Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van...

70
Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije Universiteit Amsterdam [email protected]

Transcript of Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van...

Page 1: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

PAO Privacy 30 novemberActuele ontwikkelingen privacyrecht

Rob van den Hoven van GenderenComputer/Law Institute,

Vrije Universiteit [email protected]

Page 3: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

persoonsgegevens• Een persoonsgegeven is alle informatie betreffende

geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke personen. Het gaat dus om alle gegevens die informatie kunnen verschaffen over een bepaald persoon, zoals gegevens over diens eigenschappen, opvattingen of gedragingen. Al wordt de naam van die persoon niet met zoveel worden genoemd dan kan er toch sprake zijn van een persoonsgegeven als de identiteit van de persoon redelijkerwijs, zonder al te veel inspanning kan worden vastgesteld.

Page 4: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

(semi) intelligent internet

• ‘Tripit’ (linkedin): waar zijn je vrienden? En jij?• Nokia: locate friends• RFID: gepersonaliseerde advertenties• Aanpassingen facebook• “the cloud”• “internet of things”• privacy spionage? Cookies en spam

Page 5: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Westin “Privacy and Freedom” 1967

• “Privacy is the claim of individuals, groups or institutions to determine for themselves when, how, and to what extent information about them is communicated to others”

• ‘right to be let alone’?(to beforgotten/erased?)• ‘right to determine, when, how and to what

extent personal data will be disclosed’ • Privacy is not an absolute right

Page 6: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Privacy als een proces

• “Elk individu is continu bezig in een persoonlijk aanpassings proces in welk hij de wens van privacy afweegt tegenover openbaarmaking , verspreiding en ….” (Alan Westin)

• En verder weegt hij af welke maatschappelijke belangen gediend zijn met vrijgifte van persoonsgegevens (onder dwang?)

Page 7: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Westin’s four states of privacy

• Solitude – individual separated from the group and freed from

the observation of other persons• Intimacy

– individual is part of a small unit• Anonymity

– individual in public but still seeks and finds freedom from identification and surveillance

• Reserve– the creation of a psychological barrier against

unwanted intrusion - holding back communication

Page 8: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Art. 8 EVRM• Respect privé-leven, familie- en gezinsleven, woning,

correspondence• Inmenging door openbaar gezag

– Bij wet voorzien, noodzakelijk in een democratische samenleving en alleen voor bepaalde legitieme belangen

• Criterium: Betrokkene bevindt zich in een situatie waarin hij een “Reasonable expectation of privacy” mag koesteren

Page 9: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

KERN WBP

• Art. 6 WBP: persoonsgegevens worden in overeenstemming met de wet en op behoorlijke en zorgvuldige wijze verwerkt.(zorgvuldigheid)

• Art. 7 WBP: persoonsgegevens worden voor welbepaalde, uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigde doeleinden verzameld.(doelbinding)

• Art. 8 WBP: limitatieve opsomming van gronden die gegevensverwerking rechtvaardigen.(rechtmatigheid)

Page 10: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Art. 9 • Begrip: verdere verwerking• Criterium: verenigbaar gebruik

– relatie doel verkrijging en doel verdere verwerking– aard gegevens– gevolgen voor betrokkene– wijze van verkrijging– aanwezigheid passende waarborgen

• statistische gegevens• geheimhouding

Page 11: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Uitwerking Informationele persoonlijke levenssfeer• Object van regelgeving

– Informatie over bepaalde personen– die in handen is van derden– en mogelijk de basis is van beslissingen over die

persoon

het recht om zekere invloed te hebben op het gebruik van informatie over mijn persoon

Page 12: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Beveiliging artikel 13 Wbp

Passend beveiligingsniveau gelet op:

risico’s en aard van gegevens

rekening houdend met: stand van de techniek en kosten van de tenuitvoerlegging

Page 13: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Google streetview?

• Opnames van herkenbare objecten en subjecten? Tot persoon herleidbare informatie

• http://www.dutchcowgirls.nl/online/1812

Page 14: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Google streetview?

• Recognizable objects and subjects• YouTube - Google Street View - 100 Best Sighti

ngs EVER!!

