F. Scoot Fiztgerald - Muhteşem Gatsby

8/12/2019 F. Scoot Fiztgerald - Muhteem Gatsby

1/91

MUHTEEM GATSBYF. Scott FitzgeraldTrkesi

WORD TARAMASI: QELENDER

Utku llban CokunoluBir kez daha ZeldayaO zaman onu etkileyecekse altn apkay giy.Eer ykseklere srayabiliyorsan, onun iin sra.O, Sevgili, altm apkal, ykseklere srayan sevgili. Sen benim olmalsn diyebarmcaya dek.Thomas Parke DINVILLIERS

Daha gen ve daha duyarl olduum gnlerde babamn verdii bir d hi

unutmadm; hl aklmdan geirir dururum.Birini eletirmeye kalktnda demiti, herkesin senin ayrcalklarna sahip

olmadan bydn dn.Baka bir ekleme yapmamt ama, fazla konumadan da ok gzel

anlatmzdan, ben onun sylediinden daha ounu anlatmak istediinibiliyordum. Bunun sonucu olarak da insanlar hakknda hemen karar vermemeyibenimsemiimdir. Bu alkanlm, benim, pek ok ilgin kiiyi tanmam iin nmat kadar, ok sayda geri kafal ve skc tiplerle de kar karya getirmitir.Anormal dnenler, normal birindeki bu zellii abucak fark eder ve ona hemenbalanverir. Bu nedenle niversitede okurken, bir takm lgn genler bana srlann

amaktan ekinmedikleri iin olacak, haksz yere, fazla politik olmakla sulanmtm,ama ben bunu isteyerek yapmyordum: Birinin bir takm srlartm bana aacanhisseder etmez duruma gre, hemen ya uyur gibi yapar, ya ok megulmm gibidavranr ya da terslenmeye balardm. nk bu tiplerin genellikle ak konumaktanekindikleri iin, bir yandan baka birinden sz ediyormu havasna girerken, biryandan da baz duygulan- n bastrmaya abaladklanndan, aslnda itendavranmadklannB I muhteem garsby ok iyi anlardm. nsanlar hakknda abk karar vermemek sonsuz bir umutturbence. Bunu unutursam hemcinslerime hakszlk etmi olacam dnmmdr

her zaman. Babamn biraz kendini beenmi bir tavrla syledii ve benim de birazkendimi beenerek kabul ettiim gibi baz temel ayncalklar doumdan balayarakadaletsiz datlmtr.

Ne kadar hogrl ve anlayl olduum konusunda byle ndkten sonra,artk bunun bir snn olduunu kabul etmemin zaman geldi sanrm. nsanlarndavranlannn temelinde sert kayalar da olabilir, bataklk amuru da, ama belli birnoktadan sonra bunu pek fazla umursamam ben. Geen sonbaharda lkenin Doublgesinden yuvama dndmde dnyann her kesinde dinginliin egemenolmasn ve namus kavramna dikkat edilmesini bekliyor, insan karakterininderinliklerine inmek gibi bir ayncala sahip olmak istemiyordum. Yalnz, bu kitabaadn veren kiiyi, yani Gatsby'yi bunun dnda tutuyorum. nk benim hor grp

tepeden baktm tm zellikleri kendinde toplam biriydi o. Pe pee sergilenenbaanlar kiiliin gstergesi saylyorsa Gatsby'nin muhteem bir adam olduu


2/91

sylenebilirdi. Binlerce kilometre uzaklktaki depremleri kaydedebilen karmakcihazlar gibiydi ; hayattan neler elde edebileceini abucak sezerdi. Fakat bununyaratclk diye yceltilen o gevek duygusallkla hibir ilgisi yoktu. Onunki, ola-anst bir umut etme yetenei, o zamana kadar kimsede grmediim ve sannm birdaha da gremeyeceim, gelecee ynelik romantik beklentilerdi. Flayr - Gatsbysonunda fazla zarar grmeden kurtuldu; benim, insanlarn ksa sreli mutluluklar veboa giden hznlerine duyduum ilginin geici de olsa azalmasna neden olanGatsby'yi kullanp ondan kar salayanlar, onun ryalannn rerini amurlasvayanlar olmutur.

kuaktr u anda bulunduum Orta Bat'daki bu kentte yaayan saygn vezengin bir ailenin oluyum. Biz Carra- way ler bir kabile gibiyizdir; BuccleuchDklerinin soyundan geldiimizi bilirdik ama, burada kesin olarak temelimizi atandedemin kek kardeiydi. Savaa katldktan sonra '51deburaya gnderilip yerlemi ve imdilerde babamn srdrd toptan nalburculukiine balamt.

Ben bu byk amcay hi tanmadm ama, babamn i yerinde aslduran keskinceyz hatl yal boya portresini grenler kendisine ok benzediimi sylerler. 1915'de,babamdan tam yirmi be yl sonra New Haven'dan (Yale niversitesi) mezun oldum.Az bir zaman sonra da Byk Sava adyla anlan, Germen rknn yaylma eylemininneden olduu u nl atmalara katldm (Birinci Dnya Sava). Yaptmz karhcumlardan o kadar holanmtm ki geri dndmde baya huzursuz oldum.Dnyann o scak noktasndan sonra sakin Orta Bat bana evrenin teki yakasymgibi uzak grnyordu; ben de Dou'ya gidip senet iinde almaya karar verdim.Tandm herkes o ii yapyordu; benim gibi bekar biri de ayn ite ala rak,herhalde kendini geindrebilecek kadar kazanr diye dnyordum. Tm amcalar,

daylar, teyzeler ve halalar sanki hangi ilkokula gideceimi kararlatnyorlarm gibiuzun uzun dndkten sonra pek ciddi bir tavr taknp biraz kukulu bir Eh,pekala!" diyebildiler. Babam da bir yl sreyle parasal destek vermeyi kabul etti ve biriki ertelemeden sonra, nihayet Dou'ya gelip yerletim. 1922 ylnn ilk bahanyd vebenim bir daha geri dnmeye pek niyetim yoktu.

Yaplacak en akllca ey, ehir merkezinde bir oda tutmakt ama, geni bahelerive dost yzl aalan olan bir yreden gelmitim ve altm yerdeki genlerden biribanliyde birlikte bir yer kiralamay nerince ok iyi bir fikir olduunu dndm. Evio buldu; ayl seksen dolara, eski yzl, biraz bakmsz kk bir eydi; sondakikada b'zim irket ocuu Was- hington'a gndermeye karar verince ev banakald. Bir kpek edinmitim, o da birka gn yanmda kaldktan sonra kap gitti.Dodge marka eski psk arabam ve yatam dzeltip kahvaltm hazrlayan, gerikalan zaman elektrikli fmnn yannda dikilip kendi dilinde bir eyler syleyen Finlihizmetimle yaamaya baladm.

Bir iki gn byle yalnz geip gitti; derken benden sonra buralara geldii belli olanbir adam yolumu keserek, West Egg (Bat Yumurta) kyne nasl gidebilirim diyesordu akn akn.

Yolu gsterdikten sonra yrmeye devam ettim ve birden iimdeki yalnzlkduygusunun getiini fark ediverdim: Artk yreye yerlemi, yolunu ynn bilen birvatandatm. Adamcaz, bilmeden, bulunduum yerin havasna uyum salayarakkendimi zgr hissetmeme vesile olmutu.

Parlak gnein altnda her gn biraz daha yeeren aalar filmlerdeki gibi hzlayapraklarla donanrken, elimde olmadan, eski moda da olsa yazn geliiyle hayatn da


3/91

doa gibi canland duygusuna kaplmaktan kendimi alamyordum.Okumam gereken bir sr ey vard ve tertemiz, salkl havay solumak insann

iini cokuyla dolduruyordu. Tahvil, hisse senedi ve bonolar konu alan bir dzinekitap satn alp tmn kitaplmn rafna dizdim. Karmda san yaldzl, krmzkapak- lanyla yeni baslm banknotlar gibi gcr gcr parlarken Midas, Morgan veMaecenas gibi adamlarn srlann bana amaya ha- zrlandklann dnyordum.Bunlardan baka eserler okumay da planlyordum tabii; niversite yllarmdaedebiyata ok meraklydm. Okul gazetesinde bir yl boyunca baya ciddi ve gzelmakalelerim yaynlanmt. imdi bunlarn tmn yeniden yaammn bir parasyapmaya hazrlanyordum. Tm uzmanlk alanlarnn en kstls olan 'kltrl birbirey olacaktm. Bunu laf olsun diye sylemiyordum: Hayata tek bir penceredenbaknca daha baarl olacama gerekten inanyordum.

Kuzey Amerika ktasnn en ilgin mahallelerinden birinde bir ev kiralam olmamtmyle rastlant sonucuydu. Evim NewYork'un batsna den ince uzun bir adannzerindeydi. Doann farkl grntler sergiledii bu yerde son derece ilgin bir koy

vard. Kentin merkezinden otuz kilometre uzandaki adamzda birbirinin tpks,yumurta biiminde bir ift kaya denize doru uzanrd; arada kalan minik koyun Batyankresin- deki en durgun sulara sahip olduunu syleyebilirim: O alan, Long IslandSoundun (Uzun Ada Boaz) byk slak ovasyd. Denize doru uzanm yumurtalartam olarak elips biiminde deildi: karaya deen ular Kristof Kolombunyksndeki yumurta gibi yassyd. Gene de ben havada uuan martlarn bukocaman yumurtalara aknlkla baktndan eminim. Bizkanatsz yaratklar iin de byk kaya paralarnn bu kadar yv murtay andrmalanolduka dndrcyd.

Ben West Eggde yani batdaki yumurtada yayordum. ki kntdan daha az

sosyetik olanyd bu. Semtler arasndaki o tuhaf ve biraz da rktc farkllbelirtmek iin bu tanm biraz hafif kalyor, ama neyse. Evim yumurtann tam ucunda,denizden birka metre uzaktayd; mevsimlik kiralan on iki ve on be bin dolararasnda deien iki grkemli malikanenin arasna skp kalmt. zellikle samdakipek muhteemdi: Sylentiye baklrsa Normandiya'daki Hotel de Ville'in tam birkopyasym. Binann yan tarafnda zerini sarmaklar sarm yksek bir kulesi ve bahesinde mermerden bir yzme havuzu bulunuyordu, yirmi dnmlk bahe veyeil alanla evriliydi. Orada Gatsby oturuyordu. Kendisini tanmadma gre, Gatsbyadnda bir beyefendinin ikametgahyd demem daha doru olacak sannm. Benimevim aslnda gze batacak kadar berbat durumdayd; fakat kk olduu iin pekdikkat ekmiyordu. Ben de bylece ayda yalnzca seksen dolara masmavi koyu,zengin komumun bahesinin bir blmn ve oraya gelip giden milyonerleri grmekayrcalna sahip olmu bulunuyordum.

O yazn yks, koyun kar yakasndaki East Egg'de (Dou Yumurtas) dizilmibeyaz kkler akam gneinin nda parlarken arabama atlayp Tom Buchanannevine yemee giderken balad. Ei Daisy ikinci kuak kuzenimdi, Tom'u daniversiteden tanyordum. Savatan sonra iki gn Chicago'daki evlerinde kalmtm.

Daisy'nin kocas pek ok atletik baarsnn yan sra New Havendaki okultakmnda oynam futbolcularn en iyi, en gllerinden biriydi. Bir bakma ulusal birkahramand; yirmi bir yandayken yle yerlere gelmiti ki ondan sonra elde ettii herbaar kmsenip hafife alnmt. Ailesi son derece varlk- lyd -okuldayken yapt

harcamalarn ne kadar eletirildiini anmsyorum- imdi onlar da Chicago'dan ayrlpburaya, yani Dou'ya yerlemilerdi. Bu yle bir geliti ki insann soluu kesiliyordu:


4/91

rnein; Chicago'nun en lks semti olan Lake Fo- restden polo oynamak iin zelolarak yetitirilmi bir dizi atgetirtmiti. Ben yalarda bir gencin bunu yapabilmesiakln pek kabullenemeyecei bir eydir. Douya niin geldiklerini bilmiyorum. Hibirneden yokken bir yl Fransa'da kalm, bir sre de polo oynayan, zengin insanlarnbulunduu yerlerde dolanp durduktan sonra buraya yerlemeye karar vermilerdi.Daisy bana telefonda artk kesin olarak yerletiklerini sylemiti ama, ben pekinanmamtm. Kuzinimin iinden geenleri pek bilemem ama, Tom'un sonsuza dekbulamayaca ahane bir futbol mann heyecann yaamak hayaliyle oradan orayadolamay srdreceini dnmmdr her zaman.

imdi, lk ve rzgarl bir akamst, pek de yakndan tanmadm iki eskidostumu grmek zere East Egg'e doru yol alyordum. Evleri sandmdan ok dahabyk ve gsteriliydi. Georgia'daki zengin iftlik sahiplerinin oturduu ev lere benze-tilmi, krmz beyaz boyal, koy manzaral, koskocaman bir kk, n taraftaki bahedenizin kenarndan balayp be yz metre kadar gerideki ana kapya kadaruzanyordu. Araya serpitirilmi gne saatleri, tula deli yry yollan ve iek

tarhlarnn zerinden geip eve vannea parlak yaprakl sarmaklar karnza kp sizisanki dllendiriyordu. Binann n yzndeki yerlere kadar inen Fransz tipipencerelerin camlar gnein altn prltlaryla alev alev yanyor, ak duranlardanieriye lk esen hafif bir rzgar doluyordu. Binici giysileri iindeki Tom, terastabacaklann aarak dikilmi beni bekliyordu.

Kendisini New Havenda son grdmden beri hayli deimiti; imdi karmdaduran, otuz yanda, salam yapl, saman rengi sal, yznn izgileri oldukasertlemi, kurumlu bir adamd. Duruu ve yznde hemen gze arpan kstahbakl gzleri nedense kendisine bir eye fkelendii iin ne doru eilmi gibi birhava vermekteydi. Cicili bicili, hatta biraz kadns binici kostm bile bedenindeki

byk gcn darya tamasn engellemiyordu, ayandaki parlak izmelerin konlanpatlayacakm gibi gergin duruyor, kmldad zaman ince ceketinin altndansrtndaki ve omuzlarndaki kaslann hareketleri grlyordu. G ve enerji dolu birbedendi bu; biraz da zalim.

