FC Bergman

1

INHOUD CONTENTS INFO & CONTEXT 2

CREDITS 3

PERSONAGES EN BEDRIJVEN 6CHARACTERS AND COMPANIES 9

TOELICHTING 14EXPLANATORY NOTES 16

OVER DE ARTIESTEN 18ABOUT THE ARTISTS 19

HOLLAND FESTIVAL 2018 24

WORD VRIEND 26JOIN US 26

COLOFON 28COLOPHON 28

2

CONTEXTinleiding introductiondoor by Anne de Loos18:156.15 pm

1975!zo 17 juni 2018, 16:00 Sun 17 June 2018, 4 pmdoor by Doeko BosscherStadsschouwburg Amsterdam / Festivalcentrum

INFOZA 16, ZO 17, MA 18 JUNI 2018SAT 16, SUN 17, MON 18 JUNE 2018

aanvang starting time19:007 pm

locatie venueCentrale Markthal / Food Center Amsterdam

duur running timeca. 4 uur, inclusief een pauzeapprox. 4 hours, including one interval

taal languageNederlands (Engelse boventiteling)Dutch (English surtitles)

fcbergman.be

3

CREDITSregie directionStef Aerts, Joé Agemans, Thomas Verstraeten, Marie Vinck

gebaseerd op het boek based on the bookJRvan by William GaddisCopyright © 2003, Sarah Gaddis and Matthew Gaddis – All rights reserved

tekstbewerking text adaptationFC Bergman i.s.m. i.c.w. Bart Van den Eynde, Willem Wallyn

met withJoé Agemans, Kes Bakker, Gene Bervoets, Jan Bijvoet, Michael De Cock, RashifEl Kaoui, Frank Focketyn, Ella-June Henrard, Bart Hollanders, Imke Mol, Junior Mthombeni, Anne-Laure Vandeputte, Stijn Van Opstal, GeertVan Rampel berg, Oscar Van Rompay, Wolf Verniers, Thomas Verstraeten, Marie Vinck e.a. a.o.

geluid soundSenjan Jansen

kostuums costumeJoëlle Meerbergen

licht light FC Bergman i.s.m. i.c.w. Ken Hioco

uitvoering kostuums costume productionkostuumatelier costume workshop of Toneelhuis: Cindy Dierckx, Monique van Hassel, Kathleen Van Mechelen

uitvoering decor set constructiondecoratelier set workshop of Toneelhuis: Patrick Jacobs, Senne Suls, Karl Schneider, Friedeman Koch, Jolien Degraeve, Marjan Verachtert, Maarten Wagemans, Toon Mariën, Wouter Vander beek, Charissa Plasmans, Hannelore Dreher, Samuel Verdonck, Bram Rombouts, Kobi Gruyaert, Niels Antonissen, Celine van der Poel, Jan Palinckxdecoratelier set workshop of NTGent: Thierry Dhondt, Pierre Keulemans, Joris Soenen, Flup Beys, Luc Goedertier, Nina Lambrechts, Renée Moreels, Vic Van den Bossche

productieleiding production managementCeline van der Poel

technische productieleidingtechnical production managementDiederik Hoppenbrouwers

preproductie pre-productionTim Zeegers

geluidstechniek sound techniqueRoel Snellebrand/Steven Bontinck, Bart Meeusen

videotechniek video techniquePaul Van Caudenberg

lichttechniek light techniqueKen Hioco, Diederik Suykens

podiumtechniek stage techniqueNiels Antonissen, Jeroen Vanhoutte

stagiaires trainees Eli Verkeyn, kostuum costumeArno Synaeve, figurantenregie direction extras

4

Luka Kooijmans, leiding decor set managementShadia Chebaro, productie-assistentie assistant productionMarthe De Ruysscher, regie-assistentie assistant direction

figuranten extras Roula Alyousef, Joel Anijs, Noufri Bachdim, Gwen van Beersum, Loek Beurskens, Boyd Bogert, Roar van den Bogert, Noah Frank, Nicolas Franciscus, Tijmen Hombrink, Vigo Hombrink, Boaz Janssens, Erik Kunst, Rob Michels, Mick van den Oudeweetering, Victor Westerkamp, Felicia de Wolf, Mila Wurms, Sofie Wurms

commercials/grafisch werkcommercials/graphic designLynn Van Oijstaeijen

cameo cameoMatteo Simoni, Guy Cassiers

productie production Toneelhuis | FC Bergman

coproductie coproductionKVS, NTGent, Olympique Dramatique

met de steun van supported byCasa Kafka Pictures – Isabelle Molhant – Casa Kafka Pictures Tax Shelter empowered by Belfius, De Neef Milieu en and Chemiegroep

met dank aan with thanks toMust – Museum voor textiel Ronse, NTGent, Toneelgroep Amsterdam, OperaBalletVlaanderen, deSingel, Zomer Van Antwerpen e.a. a.o., onze toeleveranciers our suppliers: Maris Tech, Louvre Drape en and Alfons Schrauwen,