Page 15: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Surveillance cameras detect various situations like accidents on escalators© Shutterstock

Page 16: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

• Neelie Kroes pakt sociale media aan• juni 3, 2010 • Eurocommissaris Neelie Kroes gaat sociale

netwerksites die de privacy van gebruikers schenden harder aanpakken. Ze gaat er op toezien of sites als Facebook, Google Buzz en Hyves zich wel aan privacyregels houden.

Page 17: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

netwerken

• Usocial 124 euro 1000 vrienden voor facebook; voorwaarden? Privacy

• Geen stijl : auteursrecht, privacy?• Autonome systemen:• stelselmatig verzamelen van informatie,

verwerken en acteren

Page 18: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Sociale netwerken

• SNS can broadly be defined as online communication platforms which enable individuals to join or create networks of like-minded users

• Dienst van de informatiemaatschappij: artikel 3:15 d BW

Page 19: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Kenmerken SNS

• Profiel• Gegevensbestanden, foto’s, films tekst• Vriendenkring• Communicatie: mail, chat, bulletinb.

• - sociaal algemene (relatie) netwerken: Hyves, Facebook, Myweb ;

• - professionele netwerken: als Linkedin;• - gespecialiseerde relatienetwerken: schoolbank,

dienstmaatjes, datingsites.

Page 20: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Risico SNS

• internetgebruikers veelal grote hoeveelheden informatie ter beschikking zonder precies te weten:

• wat hun rechten zijn, • welke rechten van anderen een rol spelen en • welke rechten de beheerders van deze

diensten zichzelf toemeten.

Page 21: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

http://usocial.net/facebook_marketing/• Doorgeven van persoonsgegevens zonder toestemming

datasubject• Schending portretrecht/auteursrecht• Handelen in strijd met algemene voorwaarden facebook?:• De Informatie die We Verzamelen• Wanneer je Facebook bezoekt, voorzie je ons van twee soorten

informatie: persoonlijke informatie die je bewust prijsgeeft en die door ons wordt verzameld, en Website gebruiksinformatie die door ons wordt verzameld terwijl je gebruik maakt van onze Website.

• Wanneer je je aanmeldt bij Facebook, geef je ons bepaalde persoonlijke informatie, zoals je naam, je e-mailadres, je telefoonnummer, je adres, je geslacht, waar je naar school bent gegaan en alle andere persoonlijke informatie en voorkeuren die je opgeeft.

Page 22: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Sociale netwerkenYouTube privacymededeling• Bijgewerkt met ingang van 19 juni 2009• Het Google Privacybeleid beschrijft hoe Google en

dochtermaatschappijen omgaan met persoonlijke gegevens wanneer je services van Google gebruikt. Hieronder vallen ook de gegevens die je verstrekt tijdens het gebruik van YouTube. Hieronder worden de privacygebruiken omschreven die specifiek voor YouTube van toepassing zijn. Lees dit beleid en het Privacybeleid van Google om op de hoogte te zijn van de manier waarop wij omgaan met gegevens die je aan ons verstrekt wanneer je YouTube gebruikt.

• Uitspraak Hof milaan maart 2010• http://online.wsj.com/article/SB1000142405270230477280457

5558484075236968.html?mod=WSJEUROPE_hpp_MIDDLETopStories

Page 23: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Algemene voorwaarden

1. Instemming tot deelname en gebondenheid aan de voorwaarden van de SNS: click through :

By accessing, viewing, downloading or otherwise using LinkedIn or any webpage or feature available through LinkedIn, any information provided as part of the LinkedIn services, or any related emails, newsletters or services (hereinafter collectively “LinkedIn” or the “Services”), or by clicking “Join LinkedIn” during the registration process, you conclude a legally binding agreement with LinkedIn Corporation

Onredelijk bezwarend?

