ΝίκοςΑ.Κατσάνης-Κώστας∆.Ντίνας · 2018. 4. 23. · ΟΙ ΒΛΑΧΟΙ...

Νίκος Α. Κατσάνης - Κώστας ∆. Ντίνας

Οι Βλάχοι του Νοµού Σερρώνκαι της Ανατολικής Μακεδονίας

• Γενική εισαγωγή• Βλάχοι Ανατολικής Μακεδονίας• Οικισµοί νοµού Σερρών• Επαγγέλµατα• Ενδυµασία• Τραγούδια

Σέρρες 2008

Το έργο αυτό χρηµατοδοτήθηκε από το πρόγραµµα

INTERREG III A / PHARE CBC ΕΛΛΑ∆Α-ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ

Γενικός Τίτλος Έργου:“Ανάδειξη Πολιτιστικής και Παραδοσιακής κληρονοµιάςτων Βλάχων στην ευρύτερη περιοχή του νοµού Σερρώνκαι της Ν. Βουλγαρίας”

Τίτλοι υποέργων:1.2 Συλλογή, καταγραφή και επιστηµονική επεξεργασίαπαραδοσιακών φορεσιών

2.1 Συλλογή, καταγραφή και επιστηµονική επεξεργασίατων βλαχόφωνων τραγουδιών

3.1 Συλλογή, καταγραφή και επιστηµονική επεξεργασίατων παραδοσιακών επαγγελµάτων

3.2 Συλλογή, καταγραφή και επιστηµονική επεξεργασίαβλάχικων οικισµών

Φορέας Υλοποίησης:Σύλλογος Βλάχων Ν. Σερρών “Γεωργάκης Ολύµπιος”

Επιβλέπων έργου:Γιώργος Ταράσης

5

Περιεχόµενα

Πρόλογος Σελ. 7

Λίγα λόγια των συγγραφέων « 9

Οι Βλάχοι

0. Εισαγωγή « 13

1. Πότε εµφανίζονται οι Βλάχοι « 13

2. Κατανοµή του Βλάχικου πληθυσµού « 14

3. Πόσοι είναι οι Βλάχοι της Ελλάδας « 16

4. Η καταγωγή των Βλάχων « 17

5. Η γλώσσα των Βλάχων « 21

6. Τα ονόµατα των Βλάχων « 24

7. Θρησκεία « 28

8. Η πολιτική πλευρά του Κουτσοβλαχικού Zητήµατος « 29

9. Η πνευµατική προσφορά των Βλάχων « 36

10. Η εθνική προσφορά των Βλάχων « 42

Βλάχοι Ανατολικής Μακεδονίας

1. Εισαγωγή « 51

2. Παροικίες Βλάχων Ανατολικής Μακεδονίας « 56

Βλάχοι νοµού Σερρών

1. Βλάχικοι οικισµοί νοµού Σερρών « 65

2. Επαγγέλµατα « 91

3. Ενδυµασία « 127

4. Τραγούδια « 161

Οι Βλάχοι του Νοµού Σερρών και της Ανατολικής Μακεδονίας

7

√√™‡λλÔÔ˜ µλ¿¯ων ÙÔυ νÔÌÔ‡ ™ÂÚÚών "±ÂωÚ¿Îη˜ √λ‡ÌπÈÔ˜" È‰Ú‡-ıηÎÂ ÛÙην πfiλη Ùων ™ÂÚÚών ÙÔ 1976 ·πfi ·πÔfiνÔυ˜ µλ¿¯ων Ùη˜¢υÙÈÎ‹˜ ª·ÎÂ‰Ôν›·˜, Ùη˜ ∏πÂ›ÚÔυ Î·È Ùη˜ £ÂÛÛ·λ›·˜ ÔÈ ÔπÔ›ÔÈ

Î·Ù€Êυ·ν ÛÙην πÂÚÈÔ¯‹ Î·Ù¿ ÙÔν 18Ô Î·È 19Ô ·Èών· ÌÂÙ¿ Ùην Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹Ùων ªητροπολιτικών κοιτίδων τους Î·È ÙÈ˜ Ù·Ú·¯€˜ πÔυ ·ÎÔλÔ‡ıηÛ·ν.

™Ù· ÙÚÈ¿νÙ· Î·È πλ€Ôν ¯ÚfiνÈ· Ùη˜ ‡π·Ú¡‹˜ ÙÔυ Ô ™‡λλÔÔ˜ ·ν€πÙυ¡ÂπλÔ‡ÛÈ· ‰Ú·ÛÙηÚÈfiÙηÙ·, ÛÂ fi,ÙÈ €¯ÂÈ Û¯€Ûη ÌÂ ÙÔν λ·˚Îfi πÔλÈÙÈÛÌfi Ùωνµλ¿¯ων, ‰ηÌÈÔυÚώνÙ·˜ πÔλυπληı‹ ¯ÔÚÂυÙÈÎ¿ ÙÌ‹Ì·Ù· Î·ıώ˜ Î·È ÙÌ‹-Ì·Ù· ÌÔυÛÈÎ‹˜, ÙÚ·Ôυ‰ÈÔ‡ Î·È ·ν·π·Ú¿ÛÙ·Ûη˜ λ·˚Îών ‰ÚώÌÂνων.

¢È·ÙηÚÂ› §·ÔÚ·ÊÈÎfi ªÔυÛÂ›Ô ÛÙÂ·ÛÌ€νÔ ÛÂ È‰ÈfiÎÙηÙÔ 3ώÚÔÊÔ ÎÙ‹-ÚÈÔ ÌÂ ÂÎı€Ì·Ù· ·πfi Ùην Î·ıηÌÂÚÈν‹ ζω‹ Ùων µλ¿¯ων Ùη˜ ∞ν·ÙÔλÈÎ‹˜ª·ÎÂ‰Ôν›·˜.

Õ¡È· λfiÔυ Â›ν·È Î·È η ÎÔÈνωνÈÎ‹ ÙÔυ πÚÔÛÊÔÚ¿, ·ÊÔ‡ ‰Ú·ÛÙηÚÈÔπÔÈ-Â›Ù·È ÌÂ: ÙÚ¿πÂζ· ·›Ì·ÙÔ˜, ÛυνÂÛÙÈ¿ÛÂÈ˜, ‚Ú·‚Â‡ÛÂÈ˜ Î·È ÂνηÌÂÚωÙÈÎ€˜ÔÌÈλ›Â˜ È· πÚÔ‚λ‹Ì·Ù· πÔυ ·π·Û¯ÔλÔ‡ν Ùη Û‡¯ÚÔνη ÎÔÈνων›·.

∂π›Ûη˜ ÂÎ‰›‰ÂÈ Ùην ÙÚÈÌηνÈ·›· ÂÊηÌÂÚ›‰· "ª¡∏ª∂™" Î·È ÛυÌÌÂÙ€¯ÂÈÛÙÈ˜ ‰Ú·ÛÙηÚÈfiÙηÙÂ˜ Ùη˜ ¶·νÂλλ‹νÈ·˜ √ÌÔÛπÔν‰›·˜ ¶ÔλÈÙÈÛÙÈÎών ™υλ-λfiων µλ¿¯ων, Ùη˜ ÔπÔ›·˜ Â›ν·È È‰ÚυÙÈÎfi Ì€λÔ˜ .

