Fen ve Teknoloji dersi notları 1 - WordPress.com...Fen ve doğa konuları hakkında asgari düzeyde...
Transcript of Fen ve Teknoloji dersi notları 1 - WordPress.com...Fen ve doğa konuları hakkında asgari düzeyde...
Ders1Ders2Ders3Ders4
EĞİTİMDEPROGRAMGELİŞTİRMEVEBAZIFENVETEKNOLOJİPROGRAMLARI
Giriş
o Bireyselprogramlarımız.o Hükûmetlerinyürüttükleriprogramlarkalkınmaplanlarıo Programaslındabirişletimsistemi(dos,Linux,MacOs,Windows)o İşletimsistemi,bilgisayardonanımınındoğrudandenetimiveyönetiminden,temel
sistemişlemlerindenveuygulamaprogramlarınıçalıştırmaktansorumluolansistemyazılımıdır.
o Bubağlamdaokulunişletimsistemideprogramlardır.o Olmazsasisteminsağlıklıişlemesisözkonusuolamaz.o ProgramNedirProgramkelimesisözcükkaynağıolarakbelirlişartlaravedüzenegöre
yapılmasıöngörülenişlemlerinbütünüanlamınageliro Yapılacakbirişinbölümlerini,bubölümlerinsırasınıvezamanınıgösterenplanlama
şeklinedönüşmüştür.o Öyleyseöğretmenadaylarının,veöğretmenlerinprogramınveprogramgeliştirmenin
yürütmeninvedeğerlendirmeninnasılbirsüreçolduğuhakkındabilgilendirilmesigerekmektedir.Budersimizde
o Programgeliştirmeyleilgilitemekkavramlarınanlaşılmasıo Planlama,geliştirme,yürütmevedeğerlendirmesüreçlerininanlaşılmasıo Geçmiştengünümüzefeneğitimindegeliştirilenprogramlarıntemelözellikleri
açısındananlaşılmasıo FenveTeknolojiöğretimiprogramınıntanınması
Programgeliştirmesüreci
o Enkısaşekliyleprogramgeliştirmebelirlenenhedeflereulaşmanınenkısayolharitasıdır.
o Programgeliştirmebirsüreçtir.
o Programgeliştirmebirplanlamailebaşlarfakatöncekiveyamevcutprogramınbirdeğerlendirilmesiilebaşlar.Yürütülmekteolanprogram.
o Programgeliştirmepahalıveyoğunemekisteyenbirsüreçtir.o Ekipçalışmasıistemektedir.
Programplanlamadatemelöğeler
o Öğrenmeninasılgerçekleştiğinedairbilgilerinsüreklideğişmesi.
o Bunlarınteoriolarakkalmasıbilimselbiryasaolarakkabuledilememesi(Davranışçı
öğrenmeteorisi,bilişselöğrenmeteorisi,yapılandırmacıöğrenmeteorisi)
a) Araştırılacakkonular.
Ø Psikologlarınaraştırmabulguları
Ø Endüstrileşmeninetkileri
Ø 19yüzyılınikinciyarısına20.YüzyılınilkyarısındaAmerikaveAvrupa’daeğitimve
öğretimplanlamalarındayeniliklerinortayaatılmasınanedenolmuştur.
Ø 1925densonraeğitiminamacıveyöntemlerikonusundadeğişikfikirlerisavunan
düşünceakımlarıoluşmayabaşlamıştır.
Ø Eğitimprogramlamadadeğişikdüşüncelerinanafarklılıklarışusorularüzerinde
yoğunlaşmaktavetartışılmaktadır.
Neiçineğitim?(Buprogramlaulaşılmakistenehedeflernelerdir.)
Kimiçineğitim?(Buprogramlarkimehizmetetmeli)
Hangiyollarlaeğitim?(Etkiliöğrenmeiçinetkinyolhangisidir)
Programplanlamadadikkatealınacakdörttemelalan
1.sosyaletkenler.