Page 24: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Algemene voorwaarden

• Dienstverlening en aansprakelijkheid :• SNS: niet verantwoordelijk voor hetgeen binnen hun

platform gebeurt :artikel 12 - 14 e-commerce richtlijn artikel 6: 196 c BW: dienstverleners die als tussenpersonen slechts ‘mere conduit’, ‘caching’, of ‘hosting’ verrichten: Hyves reguleert de communicatie tussen gebruikers onderling of tussen gebruikers en de dienst van Hyves niet inhoudelijk. Hyves heeft dan ook geen controle over de kwaliteit, veiligheid, rechtmatigheid, integriteit of juistheid van de verschillende onderdelen van de dienst. Hyves is niet aansprakelijk voor handelen of nalaten van haar gebruikers, waaronder begrepen de bestanden, gegevens en/of materialen die zij op de website van Hyves beschikbaar stellen

Page 25: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Algemene voorwaarden: intellectuele eigendom• (a) een kosteloze, onbezwaarde, wereldwijde,

sublicentieerbare, niet-exclusieve licentie verleent om(i) de bestanden, gegevens en/of materialen te gebruiken, te verveelvoudigen, te verspreiden en openbaar te maken in verband met de dienst van Hyves; en(ii) de bestanden, gegevens en/of materialen te gebruiken en verveelvoudigen (en aan derden toe te staan om te gebruiken en verveelvoudigen) in welke media dan ook voor marketing en/of promotie doeleinden in verband met de dienstverlening van Hyves;

Page 26: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Weggeven?• U behoudt de auteursrechten en alle andere

rechten die u al heeft in de Content die u verschaft, post of afbeeldt door of via de Diensten. Door het verschaffen, posten of afbeelden van de Content verleent u Google een eeuwigdurende, onherroepelijke, wereldwijde, royaltyvrije en niet-exclusieve licentie om Content die u verschaft, post of afbeeldt door of via de Diensten, te verveelvoudigen, bewerken, wijzigen, vertalen, openbaar maken, in het openbaar uit te voeren en te verspreiden

Page 27: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

En verder?

Page 28: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

privacy en openbare orde en veiligheid 28

Algemene beginselen, rol overheid• Integriteit van lichaam en geest/ Algemene persoonlijkheidsrecht:

– HR 94 WBP dwingend recht:grondrechten als respect voor het prive leven zijn niet overdraagbaar

– Grotius: niemand kan meer recht geven dan waarover hij beschikt, niemand of entiteit mag beschikken over meer dan dat

• Informationele zelfbeschikking en transparantie– Duitse C.Hof 1983 ieder mag zelf bepalen in hoeverre informatie over hem wordt gebruikt of

bekend gemaakt (beperking alg belang)– Duitse BverfG 27 feb 2008– Dataretentierichtlijn

• Subsidiariteit en proportionaliteitsbeginsel:– Inbreuk van belang gegevensverwerking niet onevenredig aan het doel

• Verhouding tot andere grondrechten:– Gelijkheidsbeginsel, Vrijheid van meningsuiting, etc – EHvJPassagiergegevens luchtvaart USA– Competentie EC?– Opinion C-317/04 en C 318/04

Page 29: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Rol van de overheid

• Beschermer van grondrechten• Beschermer van nationale veiligheid en openbare orde• Volksgezondheid, economische belangen etc• Europa:A comprehensive approach on personal data

protection in the European Union• De Europese privacytoezichthouders, verenigd in de

Artikel 29-werkgroep (WP29), roepen de Europese instellingen op om een privacyovereenkomst te sluiten met de Verenigde Staten met een zo hoog mogelijk beschermingsniveau voor persoonsgegevens (politie en justitie)

Page 30: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

WODC rapport 2008Security Applications for Converging Technologies

• Er wordt online toezicht gehouden op personen met een al dan niet verondersteld veiligheidsrisico;

• − Grootschalig gebruik van RFID labels in of op het lichaam voor toezicht-of identificatiedoeleinden;

• − Het gebruik van sensoren (cameratoezicht, sensoren op het lichaam,hersenscans, enz.) voor bijvoorbeeld agressiedetectie;

• − Het koppelen van publieke en private informatiebronnen met het oog op een alomvattende analyse van iemands gedrag en zijn relaties met anderen;

Page 31: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

privacy en openbare orde en veiligheid 31

rechtsbronnen• Universele Verklaring RvdM, artikel 8• EVRM artikel 8• IVBPV artikel 17• (Ontwerp Europese Grondwet art. II 68)• Richtlijn 95/46 EG betreffende bescherming

van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer van die gegevens

• Verdrag van de Raad van Europa ter voorkoming van terrorisme

• (Trb. 2006, 34)Nr. 5

• (Richtlijn voor verwerking persoongegevens in de telecommunicatiesector/ Telecommunicatiewet, 2002)

