Fen ve Teknoloji Dersi...Fen ve Teknoloji Dersi Malzeme Bir yada birkaç tanesini bir araya...
Transcript of Fen ve Teknoloji Dersi...Fen ve Teknoloji Dersi Malzeme Bir yada birkaç tanesini bir araya...
Fen ve Teknoloji Dersi
MADDEYĠ TANIYALIM
Hazırlayan: B. Rabia Aslan
Fen ve Teknoloji Dersleri
Madde,Cisim, Malzeme,EĢya Maddenin Özellikleri
Maddenin Hal DeğiĢtirmesi
Maddenin Halleri
Fen ve Teknoloji Dersi
Madde
•Uzayda yer kaplayan kütlesi ve hacmi olan her varlığa madde denir.
•Örnek: demir, bakır, taĢ, toprak, altın vb.
Fen ve Teknoloji Dersi
Cisim
Maddelerin Ģekil almıĢ haline cisim denir. Demir maddedir. Demir makas, cisimdir. Cam bir maddedir. Cam ampul bir cisimdir.
Fen ve Teknoloji Dersi
Malzeme
Bir yada birkaç tanesini bir araya getirdiğimiz ve bir tüketim maddesine dönüştürdüğümüz maddeler malzemeleri oluştururlar. Un, tuz, su, maya gibi maddeler ekmeği oluşturan; kereste, çivi, tutkal gibi maddeler masayı oluşturan; çimento, kum, su gibi maddeler betonu oluşturan malzemelerdir.
Fen ve Teknoloji Dersi
EĢya
• Evlerimizde, okulumuzda ve daha bir çok yerde kullandığımız koltuk , halı, sandalye, çanta, kalem, silgi, ayakkabı, gömlek gibi cisimler birer eĢyadır.
Fen ve Teknoloji Dersi
Alet
Maddeleri Ģekillendirmek, bir el iĢini yada onarımı gerçekleĢtirmek için özel olarak yapılmıĢ cisimlere alet denir.
Pense, tornavida, çekiç, tığ, oklava, kepçe birer alettir.
Fen ve Teknoloji Dersi
Maddelerin Özellikleri
Maddeler yapılarına göre bazı özellikler gösterirler. Mıknatıslık, suda batma yada yüzme özelliği maddelerin bu özelliklerindendir.
Fen ve Teknoloji Dersi
MIKNATISA ÇEKĠLME
Mıknatıs demir, kobalt, nikelden yapılan maddeleri kendine çeker. Bu tür maddelerden yapılan çivi, toplu iğne, ataç raptiye gibi maddeler mıknatıs tarafından çekilirler. Ağaç, cam, alüminyum, kauçuk gibi maddeler mıknatıs tarafından çekilmezler. Mıknatıs demir dürü maddeleri çeker.
Fen ve Teknoloji Dersi
SUYU ÇEKME-ÇEKMEME ÖZELĠĞĠ
Bazı maddelerin su gibi sıvı maddeleri emme özelliği vardır. Bu durum maddelerin gözenekli bir yapıya sahip olmasından kaynaklanır. Sünger, el bezi, kağıt peçete yada kağıt havlu gibi cisimler suyu emerler.
Fen ve Teknoloji Dersi
SUDA BATMA-YÜZME ÖZELLĠĞĠ
Maddelerin bazıları suda batmaz ve su üzerinde yüzerler. ġiĢe mantarı, plastik köpük, kağıt, tahta gibi maddeler suda batmazlar. Metal para, silgi, taĢ, seramik ve cam parçaları suda batarlar
Batar.
Batmaz.
Fen ve Teknoloji Dersi
Maddeyi Niteleyen Özellikler
Çevremizde insanlar, hayvanlar, dağlar, ağaçlar, taĢıtlar, eveler, taĢ, toprak gibi milyonlarca sayıda canlı yada cansız varlık görürüz. Canlı yada cansız olsun tüm bu varlıklar birer maddedir.
Fen ve Teknoloji Dersi
• Ġçinde bulunduğumuz evrende hacmi ve kütlesi bulunan her varlık bir maddedir . Maddeleri ve maddelerden yapılmıĢ cisimlerin özelliklerinin duyu organlarımızla algılıya biliriz.
Maddeyi Niteleyen Özellikler
Fen ve Teknoloji Dersi
• Çileğin tadını yiyerek anlayabiliriz. Kolonyayı kokusundan anlaya biliriz. Mermerin sertliğini dokunarak anlaya biliriz. Duyu organlarımızla aldığımız maddeleri saydamlık-opaklık-matlık, sertlik- yumuĢaklık, esneklik- berklik, salamlık- kırılganlık gibi özellikleriyle niteleriz.
Fen ve Teknoloji Dersi
SAYDAMLIK-OPAKLIK
• IĢığı geçiren maddelere saydam, ıĢığı geçirmeyen maddelere opak maddeler denir. Cam, su, bazı plastik maddeler, hava saydam maddelerdendir.Odun opaktır.
Fen ve Teknoloji Dersi
PARLAKLIK-MATLIK
• Altın, gümüĢ, çelik çaydanlık, mermer, cilalı mobilya gibi cisimler parlak; halı, yazı tahtası, silgi, kumaĢ gibi cisimler mattır.
Fen ve Teknoloji Dersi
SERTLĠK-YUMUġAKLIK
• Çevremizde gördüğümüz ve kullandığımız madde yada cisimlerin bazıları sert, bazıları yumuĢaktır. TaĢ, demir, tahta gibi cisimler sert, hamur, sünger, pamuk, lastik gibi cisimler yumuĢaktır.