™ηÌ·νÙÈÎfi ÛÙ·ıÌfi ÛÙην πÔλυÂÙ‹ ÙÔυ ‰Ú¿Ûη ·πÔÙÂλÂ› η €νÙ·¡‹ ÙÔυ ÛÙÔ∂υÚωπ·˚Îfi πÚfiÚ·ÌÌ· INTERREG III A / PHARE CBC ∂λλ¿‰· - µÔυλ-·Ú›·. ªÂ Ùη ÚηÌ·ÙÔ‰fiÙηÛη πÔυ Â¡·ÛÊ·λ›ÛÙηÎÂ Ì€Ûω ÙÔυ πÚÔÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜·υÙÔ‡ ‰fiıηÎÂ ÛÙÔν ™‡λλÔÔ η ÂυÎ·ÈÚ›· È· Âπ€ÎÙ·Ûη Î·È ÂÎÛυ¯ÚÔνÈÛÌfiÙÔυ §·ÔÚ·ÊÈÎÔ‡ ªÔυÛÂ›Ôυ ·λλ¿ Î·È È· ÌÈ· πÔλ‡ ÛπÔυ‰·›· π·Ú€Ì‚·Û‹ÙÔυ ÛÙ· πÔλÈÙÈÛÙÈÎ¿ ‰ÚώÌÂν· ÙÔυ ÙfiπÔυ: πÚÔ‚·›νÂÈ ÛÙην €Î‰ÔÛη ÙÔυ π·-ÚfiνÙÔ˜ ‚È‚λ›Ôυ πÈÛÙÂ‡ÔνÙ·˜ fiÙÈ ı· Î·λ‡„ÂÈ ÙÔ ÎÂνfi ÛÙην ÛυνÔλÈÎfiÙÂÚη Î·-Ù·Ú·Ê‹ Ùων µλ¿¯ων Ùη˜ πÂÚÈÔ¯‹˜ ™ÂÚÚών Î·È ÂνÈÎ¿ Ùη˜ ∞ν·ÙÔλÈÎ‹˜ª·ÎÂ‰Ôν›·˜.

∆Ô ‚È‚λ›Ô ‰È·πÚ·Ì·ÙÂ‡ÂÙ·È πώ˜, πfiÙÂ Î·È υπfi πÔÈÂ˜ Ûυνı‹ÎÂ˜ ‚Ú€ıη-

ΠΡΟΛΟΓΟΣ


8

Î·ν ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ÛÙην πÂÚÈÔ¯‹, ÙÔυ˜ ÙfiπÔυ˜ πÔυ Î·ÙÔ›ÎηÛ·ν, ÙÈ˜ ·Û¯Ôλ›Â˜ÙÔυ˜ Î·È ÙÔν λ·˚Îfi ÙÔυ˜ πÔλÈÙÈÛÌfi (ÊÔÚÂÛÈ€˜, ÙÚ·Ô‡‰È· Î.λπ.). ™ÙÔν ·ν¿¯Â›Ú·˜ ÙfiÌÔ πÂÚÈÎλÂ›ÂÙ·È €ν· ÛηÌ·νÙÈÎfi ÎÔÌÌ¿ÙÈ Ùη˜ ζω‹˜ Î·È Ùων ·Û¯Ô-λÈών Ùων µλ¿¯ων ÙÔυ ¡ÔÌÔ‡ ™ÂÚÚών Î·È ÂνÈÎfiÙÂÚ· Ùη˜ ∞ν·ÙÔλÈÎ‹˜ ª·-ÎÂ‰Ôν›·˜ Î·È ›νÂÙ·È ÂυÚ‡ÙÂÚ· νωÛÙ‹ η ÛυÌ‚Ôλ‹ ÙÔυ ‚λ·¯fiÊωνÔυÂλληνÈÛÌÔ‡ Ùη˜ πÂÚÈÔ¯‹˜ ÛÙην ÂıνÈÎ‹, ÔÈÎÔνÔÌÈÎ‹ Î·È πÔλÈÙÈÛÙÈÎ‹ ζω‹ ÙÔυÙfiπÔυ.

∂υ¯·ÚÈÛÙÔ‡ÌÂ ÙÔ vνÛÙÈÙÔ‡ÙÔ ¶ÔλÈÙÈÛÌÔ‡ Î·È ∂Îπ·›‰ÂυÛη˜, ÙÔ ÔπÔ›Ô·ν€λ·‚Â ÌÂÙ¿ ·πfi Û¯ÂÙÈÎfi ‰È·ωνÈÛÌfi ÙÔ €ÚÔ ·υÙfi Î·È È‰È·›ÙÂÚ· ÙÔυ˜π·νÂπÈÛÙηÌÈ·ÎÔ‡˜ Î·ıηηÙ€˜ ¡ÈÎfiλ·Ô ∫·ÙÛ¿νη Î·È ∫ωνÛÙ·νÙ›νÔ ¡Ù›ν·È· Ùην ÂπÈÛÙηÌÔÛ‡νη Î·È Ùην „υ¯‹ πÔυ Î·Ù€ıÂÛ·ν ÛÙην υλÔπÔ›ηÛη ÙÔυfiλÔυ Â¯ÂÈÚ‹Ì·ÙÔ˜.

√ ¶ÚfiÂ‰ÚÔ˜ ÙÔυ ™υλλfiÔυµλ¿¯ων ÙÔυ νÔÌÔ‡ ™ÂÚÚών "±ÂωÚ¿Îη˜ √λ‡ÌπÈÔ˜"

vω¿ννη˜ ∫ÔÎÎώνη˜


9

√√È µλ¿¯ÔÈ ÙÔυ Âλλ·‰ÈÎÔ‡ ¯ώÚÔυ ·πÔÙÂλÔ‡ν €ν· ·πfi Ù· πÈÔ ÂÎλÂÎÙ¿Î·È ‰υν·ÌÈÎ¿ ÙÌ‹Ì·Ù· ÙÔυ ÂλληνÈÛÌÔ‡, fiπω˜ ·πÔ‰ÂÈÎν‡ÂÙ·È ·πfi Ùη‰Ú·ÛÙ‹ÚÈ· ÛυÌÌÂÙÔ¯‹ ÙÔυ˜ ÛÙÔυ˜ ·πÂλÂυıÂÚωÙÈÎÔ‡˜ ·ώνÂ˜ ÙÔυ

€ıνÔυ˜, ·πfi Ùην ·πÔÊ·ÛÈÛÙÈÎ‹ ÛυÌ‚Ôλ‹ ÙÔυ˜ ÛÙην ÔÈÎÔνÔÌÈÎ‹ ·ν¿πÙυ¡ηÙÔυ ν€Ôυ ∂λληνÈÛÌÔ‡ Î·È ·πfi ÙÔν €νÙÔνÔ ÎÔÈνωνÈÎfi Î·È πÔλÈÙÈÛÙÈÎfi ÚfiλÔπÔυ ‰ÈÂ‰Ú·Ì¿ÙÈÛ·ν Î·È ‰È·‰Ú·Ì·Ù›ζÔυν ÛÙη ζω‹ Ùη˜ Û‡¯ÚÔνη˜ ∂λλ¿‰·˜.