• Wet Bescherming Persoonsgegevens, 6 juli 2000

• Wet op de inlichtingen en veiligheidsdiensten• Besluit opsporing terroristische misdrijven)

Page 32: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

privacy en openbare orde en veiligheid 32

Artikel 8 EVRM Recht op eerbiediging van privé-, familie- en gezinsleven• - 1. Een ieder heeft recht op respect voor zijn privé

leven, zijn familie- en gezinsleven, zijn woning en zijn correspondentie. - 2. Geen inmenging van enig openbaar gezag is toegestaan in de uitoefening van dit recht, dan voor zover bij de wet is voorzien en in een democratische samenleving noodzakelijk is in het belang van de nationale veiligheid, de openbare veiligheid of het economisch welzijn van het land, het voorkomen van wanordelijkheden en strafbare feiten, de bescherming van de gezondheid of de goede zeden of voor de bescherming van de rechten en vrijheden van anderen.

Page 33: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

uitgangspunten

• transparency in the processing of personal data

• Data minimisation:• The "right to be forgotten" – • Data portability.. • Efficient use of the resources invested in data

protection.

Page 34: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

cloud;:Neelie Kroes, 25 november

• a) that their cloud supplier protects their personal data efficiently, that is in a transparent manner, and in line with EU personal data protection standards,

• b) that all the governments of all the countries where the cloud touches the earth – that is, where the servers are located – must have legal frameworks in place that guarantee adequate data protection and privacy. There can be limited exceptions for reasons of public order and national security, but these must be governed by the rule of law.

Page 35: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

beveiligingsmaatregelen• De “voorkant”: Toegangsbeveiliging

– Identificatie- / authenticatie methoden:• Single Sign-on: “ID-as-a-Service” (bijv. Open ID)

– Risico Spoofing• Verbindingen

– Betrouwbaarheid verbindingen– Betrouwbaarheid betrokken partijen

• De “achterkant”– Betrouwbaar personeel ?– Beveiligde omgeving ? Resource pooling ?– Integriteit van de service delivery ?– Beschikbaarheid gegevens ?– Wat gebeurt er met de back-ups ?– Hoe is de support geregeld ?

Page 36: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

30 november 2010

Specifieke bepalingen (Bescherming persoonsgegeven art. 11 Tw (3))

• Regels gelden in aanvulling op Wbp (art. 11.2 Tw)

• Art. 11.3 Tw te vergelijken met artt. 13 Wbp: aanbieder moet passende technische en organisatorische maatregelen treffen ten behoeve van de veiligheid en beveiliging van de door hen aangeboden netwerken en diensten

Page 37: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

30 november 2010

Inbreuken• Artikel 11.3a • 1. De aanbieder van een openbare elektronische

communicatiedienst stelt het college onverwijld in kennis van een inbreuk op de beveiliging, bedoeld in artikel 11.3, die nadelige gevolgen heeft voor de bescherming van persoonsgegevens die zijn verwerkt in verband met de levering van een openbare elektronische communicatiedienst in de Europese Unie.

• 2. De aanbieder, bedoeld in het eerste lid, stelt degene wiens persoonsgegevens het betreft onverwijld in kennis van een inbreuk in verband met persoonsgegevens indien de inbreuk waarschijnlijk ongunstige gevolgen zal hebben voor diens persoonlijke levenssfeer.

Page 38: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

30 november 2010

Cookies opt in

• Artikel 11.7a • 1. Een ieder die door middel van elektronische

communicatienetwerken toegang wenst te verkrijgen tot gegevens die zijn opgeslagen in de randapparatuur van een gebruiker dan wel gegevens wenst op te slaan in de randapparatuur van de gebruiker, dient: – a. de gebruiker duidelijke en volledige

informatie te verstrekken overeenkomstig de Wet bescherming persoonsgegevens(…) en

– b. van de gebruiker toestemming te hebben verkregen voor de desbetreffende handeling.

