សញ្ញាណនៃសៃតតិម្ម - JICA · 2018. 2. 9. ·...

វភិាគទានច្បាប់ (ចច្បករចំែក) ការចបងចច្បកមត៌ក (១៥-មករា-២០១៨)

រកាសិទ្ធិគ្គប់យ៉ាង© Page 1 of 24 មេធាវ ីអ ៊ីវ ប ៉ូល៊ី

ក-សញ្ញា ណនៃសៃតតិកម្ម សនតតិកមម ចាប់ផ្តើមផោយសារមរណភាពរបស់មតកជន ផៅែំផៅឋានរបស់មតកជន

នាផពែទ្ទួ្ែមរណភាព ផ ើយសនតតិជនគ្តូវទ្ទួ្ែបនតនូវសិទ្ធិ និងករណីយកិច្បចទំាងអស់ចែែជាគ្ទ្ពយរបស់មតកជន ផៅផពែចាប់ផ្តើមសនតតិកមម (ផោែការណ៍ទ្ទួ្ែបនតផោយសវ័យគ្បវតតិ) និងគ្បសិនផបើមានសនតតិជនផគ្ច្បើននាក់ គ្តូវសមាមាគ្តននចំ្បចណកមត៌ក។ មត៌កគ្តូវចាត់ទុ្កថាជាកមមសិទ្ធិអវភិាគរបស់ស សនតតិជន ផៅផពែមិនទាន់មានការចបងចច្បកគ្តឹមគ្តូវតាមច្បាប់ ឬឆនទៈ ឬការពិភាកា ចែែមានែកខណៈអាច្បទ្ទួ្ែយកបានទំាងអស់ោា ។

សនតតិកមមគ្តូវចាប់ផ្តើមផោយសារមរណភាពរបស់មតកជន។ សនតតិកមមគ្តូវផ្វើផ ើងផោយច្ែកតាមបញ្ញតតិននច្បាប់ ឬច្ែកតាមឆនទៈរបស់មតកជន។ សនតតិកមមច្ែកតាមបញ្ញតតិននច្បាប់ ផៅថា សនតតិកមមតាមច្បាប់។ សនតតិកមមច្ែកតាមឆនទៈរបស់មតកជន ផៅថា សនតតិកមមតាមមតកសាសន៍។

១.សៃតតិជៃ ១.១.សន្តតិជន្តាមច្បាប់

ច្បាប់បានកំណត់បុគគែចែែមានែកខណៈសមបតតិជាសនតតិជន ែូច្បខាងផគ្កាម ៖ សនតតិជនែំោប់ទី្១ ៖ កូនរបស់មតកជន (កូនបផងកើតកតី ឬកូនសមុំកតី) (CC#1156)។ មួយ

វញិផទ្ៀត ផបើកូនរបស់មតកជនបានទ្ទួ្ែមរណភាព ផៅមុន ឬគ្ពមោា នឹងផពែចាប់ផ្តើមសនតតិកមម ឬបាត់បង់សិទ្ធិសនតតិកមម របបសតីពីសនតតិកមមជំនួសនឹងគ្តូវបានយកមកអនុវតត។

សនតតិជនែំោប់ទី្២ ៖ ទ្ុយផៅវញិ គ្បសិនផបើ មតកជន ពំុមានបចាា ញាតិផ្ទទ ែ់ផនាោះផទ្ បុពវញាតិផ្ទទ ែ់ ែូច្បជា ឪពុកមាត យ ជីែូនជីតា ជាអាទ្ិ៍ នឹងគ្តូវទ្ទួ្ែបនតមត៌កផនាោះ(CC#1159)។

សនតតិជនែំោប់ទី្៣ ៖ ផបើមតកជនោម នបចាា ញាតិផ្ទទ ែ់ និងបុពវញាតិផ្ទទ ែ់ផនាោះផទ្ បងបែូនបផងកើតរបស់មតកជន គ្តូវកាា យជាសនតតិជនចែែមានែំោប់ទី្៣(CC#1160)។



សនតតិជនជានិច្បច ៖ សនតតិកមមរបស់ស ព័ទ្ធ ជាសិទ្ធិចែែស ព័ទ្ធគ្តូវទ្ទួ្ែបាននូវចំ្បចណកមត៌កពីស ព័ទ្ធមាខ ងផទ្ៀតរបស់ខ្ាូន ចែែបានសាា ប់ តាមការកំណត់របស់ច្បាប់ ផោយច្បាប់បានកំណត់ថា ស ព័ទ្ធ គ្តូវកាា យជាសនតតិជនជានិច្បច (CC#1161)។

ពាកយ ថា “សនតតិជនជានិច្បច” មានន័យថា អតថិភាពននសនតតិជនផ្េង ឬែំោប់នន សនតតិកមមមិនគ្តូវបានយកមកពិចារណាកាុងករណីផនាោះផ ើយ ផោយតគ្មូវឲ្យស ព័ទ្ធមានែំោប់ែូច្បោា ។ ប៉ាុចនតគ្បសិនផបើសនតតិជនជានិច្បចជាអភ័ពវបុគគែ ឬបុគគែចែែគ្តូវបានផ្ទត ច់្បមត៌ក ជនផនាោះមិនអាច្បទ្ទួ្ែសនតតិកមមបានផ ើយ។

សនតតិកមមជំនួស ៖ កាុងករណីកូនរបស់មតកជនបានសាា ប់មុន ឬស្សបផពែោា នឹងការចាប់ផ្តើមសនតតិកមម កូនរបស់ជនផនាោះនឹងកាា យជាសនតតិជនជំនួស (ផៅរបស់មតកជន) (CC#1157)។ ករណីផនោះ ក៏អនុវតត្ងចែរគ្បសិនផបើ កូនរបស់មតកជនបានបាត់បង់សិទ្ធិជាសនតតិជន ផោយមូែផ តុជាអភ័ពវបុគគែ ឬគ្តូវបានផ្ទត ច់្បមត៌ក។ កាុងករណីកូនរបស់មតកជនជាកូនសំុ តាមរបបសមុំកូន្មមតា បានផ វ្ើផ ើងមុនផពែកូនសំុមានកូន ផៅផពែកូនសំុផនាោះសាា ប់មុនមតកជន កូនរបស់កូនសំុ (ផៅរបស់មតកជន) អាច្បទ្ទួ្ែបនតមត៌កផគ្កាមរបូភាពជាសនតតិកមមជំនួស ប៉ាុចនតផបើកូនសំុផនាោះ មានកូនមុនផពែភាា ប់ទំ្នាក់ទំ្នងជាកូនសំុរបស់មតកជន កូនរបស់កូនសំុននមតកជន មិនអាច្បអនុវតតសិទ្ធិសនតតិកមមជំនួស(CC#940, #1015Ѓ)។

ការអនុវតតសនតតិកមមជំនួសផនោះ គឺអាច្បផ្វើជាបនតបនាទ ប់បាន សគ្មាប់បចាា ញាតិផ្ទទ ែ់របស់មតកជន គ្បសិនផបើមានផ តុែូច្បមានកំណត់ខាងផែើ ែូច្បជាករណី គ្បសិនផបើ ផៅរបស់ មតកជនបានសាា ប់ ផៅទួ្តនឹងទ្ទួ្ែសនតតិកមមជំនួស(CC#1157-2)។

ចំ្បចណកមត៌កននសនតតិកមមជំនូស គ្តូវទ្ទួ្ែបានែូច្បោា នឹងចំ្បចណកមត៌កចែែបុពវញាតិផ្ទទ ែ់របស់បចាា ញាតិផ្ទទ ែ់ផនាោះគ្តូវទ្ទួ្ែបាន និងគ្បសិនផបើបចាា ញាតិផ្ទទ ែ់មានចំ្បនួនផគ្ច្បើននាក់ ចំ្បចណកមត៌ករបស់បុពវញាតិផ្ទទ ែ់របស់ខ្ាួន គ្តូវទ្ទួ្ែបានចំ្បចណកផសមើៗោា រវាងបចាាញាតិទំាងឡាយផនាោះ(CC#1158)។

សនតតិកមមជំនួស មិនអនុវតតចំ្បផពាោះសនតតិជនែំោប់ទី្២ (បុពវញាតិផ្ទទ ែ់របស់មតកជន) ផនាោះផទ្ ផោយផ តុថា ទី្១ បុពវញាតិផ្ទទ ែ់មានសិទ្ធិទ្ទួ្ែសនតតិកមម ផៅផពែមកតជនោម នកូន



ទី្២ ផបើោម នបុពវញាតិផ្ទទ ែ់ គឺគ្តូវបនតផៅសនតតិជនែំោប់ទី្៣ (បងបែូនបផងកើត)។ សនតតិកមមជំនួស អាច្បអនុវតតចំ្បផពាោះសនតតិជនែំោប់ទី្៣ ប៉ាុចនតទ្ទួ្ែសាគ ែ់ចតមួយតំណ

ប៉ាុផណាណ ោះ មិនអនុវតតជាបនតបនាទ ប់ផនាោះផទ្។ ករណីផនោះ គឺមតកជន X ោម នកូន ឪពុក-មាត យ ោម នស ព័ទ្ធ ជាអាទ្ិ៍ ប៉ាុចនតមានបងបែូនបផងកើត ៣ (បី) នាក់ ផ ម្ ោះ A B & C ប៉ាុចនត A សាា ប់មុន X។ A មានកូន០២(ពីរ)នាក់ ផ ម្ ោះ A1&A2 ។ A1&A2 នឹងទ្ទួ្ែសនតតិកមមជំនួសA គ្តឹមចំ្បចណកមត៌ក ចែែ A មានសិទ្ធិ ប៉ាុចនតផបើ A និង A1&A2 បានទ្ទួ្ែមរណភាពមុន X គឺកូនរបស់ A1&A2 មិនអាច្បទ្ទួ្ែសនតតិកមមជំនួសបានផនាោះផទ្ (ទ្ទួ្ែសាគ ែ់ចតមួយតំណ) (CC#1160-3)។