2.bilgininişenişi
3.İnsanınbüyümesivevegelişimi
4.Birsüreçolaraköğrenme
1. Sosyaletkenler
Ø 20yüzyılınbaşlarındataşımacılık,endüstriyelüretimalanındakigelişmelergerekse
telekominasyonalanındakiyeniliklerbasitköyedayalıbirhayatsürenbirçokbirimde
birandabüyükdeğişiklerinolmasınanedenolmuştur.
Ø Genelanlamdaeğitimedeetkietmişveokulsisteminebakışıveondanyararlanma
arzularınıetkilemiştir.
Ø Değişiklerindüzenliolması,aşırılıklarınveyakültürelalandayozlaşmalarınolmaması
içinokullarınbukontrollügeçişeimkânvermesigerekmektedir.
Ø BizimülkemizdeIIdünyasavaşınagirmemizerağmenonunetkilerinihissedenbir
toplumsalyapıyasahiptik.
Ø Tarımvehayvancılığadayalıbirhayatfelsefesiyaygındı.
Ø Ailelerokulagöndermeyerinesahipolduklarıişlerdeçalıştırmaktaidiler.
Ø Günümüzdeailelerinvegençlerinhayatfelsefesideğişmişdahaiyibireğitimesahip
olmadahaiyigelirgetirenişleresahipolmaarzusuoluşmuştur.
Ø ÖncedensanatkârlıkhâkimmişÜlkemizdebukültürüyanlışoluşturmuşuzeğitimi
rahatmaaşalınanfazlaçalışılmayıgerektirmeyenişlerstatüsünesokulmuştur.
2. Bilgininişlenişi:
Ø Sosyaldeğişmelerprogramplanlamaüzerineetkilerininyanısıragünümüzdekiaşırı
bilgiyoğunluğuvegünbegünkatlananbilgiişlenmesiniaktarılmasını
zorlaştırmaktadır.
Ø Bilgininartışındakiivmeçokbüyükoranlardaartışgöstermektedir.
Ø Bilgilerinseçilmesi,organizeedilmesi,uygunluğu,sunuluşuvedeğerlendirilmesi
güçleşmektedir.
Ø Okullardane?Nekadar?Nasılöğretilmeli?
Ø Bukadarbilgibirikiminiuygunşekildeişleyipokulprogramalarınayansıtamazsak
gelecekaçısındanyenibilgiüretimingarantialtınaalamayız.
Ø Eğitimplanlamacılarbuproblemlebaşetmekiçinyenistratejilergeliştirmektedirler.
Brunerbukonudabilinenbütünbilgilerindeğilsadecetemelkavramlarınöğretilmesi
gerektiğiniayrıcaöğrencininyenibilgilerinasılulaşacağınıveöğreneceğiniöğretilmesi
gerektiğinisavunmaktadır.
Ø Bilgininplanlamasındadiğerbirboyutgeleceğeyönelikcidditahminlerinyapılmasının
zorunluluğudur.
o Konubağımlıbirprogramınyeterliliğişüphelidir.
o Bazıaçılardangenelekselbilgiveyöntemlerbireyinufkundaraltabilir.
o Çokboyutludüşünceyesahipveüreticigeliştiriciyeteneklerledonatılmasıiçin
yeniyaklaşımlaraihtiyaçvardır.
Eğitimingeleceğebakışaçısıyetersiziseveyaeğergençlereverileneğitimolnları
geleceğehazırlamıyorsaokulkısırbirdöngüiçerisinegirecektir.
İnsanınbüyümesivegelişimi:
Ø Dikkatealınmasıgerekendiğertemelbirkonuiseinsangelişimidir.
Ø İnsangelişimihakkındakibilgilereğitimsisteminin,okulöncesieğitim.Özeleğitim,
zorunlueğitimveliseeğitimigibibölümlereayrılmasınısağlamıştır.
Ø İnsangelişimiüzerineyapılançalışalaröğrenmeteorilerinintemellerini
oluşturmaktadır.
Ø Uzunzamansürengözlemleryaşilebüyümenintahminisınırlarınıbilmemizi
sağlamıştır.