∂È‰ÈÎfiÙÂÚ·, ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ÂÌÊ·ν›ζÔνÙ·È ÛÙÔ ¯ώÚÔ Ùη˜ ∞ν·ÙÔλÈÎ‹˜ ª·ÎÂ-‰Ôν›·˜ ÛÂ ÌÈ·ν ·πÔÊ·ÛÈÛÙÈÎ‹ ¯ÚÔνÈÎ‹ ÛÙÈÌ‹, Î·ıώ˜ ÌÂ ÙÔν ÂÚ¯ÔÌfi ÙÔυ˜ÛυÌπληÚώνÂÙ·È €ν· πληıυÛÌÈ·Îfi ÎÂνfi, ÂÔνfi˜ ÙÔ ÔπÔ›Ô ÛÙ· ¯ÚfiνÈ· ÙÔυª·ÎÂ‰ÔνÈÎÔ‡ ∞ών· Î·È Ùων ‰ÈÂν€¡Âων ÌÂÙ·¡‡ Ùων µ·λÎ·νÈÎών ÂÈÙÔνÈ-Îών λ·ών ı· ÛυνÙÂλ€ÛÂÈ ÛηÌ·νÙÈÎ¿ ÛÙην ÂπÈÎÚ¿ÙηÛη ÙÔυ ÂλληνÈÛÌÔ‡. º€-ÚÔυν Âπ›Ûη˜ Ì·ζ› ÙÔυ˜ ÌÈ· ÙÂÚ¿ÛÙÈ· ÂÌπÂÈÚ›· fiλÔυ ÙÔυ ¯ώÚÔυ Ùη˜ÂυÚ‡ÙÂÚη˜ ª·ÎÂ‰Ôν›·˜, ÛÙÔÈ¯Â›Ô πÔυ υπ‹Ú¡Â πÔλλ·πλώ˜ ωÊ€λÈÌÔ È· ÙηÌÂ¿λη ÔÈÎÔνÔÌÈÎ‹ Î·È πÔλÈÙÈÛÙÈÎ‹ ·ν¿πÙυ¡η Ùη˜ ÂυÚ‡ÙÂÚη˜ πÂÚÈÔ¯‹˜.

±È· Ùην ÂπÈÛÙηÌÔνÈÎ‹ ÎÔÈνfiÙηÙ· Â›ν·È ·υÙÔνfiηÙÔ Î·ı‹ÎÔν η Î·Ù·Ú·Ê‹Î·È ·ν¿‰ÂÈ¡η ÙÔυ ÚfiλÔυ πÔυ €π·È¡·ν ÛÙη ‰È·‰ÚÔÌ‹ Ùη˜ ÂλληνÈÎ‹˜ ÈÛÙÔ-Ú›·˜ ÔÈ µλ·¯fiÊωνÔÈ ŒλληνÂ˜, Âνfi˜ ÚfiλÔυ È‰È·›ÙÂÚ· ÛηÌ·νÙÈÎÔ‡ ·λλ¿Ûυ¯ν¿ π·ÚÂ¡ηηÌ€νÔυ ·πfi ¿νÔÈ· ‹ ÛÎÔπÈÌfiÙηÙ·. ∞υÙfi˜ Â›ν·È Ô λfiÔ˜ È·ÙÔν ÔπÔ›Ô ÎÈ ÂÌÂ›˜ Ìπ‹Î·ÌÂ πÚfiıυÌ· ÛÙην "πÂÚÈπ€ÙÂÈ·" ν· ‰·Ì¿ÛÔυÌÂ €ν·ÙÂÚ¿ÛÙÈÔ ÛÂ fiÎÔ Î·È ¯ÚÔνÈÎ‹ ‰È¿ÚÎÂÈ· υλÈÎfi, ÙfiÛÔ ‚È‚λÈÔÚ·ÊÈÎfi fiÛÔÎ·È ·πÔÙ€λÂÛÌ· πÚωÙÔÂνÔ‡˜ €ÚÂυν·˜, πÚÔÎÂÈÌ€νÔυ ν· ‰ώÛÔυÌÂ Ì€Û· ÛÂ€ν· ·ÛÊυÎÙÈÎfi ¯ÚÔνÈÎfi πλ·›ÛÈÔ ÙÔ ÔπÔ›Ô €ıÂÙÂ η ∞ν·ı€ÙÔυÛ· ∞Ú¯‹ ÙÔυ€ÚÔυ, ÌÈ· fiÛÔ ›νÂÙ·È πÈÔ πλ‹Úη ·λλ¿ Î·È Î·Ù·νÔηÙ‹ ·πfi fiλÔυ˜ ÂνÈÎ‹ ÂÈ-Û·ω‹ πÂÚ› Ùων µλ¿¯ων Î·È ÌÈ· πÈÔ ÛυÎÂÎÚÈÌ€νη π·ÚÔυÛ›·Ûη πλÂυÚώνÙη˜ ζω‹˜ Ùων µλ¿¯ων ÙÔυ νÔÌÔ‡ ™ÂÚÚών Î·È Ùη˜ ∞ν·ÙÔλÈÎ‹˜ ª·ÎÂ‰Ô-ν›·˜.

√ ™‡λλÔÔ˜ µλ¿¯ων ÙÔυ νÔÌÔ‡ ™ÂÚÚών "±ÂωÚ¿Îη˜ √λ‡ÌπÈÔ˜", €ν·˜·πfi ÙÔυ˜ πÈÔ ‰Ú·ÛÙ‹ÚÈÔυ˜ Î·È ζωνÙ·νÔ‡˜ ÛυλλfiÔυ˜ µλ¿¯ων Ùη˜ ¯ώÚ·˜

Λίγα λόγια των συγγραφέων


10

Ì·˜ €¯ÂÈ ν· ÂπÈ‰Â›¡ÂÈ πÔλ‡ πλÔ‡ÛÈÔ €ÚÔ ÛÙÔυ˜ ÙÔÌÂ›˜ ‰È·Ê‡λ·¡η˜ Î·È Î·-Ù·Ú·Ê‹˜ Âνfi˜ ÛπÔυ‰·›Ôυ πÔλÈÙÈÛÌÔ‡ πÔυ Â›ν·È ÌÔÈÚ·›Ô ν· ¯·ıÂ› Î¿Ùω·πfi ÙÈ˜ ÛηÌÂÚÈν€˜ ÎÔÈνωνÈÎÔÔÈÎÔνÔÌÈÎ€˜ Ûυνı‹ÎÂ˜.