Tenor tonlarndaki bouka, sert sesi grntsn destekler gibiydi. Sesinde vekonumasnda -sevdii kiiler de bunun iine giriyordu- herkese babacan bir tavrlatepeden baktn belli eden bir eyler vard. New Havende ondan nefret eden bir s-r insan olduunu anmsadm.

Duruu, sesi ve davrantan yle der gibiydi, Sizden ok daha gl ve akllymdiye her konuda benim fikirlerimin daha stn olduunu kabullenmenize gerek yokcanm/' Okuldayken ikimiz de ayn renci derneine yeydik; birbirimize pek yaknolduumuz sylenemezdi, fakat benden holandn bilir ve o buyurgan, serthallerine karn benim de kendisinden holanmam istediini anlardm

Gneli terasta durup biraz konutuk.Parlak gzlerini evrede gezdirdikten sonra, Buras ho bir yer dedi, kolumdan

tutup yzm denize doru evirirken; bir yandan da kocaman, yass eliyle byk biryay izmiti; nmzde uzanan ukur bir alana yaplm Italyan tipi bir bahe, yarmdnmlk alana yaylm keskin kokulu bir sr gl fidan ve kyda iskeleyebalanm kt burunlu bir deniz motorunu gsteriyordu.

Buras u yal petrol zengini Demaine aitmi dedikten sonra birden beni genekolumdan tutup dndrd ve kibar bir tavrla, Haydi ieri girelim dedi.

Yksek tavanl, geni bir holden geerek drt bir yan yerlere kadar inen bykpencerelerle evrili gl renginde boyanm ve denmi, aydnlk bir salona girdik.


5/91

Camlarn tm taze yeil imenleri ieriye alacakm gibi ardna kadar akt . Odadatatl bir esinti vard; solmu bayraklara benzeyen perdelerin birka tanesi ieriye,birka da darya doru uuuyor, kvnlp bklerek, bazen ssl bir dnpastasna benzeyen tavana doru ykseliyor, orada dalgalanarak durup arap rengihalnn zerinde glgeler oluturuyorlard.

Salonda tek kmldamayan ey olan byk bir kanepenin zerinde iki gen hanmyere balanm balonlar gibi demir atm oturuyorlard. kisi de beyazlar giymilerdi;incecik kumatan yaplm elbiseleri sanki evi iinde uarak ksa bir tur attk141 muhteem gatsbytan sonra bulunduklar yerlere konmular gibi titreip duruyorlard. Perdelerinkard kanat seslerini ve duvarda sallanan tablonun niltisini dinleyerek birkadakika durup kalm olmalym. Sonra Tom Buchanan arkadaki pencereleri grltylekapatt ve oday dolduran rzgar dar kamadan lp gitti; perdeler, hal ve ikigen bayan ar ar yere indiler.

Biraz daha gen olann hi tanmyordum. Divann bir kesine boylu boyunca

yaylm, hi hareket etmiyordu, enesini, zerinde bir ey dengeliyormu gibi hafifehavaya kaldrmt. Gz ucuyla bana bakyor idiyse bile pek anlayamadm, hi bellietmiyordu. Neredeyse ieriye girip kendisini rahatsz ettiim iin zr dileyecekm.

teki gen bayan, yani Daisy, kalkmak istiyormu gibi bir hareket yapt -yzndeyle yapacakm gibi bir ifadeyle ne doru eildi- sonra durdu, belki biraz yersiz,fakat gene de tatl bir kahkaha att. Ben de gldm ve ona doru yrdm.

Ah, mutluluktan donup kaldm" dedikten sonra pek akllca bir ey sylemi gibibir kahkaha daha att; elimi avulannn arasna alarak dnyada en ok grmekistedii insan benmiim gibi yzme bakt. O her zaman byleydi zaten. Yanmayaklaarak kulama kanepenin teki ucunda oturarak dengeyi salayan kzn adnn

Baker olduunu fsldad.(Daisy'nin bu fsldama alkanln karsndakinin kendisine doru eilmesinisalamak iin edindii sylenirdi; fakat bu gereksiz eletiri onun cana yakn biriolduu gereini hibir zaman glgelemezdi tabii.)

Her neyse, Bayan Baker'm dudaklan kmldar gibi olmutu, belli belirsiz bir bahareketiyle beni selamladktan sonra gene arkasndaki yastklara gmld. Bu aradaenesinin zerinde dengelemeye alt (!) ey kaym olmalki biraz irkilir gibi oldu.Ben az kald gene zr dileyecektim. Nedense bylesine kendine dnk insanlarakar derin bir sayg duyarm ve kar- lannda dilim tutulur.

Tekrar, o bouk tatl sesiyle bana sorular sorup duran kuzinime dndm. Onudinlerken insan kulak kesilir, sesinin her tnsn takip ederdi, kulland szcklernotalar oluturur ve sizf scott ftzgerald I 15bir daha duyamayacanz bir melodiyi dinliyor gibi olurdunuz. Gzel yznde heptatl bir hzn vard, parldayan gzleri ve ehvetli slak dudaklar dikkat ekerdi fakatkendisiyle ilgilenen erkeklerin unutamad ey, insana heyecan veren o ses tonuydu;ark sylyormu gibi konuur, fsldarken sanki, Dinle beni derdi. Onu dinlerken,sizinle konumadan nce coku dolu neeli bir eyler olduunu dnmekle kalmaz,sizinle konutuktan sonra da o tr eyler olacana inanrdnz.Buraya gelirken Chicagoya uradm ve tandklarmzn ona selam ve sevgileriniyolladn syledim.

Heyecanla, Beni zlemiler mi? diye bard.Btn kent kan alyor. Tm arabalarn sol arka tekerlei yas belirtisi olarak siyaha


6/91

boyanp, matem elengine dntrlm; ve bat kysndan geceleri hknk sesleriykseliyor.Ne gzel. Geri dnelim Tom. Hemen yann!" Sonra hi ilgisi yokken, Bebeimizigrmen gerek" dedi.ok isterim.

u anda uyuyor. yanda. Onu hi grmemi miydin sen?Hayr.Ah, grmelisin.Salonda sinirli admlarla dolanmakta olan Tom Buchanan yanma gelerek eliniomzuma koydu, imdi sen ne i yapyorsun Nick? diye sordu.Senet iindeyim.Kiminle alyorsun?Syledim.Hi adn duymadm" kesin bir tavrla.Yaknda duyarsn dedim ksaca, tabii buralarda kalrsan."

O! Kalacam elbette, bundan kukun olmasn dedi nce Daisyye sonra banabakarak; sanki bililerinin kar kmasn bekliyordu, Baka bir yere gidersem aptalntekiyim.Tam o anda Bayan Baker, Tamamen! deyince o kadar ardm ki yerimdensradm. Odaya girdiimden beri ilk kezazn amt. Sanrm kendisi de benim kadar armt. Esnedi ve evik bir hareketyaparak yerinden kalkt.

Her yanm tutulmu" dedi, kendimi bildim bileli u kanepede oturuyorum."Bana yle bakma dedi Daisy, sabahtan beri seni New York'a gtrmeye

alyorum.

Mutfak ynnden gelen drt kokteyl kadehine bir gz atan Bayan Baker, Hayristemem dedi, antrenmanlarm var, kamptaym.Ev sahibi pek inanmamt, yle mi! dedi Torn kendi kadehini tepesine dikerken,

Senin bir eyler yaptna inanmak ok zor.Bayan Bakern ne yaptn merak etmitim dorusu, anlamak iin o yana baktm.

Ona bakmak houma gidiyordu. nce bir bedeni, ufak gsleri vard, gen askeriokul rencileri gibi omuzlann geriye atarak dimdik yryordu, solgun ve hznlgzel yzndeki gneten kamaan gri gzlerinde merakl bir ifadeyle banabakyordu. Birden onu ya da bir fotorafn bir yerlerde grm olduum duygusunakaplmtm.

Siz West Eggde oturuyormusunuz" dedi, nedense aalayan bir ses tonu vargibi gelmiti bana, orada oturan birini tanyorum."

Ben orada hi kimseyi...Gatsby'i tanyorsunuzdur, eminim. Gatsby mi? diye atld Daisy,Ne Gatsby si?Tam onun komum olduunu syleyecekken yemein hazr olduu bildirildi. Sert

kasl kolunu buyurgan bir tavrla kolumun altndan geiren Tom Buchanan satrantakipiyonlan bir kareden tekine geirircesine odadan kmam salad.

Blerini hafife kalalanna dayayarak ar ar yryen iki narin hanm nmz srailerleyerek gn batnma bakan gl rengi terasta ilerliyordu; rzgar durmutu,masann zerinde duran drt mumun alevi hafife titremekteydi.

Mumlara ne gerek var?" diye kar kt Daisy kalarn atarak; sonraparmaklannn ucuyla ffimlin sndrd, ki haftasonra yln en uzun gn olacak,"


7/91

Ildayan gzleriyle yzmze bakarak, Bilmem sizin de en uzun gn bekleyipsonra kardnz oldu mu? Ben hep bekler, hep de karrm.

Birlikte bir eyler yapalm" dedi Bayan Baker esneyerek; yerine otururken yataagiriyormu gibiydi.

Tamam dedi Daisy, Ne yapalm?" aresiz kalm biri gibi bana bakarak,

nsanlar neler yapmay planlar?"Tam yant vermeye hazrlanyordum ki birden gzleri kk parmana takld,

dehete kaplmasna, uraya bak, parmam incitmiim diyerek yaknd.Hepimiz baktk; eklem yeri mosmordu.Bunu sen yaptn Tom diyerek kocasn sulad, stemeden olduunu biliyorum

ama gene de yaptn ite. Senin gibi bir am yarmasyla; bu kadar iri yan ve glbiriyle evlenince byle olur ite..."

am yarmas sznden hi holanmyorum diyerek kar kt Tom, fkelenmiti,aka bile olsa.

am yarmas diye srar etti Daisy.

Bayan Baker ile ikisi arada bir ayn anda konuup akalar yapyor, daldan dalaatlyorlard; zerlerindeki beyaz elbiseler ve baygn bakl gzleri gibi sohbetleri desakindi. Burada Tom ve benimle olmay kabullenmi, fazla bir aba gstermedenhem eleniyor, hem de elendiriyorlard; yemein yaknda biteceinin, ondan sonrada gecenin sonunun geleceinin ve her eyin geride kalacann farkndaydlar.Buras Bat'dan ok farklyd:Orada akam olur ve her ey abucak geip giderkenumduunu bulamayan insanlar d knklna urar ya da yaadklar ann nelergetireceini dnp korkarlard.

Biraz mantar kokusu sinmi olmasna karn kaliteli olduu belli olan araptanikinci kadehi ierken, Kendimi uygarlktan uzak biriymiim gibi grmeme neden

oluyorsunuz Daisy diye itirafta bulundum, Tahldan falan sz edemez miyiz?Bunu belli bir amala sylememitim ama, hi beklemediim bir tepkiylekarlatm.

"Uygarlk yok olu yor diye bard Torn fkeyle, "Ben artk bu konuda mthikaramsarm. u Goddard denen adamn yazd Siyahi imparatorluklarn Ykselii(The Rise of the Colored Empires) adl kitab okudun mu sen?"

'Yo, okumadm" dedim, ses tonu beni artmt."ok iyi birkitap, herkes okumal. Savunduu fikir u: Dikkatli olmazsak beyaz rk

- evet beyaz rk batp yok olacak. ok bilimsel bir eser, her sylediinin kantn daveriyor."

Tom pek derin fikirlere kaplmaya balad" dedi Daisy biraz umursamaz, birazhznlbir ifadeyle, inde adal szckler olan kaln kitaplar okuyor. Bu tiplere nedeniyordu..."

Her neyse, o kitaplarn tm bilimsel dedi Tom sabrszlanarak, Adam her eyizm, bitirmi; egemen rk olarak bizlerin dikkatli olmas gerekiyor, yoksa tekirklarn hegemonyasna gireriz."Daisy, Onlan yenmemiz gerek" diye fsldarken yakc gnein nlarndan yanabakarak gzlerini krpp duruyordu.Tom, California'da yaamak gerek diye sze balayan Bayan Baker'n lafnoturduu koltukta grltyle kmldayarak kesti, Hepimiz Norman soyundanz ben,sen ve sen de..." bir an durup ban hafife eerek kansn da araya kattn belir-tince Daisy bir kez daha bana bakp gz krpt ...hepimiz uygarl oluturan her eyiyaratmz; bilim gibi, sanat gibi, neler neler, anlyor musunuz?


8/91

Kendisini bylesine kaptrmasnda ackl bir eyler vard: Eskiden beri ar boyutlardaolan kendini beenmilii artk ona yetmiyor gibiydi. Tam o srada telefonun almaszerine servisi yapan uak yanmzdan uzaklap ieriye girince Daisy bundanyararlanarak bana doru eildi, Sana bir aile srr vereceim" dedi alak sesle, ubizim uan burnundan sz ediyorum; o burnun yksn dinlemek ister misin?

Bu gece buraya gelme nedenim bu zaten.Gzel. Adam eskiden uak deilmi. New York'da ki yz srekli mterisi olan birirkette gm parlatcsym. Her gn sabahtan akama kadar gm parlatmak,sonunda burnunu etkilemeye balam...f cot htzgeat I 19

"\Je durumu gittike ktlemi" diye sze kart Bayan BakerEvet. Gittike o kadar ktlemi ki, sonunda iinden ayrl mak zorunda kalm."Batan gnein son nlar bir an iin aydnlk yzn oka d; ben soluum

kesilerek eilmi kendisini dinlerken gne tmyle batt ve klar, akam karanlbasnca sokaktaki oyunlarn brakmak zorunda kalan ocuklar gibi istemeyerek

yznden ayrld.Geri gelen uak eilip Tom'un kulana bir eyler fsldad, Tom kalarn att,

iskemlesini geriye itip yerinden kalkt, tek kelime sylemeden ieri girdi. Onunyanmzdan aynlmasyla Dasy daha canlanr gibi oldu; o etkileyici ve tatl sesiyle arksylerce- sine neeyle ne doru eilerek, "Seni byle karmda grmek ok houmagidiyor Nick, biliyor musun bana glleri anmsatyorsun, evet gle benziyorsun sen.yle deil mi?" Bayan Baker a soruyor, onaylamasn bekliyordu, Gle benzemiyormu?"

