C4. რამდენი კვადრატული მეტრია თქვენი ბინის საერთო ფართობი, იგულისხმება ყველა ოთახი, მათ შორის

აბაზანა, ტუალეტი, დერეფნები, აივანი, ლოჯია, სათავსოები და ა.შ.

ჩაწერეთ ფართობი: |__|__|__|__| კვ.მ

C5. ახლა მე ჩამოგითვლით სახლის კეთილმოწყობისათვის საჭირო. მოწყობილობებს. გთხოვთ მითხართ, აქვს

თუ არა თქვენს სახლს ეს მოწყობილობები (ინტერვიუერს ჩამოთვალეთ მოწყობილობები ცალცალკე)

კი 1 არა 0

1. კანალიზაციასთან მიერთებული ჩასარეცხი ტუალეტი სახლში

2. კანალიზაციასთან მიერთებული ჩასარეცხი ტუალეტი ეზოში

4. ჩასარეცხი ტუალეტი, საპირფარეშო (ჩაედინება მდინარეში, ხევში, არხში)

5. საპირფარეშო ორმოზე პერიოდული გასუფთავებით (ჩეჩმა)

6. აბაზანა სახლში

7. აბაზანა ეზოში

8. ცენტრალური გათბობა

9. ღუმელი/შეშის

10. მეტალოპლასტმასის კარ-ფანჯარა

11. ცენტრალური წყალმომარაგების სისტემა (წყალი მილის საშუალებით

მიეწოდება სახლში/ბინაში)

12. ცენტრალური წყალმომარაგების სისტემა (წყალი მილის საშუალებით

მიეწოდება ეზოში)

13. ვაგროვებთ წვიმის წყალს სხვადასხვა მიზნებისათვის

62

14. ჭა

15. წყალს ვიმარაგებთ წყაროდან

16. ცხელი წყალი (ცენტრალური გათბობა, გაზის “კალონკა” , დენის წყლის

გამათბობელი .)

17. გაზის გამათბობელი (“კარმა”, “ლონგვი”, ან სხვა ნებისმიერი ტიპის

გამათბობელი)

C6. თქვენი აზრით, საჭიროებს თუ არა თქვენი სახლი/ბინა შეკეთებას (გარემონტებას)?

1.კი 2. არა 99. მიჭირს პასუხის გაცემა

C7. საჭიროებს თუ არა თქვენი საცხოვრებელი შენობა გამაგრებას, სახურავის გამოცვლას, ან სხვა სახის

კაპიტალურ რეაბილიტაციას?

1კი 2. არა (გადადით კითხვა C10-ზე) 99. მიჭირს პასუხის გაცემა

C8. ბოლო ექვსი წლის განმავლობაში სცადეთ თუ არა სახლის კაპიტალური გამაგრება? (სახურავის გამოცვლა,

გარე ფასადის შეღებვა/შეცვლა, დაშენება/მიშენება.... და სხვა)

1კი 2. არა 99. მიჭირს პასუხის გაცემა

C9. როგორ დასრულდა სახლის კაპიტალური გამაგრების(სახურავის გამოცვლა, გარე ფასადის

შეღებვა/შეცვლა, დაშენება/მიშენება.... და სხვა) მცდელობა?

(ინტერვიუერს! წაუკითხეთ ქვედა C ცხრილში ჩამოთვლილი დებულებები, პასუხი შემოხაზეთ C9. მწკრივში)

C10.ბოლო ექვსი წლის განმავლობაში სცადეთ თუ არა ნებისმიერი სახის შენობა/ნაგებობის აშენება თქვენს

კუთნილ მიწაზე?

1კი 2. არა (გადადით კითხვა C12-ზე) 99. მიჭირს პასუხის გაცემა

C11. როგორ დასრულდა თქვენი მცდელობა ახალი შენობა/ნაგებობის (კომერციული, არაკომერციული)

აშენების?

(ინტერვიუერს! წაუკითხეთ ქვედა ცხრილში ჩამოთვლილი დებულებები, პასუხი შემოხაზეთ C 11. მწკრივში)

ცხრილი C

C9 C 11.

აზრი არ ქონდა მერიაში განცხადების შეტანას და ამიტომ არაფერი მომიმოქმედებია 1 1

მერიაში შევიტანე განცხადება, თუმცა არ მომცეს დაგეგმილი სამუშაოების

ჩატარების უფლება

2 2

მერიაში შევიტანე განცხადება, რომელიც მერიამ დააკმაყოფილა, რის შემდეგაც 3 3

63

ჩავატარე დაგეგმილი სამუშაოები.