ø˜ vνÛÙÈÙÔ‡ÙÔ ¶ÔλÈÙÈÛÌÔ‡ Î·È ∂Îπ·›‰ÂυÛη˜ Âυ¯·ÚÈÛÙÔ‡ÌÂ Ùη ‰ÈÔ›ÎηÛηÙÔυ ™υλλfiÔυ µλ¿¯ων ÙÔυ νÔÌÔ‡ ™ÂÚÚών "±ÂωÚ¿Îη˜ √λ‡ÌπÈÔ˜" ÛÙÔ πÚfi-ÛωπÔ ÙÔυ ¶ÚÔ€‰ÚÔυ ÙÔυ ±È¿ννη ∫ÔÎÎώνη Î·È ÙÔυ ÂπÈ‚λ€πÔνÙÔ˜ ÙÔυ fiλÔυ€ÚÔυ ±ÈώÚÔυ ¡. ∆·Ú¿Ûη È· Ùην ÂÌπÈÛÙÔÛ‡νη ÙÔυ˜ ν· Ì·˜ ·ν·ı€ÛÔυνÙην υλÔπÔ›ηÛη Ùη˜ ÂÚ·Û›·˜ η ÔπÔ›· Û‹ÌÂÚ· ¿ÂÙ·È ÂÈ˜ ·›ÛÈÔν π€Ú·˜.

¶ÚÔÛωπÈÎώ˜ Âυ¯·ÚÈÛÙÔ‡ÌÂ fiÛÂ˜ Î·È fiÛÔυ˜ ÛυνÂÚ¿ÛÙηÎ·ν πÚfiıυÌ·Ì·ζ› Ì·˜ ‰›νÔνÙ¿˜ Ì·˜ πληÚÔÊÔÚ›Â˜ È· Ù· ÂÚÂυνώÌÂν· ·νÙÈÎÂ›ÌÂν· Î·Èλ‡νÔνÙ¿˜ Ì·˜ ÙÈ˜ ·πÔÚ›Â˜ πÔυ πÚÔ€ÎυπÙ·ν. ∏ ÛυνÂÚ·Û›· ÌÂ Ù· Ì€λη ÙÔυ™υλλfiÔυ µλ¿¯ων Ùων ™ÂÚÚών, fiπÔÈ· È‰ÈfiÙηÙ· ÎÈ ·ν €¯Ôυν, Â›ν·È π¿νÙÔÙÂπÔλ‡ Âν‰È·Ê€ÚÔυÛ·, È·Ù› ‚λ€πÂÈ Î·νÂ›˜ ÛÙ· Ì¿ÙÈ· ·υÙών Ùων ·νıÚώπωνÙην ·¿πη Î·È Ùην πÂÚηÊ¿νÈ· ÙÔυ˜ È' ·υÙfi πÔυ Â›ν·È Î·È È' ·υÙfi πÔυ Îλη-ÚÔνfiÌηÛ·ν ·πfi ÙÔυ˜ πÚÔfiνÔυ˜ ÙÔυ˜. ∆· ÔνfiÌ·Ù¿ ÙÔυ˜ ·ν·Ê€ÚÔνÙ·È ÛÙÈ˜ÂπfiÌÂνÂ˜ ÛÂλ›‰Â˜. v‰È·ÈÙ€Úω˜ fiÌω˜ ı· ı€λ·ÌÂ ν· ÌνηÌÔνÂ‡ÛÔυÌÂ Ùη ÌÂ-¿λη ÛυÌ‚Ôλ‹ ÙÔυ ±ÈώÚÔυ ¢. ∆·Ú¿Ûη ÌÂ Ùην π·Ú·¯ώÚηÛη Ùη˜ ÌÂ¿λη˜ÛυλλÔ‹˜ ‰ηÌÔÙÈÎών ÙÚ·Ôυ‰Èών πÔυ ‰È·ı€ÙÂÈ Î·È πÔυ ·πÔÙÂλÂ› Î·ÚπfiπÔλυÂÙÔ‡˜ ÛυλλÔ‹˜.

∞πfi Ùη ı€Ûη ·υÙ‹, ·ÊÔ‡ Ûυ¯·ÚÔ‡ÌÂ È· ¿λλη ÌÈ· ÊÔÚ¿ ÙÔ ™‡λλÔÔµλ¿¯ων ÙÔυ νÔÌÔ‡ ™ÂÚÚών "±ÂωÚ¿Îη˜ √λ‡ÌπÈÔ˜" È· Ùην ¿ÔÎνη πÚÔ-Ûπ¿ıÂÈ¿ ÙÔυ È· Ùη ‰È¿ÛωÛη ÙÔυ ‚λ¿¯ÈÎÔυ πÔλÈÙÈÛÌÔ‡, ı· ı€λ·ÌÂ ν· πÚÔ-ÙÚ€„ÔυÌÂ Î·È ÙÔυ˜ ¿λλÔυ˜ ÛυλλfiÔυ˜ µλ¿¯ων ν· ÙÔυ˜ ÌÈÌηıÔ‡ν. £· Â›ν·Èη ÌÂ·λ‡ÙÂÚη ÛυÌ‚Ôλ‹ ÙÔυ˜ ÛÙην ÎÔÈν‹ πÚÔÛπ¿ıÂÈ· È· Ùην Î·Ù·Ú·Ê‹Î·È ·ν¿‰ÂÈ¡η ÙÔυ ÚfiλÔυ ÙÔυ µλ·¯fiÊωνÔυ ∂λληνÈÛÌÔ‡.

ΟΙ ΒΛΑΧΟΙ

Bοσκός στην Πίνδο, 1937Φωτογραφία Jan Brunn


13

0. Εισαγωγή

√È µλ¿¯ÔÈ Ùη˜ ∂λλ¿‰·˜ ·πÔÙÂλÔ‡ν €ν· ·πfi Ù· ÂÎλÂÎÙfiÙÂÚ· Î·È ‰υν·ÌÈ-ÎfiÙÂÚ· ÙÌ‹Ì·Ù· ÙÔυ ÂλληνÈÛÌÔ‡, fiπω˜ ·πÔ‰ÂÈÎν‡ÂÙ·È ·πfi Ùη ÛυÌÌÂÙÔ¯‹ÙÔυ˜ ÛÙÔυ˜ ·πÂλÂυıÂÚωÙÈÎÔ‡˜ ·ώνÂ˜ ÙÔυ €ıνÔυ˜, ·πfi Ùη ÛυÌ‚Ôλ‹ ÙÔυ˜ÛÙην ÔÈÎÔνÔÌÈÎ‹ ·ν¿πÙυ¡η ÙÔυ ν€Ôυ ∂λληνÈÛÌÔ‡ Î·È ·πfi ÙÔν ÎÔÈνωνÈÎfiÎ·È πÔλÈÙÈÛÙÈÎfi ÚfiλÔ πÔυ ‰ÈÂ‰Ú·Ì¿ÙÈÛ·ν Î·È ‰È·‰Ú·Ì·Ù›ζÔυν ÛÙη ζω‹ Ùη˜Û‡¯ÚÔνη˜ ∂λλ¿‰·˜.