Page 39: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

privacy en openbare orde en veiligheid 39

Burgerservice nummer (BSN)

• Artikel 8, lid 7 van de Europese privacyrichtlijn bepaalt: De lidstaten stellen de voorwaarden vast waaronder een

nationaal identificatienummer of enig ander identificatiemiddel van algemene aard voor

verwerkingsdoeleinden mag worden gebruikt.• “De overheid zal daarom de nodige maatregelen moeten

treffen, om te beginnen door te zorgen, dat de koppeling van gegevens en de geldende privacywetgeving met elkaar in overeenstemming blijven. Daarnaast is het de plicht van de overheid om een maximale transparantie en controleerbaarheid te betrachten”.

Page 40: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Rapporteur VN art 17 ICCPR jan 2010• Permissible limitations test

– Bescherming voorzien in de wet– Essentie van het fundamenteel recht mag niet

aangetast– Noodzakelijk in democratie– Limitatieve competentie– Legitiem doel– proportioneel

Page 41: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Biometrie

• http://www.youtube.com/watch?v=SjyCH_CENOw&hl=nl

• http://www.youtube.com/watch?v=Ff-Ib0inV9Q&hl=nl

Page 42: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

bodyscan

• Nieuwe scan Schiphol kijkt door kleding heenAls eerste luchthaven ter wereld zet Schiphol op grote schaal een scan in die door middel van onschadelijke straling de contouren van het lichaam zichtbaar maakt. De scan kijkt als het ware door de kleding heen van de passagier. De veiligheidsbeamte kan zo in een oogopslag zien of iemand bijvoorbeeld een mes bij zich draagt of smokkelwaar onder zijn trui heeft. Het is niet langernodig om iemand te fouilleren.

Page 43: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Vertrouwen in het systeem?

• Hoe meer data wordt verstuurd of bewerkt op verschillende plekken door verschillende partijen, des te groter het risico dat partijen voor wie de informatie niet is bestemd kennis zullen nemen dan wel misbruik kunnen maken van die gegevens

• The more processing of data the greater the chance on misinterpretation, misjudging, misrepresentation

Page 44: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Indect EU Objectives• To develop a platform for intelligent processing

of information for detection of threats and recognition of abnormal behaviour.

• To develop a prototype for intelligent system providing techniques and tools for observation and detection of mobile objects (read bikes, car, scootmobile).

• To develop a new type of search engine for multimedia contents, based on watermarking technology.

• To develop new tools for internet data analysis (to detect criminal activities and threats in computer communication network) (read sns).

Page 45: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

privacy en openbare orde en veiligheid 45

Artikel 2 WBP

• b. door of ten behoeve van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten,

• bedoeld in de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten;

• c. ten behoeve van de uitvoering van de politietaak, omschreven in

• artikel 2 van de Politiewet 1993;

Page 46: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

privacy en openbare orde en veiligheid 46

WOIVD• Artikel 1:d. gegevens: persoonsgegevens en andere

gegevens;• e. persoonsgegevens: gegevens die betrekking hebben

op een identificeerbare of geïdentificeerde, individuele natuurlijke persoon;

• f. gegevensverwerking of verwerking van gegevens: elke handeling of elk geheel van handelingen met betrekking tot gegevens, waaronder in ieder geval het verzamelen, vastleggen, ordenen, bewaren, bijwerken, wijzigen, opvragen, raadplegen, gebruiken, verstrekken door middel van doorzending, verspreiding of enige andere vorm van terbeschikkingstelling, samenbrengen, met elkaar in verband brengen, alsmede het afschermen, uitwissen of vernietigen van gegevens;

Page 47: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

privacy en openbare orde en veiligheid 47

WOIVD

• Artikel 6:2. De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst is slechts bevoegd gegevens te verzamelen ten behoeve van het opstellen van de dreigings- en risicoanalyses, bedoeld in artikel 6, tweede lid, onderdeel e, indien de gegevens die op grond van het eerste lid zijn verstrekt dat noodzakelijk maken.