Phlippo, Vidi-square, Heavy Lifting, Cafe Costume, KunstZ, opleiding Master in het vertalen – KU Leuven, Brussel, Matteo Simoni, Guy Cassiers, Davis Freeman, Luc Agemans, Hans Van Nuffel, Sara De Vries-Vinck, Walter Verschueren, Ludo Teeuwen, Pascal Paepen, Jan Eelen, Dirk Roofthooft, Oljana Weyler, Sam Pauwels, Kristien Borgers, de familie Cardoen, gemeentebestuur en burgemeester van Schelle, al onze mannen, vrouwen en kinderen city council and mayor of Schelle, all our men, women and children

schilderijen paintingsreproductie reproduction Man van Smarten - James Ensor, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen© www.lukas web.be - Art in Flanders vzw, foto photo Hugo Maertens

aanvullende auteursrechten additional copyright SABAM BelgiumThe Golden Years, Balthus, (148 x 199), oil on canvas, 1945 Excavation, Willem de Kooning, (205,7 x 254,6), 1950 A Mountanious Landscape with a Waterfall, Kerstiaen De Keuninck, (69,2 x 121,9), oil on wood, 1600The rebuke of Adam & Eve, Charles Joseph Natoire, (67,9 x 59,2), oil on copper, 1740Washington Crossing the Delaware, Emanuel Leutze, (378,5 x 647,7), 1851, oil on canvasLandscape, Scene from ‘Thanatopsis’, Asher Brown Durand, (100,3 x 154,9), 1950, oil on canvas

wereldpremière world premiereAntwerpen, 22 maart 2018

© X

XXXX

XX

6

PERSONAGES EN BEDRIJVENPERSONAGES

JR ontdekt de wonderlijke wereld van de beurs tijdens een schoolreis naar een groot bedrijf: Typhon International. ‘Spelen om te winnen, dat is de enige regel,’ vertrouwt John Cates, de directeur van het bedrijf, hem toe. JR neemt die raad ter harte: een door de klas gekocht aandeel vormt het eerste stapje in zijn steile opgang in de financiële wereld. De elfjarige schooljongen heeft een stroman nodig die zijn groeiende impe-rium naar de buitenwereld toe vertegenwoordigt: Edward Bast.

Edward Bast is een jonge componist die om te overleven lesgeeft op de school van JR. Hij wordt ontslagen na een uit de hand gelopen school-voorstelling. Bast is officieel de zoon van de beroemde componist James Bast, maar het is ook mogelijk dat hij de natuurlijke zoon is van diens broer Thomas. Dat is belangrijk omdat Thomas Bast is overleden en zijn aanzienlijke erfenis (de aandelen van General Pianola Company) moet worden verdeeld.

Amy Joubert geeft voor een schamel salaris les op JR’s school, ook al is ze de dochter van Monty Moncrief, een van de eigenaars van Typhon International. Ze is in een vechtscheiding verwik keld met de Zwitserse zakenman Lucien Joubert. Joubert dreigt hun zoontje als inzet te gebrui-ken in een zakenconflict met haar vader.

Jack Gibbs is een leraar op JR’s school. Met dat inkomen poogt hij het alimentatiegeld voor zijn dochter bijeen te scharrelen. Hij is filosoof en schrijver. Samen met de twee andere kunstenaars, Tom Eigen en Schramm, deelt hij een apparte mentje op 96th Street. Hij bezit vijf aan-delen van General Pianola Company, waarvan hij denkt dat ze waarde-loos zijn.

Tom Eigen heeft een literair meesterwerk op zijn naam en kampt sinds-dien met een writer’s block. Om de rekeningen te betalen, werkt hij bij Typhon International. Gibbs en Schramm zijn artistieke bloedbroeders van hem. Zijn huwelijk met Shirley staat op springen.

Rhoda is het liefje van Schramm. Dankzij hem kan zij kamperen in het schrijvershol van Jack Gibbs, Tom Eigen en Schramm op 96th Street.

Stella Angel is de nicht of misschien de halfzuster van Edward Bast. Zij is gehuwd met Norman Angel. Net als Norman is zij op zoek naar de aan-

7

delen van Jack Gibbs en de juiste status van Edward Bast om de controle over General Pianola Company, het bedrijf van haar vader, te verwerven.

Norman Angel is de echtgenoot van Stella en de zaakvoerder van General Pianola Company. Na de dood van zijn schoonvader Thomas Bast probeert hij het bedrijf uit de handen van de beurswolven te hou-den. De aandelen van Edward Bast en van Jack Gibbs spelen daarin een cruciale rol.

Coen is een advocaat die door Norman Angel wordt ingezet om Edward Bast op te sporen en de stamboom van de familie Bast uit te pluizen.

John Cates is directeur van Typhon International en oom van Amy Joubert. Nu Monty Moncrief, de vader van Amy, minister van Handel wordt, moeten al zijn banden met Typhon verdoezeld worden. Er wor-den ‘blind trusts’ opgezet, financiële constructies waarvan Amy en haar zoontje schijnbeheerders worden.

Monty Moncrief horen we alleen via de telefoon. Hij is in Washington o mdat hij minister van Handel is geworden. Hij is de vader van Amy Joubert en was een van de directeurs van Typhon Interna tional.

Beaton is de bedrijfsadvocaat van Typhon International en de rechter-hand van directeur John Cates. Een van zijn belangrijkste taken is het opzetten van een constructie waarin Amy Joubert en haar zoontje schijn-beheerders van belangrijke fondsen van Typhon International worden.

Davidoff is de public relations-verantwoordelijke van Typhon Interna-tional. Hij speelt gastheer wanneer de klas van JR het bedrijf bezoekt. Daarbij geeft hij ongewild JR het idee om een minderheidsvordering tegen Typhon te starten, het begin van JR’s financiële opgang.

Crawley is een beursmakelaar die banden heeft met Typhon Internatio-nal. Hij heeft een groots plan om Afrikaanse fauna in Amerika te impor-teren. Edward Bast moet de muziek schrijven bij de promotiefilm die dat idee aan investeerders ver koopt.