1. Πότε εµφανίζονται οι Βλάχοι

™¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ Ùην ÂÌÊ¿νÈÛη Ùων µλ¿¯ων ÛÙÔ πÚÔÛÎ‹νÈÔ Ùη˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ‰Âν€¯ÔυÌÂ πη€˜ Î·È πληÚÔÊÔÚ›Â˜ Û›ÔυÚÂ˜ Î·È Âπ·ÚÎÂ›˜. ∞υÙfi Ì·˜ ÂÌπÔ‰›-ζÂÈ ν· Î·ıÔÚ›ÛÔυÌÂ Ùην ·ÎÚÈ‚‹ ηÌÂÚÔÌην›· Ùη˜ π·ÚÔυÛ›·˜ Ùων µλ¿¯ων.™ÙÔυ˜ ‚υζ·νÙÈνÔ‡˜ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡˜ Î·È ¯ÚÔνÔÚ¿ÊÔυ˜ ÙÔυ 10Ôυ ·Èών· Ûυν·ν-ÙÔ‡ÌÂ ÙÈ˜ πÚώÙÂ˜ Ú·πÙ€˜ Ì·ÚÙυÚ›Â˜ È· ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ ÙfiÛÔ ÙÔυ ÂλληνÈÎÔ‡¯ώÚÔυ fiÛÔ Î·È Ùη˜ µ·λÎ·νÈÎ‹˜ ÂνÈÎ¿. ∏ πÚώÙη ·ν·ÊÔÚ¿ ›νÂÙ·È ·πfi ÙÔν‚υζ·νÙÈνfi ÈÛÙÔÚÈÎfi ∫Â‰ÚÈνfi (11Ô˜ ·È.), Ô ÔπÔ›Ô˜ ·νÙÈÚ¿ÊÂÈ ÙÔν ÔÌfiÙÂ¯νfiÙÔυ vω¿ννη ™Îυλ›Ùζη, Î·È ·ν·Ê€ÚÂÙ·È ÛÂ €ν· ÂÔνfi˜ πÔυ €λ·‚Â ¯ώÚ· ÙÔ976 Ì.Ã. ÛÙην ·Ú¯‹ Ùη˜ ‚·ÛÈλÂ›·˜ ÙÔυ µ·ÛÈλÂ›Ôυ µ’ ÙÔυ µÔυλ·ÚÔÎÙfiνÔυ.

¶ÚfiÎÂÈÙ·È È· ÙÔ νωÛÙfi πÂÚÈÛÙ·ÙÈÎfi πÔυ Ûυν€‚ÂÈ ÛÂ ÌÈ· ÙÔπÔıÂÛ›·πÔυ λÂfiÙ·ν ∫·λ·› ¢Ú‡Â˜ (π‚. ÙÔ ∫ÔυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎfi ÙÔπων‡ÌÈÔ Fagu Scri-ptu) Î·È ÙÔπÔıÂÙÂ›Ù·È ÛÙÔ Ì€ÛÔν ÙÔυ ‰ÚfiÌÔυ πÔυ ÂνώνÂÈ Ùην ∫·ÛÙÔÚÈ¿ ÌÂÙη λ›Ìνη ¶Ú€Ûπ·. ∂ÎÂ› ÌÈ· ÔÌ¿‰· µλ¿¯ων Ô‰ÈÙών, πÈı·νfiν ·ωÈ·Ùών ‹Ô‰ÔÊυλ¿Îων, ÛÎÔÙώνÂÈ ÙÔν ¢·‚›‰, €ν· ·πfi Ù· π·È‰È¿ ÙÔυ ÎfiÌηÙÔ˜ ¡ÈÎÔ-λ¿Ôυ, πÔυ ‹Ù·ν νωÛÙ¿ ÌÂ ÙÔ fiνÔÌ· ∫ÔÌηÙfiπÔυλÔÈ. ∆· ¿λλ· ÙÚ›· ·‰€λÊÈ·‹Ù·ν Ô ∞·Úών, Ô ªωυÛ‹˜ Î·È Ô ÌÂÙ€πÂÈÙ· ÙÛ¿ÚÔ˜ Ùων µÔυλ¿Úων ™·-ÌÔυ‹λ. ∫·È Ù· ¿λλ· ‰υÔ ·‰€λÊÈ· ÙÔυ ™·ÌÔυ‹λ Â›¯·ν Ùην ›‰È· Ù‡¯η ÌÂ ÙÔν¢·‚›‰, Î·È €ÙÛÈ €ÌÂÈνÂ ÌfiνÔ˜ Î·È €ÈνÂ ÙÛ¿ÚÔ˜ Ùων µÔυλ¿Úων.

∆Ô Û¯ÂÙÈÎfi Â‰¿ÊÈÔ Ì·˜ λ€ÂÈ: "∆Ô‡Ùων ‰Â Ùων ÙÂÛÛ¿Úων ·‰ÂλÊών ¢·‚›‰ÌÂν Âυı‡˜ ·πÂ‚›ω ·ν·ÈÚÂıÂ›˜ Ì€ÛÔν ∫·ÛÙÔÚ›·˜ Î·È ¶Ú€Ûπ·˜ Î·È Ù·˜ λÂ-ÔÌ€ν·˜ ∫·λ¿˜ ¢Úυ˜, π·Ú¿ ÙÈνων µλ¿¯ων Ô‰ÈÙών".

ªÈ· ‰Â‡ÙÂÚη ÌνÂ›· Â›ν·È €ν· ÃÚυÛfi‚ÔυλλÔ ÙÔυ µ·ÛÈλÂ›Ôυ µ’ ÙÔυ µÔυλ-·ÚÔÎÙfiνÔυ ÙÔ 1020 πÔυ ·ν·Ê€ÚÂÙ·È ÛÙÔυ˜ ·ν¿ π¿Û·ν Ùην µÔυλ·Ú›·νµλ¿¯Ôυ˜.

∆Ô πÚώÙÔ ÛυÌπ€Ú·ÛÌ· Â›ν·È fiÙÈ ÙÔν 10Ô ·È. ‹‰η ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ‚Ú›ÛÎÔνÙ·ÈÛÙην πÂÚÈÔ¯‹ ÌÂÙ·¡‡ ¶Ú€Ûπ·˜ Î·È ∫·ÛÙÔÚÈ¿˜ Î·È Â›ν·È νωÛÙÔ› ÛÙÔυ˜ µυ-ζ·νÙÈνÔ‡˜ ÌÂ ÙÔ fiνÔÌ· ·υÙfi. ∆Ô ‰Â‡ÙÂÚÔ ζηÙÔ‡ÌÂνÔ Â›ν·È η Û¯€Ûη Ùη˜ÌνÂ›·˜ ÌÂ ·υÙfi Î·ı·υÙfi ÙÔ ÂÔνfi˜, ‰ηλ. ÙÔ 976 Ì.Ã. πÔυ ·ν·Ê€ÚÔνÙ·È È·


14

πÚώÙη ÊÔÚ¿ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ. TfiÙÂ ÂÌÊ·ν›ζÔνÙ·È ÛÙÔ πÚÔÛÎ‹νÈÔ Ùη˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ‹,Î·È ÙÔ πÈı·νfiÙÂÚÔ, πÚÔÂν€ÛÙÂÚ·; ∏ Ì·ÚÙυÚ›· È· ÙÔυ˜ µλ·¯ÔÚη¯›νÔυ˜ÙÔυ 7Ôυ ·È. πÔυ ·ν·Ê€ÚÔνÙ·È ·ÚfiÙÂÚ· ·πfi ÙÔυ˜ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡˜ ‰Âν ÂÚÌηνÂ‡Â-Ù·È ÌÂ ÂÎ·Ù¿ÛÙ·Ûη µλ¿¯ων ·λλ¿ ω˜ €ν· ·πλfi πÂÚÈÛÙ·ÙÈÎfi.