Page 48: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

privacy en openbare orde en veiligheid 48

Artikel 17

• 1. De diensten zijn bevoegd zich bij de uitvoering van hun taak, dan wel ter ondersteuning van een goede taakuitvoering, voor het verzamelen van gegevens te wenden tot:

• a. bestuursorganen, ambtenaren en voorts een ieder die geacht wordt de benodigde gegevens te kunnen verstrekken;

Page 49: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

privacy en openbare orde en veiligheid 49

Besluit opsporing terroristische misdrijven) • Strafrecht preventief toegepast• misdrijf met een terroristisch oogmerk Art. 83a

van het wetboek van Strafrecht

Page 50: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

privacy en openbare orde en veiligheid 50

Artikel 20

• 1. De diensten zijn bevoegd tot:• a. het observeren en in het kader daarvan vastleggen van

gegevens betreffende gedragingen van natuurlijke personen of gegevens betreffende zaken, al dan niet met behulp van observatie- en registratiemiddelen;

• b. het volgen en in het kader daarvan vastleggen van gegevens betreffende natuurlijke personen of zaken, al dan niet met behulp van volgmiddelen, plaatsbepalingsapparatuur en registratiemiddelen.

• 4. Het verzoek om toestemming als bedoeld in het derde lid wordt gedaan door het hoofd van de dienst en bevat ten minste:

• a. het adres van de woning waarbinnen het middel dient te worden toegepast;

• b. een omschrijving van het soort middel dat wordt toegepast;• c. de reden waarom de toepassing van het desbetreffende

middel noodzakelijk wordt geacht.

Page 51: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

privacy en openbare orde en veiligheid 51

Hoe ver?• minister Remkes in 2004 bij de wijziging van de wet op de

inlichtingen veiligheidsdiensten (WIV):• “(…) het zo vroeg mogelijk identificeren van de voorbereiding

van mogelijke terroristische acties en de daders daarvan. Nieuwe vormen van geautomatiseerde data-analyse worden daarvoor ingezet, zoals (…) data-mining. Daartoe moeten grote bestanden met persoonsgegevens van niet-verdachte personen doorzocht worden, hetgeen op gespannen voet kan komen met de thans geldende wettekst (…) De wet zal (…) meer armslag moeten bieden[1].”

•[1] Kamerstukken II, 2003/04, 29 200 VII, nr 61

Page 52: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

privacy en openbare orde en veiligheid 52

Data voor daadkracht

• De onderzoekscommissie Bosma Rapport van de Adviescommissie Informatiestromen Veiligheid, sept 2007.:“De enorme groei van databanken en communicatiemogelijkheden en de opkomst van geavanceerde technologie om te zoeken in deze grote hoeveelheid gegevens bieden deinlichtingen- en opsporingsdiensten veel nieuwe mogelijkheden om hun doelstellingen te realiseren.”

Page 53: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

privacy en openbare orde en veiligheid 53

Gewoon doen! beschermen van veiligheid en persoonlijke levenssfeer (2009)

• voor meer transparantie en het toepassen van privacybeginselen in beleid en technologie, overigens zonder dat de persoonlijke levenssfeer als “heilig-juridisch” terrein moet worden beschouwd (vd Horst)

Page 54: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Have a Tattoo or Walk With a Limp? The Police May Know

Page 55: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

privacy en openbare orde en veiligheid 55

Wet politiegegevens• a. politiegegeven: elk gegeven betreffende een geïdentificeerde of

identificeerbare natuurlijke persoon dat in het kader van de uitoefening van de politietaak wordt verwerkt;

• Artikel 3. (noodzakelijkheid, rechtmatigheid en doelbinding)• 1. Politiegegevens worden slechts verwerkt voor zover dit noodzakelijk

is voor de bij of krachtens deze wet geformuleerde doeleinden.• 2. Politiegegevens worden slechts verwerkt voor zover zij rechtmatig

zijn verkregen en, gelet op de doeleinden waarvoor zij worden verwerkt, toereikend, terzake dienend en niet bovenmatig zijn.

• 3. Politiegegevens worden uitsluitend voor een ander doel verwerkt dan waarvoor zij zijn verkregen voor zover deze wet daar uitdrukkelijk in voorziet.

Page 56: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

privacy en openbare orde en veiligheid 56

Art. 9, bescherming rechtsorde• 3. Politiegegevens die worden verwerkt overeenkomstig

het eerste lid, kunnen, na instemming van een daartoe bevoegde functionaris, ter beschikking worden gesteld voor verdere verwerking voor zover dat noodzakelijk is voor een ander onderzoek als bedoeld in het eerste lid, de verwerking, bedoeld in de artikelen 10 en 12, of de uitvoering van de dagelijkse politietaak, bedoeld in artikel 8.