Bu doru deildi elbette; Benim gllerle uzaktan ya da yakndan hibirbenzerliim yoktur. Aklna estii iin yle sylemiti. Gene de iinden taan bu

scaklk karsnda, heyecanl szlerinin ardnda sakl kalm duygularnn daryakmaya alt gibi bir duyguya kaplmanza neden oluyordu. Birden peetesinimasaya frlatarak ayaa kalkt, bizden zr diledi ve ieri girdi.

Bayan Baker ile birbirimize baktk. Tam azm ap bir ey sylemek zereykenhemen doruldu ve "t" diyerek beni uyard. Arkamzdaki odada birileri alak seslebir eyler konuuyordu. Bayan Baker hi ekinmeden ne olup bittiini daha yiduymak iin ne doru uzand. Sesler bir an ykselir gibi oldu, sonra tekrar hafifledi;biraz barma ve sonra sessizlik

"Demin szn ettiiniz Bay Gatsby benim komum oluyor... diyerek szebalamak istedim.

Konumayn! Neler oluyo- duymak istiyorum.""Bir ey mi var?" diye sordum saf saf.Ne yani sizin haberiniz yok mu?" diye sordu Bayan Baker, gereklen pek

armt, Herkesin bildiini sanyordum.ter

"Ben bilmiyorum.'ey.. " dedi biraz duraksayarak. Tom un NewYorkda bir metresi var.''Metresi mi?" diye yineledim salaka.Bayan Baker bayla onaylad. Yemek zaman telefon etmemek nezaketini

gstermesi gerekir, deil mi?"Sylediklerini tam olarak kavramama zaman kalmadan kuma hrts ve deri

izmelerin gcrts duyuldu ve Torn ile Daisy masaya yaklatlar.Daisy neeli grnmeye abalyordu ama sesi gergindi, 'Kusura bakmayn" dedi.


9/91

Yerine oturdu, soru dolu baklarla nce Bayan Baker'a sonra bana bakt, 'nbaheye bir gz attm da!" dedi, sonra, "Bilseniz ne kadar romantik bir grntsvar; imenlerin zerinde bir ku duruyordu; Cunard ya da White Star irketlerine aitgemilerden biriyle buraya kadar gelmi bir blbld sanrm diye srdrdkonumasn. Ne tatl tyor bilseniz! Kendisi de sanki akyordu, Ne romantik,

deil mi Tom?""ok romantik" diyen Tom bkkn bir tavrla bana dnerek. "Yemek bittiinde havakararmam olursa seni ahrlara gtreyim "dedi.

Telefon bir kez daha alnca hepimiz biraz irkildik, Daisy kesin bir ifadeyle Tom abakp, hayr anlamnda ban sallaynca da ahrlara gitme konusu, daha dorusu tmsohbet konulan uup gidiverdi. Masa banda geirdiimiz son be dakikadan aklmdakalanlar, hi gerekmedii halde mumlarn yeniden yaklmas ve herkesin gzlerininiine tek tek bakmak istediim halde yle yapmayp aksine baklarm hepsindenkarmam oldu. Tom un ve Daisynin neler dndklerini bilemiyordum fakat. BayanBaker'n bile umursamaz tavrlarna karn davetsiz ortaya kan beinci kiinin

kard keskin nlama sesini kulak ard etmesi olanakszd. Durumu ilgin bulanlarolabilirdi belki ama, benim iimden hemen polisi armak geliyordu.

*ABD'de blbl yokturBelirtmeme gerek yok, atlar ve ahr konusuna bir daha dnlmedi tabii. Tom ve

Bayan Baker sanki bir lnn banda ve ayak ucunda nbet tutuyormuasmaaralarnda metrelerce mesafe brakarak ar ar ktphaneye doru yrdler; bende hibir ey duymamasna evreyle ilgileniyor gibi grnmeye alarak Daisy'ninpeinden birbirleriyle balantl teras ve verandalardan geip n baheye ktm.kimiz yan yana ift kiilik salncakl bahe koltuuna oturduk; sessiz ve hznlydk.

Daisy gzel hatlarn kontrol edermi gibi yzn ellerinin arasna alarak

baklarn kadifemsi alacakaranla evirmiti. inde frtnalar koptuunugryordum. Sakinlemesi iin kk kz hakknda sorular sormaya baladm.Birden, "Biliyor musun Nick, kuzeniz ama birbirimizi pek iyi tanmyoruz" dedi,

dnme bile gelmemitin.'Cepheden dnmemitim ki."Doru ya" biraz durdu, ok kt gnler geirdim Nick ve her eyden soudum.Anladm kadaryla haklyd. Biraz bekledim fakat baka bir ey sylemedi; ben

de olduka zayf bir sesle yeniden kk kzndan sz etmeye baladm, Eh artkherhalde konuuyor, yemeini kendi yiyor, her eyi beceriyordun"

Ya, evet!" dalgn dalgn yzme bakt, Dinle Nick, kzm dourduum gn nelerdediimi sana syleyeceim; ister misin?" ok isterim.

Olaylara nasl baktm anlaman salayacaktr. Bebeim doal bir saat bileolmamt. Tom kim bilir nerelerdeydi, bilmiyorum. Narkozdan ktmda kendimi okyalnz hissediyordum; hemen hasta bakcya kz m olan m diye sordum, kzolduunu duyunca bam yana evirip alamaya baladm. Tamam dedim, kzolduuna sevindim, inallah aptal olur, u dnyada bir kzn olabilecei en iyi eyaptal ve gzel olmak.

Kararl bir sesle devam etti, Grdn gibi her eyin kt olduuna inanyorum.Zaten herkes byle dnyor; en eitimli insanlar bile. Ben ise eminim. Ben heryere gittim, her eyi grdm her istediimiyaptm." Sanki dnyaya meydan okuyor,tpk Tom gibi bakyordu; her eyi ve herkesi hor grdn belli eden bir kahkaha

att, -Kltrl bir insanm ben. Tanrm, ne kltr ne kltr!"Dikkatimi zerine toplayan, ona inanmam salayan sesi kesilince sylediklerinin


10/91

ne kadar itenlikten uzak olduunu hemen anlam, baya rahatsz olmutum; oakam olanlarn tm benim duygulanm uyandrmak iin ortaya atlan bir numa-raym gibi geliyordu bana. Susup bekledim; birka dakika sonra gzel yzn alaydolu bir gl kaplad; sanki Tom ve kendisi kimsenin bilmedii pek nemli gizli birrgte yeymiler gibi bana bakyordu.

erde, pembe salon a boulmutu. Tom ve Bayan Baker uzun kanepenin ikiucuna oturmulard; kz yksek sesle Saturday Euening Post dergisini okuyor,szckler bir mrlt olarak birbirine ulanrken Tom dinliyordu. Tavandaki klarTom'un izmelerinde ldyor, kzn sonbahar yapraklan ren- gindeki salanndamatlayor, kollanndaki dzgn kaslan harekete geiren bir hareketle evirdiisayfalann zerinde oynayordu.

Biz girince bir ey sylemeden yzmze bakarken eli havada ylece durdu.Dergiyi masann zerine atarken, Devam gelecek" dedi.Sonra bacan bacann zerinden telala indirerek ayaa kalkt, Saat on" dedi,

tavandaki bir saate bakarm gibi, yi kzlann yatma zaman.

Daisy, Jordan yann Westchester'deki turnuvaya katlacak" diye aklad.Aa! Siz Jordan Baker'snz demek.imdi kzn yznn neden bana tandk geldiini anlamtm. Ashville, Hot

Springs ve Palm Beach gibi sosyetik tatil beldelerinden gelen spor haberleriniokurken biraz kendini beenmi bu gzel yzle ok karlamtm. Aynca uzun birsre nce kendisiyle ilgili pek ho olmayan bir yk de dinlemitim ama ne olduunuo an pek anmsayamadm.

yi geceler dedi alak sesle, "beni saat sekizde kaldrrsn, olur mu?"Tabii eer kalkarsan.

Kalkarm. yi geceler Bay Carraway, yaknda grur2 Tabii greceksiniz dedi

Daisy,Hatta belki sizi evlendiririm. Bize sk sk gel Nick, ben de, anlarsn ya, aradabir ikinizi bir araya getiririm; belki bir amar dolabna kilitler ya da bir sandala atpdenize almanz salarm. Bir eyler yapanm ite.

yi geceler" dedi Bayan Baker merdivenlerden karken, "Ben hibir eyduymadm,

O gittikten sonra Tom, 'yi bir kzcaz bu" dedi, onu byle ortala salpdolatrmamalar gerek.

"Kimler? diye sordu Daisy buz gibi bir sesle.Ailesi."Ailesi dediin yz yana yakn bir teyze. Hem artk Nick onunla ilgilenecek, deil

mi Nick? Jordan bu yaz bir sr hafta sonunu burada geirecek; bu yuvann havasona ok iyi gelecek.

kisi de susup birbirlerine bakt.Hemen, Kendisi NewYorklu mu? diye sordum. Louisvilleli. Masum gen kzlk

yllanmz orada birlikte yaadk. O gzel masum..."Tom birden, Terasta otururken Nicke iini dkp dert mi yandn yoksa? diye

sordu.yle mi yaptm?" Yzme bakt, Pek anmsamyorum ama Norman rklarndan

sz ettik galiba. Evet, eminim yle yaptk. ylesine, farkna varmadan aklmzatakld, bir de baktk..."

Her duyduuna inanma Nick" diye nasihat etti Tom. Umursamayan bir tavr

taknp bir ey duymadm syledim ve birka dakika sonra gitmek zere kalktm.kisi de beni geirmek iin kapya kadar gelip stlerinden dklen n altnda yan


11/91

yana durdular. Arabama binip motoru altrdmda Daisyden buyurgan bir,Bekle!" sesi geldi. Sana nemli bir ey soracaktm, unutmuum; Bat'dan bir kzlanianlandn duyduk. Doru" dedi Tom desteklercesine, nianlandn duyduk."

Dpedz iftira Evlenecek kadar zengin deilim.""Ama biz yle ittik" diye srar etti Daisy, durgunluunun geip kabak iei gibi

almasna anp kalmtm Ayr u kiiden duyduk, doru olmal."Neden sz ettiklenni anlamtm tabii ama, aslnda nianlanmann eiine bile

gelmemitim. Evlenme czdan almaya ha- zrlamyormuum gibi ortal sarandedikodular Dou kylarna gelmemin nedenlerinden biriydi zaten. Dedikoduyznden eski bir arkadanzla gezip tozmay brakamazsnz, fakat srf dedikodu ktdiye de evlenmeye hi niyetim yoktu.

Tom ve Daisy'nin bu ilgisi beni baya etkilemiti; ok zengin olduklan iinkendimi onlardan uzak hissetmiyordum artk. Gene de evime dnerken kafam birazkarkt ve olduka bezgindim Bana kalrsa Daisy'nin yapmas gereken kzn kucanaalp o evden kamakt Fakat anladm kadaryla byle bir eyi aklndan bile

geirmiyordu. Tom'a gelince 'New Yorkta bir metresi' olmas okuduu bir kitabnkendisini umutsuzlua bomasndan daha az artcyd. Bir eyler onun bayatlamfikirlerinin kysndan kesinden kemirmesine neden oluyordu; gsterili bedenselgc artk o buyurgan ruhunu doyurmaya yetmemeye balam gibiydi.Yol kenanndaki lokanta ve kahvelerin damlanna ve sra sra dizili benzinistasyonlarna iyiden iyiye yaz gelmiti Krmzya boyanm yepyeni petrol pompalanklann altnda parlyordu West Egg'deki malikaneme (!) varnca arabam park edipbahede duran terk edilmi im bime makinesinin bir ucuna oturdum. Rzgardurmu, geride aalarn tepesinde dolanan kula- nn kanat sesleri, cokulukurbaalann org sesine benzeyen bitmek tkenmek bilmez vraklamalanyla dopdolu

grltl, prl prl bir gece brakmt. Ay yoldan geen bir otomobilin si luetiniiziyordu; onu izlerken bam evirince yalnz olmadm grdm! Be metre kadarilerde, yan taraftaki kkn aa- lannn arasndan szlen bir glge elleri ceplerindeorada dikilmi, gm prltlar saan yld? serpintilerini izliyordu. Rahat harek ?dii vimenlere gvenle bas onun evremizdeki cennetin ne kadarnn kendisine aitolduunu hesaplamak iin, djanya kan Bay Gatsby olduunu dnmeme nedenokf" Ona seslenmeye karar vermitim. Bayan Baker'm akam vemeinde kendisindensz etmi olmas tanmamz iin ye- terliydi. Fakat seslenmedim. nk, birden,onun yarez olmaktan holandn anlamtm - garip bir hareket yaparak kollarmkrfezin karanlk sulanna doru uzatt; olduka uzata durduum halde titrediini farkettiime yemin edebilirim. ster istemez ben de baklanm denize evirdim: ama tauzaklarda tek bana parlayan ufack bir yeil ktan baka bir ey gremedim; belkide bir iskelenin uundayd. Tekrar Gatsby'den yana dndmde ortadankaybolmutu ve ben o grltl karanln iinde gene yapayalnz kalmtm.