მიჭირს პასუხის გაცემა 99 99

C12. ზოგადად, რამდენად კმაყოფილი ხართ თქვენი საცხოვრებელი სახლის/ბინის მდგომარეობით?

1. ძალიან უკმაყოფილო

2. უკმაყოფილო

3. კმაყოფილი

4. ძალიან კმაყოფილი

99. მიჭირს პასუხის გაცემა

C13. აქვს თუ არა კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსი შენობას, რომელშიც თქვენ

ცხოვრობთ?

1. კი 2. არა 88. არ ვიცი 99. მიჭირს პასუხის გაცემა

C14. ეწევით თუ არა თქვენს საცხოვრისში (იგულისხმება - სახლი, ეზო, ეზოს წინა ტერიტორია,

ავტოფარეხი და ა.შ) რაიმე ტიპის კომერციულ საქმიანობას?

1კი 2. არა (გადადით კითხვა C16 -ზე) 99. მიჭირს პასუხის გაცემა

C15. ახლა ჩამოგითვლით კომერციული საქმიანობის ტიპებს. გთხოვთ, მითხრათ, თუ რა ტიპის კომერციულ

საქმიანობას ეწევით თქვენს საცხოვრისში ან მის რომელიმე ნაწილში (იგულისხმება -სახლი, ეზო, ეზოს წინა

ტერიტორია, ავტოფარეხი და ა.შ და ა.შ.)? (ინტერვიუერს! შემოხაზეთ ყველა კომერციული ტიპის საქმიანობა

რომელსაც რესპონდენტი ეწევა)

1. სავაჭრო მაღაზია/მარკეტი

2. სუვენირების მაღაზია

3. სასტუმრო სახლი

4. კაფე/რესტორანი

5. ავტოსერვისი

7. აფთიაქი

8. სახელოსნო

9. ვაქირავებ სახლის ან ეზოს ფართს კომერციული მიზნით.

(ინტერვიუერს! გთხოვთ დააკონკრეტოთ რა სახის ბიზნესზეა

გაქირავებული და ჩაწერეთ) ______________________________

10. სხვა (ჩაწერეთ)_______________________________

64

C16.თქვენი აზრით, რა არის თქვენი სახლის/ბინის საბაზრო მიახლოებითი ღირებულება? (ინტერვიუერს! თანხა მიუთითეთ დოლარში)

C17. ზოგადად, რამდენად კმაყოფილი ხართ თქვენს უბანში ცხოვრებით?

1. ძალიან კმაყოფილი

2. კმაყოფილი

3. უკმაყოფილო

4. ძალიან უკმაყოფილო

99. მიჭირს პასუხის გაცემა

C18. ხომ არ გეგმავთ საცხოვრებლად სხვა ადგილას გადასვლას?

1. კი 2.არა (გადადით D1 -კითხვაზე) 99. მიჭირს პასუხის გაცემა

C19. რატომ გეგმავთ საცხოვრებლად სხვაგან გადასვლას?

1. მინდა გავიუმჯობესო საცხოვრებელი პირობები

2. არ გვყოფნის საცხოვრებელი ფართი

3. დაზიანებულია ჩემი საცხოვრისი

4. ეკოლოგიური პრობლემებია

5. გადაადგილების და ტრანსპორტირების

პრობლემის გამო

6. მზღუდავს კულტურული მემკვიდრეობის შესახებ

კანონი ჩემს სახლში ჩავატარო შესაბამისი

რეკონსტრუქცია

7. სხვა__________

99. მიჭირს პასუხის გაცემა

C20. სად გეგმავთ საცხოვრებლად გადასვლას?

1. ქ. მცხეთის სხვა უბანში

2. თბილისში

3. სხვა დასახლებაში ქ. მცხეთის გარეთ

99. მიჭირს პასუხის გაცემა

65

D. ტურიზმი და ეკონომიკა

D1. არის თუ არა თქვენი ოჯახი ან ოჯახის რომელიმე წევრი ჩართული ტურისტულ ბიზნესში?

1. დიახ

2. არა

99. მიჭირს პასუხის გაცემა

D2. რა ტიპის ბიზნესშია თქვენი ოჯახი ან ოჯახის წევრი ჩართული?