១.២.អភ័ព្វបុគ្គលនន្សន្តតិកមម អភ័ពវបុគគែ ជាជនោម នែកខណៈសមបតតិកាុងការទ្ទួ្ែបាននូវសនតតិកមម ផោយសារ

មានផ តុណាមួយកាុងចំ្បផណាមផ តុ ែូច្បខាងផគ្កាម ៖ -ទ្ទួ្ែផទាស ផោយមានផច្បតនាផ្វើឃាត ឬប៉ាុនប៉ាងផ្វើឃាតមតកជន ឬអាកមាន

ែំោប់សនតតិកមមមុន ឬផសមើ ផទាោះបីផោយគ្បផយែ ឬផោយផ្ទទ ែ់កតី -បុគគែចែែបានែឹងអំពីការសមាា ប់មតកជន ប៉ាុចនតមិនរាយការណ៍ ឬមិនបតឹង

ផែើកចែងចតបុគគែ ផនាោះមិនអាច្បវនិិច្បា័យែែ ឬអាគ្កក់ ឬអាកសមាា ប់ជាស ព័ទ្ធ ឬញាតិផោ ិតចខ្េផ្ទទ ែ់

-បុគគែចែែបានរារាងំមតកជន កាុងការែុបផចាែ ឬចកចគ្បមតកសាសន៍ ផោយឆផបាក ឬគគ្មាមកំច ង

-បុគគែចែែបានឱ្យមតកជនផ្វើ ឬែុបផចាែ ឬចកចគ្បមតកសាសន៍ ផោយ ឆផបាក ឬគគ្មាមកំច ង

-បុគគែចែែបានចកាង ចកបនាំ បំផ្ទា ញ ឬោក់ទុ្កនូវមតកសាសន៍របស់មតកជន ១.៣.ការផ្តត ច់្បមត៌កពី្សន្តតិជន្ ៖ ប្បសិន្បបើម្ចា ស់ប្រព្យ ម្ចន្ឆន្ទៈមិន្ប្បគ្ល់

ប្រព្យសមបតតិឲ្យបៅសន្តតិជន្ បៅបព្លខ្លួន្ររួលមរណភាព្ ម្ចា ស់ប្រព្យអាច្បផ្តត ច់្បមត៌កពី្សន្តតិជន្ ប ោះ តាមផ្លូវតុលាការ ឬកំណត់កនុងមតកសាសន៍្។

ប្បសិន្បបើម្ចា ស់ប្រព្យម្ចន្ឆន្ទៈផ្តត ច់្បមត៌កពី្សន្តតិជន្តាមផ្លូវតុលាការ ប្តូវដាក់ពាកយសំុ ដីកាសបប្មច្បផ្តត ច់្បមត៌ក បដាយភាា ប់ជាមួយនឹ្ងមូលបេតុណាមួយ ដូច្បខាងបប្កាម ៖



-ផ្វើបាបមតកជន -គ្បមាថមតកជន -អាច្បផមើែចថទំាមតកជនបាន ផៅផពែមានជមងឺ ប៉ាុចនតមិនផមើែចថទំា -ទ្ទួ្ែបានផសច្បកតីសផគ្មច្បពីតុោការ ោក់ពនធនាោរមួយជីវតិ -គ្បគ្ពឹតតអំផពើផែមើស្ងន់ ង្រ គួរឱ្យកត់សំោែ់ ជាអាទ្ិ៍

គ្បសិនផបើមាច ស់គ្ទ្ពយមិនបានផ្ទត ច់្បមត៌កពីសនតតិជនតាម ា្ូវតុោការ មាច ស់គ្ទ្ពយអាច្បសរផសរបញ្ជា ក់តាមមតកសាសន៍។ ការផ្ទត ច់្បមត៌កពីសនតតិជនតាមមតកសាសន៍ គឺមាច ស់បណាត ំបានផ្វើមតកសាសន៍ផ្ទត ច់្បមត៌កពីសនតតិជន អាកគ្បតិបតតិមតកសាសន៍ គ្តូវោក់ពាកយសំុផៅតុោការឱ្យផ្ទត ច់្បមត៌កពីសនតតិជនផនាោះ ផៅផពែចែែមតកសាសន៍ផនាោះ បផងកើតអានុភាព។ ប៉ាុចនត មតកជន កាែផៅរស់អាច្បកោក់ពាកយសំុផៅតុោការ ឱ្យែុបផចាែនូវការផ្ទត ច់្បមត៌កពីជនចែែគ្តូវបានសនមតថាជាសនតតិជន ផៅផពែណាក៏បាន។

ករណីសនតតិជនជាជនបរផទ្ស ៖ សនតតិជនចែែពំុមានសញ្ជា តិចខ្មរ មិនអាច្បទ្ទួ្ែ សនតតិកមមជាែី្ាីបានផ ើយ ផបើសនតតិជនទំាងអស់ពំុមានសញ្ជា តិចខ្មរ ែី្ាីចែែជាចំ្បចណកនន មត៌កគ្តូវកាា យជានីតិបុគគែមត៌ក ផោយសនតតិជនទំាងអស់ផនាោះ អាច្បែក់ែី ា្ីកាុងនាមជាមាច ស់សិទ្ធិចាត់ចច្បងមត៌ក កាុងអំ ុងផពែ ០៣ (បី) ចខ្ គិតចាប់ពីនថងចែែសនតតិជនទំាងអស់យែ់គ្ពមជាឯកច្បា័នទ (យែ់គ្ពមទំាងស្សុង ឬមានកគ្មិត) ផ ើយនថាែក់ែី្ាីផនាោះ នឹងកាា យជាមត៌ក នំាឱ្យនីតិបុគគែមត៌កគ្តូវរែត់។ ផបើមិនបានចាត់ចច្បងែី្ាីផនាោះ ផៅកាុងអំ ុងផពែ ០៣ (បី) ចខ្ ផនាោះផទ្ កមមសិទ្ធិចំ្បផពាោះែី្ាីផនាោះ នឹងគ្តូវបានផ្វើសនតតិកមមផោយសនតតិជនចែែមានែំោប់បនាទ ប់សញ្ជា តិចខ្មរ។ ផបើសនតតិជនែំោប់បនាទ ប់ោម នសញ្ជា តិចខ្មរផនាោះផទ្ នំាឱ្យនតថិភាពននសនតតិជន ចែែផ្វើឱ្យែី្ាីផនាោះកាា យជាែី្ាីោម នមាច ស់ និងចុ្បងផគ្កាយធ្លា ក់ជាគ្ទ្ពយសមបតតិរបស់រែឋ។

គួរបញ្ជា ក់ថា គ្បសិនផបើអាកកាន់កាប់មត៌កជាអភពវ័បុគគែ ឬបុគគែចែែផ្ទត ច់្បមត៌ក ច្បាប់ ចាត់ទុ្កថា ការកាន់កាប់ផនាោះ ជាអាកកាន់កាប់ផោយទុ្ច្បចរតិ គិតចាប់ពីនថងចាប់ផ្តើមសនតតិកមម។

១.៤.ការយល់ប្ព្មររួល និ្ងការប ោះបង់សន្តតិកមម សនតតិជនគ្តូវផ្វើការយែ់គ្ទ្ពយ ឬផបាោះបង់សនតតិកមមទំាងស្សុង ឬផោយកគ្មិត ផៅកាុង



អំ ុងផពែ ០៣ (បី) ចខ្ គិតចាប់ពីផពែចែែបានែឹងថា សនតតិកមមចំ្បផពាោះខ្ាួនបានចាប់ផ ត្ើម ផោយអំ ុងផពែផនោះ អាច្បពនាផពែបាន តាមរយៈពាកយសំុផៅតុោការ ផែើមបីទុ្កែទ្ធភាពឲ្យសនតតិជនផ្វើការស្សាវគ្ជាវមត៌ក ផៅមុនផពែបង្ហា ញឆនទៈ យែ់គ្ពម ឬផបាោះបង់។ វធិ្លនផនោះជាបញ្ញតតិសគ្មបសគ្មួែ ចំ្បផពាោះសនតតិជនចែែគ្ោន់ចតទ្ទួ្ែសនតតិកមម អាច្បកេ័យ្នបានផោយសារចតមានកាតពវកិច្បច ង្ន់្ងរ ផោយអនុញ្ជញ តឱ្យសនតតិជនផនាោះផបាោះបង់សនតតិកមមបាន ផ ើយផទាោះបីជាមតកជនោម នកាតពវកិច្បចក៏ផោយ ក៏អាច្បផ្វើបានចែរ ផោយផ តុថា មិនច្បង់បាន ឬមិនច្បង់ទ្ទួ្ែមត៌កជាមួយស សនតតិជនែនទ្ផទ្ៀតចែែខ្ាួនមិនចូ្បែចិ្បតត ឬមិនសូវមានទំ្នាក់ទំ្នងែែជាមួយោា ។

ផែើសពីផនោះផៅផទ្ៀត ការកំណត់អំ ុងផពែ គឺជាការពិចារណាចំ្បផពាោះទំ្នាក់ទំ្នងននការអនុវតតសិទ្ធិផែើបំណុែចំ្បផពាោះមតកជន និងសនតតិជន ផ ើយការអនុញ្ជញ តឱ្យពនាផពែតាមរយៈការោក់ពាកយសំុមកតុោការ គឺជាសាថ នភាពចែែមត៌កមានផៅផគ្ច្បើនកចនាង និងឱ្យតុោការផ វ្ើការវនិិច្បា័យផោយច្ែកផែើែកខខ្ណឌ មួយចំ្បនួន ែូច្បជា គុណភាពននមត៌ក កាតពវកិច្បច ចែែទ្ទួ្ែផោយសនតតិកមម ឬការផ វ្ើបញ្ា ីសារផពើភ័ណឌ ជាអាទ្ិ៍។