Ø Gelişmişülkelerdekiçocuklarfizikselerişkinliğediğerçocuklardandahaerken
ulaşmaktadırlar.(dahaiyibeslenme,iyisağlıkhizmetleri)
Ø Okulçağısüresincezihinsel,sosyalveduygusalgelişimhakkındakibilgilerdahaaz
kesinliktedir.
Ø Piagetzihinselgelişimiyaşabağlıbirbirinitakipedendörtbasamaktansöz
etmektedir.Piaget’indışındaVigostsky,Bruner,GagneAusebelzihinselgelişim
üzerineteorilerüretenvegelişimlerinisağlayanbilimadamlarıdır.
Birsüreçolaraköğrenme
Eğitimplanlayıcılaryeniprogramhazırlamasürecindeaşağıdaverilenplanlama
ilkelerinidikkatealmalıdır.
1. Gelişmeninbiyolojiktemellerideğiştirilebilir.Genlerüzerindeçalışma
2. Fizikselolgunlukyavaşlatılabilirveyahızlatılabilir.(beslenmeşekliveyaşanan
ortamkoşulları)
3. Zihinselgelişmegüdülenebilirveyönlendirilebilir.
4. Öğrenmeüzerinekültüreletkilerkontroledilebilirveyaözendirilebilir.Ezbercilik
geleneği,dersçalışmaşekillleriveyayaparakyaşayaraköğrenmegibi.
BazıFenveTeknolojiProgramları
Yabancıülkelerdegeliştirilmişveülkemizdedebazılarıuygulanışprogramlar.
1. FenMüfredatçalışması:
5-12yaşarasıöğrencileriçingeliştirilmiştir.
Temelamaçbilimselbilgininkullanımalanlarıhakkındahaberdaretmek.
Fenvedoğakonularıhakkındaasgaridüzeydebilgisahibiolmalarını
sağlamak.
Fenveteknolojiokuryazarlığıhedeflenmiş.
Madde,değişim,canlılarvekorunumkavramları,izafiyetenerji,denge,
hareketgibikonularelealınmıştır.
2. Proje2061.
Mevcutprogramlarınyenidenyapılandırılmasınıvefenbilimleriöğretimindeyenibakışaçılarınınkazandırılmasıgerektiğinisavunmaktadır.
Bilimselokuryazarlığıöneminedeğinmiştir.Programşutemellerüzerineoturtulmuştur.
Doğaldünyayaaşinaolmak. Anahtarkavramlarıvefenbilimleriprensiblerinianlamak. Fenbilimleri,matematikveteknolojininbirbirinebağlıolduklarıfarkınavarmak. Fenbilimleri,matematikveteknolojinininsaneseriolduğuvesınırlılıkarınınfarkındaolmak.
Bilimseldüşünmeüzerineyeterlilikkazanmak. Bilimseldüşünmeyetisinibireyselvesosyalproblemleriiçinkullanmak. Gerçeklerin,kavramlarınveformüllerinbirlistehalindeöğrencilereöğretilmesinikabuletmektedir.
3. Fenöğretimindeyeniyaklaşımlar.
Temeldayanaknoktaları. Bilimveteknolojidekideğişkenlerianlayabilme. Bilimseldüşünceyesahipbireyleryetiştirmek. Fenilgiliçalışmalarıyapabilmelerineimkânsağlayacakortamlarasahiparaçgereçaçısından. Araştırmatemellibirprogramdır. Öğrencileroluşturduklarıprojelerileetkiöğrenmelergerçekleşmektedir. Üstünyetenekliöğrencilerinkendilerinigösterebilecekleriortamlarsunmaktadır. Çokboyutludeğerlendirmeyöntemelersunmaktadır.
4. Fen,sağlıkveteknolojideilerlemeciyaklaşımlar(DASHK6)
1987yılındageliştirilmişbirprojedir. Temelamabütünöğrencilerinfenöğretimiylemeşguletmektir. Öğrencilerherbirdersiçinürünlerüretirler.
Öğrencilerinkendilerinideğerlendirebileckeleriyöntemlersunmaktadır. Öğrencizamanının%75-80ninideneylegeçirir. 650denfazlaetkinlikileöğrencilerinfen,teknolojivesağlıkdakitemelkavramvebecerilerinyapılandırılmasınıdesteklemektedir.