Nevv York ile West Egg arasnda uzanan yolun aa yukaryansnda, kara yolu,demiryoluna yaklar ve be y2 5 ; metre kadar ikisi yan yana gider; bylece berbatbir alan amak ( zorunda da kalmam olur. Buras eine rastlanmam bir iftlik jgrnts veren kller vadisidir.* Her taraf klle kapldr; tepeleleri, bayr lankaplayan kller buday baaklarn andrr, ba2en ga-Irip biimli baheler oluturur; evler, bacalar hatta bacalardan ykselen dumanlarbile klle kapldr ya da kl rengidir; bu vadide yaamaya alan kl rengi insanlar

kl rengine brnm havann iinde knlp dklerek hareket eden glgelere benzer-ler. Arada bir grnmeyen bir izgi zerinde emekleyen gri renkte birka otomobilin


12/91

birinden korkun bir fren gcrts ykselir ve araba durur; hemen annda ellerindear krekler tayan kl rengi birka adam oraya birikmeye balarken yle bir tozbulutu kalkar ki ne yaptklann gremezsiniz.

Fakat baklarnz bu gri topraklardan ve onun zerinde aralksz dolaan karanlktoz bulutunun zerinden bir sre ay- 1np yukanya baktnzda tepenizde Doktor T.

J. Eckleburgun I gzlerini grrsnz. Doktorun dev boyutlardaki gzleri mas-mavidir, retinalarnn boyu bir metreye yakndr. Bir suratn zerine konulanmamolan bu gzler ortalkta grnmeyen bir burun zerinde duran kocaman sangzlklerin arkasndan*Sonraki yllarda 1939 Dnya Fuarnn kurulmu olduu alan. .N.evreyi szer. New York'ta Queens semtinde dkkan olan atlak bir gzlk,herhalde satlarn arttrmak iin o tabelay oraya dikmi, sonra ya kr olmu ya daonu orada unutarak ekip gitmiti. Bu arada doktor beyin boyas yenilenmedengnler ve aylarca, belki de yllarca ak havada, yamur ve gnein altnda kalangzleri, bu i karartc ple bakmay srdrp duruyordu.

Kller vadisinin bir yanndan kk pis bir rmak geer, mavnalarn geebilmesiiin zerindeki kpr kaldrldnda banliy treninin iinde olan yolcular bu irkinmanzaray yanm saat sreyle izlemek zonanda kalrlar. Kpr kalkmasa da tren leroraya varnca en az bir dakika duraklar. te ben o duraklaylardan birinde TomBuchanan'n metresiyle tantm.

Tomu tanyan herkes, her yerde bu kadnn varlndan srarla sz ediyordu.Arkadalan. hepsinin gittii pastane ve kahvelerde onunla boy gstermesine, sonrada kadn bir masaya oturtup ortalkta dolanarak tandklanyla sohbet etmesine kz-yorlard. Ben kadn grmek istiyordum ama, onunla tanmaya pek merakl deildim- ama gene de tantm. Bir gn leden sonra Tom'la birlikte trenle New Yorka

giderken kl ynlarnn yaknma gelince yerinden frlad, beni dirseimden tutarakzorla vagondan dar kard."iniyoruz" diyordu srarla, benimkiyle tanman istiyorum."le yemeinde ikiyi fazla karm olduundan mdr nedir, beni yannda

gtrmek iin an bir aba gstermi, baya srarl davranmt; neden olarak dason derece yzeysel bir bahane uydurmu, pazar gn leden sonra yapacak pekbir ey bulamayacam iddia etmiti.

Demiryollarna ait beyaza boyanm alak bir iti at -ben de peinden tabii- yolutakip ederek yz metre kadar Doktor Eckleburg'un sabit baklar altnda gerisin geriyrdk. Grnrdeki tek yap klle kapl alann hemen bitimindeki san tu ladankk bir binayd. Ana cadde gibi bir eyin zerindeydi ama yannda yresinde pekbir ey yoktu. Bina dkkandan olumutu; birincisi kiralkt, kincisi yirmi drt saatak bir lokantayd ki buna ancak kllere basarak ulalabliyordu, n- cs deotomobil tamirhanesiydi -GEORGE B: WILSON, oto tamircisi. Araba alnp satlr-Tomun peinden ieri girdim.

erisi fakir grnl bo bir yorrli; ortalktaki lek otomobil karanlk bir kjoJ'duran st tozla kapl hurda bir Ford'du. Ben tam bu garaj bozuntusunun bir paravanolabileceini ve st katta bir yeris lks denmi romantik ak odalar bulnabilece-S ^ni dnrken dkkan sahibinin yazhaneye benzeyen bir yer- ^ den ktngndm, kirli bir bez parasyla ellerini silmekteydi, ^ Sann, solgun, nhsuz biriydiama yakkl saylrd. Bizi grr l grmez ak mavi gzlerinde bir umut

belirivermiti.Merhaba, yal kurt Wilson" dedi Tom, adamn omzuna bir aplak atarak, ler


13/91

nasl?""Bir ikayetim yok" dedi Wilson pek de inandnc olmayan bir sesle, Bana o arabayne zaman satacaksn?"Haftaya, adamm u sralar zerinde alyor.""Hi de pek arm, deil mi?"

Yo, hi de deildir" dedi Tom souk souk, byle dnyorsan baka birinesalsam daha iyi olacak sanrm.""yle demek istemedim" dedi Wilson telala, "ben sadece..." Szn sonunugetiremeden dundu, Tom sabrsz baklarn evrede dolatnyordu. Sonramerdivenlerden gelen ayak seslerini duydum ve hemen ardndan olduka iri yapl birkadnI gvdesinin ofisin kapsnda durup engellediini grdm. Otuz yan ambiriydi bu: biraz dolgun vcutluydu ama kilolarn giizel tayan ekici kadnlardand.Lacivert benekli krep- d-in kumatan yaplm elbisesinin zerinde duran yznngz alc bir gzellii olmamasna karn, insan etkileyen mthi bir hayat

fkryordu; vcudunun her hcresi patlamaya hazr bir volkand sanki. Hafifeglmsedi, kocas saydam bir hayaletmi gibi adeta iinden getikten sonragzlerinin iine uzun uzun bakarak Tom'un elini skt. Dudaklarn slatt ve arkasnabakmadan yumuak ksk sesiyle kocasna, "Neden birka iskemle karmyorsun;insanlar otursun."A, tabii" dedi Wilson hemen; doru kk brosuna yneldi, uzaklarken imentorengindeki duvarlarn iine karp kaybolur gibi olmutu. Kars dnda evredebulunan her eyi kaplayan beyazms kl bulutu, adamn zerindeki koyu renk takmelbisenin ve donuk san salarnn rengini de soldurmu- tu. Kadn Tomf! yaklat.

"Seni grmek istiyorum" dedi Tom heyecanla, "Bir sonraki trene bin.

Peki."Aa taraftaki gazete bnyiinln nnde bekleyeceim,Kadn ban sallad, George Wilson elinde iki skemleyle brosunun kapsnda

belirince hemen Tom'dan uzaklat.Yolun aa tarafnda pek gze arpmayan bir yerde beklemeye baladk. Drt

Temmuza birka gn vard. Solgun, sska bir talyan ocuk tren raylannn zerineata pat dizmekle meguld

Ne berbat bir yer, deil mi?" dedi Tom, Doktor Eckleburg'un fkeli gzlerinebakarak.

"Feci."Dnnya kmak ona iyi geliyor."Kocas hi kar kmaz m?Wilson mu? Karsnn NewYork'daki kz kardeini grmeye gittiini sanyor. yle

salaktr ki kendisinin bile yaayp yaamadnn farknda deil."Bylece Tom Buchanan, kz arkada ve bendeniz birlikte New York'a yollandk;

aslnda pek de birlikte saylmazdk; nk Bayan Wilson baka bir vagondaoturuyordu. Tom ayn trende rastlayabilecei East Eggdeki komularndan o kadarda olsa utanyordu anlalan. NewYork'a vardmzda trenden inerken yardm ettiiBayan Wilson'un arada kyafetini deitirdiini; sonradan giymi olduu desenli,kahverengi muslin elbisenin olduka geni olan kalalann sk skya sardn farkettim. stasyondaki gazeteciden Town Tattle adl bir dedikodu gazetesi, bir sinema

dergisi; eczaneden de yal krem ve bir ie parfm ald. Grltl ve karanlk styola knca bir taksi beenip durdurana kadar drt tanesini atlatt. Setii otomobilin


14/91

d eflatun ii griydi. Arabaya binip istasyonun karanlndan parlak gn na karkmaz dany izledii yan camdan uzaklap ne doru eilerek ofrle aramzdakicam tklatt, u kpeklerden bir tane almak istiyorum dedi byk bir hevesle,apartmanda bizimle kalr; insann bir kpei olmas gzel bir ey."

*Amcrikan zgrlk gn , .N.

Araba geri geri giderek John D Rockefeller'le garip bir benzerlii olan ak sal,yal bir adamn yannda durdu. Boynuna ast sepetin iinde bir dzine yenidomu, ne cins ol- duldan belli olmayan kpek yavrusu titreip duruyordu.

Adam yanmza yaklanca Bayan Wilson merakla camdan. ban uzatp, Ne cins bunlar?" diye sordu.I "Her cinsten var. Siz ne cins istiyorsunuz bayan?'"Ben hani u polis kpeklerinden istiyorum. Herhalde onlardan sizde yok. Adam biraz durakladktan sonra elini sepete sokup yavrulardan birini boynundantutarak kard, hayvan elinde kvranp duruyordu.

"Bu polis kpei deil ki!" dedi Tom.

Evel, tam olarak deil" dedi adam, sesinden pek memnun olmad anlalyordu, "Obir teriyer, bir yandan da hayvann srtn svazlyordu, u renge bakn, ne krkama. Bu kpek hibir zaman hastalanp sahibini zmez. "Ne eker ey" dedi Bayan Wilson iinden gelerek, Fiyat nedir?""Bu kpein mi? Adam kpee hayranlkla bakyordu, Size on dolara veririm."Ve minik teriyer -evel soyunun bir yerinde bir teriyer vard kukusuz, ama ayaklarfazlaca beyazd- el deitirerek, soua dayanld krkn hemen okamayabalayan Bayan Wilson'un kucana yerleti.

"Bu kz m, erkek mi? diye sordu tatl bir sesle kadn.O kpek mi? Erkek.

O bir dii" dedi Tom, kesin bir sesle, Al u paran, git de bununla on kpek dahaal. O pazar, o lk ve tatl, adeta krsal yaz gnnde 5. Caddeden geerken bir

keden beyaz bir koyun srs ksa armazdm herhalde.Bir dakika duralm dedim, "burada sizden ayrlmam gerekiyor benim. *Amerikal petrol zenginlerinden biri. .N."Hayr olmaz diye szm kesti Tom telala, bizimle gel mezsen Myrtle ok krlr,

deil mi Myrtle?"Hadi gelin" diye srar etti kadn, Telefon eder kardeim Catherine i de arrm.

Zevk sahibi insanlar kendisinin ok gzel olduunu syler.""ey, ok isterim ama,..."Yola devam ediyorduk, Central Park tan geip batya yneldik. Taksi 158.

Caddedeki uzun beyaz pastaya benzeyen binalardan birinin nnde durdu.Komularna geri dndn gstermek isteyen Bayan Wilson evreyi yle birszdkten sonra kpeini ve ald dier eyleri toparlayp kurumlu bir tavrla ieriyegirdi.

Asansrle yukan karken, Mc Keeleri davet edeceim" diye beyan etti, Tabiikardeime de telefon etmem gerekiyor,"

Daire en st kattayd; kk bir oturma odas, kk bir yemek odas, kk biryatak odas ve bir de banyo. Oturma odasndaki klasik tarz kocaman mobilyalarkapya dayanmt; yle ki her kmldannzda Versay Saray'nn bahesindeki sa -

lncaklarda sallanan hanmefendilerden bir kama ayanz taklyordu. Duvardaki tekresim ar boyutlarda bytlm bir fotoraft; ilk bakta ekilsiz, bulank grnl


15/91

bir kayann zerine tnemi ana bir tavua benziyordu. Fakat biraz uzaklapbakarsanz tavuk ekil deitirerek banda bonesi, glmseyen, iri suratl yal birbayana dnyordu. Masann zerinde Town Tattle dergisinin birka eski says,Robert Keable'n popler roman Simon Called Peter ve Broadway'de yaynlananbirka nemsiz dedikodu dergisi duruyordu. Bayan Wilson nce kpekle ilgilendi.

Asansr kullanan ocuk istemeyerek de olsa ii samanla dolu bir kutu ve biraz dast getirmeye yolland; gelirken de bunlara kendiliinden bir teneke dolusu kocaman,sert kpek biskvisi eklemekten kanmamt. Gn boyunca o biskvilerden biri stdolu bir kasenin iinde dalp, yayld durdu. Bu arada Tom da alma masasnnkilitli ekmecelerinden birini ap bir ie viski karmt.

Yaamm boyunca iki kez sarho olmuumdur. kincisi o gndr. O nedenle olupbiteni ancak kaln bir sis perdesinin arkasndan grebildim. Halbuki bulunduumuzdaireyi akam saat sekize kadar prl prl aydnlatan gne hi eksik olrrad BayanWilson Tom un kucana oturarak bir sr insana telefon ettikten sonra, birdensigaramzn bitmi olduu anlald ve ben birka paket almak iin aaya inip

kedeki bfeye gittim. Gen geldiimde ikisi de ortalkta yoktu; ben de oturmaodasnda sessizce oturup Simon Called Peter'den bir blm okudum, itiim viskilerm kafam bulandrmt yoksa kitap m berbatt bilemiyorum, bana pek anlamszgeldi.

Tom ve Myrtle ortaya kar kmaz ( Birinci kadehten sonra Bayan Wilson ve benbirbirimize ilk adlarmzla hitap etmeye balamtk) misafirler de kapda belirdi.

Kz karde Catherine otuz yalarnda narn yapl, grm geirmi bir kzd.Yapkan grnl gr kzl salar, pudraya bulanm st beyaz bir yz vard,kalar alndktan sonra sert bir kavis verilerek kalemle izilmiti. Fakat doann eskiizgiyi yeniden oluturma abalan yznn ifadesini bozmu, bulandrmt. Hareket

ettii zaman kollanndaki saysz kaln bilezik aa inip yukar karken sreklikrdyordu. eriye yle bir giri yapm, eyalara ve evreye yle sahiplenerekbakmt ki orada oturduundan kukulandm. Ancak bunu kendisine sorduumdagrltl bir kahkaha ap sorumu yksek sesle tekrarladktan sonra bir kzarkadayla otelde kaldklarn syledi.

