FABRİKA ORGANİZASYON

YER SEÇİMİ

Endüstri Mühendisliği Bölümü

Yer SeçimiYer seçimi, işletmenin kurulacağı bölgenin ve

bölge içinde de yerleşim yerinin, birim maliyetleri en aza indirecek ve genişlemeye, gelişmeye olanak verecek biçimde belirlenmesi ile ilgili çalışmaları kapsar. Kuruluş yeri;

İç yerlerim düzenini,Yatırım, üretim ve pazarlama maliyetlerini ve

verimliliklerini, İş gören seçimini, Pazarlama olanaklarını, önemli bir biçimde

etkiler.

Hammadde satıcılarıyla başlayan, işletme, depo, toptancı, perakendeci zinciriyle tüketiciye ulaşan üretim-dağıtım sisteminin öğeleri, yer seçimi çözümlemelerinde kullanılan maliyetlerle yakından ilgilidir. Gerçekten de aşağıdaki maliyetler seçilen yere bağlı olarak değişirler;

1- Üretimde kullanılan hammadde, malzeme ve parçaların işletmeye ulaştırılmasının maliyeti.

2- Hammaddenin ürüne dönüştürülmesi, üretim maliyeti.

3- Ürünün tüketiciye ulaştırılmasının maliyeti.

Yer Seçimi Sorununu Doğuran Nedenler Yeni bir iş yeri ya da tesisin kurulma durumu. Yeni Pazar alanlarının ortaya çıkması. Ürün çeşitleri arasına yeni bir ürün ya da ürünlerin

eklenmesi Hammadde ve iş gücü gibi temel girdilere ilişkin

kaynakların tükenmesi ya da yetersiz kalması veya bu kaynakların niteliklerinde ve elde edilebilirlik durumlarında ortaya çıkan değişmeler, işletmeleri yeni tesis kurmaya ve taşınmaya götürebilir.

Arazi ve arsa fiyatlarındaki değişiklikler Yangın, deprem, sel gibi doğal afetler Çevre ile ilgili yasalar ya da belediye düzenlemeleri

Yer Seçimi İlkeleriGereksinimlerin belirlenmesi ilkesiDeğerlendirme etmenlerinin belirlenmesi

ilkesiBütünsellik ilkesiUzmanlıktan yararlanma ilkesiSistemlilik ilkesiUzun dönem ilkesiBilgilerin güvenilirliği ilkesiGelişme ilkesi

Yer Seçimini Etkileyen Etmenler

Pazarlar İşgücüMalzeme ve hizmetlerUlaştırmaHükümet ve yasalarFinansmanSu ve atıkların yok edilmesiEnerji ve yakıtToplumsal çevre özellikleriArazi ve arsa

Yer Seçimi SüreciÜlke seçimiBölge seçimiYöre seçimiArsa (arazi, arsa, konum yeri) seçimi.

Ülke SeçimiEtkenler aşağıdaki gibidir;A) Hammadde maliyetleri, kaynakların

şimdiki ve gelecekteki durumuB) Miktar, kalite ve ücret bakımından işgücü

kaynağının durumuC) Süreklilik, fiyat ve bolluk yönünden enerji

kaynaklarının durumuD) Tür, çokluk ve maliyet yönünden ulaşım

olanaklarının durumuE) İstem ve pazarlama kolaylıkları açısından

Pazar durumu

F) Yan sanayi kuruluşlarının durumuG) çalışanlar ve üretim açısından iklim

durumuH) Devletin kısıtlayıcı ve özendirici önlemleri I) Devletler arasındaki ekonomik ve politik

ilişkilerin şu an ve gelecekteki durumu

Bölge SeçimiBölge Seçimi, tesisin kurulacağı

coğrafi bölgenin belirlenmesi aşamasıdır.

Yöre SeçimiYer seçimi kararlarının

3.basamağını oluşturan yöre seçimi, bölge içinde kuruluş yöresinin belirlenmesi aşamasıdır.