Fenbilimlerinherkesiçinanlamayauygunolduğufelsefesinisavunmaktadır.
5. Galaksisınıf(K-5)
1990daAmerikadageliştirilenbirprogramdır.
Temelamaçilköğretimokullarınaöğretimmateryalleriveöğretmenlererehbermateryallergeliştirmektir.
Galaksisınıflarıteknolojikolarakgelişmişİnternetbağlantısıolansınıflardır. Öğrencimerkezlibiryaklaşımdır. Konularınanlatımındabaşlangıçta15dakikalıkbirvideogösterimiyapılmaktadır.
Öğrencilerbuvideoileilgilisorularsorarlar. Etkinlikliklerlesorularıncevaplarıbulunmayaçalışılır. Öğrencikatılımı,araştırmlar,tartışmalarvebunlargibiaktifyöntemlerenüstseviyedefaydalanılır.
Öğrencileryaptıklarıetkinliklerivebuluşlarıinternetyoluyladiğeröğrencilerlepaylaşırlar.
6. Fenprogramıgeliştirmeçalışması:
Ptojedetemelamaçbilimselokuryazarlığıgeliştirmek,fenkavramlarınınişlevselliğiniartırmak,öğrencilerearaştırmacıbirruhkazandırmak.
Buamacaulaşmakiçin Materyalmerkezlibiryaklaşımsunmaktadır. Öğrencilerçoğunluklaserbestvebazenöğretmenrehberliğindeözelhazırlanmışmateryalleribecerileriylekullanırlarvegözlemyaparlar.
Çocuğungözlemerininaçıklanmasıbilimselkavramlarlayapılmaktadır. Öğretmeninirolümateryalhazırlamakveöğrenciaraştırmalarınarehberliketmekveöğrencigelişimineyakınbirgözlemciolmaktır.
Değerlendirmetestlerledeğilsüreklideğerlendirmelerleyapılmaktadır.
Ders2
YeniFenveTeknolojiÖğretimprogramınıniçeriği
Yeniprogramdaüçtüröğrenmealanıbelirlenmiştibunlar
Tutumlarvedeğerlerkazanımlarıile
Dikkatinivermevesürdürme
Tepkidebulunma,karşılıkverme
Değerverme
Yaşamatarzınıgeliştirmeamaçlanmıştır.
BSB(bilimselsüreçbecerilerikazanımlarıile;
Gözlemyapma
Sınıflama
Ölçmevesayılarıkullanma
Uzayvezamanilişkilerinikullanma
Öncedenkestirme
Hipotezkurma
Değişkenleribelirleme
Kontroletme
Modeloluşturma
Deneydüzenlemeveyapmagibibecerileraçıklanmaktadır.
Fenteknolojitoplumveçevre(FTTÇ)kazanımlarıile
Fenvefennindoğasınıanlama
Teknolojiyianlama
İnsantoplumvefenarasındakiilişkiyikurabilme
Fenveteknolojiyiilişkilendirebilme
Öğrencilerinmevcutproblemlerkarşısındabasitteknolojiktasarımlaryapmaları
istenilmektedir.
Öğrencilerinteknolojitasarımbasamaklarınıanlamalarıistenir.
Öğrenme nedir?
Büyüme ve yaşa atfedilmeyecek yaşantılar sonucunda davranış ve
tutumlarda meydana gelen nispeten kalıcı etkisi uzun süre değişimlerdir.
Öğrenmede değişen ne????
İnsan ve hayvan arasında öğrenmedik fark?
Diğer bir tanım tekrar ve yaşantı yoluyla organizmanın davranışında
meydan gelen oldukça kalıcı değişiklikler.
Bilişsel kuramcılara göre öğrenme zihinsel bir süreçtir. Zihne ulaşılan
bilgilere anlam verilmesi gerçekleşmektedir.
Bu anlam verme
Öğrencinin deneyime
Önceki var olan bilgilerine
Sahip olduğu kültüre,
Öğrenmenin gerçekleştiği etkileşimin doğasına,
Öğrencini bu süreçteki rolüne etkinliğine bağlı olarak değişmektedir.