Bay McKee, soluk benizli, biraz kadns bir adamd; alt katta oturuyordu. Yeni traolduu belli oluyordu; elmack kemiinin zerinde beyaz bir kpk kalmt . Odadabulunan herkesi byk bir saygyla selamlad. Bana sanat' olduunu sylemiti;sonradan fotoraflk yaptn ve duvarda ektoplasma gibi asl duran BayanWilson'un annesinin fotorafn bytenin o olduunu anladm. Kans da crtlak sesli,ar hareket eden, gzel ve berbat bir kadnd. Bana, byk bir gururla, evlendikle-rinden beri kocasnn yz yirmi yedi kez resmini ekmi olduunu syleyerek nd.

Bayan Wilson bir sre nce kyafet deitirmiti, imdi zerinde krem rengiifondan gsterili bir kokteyl elbisesi vard; odada dolatka etekleri hrdaypduruyordu. Elbisenin etkisiyle olacak kiilii de deimi gibiydi. Tamirhanedeykenevresine sat youn enerji yerini mthi bir azamete brakmt.Her geen dakika hareketleri, gl ve konumasndakiyapaylk daha da artyorduO byle byyp itike salon klyor gibi oluyordu; yle ki sonunda sigaradumanyla kap odada gcrdayarak dnen bir eksene dnt'Bak yavrum diye seslendi kz kardeine kibirli bir tavrla, "Bu heriflerin ou gznkrpmadan insan aldatr. Btn dnceleri. Geen hafta pedikr yaptrmak iin

buraya karim armtm; istedii paray duysan apandisitimi aldmirr. vMfiifi"Kadnn ad neydi? diye sordu Bayan McKee Bayan Eberhardt. Evdeneve dolap


16/91

ayak bakm yapyor.' Elbiseni beendim dedi Bayan McKee,ok gzel.~Bayan Wilson kalarn kaldrarak, kibirle vgy reddetti. "Aman ite eski psk

acayip bir ey; canm sslenmek istemedii zaman zerime geiriveriyorum"Ama sana ok yakyor diye srar etti Bayan McKee, Demek istediimi

anlyorsun sanrm. Chester senin u rnakjm pozu vermeni salayabilirse, bu

kyafetinle ok gzel b;r SMJU elde edebilir.Hepimiz susup Bayan Wilson'a baktk; o da gznn nne den bir tutam sa

kaidrrarak tatl tatl glmsedi Bay McKee ban yana eerek kendisini dikkatleinceledikten sonra efin kendi yznn nnde ar ar ileri geri gtrp getirmeyebalamt.

n deimesini isterim dedi bir sre sonra, dzgn y2 hatlannn nekmas ve arka plandaki salarn tmnn grnmesi gerek.

In deimesine hi gerek yok diye bard Bayan McKee,bana sorarsanz...Kocas, t! diyerek onu susturdu ve hepimiz yeniden dnp fotomodele

baktk. Tom Buchanan yksek sesle esneyerek ayaa kalkt.

Siz McKee'ler birer iki alsanza. Myrtie millet uykuya dalmadan biraz daha buzve soda getir."

ocua buz getirmesini sylemitim dedi Myrtle, aa tabakann tembelliinekzp kale - Mrarak, Bu insanlarn 'ize nden gzC-5zbir ^-k*ka a rrnaya eip - 'Bna bakarak gereksiz yere bir kahkaha attktan sonra kp. kaparak hayvanpcklere bodu; sonra da sanki bir diizine aba emirlerini bekJiyormu gibimutfaa doru szld.Bay McKee Long Islandda gzel resimler ektiini beyan etti.Tom bo bo ona bakt.kisini erevelettik bile, aadalar."

ki ne?" diye sordu Tom.iki almam demek istiyorum: Birine Montauk Burnij- Martlar, tekine de MontaukBurnu - Deniz adn verdim.Kz kardelerden Catherine yanma gelip divana oturdu.Siz de Long Islandda m yayorsunuz? diye sordu.West Egg'deyim.'"Gerekten mi? Bir ay kadar nce orada bir partiye gitmitim. Gatsby adnda birininevindeydi. Onu tanyor musunuz?"Bitiik komumdur."Kaiser Wilhelmin yeeni ya da kuzeni olduunu sylyorlar. Zenginliinin kaynaoymu."Gerekten mi?Kz ban sallayarak, Ondan korkuyorum ben. Hakkmda bir eyler bilmesini hiistemem dorusu."Komum hakknda verilen bu tr bilgiler birden Bayan McKee'nin Catherine'i eliylegstererek, Chester, sanrm bu kzla bir eyler yapabilirsin diye barmasylakesildi. Fakat Bay McKee bkkn bir ba iaretiyle onu geitirip Tom'la ilgilenmeyisrdrd.Oraya girebilirsem Long Islandda baka almalar da yapmak isterim. Btnistediim balamak iin bana bir frsat tannmas."Myrtle'a syle" dedi Tom, bir kahkaha atarak, tam kadn elinde tepsiyle ieri

girerken, seni tantacak bir tavsiye mektubu bile yazabilir, yle deil mi Myrtle?"Ne yaparmm?" diye sordu Myrtle irkilerek.


17/91

Kocana McKee'yi tantan bir mektup verirsin, o da onun birka resmini eker." Sonrasesini biraz alaltarak bir balkuydurdu, George B. Wilson Benzin Pompasyla ya da ona benzer bir ey."Catherine bana yaslanarak kulama, kisi de evli olduklan kiilere dayanamyorlar"diye fsldad.

yle mi?Evet. Dayanamyorlar1." nce Myrtle'a sonra Torn a bakt, Ben de onlara eerelerinize dayanamyorsamz neden onlarla birlikteliinizi srdryorsunuz diyorum.Oniann yerinde olsam hemen boanr, sevdiimle evlenirdim.Ablanz Wilson 'u hi mi sevmiyor?Bunun yant hi beklemediim bir yerden geldi. Myrtle soruyu duymu, ar bir kfrsavurarak yantn vermiti.Gryorsun ya!" dedi Catherine zafer kazanm biri gibi. Aslnda onlar ayranTom'un kars. Kendisi Katolikmi; bilirsin onlarda boanma yoktur.Daisynin Katolik olmadn bildiim iin bu grkemli yalandan dorusu ok

etkilenmitim."Evlendikten sonra Batya gidip sularduruluncaya kadar orada yaayacaklar."Avrupaya gitseler daha iyi olur."Ah, Avrupa'y sever misiniz?" diye bard ararak, Ben Monte Carlodan yenidndm."Gerekten?Geen yl oradaydm. Bir kz arkadamla birlikte gitmitik.ok kaldnz m?"Hayr. Yalnz Monte Carlo'ya gidip dndk. Marsilya yoluyla gitmitik. Yolaktmzda yanmzda bin iki yz dolar vard; ama o zel odalarda iki gn iinde

tm eriyip gitti. Hemen unu da belirteyim, dnte epey zorluk ektik. Tannm,oradan nasl nefret ediyorum!"Pencereden grnen gkyz, akamzeri Akdenizin altn renkli ballarnn renginialmt; Bayan McKee'nin crtlak sesi beni kendime getirdi, Ben de ona benzer biryanl yapmak zereydim" dedi heyecanla, yllarca peimde komu birkpein36 f muhteem gatsbyevlenme nerisini kabul etmek zereydim, benim dzeyin^ bir insan deildi, herkes'Lucille, o adam sana hi yakmyor deyip duruyordu; eer Chester'leevlenmeseydim o herif kesinlikle beni tavlayacakt."

"Evet ama" dedi Myrtle Wilson, ban ne arkaya sallaya, rak, hi olmazsaonunla evlenmemisin."

"Dedim ya evlenmedim."Eh, ben evlendim ite" dedi Myrtle anlaml bir sesle, ite seninle aramzdaki fark

bu."Neden yle oldu Myrtle?" diye sordu Catherine,Kimse seni zorlamad ki!"Myrtle biraz dnd, Onunla bir beyefendi olduunu dnp evlendim.

Asaletten anladn sanmtm, halbuki pa- bulanm yalamaya bile layk deilmi. Bir zamanlar ona lgnca ktn dedi Catherine.lgnca k mydm? diye haykrd Myrtle Duyduklarna inanamyormu gibiydi,

Onu deli gibi sevdiimi kim sylyor? Onu urada oturan adam ne kadarseviyorsam o kadar seviyordum.

Beni gsteriyordu. Herkes suluymuum gibi yzme baknca ben de onlardanfazla bir sevgi beklemediimi gstermek isteyen bir tavr takndm.


18/91

lgn olduum tek an onunla evlendiim gnd. Evlenir evlenmez byk biryanllk yaptm anlamtm. Trende giymek iin birinin en gzel takm elbisesinidn alm ve bana bu konuda hibir ey sylememiti. Bir gn adam o evdeyokken kageldi. A! Bu sizin elbiseniz mi? Bunu ilk kez u anda duyuyorum!'dedim.Elbiseyi adama verdim, sonra kendimi yataa atp akama kadar aladm.

Gerekten o adamdan uzaklamas gerek diye bana zetledi Catherine,On biryldr o tamirhanenin stnde oturuyorlar, ilk Torn'dur.

kinci ie viski imdi elden ele dolayor, 'hibir ey imeden de mutlu olduunu'beyan eden Catherine dnda herkes istedii kadar alyordu. Torn kaDicv canp envakn bfeden bir eyler getirmesini istedi; orann sandvileri tek bana bir nyemek kadar doyurucu olmakla n kazanmt. Akamn tatl serinliinde, gnbatarken douya doru yryp parka gitmek istiyordum ama, her ayaakalktmda kendimi sama sapan, grltl bir tartmann ortasnda buluyordum,bu da halatla balanmm gibi oturduum koltukta aklp kalmamama nedenoluyordu. Karanln kmeye balad caddelerde yryen biri, ban kaldrp

bulunduumuz binann pencerelerinden dklen san klara baknca ne dnrdacaba? Ben bu ortamn hem iinde, hem de dndaydm; yaamn bitip tkenmekbilmeyen deikenlii bana hem byleyici, hem de itici geliyordu.

Myrtle iskemlesini bana doru ekti ve scak nefesi yzme vururken Tom ile ilkkarlamalann anlatmaya balad:

Her vagonda en son oturulan karlkl, iki adet tek kiilik koltuk bulunur. BenNewYork'a kz kardeime gidiyordum, geceyi orada geirecektim. Tom takm elbiseve rugan ayakkablar giymiti; gzm ondan alamyordum; ama o bana bakncatepesinde asl duran reklam panosunu okuyormu gibi yapyordum. stasyonavarnca trenden birlikte indik; yan bamda duruyor, kolal beyaz gmlei koluma

srtnyordu; kendisine polisi aracam syledim ama bunun yalan olduunuanlamt. yleheyecanlanmtm ki bir taksi evirdiinde metroya binmediimizi farkedecek durumda bile deildim. Aklmdan srekli u szler geip duruyordu, 'Sonsuzadek yaamayacaksn, sonsuza dek yaamayacaksn.

Bayan McKeeye bakt ve yapay kahkahas oday nlatt, Bak canm dedi barabara, "iim biter bitmez bu giysiyi sana vereceim, yann yeni bir tane alacamzaten. Yapacakla- nmn listesini yazsam iyi olacak; nce masaj yaptracam, sonraberbere gideceim, kpee tasma, yeni kan u sevimli kl tablalarndan -tepesinebasnca kl yutanlardan- bir tane, annemin mezarna koymak iin btn yazsolmayacak zeri siyah ipek fiyonklu kk bir elenk falan alacam. Unutmamakiin gidip bir liste yapaym bari.

Saat dokuzdu - hemen biraz sonra saatime baktmda on olduunu grdm. BayMcKee sklm yumruklan kucandauykuya dalmt; bu duruu her an harekete hazr bir adamn fotorafn andryordu.Cebimden mendilimi kardm ve gn boyunca beni rahatsz eden yanandakikurumu tra kp, n sildim.

Minik kpek masann zerine oturmu sigara dumanlannn arasndan grmeyengzlerle baknyor, arada inlemeye benzer sesler kartyordu. nsanlar bir grnpbir kayboluyor, bir yerlere gitmeyi planlyor, birbirlerini kaybettikten sonra birkaadm tede yeniden buluuyorlard. Gece yarsna doru Tom Buchanan ve BayanWilson kar karya durup fkeli szlerle bayann, Daisy'nin adn azna almaya

hakk olup olmadm tartmaya baladlar.Daisy! Daisy! Daisy!" diye haykrmaya balad Bayan Wilson,Ne zaman canm


19/91

isterse sylerim! Daisy! Dai... derken ani ve sert bir kol hareketi yapan TomBuchanan var gcyle bir amar indirip kadnn burnunu krverdi!Sonra kan karmaada banyonun iinde oraya buraya atlm kanl havlular, barparan kadnlarn sesleri ve onlan bastran uzun iniltiler ortal kaplad. Uykusersemi yerinden | frlayan Bay McKee kapya doru kotu, yar yola geldiindeI arkasna dnerek azn ap manzaraya birgz att: Kan dur-I durmak iin ellerine geirdikleri bir takm eylerle tklm tklm dolu odann iinde

kouurken eyalara taklp den, bir yandan Tom'u hem azarlayp, hem tesellieden karsna ve Catherine^, burnundan kan boanrken Versay manzaral koltukyzn korumak iin zerine dedikodu dergisi rtmeye abalayan zavall Myrtle'abaktktan sonra yoluna devam ederek kp gitti. Tabii lambann zerinde aslapkam alan ben de peinden.Gcrdayan asansrle birlikte aaya inerken, Bir gn yemee kalm nerisinde

bulundu.Nereye gidelim?