Shirley Eigen is getrouwd met Tom Eigen. Hun huwelijk staat op springen.

8

BEDRIJVEN

Typhon International is een internationaal gedi versificeerd bedrijf met hoofdzetel in New York. Monty Moncrief, de vader van Amy Joubert, was een van de directeuren, maar wordt nu minister van Handel. Zijn broer, John Cates, heeft nu alleen de touwtjes in handen. Beaton, Davidoff en Tom Eigen werken voor Typhon.

General Pianola Company is een familiebedrijf in pianorollen en mechanische piano’s, opgestart door wijlen Thomas Bast. Zijn schoon-zoon, Norman Angel, is nu directeur van het bedrijf. Stella Angel, Norman Angel, Edward Bast en Jack Gibbs hebben aandelen in het bedrijf. Norman Angel wil het bedrijf van de beurs en uit de handen van speculanten houden.

JR Family of Companies is het internationaal gediversificeerde bedrijf dat de elfjarige JR opricht. Edward Bast vertegenwoordigt het bedrijf publie kelijk. Davidoff en Shirley zullen voor het bedrijf gaan werken dat een serieuze bedreiging voor Typhon zal worden.

Nobili is een farmaceutisch bedrijf met hoofdzetel in Genève, dat in een juridisch en handelsconflict met Typhon International is verwikkeld. Lucien Joubert, de echtgenoot van Amy Joubert, heeft een hoge functie in het bedrijf.

9

CHARACTERS AND COMPANIESCHARACTERS

JR discovers the weird and wonderful world of the stock market during a school trip to a large company: Typhon International. ‘Playing to win is the only rule,’ John Cates, the company’s CEO, confides to him. JR takes this advice to heart: a share bought by the class is the first step in his vertiginous rise in the financial world. The eleven-year-old schoolboy needs a front man to represent his growing empire to the outside world: Edward Bast.

Edward Bast is a young composer who teaches at JR’s school to make ends meet. He is fired after a school play gets out of hand. Bast is offi-cially the famous composer James Bast’s son but is possibly his brother Thomas’s biological son. This is important because Thomas Bast has left a substantial estate (shares in the General Pianola Company).

Amy Joubert teaches for a pittance at JR’s school, even though her father is Monty Moncrief, one of the owners of Typhon International. She is embroiled in an acrimonious divorce with the Swiss businessman, Lucien Joubert. He is threatening to use their son as a pawn in a business conflict with her father.

Jack Gibbs is a teacher at JR’s school. With this income he tries to scrape enough money together to pay for his daughter’s alimony. He is a philo-sopher and writer, who shares an apartment on 96th Street with two other two artists, Tom Eigen and Schramm. He owns five shares of the General Pianola Company, which he thinks are worthless.

Tom Eigen wrote a literary masterpiece and has been struggling with a writer’s block ever since. He works at Typhon International to make ends meet. Gibbs and Schramm are his artistic blood brothers. His marriage to Shirley is on the verge of collapse.

Rhoda is Schramm’s sweetheart. Thanks to him, she is able to lodge at Jack Gibbs, Tom Eigen and Schramm’s writers’ den on 96th Street.

Stella Angel is Edward Bast’s cousin or possibly half-sister. She is married to Norman Angel. Like Norman, she is after Jack Gibbs’s shares and wants to know Edward Bast’s true status in order to gain control of her father’s company, the General Pianola Company.

10

Norman Angel is Stella’s husband and the manager of the General Pianola Company. Since the death of his father-in-law Thomas Bast, he has been trying to keep the company out of the hands of stock market predators. Edward Bast and Jack Gibbs’s are crucial to this.

Coen is a lawyer employed by Norman Angel to trace Edward Bast and investigate the Bast family tree.

John Cates is the CEO of Typhon International and Amy Joubert’s uncle. Now that Monty Moncrief, Amy ’s father, has become the Secretary of Commerce, all his ties with Typhon have to be obscured. They have set up ‘blind trusts’, financial constructions officially administered by Amy and her young son.

We only hear Monty Moncrief on the telephone. He is in Washington because he has become the Secretary of Commerce. He is Amy Joubert’s father and was one of Typhon International’s directors.

Beaton is Typhon International’s corporate lawyer and CEO John Cates’s right-hand man. One of his most important tasks is setting up a construc-tion in which Amy Joubert and her young son officially administer funds with major shareholdings in Typhon.

Davidoff is Typhon International’s public relations manager. He hosts JR’s class when it visits the company. In doing so, he unintentionally gives JR the idea of initiating a minority action against Typhon, the start of JR’s financial ascent.

Crawley is a stock broker with ties to Typhon International. He has a grand plan to import African fauna into America. Edward Bast writes the music for the promotional film selling this idea to investors.

Shirley Eigen is married to Tom Eigen. Their marriage is on the verge of collapse.

11

COMPANIES

Typhon International is a diversified multinational company headquar-tered in New York. Monty Moncrief, Amy Joubert’s father, was one of its directors, but has been appointed Secretary of Commerce. His brother, John Cates, is now in sole control of the company. Beaton, Davidoff and Tom Eigen work for Typhon.

The General Pianola Company is a family business, founded by the late Thomas Bast, that makes piano rolls and mechanical pianos. His son-in-law, Norman Angel, is now the CEO. Stella Angel, Norman Angel, Edward Bast and Jack Gibbs have shares in the company. Norman Angel wants to keep the company off the stock market and out of the hands of spec-ulators.