Öğrenme ürünü davranışlar bilişsel, duyuşsal ve psikomotor olmak üzere üç
bölüme ayrılmaktadır.
Bilişsel alandaki beceriler
Bilgiden doğan zihinsel yetenekleri kapsar.
Bilişsel öğrenme kavramlar,
Prensipler, kanunlar, teoriler ve
Problem çözme süreci ile ilgili bilgilerin öğrenilmesini kapsar.
Farklı konularda elde edilen bilgiler bilişsel ağırlıklı olan öğrenmelerdir.
Duyuşsal alandaki davranışlar.
İlgi, tutum, niyet, inanç, his ve değer verme ile ilgili kavramların bireylerde
değişimini kapsar.
Çevremizdeki nesnelere olaylara karşı gösterilen sevme, korkma gibi
duygularda duyusal öğrenmelerin ürünüdür.
Psikomotor(devinişsel) alandaki davranışlar ise
Yürüme, koşma kalem tutma, yazma, konuşma, el ve göz becerileri, duyu
organlarının koordineli bir şekilde kullanılması,
Laboratuvar araç ve gereçlerinin kullanılması
Deney düzeneklerinin kurulması gibi pratik becerilerinin geliştirilmesi gibi
bireylerin organlarını eğitim öğretimde kullanılması ile ilgili becerilerin
geliştirilmesini kapsar
Kaynak bilgiyi değişik formlarda ve değişik yollarla ihtiyaç duyulan kişiye
aktarır.
ÖĞRENME KURAMLARI VE FEN BİLİMLERİNDEKİ UYGULAMALARI
Yaşantı nedir?
Bireyler doğuştan itibaren çevre ile ilk zamanlar anne ve baba ile etkileşim
daha sonra arkadaş öğretmenler ile etkileşim sonucu beceri tutum ve değerler
kazanmaktadırlar. Bunların tamamına yaşantı denmektedir.
Öğrenmenin temelini bu yaşantılar oluşturmaktadır.
Temiz olarak dünyaya gelirler.
İnsanlık için çok önemli olan öğrenme olgusu geçmişten günümüze kadar
eğitimciler tarafından farklı şekillilerde tanımlanmış açıklanmaya çalışılmıştır.
Öğrenme kuramı nedir?
Öğrenmenin nasıl gerçekleştiğini açıklamak üzere değişik fikirlere inanışlara
sahip olan eğitimciler ve psikologlar farklı bakış açılarıyla öğrenmeyi ele almış
ve birçok kuram geliştirmişlerdir.
Sayısız öğrenme teorisi ortaya atılmıştır.
Öğrenme teorileri okuldan bağımsız oluşturulduğunda teorilerle okul ortamının
bileştirilmesi ilişkisinin kurulması zor bir süreçtir.
Okullardaki temel amaç hedef kitle öğrencilerin eğitilmesi ve eğitiminde temel
amacı öğrenmenin meydana gelmesini sağlamak olduğuna göre okullardaki
öğretim faaliyetlerinin düzenlemesinde öğrenme teorilerinden faydalanılması
kaçınılmazdır.
Öğretim programları geliştirilirken kabul edilen benimsenen öğrenme
kuramının temel ilkeleri esas alınarak hazırlanması gerekmektedir.
Öğretme nedir?
Öğrenmenin kolaylaştırılması
Öğrenmeye rehberlik edilmesi
Öğrenene öğrenmeye gerçekleştirmede yardımcı olunması süreci olarak ifade
edilmektedir.
Öğretme öğrenmeye rehberlik etme olarak düşünebiliriz.
Gagné (1988, s.2) öğretmeyi; bireyde öğrenmeyi başlatmak, harekete
geçirmek ve desteklemek için tasarlanan etkinlikler kümesi olarak
tanımlamaktadır.
Siz hiç kimseye bir şey öğretemezsiniz, yalnız ona kendisinin keşfedebilmesi
için yardım edebilirsiniz. Galileo
“Öğretmek demek yalnız nispeten önemsiz bir şey olan olgulara ilişkin bilgileri nakletmek
değil, düşünmeye ve okumaya yönlendirmek ve olgular üzerinde kafa yormaya teşvik etmek
demektir”. P. B Medawarn
Neden Öğretmeye ihtiyaç duyulur?