Nereye olursa.Elinizi dmelerden ekin diye bizi azarlad asansrc ocuk.zr dilerim dedi Bay McKee ciddi bir sesle, Dokundu- umun farknda

deildim.___________________Tamam diyerek nerisini kabul ettim, memnun olurum...Yatann yannda dikiliyordum, o da yatakta i amaryla oturuyordu, elindekocaman bir dosya vard.Gzel ve irkin...Yalnzlk...Yal st beygiri... Brook'n Kprs..."Sonra Pennsylvania Tren stasyonu'nun buz gibi alt katnda bir yandan uyuklayp biryandan da Tribne gazetesine bakarak sabah drtte kalkacak banliy trenini

beklemeye baladm.\/az geceleri komumun evinden mzik sesleri ykselirdi,1 mavimsi imenlerle bahesinde kzlar ve erkekler fslda- r. ampanya ve

yldzlann arasnda gve kelebekleri gibi uuup dururlard. leden sonra, sularykseldiinde konuklann akta demirli duran saldaki atlama kulesinden dalmalannya da kkn nndeki kumsalda gnelenmelerini izlerdim, arada srada hzla suyuyararak giden iki motorbotun kard kpkler zerinde su kaya yapanlar daolurdu. Hafta sonlan komumun Rolls Royce'u sabah saat dokuzdan gece yansnepey geene kadar toplu tama arac olarak kullanlr kentten kke ya da kktenkente srekli insan tard. Steyn tipi otomobili de gelen tm banliy trenlerinikarlar kocaman san bir bcek gibi istasyonla ev arasnda mekik dokurdu. Pazartesisabah geldiinde, yalnz o gn gelen bahvan dahil sekiz hizmetli, ellerindesprgeler, bezler, fralar, ekiler ve bahe makaslanyla btn gn alp birnceki gece verilen zaran onanr, ortal temizlerdi.

Her cuma New Yorktaki bir manavdan gelen be sandk limon ve portakal herpazartesi arka kapdan suyu tkenmi yanm kabuklar olarak kmeler halinde eviterk ederdi. Mutfakta, kahya ba parman iki yz kez basarsa, iki yz portakaln su-yunu yanm saatte skabilen bir makine vard

En az iki haftada bir, bir gaip insan ellerinde metrelerce branda ve Gatsby ninkoca bahesini Noel aacna benzetecek kadar ok sayda ampulle gelip almayabalard Hazrlanan uzun masalarn zeri eitli ordvrler, bol baharatl souk et,

rengarenk salatalar, hayvan biimi verilmi hamur ileri ve nar gibi kzarm hindilerledonatlrd. Byk salona kurulan bronz parmaklkl barda yle ikiler olurdu ki konuk


20/91

bayanlar artk retilmeyen baz likr ve cinlerin adlann bilemeyecek kadar genolduklarn iddia ederlerdi.

Akam saat yedi olduunda mzisyenler yerlerini alm olurdu. yle be kiilikuyduruk bir grup deildi bu; obualar, trombonlar, saksofonlar, kemanlar, kornetler,fltler ve irili ufakl bir sr davuldan oluan kocaman bir orkestrayd. Yzmeyi ok

sevdiklerinden en sona kalanlar da plajdan dnp st katta giyinirlerken; NewYork'tan kendi arabasyla gelenler park yerinde be sray doldurmu olur; odalar,salonlar, balkonlar, teraslar modann en son renkleriyle canlanr, iddial, tuhaf samodelleri, Kastilya'da bile grebileceinizden daha ok eitlilikte allar ortalktadolanrd. Bar, tam kapasiteyle almaya balar; danda bahede kokteyl kadehlerisuda yzermiesine ellerde dolarken karanl delerdi. Konumalar, kahkahalarhavay canlandrr; imal sitemler ve yeni kurulan dostluklar annda unutulur;birbirlerinin adn bile renmeye gerek grmeyen bayanlar byk bir samimiyetlederin sohbetlere dalarlard.

Yerkre gneten uzaklatka klar daha bir parlar; orkestra san bir kokteyl

mzii almaya balaynca konuanlann ses tonu birka derece ykselirdi. Her geendakika kahkahala- nn dudaklardan daha cmerte dklmesini salard, ufack birszck insanlann neesini krklemeye yeterdi. Gruplar abuk biim deitirir; yenigelenlerle byyp ier, bir anda dald gibi bir anda da toplanverirdi. Aradadolanan da ok olurdu; bunlar daha yal ve daha sakin olanlann arasnda gidip gelir,bir anda coku dolu bir grubun ilgi oda olur, sonra kazand o zaferin heyecanylasuratlar, sesler ve renklerden oluan bir denizin iinden ve durmadan deienklarn altndan kayarak geerlerdi.yan opal rengi elbisesiyle dolarken, birden, tepside sunulan kokteyllerden birinikapp cesaretini arttrmak iin bir nefeste tepesine diktikten sonra, elleri ve kollaryla

garip hareketler yaparak yere yaylm brandann zerinde tek bana dans etmeyebalard. Bir anlk bir sessizliin ardndan orkestra efi mzii onun hareketlerineuydururken konuklar arasnda gen bayann nl rev yldz Gilda Grayin dublrolduuna dair bir sylenti dolamaya balar; fakat bunun doru olmad abukanlalrd. Elence bylece srp giderdi.

Ben Gatsbynin evine ilk kez gittiim gece sannm resmen davetli olan pek azkiiden biriydim. nsanlar davet falan beklemiyor; can isteyen kalabala katlyordu.Onlar Long Islanda getiren otomobillere biniyor ve bir ekilde kendilerini Gatsbyninevinde buluyorlard; ieri girince de Gatsbyi tanyan biri onlan ev sahibinetantryor, ondan sonra Luna Parktaki elencelere katlanlara benzer davranlarsergileyerek ortalkta dolayorlard.

Hatta bir blm, bazen ekinmeden elenceye katlp sonra, Gatsby ile hitanmadan geldikleri gibi gidiyorlard; bu doallk ve samimiyet onlann giri biletiydi.

Fakat ben gerekten davet edilmitim. Bir cumartesi sabah erkenden, ard kuuyumurtas maviliinde niforma giymi olan ofr aramzda uzanp giden bahetarafndan gelerek patronundan son derece resmi bir davetiye getirmiti. Gatsby ogece verecei kk partiye katlrsam byk bir onur duyacan yazmt. Beni pekok kez grm ve pek ok kez de ziyaretime gelmeyi dnmt; fakat araya girenbir takm engeller yznden bir trl bunu baaramamt. Davetiyenin altkesindeki gsterili imzada Jay Gatsby ad okunuyordu.Beyaz keten takm elbisemi giydim ve saat yediyi biraz geerken kendi bahemden

onunkine doru yrdm. Bir sre hi tanmadm bir insan kalabalnn arasndaolduka huzursuz dolatm ancak, arada bir banliy treninde karlatm birka


21/91

tandk yze de rastladm sylesem doru olur. Ortala serpitirilmi gibi duranngilizlerin saysnn ok olmas dikkatimiekmiti. Tm iyi giyimliydi, yzlerinde ackm gibi bir ifade vard; tm de alaksesle ve ciddi bir tavrla iri yan zengin Amerikallara bir eyler anlatmakla meguld.Eminim bir eyler satmaya alyorlard; hisse senedi, sigorta poliesi ya da otomobil

gibi. En azndan evrelerinde dolanan parann kokusunu alm olduklar ve doruszckleri seebilirlerse kazanl kacaklanna inandklar belliydi.

Oraya varr varmaz davet sahibini bulmak iin harekete gemitim ama, neredeolabileceini sorduum iki kii yzme yle akn bakt ve yle iddetle kendisininyaptklan hakknda en ufak bir fikirleri olmadn beyan ettiler ki, hemen yanlanndankap ikilerin datld masann yanna sndm. nk oras yalnz bir adamnarkadasz ve amasz grnmeden durup oyalanabilecei tek yerdi.

Srf can skntsndan dut gibi sarho olmak yolunda hzla ilerlerken, Jordan Bakerierden karak mermer merdivenlerin banda durdu; hafife geriye doru kayklarakbiraz tepeden bakan bir tavrla baheyi szmeye balad.

Gelip geene nezaket szckleri sylemeye balamaktansa, ho karlansa dakarlanmasa da tandk birine sokulmak daha iime gelirdi.

Merhaba!" diye seslendim yanna doru ilerlerken. Sesim biraz fazla kmtsanrm.

Ben merdivenlerden karken o, Burada olabileceini dnmtm dedi dalgndalgn, onunla komu olduunuzu hatrladm da...

Umursamaz bir tavrla elimi skt; benimle bir dakika sonra ilgileneceine szveriyordu sanki. Bir yandan da merdivenlerin alt basamana gelip duran birbirininayns san elbiseler giymi iki kzn ne sylediini duymaya alyordu.

Kzlar, Merhaba, kazanamadna zldk! diye bardlar.

Bir hafta nceki golf turnuvasndan sz ediyorlard. Jordan finallerde elenmiti.Siz bizi tanmadnz ama, bir ay kadar nce burada tanmtk" dedi sarelbiselilerden biri.44 muheem gatsby

Sann rengini deitirmisin de ondan" dedi Jordan. Ben biraz irkildim ama,kzlar oktan uzaklam olduundan sylediklerini zamansz ortaya kan aydanbaka duyan olmad. Sa- nnm bu yapay mehtap da masadaki yemekleri hazrlayanirketin marifetiydi. Jordan'n bronzlaarak altn rengini alm olan ince kolu kolumdamerdivenlerden inip bahede dolamaya baladk. Alacakaranlkta bir tepsi dolusu ikikadehi nmzden geip gittikten sonra san elbiseli o iki kz ve adamla birlikte birmasaya oturduk. Adamlann nn de ad Bay M- nlt'ym gibi gelmiti bana.

Buradaki partilere skgelir misiniz?" diye sordu Jordan yanndaki kza.En son geldiim sizinle tantm partiydi diye yant verdi kz, gven dolu canl

bir sesle. Sonra arkadana dnerek, Sen de yle, deil mi Lucille?" diye sordu.Evet, Lucille de yleydi.Buraya gelmek houma gidiyor" diyordu Lucille, Ne yapacam umurumda

deil; o nedenle her zaman ok elenirim. Buraya en son geldiimde tuvaletim biriskemleye taklp yrtlmt; bunu grnce kendisi adm ve adresimi sordu. Bir haftasonra u mehur lks Courier maazasndan bir paket geldi; atm zaman iindenyepyeni bir tuvalet kmaz m!

"Peki sen kabul ettin mi?" diye sordu Jordan

Tabii ettim. Bu gece giyecektim ama, gs biraz byk geldi; klteceklertabii. Havagaz alevi renginde ve zeri eflatun boncuklarla ili. ki yz altm be


22/91

dolar.Byle eyler yapan bir adamda kesinlikle bir tuhaflk vardr" dedi teki kz,

iinden gelerek, "Kimseyle ba derde girsin istemiyor anlalan."Kim istemiyor?" diye sordum.Gatsby. Biri bana...

ki kz ve Jordan ne doru eilip birbirlerine sokuldular.Biri bana onun bir zamanlar birisini ldrm olabileceini syledi.

f scott fitzgeraldf 45Hepimiz heyecanlanmtk, Bay Mrlt da ne doru eilip merakla dinlemeye

balamlard.Yok canm, o kadar ileri gittiini sanmyorum" dedi Lucille kukuyla, bence

sava srasnda Alman casusu olduu daha doru."Adamlardan biri ban sallayarak onaylad.Bunu Gatsbyi ok iyi tanyan birinden duydum; ocukluk- lan Almanya'da

gemi, birlikte bymler diyerek bizi inandrmaya alt kz.

A, yok canm!" dedi ilk konuan bayan, Doru olamaz, nk savata Amerikanordusunda grevliymi." Dikkatimiz ve baklanmz gene ona ynelince srverirmiesine biraz daha ne doru eildi, Kimsenin kendisiyle ilgilenmediini d-nd zamanlar ona dikkatle bakn, yemin ederim siz de greceksiniz, o birinildrm.

Gzlerini ksp titredi, Lucille de titriyordu. Hepimiz evremize bakp Gatsbyibulmaya altk.

Dnyamzda fsldayacak konu bulmakta zorluk eken kiiler iin Gatsby'nin byleromantik ve gizemli sylentilere esin kayna olmas ok normaldi.

lk yemek servisi balamt - gece yansndan sonra bir tane daha olacakt, Jordan

benim kendi grubuyla oturmam istiyordu. Bahenin teki yanndaki masalardan birinisemilerdi.. Evli ift ve Jordann kavalyesinden oluan gruba katldm. Busonuncusu ateli konumalar yapmakta srar eden gen bir niversite rencisiydi;her davranyla, bir gn, u veya bu ekilde Jordanm bedenine sahip olacanainandn belli ediyordu. Grup dalarak sada sqlda dolamak yerine birlikte kalmayyelemi ve bir btn olarak arbal banliy sosyetesinin temsilcisi olmay semiti.East Egg'liler ltfedip West Egg'lilere yaknlamlard ama buralann renkli vehareketli havasna kaplmamaya da dikkat etmekten geri kalmyorlard.

Olduka skc geen yarm saatin sonunda Jordan, Haydi kalkalm diye fsldadbunlar fazla nazik tipler."461 muhteem gatsby

Masadan ayrlrken davetin sahibini arayp bulacamz konusunda bir aklamayaptk. Jordan onu hi tanmadn ve bunun kendisini rahatsz ettiini syledi;niversiteli alayla kan- k hznl bir ba sallayla onay verdi.

lk baktmz yer bar oldu; kalabalkt ama, Gatsby orada deildi. Mermermerdivenlerin banda da terasta da yoktu. Karmza grkemli bir kap kncaansmz orada denemeye karar verdik ve kendimizi oymalarla ssl ngilizmeesinden yaplm mobilyalarla Gotik tarz denmi -byk bir olaslkla her eyiharp srasnda zarar gren Avrupa'daki bir yapdan sklp getirtilmi- birktphanede bulduk.

Orta yal, iri yapl bir adam kocaman kaln gzlkleriyle kocaman bir masann

kenarna oturmu raflara dizilmi kitaplara bakmaktayd; biraz akr keyifti. eri girdiimizi fark edince heyecanla arkasna dnerek Jordan tepeden trnaa szd.