ករណីពិផសសននអំ ុងផពែ ៖ ផបើសនតតិជនបានទ្ទួ្ែមរណភាពផៅមុនផពែផ្វើការយែ់គ្ពម ឬផបាោះបង់ ផៅកាុងអំ ុងផពែចែែបានកំណត់ផោយច្បាប់ ការគណនាអំ ុងផពែគ្តូវគិតចាប់ពីផពែចែែសនតតិជនរបស់ជនផនាោះ បានែឹងថាសនតតិកមមចាប់ផ ត្ើមចំ្បផពាោះខ្ាួន។ មួយវញិផទ្ៀត ផបើសនតតិជន ជាអនីតិជន ឬជនផៅផគ្កាមអាណាពាបាែទូ្ផៅ អំ ុងផពែកំណត់ផនោះ គិតចាប់ពីផពែចែែអាកតំណាងតាមច្បាប់កំណត់ផនាោះ បានែឹងថា សនតតិកមម ចំ្បផពាោះអនីតិជន ឬជនផៅផគ្កាមអាណាពាបាែទូ្ផៅបានចាប់ផ្តើម មានន័យថា គ្បសិនផបើសនតតិជន ជាអនីតិជន ឬជនផៅផគ្កាមអាណាពាបាែទូ្ផៅ យែ់គ្ពម ឬផបាោះបង់ សនតតិកមម ចំាបាច់្បគ្តូវឱ្យអាកតំណាងតាមច្បាប់កំណត់ ផ វ្ើការសផគ្មច្បផែើមបីសាមីខ្ាួន។

ផែើសពីផនោះផៅផទ្ៀត មតកជនមានកាតពវកិច្បចចែែមានចំ្បនួនទឹ្កគ្បាក់ផគ្ច្បើន ផ ើយមិនអាច្បយកមត៌កផៅសងឱ្យបានគ្គប់ចំ្បនួន ផោយសនតតិជនមិនអាច្បែឹងអំពីអតថិភាពននកាតពវកិច្បចផនាោះ តាមសាថ នភាពននជីវភាពរបស់មតកជន ឬ សាថ នភាពននគ្ទ្ពយរបស់មតកជន ឬសាថ នភាព



ផ្េងៗផទ្ៀត អំ ុងផពែចែែមានកំណត់ផៅកាុងច្បាប់សគ្មាប់បង្ហា ញឆនទៈយែ់គ្ពម ឬ ផបាោះបង់ គ្តវូគណនាផោយគិតពីផពែចែែសនតតិជនបានែឹងអំពីអតថិភាពននកាតពវកិច្បច ផោយ គិតពីសាថ នភាពចែែសនតតិជនផជឿជាក់ថា មតកជនោម នមត៌កសកមមផនាោះផទ្ (ផោែការណ៍សុច្បរតិ និងផសាម ោះគ្តង់)។

ម៉ាាងវញិផទ្ៀត ជាផោែការណ៍ ការយែ់គ្ពម ឬការផបាោះបង់សនតតិកមម មិនអាច្បែុបផចាែបានផ ើយ ផោយផ តុថា ការផបាោះបង់ ឬការយែ់គ្ពម មានឥទ្ធិពែយ៉ាងខាា ំងផៅផែើ្ែគ្បផយជន៍របស់បុគគែពាក់ព័នធ ែូច្បជា សនតតិជន ឬមាច ស់បំណុែរបស់មតកជន ជាអាទ្ិ៍ ផែើកចែងចតមានអតថិភាពននវកិារៈកាុងការបង្ហា ញឆនទៈ ែូច្បជា ភ័នតគ្ច្ប ំ ជាអាទ្ិ៍ និងគ្បសិនផបើមានសាថ នភាពផនោះ (វកិារៈកាុងការបង្ហា ញឆនទៈ) អាកមានសិទ្ធិ គ្តូវអនុវតតសិទ្ធិផនោះកាុងអំ ុងផពែ០៦ (គ្បំាមួយ) ចខ្ គិតចាប់ពីផពែចែែខ្ាួនបានែឹង ឬ ០៥ (គ្បំា) ឆ្ា ំ គិតចាប់ពីសនតតិកមមបានចាប់ផ្តើម តាមរយៈពាកយសំុផៅតុោការ។

កាុងករណីសនតតិជនមិនទាន់បានបងាញឆនទៈយែ់គ្ពម ឬផបាោះបង់សនតតិកមម ឬអាកទ្ទួ្ែបនតសនតតិកមមមិនទាន់មានែកខណៈច្បាស់ោស់ គ្បសិនផបើមាច ស់បំណុែរបស់មតកជនមានបំណងផ្វើបណតឹ ង ជាបឋម គ្តូវទាមទារឲ្យផ្វើការផគ្ជើសតំាងអាកគ្គប់គ្គងមត៌កជាបផណាត ោះអាសនា និងអាច្បចាប់ផ្តើមសកមមភាពបណតឹ ងបានចំ្បផពាោះអាកគ្គប់គ្គងមត៌កផនាោះ ឬមាច ស់គ្ទ្ពយ បានទ្ទួ្ែមរណភាពផៅផពែមានបណតឹ ងកំពុងគ្តូវបានចាត់ការ ផ ើយនីតិវ ី្ ីបីណតឹ ងផនាោះគ្តូវបានផ្ទែ ក រ ូតែែ់ផពែសនតតិជនយែ់គ្ពមចំ្បផពាោះសនតតិកមម ក៏គ្តូវឱ្យមាច ស់បំណុែននមតកជន ផនាោះទាមទារឱ្យមានអាកគ្គប់គ្គងមត៌កបផណាត ោះអាសនា ្ងចែរ គ្បសិនច្បង់បនតបណតឹ ងផនាោះ ឱ្យមានភាពឆ្ប់រ ័ស។

(១) ការយែ់គ្ពម -ការយែ់គ្ពមទំាងស្សុង ៖ កាុងករណីចែែសនតតិជនទ្ទួ្ែយែ់គ្ពមទំាងស្សុង

នូវសនតតិកមម មានន័យថា សនតតិជនគ្តូវទ្ទួ្ែបនតផោយោម នកគ្មិតនូវសិទ្ធិ និងកាតពវកិច្បចរបស់មតកជន ផោយតគ្មូវឱ្យ បង្ហា ញឆនទៈជាការគ្ោប់គ្ោន់ មានន័យថា មិនចំាបាច់្បោក់ពាកយសំុផៅតុោការ ែូច្បករណីយែ់គ្ពមផោយកគ្មិត ឬផបាោះបង់សនតតិកមមផនាោះផ ើយ។ មួយវញិផទ្ៀត



គ្បសិនផបើសនតតិជន បានផ វ្ើសកមមភាពណាមួយកាុងចំ្បផណាមសកមមភាព ខាងផគ្កាមផនោះ គ្តូវចាត់ទុ្កថា យែ់គ្ពមទំាងស្សុង (ការយែ់គ្ពមទំាងស្សុងតាមច្បាប់) ៖

+សនតតិជនបានចាត់ចច្បងមត៌កផនាោះទំាងអស់ ឬមួយភាគ ផែើកចែងចតសកមមភាពរកា ឬគ្គប់គ្គង

+សនតតិជនមិនបានបង្ហា ញឆនទៈយែ់គ្ពម ឬផបាោះបង់ ផៅកាុងអំ ុងផពែ ០៣ )បី (ចខ្ គិតចាប់ពីផពែ ចែែបានែឹងថា សនតតិកមមចំ្បផពាោះខ្ាួនបានចាប់ផ ត្ើម ផែើកចែងចតមានពាកយសំុពនាផពែផៅតុែការ

+ផទាោះបីជាសនតតិជនបានបង្ហា ញឆនទៈយែ់គ្ពម ឬផបាោះបង់ក៏ផោយ ប៉ាុចនតសនតតិជនបានោក់មត៌កទំាងអស់ ឬមួយភាគ ឬបានផគ្បើគ្បាស់មត៌កផនាោះផែើមបី្ែគ្បផយជន៍ផ្ទទ ែ់ខ្ាួន ផែើចកែងចត ផៅផគ្កាយផពែចែែជនចែែ គ្តូវបានសនមតជាសនតតិជនផោយសារការផបាោះបង់របស់សនតតិជនែំោប់មុនបានយែ់គ្ពម ផោយផ តុថា កាុងករណី សនតតិជនននែំោប់បនាទ ប់បានយែ់គ្ពម សនតតិកមមផនោះគ្តូវឱ្យផៅសនតតិជនែំោប់បនាទ ប់ផនាោះ ផែើមបីមានសនទនាភាព និងសងគតិភាពតាម ា្ូវច្បាប់ ផ តុផនោះ គ្បសិនផបើសនតតិជនែំោប់មុនបានផ្វើសកមមភាពចបបផនោះ សនតតិជនែំោប់ បនាទ ប់អាច្បផ វ្ើការទាមទារឱ្យសនតតិជនែំោប់មុនគ្បគែ់មត៌កវញិ ឬទាមទារឱ្យសងសំណងននការខូ្ច្បខាត។

-ការយែ់គ្ពមមានកគ្មិត ៖ ការយែ់គ្ពមផោយមានកគ្មិតមានខ្ាឹមសារថា ផ វ្ើ សកមមភាពននសនតតិកមមចែែបគ្មុងសគ្មាប់សងកាតពវកិច្បចនឹងទ្ទួ្ែផោយសនតតតិកមម គ្តឹមកគ្មិតទ្ទួ្ែផោយសនតតិកមម មានន័យថា សនតតិជនកាា យផៅជាកូនបំណុែ ផោយទ្ទួ្ែនូវសនតតិកមមននកាតពវកិច្បចទំាងអស់របស់មតកជន ប៉ាុចនតសនតតិជនអាច្បកគ្មិតការទ្ទួ្ែខុ្សគ្តូវបានគ្តឹមកគ្មិតននចំ្បចណកមត៌ក ផែើកចែងសនតតិជនសងកាតពវកិច្បចផោយសម័គ្គចិ្បតត។ មួយវញិផទ្ៀត ករណីកាតពវកិច្បចផែើសពីមត៌កសកមម គ្បសិនផបើសនតតិជនយែ់គ្ពមផោយកគ្មិត ចំាបាច់្ប គ្តូវផ វ្ើនីតិវ ិ្ ីជគ្មោះបញ្ា ី ផែើមបីសងមាច ស់បំណុែ ផ ើយផបើសែ់ ផទ្ើបចច្បង ប៉ាុចនតផបើមិនសែ់ មិនចំាបាច់្បទ្ទួ្ែខុ្សគ្តូវផនាោះផទ្។