Bilimsel ve teknolojik meydana gelen değişimlerden ve sahip olunan bilgi
birikiminden haberdar edilmesi,
Bireylerin bilimsel okuryazar haline getirilmesi gerekir.
Mevcut bilgi birikimi planlı, programlı ve sistemli olarak önceden belirlenen
hedefler doğrultusunda okullarda gerçekleştirilen eğitim faaliyetleri ile bireylere
sunulur.
Bu süreçte öğretmenler çeşitli etkinlikler ile bireylere sunulur.
Bu süreçte öğretmenler çeşitli etkinlikler ile öğrenmeye yardımcı olur.
Öğrenme bir aracıya ihtiyaç duymadan da gerçekleşebilir mi???????
Öğrenme ihtiyaç duymadan bireyin etrafındaki uyarıcılara anlam vermesi
sonunu oluşacağı gibi direk bir kaynaktan alınması şeklin dede gerçekleşebilir
Öğretme ile öğrenme kavramı birlikte kullanılan iki kavram olduğu için öğretme
süreci sonunda mutlaka bir öğrenmenin gerçekleşmesi gerektiği düşüncesi
vardır.
Bu düşünce çoğu zaman doğru olmakla birlikte, öğrenme ve öğretme süreçleri
birbirinden bağımsız olarak da devam edebilir.
Bazen öğretme etkinlikleri olmadan öğrenmeler gerçekleştiği gibi süreç
sonunda öğrenmenin meydana gelmediği öğretme faaliyetleride
olabilmektedir.
Öğretme okul ortamıyla sınırlı değildir.
Bireyde davranış değişikliği meydana getirmek amaçlı bir grup tarafından,
bilgisayar televizyon ve radyo ve video gibi materyallerle de
gerçekleştirilebilirler.
Bilginin her gün artması ve derinleşmesi toplumu oluşturan bireylere bu bilgi
birikimini öğretmek değil bilgiye ulaşım yollarını öğretmenin önemini
artırmaktadır.
Öğretim modelleri nedir?
Öğrenme teorilerinin sınıf ortamında uygulanmasına yönelik olarak öğretim modelleri geliştirilmiştir.
Öğrenme kuramlarının kavramsallaştırmak için öncelik olarak öğrenmeyi bilmek gerekir.
Eğitim kurumu nedir nasıl tanımlarız?
Öğretme faaliyetlerinin önceden belirlenen hedefler doğrultusunda istendik
davranışların kazandırılması amacıyla düzenlendiği yerler ise eğitim
kurumlarıdır.
Öğretim nedir?
Okullarda yapılan bilinçli, kontrollü, amaçlı, planlı, ve örgütlenmiş etkinlikler
yoluyla öğrenmeye sağlamaya çalışma sürecidir.
Öğrenmeyi sağlamak üzere öğrencinin yaşantı süreçlerinin kontrol altında
tutulmasıdır.
“Öğretim, öğretmenin çevre, ortam yaratarak, öğrencilerin amaçlar yönünde davranışlar geliştirmesine yardım etmesidir.”
“Öğretim, öğrenmeyi kolaylaştıracak etkinlikleri düzenleme, gerekli araç ve
gereçleri sağlama ve rehberlikte bulunma eylemidir.”
Öğretim Zor ve karmaşık bir süreçtir
Gelişmiş bir becerinin
İyi bir planlamanın
Dikkatli bir hazırlığın
Sistemli bir uygulamanın ürünüdür.
Öğrenme, öğretme ve öğretim kavramları birbiriyle ilişkili olana ve birlikte
kullanılan kavramlardır.
Öğretme ve öğretim bireyde davranış değişikliği meydana getirmek amacıyla
yapılan faaliyetleri içerir ve her ikisinde amaç öğrenmenin gerçekleşmesidir.