Fen ve Teknoloji Dersi
ESNEKLĠK-BERKLĠK
• Lastik gibi maddelere kuvvet uygulayarak Ģekilden Ģekle sokabiliriz. Ancak esnek maddeler kuvvetin etkisi kalktığında eski Ģekillerine döner. Bu tür maddelere esnek maddeler denir.
Fen ve Teknoloji Dersi
ESNEKLĠK-BERKLĠK
• Sünger, paket lastiği gibi maddeler esnektir.Esnemeyen maddelere berk maddeler denir.KurĢun kalem, mermer vazo, cam sürahi gibi berk maddeler esnetildiği zaman kırılırlar.
Fen ve Teknoloji Dersi
SUYU GEÇĠREN-SUYU GEÇĠRMEYEN
Bazı maddeler suyu geçirmezler. Bu tür maddeler suyun geçmemesi gereken durumlar. ġemsiye, sereyi örten naylon, su koyduğumuz bardak, çatıyı örten kiremit bu amaçla kullanılır.
Fen ve Teknoloji Dersi
KOKULU-KOKUSUZ
• Çevremizde kokulu ve kokusuz bir çok madde bulunur.Çiçek, meyve, kolonya, parfüm kokusu güzel;çöp kanalizasyon kokusu gibi kokular kötü kokulara örnek verilebilir.
Fen ve Teknoloji Dersi
KOKULU-KOKUSUZ
• Bazı maddeleri kokularından tanıya biliriz.Hava, su, Ģeker, un, pirinç, can, demir, altın gibi bir çok maddelerin kokusu yoktur. Bu maddeleri koklayarak tanıyamayız.
Fen ve Teknoloji Dersi
KATI-SIVI
• Katı yada sıvı bir çok madde vardır. Kalem, sıra, cam, taĢ, odu, kömür, duvar, çanta, kitap gibi maddeler katı maddelerdir.
Fen ve Teknoloji Dersi
KATI-SIVI
• Su, sıvı yağlar, kolonya, benzin, meyve suyu, süt, sirke gibi maddeler ise sıvı maddelerdir. Bu maddeleri görerek yada dokunarak tanıyabiliriz.
Fen ve Teknoloji Dersi
PÜRÜZLÜ-PÜRÜZSÜZ
• Bazı madde yada elimizle dokunduğumuzda pürüzlü yada düzgün olduğunu anlaya biliriz. TaĢın, tuğlanın, toprağın, ağaç gövdesinin, zımparanın yüzeyi pürüzlüdür.
Fen ve Teknoloji Dersi
PÜRÜZLÜ-PÜRÜZSÜZ
• Cilalı bir masanın, camın, televizyon ekranının, yere döĢenmiĢ seramiğin yüzeyi pürüzsüzdür.
Fen ve Teknoloji Dersi
Maddenin Ölçülebilir Özellikleri
Hacim,
Kütle,
Ağırlıktır.
Fen ve Teknoloji Dersi
Maddenin Görülebilir Özellikleri
YumuĢaklık,
Sertlik
Parlaklık,
Matlık
Saydamlık,
Opaklık
Düzgünlük,
Pürüzlülük
Renk,
Koku,
Tat
Fen ve Teknoloji Dersi
Maddenin Halleri
Katı maddeler:taĢ, demir,bakır,altın vb.
Sıvı maddeler:su, petrol,mazot, gaz yağı vb.
Gaz maddeler: su buharı, oksijen, vb.
Fen ve Teknoloji Dersi
Katı Maddeler
• Katı maddelerin belirli Ģekli ve hacmi vardır.
• Molekülleri arasında boĢluk azdır. SıkıĢtırılırlarsa bile hacimleri küçülmez.
• Molekülleri bulundukları yerde titreĢerek hareket ederler.
Fen ve Teknoloji Dersi
Sıvı Maddeler
• Sıvı maddelerin belirli bir hacimleri vardır.
• Belli bir Ģekilleri yoktur.Konuldukları kabın Ģeklini alırlar.
• Molekülleri birbiri üzerinden kayarak hareket eder.Sıvılar sıkıĢtırıldığında hacimleri küçülmez.
Fen ve Teknoloji Dersi
Gaz Maddeler
Gaz maddelerin belli bir Ģekilleri yoktur.Bulundukları kabın Ģeklini alırlar. Belli bir hacimleri yoktur. Bulundukları kabın hacmini alırlar.
Fen ve Teknoloji Dersi
Maddenin Hal DeğiĢtirmesi
Erime
Donma
BuharlaĢma
Kaynama
YoğunlaĢma
Fen ve Teknoloji Dersi
Erime
Katı bir maddenin ısı enerjisi alarak sıvı haline geçmesi olayına erime denir.
Buzun erime sıcaklığı 0 C°.
Demirin erime sıcaklığı 1540 C °.
Her maddenin erime ve donma sıcaklığı ayrıdır.
Erime ve donma olayları bitinceye kadar sıcaklık sabit kalır.
Fen ve Teknoloji Dersi
Donma
Sıvı bir maddenin yeterince soğutularak katı hale geçmesine donma denir.
Suyun buz olması.
Fen ve Teknoloji Dersi
BuharlaĢma
Sıvı bir maddenin ısı enerjisi alarak gaz haline gelmesine buharlaĢma denir.
Sıcaklık artarsa buharlaĢma hızlanır.
BuharlaĢma her sıcaklıkta olur.
Fen ve Teknoloji Dersi
YoğunlaĢma
Gaz maddenin sıvı hale geçmesi olayına yoğunlaĢma denir.
Su buharının, su damlacıklarına dönüĢmesi.
YoğunlaĢma da buharlaĢma gibi her sıcaklıkta olur.
T T Ġ