+វ ិ្ ី ៖ ផែើមបីផ្វើការយែ់គ្ពមផោយមានកគ្មិត សនតតិជនគ្តូវោក់ពាកយ



សំុផៅតុោការកាុងអំ ុងផពែ ០៣ (បី) ចខ្ គិតចាប់ពីផពែែឹងថាសនតតិកមមបានចាប់ផ្តើមចំ្បផពាោះខ្ាួន ប៉ាុចនតអំ ុងផពែផនោះអាច្បពនាផពែបាន ផបើមានការអនុញ្ជញ តពីតុោការ តាមពាកយសំុរបស់សាមីខ្ាួន។ មួយវញិផទ្ៀត ផៅផពែចែែោក់ ពាកយសំុផៅតុោការ សនតតិជនគ្តូវោក់បញ្ា ីសារផពើភ័ណឌ ននមត៌ក ផោយបញ្ជា ក់អំពីមត៌កសកមម និងមត៌កអកមម ចែែសនតតិជនបានទ្ទួ្ែ ផៅផពែចាប់ផ ត្ើមសនតតិកមម កាុងកគ្មិតែទ្ធភាពចែែខ្ាួនបានែឹង និងគ្បសិនផបើមិនបាន បញ្ជា ក់ឱ្យច្បាស់ោស់ផោយផច្បតនា គ្តូវចាត់ទុ្កថា យែ់គ្ពមទំាងស្សុង។

+អានុភាព ៖ អានុភាពននការយែ់គ្ពមផោយកគ្មិត ចែែមានខ្ាឹមសារ ថាមាច ស់បំណុែរបស់មតកជន មិនអាច្បទាមទារឱ្យសនតតិជនទ្ទួ្ែខុ្សគ្តូវចំ្បផពាោះគ្ទ្ពយសមបតតិផ្ទទ ែ់ខ្ាួនរបស់សនតតិជន ផនាោះបានផ ើយ។ ផទាោះបីជាែូផច្បាោះក៏ផោយ តាមផោែការណ៍ មត៌កគ្តូវធ្លា ក់ផៅសនតតិជន ប៉ាុចនតជាែកខណៈសារធ្លតុ គ្ទ្ពយសមបតតិជាមត៌កគ្តូវផ្វើការជគ្មោះបញ្ា ីផ្េងៗពីគ្ទ្ពយសមបតតិផ្ទទ ែ់ខ្ាួនរបស់សនតតិជន ផ តុផនោះសិទ្ធិផែើបំណុែ និងកាតពវកិច្បចរបស់សនតតិជន និងមតកជន មិនអាច្បរែត់ផោយពាកុែផនាោះផទ្។

+ការយែ់គ្ពមផោយមានកគ្មិត ផកើតផ ើងមុនការយែ់គ្ពមតាមច្បាប់ ៖ សនតតិជនយែ់គ្ពមផោយកគ្មិត ផបើមានមូែផ តុចែែជាការទ្ទួ្ែខុ្សគ្តូវទំាងស្សុងតាមា្ូវច្បាប់ ្ែគ្បផយជន៍ននការយែ់គ្ពមផោយកគ្មិតគ្តូវបានបាត់បង់។ សនតតិជនគ្តូវទ្ទួ្ែ

ខុ្សគ្តូវែូច្បោា នឹងអាកយែ់គ្ពមទំាងស្សុង។ ករណីសនតតិជនផគ្ច្បើននាក់ សនតតិជនមាា ក់ ឬផគ្ច្បើននាក់កាុងចំ្បផណាមស សនតតិជនទំាងផនាោះ មានមូែផ តុននការយែ់គ្ពមទំាងស្សុង នំាឱ្យផ្វើការជគ្មោះបញ្ា ីមត៌ក បនាទ ប់មកផបើខ្វោះខាត អាច្បយកគ្ទ្ពយសមបតតិផ្ទទ ែ់ខ្ាួនរបស់សនតតិជនចែែមានមូែផ តុននការយែ់គ្ពមទំាងស្សុងតាមច្បាប់មកសងបចនថម។ កគ្មិតននការទ្ទួ្ែខុ្សគ្តូវផនោះ ផទាោះបីជាការយែ់គ្ពមផោយកគ្មិតក៏ផោយ ស សនតតិជនគ្តូវទ្ទួ្ែបនតនូវកាតពវកិច្បចរបស់មតកជនផៅតាមចំ្បចណកមត៌ក ប៉ាុចនតការទ្ទួ្ែខុ្សគ្តូវមានកគ្មិត គ្តឹមកគ្មិត មត៌កប៉ាុផណាណ ោះ។ មាច ស់បំណុែរបស់មតកជនអាច្បអនុវតតសិទ្ធិរបស់ខ្ាួនផៅផែើស សនតតិជនមាា ក់ ឬផគ្ច្បើននាក់ចំ្បផពាោះចំ្បនួនទឹ្កគ្បាក់ននសិទ្ធិផែើបំណុែតាមចំ្បចណកមត៌កនីមួយៗបាន។

(២) ការផបាោះបង់



-វ ិ្ ី ៖ បុគគែចែែមានបំណងផបាោះបង់សនតតិកមម គ្តូវោក់ពាកយសំុផៅតុោការ ផៅកាុងអំ ុងផពែ០៣ (បី) ចខ្ គិតចាប់ពីផពែែឹងថាសនតតិកមមចាប់ផ ត្ើមចំ្បផពាោះខ្ាួនផែើកចែងចតមានពាកយសំុពនាផពែផៅតុោការ ផ ើយតុោការអនុញ្ជញ ត។

-អានុភាព ៖ បុគគែចែែបានផបាោះបង់សនតតិកមម គ្តូវចាត់ទុ្កថា បុគគែផនាោះ មិន ចមនជាសនតតិជន តំាងពីែំបូងមក។

២.ចំណណកម្ត៌ក ២.១.ចំ្បណណកសន្តតិកមមតាមច្បាប់

ករណីសន្តតិជន្ ជាកូន្ ចំ្បណណកសន្តតិកមមរបស់កូន្នី្មួយៗគឺ្បសមើភាគ្គ្នន ។ ករណីមតកជន្ពំុ្ម្ចន្បច្ចា ញាតិផ្តទ ល់ បុព្វញាតិផ្តទ ល់ (ឪពុ្ក-ម្ចត យ ជាអារិ៍) របស់

មតកជន្នឹ្ងររួល ន្ចំ្បណណកមត៌កបសមើៗគ្នន ។ ករណីមតកជន្ ពំុ្ម្ចន្បច្ចា ញាតិផ្តទ ល់ និ្ងបុព្វញាតិផ្តទ ល់ បបើបងបអូន្បបងកើតរបស់មតកជ

ម្ចន្ចំ្បនួ្ន្បប្ច្បើន្ ក់នឹ្ងររួល ន្ចំ្បណណកមត៌កបសមើៗគ្នន ។ ប ុណន្តចំ្បណណកមត៌ករបស់បងបអូន្បបងកើតណដលម្ចន្ឪពុ្ក ឬម្ចត យណតម្ចា ង នឹ្ងររួល ន្ចំ្បណណកមត៌កណត ១/២ នន្ចំ្បណណកមត៌ក របស់បងបអូន្បបងកើតណដលម្ចន្ឪពុ្ក-ម្ចត យទំងសងខាងដូច្បគ្នន ។

ឧទេរណ៍ ៖ បុរស “A” ន្សាល ប់បដាយបន្សល់រុកនូ្វមត៌កចំ្បនួ្ន្ ១.៥០០។ បុរស “A” គ្នម ន្ប្បព្ន្ធ គ្នម ន្កូន្ និ្ងបុព្វញាតិប ោះបរ។ បុរស “A” ម្ចន្បងបអូន្បបងកើតចំ្បនួ្ន្ ០៣ (បី) ក់ ប ម្ ោះ “O” “P” និ្ង “Q”។ ប ុណន្ត “Q” និ្ង“A” គឺ្ជាបងបអូន្រមួឪពុ្ក និ្ងម្ចត យរីនរ។

ករណីបន្ោះ ចំ្បណណកមត៌ករបស់ “O” “P” និ្ង “Q” ប្តូវអនុ្វតតតាមរបូមន្តដូច្បខាងបប្កាម ៖ “O” ន្ពី្រចំ្បណណកនន្“Q” រឯី “P” ន្ពី្រចំ្បណណគ្នន្ “Q” បេើយ“Q” ន្មួយចំ្បណណក

បេតុបន្ោះចំ្បណណកមត៌ករបស់ “O” គឺ្ ៦០០ ចំ្បណណកមត៌ករបស់ “P” គឺ្ ៦០០ និ្ង “O” គឺ្ ៣០០។ គ្បសិនផបើស ព័ទ្ធរបស់មតកជននិងបុគគែផ្េងផទ្ៀតកាា យជាសនតតិជន ចំ្បចណកមត៌ក

គ្តូវផ្វើការចបងចច្បកែូច្បខាងផគ្កាម ៖ -ផបើស ព័ទ្ធនិងបចាា ញាតិផ្ទទ ែ់ ជាសនតតិជន នំាឱ្យទ្ទួ្ែចំ្បចណកមត៌កផសមើៗោា -ផបើស ព័ទ្ធ និងឪពុក-មាត យរបស់មតកជនជាសនតតិជន ចំ្បចណកមត៌ករបស់ស ព័ទ្ធគឺ

១/៣ រឯីឪពុក-មាត យ គឺ ២/៣។ ប៉ាុចនត ផបើឪពុក ឬមាត យរបស់មតកជនផៅរស់ចតមាា ក់ ឪពុក ឬ មាត យ ជាមួយនឹងស ព័ទ្ធនឹងទ្ទួ្ែបានចំ្បចណកមត៌កផសមើៗោា ។