Öğretme öğrenene öğrenme faaliyetlerini gerçekleştirmesinde yardımcı olma
faaliyetleri olarak tanımlanmakta olup, planlı programlı olmayı
gerektirmezken, öğretimde planlılık önemlidir.
Eğitim ve öğretim faaliyetlerinin amacına ulaşması için öğrenmenin
gerçekleşmesi gerekmektedir.
Ancak öğretimin etkili olması için öğrenmenin nasıl gerçekleştiğinin bilinmesi
gerekmektedir.
Gerçekleştirilmesi düşünülen öğretim etkinliklerinin planlanmasında
öğretmenlerin öğretim sürecinin doğasını bilmeleri ve öğrenmeyi açıklamak
amacıyla kullanılan öğrenme kuramlarından haberdar olmaları önem
taşımaktadır.
Öğrenme kuramı ne demektir? Fen eğitimindeki önemi nedir?
Fen bilimlerindeki meydana gelen gelişmeler ve yenilikler teknolojik gelişmeyi ve kalkınmayı hedeflediği için okullarda sunulan fen eğitiminin geliştirilmesi ve öğretmen niteliğinin yükseltilmesi önem taşımaktadır.
Sınıflarda etkili ve verimli öğretim gerçekleştirilebilmesi büyük oranda yeni öğrenme ve öğretme yaklaşımlarının bilinmesine bağlıdır.
Öğrenmeni nasıl meydana geldiğine dair birçok kuram ortaya atılmıştır.
Fen öğretiminde en çok kulllanılan
Jean Piaget,
Jerome Bruneri
Rober Gagne ve
David Ausebel tarafından gerçekleştirilen kuramlardır.
Son zamanlarda piagenin öğrenme kuramının uygulanma biçimi olan Öğrenme halkası, yapısalcı veya bütünleştirici öğrenme kuramı ve çoklu zeka kuramı ortaya atılmıştır.
Özellikler yapısalcı öğrenme kuramı öğrenmenin nasıl gerçekleştiği açıklamada en çok kullanılan kuram haline gelmiştir.
Jean Piaget’in Öğrenme Kuramı
Öğretimin planlanmasında cevaplanması gereken en önemli soru öğrencinin
amaçlanan eğitimi alamaya elverişli bir bilişsel gelişim düzeyine sahip mi,
Eğer planlanan eğitim öğrenciye kazandırılacak davranışlar açısından
çocuğun seviyesinin üzerinde ise çocuk başarısız olacaktır.
Öğrenicinin hangi yaşta hangi özelliklere sahip olduğunun bilinmesi, verilecek
eğitimin hedefleri, içeriği ve kullanılacak yöntemlerin belirlenmesinde
öğrencilerin düzeylerine uygun seçilmesine olanak sağlar.
Bu nedenle bilişsel gelişimin ne anlama geldiğinin ve bilişsel gelişim
evrelerinin özelliklerinin bilinmesi önemlidir.
Bilişsel gelişim: Düşünme ve kavrama sisteminde ortaya çıkan gelişme ve
değişmeler şeklindedir.
Piage bilişsel gelişimle ilgili kuramını geliştirirken pek çok çocuk üzerinde
yaptığı gözlemlerden ve bilimsel araştırmalardan elde ettiği verileri kullanmış
yaptığı gözlemler sonucu çocukların dünyasının çocukların dünyasından çok
farklı olduğunu bulmuş.
Yaptığı araştırmalar sonucu bilişsel gelişimin yaşa bağlı bir süreç olduğunu
öne sürmesine sebep olmuştur.
Piaget bilişsel gelişimin birbiriyle ilişkili dört faktörden etkilendiğini ifade
eder. Bu faktörler
Olgunlaşma: Bazı bireyler diğerlerine göre daha hızlı olgunlaşırlar.
Olgunlaşma insan gelişiminin dolayısıyla bilişsel gelişimin sınırlarını belirler.
Deneyim (yaşantı): bireylerin bazı kavramlarla ilgili geçirecekleri aktif
yaşantılar onların dünyayı anlamaları için gerekli bilgileri geliştirmelerini sağlar.