Page 57: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

privacy en openbare orde en veiligheid 57

Artikel 11. (geautomatiseerd vergelijken en in combinatie zoeken)

• 1. Voor zover dat noodzakelijk is voor een onderzoek als bedoeld in artikel 9, eerste lid, kunnen politiegegevens die voor dat onderzoek zijn verwerkt, geautomatiseerd worden vergeleken met andere politiegegevens die worden verwerkt op grond van artikel 8 of 9 teneinde vast te stellen of verbanden bestaan tussen de betreffende gegevens.

Page 58: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

privacy en openbare orde en veiligheid 58

Echt gebeurd• Donderdagmiddag 12 maart 2009 . Amsterdam wordt

opgeschikt door het bericht dat er een terroristische aanslag is beraamd op het winkelgebied in Amsterdam Zuidoost]. De Ikea en Villa Arena worden ontruimd en de bioscoop en Heineken Music Hall zijn niet meer toegankelijk voor publiek. Naast het feit dat het publiek de toegang wordt ontzegd tot de winkels en bioscoop worden er zeven arrestaties verricht en worden huiszoekingen gedaan. De reden hiervoor was een telefonische melding uit Brussel waarin een familielid werd genoemd van een van de daders van de aanslag in Madrid op 11 maart 2004 en waarin namen van verdachten werden genoemd Op dit telefoontje na waren er geen verdere aanwijzingen voor een terroristische aanslag. Toch werden zeven verdachten opgepakt en in voorlopige hechtenis gesteld

[1] Politie Amsterdam-Amstelland 2009 Url: http://www.politie-amsterdam-amstelland.nl/get.cfm?id=8163.

Page 59: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

paspoortwet

• Toevoegen biometrische informatie• Bedoeling verificatie• http://www.youtube.com/watch?v=dxEexBt_RQ

s&hl=nl• http://www.youtube.com/watch?v=b7f1zQqJ-n4

&hl=nl

Page 60: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

vingerafdrukken

Page 61: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Volkskrant???, Rb. Utrecht juni 2010• Utrechtse rechtbank acht het opslaan van biometrische

gegevens van alle burgers in strijd met het Europese Verdrag van de Rechten van de Mens. Op websites als www.vrijbit.nl wijzen critici erop dat Europese regels weliswaar bepalen dat paspoorten vingerafdrukken mogen bevatten, maar dat de Nederlandse overheid zelf heeft besloten tot het opslaan hiervan.

• In december 2008 oordeelde het Europese Hof voor de Rechten van de Mens al dat de Britse regering de privacy schendde door DNA-profielen en vingerafdrukken van burgers zonder strafblad op te slaan (EHRM 4 december 2008, S en Marper tegen het Verenigd Koninkrijk )

Page 62: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

• Artikel 151c Gemeentewet– 4. De aanwezigheid van camera’s als bedoeld in het eerste

lid is op duidelijke wijze kenbaar voor een ieder die de desbetreffende openbare plaats betreedt.

– 6. De met de camera’s gemaakte beelden mogen in het belang van de handhaving van de openbare orde worden vastgelegd en gedurende ten hoogste vier weken worden bewaard.

– 7. De vastgelegde beelden, bedoeld in het zesde lid, vormen een tijdelijk register in de zin van de Wet politieregisters. Met inachtneming van artikel 13, zevende lid, van de Wet politieregisters kunnen uit dat register gegevens worden verstrekt ten behoeve van de opsporing van een gepleegd strafbaar feit.

Wet Cameratoezicht, Stb. 2005, 392, in werking 1/2/2006

Page 63: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Page 64: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Evaluatie cameratoezicht amsterdam• Op de Nieuwendijk lijkt nauwelijks sprake van

enige verplaatsing te zijn. En op de Wallen blijkt het vooral verdunning te zijn: criminaliteit en overlast zijn verschoven naar plekken binnen het cameragebied die niet door camera’s worden bestreken

• Een ander signaal dat ons bereikte is, dat een deel van de dealers is vervangen door een jongere, agres-sievere groep dealers die zich minder aantrekken van cameratoezicht. Er is zelfs al een dealer gesignaleerd die een grote houten plaat met zich mee-draagt waarachter drugsdeals worden gesloten.