-ផបើស ព័ទ្ធ និងបុពវញាតិផ្ទទ ែ់ផគ្ៅពីឪពុក-មាត យ ឬបងបែូនបផងកើត ឬអាកជំនួសបុគគែទំាងផនាោះ ជាសនតតិជន ចំ្បចណកមត៌ករបស់ស ព័ទ្ធគឺ ១/២ រឯីបុគគែទំាងផនាោះគឺ ១/២ (មាគ្តា ១១៦២ ននគ្កមរែឋបបផវណី)។

២.២ ផ្លប្បបោជន៍្ពិ្បសស ការសគ្មួែចំ្បចណកមត៌ក គឺជាវធិ្លនផ វ្ើឲ្យមានសមភាពជាក់ចសតងផៅកាុងចំ្បផណាម

សនតតិជនចែែបានទ្ទួ្ែនូវ្ែគ្បផយជន៍ពិផសស ឬគ្បទានកមម ផៅមុនផពែមាច ស់គ្ទ្ពយបានសាា ប់។ ្ែគ្បផយជន៍ពិផសស ជា្ែគ្បផយជន៍ចែែបុគគែណាមាា ក់ ឬផគ្ច្បើននាក់បានទ្ទួ្ែជាគ្បទានកមម ផៅកាុងឱ្កាសអាពា ៍ពិពា ៍ ឬផ តុការណ៍ផ្េងផទ្ៀត ឬផែើមបីមូែ្នននជីវភាពរស់ផៅ ឬចែែបានទ្ទួ្ែអច្បច័យទានពីមតកជន។ អច្បច័យទានចែែគ្តូវបាន ត្ែ់ផៅឱ្យសនតតិជន ក៏គ្តូវចាត់ទុ្កជា្ែគ្បផយជន៍ពិផសស្ងចែរ ប៉ាុចនតពំុគ្តូវរាប់បញ្ចូ ែកាុងការគណនាផនាោះផទ្ ផគ្ពាោះអច្បច័យទានពំុទាន់គ្តូវបានចបងចច្បកឱ្យផៅសនតតិជនផ ើយ ផៅផពែចាប់ផ្តើមសនតតិកមម។ មាត្រា ១១៦៣ ៖ ចំណណកម្ត៌ករបសអ់្នកទទួលផលត្របយោជៃ៍ពិយសស ១.ផៅកាុងចំ្បផណាមស សនតតិជនទំាងអស់ ផបើមានបុគគែណាបានទ្ទួ្ែគ្បទានកមម ផៅកាុង ឪកាសអាពា ៍ពិពា ៍ ឬផ តុការណ៍ផ្េងផទ្ៀត ឬផែើមបីមូែ្នននជីវភាពរស់ផៅ ឬបានទ្ទួ្ែអច្បច័យទានពីមតកជន តនមាសរបុននមត៌កចែែមតកជនមាន ផៅផពែចាប់ផ្តើមសនតតិកមម ផោយបូកបញ្ចួ ែនូវតនមាននគ្បទានកមម គ្តូវចាត់ទុ្កថាជាមត៌ក ផ ើយចំ្បនួនទឹ្កគ្បាក់ចែែផៅសែ់ ផគ្កាយពីការែកតនមាននគ្បទានកមម ឬអច្បច័យទានផនាោះ ផច្បញពីចំ្បចណកមត៌កចែែគ្តូវ បានគណនា តាមបញ្ញតតិននច្ាកទី្១ (សនតតិជន) និងច្ាកទី្២ (សនតតិកមមរបស់ស ព័ទ្ធ) គឺជាចំ្បចណកមត៌ករបស់បុគគែផនាោះ។ ២.ផបើតនមាននគ្បទានកមម ឬអច្បច័ទាន ផសមើោា នឹងតនមាននចំ្បចណកមត៌ក ឬផែើសតនមាននចំ្បចណកមត៌ក ស សនតតិជនផនាោះពំុអាច្បទ្ទួ្ែចំ្បចណកមត៌កផនាោះបានផ ើយ។

ផៅផពែចែែផយើងសាគ ែ់អំពី្ែគ្បផយជន៍ពិផសសបានច្បាស់ោស់ផ ើយ ផយើង នឹងផ្វើការចសវងយែ់ពីអាកចែែទ្ទួ្ែបាន្ែគ្បផយជន៍ពិផសស ចំ្បផពាោះមរតករបស់ខ្ាួន ផោយខ្ាួនបានទ្ទួ្ែែ្ែគ្បផយជន៍ពិផសស និងជាស សនតតិជន ចែែមានចំ្បចណក



ចំ្បផពាោះមត៌ក ផែើមបីែឹងច្បាស់ ថាផតើ ចំ្បចណកមរតករបស់អាកទ្ទួ្ែ្ែគ្បផយជន៍ពិផសសមានចំ្បនួនប៉ាុនាម ន ផៅផពែសគ្មួែចំ្បចណករបស់ខ្ាួន តាមច្បាប់។ ផោយច ក ផៅផពែមានភាគននវភិាគទាន ជាសាថ នភាពននការចំ្បណាយគ្ទ្ពយសមបតតិរបស់ស សនតតិជនណាមាា ក់ កាុងចំ្បផណាមស សនតតិជនទំាងអស់ ផែើមបីបផងកើនគ្ទ្ពយរបស់មតកជន ឬចំ្បណាយសគ្មាប់ជីវភាពរបស់មតកជន ឬចំ្បណាយផែើមបីផមើែចថទំាមតកជន វធិ្លនននការសគ្មួែចំ្បចណកមត៌កគ្តវូផកើតផ ើង ផែើមបីឱ្យមានសមភាពជាក់ចសតងសគ្មាប់សនតតិជនចែែបានចំ្បណាយគ្ទ្ពយផ្ទទ ែ់ខ្ាួន។

កមមវតថុននការសគ្មួែចំ្បចណកមត៌ក ជាផោែការណ៍ សនតតិជនគ្តូវទ្ទួ្ែបានចំ្បចណកមត៌កផសមើៗោា ប៉ាុចនតគ្បសិនផបើ មាន

ជនចែែទ្ទួ្ែ្ែគ្បផយជន៍ពិផសស ផយើងមិនអាច្បយកចំ្បចណកមត៌កជាក់ចសតង ផៅចច្បកឲ្យឲ្យសនតតិជនទំាងអស់ ផោយមិនសគ្មួែចំ្បចណកមត៌កផនាោះផទ្ ផគ្ពាោះបំពានខ្ាឹមសារននការទ្ទួ្ែបានចំ្បចណកមត៌កជាក់ចសតង ែូច្បផនោះគ្កមរែឋបបផវណីបានបញ្ញតតិអំពីចំ្បចណកមត៌កននជនចែែទ្ទួ្ែ្ែគ្បផយជន៍ពិផសស តាមវ ិ្ ីននការសគ្មួែចំ្បចណក។

β វ ិ្ ីសគ្មួែចំ្បចណកមត៌ក ផៅកាុងចំ្បផណាមស សនតតិជនទំាងអស់ មានសនតតិជនណាមាា ក់ ឬផគ្ច្បើននាក់បាន

ទ្ទួ្ែនូវគ្បទានកមម ឬអច្បច័យទានពីមតកជន តនមាសរបុននមរតកគ្តូវយកគ្ទ្ពយរបស់មតកជនមានផៅផពែចាប់ផ ត្ើមសនតតិកមម បូកបញ្ចូ ែតនមាននគ្បទានកមម គ្តូវបានចាត់ទុ្កជាមរតក ផ ើយចំ្បនួនទឹ្កគ្បាក់ចែែផៅសែ់ ផគ្កាយពីការែកតនមាននគ្បទានកមម ឬអច្បច័យទានផច្បញពីចំ្បចណកមរតក គឺជាចំ្បចណកមរតករបស់បុគគែផនាោះ (មាគ្តា ១១៦៣ ននគ្កមរែឋបបផវណី)។

ឧទេរណ៍រី១៖ Â = B មត៌ក US$ 3.000 C ររួល ន្ផ្លប្បបោជន៍្ពិ្បសស US$1.000 C D E

3,000 +1,000 4

= 1,000 -1,000 = 0 ច្បបមលើយ៖ C =

របូមន្ត៖ មត៌កសរបុ = មត៌កបព្លច្ចប់បផ្តើមសន្តតិកមម + ផ្លប្បបោជន៍្ពិ្បសស ចំ្បណណកមត៌កនន្អនកម្ចន្ មត៌កសុរប ផ្លប្បបោជន៍្ពិ្បសស ចំ្បនួ្ន្សន្តតិជន្

ផ្លប្បបោជន៍្ពិ្បសស



ឧទេរណ៍រី២៖ Â = B មត៌ក $3000 C ររួល ន្ផ្លប្បបោជន៍្ពិ្បសស $3000

C D E

ប ុណន្តមត៌កជាក់ណសតងម្ចន្ណត ៣.០០០ ណតប ុបណាណ ោះ មិន្ប្គ្ប់ប្គ្នន់្សប្ម្ចប់សន្តតិជន្ ០៣ ក់ណដលប្តូវររួលចំ្បណណកដល់ ១៥០០ ម្ចន ក់ៗបសមើនឹ្ង ៤៥០០ ប ោះបរ បេតុបន្ោះ ប្តូវសម្ចម្ចប្ត បដាយម្ចន ក់ៗររួល ន្ ១០០០ បេើយ C មិន្ររួល ន្ចំ្បណណកមត៌កប ោះបរ និ្ងបោងតាមម្ចប្តា ១១៦៣ កថាខ្ណឌ រី២ និ្ង ១១៦៥ នន្ប្កមរដឋបបបវណី C ពំុ្ចំ្ច ច់្បបងវិលមកវញិ។ បេតុបន្ោះជាលរធផ្លចុ្បងបប្កាយ ចំ្បណណកមត៌ករបស់សន្តតិជន្ម្ចន ក់ៗគឺ្