23/91

Ne dnyorsunuz? diye sordu birden.Ne hakknda?"Eliyle kitap dolu raflan gstererek, Bunlar dedi, geri bir ey sylemenize pekgerek yok, ben inceledim, hepsi gerek." Kitaplar m?"Ban sallad, Tmyle gerek; Sayfalan, yazlan her eyleri var. Ben onlan sadece

dayankl, ssl karton ciltler sanmtm ama deillermi. Tm gerek. Sayfalarfalan, hepsi. Bir dakika bekleyin, size gstereyim.

Bizim kuku duyduumuzdan emin olduunu belli ediyordu, raflara doru kotu,Stoddard Lectures adl gezi dizisinin birinci cildini alp geldi, Gryor musunuz! dediyksek sesle, zafer kazanmasna, te gerek bir kitap. Ne kadar yanlmm.Adam gerek bir Belasco!* Bu byk bir zafer. Ne titiz bir seim! Ne gzel bir seim!Aynca nerede duracan bilip sayfalan da kesmemi ve azaltmam. Daha ne istenir,ne beklenebilir? Kitab elimden kapp yerine yerletirirken bir yandan da aznniinde Bir tula eksilirse tm kitaplk devrilebilir' gibilerden bir eyler geveliyordu.

*David Belasco, oyunlarda kulland dekoriann gerekliiyle n yapm bir tiyatro

patronu. .NSizi kim getirdi? diye sordu birden, Yoksa ylece kp geldiniz mi? Beni birisi

getirdi.Buradakilerin ou byle gelmitir zaten.Jordan adam glmseyerek dikkatle dinliyordu ama, bir yant vermedi.Beni Bayan Roosevelt getirdi. Bayan Claud Roosevelt Onu tanr msnz? Ben dn

gece bir yerde tantm. Bir haftadr sarho dolayorum da belki bir ktphanedeoturursam aylrm diye dndm."

Ayldnz m bari?"Birazck. yle sanyorum ama pek de emin deilim. Yani henz deilim. nk

buraya geldiim sadece bir saat oldu. Size bu kitaplardan sz ettim mi? Tm

gerekten kitap. Onlan.. "Sylemitiniz."Ciddi bir tavrla elini sktktan sonra dan ktk.Millet baheye serilmi branda bezinin zerinde dans etmekteydi. Yal beyler

kaba saba figrler yapmaya alarak gencecik kzlar ileri geri ekitirip dairelerizerken, uyumlu iftler modaya uygun hareketlerle eilip bklerek kelerdenuzaklamamaya zen gsteriyor, ok sayda gen bayan da ya tek balanna dansediyor ya da arada bir orkestradaki mzisyenlerden bazlannn banco veyadavullannn bana geip alarak onlann dinlenmelerini salyorlard. Gece yansnadoru elence dorua trmanrken nl bir tenor talyanca bir konser verdi, maceralbir kontralto caz arklan syledi; bu iki konser arasnda nee dolu bombokahkahalar yaz akamnda gkyzn nlatrken bahenin drt bir yanndaki herkede birileri marifetlerini sergilemeye alyordu. kiz bebekler klna girmi iki kz-sonradan anladma gre bizim san elbisellermi- bir ov sergilediler. Kasebyklndeki kadehlerle ampanyalar ikram edildi. Ay iyice ykselmiti, gmrenginde gen biimli ssler gkyzne doru uuurken banconun kard te-nekemsi seslerin tngrtsyla titreiyorlard.

Hl Jordan Baker'la beraberdim; ben yalarda bir adam ve klhanbeyi tavrlufak tefek bir kzla ayn masada oturuyorduk. Kzcaz en ufak bir frsat yakalaryakalamaz lgn kahkahalaratp duruyordu. imdi biraz elenmeye balamtm; iki kadeh ampanya itiim iin

grdklerim anlaml, gerekli ve derinmi gibi geliyordu.Bir ara elencenin yavalar gibi olduu bir an birisi bana bakp glmsedi,


24/91

Yznz hi yabanc gelmiyor" dedi nezaketle, savata birinci tmende miydiniz?A! Evet. Yirmi sekizinci piyade alay.""Ben 1918 Haziranna kadar on altnc piyade alaynday- dm. Sizi daha nce

grm olduumdan emindim zaten."Ksa bir sre Fransann gri renkli, yamurlu, kk kylerinden sz ettik.

Kendisinin buralarda bir yerde oturduunu anlamtm; nk bir deniz ua aldnve yarn sabah binip deneyeceini sylemiti.

Benimle gelmek ister misin ahbap? Boazda ky boyunca bir gezinti yapanz.Kata?Sana en uygun olan saatte."Adn sorma) dilimin ucuna kadar gelmiken Jordan bana bakarak glmsedi,

Eleniyor musun imdi? diye sordu.Hem de ok dedikten sonra yeni arkadama dndm, Bu benim iin ok sra

d bir durum; daha davet sahibini grmedim bile. Aslnda evim uras diyerekkaranlkta pek seilemeyen biraz tedeki iti iaret ettim, Gatsby denilen kii

ofryle bir davetiye gndermiti.Bir an hibir ey anlamam gibi yzme bakakald, sonra birden, Gatsby benimdedi.Ne!?" diye bardm, Ay, ok zr dilerim.Biliyorsun sanyordum ahbap. Korkarm pek iyi bir ev sahibi deilim."DudakJannda anladn belli eden tatl bir glck dolat; aslnda anlaylolmaktan te bir glt; Hayatta drt ya da be$ kez grebileceiniz endergllerden biriydi bu; karsndakini sonsuza dek rahatlatacak bir zellie sahipti. Biran iin sonsuzlukla yz yze gelmi ve tm grdkleri iinde size ynelip sizlsemi duygusunu veriyordu insana. Sizi sizin istediiniz lde anlayan, size

kendiniz kadar inanan ve karnzda bulunan kiiye en iyi halinizle grndnzkabul edip anlayan bir gl! Ben bunlar dnrken glmseme annda yok oldu;imdi karmda otuz bir-otuz iki yalannda, k giyimli, delikanl grnl bir genadam vard. Konumas fazlaca gsterili, hatta biraz abartlyd. Kendini tantmadannce, kulland szckleri dikkatle setii etkisini uyandrmt bende.

Bay Gatsby adn aklad anda kahyas telala yanna ge lerek Chicago'danarandn syledi. Hepimizi ufak bir ba hareketiyle tek tek selamlayarak yanmzdanaynlrken, Bir ey gerekirse hemen haber sal ahbap" diye tembih etti bana, zrdilerim, az sonra yeniden size katlnm.

O gider gitmez hemen Jordan'a dndm, ne kadar arm olduumu aklamamgerektiini dnyordum. Bay Gatsbynin orta yal, krmz yzl ve tknaz biriolduunu sanyordum nedense.

"Kim bu adam? Sen biliyor musun?" diye sordum.Gatsby diye biri ite."Nerelidir, ne i yapar?" demek istedim.imdi de sen o konuya kendini kaptrdn bakyorum dedi belli belirsiz bir

glmseyile, her neyse, bir keresinde bana Oxfordda okuduunu sylemiti."Arka planda bir eyler ekillenmeye balamt ama, bir sonraki cmlesini duyunca

hepsi siliniverdi, Fakat ben buna pek inanmadm."Neden?Bilmiyorum" dedi kararl bir sesle, orada okuduuna inanmyorum ite.

Bunu sylerkenki tavn bana teki kzn, sannm birini l- I drm demesinianmsatmt; bu da merakm bsbtn k- I rkledi. Hi duraksamadan Gatsby'nin


25/91

Louisianann bataklk- F lanndan ya da New York'un dousundaki sala semtlerdenbi- L rinden km olduunu kolayca kabul edebilirdim, Fakat o tr- I den ne idbelirsiz gen bir adam birden ortaya kp Long Island501 ~ v -

Sound bir yerde saray yavrusu bir ev satn alamazd-en azndan benim gibi

insanlar pek iyi tanmayandeneyimsiz bir taralnnbuna inanmas ok zordu.Aman canmneyse ne. Byle byk partiler veren biri ite dedi Jordan somut

kantlardan pek ho]annwyan kent soy- Jusnun o umursamaz tavryla konuyudeitirerek, ve ben de byk partileri ok sewrim. aynca son derece samimi bdu-rum. kk topianftlania ise bildrini okuyamazsn, herkes gz nndedir-"

Be adet davul brden gmbrdedi \v orkestra efinin sesi bahedeki sohbetlerinzerinden aarak ortal nlatt. Bayanlar baylar" diye bard. Bay Gatsbyninistei zerine siz- tere geen maytsavnda Carnege Hail'da alnd zaman bykgi gren Bay Vladmr Tostoff un en son eserini alacaz Ne byk bir heyecanyaratm okluunu gazetelerde okumusunuzdur. "Hepimize biraz tepeden bakarak.

Ah. o ne cokuy* dur diye ekleyince herkes gld.Tutku dolu bir sesle. "Eser Vladmir Tostoffun Dnya Caz Tarihi' adn tayor*

diyerek szlerini bitirdi.Bav Tostoff un kompozisyonuna pek dikkatimi veremedim: nk tam balarken

gzm Gatsby'e taklmt: Mermer merdivenlerde durmu bir gruptan tekinebeeniyle bakmaktand Gne yan gergin teni, dzgn yz izgilerini daha da belir-ginletiriyordu. Ksa kesilmi salanna her gn ekil veriliyormu gibiydi. Hi de insanrkten bir yan yoktu. Onu konuklarndan ayran ey acaba iki imemesi midiyednmekten kendimi alamadm; nk evremizdeki amata arttka Gatsbygzme daha da arbal grnmeye balamt. Dnya Caz Tarihi' konseri

bittiinde neeli gen bayanlar, beylere kedi yavrulan gibi sokulup balann onlannomuzlanna dayamlardi: beylerin kollarnn arasnda dururken geriye doru kayklpdme numaras yapanlar da vard, sonra grup halinde dururken decekmi gibisallananlar da. Nasl olsa bililerinin kendilerini tutup kaldracandan emindiler. Fakatkimse bu akalan Gatsby'e yapmyordu; kimse baylma ayaklanna yatmyor, kinieFransz tarz yaplm buklelerini onun omzuna koymuyor;falfi Kafaya vnp yksek sesle arklar soyieuen gruplarn arasnda onarastlanmyordu

Pardon. zr dilerim efendim ~ Gatsby nin kahyasyarn- mtzda bitivermiti.Bayan Baker? diye sordu. "Rahatsz ettim ama Bay Gatsby sizinle yalnz

grmek istiyor"Benimle mi?" dedi kz akn akn.'Evet madam "Jordan ar ar yerinden kalkarken, kalarn hayretle kaldrp bana bakt, sonra

kahyann peinden ilerledi. Giderken gece elbisesini de aksesuarlarn da. sporkyafetmi gibi tadn fark ettim. Yry ve hareketlerindeki rahatlk, sabahnserin temiz havasnda golf sahasnda dolayormu izlenimini veriyordu.

Artk tek banaydm, saat sabahn ikisiydi Bir sre terasn zerindeki okpencereli uzun odadan gelen birtakm anlalmaz fakat ilgi ekici seslere kulakverdim. ki dans kzla kadn hastalklan konusunda konumaya dalm olan Jordann niversiteli arkada beni de kendilerine katlmaya davet etti, ama ben kap ierigirdim.

Byk salon dolumdu. San elbiseli iki kzdan biri piyano alyor. yannda duran


26/91

uzun boylu, kzl sal gen bir kadn ark sylyordu. Bol miktarda ampanya imitive gereksiz yere her eyin ok zc olduuna karar verdiinden midir nedir, biryandan da alayp duruyordu. Mziin aknda bir duraklama olur olmaz boluuhkrklarla ya da derin bir i ekiiyle dolduruyor sonra soprano tonlanndak sesititreyerek kakl yerden sylemeyi srdryordu. Gozyalan yanaklannda izgiler

olutunyor, abucak akp gitmeden nce ar rimelli kirpiklerinde mrekkep renginialyor, sonra ince siyah derecikler olarak yollanna devam ediyorlard. Birisi kzcazayzndeki notalan okuyarak ark sylemesini alayl bir dille nerince o da kollarnhavaya kaldrar k kendini en yakn koltua atp orada szp kald. Derin bir uykuyadalmt Yan bamda beliren baka bir kz. "Kocas olduunu syleyen bir adamlademin tarttlar'* diye bilgi verdi.

yle bir evreme baktm; partiden ayrlmam olan bayan lann ou kocalanolduunu iddia eden adamlarla tartmaya dalmlard. Jordan'n grubunda bile -hanu East Egg liler ku artet- anlamazlk ba gstermiti. Adamlardan biri gen bi

aktnsle hararetli bir sohbete dalmt, kars durumu bir sre umursamadan, marurbir glmsemeyle karlamaya altk tan sonra, her eyi bir kenara itip saldryagemiti; fkeli bir ylan gibi adamn yanna sokulmu, ikide bir. "Sz vermitin! diyetslyordu.

Ere gitmeye kar gsterilen isteksizlik yalnz akr keyif erkeklere zg bir durumdeildi. Salon bir anda acnacak kadar ayk iki adam re onlann fkeli elerinin igalialtna girmiti. Hanmlar olduka yksek sesle birbirlerine acmakla meguldler.

"Ne zaman elendiimi grse bizimki eve gitmek ister.""mrmde bu kadar bencilce bir ey duymadm.""Her partiden ilk kan biz oluruz."

"Biz de yle.Adamlardan biri salak salak, Neyse bu gece en son kanlar olacaz" dedi,orkestra bile gideli yanm saat oldu."

Hanmlarn bylesine bir ktle dayanlamayaca konusunda anlamolmalanna karn, tartma ksa bir boumayla bitiverdi; kocalan ikisini de kucaklaypgtrrken bayanlar gecenin karanln tekmelemekle yetinmek zorunda kaldlar.

Salonda durmu uan apkam getirmesini beklerken ktphanenin kaps aldve Jordan Baker ile Gatsby birlikte d- an ktlar. Gatsby kza son bir eylersylemeye alyordu a- ma, birka kii kendisine veda etmek iin yanlanna gidincehareketlerindeki yaknln yerini aniden bir resmiyet ald.