Page 65: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Toezicht , wettelijke basis

• Ad 1. Het hof heeft vastgesteld dat gedurende korte tijd, door middel van vaste en beweegbare camera's op de Nieuwe Binnenweg te Rotterdam die op het hoofdbureau van politie te Rotterdam werden bediend, gedragingen van de verdachte die zich in het openbaar afspeelden (spuiten van graffiti), zijn waargenomen. In 's Hofs oordeel dat de persoonlijke levenssfeer van de verdachte niet is aangetast, ligt besloten dat die waarneming geen betrekking had op een situatie waarin de verdachte mocht verwachten onbevangen zichzelf te kunnen zijn. Dit oordeel is onjuist noch onbegrijpelijk. Ad 2. De opvatting dat de enkele omstandigheid dat hier sprake zou zijn van een op een ontoereikende wettelijke basis steunend (permanent) cameratoezicht reeds meebrengt dat genoemde waarneming een inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van de verdachte oplevert, is onjuist.Read more: http://nl.vlex.com/vid/39255664#ixzz0qHDHzvWa

Page 66: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

LJN AL8449, Hoge Raad, 02632/02

• 1. In casu geen aantasting van de persoonlijke levenssfeer van verdachte. 2. Ontoereikendheid van de wettelijke basis van het toezicht maakt waarneming niet reeds tot inbreuk op de persoonlijke levenssfeer.

• Ad 2. De opvatting dat de enkele omstandigheid dat hier sprake zou zijn van een op een ontoereikende wettelijke basis steunend (permanent) cameratoezicht reeds meebrengt dat genoemde waarneming een inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van de verdachte oplevert, is onjuist.

Page 67: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Camera op het werk

• Indien geen andere middelen• Slapen

Een voorbeeld is dat van werknemers van de storingsdienst van Schiphol. Zij mochten tijdens hun nachtdiensten niet slapen. Ter controle had Schiphol in hun verblijfsruimte videocamera’s opgehangen. Toen bleek dat de medewerkers toch sliepen tijdens hun dienst werden ze op staande voet ontslagen. De werknemers vochten hun ontslag aan en eisten wedertewerkstelling. De rechter overwoog dat aan de werknemers niet correct was meegedeeld dat gebruik zou worden gemaakt van cameratoezicht en er tevens niet eerst was geprobeerd om er op een andere manier achter te komen of het slaapverbod was overtreden.

Aan de andere kant heeft de rechter in een oudere zaak overwogen dat het belang van de werkgever prevaleerde boven het belang van de werknemer, ook al was het aan de werknemer niet kenbaar gemaakt dat er opnames gemaakt werden. Een winkelier had camera’s boven de kassa geplaatst, omdat hij personeel verdacht van diefstal.

Page 68: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Screening van personeel

•Van de online netwerken is Youtube onder de werkgevers het meest bekend (84%), gevolgd door Hyves (81%) en MSN (80%).

• Naast Hyves en de professionele site LinkedIn gebruiken werkgevers ook Wieowie.nl. Deze site wordt met name ingezet voor de screening van personeel. Overigens worden de populaire netwerken gemiddeld vaker ingezet voor de screening van personeel (4%) dan voor de werving (3%). Youtube, de meest bekende site, wordt (nog) niet of nauwelijks ingezet bij personeelswerving.

Page 69: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Convention on Cybercrime:

• “The new technologies challenge existing legal concepts. Information and communications flow more easily around the world. Borders are no longer boundaries to this flow. Criminals are increasingly located in places other than where their acts produce their effects. However, domestic laws are generally confined to a specific territory. Thus solutions to the problems posed must be addressed by international law, necessitating the adoption of adequate international legal instruments. The present Convention aims to meet this challenge, with due respect to human rights in the new Information Society.”

Page 70: Faculteit der Rechtsgeleerdheid PAO Privacy 30 november Actuele ontwikkelingen privacyrecht Rob van den Hoven van Genderen Computer/Law Institute, Vrije.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

privacy en openbare orde en veiligheid 70

citaat waarmee Gewoon doen! opent

Al weten wij de reden niet,‘t Is vast op goeden grond geschied.(A.C.W. Staring, De Hoofdige Boer, 1820)