The JR Family of Companies is the multinational company founded by 11-year-old JR. Edward Bast publicly represents the company. Davidoff and Shirley are going to work for the company which will be a major threat to Typhon.

Nobili is a Geneva-based pharmaceutical company which is in a legal and commercial conflict with Typhon International. Lucien Joubert, Amy Joubert’s husband, has a high position in the company.

14

TOELICHTINGMedio jaren zeventig wordt het New Yorkse beurswezen bruut ontwricht, als uit het niets een nieuwe speler de markt bestormt. JR Vansandt is gehaaid, meedogenloos en amper elf jaar oud.

Verstoken van enig moreel besef en verstopt achter een bescheiden legertje stromannen, advocaten en spindoctors legt de snotneus zijn onzichtbare klauw op Wall Street en richt zo een ware ravage aan onder de concurrentie, de aandelenmarkt in het algemeen, het Amerikaanse en mondiale politieke bestel, maar evengoed onder mensen die op het eerste gezicht niks met de zaak te maken hebben.

Acteurscollectief FC Bergman baseerde JR op de gelijknamige roman uit 1975 van William Gaddis (1922-1998). Gaddis geldt als een van de meest invloedrijke schrijvers in de Amerikaanse postmoderne literatuur. Twintig jaar werkte hij aan zijn experimentele beurssatire JR, door The New York Times ooit omschreven als ‘een briljant boek dat niemand las.’ In 1976 won Gaddis er wel de National Book Award mee, een van de belang-rijkste literatuurprijzen in de Verenigde Staten. Gaddis bleek zijn tijd ver vooruit. Hij meende al in 1975 dat de hedendaagse mens beheerst werd door een teveel aan communicatie. Daarom besloot hij een roman te schrijven die enkel bestond uit dialogen: JR. Het experiment leidde tot een overweldigend soort hyperrealisme dat voor de lezer nogal eens een uitdaging kan vormen.

Volgens Thomas Verstraeten, een van de leden van FC Bergman, is het boek één grote voorspelling. ‘Bijna alles wat erin gebeurt, kan je blindelings transponeren naar vandaag. Gaddis voorspelde alle grote fraudezaken van de voorbije dertig jaar. De piramidefraude van Bernard Madoff staat er haast woord voor woord in beschreven. Ook wat Donald Trump nu doet – hij plaatst zijn kinderen aan het hoofd van al zijn bedrij-ven, hij laat de indianenreservaten ontruimen om oliepijpleidingen aan te leggen – heeft Gaddis al beschreven.’

In gevatte, komische en ontro erende dialogen volgen we in JR een aantal personages die steeds eenzamer worden in het alsmaar sneller draaiende New York. Gesprekken tussen bedrijfsleiders in de hoogste rangen van de beurswereld worden afgewisseld met echtelijke ruzies in de slaapkamer en dronken nachten onder vrienden. Al deze verstren-gelde levens vormen een kluwen en geven daarmee uiting aan een van de vormelijke en inhoudelijke uitgang spunten van het boek: entropie. Met andere woorden: de wereld is per definitie ordeloos en gedoemd tot

15

miscommunicatie. Achter of onder de betekenisconstructies die de mens aan de wereld en zijn fenomenen oplegt, blijft de chaos onverminderd aanwezig.

Dat is in grote lijnen ook het mensbeeld dat uit het werk van FC Bergman spreekt. In voorstellingen als Wandelen op de Champs-Elysées … (2009), 300 el x 50 el x 30 el (2011) en Het land Nod (2015) blijkt de geordende samenleving slechts een dun laagje glazuur over de verwoestende krachten – in en buiten de mens – die zich op ieder moment kunnen manifesteren. Personages trachten vruchteloos hun leven vorm te geven, kunnen daarbij hoofd- en bijzaken niet meer van elkaar onderscheiden en vergalopperen zich in hun wed loop tegen de eeuwigheid.

In JR toont FC Bergman de chaos, de implosie, het toeval, de en tropie in één object: het gebouw. De hele voorstelling speelt zich af in een gebouw van meerdere etages dat een heel universum in zich herbergt. Vanaf vier tribunes ziet het publiek de levens van de personages door elkaar heen lopen, ieder in zijn eigen habitat (een beursbedrijf, een ap-partement, een treinstation, straat of café). Het is een georkestreerde chaos als in een gigantische bijenkorf, waarbij de focus wordt bepaald door twee camera’s die live een doorlopende film vastleggen, geprojec-teerd op elke zijde van het gebouw.

Uit zijn keuze voor een kind, de elfjarige JR Vansandt, als een van hoofd-personages en als gangmaker van een enorme financiële constructie die iedereen in zijn greep houdt, blijkt hoe Gaddis zelf tegenover het kapitalistische systeem stond. Als kind beseft JR niet waar hij mee bezig is. Hij ziet enkel kansen en mogelijkheden en handelt daarnaar. Enige morele grondslag ontbreekt. Het boek is op te vatten als de beschrijving van een volkomen amorele wereld.

‘JR is meedogenloos omdat hij elf jaar is,’ zegt FC Bergman-lid Marie Vinck.‘Hij beseft niet hoe immoreel het is wat hij doet. Hij is eerder amoreel, hij speelt het spel en staat niet stil bij de gevolgen. Het feit dat zo’n kind aan het roer staat, is een mooie metafoor voor het kapitalisme. Het systeem is aan het woekeren en we hebben het niet meer onder controle. Het gaat zijn gang zonder duidelijke ideologie of regels, behalve dan de regels van het spel.’