Arsa SeçimiYöre ve arsa seçimindeki etkili olan etmenler;UlaşımNüfus, işgücü, eğitim ve mesleklerGenişleme olanaklarıToplumsal yapı ve toplumsal etkinliklerHammadde kaynağına yakınlıkEnerji ve su kaynaklarına yakınlıkUlaşım olanaklarıYaşam koşullarıArazi, inşaat, giyim, gıda vb.konulardaki fiyat

düzeyleriMevcut işletmelerin yerleri ve sosyal tesisleriBelediye hizmetleri

Arazinin topoğrafik yapısı İşçi – işveren ilişkileriÜcret düzeyleriKamu tesisleriTeknik ve yönetici iş gören sağlama durumuEğitim ve araştırma kuruluşlarıGençlik ve spor tesisleri İklim

Yer Seçiminde Kullanılan Teknikler - 1- Histogram Tekniği

2- Gelir Oranı Karşılaştırması Tekniği

3- Ölçülemeyen Etmenlerin Sayısallaştırılması Tekniği

*** Eşit ağırlıklandırma Yöntemi*** Ağırlıklandırma*** Çift ağırlıklandırma

Eşit Ağırlıklandırma Yöntemi

4- Ölçülebilen ve ölçülemeyen maliyet etmenlerinin değerlendirilmesi

5- Boyut çözümlemesi6- Başabaş (Sıfır kar) Noktası

tekniği

Başabaş (Sıfır kar) Noktası tekniğiAday yerlerden herhangi birine

ilişkin maliyet doğrusu Y=a+bx bağıntısı ile belirlenir.

Y: toplam maliyetler, a: değişmez maliyetler, bx: üretim maliyetleri

Q < Q1 ise A yerinin Q1 < Q < Q3 ise B yerinin veQ3 < Q ise C yerinin seçilmesi

daha ekonomik olacaktır.

Kısım II – Malzeme Devinimi İşlevi ve MaliyetleriYer değiştirme konusunda kuramsal olarak 7

durum düşünülebilir;Malzemenin yer değiştirmesi İnsanın yer değiştirmesiMakinenin yer değiştirmesiMalzeme ve insanın yer değiştirmesiMalzeme ve makinenin yer değiştirmesi İnsan ve makinenin yer değiştirmesi İnsan, makine ve malzemenin yer

değiştirmesi

Malzeme Devinimi İşleviÜretim, malzemelerin hazırlanmasını, işlenme

noktalarına getirilmesini, işlenmesini, işlenme noktaları arasında dolaştırılmasını ve ürün deposuna götürülmesini gerektirir. Bu hareketlerden “işlemleme” dışında kalanlar, “malzeme devinimi (MD)” etkinlikleridir.

Değişik endüstrilerde MD ve maliyetleri konusunda yapılan araştırmalar göstermiştir ki, her ürün sevkiyat öncesinden üretim sürecini tamamlayıncaya dek 50-60 kez devinim etkinliği geçirmekte ve Şekil 2.1 deki gibi, endüstri türüne göre üretim maliyetinin %20-50’sini “malzeme devinimi maliyeti” oluşturmaktadır.

Malzeme Devinimi ile İlgili KavramlarMALZEME:Hammaddeler, ürünlerin temel maddesini

oluştururlar; tekstilde yün ve pamuk gibi. Yardımcı maddeler, ürünün içinde yer

almakla birlikte onun karakterini değiştirmezler.

İşletme maddeleri ise makinelerin çalıştırılmasında, bakımında, onarımında kullanılan malzemelerdir.

MALZEME DEVİNİMİDEVİNİMLE İLGİLİ DİĞER

KAVRAMLAR: Ulaşım, aktarma, birim yük

Malzeme Devinimi AraçlarıİLETEÇLER: Kayışlı ileteçler Oluklu ileteçler Asma ileteçler Kaymalı ileteçler Rulmanlı ileteçler Kollu ileteçler Zincirli ileteçler Kovalı ileteçler Titreşimli ileteçler Helisel ileteçler Hava basınçlı ileteçler

Malzeme Devinimi Araçları SeçimiTaşınacak malzeme yapısıÜretim çeşidiTesis yapılarıTaşıma maliyetleri

Malzeme Devinimi Sistemi Tasarım ve İyileştirme Amaçları

Maliyetleri düşürmeÜretim kapasitesini arttırmaÇalışma koşullarını geliştirmeMalzeme kaybını önlemeDağıtımı geliştirme

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER !!!!....