B = 1000, D = 1000, E= 1000 & C = 0

តនមលនន្ប្បទន្កមមណដលជាមូលដាឋ ន្នន្ការគ្ណ កនុងករណីអនកររួលផ្លប្បបោជន៍្ពិ្បសស ន្ច្ចត់ណច្បង ឬ ត់បង់ប្រព្យណដលររួល ន្បដាយប្បទន្កមម មុន្បព្លច្ចប់បផ្តើមសន្តតិកមម ជាអារិ៍ ប្តូវយកតនមលបៅបព្លច្ចត់ណច្បង ឬ ត់បង់ប្រព្យប ោះ។ មួយវញិបរៀត ប្បសិន្បបើកមមវតថុនន្ប្បទន្កមម ជារបិូយវតថុអាច្បម្ចន្ការផ្តល ស់បតូរ ប ុណន្តមិន្ណមន្ជាបញ្ហា សន្តតិកមមប ោះបរ គឺ្ជាបញ្ហា នន្ការបកស្រសាយ ថាបតើប្តូវកំណត់តនមលប ោះបៅបព្លច្ចប់បផ្តើមសន្តតិកមម ឬបៅបព្លច្ចត់ណច្បង ជាអារិ៍។ ចំ្បណុច្បបន្ោះ បៅប្បបរសជប ុន្ បកស្រសាយថា កំណត់យកតនមលបៅបព្លច្ចប់បផ្តើមសន្តតិកមម (សាលដីកាតុលាការកំពូ្លជប ុន្ ចុ្បោះនងៃរី ១៨ ណខ្ មី ឆ្ន ំ ១៩៧៦)។ ការពិ្ច្ចរណារបស់តុលាការកំពូ្លជប ុន្ចំ្បបពាោះបញ្ហា បន្ោះ គឺ្រី១ ប្រព្យទំងឡាយប្តូវសន្មតថាមិន្ម្ចន្ការណប្បប្បួល រី១ បបើមិន្សន្មត ំឲ្យសេសន្តតិជន្អាច្បព្ន្ាបព្ល បដើមបី ររួលផ្លជាក់ណសតង ន្បប្ច្បើន្ បទោះបីចំ្បណណកមត៌កមិន្ម្ចន្ការណប្បប្បួល ក៏បដាយ។

3000 + 1000 4

= 1.000 B = D= E =

3000 + 3000 = 1500 -3000 = -1500 (បលើសចំ្បណណកមត៌ក) 4

ច្បបមលើយ៖ C =

3000 + 3000 4

B = D= E =

ដូបច្បនោះ C= 0, B = D= E =$1.000

= 1.500



មាត្រា ១១៦៤ ៖ តនម្ៃនៃត្របទាៃកម្ម បបើបដិគ្គេក ន្ច្ចត់ណច្បងប្រព្យសមបតតិណដលខ្លួន្ររួល ន្បដាយប្បទន្កមម បៅមុន្បព្លច្ចប់បផ្តើមសន្តតិកមម ឬបបើប្រព្យប ោះប្តូវ ន្ ត់ ឬវ ិស បៅមុន្បព្លច្ចប់បផ្តើមសន្តតិកមម តនមលនន្ប្បទន្កមមប្តូវគ្ណ តនមលបៅបព្លច្ចត់ណច្បង ឬ ត់បង់ ឬវ ិស។ ប្បសិន្បបើតនមលនន្ប្បទន្កមមប ោះប្តូវ ន្ផ្តល ស់បតូរ បដាយសារលរធផ្លណដលបដិគ្នគ េក ន្ផ្តល ស់បតូរប្រព្យសមបតតិប ោះមួយណផ្នក តនមលនន្ប្បទន្កមមប ោះ ប្តូវច្ចត់រុកថាម្ចន្សាថ ន្ភាព្បដើម បៅបព្លច្ចប់បផ្តើមសន្តតិកមម។ ការប្ ក់ និ្ងផ្លចំ្បបណញណដលបកើតបច្បញពី្ប្បទន្កមម ពំុ្ប្តូវគ្ណ ចូ្បលបៅកនុងតនមលប ោះប ើយ។

ឧទេរណ៍១ ៖ A មតកជន្ B C D ជាសន្តតិជន្ មុន្បព្លសាល ប់ ន្ឲ្យផ្ទោះបៅ C សប្ម្ចប់ជាចំ្បណងនដនន្អាពាេ៍ពិ្ពាេ៍ ណដលម្ចន្តនមល ៣០០០ បប្កាយមក C ន្លក់ផ្ទោះប ោះកនុងតនមល ៥០០០ ប ទ ប់ពី្លក់ផ្ទោះប ោះ ន្មួយឆ្ន ំ A ក៏សាល ប់។ ណផ្អកបលើអងគបេតុបន្ោះ តនមលនន្ប្បទន្កមមសប្ម្ចប់ជាមូលដាឋ ន្នន្ការគ្ណ ផ្លប្បបោជន៍្ពិ្បសសគឺ្ ៥០០០។ ឧទេរណ៍២ ៖ A មតកជន្ B C D ជាសន្តតិជន្ មុន្បព្លសាល ប់ ន្ឲ្យផ្ទោះបៅ C សប្ម្ចប់ជាចំ្បណងនដនន្អាពាេ៍ពិ្ពាេ៍ ណដលម្ចន្តនមល ៣.០០០ បប្កាយមកដី-ផ្ទោះប ោះ ន្ ក់ស្រសុតបច្ចលបៅរបន្លបៅឆ្ន ំ ២០១៤ បេើយតាមការវាយតនមលដី-ផ្ទោះប ោះបៅឆ្ន ំ ២០១៤ គឺ្ម្ចន្តនមល ២០០០។ កន្លង ន្ ៣ ឆ្ន ំ A ក៏សាល ប់។ ណផ្អកបលើអងគបេតុបន្ោះ តនមលនន្ប្បទន្កមមសប្ម្ចប់ជាមូលដាឋ ន្នន្ការគ្ណ ផ្លប្បបោជន៍្ពិ្បសសគឺ្ ២០០០។ ឧទេរណ៍៣ ៖ A មតកជន្ B C D ជាសន្តតិជន្ មុន្បព្លសាល ប់ ន្ឲ្យផ្ទោះបៅ C សប្ម្ចប់ជាចំ្បណងនដនន្អាពាេ៍ពិ្ពាេ៍ ណដលម្ចន្តនមល ៣.០០០ បប្កាយមក C ន្ណកសប្មួល និ្ងប្វើការយ បលើផ្ទោះប ោះ បដាយចំ្បណាយអស់ ៥.០០០ បេើយបច្បាុបបន្នផ្ទោះ-ដីប ោះម្ចន្តនមល ១០,០០០។ ប ទ ប់ពី្ណកផ្ទោះប ោះ ន្មួយឆ្ន ំ A ក៏សាល ប់។ ណផ្អកបលើអងគបេតុបន្ោះ តនមលនន្ប្បទន្កមមសប្ម្ចប់ជាមូលដាឋ ន្នន្ការគ្ណ ផ្ល ប្បបោជន៍្ពិ្បសសគឺ្ ៣.០០០។ ឧទេរណ៍៤ ៖ A មតកជន្ B C D ជាសន្តតិជន្ មុន្បព្លសាល ប់ ន្ឲ្យលុយចំ្បនួ្ន្ ១០,០០០ ដុលាល រអាបមរកិ បៅ C សប្ម្ចប់ជាចំ្បណងនដនន្អាពាេ៍ពិ្ពាេ៍ បប្កាយមក C ន្



យកលុយប ោះបៅបផ្ញើបៅ្ គ្នរតាមរបូភាព្ fixed deposit សប្ម្ចប់រយៈបព្ល០២ ឆ្ន ំ បដាយររួល ន្ការប្ ក់ ៩%/ឆ្ន ំ។ ០៣ ឆ្ន ំបប្កាយមក A ក៏សាល ប់។ ណផ្អកបលើអងគបេតុបន្ោះ តនមលនន្ប្បទន្កមមសប្ម្ចប់ជាមូលដាឋ ន្នន្ការគ្ណ ផ្ល ប្បបោជន៍្ពិ្បសសគឺ្ ១០,០០០។ ៦. បទោះបីជាផ្លប្បបោជន៍្ពិ្បសស ន្ររួលបលើសចំ្បណណកមត៌កក៏បដាយ ក៏មិន្ចំ្ច ច់្បបងវិលសងវញិប ោះបរ បេើយចំ្បណណករបស់សន្តតិជន្ប្តូវសម្ចម្ចប្ត។