Kültürel aktarım (sosyal etkileşim): Bireylerin çevrelerindeki insanlarla bir takım
yaşantılar geçirmeleri ve onlarla etkileşim içerisinde bulunmaları sırasında pek
çok kavram ve ilke öğrenirler.
Dengeleme: zihin doğal haliyle dengededir. Yeni bilgiler farklı durumlar bu
denge durumunu bozar. Öğrenilen bilgiler dengesini bozar. Sonra zihin ilişkiler
kurarak bu denge ortamını tekrar sağlar.
Dengeleme süreci bazılarında kolay bazılarında ise zor olmaktadır. Dengelem
süreci ne kadar kolay olursa zihinsel gelişim o kadar hızlı olur. Değişime ayak
uydurmak.
Bilişsel gelişim yaşla birlikte bu süreçlerde meydana gelen
değişmelerdir.
Piaget bu değişmelerin(bilişsel gelişimin) doğumdan başlayarak yetişkinliğe
kadar ilerleyen dört aşamada gerçekleştiğini ileri sürmektedir. Birbirine girmiş
aşamalardan oluşmaktadır.
Bu aşamalardan her birisinde sahip olduğu özellik daha sonra gelen
dönemlerde de devam eder.
Ayrıca bir dönemde taşınması gereken özelliği kazanamayan bir bireyin üst
döneme de geçmesini de zorlaşmaktadır.
1. Duyusal Hareket (devinim)dönemi:
Doğumdan iki yaşına kadar olan dönem,
Sözel olmayan davranışlar gösterir.
Duyular ve motor faaliyetleri yoluyla dış dünyayla ilişki kurar.
Dönem ilerledikçe çevresinde olanları ve kendisinin çevresinde farklı olduğunu keşfetmeye başlar.
Bebeğin duyu organlarının farkına varması ve onu istediği şekilde kullanmayı öğrenmesidir.
Dönem sonunda yürümeye karmaşık olmaya zihinsel işlemler gerçekleştirir.
2. İşlem öncesi dönem
İki yedi yaş arasını okul öncesi dönemi kapsar.
Dönemin en belirgin özelliği çocuğun ben merkezli bir düşünceye sahip olmasıdır.
Çocuklar kendi düşüncelerinin tek olduğunu başkalarının da farklı düşüncelere sahip olduğunu anlayamazlar.
Dünyanın kendi etraflarında döndüklerini zannederler.
Kendisini başkasının yerine koyamadığı için kendisinin bildiğini herkesin bildiğini veya gördüğünü zanneder.
3. Somut işlemler dönemi
7-11 yaşa arasını kapsar
İlköğretimini ilk kademesini kapsar.
Çocuklar olayları diğer insanların gözünden görmeye alışır.
Çocuğun sınıflama, sıralama, karşılaştırma becerileri gelişir.(Yaz)
Nesneleri ve eşyaları renk, uzunluk, yapıldığı madde gibi farklı özelliklerine göre sıralayabilir (Yaz)
Bu dönemde çocuğun kazandığı en önemli özellik korunum dur.
Korunum maddenin görüntüsünde meydana gelen değişime rağmen nitelik ve niceliğinde değişimin olmamasıdır.
.
4. Soyut işlemler dönemi
En üst düzey bilişsel gelişim dönemidir.
11 yaş ve üzerini kapsamaktadır.
Bu dönemde bireyde ayırt etme,
Değişkenleri belirleme ve kontrol etme,
Hayal kurma,
Soyut kavramları algılayabilme gibi becerileri geliştirirler,
Genelleme,
Tümden gelim,
Tümevarım gibi zihinsel işlemler gerçekleştirebilirler.
Birey kendi düşüncelerini eleştirir.
Başka fikirlerle kendilerininki karşılaştırıp kendi yargılarının doğruluğunu yoklayabilirler.
Bir probleme değişik şekillerde çözüm yolu sunabilirler.
Çocuklarda hipotez kurma,
Olasılıklı düşünme,
Değişkenleri belirleme,
Kontrol etme,
Oranlı düşünme,
Korelasyonel düşünme gibi beceriler gelişir.
Çocuk mantık kurallarına uygun çıkarsamalarda bulunur.