(ინტერვიუერს! არ წაუკითხუთ! პასუხები ჩაწერეთ შესაბამის D2 მწკრივში, D ცხრილში)

D3. ეს საქმიანობა თქვენთვის მთავარი შემოსავლის წყაროა?

(ინტერვიუერს! პასუხები ჩაწერეთ შესაბამის D3 მწკრივში, D ცხრილში) 1. კი

2. არა

99. არ ვიცი/ მიჭირს პასუხის გაცემა

D4.ეს საქმიანობა თქვენი ოჯახისათვის მთავარი შემოსავლის წყაროა?

(ინტერვიუერს! პასუხები ჩაწერეთ შესაბამის D4 მწკრივში, D ცხრილში) 1. კი

2. არა

99. არ ვიცი/ მიჭირს პასუხის გაცემა

D5. რა ფორმით ეწევით ტურისტულ საქმიანობას?

1. ფიზიკური პირი

2. ინდმეწარმე

3. მცირე მეწარმე

4. შპს

5. ქონების მფლობელი

6. სხვა (ჩაწერეთ)_________

99 მიჭირს პასუხის გაცემა

D6. 2018 წელს თქვენი ოჯახის მთლიანი შემოსავლის რა წილი იყო მიღებული ტურიზმში საქმიანობიდან?

ჩაწერეთ წილი

66

D7. თქვენ ან თქვენს ოჯახს რა სახის მხარდაჭერა გჭირდებათ თქვენი ტურისტული სერვისის შემდგომი

განვითარებისთვის? (გთხოვთ, დაასახელოთ 1 ყველაზე პრიორიტეტული მიმართულება)

1. ტურისტული მომსახურების მიწოდების გაუმჯობესების

ტრენინგები

1

2. იაფი სესხი ტურისტული ობიექტების განვითარებისთვის 2

3. ტრენინგები ფინანსური მართვის მიმართულებით 3

4. სხვა (ჩაწერეთ)_________ 6

99 მიჭირს პასუხის გაცემა 99

D8. აპირებს თუ არა თქვენი ოჯახი უახლოეს 2 წელიწადში რაიმე ტიპის ტურისტული ბიზნესის დაწყებას?

1. კი

2. არა (გადადით კითხვა)

99. არ ვიცი/ მიჭირს პასუხის გაცემა

D9. რა ტიპის ტურისტულ ბიზნესში ჩართვას აპირებთ თქვენ ან თქვენი ოჯახი?

(ინტერვიუერს! არ წაუკითხოთ! პასუხები ჩაწერეთ შესაბამის D7 მწკრივში, D ცხრილში)

D ცხრილი

D2.

პასუხის

კოდები

D3.

პასუხის

კოდები

D4.პასუხის

კოდები

D8.პასუხ

ის

კოდები

1. სასტუმრო სახლი

2. გვაქვს საკუთარი კაფე

3. გვაქვს საკუთარი რესტორანი

4. ვემსახურებით ტურისტებს მანქანით

5. გვაქვს ტურისტული კომპანია

6. ვუწევთ ტურისტებს გიდობას

7. გვაქვს საკუთარი სუვენირების მაღაზია

8. სუვენირების, ტრადიციული პროდუქტების

გაყიდვა დახლზე (ეზოს წინ, კულტურული

მემკვიდრეობის ძეგლების წინ)

9. დაქირავებული პერსონალი სასტუმროში/კაფეში

(მენეჯერი, მიმტანი, სხვა მომსახურე პერსონალი)

10. დაქირავებული პერსონალი ტურისტულ

კომპანიაში

12. დაქირავებული მძღოლი ტურისტების

მოსამსახურებლად

13.

67

სხვა(ჩაწერეთ)

_______________________________________

E. ეკონომიკური კეთილდღეობა

E1.ბევრ ოჯახს აქვს ფინანსური შემოსავალი სხვადასხვა წყაროებიდან (არ იგულისხმება ბანკიდან მიღებული

კრედიტი ან ნასესხები თანხა). ახლა მე წავიკითხავშემოსავლის რამდენიმე შესაძლო წყაროს. იქნებ მითხრათ,

რომელი წყაროებიდან გქონდათ შემოსავალი 2018 წლის განმავლობაში.