មាត្រា ១១៦៥ ៖ ផលត្របយោជៃ៍ពិយសសយលើសតនម្ៃនៃចំណណកម្ត៌ក ១.បទោះបីជាតនមលនន្ប្បទន្កមម ឬអច្បា័យទន្ ណដលសេសន្តតិជន្ ន្ររួលម្ចន្ចំ្បនួ្ន្បលើសពី្តនមលនន្ចំ្បណណកមត៌កក៏បដាយ សេសន្តតិជន្ប ោះមិន្ចំ្ច ច់្បបងវិលមកវញិនូ្វប្រព្យសមបតតិណដលទក់រងនឹ្ងប្បទន្កមម បដើមបីសេសន្តតិជន្បផ្សងបរៀតប ើយ បលើកណលងណតប្តូវកាត់បន្ថយបដើមបីបង្គងគប់ភាគ្បប្មុង។ ២.កនុងករណីដូច្បម្ចន្កំណត់កនុងកថាខ្ណឌ រី១ខាងបលើបន្ោះ ចំ្បណណកមត៌ករបស់សេសន្តិជន្បផ្សងបរៀត ប្តូវម្ចន្ចំ្បនួ្ន្រឹកប្ ក់តាមការគ្ណ បដាយយកមត៌កណដលមតកជន្ម្ចន្បៅបព្លច្ចប់បផ្តើមសន្តតិកមម បៅណបងណច្បកបៅតាមសម្ចម្ចប្តនន្ចំ្បណណកមត៌ករបស់សេសន្តតិជន្នី្មួយៗ ដូច្បម្ចន្កំណត់កនុងម្ចប្តា ១១៦៣ ខាងបលើបន្ោះ។ ឧទេរណ៍ ៖ A មតកជន្ B C D ជាសន្តតិជន្ មុន្បព្លសាល ប់ ន្ឲ្យផ្ទោះបៅ C សប្ម្ចប់ជាចំ្បណងនដនន្អាពាេ៍ពិ្ពាេ៍ ណដលម្ចន្តនមល ៦.០០០ និ្ងឲ្យលុយបៅ្ន្គ្នរបៅ D ណដលម្ចន្ចំ្បនួ្ន្ ៨.០០០។ មត៌កណដលបន្សល់រុកគឺ្ ៧.០០០។ ណផ្អកតាមអងគបេតុបន្ោះ មត៌កសរបុ = ៧.០០០ + ៨.០០០ + ៦.០០០ = ២១.០០០ ចំ្បណណកមត៌ករបស់ C = (២១.០០០ ៖ ៣) - ៦.០០០= ១.០០០ ចំ្បណណកមត៌ករបស់ D = (២១.០០០ ៖ ៣) - ៨.០០០= -១.០០០ ចំ្បណណកមត៌ករបស់ B = (២១.០០០ ៖ ៣) = ៧.០០០ ប ុណន្ត D មិន្ចំ្ច ច់្បបងវិលសងវញិប ោះបរ។ មត៌កជាក់ណសតងម្ចន្ណត ៧.០០០ បេតុបន្ោះ មិន្អាច្បឲ្យបៅ B ចំ្បនួ្ន្ ៧.០០០ និ្ង C ចំ្បនួ្ន្ ១.០០០ ប ោះបរ ំឲ្យវធិាន្សម្ចម្ចប្ត ប្តូវ ន្យកមកអនុ្វតត ណដលម្ចន្ខ្លឹមសារថា ៖ C = (១.០០០ × ៧.០០០) ៖ ៨.០០០ = ៨៧៥ B = (៧.០០០ × ៧.០០០) ៖ ៨.០០០ =៦.១២៥



២.៣ ភាគ្នន្វភិាគ្ទន្ ភាគ្នន្វភិាគ្ទន្គឺ្ជាប្បបភរមួយនន្ការសប្មួលចំ្បណណកមត៌ក បដាយសារបៅកនុងចំ្បបណាមសន្តតិជន្ ម្ចន្បុគ្គលម្ចន ក់ ឬបប្ច្បើន្ ក់ ន្ប្វើសកមមភាព្ណងរកា ឬបបងកើន្ប្រព្យសមបតតិរបស់មតកជន្ ឬណងទំព្ា លមតកជន្ ឬ ន្ប្វើសកមមភាព្បផ្សងៗណដលច្បបប្មើន្ដល់មតកជន្។ ភាគ្នន្វភិាគ្ទន្គឺ្ជាការបប្ងួមចំ្បនួ្ន្មត៌ក បដើមបីឲ្យម្ចន្សមភាព្ជាក់ណសតងបៅកនុងចំ្បបណាមសន្តតិជន្ បដាយបុគ្គលណាម្ចន ក់ ឬបប្ច្បើន្ ក់ ន្ចំ្បណាយសប្ម្ចប់មតកជន្ មុន្បព្លសន្តតិកមមច្ចប់បផ្តើម។

ឧទេរណ៍រី១៖ Â = B មត៌ក $៣០០០ C =$១០០០ (ភាគ្នន្វភិាគ្ទន្)

C D E មត៌កជាក់ណសតង = ៣០០០ - ១០០០ = ២០០០

ការកំណត់អំពី្ចំ្បនួ្ន្ ឬតនមលនន្ភាគ្នន្វភិាគ្ទន្គឺ្សន្តតិជន្ពិ្ភាកាគ្នន ប ុណន្តប្បសិន្បបើ ចំ្បនួ្ន្នន្ភាគ្នន្វភិាគ្ទន្ ភាគី្អាច្បប្ព្មបប្ព្ៀងបៅតាមករណីជាក់ណសតង ប ុណន្តបបើការពិ្ភាកាមិន្ររួល ន្លរធផ្លជាវជិាម្ចន្ អាច្បបសនើសំុមកតុលាការកំណត់ បេើយម្ចន្ករណីជាណដលការណបងណច្បកមត៌កមិន្ចុ្បោះសប្មុងគ្នន តប្មូវឲ្យដាក់ពាកយសំុណបងណច្បកមត៌កនិ្ងទមទរឲ្យតុលាការកំណត់តនមលនន្ភាគ្នន្វភិាគ្ទន្។ ករណីភាគ្នន្វភិាគ្ទន្ < ចំ្បណណកមត៌កណដលម្ចន្កំណត់កនុងបណាត ំមត៌ក ប្តូវយក បណាត ំមត៌កជាបគ្នល បោងតាមម្ចប្តា ១១៦៣ កថាខ្ណឌ រី៣ នន្ប្កមរដឋបបបវណី។

របូមន្ត៖ មត៌កជាក់ណសតង = មត៌កបព្លច្ចប់បផ្តើមសន្តតិកមម -ភាគ្នន្វភិាគ្ទន្ ចំ្បណណកមត៌កនន្អនកប្វើ មត៌កជាក់ណសតង ភាគ្នន្វភិាគ្ទន្ ចំ្បនួ្ន្សន្តតិជន្

ភាគ្នន្វភិាគ្ទន្

២.០០០ ៤ + ១.០០០ =$១៥០០ ច្បបមលើយ៖ C =

២០០០ ៤

B = D= E = = $៥០០

ដូបច្បនោះ C = 1500$, B=D=E= $500



ឧទេរណ៍ Â = B មត៌ក $៣០០០ C = $២០០០ (ភាគ្នន្វភិាគ្ទន្)

C D E ប្បសិន្បបើបណាត ំ ន្កំណត់ថា C = ១.២០០, D = ៨០០, E=១.០០០ បដាយសារមតកសាសន៍្ ឬបណាត ំមត៌កម្ចន្អានុ្ភាព្ជាង បេតុបន្ោះប្តូវអនុ្វតតតាមបណាត ំ ំឲ្យ C មិន្ររួល ន្ភាគ្នន្វភិាគ្ប ោះបរ។

ប្បសិន្បបើបណាត ំ ន្កំណត់ថា C = ៦០០, D = ៨០០, E=១.០០០ បដាយសារមតកសាសន៍្ ឬបណាត ំមត៌កម្ចន្អានុ្ភាព្ជាង បេតុបន្ោះប្តូវអនុ្វតតតាមបណាត ំ ំឲ្យ C អាច្បររួល ន្ភាគ្នន្វភិាគ្ប ោះបរណត ៦០០ ប ុបណាណ ោះ ប ទ ប់ពី្ណបងណច្បកឲ្យ

C = ៦០០, D = ៨០០, E=១.០០០ (៣.០០០ - ៦០០ -៨០០- ១.០០០ = ៦០០)។ ករណីម្ចន្ភាគ្នន្វភិាគ្ទន្ និ្ងផ្លប្បបោជន៍្ពិ្បសស កនុងបព្លណតមួយ ឧទេរណ៍ ៖ A មតកជន្ B C D ជាសន្តតិជន្ មុន្បព្លសាល ប់ ន្ឲ្យផ្ទោះបៅ C សប្ម្ចប់ជាចំ្បណងនដនន្អាពាេ៍ពិ្ពាេ៍ ណដលម្ចន្តនមល ៥.០០០ និ្ងឲ្យលុយបៅ្ន្គ្នរបៅ D ណដលម្ចន្ចំ្បនួ្ន្ ១.០០០។ ប ុណន្ត B ន្ចំ្បណាយនងលព្ា ល និ្ងប្វើបុណយសព្ឲ្យ A ណដលម្ចន្ចំ្បនួ្ន្ ៤.០០០ បេើយមត៌កណដលបន្សល់រុកគឺ្ ៧.០០០។ ណផ្អកតាមអងគបេតុបន្ោះ មត៌កសរបុ = ៧.០០០ + ៥.០០០ + ១.០០០ - ៤.០០០ = ៩.០០០ ចំ្បណណកមត៌ករបស់ C = (៩.០០០ ៖ ៣) - ៥.០០០= - ២.០០០ ចំ្បណណកមត៌ករបស់ D = (៩.០០០ ៖ ៣) - ១.០០០= ២.០០០ ចំ្បណណកមត៌ករបស់ B = (៩.០០០ ៖ ៣) + ៤.០០០ = ៧.០០០ ប ុណន្ត C មិន្ចំ្ច ច់្បបងវិលសងវញិប ោះបរ។ មត៌កជាក់ណសតងម្ចន្ណត ៧.០០០ បេតុបន្ោះ មិន្អាច្បឲ្យបៅ B ចំ្បនួ្ន្ ៧.០០០ និ្ង D ចំ្បនួ្ន្ ២.០០០ ប ោះបរ ំឲ្យវធិាន្សម្ចម្ចប្ត ប្តូវ ន្យកមកអនុ្វតត ណដលម្ចន្ខ្លឹមសារថា ៖ D = (២.០០០ × ៧.០០០) ៖ ៩.០០០ =១.៥៥៥ B = (៧.០០០ × ៧.០០០) ៖ ៩.០០០ =៥.៤៤៥ ការតតំាងជាមួយនឹ្ងតតិយជន្ មិន្អាច្បប្វើ ន្ប ើយប្បសិន្បបើខ្វោះលកាខ្ណឌ ចំ្បបពាោះ ការសប្មួលចំ្បណណកមត៌ក ពី្បប្ពាោះតតិយជន្មិន្ដឹងអំពី្សមភាព្ជាក់ណសតងនន្ការររួលចំ្បណណក