Thomas Verstraeten: ‘De roman is evenwel geen links, antikapitalistisch pamflet en dat is onze voorstelling ook niet. Heel onze wereld plooit zich al naar de religie van het geld. Waarom zouden wij op de bar ricades gaan staan? Het kapitalisme is geen vreselijk monster, maar een realiteit waarmee we moeten omgaan. De vraag is: hoe doen we dat?’

16

EXPLANATORY NOTESThe New York stock exchange was brutally disrupted in the mid-1970s, when a new player appeared from out of the blue and stormed the mar-ket. JR Vansandt is wily, ruthless and barely eleven years old.

Devoid of any ethical awareness and concealed behind a small army of front men, lawyers and spin doctors, the whippersnapper has sunk his invisible claws into Wall Street, which is wreaking havoc on the compe-tition, the stock market in general, the American and global political system, as well as on people who at first sight have nothing to do with the story.

Actor collective FC Bergman based JR on the eponymous 1975 novel by William Gaddis (1922-1998). Gaddis is considered one of the most influen-tial writers of American postmodern literature. He laboured for twenty years on his experimental stock exchange satire, JR, which The New York Times described as ‘a brilliant book that nobody reads.’ In 1976 the book earned him the National Book Award, one of the most important literary prizes in the United States. Gaddis proved to be far ahead of his time; in 1975 he already thought that modern man was dominated by an overabundance of communication. For this reason, he decided to write a novel consisting purely of dialogue: JR. The experiment resulted in an overwhelming kind of hyperrealism which can often be a challenge for the reader.

Thomas Verstraeten, a member of FC Bergman, regards the book as a grand prediction. ‘Almost everything that happens in it can be trans-posed in its entirety to today. Gaddis predicted all the major fraud cases of the past thirty years. He describes Bernard Madoff’s pyramid scheme almost literally. What Donald Trump is currently doing – appointing his children to head all his companies, clearing Native American reserva-tions to install oil pipelines – has also already been described by Gaddis.’

With witty, comical and moving dialogues we follow several characters in JR who get more and more lonely in ever-faster moving New York. Conversations between business leaders from the top ranks of the stock market are alternated with bedroom quarrels and drunken nights with friends. All these intertwined lives form a tangle, and thus express one of the formal and substantive principles of the book: entropy. In other words, the world is by definition disorderly and doomed to miscommuni-cation. The chaos behind or under the significance that man imposes on the world and its phenomena remains unabated.

17

In general terms, this is also the portrayal of man expressed by FC Bergman’s work. In performances like Wandelen op de Champs-Elysées... (‘Walking along the Champs-Elysées…’, 2009), 300 el x 50 el x 30 el (2011) and Het land Nod (‘The Land of Nod’, 2015), organised society ap-pears as no more than a thin veneer covering devastating forces - within and outside people - which can break out at any time. Characters try in vain to shape their lives, no longer able to distinguish between important and secondary issues, and overreach themselves in their race against eternity.

In JR FC Bergman shows the chaos, implosion, coincidence and entro-py in one object: a building. The whole performance takes place in a multi-storey building that houses an entire universe. From four sides, the audience sees how the characters’ lives are intertwined, each in their own habitat (a listed company, an apartment, a railway station, street or café). It is an orchestrated chaos like a gigantic beehive, with the focus determined by projections on each side of the building from two camer-as that are continuously filming.

Gaddis’ choice of a child, the eleven-year-old JR Vansandt, as one of the main characters and as the pacesetter of a huge financial construction that keeps everyone in his grip, elucidates how he regarded the capi-talist system. As a child, JR does not realise what he is doing. He only sees opportunities and possibilities, and acts to achieve them. There is a complete lack of ethical foundations. The book can be summarised as the description of a completely amoral world.

‘JR is ruthless because he is eleven years old,’ says Marie Vinck of FC Bergman. ‘He doesn’t realise how immoral it is what he is doing. He is more amoral than immoral – playing the game and not dwelling on the consequences. The fact that a child like this is in charge is a nice met-aphor for capitalism. The system is rampant, and we are no longer in control of it. It proceeds without a clear ideology or rules, except for the rules of the game.’

Thomas Verstraeten: ‘The novel is not a left-wing, anti-capitalist pam-phlet, and neither is our performance. Our whole world has already succumbed to the religion of money. Why should we stand on the barri-cades? Capitalism is not a terrible monster, but a reality that we have to deal with. The question is: how do we do so?’

18

OVER DE ARTIESTEN

FC Bergman (2008) werd opgericht door zes acteurs/theatermakers: Stef Aerts, Joé Agemans, Bart Hollanders, Matteo Simoni, Thomas Verstraeten en Marie Vinck. In korte tijd ontwikkelden zij een eigen theatertaal, die anarchistisch, licht chaotisch en poëtisch is. In hun werk staat de spartelende, immer trachtende mens centraal. Sinds 2016 zijn Simoni en Hollanders teruggetreden als kernleden en werken ze op losse basis mee met FC Bergman. FC Bergman won in 2009 de Jong Theater Prijs op het festival Theater aan Zee in Oostende met een bewerking van De thuiskomst van Harold Pinter. Met Wandelen op de Champs-Elysées met een schildpad om de wereld beter te kunnen bekijken, maar het is moeilijk

thee drinken op een ijsschots als iedereen dronken is werd de groep geselecteerd voor het Nederlandse Theater Festival (2010). In 2011 creëerden ze 300 el x 50 el x 30 el bij het Antwerpse Toneelhuis, waar de groep in residentie is. In 2015 maakten ze de locatievoorstelling Het land Nod. Deze werd in 2016 uitgenodigd voor het Festival d’Avignon en het Zürcher Theater Spektakel. Op individuele basis spelen de leden van FC Bergman mee in diverse theaterproducties, tv-projecten en films, of maken onder eigen naam performances, bouwwerken en video’s.