™Ùη Ûυν€¯ÂÈ· ÔÈ ·ν·ÊÔÚ€˜ È· ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ ·πfi µυζ·νÙÈνÔ‡˜ ÈÛÙÔÚÈ-ÎÔ‡˜ Î·È ¯ÚÔνÔÚ¿ÊÔυ˜ πυÎνώνÔυν, ¯ωÚ›˜ ν· €¯ÔυÌÂ €ν· ·υÙÔÙÂλ€˜ €ÚÔ‹ Î·È ÛυÎÂÎÚÈÌ€νÂ˜ πληÚÔÊÔÚ›Â˜. ∏ Õνν· ∫ÔÌνην‹ ·ν·Ê€ÚÂÈ €ν·ν ‚λ¿-¯ÈÎÔ ÔÈÎÈÛÌfi ÌÂÙ·¡‡ ¶ηλ›Ôυ Î·È ∫ÈÛÛ¿‚Ôυ ÌÂ ÙÔ fiνÔÌ· ∂ζÂ‚¿ν πÔυ ÌÂÚÈ-ÎÔ› ÙÔ ÙÔπÔıÂÙÔ‡ν ÛÙην ÛηÌÂÚÈν‹ ∫·λλÈπÂ‡Îη ÙÔυ √λ‡ÌπÔυ Âνώ ¿λλÔÈνÔÙÈfiÙÂÚ· ÛÙην πÂÚÈÔ¯‹ Ùη˜ ∫¿Úλ·˜. ∞ÎfiÌη Ì·˜ πληÚÔÊÔÚÂ› fiÙÈ Ô ÎfiÛÌÔ˜·πÔÎ·λÔ‡ÛÂ µλ¿¯Ôυ˜, fiπω˜ Î·È Û‹ÌÂÚ· ÙÔ Î¿νÔυν πÔλλÔ›, ÂÎÂ›νÔυ˜ πÔυÂÎÙÚ€Ê·ν πÚfi‚·Ù·. ª·˜ λ€ÂÈ: "ΌÛÔÈ ÙÔν νÔÌ¿‰· ‚›Ôν Â›λÔνÙÔ ÙÔ‡ÙÔυ˜ ηÎÔÈν‹ Ô›‰Â ‰È¿λÂÎÙÔ˜ µλ¿¯Ôυ˜ ·πÔÎ·λÂ›ν". ∂π›Ûη˜ Ô ∫ÂÎ·υÌ€νÔ˜, µυζ·ν-ÙÈνfi˜ ·¡ÈωÌ·ÙÔ‡¯Ô˜ Î·È ÈÛÙÔÚÈÎfi˜, ·ν·Ê€ÚÂÙ·È ÛÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ Ùη˜ £ÂÛ-Û·λ›·˜ Î·È Ùη˜ §¿ÚÈÛ·˜ Î·È ÛÙην Âπ·ν¿ÛÙ·Ûη πÔυ ‹ıÂλ·ν ν· Î¿νÔυνÂ¡·ÈÙ›·˜ Ùη˜ ÊÔÚÔλÔÈÎ‹˜ Î·Ù·π›ÂÛη˜ ÙÔ 1066 Âπ› ‚·ÛÈλÂ›·˜ ∫ωνÛÙ·νÙ›-νÔυ ¢Ô‡Î·. ∆€λÔ˜, ·ÚfiÙÂÚ· €¯ÔυÌÂ ·ν·ÊÔÚ€˜ È· Õνω Î·È ∫¿Ùω µλ·¯›·,È· ªÂ¿λη µλ·¯›· Î.λπ. ·πfi ÙÔν Ú·‚›νÔ ∆ÔυνÙ€λ· ÙÔ 1166 Î·È ·πfi ‰È¿-ÊÔÚÔυ˜ µυζ·νÙÈνÔ‡˜ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡˜, fiπω˜ ÙÔυ˜ ¡ÈÎ‹Ù· ÃωνÈ¿Ùη, ±ÂώÚÈÔ∞ÎÚÔπÔλ›Ùη, ±ÂώÚÈÔ ¶·¯υÌ€Úη (1242-1310) Î·È ¿λλÔυ˜.

2. Κατανοµή του Βλάχικου πληθυσµού

√È µλ¿¯ÔÈ Â›ν·È ‰È¿Ûπ·ÚÙÔÈ Û’ fiλÔ ÙÔ ‚ÔÚÂÈÔÂλλ·‰ÈÎfi ¯ώÚÔ Î·È ÛÙ· ÌÂ-¿λ· ÙÔυ ·ÛÙÈÎ¿ Î€νÙÚ·. v‰È·›ÙÂÚ· η π·ÚÔυÛ›· Ùων µλ¿¯ων ÂνÙÔπ›ζÂÙ·ÈÛÙÈ˜ ÙÚÂÈ˜ ÌÂ¿λÂ˜ ¶ÂÚÈÊ€ÚÂÈÂ˜: ◊πÂÈÚÔ, £ÂÛÛ·λ›· Î·È ª·ÎÂ‰Ôν›·, ωÚ›˜ν· ·πÔÙÂλÔ‡ν ÛυÌπ·‹ ÂωÚ·ÊÈÎ‹ ÂνfiÙηÙ· ÛÂ Î·ÌÈ¿ ·πfi ÙÈ˜ ÙÚÂÈ˜ π·-Ú·π¿νω πÂÚÈÔ¯€˜.

ªÈ· πÚώÙη ÂνÈÎ‹ π·Ú·Ù‹ÚηÛη Â›ν·È fiÙÈ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ·Ú¯ÈÎ¿ Î·ÙÔÈÎÔ‡-Û·ν Î·È Î·ÙÔÈÎÔ‡ν ·ÎfiÌη ÛÙ· ‰È¿ÊÔÚ· ‚λ·¯Ô¯ώÚÈ·, πÔυ Û‹ÌÂÚ· Ù· ÔνÔ-Ì¿ζÔυÌÂ Î·È ÌηÙÚÔπÔλÈÙÈÎ€˜ ‹ πÚωÙ·Ú¯ÈÎ€˜ ÂÛÙ›Â˜ Ùων µλ¿¯ων.

¢Â‡ÙÂÚÔν, ·πfi ÙÈ˜ ÌηÙÚÔπÔλÈÙÈÎ€˜ ÂÛÙ›Â˜ ÌÂÙ·ÎÈνÔ‡νÙ·È Û’ fiλÔ ÙÔν ∂λ-λ·‰ÈÎfi ¯ώÚÔ Î·È Âν Ì€ÚÂÈ Î·È µ·λÎ·νÈÎfi, fiπÔυ ‰ηÌÈÔυÚÔ‡ν ν€Ôυ˜ ‚λ¿¯È-ÎÔυ˜ ÔÈÎÈÛÌÔ‡˜, Â›ÙÂ ·ÌÈÂ›˜, Â›ÙÂ ÛυÎ·ÙÔÈÎÔ‡ν ÌÂ ¿λλÔυ˜ Ìη ‚λ¿¯ÈÎÔυ˜πληıυÛÌÔ‡˜. ∞υÙ‹ η ‰Â‡ÙÂÚη ÔÌ¿‰· ·πÔÙÂλÂ› Ùη ‰È·ÛπÔÚ¿ Ùων µλ¿¯ωνÛÙ· νÂfiÙÂÚ· ¯ÚfiνÈ·.