មត៌ករបស់សន្តតិជន្នី្មួយៗប ោះបរ។ លកាខ្ណឌ តតំាងនឹ្ងតតិយជន្ណដលសេសន្តតិជន្នី្មួយៗអាច្បប្វើ ន្ អាស្រស័យបៅបលើកមមវតថុនន្មត៌ក បបើកមមវតថុប ោះជាអច្បលន្វតថុ តប្មូវឲ្យប វ្ើការចុ្បោះបញ្ា ីអំពី្ការច្ចត់ណច្បង ឬច្បលន្វតថុ ជាអារិ៍ តប្មូវឲ្យកាន់្កាប់ជាក់ណសតងចំ្បបពាោះវតថុប ោះ ឬលកាខ្ណឌ តតំាងបផ្សងៗបរៀតណដលច្បាប់តប្មូវ បៅតាមវស័ិយនន្វតថុនី្មួយៗ។ ខ.ការយរៀបចំណបងណចកម្ត៌ក

១.ការបញ្ញា ក់អ្ំពីអ្តថិភាព ឬៃតថិភាពនៃម្តកសាសៃ៍

ការបញ្ជា ក់ និងការផបើកែិខិ្តមតកសាសន៍ ៖ មតកសាសន៍ចែែផ្វើផ ើងផគ្ៅពី ទ្គ្មង់ននែិខិ្តយថាភូត ចំាបាច់្បគ្តូវផ្វើការពិនិតយ និងបញ្ជា ក់។ ការពិនិតយ និងបញ្ជា ក់ែិខិ្ត មតកសាសន៍ គ្តូវផ្វើផ ើងផែើមបីឱ្យជនចែែមាន្ែគ្បផយជន៍ពាក់ព័នធបានែឹងឮ និងផែើមបីកំណត់នូវខ្ាឹមសារននមតកសាសន៍ផនាោះ ផ តុផនោះ អាកចថរកា គ្គប់គ្គងែិខិ្តមតកសាសន៍ គ្តូវោក់ពាកយសំុឱ្យផ្វើការពិនិតយបញ្ជា ក់ ផៅតុោការ ផៅផពែចាប់ផ្តើមសនតតិកមម និងផបើបានរកឃីញែិខិ្តមតកសាសន៍ ផគ្កាយមរណភាពរបស់មតកជន គ្តូវោក់ពាកយសំុផៅតុោការផោយោម នការយឺតយ៉ា វ។ មួយវញិផទ្ៀតចំ្បផពាោះែិខិ្តមតកសាសន៍បិទ្ផោយគ្បថាប់គ្តា គ្តូវផបើកផៅកាុងនីតិវ ិ្ ីតុោការ ផែើមបកំុីឲ្យមានការចកចគ្ប។ ផបើជនណាផបើកែិខិ្តមតកសាសន៍គ្បផភទ្ផនោះ ផៅផគ្ៅតុោការ នឹងទ្ទួ្ែរងពិន័យសីុវែិមិនផែើសពី ១.០០០.០០០ (មួយោន) ផរៀែ ប៉ាុចនតែិខិ្តមតកសាសន៍មិនគ្តូវបានចាត់ទុ្កជាផមាឃៈផោយសារមូែផ តុផនោះ ផនាោះផទ្។ ការពិនិតយបញ្ជា ក់ែិខិ្តមតកសាសន៍ គឺមានផោែបំណងបញ្ជា ក់អំពីអតថិភាព ឬនតថិភាពននមតកសាសន៍ ផែើមបីមានភាពច្បាស់ោស់ចំ្បផពាោះឆនទៈពិតគ្បាកែរបស់មតកជន និងទ្គ្មង់ននការផរៀបចំ្បមតកសាសន៍ ផៅតាមកំណត់ច្បាប់។

ករណីមតកសាសន៍មានផគ្ច្បើនច្បាប់ គ្តូវពិនិតយអំពីទ្គ្មង់ និងខ្ាឹមសារ ផ ើយគ្បសិនផបើគ្តូវនឹងែកខខ្ណឌ ននការែុបផចាែមតកសាសន៍ គ្តូវអនុវតតតាមទ្គ្មង់ននការែុបផចាែផនាោះ។

ការផគ្ជើសតំាងអាកគ្បតិបតតិមតកសាសន៍៖កាុងករណីោម នអាកគ្បតិបតតិមតកសាសន៍ ឬបាត់បង់អាកគ្បតិបតតិមតកសាសន៍ តុោការអាច្បផគ្ជើសតំាងអាកគ្បតិបតតិមតកសាសន៍ តាមពាកយសំុរបស់សនតតិជន ឬអាកមានគ្បផយជន៍ពាក់ព័នធ។ ជាផោែការណ៍ អាកគ្បតិបតតិមតកសាសន៍ជាអាកផ្វើសកមមភាពគតិយុតត ផគ្កាយមតកសាសន៍មានអានុភាព ផ តុផនោះ បុគគែចែែ មិនអាច្បកាា យជាអាកគ្បតិបតតិមតកសាសន៍ គ្តូវបានច្បាប់កំណត់ែូច្បជា ជនផៅផគ្កាម



អាណាពាបាែទូ្ផៅ ជនផៅផគ្កាម ិតូបតថមភ អនីតិជន និងជន្នកេ័យ (CC#1217)។ មុខ្ង្ហរ និងសិទ្ធិអំណាច្បរបស់អាកគ្បតិបតតិមតកសាសន៍ )ផគ្ជើសតំាងបនត( ៖ អាក

គ្បតិបតតិមតកសាសន៍ មានសិទ្ធិ និងករណីយកិច្បចកាុងការគ្គប់គ្គងមត៌ក និងផ វ្ើសកមមភាព ចំាបាច់្បផែើមបីគ្បតិបតតិមតកសាសន៍ មានន័យថា អាកគ្បតិបតតិមតកសាសន៍ អាច្បសងកាតពវកិច្បច ននមត៌ក ឬមាច ស់បំណុែរបស់មតកជន អាច្បទាមទារឱ្យអាកគ្បតិបតតិមតកសាសន៍ផនាោះ សង បំណុែផនាោះបាន ឬគ្បសិនផបើផៅកាុងមតកសាសន៍មានអច្បច័យទាន អច្បច័យោភី អាច្បទាមទារឱ្យអាកគ្បតិបតតិមតកសាសន៍ អនុវតតអច្បច័យទានផនាោះ ្ងចែរ។

មួយវញិផទ្ៀតអាកគ្បតិបតតិមតកសាសន៍ គ្តូវផ្វើបញ្ា ីសារផពើភ័ណឌ ននគ្ទ្ពយសមបតតិ ផោយមានវតតមានរបស់សនតតិជន ផ ើយគ្បគែ់បញ្ា ីផនាោះផៅឱ្យសនតតិជន ផោយោម នការយឺតយ៉ា វ និងផៅផពែចែែមានវតតមានរបស់អាកគ្បតិបតតិមតកសាសន៍ សនតតិជនពំុអាច្បចាត់ចច្បងមត៌ក ឬផ្វើសកមមភាពរារាងំែែ់ការគ្បតិបតតិមតកសាសន៍បានផ ើយ។ អាកគ្បតិបតតិមតកសាសន៍គ្តូវផ្វើសកមមភាពចំ្បផពាោះមត៌កចែែខ្ាួនទ្ទួ្ែអាណតតិ និងគ្តូវមានអានុភាពចំ្បផពាោះសនតតិជន មានន័យថា ផបើអនុវតត (អាកតំណាងរបស់សនតតិជន) សនតតិជនបានបំផពញអច្បច័យទានផោយអាកគ្បតិបតតិមតកសាសន៍ ផនាោះផគវាយតនមាថា សនតតិជនបានបំផពញករណីយកិច្បចអច្បច័យទាន ផោយរាប់បញ្ចួ ែទំាងសកមមភាពបណតឹ ង ផ តុផនោះផបើមានបណតឹ ង សនតតិជនគឺជាតំណាង។

ផែើសពីផនោះផៅផទ្ៀត ផបើោម នមូែផ តុចែែពំុអាច្បផជៀសវាងបានផទ្ អាកគ្បតិបតតិមតកសាសន៍ ពំុអាច្បឱ្យតតិយជនអនុវតតភារកិច្បចជំនួសខ្ាួនផ ើយ ផែើកចែងចតមតកជនបានបង្ហា ញឆនទៈផ្េងផៅកាុងមតកសាសន៍។ ផបើតតិយជនអនុវតតភារកិច្បចរបស់អាកគ្បតិបតតិមតកសាសន៍ អាកគ្បតិបតតិមតកសាសន៍ផនាោះ គ្តូវទ្ទួ្ែខុ្សគ្តូវចំ្បផពាោះអច្បច័យោភី និងសនតតិជន គ្បសិនផបើ មានការខូ្ច្បខាត (ការសងសំណងននការខូ្ច្បខាត ជាអាទ្ិ៍)។

កនគ្មរបស់អាកគ្បតិបតតិមតកសាសន៍ ៖ អាកគ្បតិបតតិមតកសាសន៍ អាច្បទ្ទួ្ែ កនគ្មចែែមានកំណត់ផៅកាុងមតកសាសន៍បាន ផបើផៅកាុងមតកសាសន៍ ពំុបានកំណត់កនគ្ម ផនាោះផទ្ តុោការគ្តូវកំណត់ចំ្បនួនកនគ្មរបស់អាកគ្បតិបតតិមតកសាសន៍ តាមពាកយសំុរបស់អាក គ្បតិបតតិមតកសាសន៍ ផោយពិចារណា ភាពសមរមយផៅកាុងការបង់កនគ្ម សាថ នភាពននមត៌ក ទំ្នាក់ទំ្នងរវាងមាច ស់បណាត ំ និងអាកគ្បតិបតតិមតកសាសន៍ រាប់បញ្ចូ ែទំាងសាថ នភាពផ្េងៗ។



ផសា យុននការគ្បតិបតតិមតកសាសន៍ ៖ ផសា ុយពាក់ព័នធនឹងការគ្បតិបតតិមតកសាសន៍ជាបនទុកននមត៌ក ប៉ាុចនតមិនអាច្បបនថយភាគបគ្មុ�

សញ្ញាណនៃសៃតតិម្ម - JICA · 2018. 2. 9. ·...

Documents

Transcript of សញ្ញាណនៃសៃតតិម្ម - JICA · 2018. 2. 9. ·...