კი არა

უარი

პასუხ

ზე

არ

ვიცი

ფულადი დახმარება ოჯახის წევრებისგან, ნათესავებისგან,

ახლობლებისგან, რომლებიც ცხოვრობენ საქართველოში 1 2 3 88

ფულადი დახმარება ოჯახის წევრებიდან, ნათესავებიდან,

ახლობლებიდან, რომლებიც ცხოვრობენ საქართველოს ფარგლებს

გარეთ 1 2 3 88

სოფლის მეურნეობის პროდუქციის გაყიდვიდან მიღებული

შემოსავალი 1 2 3 88

ოჯახის წევრების ხელფასიდან მიღებული შემოსავალი 1 2 3 88

პენსია 1 2 3 88

სოციალური დახმარება 1 2 3 88

ტურისტებზე სასტუმრო სახლის გაქირავებიდან მიღებული

შემოსავალი 1 2 3 88

ტურისტებზე მანქანის (მსუბუქი ავტომობილი, “მინივენი”, მინი-

ავტობუსი და სხვა) გაქირავებიდან მიღებული

შემოსავალი 1 2 3 88

ტურისტებზე მანქანით (მსუბუქი ავტომობილი, მინივენი, მინი-

ავტობუსი და სხვა) მომსახურებიდან მიღებული

შემოსავალი 1 2 3 88

ტურისტებებზე გიდის მომსახურებიდან მიღებული შემოსავალი 1 2 3 88

ქ. მცხეთის ტერიტორიაზე არსებული საკარმიდამო მიწის

გაყიდვიდან მიღებული შემოსავალი. 1 2 3 88

ქ. მცხეთაში საკუთარი მიწის გაქირავება/იჯარიდან მიღებული

შემოსავალი (ინტერვიუერს! გთხოვთ დააკონკრეტოთ და რა სახის ბიზნესზეა მიწა გაქირავებული, ჩაწერეთ_______) 1 2 3 88

ქ. მცეთის გარეთ არსებული უძრავი ქონების, მიწის

გაქირავებიდან მიღებული შემოსავალი 1 2 3 88

უძრავი ქონების, მიწის გაყიდვიდან მიღებული შემოსავალი 1 2 3 88

ქ. მცხეთაში ტურისტული სეზონური სამუშაოდან მიღებული

შემოსავალი (როგორც დაქირავებული მუშაკი) 1 2 3 88

რეპეტიტორობიდან მიღებული შემოსავალი 1 2 3 88

68

ექიმის/ექთნის კერძო პრაქტიკიდან მიღებული შემოსავალი 1 2 3 88

ბანკში არსებული დეპოზიტიდან მიღებული შემოსავალი 1 2 3 88

სხვა: _________________________________________ 1 2 3 88

E2. ქვემოთ ჩამოთვლილი დებულებებიდან ყველაზე ზუსტად, რომელი აღწერს თქვენი ოჯახის ამჟამინდელ

ეკონომიკურ მდგომარეობას?

1. შეგვიძლია ვიყიდოთ ყველაფერი რაც გვჭირდება 1

2. შეგვიძლია ვიყიდოთ საოჯახო ტექნიკა. მაგალითად, მაცივარი ან სარეცხი მანქანა 2

3. ფული გვყოფნის საკვებისა და ტანსაცმლის შესაძენად, მაგრამ არ გვყოფნის საოჯახო

ტექნიკის - მაცივრის ან სარეცხი მანქანის შესაძენად

3

4. ჩემს ოჯახს აქვს საკმარისი ფული კვებისთვის, მაგრამ არ გვყოფნის ტანსაცმლის შესაძენად 4

5. ჩემს ოჯახს არ აქვს საკმარისი ფული კვებისთვის 5

6. არ ვიცი 88

7. მიჭირს პასუხის გაცემა 99

F. დემოგრაფიული ბლოკი:

F1. რა არის დღეისათვის თქვენს მიერ მიღწეული განათლების დონე?

1. დაწყებითი განათლების არმქონე

2. სრული დაწყებითი განათლება

3. არასრული საშუალო განათლება

4. საშუალო განათლება

5. საშუალო პროფესიული (ტექნიკუმი, პროფტექნიკუმი);

6. პროფესიული სასწავლებლის სტუდენტი

7. არასრული უმაღლესი (შეწყვეტილი განათლება)

8. უმაღლესი სასწავლებლის სტუდენტი;

9. არასრული უმაღლესი განათლება

10. უმაღლესი განათლება (ბაკალავრის დიპლომი)

11. უმაღლესი განათლება (მაგისტრის ან ხუთწლიანი სწავლების დიპლომი)

12. სამეცნიერო ხარისხი

99. მიჭირს პასუხის გაცემა/უარი პასუხზე

F2. თქვენი ოჯახური მდგომარეობა?