© D

RIES

SEG

ERS

19

ABOUT THE ARTISTSFC Bergman was founded in 2008 by six actors/theatre-makers: Stef Aerts, Joé Agemans, Thomas Verstraeten, Marie Vinck, Matteo Simoni and Bart Hol-landers. In a short period, the company developed a theatrical language all of its own, which is anarchist, slightly chaotic, and poetic. Floundering, ever-striving man takes centre stage in its performan-ces. Simoni and Hollanders left the core team in 2016 and now work on an ad hoc basis with FC Bergman. In 2009 FC Bergman won the Young Theatre Prize at the Belgian Festival Theater aan Zee with its adaptation of Harold Pinter’s The Homecoming. With Wandelen op de Champs- Elysées met een schildpad om de wereld beter te kunnen bekijken, maar het is moeilijk thee drinken op een ijsschots als iedereen dronken is (‘Walking along the Champs-Elysées with a tortoise so as to better see the world, but it is diffi-cult to drink tea on an ice floe if everyone is drunk’) FC Bergman was short-listed for the Dutch Theatre Festival (2010). In 2011 they created 300 el x 50 el x 30 el at Toneelhuis in Antwerp, where they are a collective in residence. In 2015 FC Bergman made a site-specific show Het land Nod (‘The Land of Nod’). The perfor-mance was invited to Festival d’Avignon and the Zürcher Theater Spektakel in 2016. The members of FC Bergman are individually involved in various other theatre productions, television projects and films or make productions, installa-tions and videos under their own names.

22

internationaalpodiumkunstenamsterdam

7 juni – 1 juli 2018download deapp van het festival

23

VRIENDENHet Holland Festival heeft geluk – met Vrienden die van kunst houden, die graag kunstenaars van wereldklasse ontdekken en die het festival willen helpen om het beste, nieuwe werk te presenteren, initiëren en (co-)produceren. De Vrienden vormen het hart van het festival. Dankzij hun genereuze steun kunnen we elk jaar een spannend programma presenteren. Het verheugt ons dat we u deze voorstelling mede dankzij de Vrienden van het Holland Festival kunnen tonen.

Ruth Mackenzie en Annet Lekkerkerker, directie Holland Festival

FRIENDS The Holland Festival is lucky – with Friends who are passionate about art, welcoming to our world class artists, ambitious to help the festival to present, commission and (co)-produce brilliant new work. Friends are the heart of the festival and their generous support helps the festival to create an exciting programme each year. We are delighted to be able to present this performance with support from the Friends of the Holland Festival.

Ruth Mackenzie and Annet Lekkerkerker,board Holland Festival

24

HOLLAND FESTIVAL 2018directieRuth Mackenzie, artistiek directeur Annet Lekkerkerker, algemeen directeur

raad van toezichtMartijn Sanders, voorzitterGert-Jan van den BerghMavis CarrilhoBen Noteboom (tot 1 april 2018)Jet de RanitzTom de Swaan

Het programma van het Holland Festivalkan alleen tot stand komen door subsidies,bijdragen van sponsors en fondsen en door de gewaardeerde steun van u, ons publiek.

hoofdbegunstiger Fonds 21

productiepartner Ammodo

subsidiënten Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Gemeente Amsterdam

fondsen, sponsors en instellingenRabobank Amsterdam, BankGiro Loterij Fonds, Casa, Ernst von Siemens Music Foundation, Kempen, Goethe-Institut, Westergasfabriek/MeyerBergman, Prins Bernhard Cultuurfonds, Brook Foundation, European Cultural Foundation, British Council, Automobielbedrijf Van Vloten, Lloyd Hotel, Het Kersjes Fonds, Ambassade van de Verenigde Staten, Institut Français, Ambassade van Frankrijk, Ambassade van Spanje, Hellingman & Zn.

HF BusinessBeam Systems, Clifford Chance LLP, De Nederlandsche Bank N.V., DoubleTree by Hilton, G&S Vastgoed, Loyens & Loeff, Ngage Media, Tata Consultancy Services, Ten Have Change Management, WPG Uitgevers B.V.

mediapartnersNTR, VPRO

board of governorsDe genereuze, meerjarige verbintenis van de Governors is van groot belang voor de internationale programmering van het Holland Festival en met name voor het aangaan van internationale coproducties.