Jordan'n grubu terasta dikilmi sabrszlkla onu anrkeno biraz ardan alarak ellerimizi skt ve kulama, nanlmaz bir ey rendim" diyefsldad, sen ne kadar zamandr bu salondasn?"

ey, bir saat kadar oldu."nanlmaz, inanlmaz" diye yineledi dalgn dalgn, Kimseye sylememeye yemin

ettim Ama, mdi seni bo yere umutlandrdm ite Yzme kar kibar bir tavrlaesnedi, "Ltfen beni ara telefon rehberi, .teyzeminadma kaytldr . Bayan SigourneyHoward Konuurken bir yandan da abuk abuk yryordu, Kapda bekleyenarkadalannn arasna kanrken gneten kararm eliyle gsterili bir selam verdi.

Uk kez geldiim bir evde bu kadar ok kaldm iin olduka utanmtm,Gatsby'nin evresinde toplanm son konuklara ben de katldm. Partiye geldiim

zaman kendisini arayp bulamadm sylemek ve bahedeyken onu tanmadm iinzr dilemek istiyordum.


27/91

Hi nemi yok dedi hemen, "bunlarla kafan yorma ahbap derken szleri deomzumu okayan elinin dokunuu da iten olmaktan ok sradan bir nezaketgsterisiydi kanmca.

"Yarn sabah dokuzda deniz uayla yapacamz gezintiyi unutma." 0 srada kahya geldi, Philadelphia'dan anyorlar efendim dedi."Tamam. Bir dakika. Hemen geliyorum... yi geceler."(yi geceler.yi geceler" diyerek glmsedi - ve ben birden oradan son aynlanlardan biri

olmamn kendisi iin nem tadn ve hep bunu istemi olduunu dndm, "yigeceler ahbap... iyi geceler.

Merdivenlerden inerken partinin henz sona ermemi olduunu grdm. Kknkapsndan birka metre tede duran bir dzine otomobil fan karmakark, tuhaf birmanzaray aydnlatyordu, Yolun yan tarafndaki ukurda tek tekerlei kopmuyepyeni bir araba yan yatmt; daha iki dakika nce yola kanlardan biriydibu.Tekerlein frlamasna nne kan du- vann knts neden olmutu. Yanm

dzine kadar merakl bir src topluluu durumu dikkatle incelemekle meguld.Yalnz hepsi arabalarn yolun ortasnda brakm olduundan ar- kalannda kalanlarnkornalarndan kan akortsuz, tiz sesler kulak trmalyor, bsbtn karmaayarttryordu. Hurdann iinden, tozdan korunmak iin sr' "' Siydii trden, modayauyg . uzun bir nliik giymi" hir atlm kv yofcm ortasna dikildi.541 muht**m gatsbyBiraz akn fakat tatl bakan gzleri arabasndan lastie lastikten de izlcvicilere gidipgeliyordu. "Gryorsunuz ite" diyeaklad, hendee girdi."Duruma ok ard belli oluyordu. nce bu ar aknl, n biraz tuhaf kalnsonra da adan tandm fark ettim. Gatsby'nin ktphanesinde bize ah kam kesen

kiiydi."Nasl oldu bu?"Omuzlann silkerek. Ben makinelerden hi anlamam" diye kestirip att."yi de kaza nasl oldu? Duvara m arptnz?"Bayku gzl. "Bana sormayn diyerek sorumu savutur- naya alt. "Arabakullanmay pek bilmiyorum, hatta hi bilmiyorum. Bir kazadr oldu ite; btnbildiim bu.Kt bir src olduunuza gre gece araba kullanmamalsnz.""Ama ben kullanmyordum dedi biraz krgn, zaten ben kullanmyordum ki."evrede dikilenlerin zerine derin bir sessizlik kmt."Canndan olmak n istiyorsun?"Lastiin kmasyla atlattnz iin anslsnz! Hem berbat bir src, hem debeceriksiz!"Arlamyorsunuz dedi sulu sulu, arabay ben kullanmyordum. ierde biri dahavar. "Bu itirafn neden olduu aknlk. Ahhh!" sesiyle canlanrken arabann kapsyavaa aralanmaya balad. Kalabalk -etrafmz iyice dolmutu- geri ekildi; kapaldnda tuhaf bir sessizlik oldu ve solgun yzl sska bir yaratk son derece yavahareket ederek elinde tuttuu kocaman rugan bir pabula topra eeleye eeleyeadeta blm bolm enkazdan kt.Araba farlarndan gzleri kamaan, srekli ten kornalarn sesinden akna dnen

hayalet klkl kii uzun nlkl adam alglayamadan nce bir sre durduu yerdesalland sonra sakin bir sesle, Ne oldu yahu, benzinimiz mi bitti? diye sordu.


28/91

uraya bakar msn!"

Yann dzine iaret parmad kopup gitmi tekerlei gster pekteydi. Adam birsre o yana baktktan sonra havadan dtn sanm olacak ki ban kaldrp gkyzne bakt.

Biri, 'Tekerlek frlam" diye bir aklama yapt.Adan ban sallad. "Ne zaman durduumuzun farknda deilim.Gene bir sessizlik oldu. Adam derin bir nefes alarak bedenini dikletirdikten sonra

kararl bir sesle, "Biri bana benzin istasyonunun nerede olduunu syleyebilir mi?dedi,

Kendisinden daha iyi durumda olan en az bir dzine insan, tekerlekle otomobilinartk birbirlerine bal olmadn anlatmaya alt.

Bir dakika geti, adam. "Geri ekilin" dedi, "geri vitese takalm.Fakat tekerlek yok!"Biraz durdu, Denemekten zarar gelmez."

Kornalann feryad dayanlmaz boyutlara ulamt; arkam dnerek oradanuzaklatm, aradaki imenlii geip evime varmadan nce bir kez dnp geriyebaktm. Gatsby'nin evinde tepsi gibi parlayan ay gecenin gzelliine gzellikkatyordu, mumlarla aydnlatlm bahede kahkahalar ve sesler kesilmiti. imdi evinpencerelerinden ve kocaman kapndan danya tap akan bir boluk vard sanki veo boluk terasta durup elini sallayarak konuklarna veda eden evin sahibinin siluetinisanp sarmalyordu.

imdiye kadar yazdklarma bir gz attmda tm dikkatimi birka hafta arayla ayr gecede geen olaylara yneltmi gibi anlattm fark ettim. Halbuki hi de yleolmamt. Aslnda anlattklarm hareketli geen o yaz mevsiminin olaan etkinlik-

ferindendi; ama ben ancak ok zaman getikten sonra o srada kendi bamdangeenlere oranla ok daha az nemli olduklan- m anladm.Zamanmn ou alarak geiyordu; sabahn erken saatlerinde New Yorkun

aa mahallelerinin beyaz vadilerindengeerek Probity irketine doru koarken gne glgemi batya don uzatyordu.irkette alan katiplerin ve gen senet satclarnn hepsinin adn bilirdim. Onlarlakaranlk ve kalabalk lokantalarda oturur sosis ve patates presi yer kahve ierdim.Hatta muhasebe blmnde alan Jersey City'li bir kizla ufak bir maceram bileolmutu. Aabeyinin benim bulunduum tarafa kt kt baktn fark edince,kzcaz temmuz aynda iznini alp tatile kar kmaz sessizce iin peini brakverdim.Akam yemeimi genellikle Yale Mezunlar Dernei'nde yj- yoJum - nedense benimiin gnn en skc zaman o dakikalard - sonra st kattaki ktphaneye kyor vebir saat kadar yatrmlar ve hisse senetleri hakknda yazlanlar dikkatle okuyarak bilgiedinmeye alyordum. Kulpte her zaman birka grltc geveze olurdu ama,onlar ktphaneye kmazlard;o nedenle rahata almaya uygun bir yerdi. im bitince hava gzelse MadisonBulvarndan aaya doru yrr, eski Murray Hill Otel'in nnden geer, 33.Caddeden Pennsylvania ls- tasyonuna varrdm.New Yorku sevmeye balamtm; Gecelerinin o telal, macera dolu havas;kadnlann, erkeklerin, otomobillerin gz alan hareketlilii beni etkiliyordu. 5. Caddedeyrrken kalabaln iinden romantik grnl kadnlar seer birka dakika sonra

onlarn hayatma gireceini hayal ederdim; bundan kimsenin haberiolmayacandankimse de kar kamazd. Bazen pelerinden karanlk caddelerden birinin bir


29/91

kesindeki apartmanlarnn kapsna kadar gittiimi, onlarn ieri girerken arkalarnabakp bana glmsedikten sonra karanla dalp kaybolduklarn da dnrdm. Bukoca kentin byleyici gn batmnda bazen iimi tuhaf bir yalnzlk kaplard; bunubakalarnda da grrdm - vitrinlerin nnde oyalanarak tek bana yiyecekleriyemein saatinin gelmesini bekleyen az kazanl kk memurlar, alacakaranlktagecenin ve yaamn en gzel anlarn ziyan eden bir sr gen insan.Akamn sekizinde tiyatrolarn bulunduu semtlere giderken 40. Caddede be srahalinde ilerlemeye abalayan taksileri izlerken kalbim skrd. Dura kalka giden oarabalarn iinde birbirlerine sokulmu insanlar arklar mrldanr, duyamadmfkralar anlatlp kahkahalar atlr, yaklp sndrlen sigaralarn elaman ierdehalkalar olutururdu. Ben de hayalimde onlarla birlikte eleneceim yere gitmek iinsabrszlanyormuum gibi davranr, onlarn heyecanlarn paylar, ayn zamandaiimden hepsinin mutlu olmasn dilerdim.

Jordan Baker bir sre kaybeder gibi olmutum ama, yazn ortalarna doru genekarlatk. nceleri sadece onunla grnmekten gurur duyuyordum, nk o nl

bir golf ampiyonuydu ve herkes tarafndan tannyordu. Sonra bu duygulanmabakalar da eklendi. Tam olarak k olmasam da kendisine kar smscak biryaknlk ve ilgi duyuyordum. evresine kar taknd bkkn tavrlarnn ve birazkstah ifadeli yznn arkasnda bir eyler sakladn dnyordum - zaten tmyapmack tavrlar balangta olmasa bile zamanla bir eyi saklamaya ynelir. Bir gnneyi sakladn rendim. Bu, Warwick'deki bir partide oldu: Gelirken dn almolduu ak bir arabay stn kapatmadan yamur altnda brakm olduunu srarlainkar edip duruyor, yalan sylyordu. Ben birden Daisy'nin evinde ilk tantmzgece anmsamaya altm eyi buldum: Onun hakknda duymu olduumsylentiler aklma gelmiti. Katld ilk byk golf turnuvasnda gazetelere de

yansyan skandal denebilecek tartmaya ad kanmt: Yan finalde topunun yerinideitirdii syleniyordu. Olay byk boyutlara ulamak zereyken birden stkapanmt. Sopalan tayan grevli iddiasndan vazgemi, olaya ahit olduunusyleyen ikinci kii de yanlm olabileceini kabul etmiti. Ancak bu olay ve kahra -mannn ad benim kafama kazlm olmalyd.

Jordan Baker igdsel olarak zeki ve akll erkeklerden uzak dururdu. imdibunun dorulardan uzaklamann olanaksz olduuna inanlan ortamlarda kendisinigvende hissettii iin olduunu anlamtm. flah olmaz bir yalancyd o. Ktduruma dp utanmay kendisine yediremedii iin sannm, daha ocukkenkaamak yollara ba vurarak, dnyaya meydan okuyan o souk kanl ve kstahglmsemesini yznden eksik etmeden isteklerini yerine getirmeyi prensipedinmiti.

Bunlann benim iin pek nemi yoktu -bir kadn yalanlann- dan dolay pek fazlasulayamayz znten- nce biraz zlr gibi58 | muhteem gasbyoldum ama sonra unuttum. Gene o geceki partide aramzda araba kullanmakla ilgiliilgin bir de konuma geti. Konuyu balatan olay u oldu: Jordan yol kenanndaalan iilerin o kadar yaknndan gemiti ki amurluumuz adamlardan birininceketinin dmesini koparmt.

"Berbat bir srcsn sen!" diye bardm, Ya daha dikkatli sr ya da arabakullanma."

Ben dikkatliyim."Hayr deilsin."


30/91

Neyse canm, teki srcler dikkat ediyor nasl olsa" dedi akac bir tavrtaknarak.

Ne ilgisi var?"Yolumdan kaarlar ite. Kazay yapan iki kiidir.Senin kadar dikkatsiz birine rastladn varsayalm.

Umanm byle bir ey olmaz; dikkatsiz insanlardan nefret ederim ben Onun iinsenden holanyorum ya!

Gnein nlanndan korunmak iin kst gzlerini yoldan hi ayrmamt ama,ilikimizin ynn deitirmeyi baarmt ve ben bir an iin ona k olduumusandm. Ama ok dnp ge karar veren biri olduumdan ve isteklerimi frenleyenbir sr kuralm bulunduundan ilk yapmam gereken eyin kendimi buraya. NewYorka gelmeden kaptrm olduum o eski akntdan ekip kurtarmak olduuna kararverdim. Hl haftada bir ona mektup yazp altn Sevgiler, Nick' diye imzalyordum vetenis oynarken st dudanda minik ter damlacklannn nasl biriktii hl gzmnnnden gitmiyordu. Onunla aramzda ad konmam bir anlama vard ve benim

kendimi zgr hissetmem iin o anlamay ustalkla bozmam gerekiyordu.Her insan kendinde en azndan bir tane byk erdem olduuna inanr; benimki de

tandm insanlar arasndaki en drst kii olduumdur.4.BLM

Pazar sabah ky boyunca sralanm ufak kylerin kiliselerindeki anlar alarkendnya ve onun efendisi olan gne Gatsby'nin bahesine gelmi ve imenlerinzerine neeyle yaylm.

Gen bayanlar ev sahibinin hazrlatt kokteyller ve onun bahesindeki ieklerinarasnda dolan

F. Scoot Fiztgerald - Muhteşem Gatsby

Documents

Transcript of F. Scoot Fiztgerald - Muhteşem Gatsby