1. დაუქორწინებელი;

2. დაქორწინებული

3. ქვრივი

4. გაშორებული/განქორწინებული

69

5. სხვა (მიუთითეთ) _______________

99. უარი პასუხზე

F3. ბოლო ორი კვირის მანძილზე თქვენი შინამეურნეობის რამდენი წევრი იყო დასაქმებული (იგულისხმება,

როგორც ანაზღაურებადი სამუშაო, ისე თვითდასაქმება საიდანაც მიიღო ფულადი შემოსავალი) თუნდაც ერთი

საათით?

1. ______ (ჩაწერეთ წევრების რაოდენობა)

99. უარი პასუხზე

F4. ბოლო ორი კვირის მანძილზე, ეწეოდით თუ არა ისეთ საქმიანობას, რომელსაც თქვენთვის ფინანსური

შემოსავალი მოქონდა?

1. დიახ 2. არა 3. უარი პასუხზე

F5. რესპონდენტის სამუშაო სტატუსი (ძირითადი საქმიანობა):

მენეჯერი (მართავს 10 თანამშრომელზე მეტს) 1

განაგრძეთ

მენეჯერი (მართავს 10 თანამშრომელზე ნაკლებს) 2

პროფესიული მუშაკი (ექიმი, მასწავლებელი, იურისტი, ა.შ.) 3

არაპროფესიული ოფისის მუშაკი (არაფიზიკურად მომუშავე) 4

ფიზიკურად მომუშავე, სპეციალისტი (ხელოსანი, მკერავი, ა.შ.) 5

თვითდასაქმებული 6

პენსიონერი 7

გადადით კითხვაზე

შშმ პირი 8

დეკრეტულ შვებულებაში მყოფი 9

სტუდენტი 10

F6. რესპონდენტის საქმიანობის სექტორი

1. სოფლის მეურნეობა, მეტყევეობა, მეთევზეობა

2. მრეწველობა

3. მშენებლობა

4. ვაჭრობა

5. ავტომობილების, საყოფაცხოვრებო ნაწარმისა და პირადი მოხმარების საგნების რემონტი

6. სასტუმროები და რესტორნები

7. ტრანსპორტი და კავშირგაბმულობა

70

8. საფინანსო საქმიანობა

9. ოპერაციები უძრავი ქონებით, იჯარა და მომხმარებლისათვის მომსახურების გაწევა

10. სახელმწიფო მმართველობა

11. თვითმმართველობა

12. განათლება (სკოლა, ბაღი, უნივერსიტეტი, პროფესიული სასწავლებელი და სხვა)

13. ჯანმრთელობის დაცვა და სოციალური დახმარება (პოლიკნინიკა, საავადმყოფო, ამბულატორია და

სხვა.)

14. კომუნალური და პერსონალური მომსახურების გაწევა

15. კერძო საოჯახო მეურნეობა დაქირავებული მომსახურებით

16. თავისუფალი პროფესია (მხატვარი,მწერალი და ა.შ.)

17. თვითდასაქმებული (მიუთითეთ)________

18. სხვა (მიუთითეთ) _________________

F7. სად მდებარეობს თქვენი სამსახური?

1. ქ. მცხეთაში

2. მცხეთის მუნიციპალიტეტში

3. თბილისში

4. სხვა (ჩაწერეთ) _________

99. მიჭირს პასუხის გაცემა/უარი პასუხზე

F8. რომელ საათზე გადიხართ სახლიდან სამსახურში წასასვლელად?

ინტერვიუერს მითითეთ საათი ________

F9. რომელ საათზე ბრუნდებით სამსახურიდან სახლში?

ინტერვიუერს მითითეთ საათი______________

F10. ოჯახის შემოსავალი არის ოჯახის ყველა წევრის ფულადი შემოსავლების ჯამი. თქვენი ოჯახის ყველა

წევრის გასული თვის საერთო ფულად შემოსავალზე თუ ვისაუბრებთ, რომელ ჯგუფს მიეკუთვნება ეს

შემოსავალი ამ ბარათის მიხედვით?

1. 4000 ლარზე მეტი

2. 3000-4000 ლარი

71

3. 2001-3000 ლარი

4. 1000 -2000 ლარი

5. 800 – 999 ლარი

6. 401 - 800 ლარი

7. 251 – 400 ლარი

8. 172 – 250 ლარი

9. 171 ლარამდე

88. არ ვიცი

99. უარი პასუხზე