G.J. van den Bergh en C. van den Bergh-Raat, Leni Boeren, Jéhan van Dijk, Bernard en Ineke Dijkhuizen, Jeroen Fleming, A. Fock, H.J. ten Have en G.C. de Rooij, J. Kat en B. Johnson, Ton en Maya Meijer-Bergmans, Françoise van Rappard-Wanninkhof, M. Sanders, Tom de Swaan, Elise Wessels-van Houdt, H. Wolfert en M. BrinkmanGovernors die anoniem wensen te blijven.

hartsvrienden R.F. van den Bergh, Kommer en Josien Damen, Sabine van Delft-Vroom, J. Fleury, Tex Gunning, V. Halberstadt, Nienke van den Hoek en Alexander Ribbink, Wendy van Ierschot, Isaäc en Francien Kalisvaart, Giovanna Kampouri Monnas, Luuk H. Karsten, Kristine Kohlstrand, Joost en Marcelle Kuiper, Monique Laenen en Titus Darley, Cees Lafeber, Emma Moloney, Sijbolt Noorda en Mieke van der Weij, Ben Noteboom, Robert Jan en Mélanie van Ogtrop-Quintus, Jeroen Ouwehand, Anthony en Melanie Ruys, Rob van Schaik en Wijnanda Rutten, Patty Voorsmit

25

beschermersLodewijk Baljon en Ineke Hellingman, S. Brada, Frans en Dorry Cladder-van Haersolte, J. Docter en E. van Luijk, Huub A. Doek, L. Dommering-van Rongen, Marry de Gaay Fortman, E. Granpré Moliere, M. Grotenhuis, S. Haringa, J. Houwert, W. enJ. Jansen-Straver, R. Katwijk, R. Kupers en H. van Eeghen, J. Lauret, A. van der Linden-Taverne, F. Mulder, Adriaan en Glenda Nühn-Morris, G. van Oenen, Marinus Pannevis en Caroline Polak, H. Pinkster, Pim en Antoinette Polak, H. Sauerwein, C.W.M. Schunck, I.R. Snelleman en A. Vreugdenhil,A.N. Stoop en S. Hazelhoff, K. Tschenett, Wolbert en Barbara Vroom, P. Wakkie, O.L.O. en Tineke de Witt Wijnen-Jansen Schoonhoven, Martine Willekens

begunstigersF. van Alkemade, B. Amesz, A. van de Beek en S. van Basten Batenburg, Ellen Birnie, Co Bleeker*, K. Bodon, Jan Bouws, E. Bracht, W.L.J. Bröcker, F. van den Broek, G. Bromberger, Rachel van der Brug, D. de Bruijn, G. van Capelleveen, M. Daamen,J. Dekker, M. Doorman, Chr. van Eeghen*,J. van der Ende, Ch. Engeler*, E.L. Eshuis*,E. de Graaff Van Meeteren, F. Grimmelikhuizen, D. Grobbe, Annelies Heidstra en Renze Hasper, J. Hennephof, G. van Heteren, L. van Heteren, B. van Heugten S. Hodes, J. Hopman*, J. Houtman, E. Hummelen, Yolanda Jansen, P. Jochems, Jan de Kater, J. Keukens, A. Ladan,M. Le Poole, M. Leenaers, K. Leering,M. Levenbach, T. Liefaard, A. Ligeon, Hanna van der Linden, T. Lodder, Ken Mackenzie,A. Man, D. van der Meer, E. van der Meer-Blok, A. de Meijere, E. Merkx, Jaap Mulders*, H. Nagtegaal, La Nube, Kay Bing Oen*,P.M. Op de Coul, E. Overkamp en A. Verhoog, P. Price, F. Racké, H. Ramaker, Wessel Reinink, L. Remarque-van Toorn,

M. Roozen, A. Schneider, H. Schnitzler,G. Scholten, Joanne Schouten, E. Schreve-Brinkman, R.W. Siemers en I. Janssen,P. Smit, G. Smits, A. Sonnen, W. Sorgdrager en F. Lekkerkerker, K. Spanjer, C. Teulings,H. Tjeenk Willink, A. Tjoa, M. Tjoe-Nij,Y. Tomberg, H. van der Veen, M.T.F. Vencken, R. Verhoeff, A. van Vliet, R. Vogelenzang,F. Vollemans, M.M. de Vos van Steenwijk,A. Wertheim, M. van Wulfften Palthe,M. Yazdanbakhsh, P. van der Zant, M.J. Zomer, P. van Zwieten en N. Aarnin.* extra bijdrage

jonge begunstigersHelene Bakker, Aram Balian, Ilonka van den Bercken, Maarten Biermans, Femke Bijlsma, Femke Blokhuis, Jasper Bode, Quirijn Bongaerts, Melanie Bosveld, Jonne ter Braak, Tessa Cramer, Dirk Dekker, Snezana Djordjevic, Matthijs Geneste, Susan Gloudemans, Marte Guldemond, Pieter Guldemond, Hagar Heijmans, Ric van Holthe tot Echten, Brendon Humble, Jort van Jaarsveld, Bram de Jaeger, Daan de Jong, Ytha Kempkes, Marc Koehler, Bas Köhler, Aron Kovacs, Judith Lekkerkerker, Gustavo López, Pieter van der Meché, Frans Muller, Britt Ootes, Boris van Overbeeke, Jill Pisters, Menzo Reinders, Peter Ruys, Guus Schaepman, Reinout Steenhuizen, Stephan van Steenveldt, Eerke Steller, Farid Tabarki, David van Traa, Frank Uffen, Helena Verhagen, Frank Verschoor, Tristen Vreugdenhil, Danny de Vries.

liefhebbersAlle 688 Liefhebbers.

Vrienden die anoniem wensen te blijven.

26

WORD VRIENDHet Holland Festival heeft uw steun nodig. Als Vriend draagt u bij aan het succes en de bloei van het festival. Liefhebber - vanaf € 55 per jaarU ontvangt dit programmaboek gratis, u heeft voorrang bij de kaartverkoop en u krijgt korting op tickets.

Begunstiger - vanaf € 250 per jaar (of€ 21 per maand)Uw bijdrage komt rechtstreeks ten goede aan de internationale programmering van het Holland Festival. Als Begunstiger heeft u recht op vrijkaarten en andere aantrekkelijke privileges.