∞υÙfi fiÌω˜ πÔυ ÔÚ›ζÔυÌÂ ω˜ ÌηÙÚÔπÔλÈÙÈÎ€˜ ÂÛÙ›Â˜ Ùων µλ¿¯ων Â›ν·ÈÛ¯ÂÙÈÎfi, È·Ù› ‰Âν νωÚ›ζÔυÌÂ ·ν ·υÙÔ› ÔÈ ÔÈÎÈÛÌÔ› πÔυ ÔνÔÌ¿ζÔυÌÂ "Ìη-ÙÚÔπÔλÈÙÈÎÔ‡˜" πÚÔ€Ú¯ÔνÙ·È ·πfi ÙÔπÈÎfi πληıυÛÌfi ‹ ·πÔÙÂλÔ‡ν ÌÂÙ·ν·-


15

ÛÙÂ‡ÛÂÈ˜ ·πfi ¿λλÂ˜ ÂÈÙÔνÈÎ€˜ πÂÚÈÔ¯€˜. ∂›ν·È πÔλ‡ πÈı·νfiν fiÙÈ Î¿πÔÙÂÔÈ µλ¿¯ÔÈ ·Ú¯›ζÔυν ν· ÂÎ·Ù·λÂ›πÔυν Ùην Î·ı·Ú¿ νÔÌ·‰ÈÎ‹ ζω‹ Î·È ν· ›-νÔνÙ·È ηÌÈνÔÌ¿‰Â˜ (¯ÂÈÌών· ÛÙ· ÂÈÌ·‰È¿ - Î·λÔÎ·›ÚÈ ÛÙ· ‚Ôυν¿) Î·È ÙfiÙÂ·ÎÚÈ‚ώ˜ ·Ú¯›ζÂÈ Î·È η Û‡Ìπη¡η ‚λ¿¯ÈÎων ÔÈÎÈÛÌών.

∆Ô πÚfi‚ληÌ· ·υÙfi ¯ÚÂÈ¿ζÂÙ·È È‰È·›ÙÂÚη €ÚÂυν·, ώÛÙÂ ν· Â›Ì·ÛÙÂ ‚€-‚·ÈÔÈ È· ·υÙfi πÔυ ÔνÔÌ¿ζÔυÌÂ ÌηÙÚÔπÔλÈÙÈÎÔ‡˜ ÔÈÎÈÛÌÔ‡˜, π.¯. ÙÔ ¡υÌ-Ê·›Ô ‹ ÙÔ §È‚¿‰È √λ‡ÌπÔυ ·πÔÙÂλÔ‡ν ÌηÙÚÔπÔλÈÙÈÎÔ‡˜ ÔÈÎÈÛÌÔ‡˜ ‹ fi¯È,‰Â‰ÔÌ€νÔυ fiÙÈ η ‡π·Ú¡‹ ÙÔυ˜ ‚Â‚·ÈώνÂÙ·È πÚÈν ·πfi Ùην Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ Ùη˜ªÔÛ¯fiπÔλη˜. ∂›ν·È πÔλ‡ πÈı·νfiν ν· ·πÔ‰ÂÈ¯ıÂ› ÌÈ· Ù€ÙÔÈ· ÂÛÙ›· ÌηÙÚÔ-πÔλÈÙÈÎ‹ fiÙÈ ·πÔÙÂλÂ› fi¯È πÚωÙ·Ú¯ÈÎ‹ Î·ÙÔÈÎ›· ·λλ¿ ·πÔÈÎ›· ÌÈ·˜ ¿λλη˜ÂÈÙÔνÈÎ‹˜ π·λÈfiÙÂÚη˜.

∏ πÚÔÛπ¿ıÂÈ· È· ÛυÛÙηÌ·ÙÔπÔ›ηÛη ·υÙών Ùων πÚωÙ·Ú¯ÈÎών ÔÈÎÈÛÌώνÛÂ ÌÂ·λ‡ÙÂÚÂ˜ πÂÚÈÔ¯€˜ Î·È ÔÌ¿‰Â˜ Â›ν·È π·λÈ¿, (Capidan, Î.λπ.), fiπω˜µλ¿¯ÔÈ ∞ÛπÚÔπÔÙ¿ÌÔυ, ¶›ν‰Ôυ, µÔÚÂÈÔ‰υÙÈÎ‹˜ ª·ÎÂ‰Ôν›·˜, √λ‡ÌπÔυ,±Ú¿ÌÌÔÛÙ·˜, ∞λ‚·ν›·˜ Î.λπ. ªÈ· Ù€ÙÔÈ· πÚÔÛπ¿ıÂÈ· ı· ‹Ù·ν ÂπωÊÂλ‹˜,·ν η ‰È·›ÚÂÛη ·υÙ‹ Ì·˜ Ô‰ηÔ‡ÛÂ ÛÂ Î¿πÔÈ· ÛηÌ·νÙÈÎ¿ ÛυÌπÂÚ¿ÛÌ·Ù·È· Ùην ÈÛÙÔÚ›· Ùων µλ¿¯ων. ∞λλÈώ˜ ÌπÔÚÔ‡ÌÂ ν· ÈÛ¯υÚÈÛÙÔ‡ÌÂ fiÙÈ ·πfifiλÂ˜ ÙÈ˜ ÌηÙÚÔπÔλÈÙÈÎ€˜ πÂÚÈÔ¯€˜ €¯ÔυÌÂ ÌÂÙ·ÎÈν‹ÛÂÈ˜ Î·È ‰È·ÛπÔÚ¿ Û’fiλÔ ÙÔν ÂλληνÈÎfi ¯ώÚÔ Î·È È‰›ω˜ ÙÔν ‚ÔÚÂÈÔÂλλ·‰ÈÎfi, Ùη £Ú¿Îη, Ùη ™ÙÂ-ÚÂ¿ ∂λλ¿‰· ·λλ¿ Î·È ·λλÔ‡, π.¯. ÛÂ µ·λÎ·νÈÎ€˜ ¯ώÚÂ˜.