Jonge Begunstiger - vanaf € 250 per jaar (of € 21 per maand)Ontvang dezelfde privileges als deBegunstigers én neem deel aan een speciaal programma waarin je elkaar ontmoet en voorstellingen geselecteerd zijn die je niet mag missen.

Beschermer - vanaf € 1.500 per jaar (of€ 125 per maand)Als dank voor uw aanzienlijke bijdrage aan de internatio nale programmering van het Holland Festival ontvangt u een uitnodiging voor de openingsvoorstelling en voor exclusieve bijeenkomsten, naast vrijkaarten en andere privileges.

Hartsvriend - vanaf € 5.000 per jaarAls Hartsvriend van het Holland Festival nodigen we u uit om dichter bij de makers te komen. Met gelijkgestemden en gasten van het festival verwelkomen we u graag op speciale gelegenheden en geven u een blik achter de schermen.

JOIN USThe Holland Festival needs your support. Join us now as a festival Friend andcontribute to the festival’s ongoingsuccess and growth.

Liefhebber - from € 55 annually You will receive programme books such as this one for free, have access to advance ticket sales and get discounts on tickets.

Begunstiger - from € 250 annually(or € 21 per month) Your contribution goes directly to the Holland Festival’s international program-ming. As a Begunstiger, you have a right to free tickets and other attractive privileges.

Jonge Begunstiger - from € 250 annually (or € 21 per month)Receive the same privileges as the Be-gunstigers and also take part in a special programme in which you meet each other at selected shows that are too good to miss.

Beschermer - from € 1.500 annually(or € 125 per month) As thanks for your considerable contribu-tion to the Holland Festival’s international programming, you receive an invitation to the opening performance and exclusive gatherings in addition to free tickets and other privileges. Hartsvriend - from € 5.000 annually We invite Holland Festival Hartsvrienden to become more closely acquainted with the makers of the Festival and meet like-minded people and guests.

27

GeefwetSinds 1 januari 2012 is het nog aantrek-kelijker om het Holland Festival te steunen vanwege de Geefwet. De Geefwet houdt in dat giften aan culturele ANBI’s met 25% verhoogd mogen worden tot een maxi-mum aan schenkingen van € 5.000 per jaar. Schenkt u meer dan € 5.000, dan kunt u het resterende bedrag voor het reguliere percentage (100%) aftrekken van de inkomstenbelasting.De voordelen van de Geefwet gelden voor alle belastingplichtigen (particu-lieren en bedrijven) en zijn van toepas-sing op zowel eenmalige als periodieke schenkingen.

Voordeel van een periodieke schenkingEen eenmalige gift is beperkt aftrekbaar voor de belasting. Het totaal van de gif-ten op jaarbasis dient hoger te zijn dan 1% (drempel) met een minimum van € 60 en kan tot maximaal 10% (plafond) van het inkomen worden afgetrokken. Een periodieke gift is een gift waarbij voor een periode van ten minste vijf opeenvol-gende jaren een gelijke uitkering wordt gedaan, vastgelegd in een periodieke akte. De gift is volledig aftrekbaar zonder aftrekdrempel of aftrekplafond.

Wilt u ook Vriend van het Holland Festival worden? Ga voor meer informatie en een aanmeldformulier naar hollandfestival.nl (Steun HF) of neem vrijblijvend contact op met Nicole Mooij op 020 – 788 21 14.

Donations to the Festival are tax-deductible A special tax law is in effect, since1 January 2012, which makes it more ad-vantageous to make charitable donati-ons. Called the ‘Geefwet’, this law allows you to claim your deductions to cultural organizations with ANBI status with an additional 25% for tax benefits (a total of 125%). The Holland Festival has such an ANBI status. The fiscal advantage applies to donations that total a maximum of € 5.000 annually. If you donate more than € 5.000 to registered charities, you can deduct the remaining amount for the regular percentage (100%). The advantages of the Geefwet apply to all taxpayers (private parties and businesses) and are applicable to both individual and periodical gifts.

Advantages of a periodical gift Restrictions apply to deductions for indivi-dual gifts. Individual gifts are tax-deduc-tible when the total amount of gifts given in one year surpasses 1% of your income, with a minimum of € 60. The amount given above the minimum threshold is tax-deductible. The maximum deductible amount is 10% of your threshold income. There are fiscal benefits for periodical gifts with an annuity construction for five years and upwards. If you choose to sup-port the Holland Festival for a minimum of five years, your gift will be fully tax-deductible. If you would like to join us, go to our website hollandfestival.nl (Support HF) for more information or call Nicole Mooij for an informal talk without obligations:020 – 788 21 14.

28

COLOFON COLOPHONHolland FestivalPiet Heinkade 51019 BR Amsterdamtel. +31 (0)20 – 788 21 00info@hollandfestival.nlwww.hollandfestival.nl

eindredactie en opmaak editorial and lay-out Holland Festival

tekst textToneelhuis/FC Bergman

vertaling translationBrendan Monaghan ontwerp design thonik

foto’s photo’s© Kurt Van der Elst druk printing Tuijtel, Hardinxveld-Giessendam

© Holland Festival, 2018 Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Holland Festival.No part of this publication may be reproduced and/or published by any means whatsoever without the prior written permission of the Holland Festival.

hoofdbegunstiger productiepartner

DIT PROGRAMMA MAAKT DEEL UIT VAN HETHF YOUNG PROGRAMMA.