∂È‰ÈÎfiÙÂÚ· ÌπÔÚÔ‡ÌÂ ν· πÔ‡ÌÂ fiÙÈ υπ¿Ú¯ÂÈ ÌÈ· ÔÌ¿‰· ·ÌÈών ‚λ¿¯ÈÎων¯ωÚÈών πÔυ Î·ÙÔÈÎÔ‡νÙ·È ¯ÂÈÌών· - Î·λÔÎ·›ÚÈ, fiπω˜ ÙÔ ª€ÙÛÔ‚Ô, ÙÔ §È-‚¿‰È ÙÔυ √λ‡ÌπÔυ, η ∫λÂÈÛÔ‡Ú·, η ªηλÈ¿ Î·È ‰ÂÎ¿‰Â˜ ¿λλ· ¯ωÚÈ¿. ªÈ·‰Â‡ÙÂÚη ÔÌ¿‰· ¯ωÚÈών Î·ÙÔÈÎÂ›Ù·È ÌfiνÔ Î·Ù¿ ÙÔυ˜ ıÂÚÈνÔ‡˜ Ì‹νÂ˜ ·πfiÂλ¿¯ÈÛÙÔυ˜ ÎÙηνÔÙÚfiÊÔυ˜ Î·È ·πfi π·Ú·ıÂÚÈÛÙ€˜ πÔυ €λÎÔυν Ùην Î·Ù·-ω‹ ÙÔυ˜ ·πfi Ù· ¯ωÚÈ¿ ·υÙ¿. ∆€ÙÔÈ· ¯ωÚÈ¿ Â›ν·È η ™·Ì·Ú›ν·, η ™Ì›¡η, η∞‚‰€λλ·, ÙÔ ¶ÂÚÈ‚fiλÈ, Ù· ªÂ¿λ· §È‚¿‰È· ÙÔυ ¶¿ÈÎÔυ Î·È πÔλλ¿ ¿λλ·.∆€λÔ˜ υπ¿Ú¯ÂÈ Î·È ÌÈ· ÙÚ›Ùη ÔÌ¿‰· ¯ωÚÈών πÔυ π·Ú·Ì€νÔυν ·Î·ÙÔ›ÎηÙ·‹ €¯Ôυν €ν·ν Âλ¿¯ÈÛÙÔ ·ÚÈıÌfi Î·ÙÔ›Îων, 10-20, fiπω˜ ÙÔ ¡υÌÊ·›Ô, ÙÔ ¶È-ÛÔ‰€ÚÈ, ÙÔ ™ÈÚ¿ÎÔ, ÙÔ ÃÈÔνÔ¯ώÚÈ Î·È ¿λλ·.

µλ¿¯Ôυ˜ ÌπÔÚÂ› Î·νÂ›˜ ν· Ûυν·νÙ‹ÛÂÈ ÛÂ π¿Ú· πÔλλ¿ ¯ωÚÈ¿ Î·È Îω-ÌÔπfiλÂÈ˜ ‹ ÌÂ·λ‡ÙÂÚ· ·ÛÙÈÎ¿ Î€νÙÚ·, ·πfi ‰υÔ -ÙÚÂÈ˜ ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ ω˜ Î·ÈÂÎ·Ùfi ‹ Î·È πÂÚÈÛÛfiÙÂÚÂ˜ ‹ Î·È ÔλfiÎληÚÔυ˜ ÛυνÔÈÎÈÛÌÔ‡˜, ¯ωÚ›˜ ÛÂ Î·-ν€ν· ·πfi ·υÙ¿ ν· ·πÔÙÂλÔ‡ν Ùην πλÂÈo„ηÊ›· Ùων Î·ÙÔ›Îων. ∂ν‰ÂÈÎÙÈÎ¿·ν·Ê€ÚÔνÙ·È ÔÈ πfiλÂÈ˜: §¿ÚÈÛ·, ∆Ú›Î·λ·, ∫·ÙÂÚ›νη, ∫·ÛÙÔÚÈ¿, ºλώÚÈν·,£ÂÛÛ·λoν›Îη, µ€ÚÔÈ·, ™€ÚÚÂ˜, •¿νıη, ∫·‚¿λ·, Î·È ÎωÌÔπfiλÂÈ˜ fiπω˜∂λ·ÛÛfiν·, ∆›Úν·‚Ô˜, ¶ÚÔÛÔÙÛ¿νη, ∏Ú¿ÎλÂÈ·, ¡€Ô ¶ÂÙÚ›ÙÛÈ, µÂλÂÛÙ›νÔ,ÕÚÔ˜ √ÚÂÛÙÈÎfi Î.λπ.


16

3. Πόσοι είναι οι Βλάχοι της Ελλάδας

∫·Ù¿ Î·ÈÚÔ‡˜ ‰È¿ÊÔÚ· €νÙυπ·, ÊÔÚÂ›˜ Î·È ÌÂÌÔνωÌ€ν· ¿ÙÔÌ· ‹ Î·È υπη-ÚÂÛ›Â˜ Ùη˜ ∂υÚωπ·˚Î‹˜ ŒνωÛη˜, €‰ωÛ·ν ÛÙη ‰ηÌÔÛÈfiÙηÙ· ·ÚÈıÌÔ‡˜ πÔυ·ÊÔÚÔ‡ν ÙÔν ·ÚÈıÌfi Ùων µλ¿¯ων Ùη˜ ¯ώÚ·˜, π·Ú·ÎÈνηÌ€νÔÈ ÔÈ πÂÚÈÛÛfi-ÙÂÚÔÈ ·πfi ‰È¿ÊÔÚÂ˜ ÛÎÔπÈÌfiÙηÙÂ˜. ΌλÔÈ ÔÈ ·ÚÈıÌÔ› πÔυ ÂÌÊ·ν›ζÔνÙ·È Â›ν·ÈυπÔıÂÙÈÎÔ›, ·υı·›ÚÂÙÔÈ, ·λληλÔÛυÎÚÔυfiÌÂνÔÈ Î·È ÂπÈÛÙηÌÔνÈÎ¿ ·ÙÂÎÌη-Ú›ωÙÔÈ. √ νώÛÙη˜ Ùων ∫ÔυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎών ıÂÌ¿Ùων Â‡ÎÔλ· ·ν·νωÚ›ζÂÈÙÔυ˜ Ôπ·‰Ô‡˜ ‰υÔ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎών Ù¿ÛÂων, Ùη˜ ·‡¡ηÛη˜ ‹ Ùη˜ ÌÂ›ωÛη˜ ÙÔυ·ÚÈıÌÔ‡ ÙÔυ˜ ·ν¿λÔ· ÌÂ ÙÔ ÙÈ ı€λÔυν ν· Â¡υπηÚÂÙ‹ÛÔυν. ∂ν‰ÂÈÎÙÈÎfi Â›ν·ÈfiÙÈ Î·È ·πfi ÙÈ˜ ‰υÔ πλÂυÚ€˜ ‰Âν ÂÌÊ·ν›ζÔνÙ·È ÂπÈÛÙηÌÔνÈÎ€˜ ÂÚ·Û›Â˜ Î·ÈπÚÔÛπ¿ıÂÈÂ˜ È· Ùην €ÚÂυν· ÙÔυ ζηÙÔυÌ€νÔυ.

ª€¯ÚÈ ÙÔν ‰Â‡ÙÂÚÔ π·ÎfiÛÌÈÔ πfiλÂÌÔ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ π·ÚÔυÛÈ¿ζÔυν Âν‰Ô-·ÌÈÎ€˜ Ù¿ÛÂÈ˜, È‰›ω˜ η Ù¿¡η Ùων ÎÙηνÔÙÚfiÊων. £ÂωÚÔ‡Û·ν ÂÎÙÚÔπ‹ ·πfiÙ· ‹ıη Î·È Ùην νÔÔÙÚÔπ›· ÙÔυ˜ Ùη Û‡ν·„η ¿Ìων ÌÂ Ìη µλ¿¯Ôυ˜. ªÂ Â¡·›-ÚÂÛη ÙÔυ˜ ÂλληνfiÊωνÔυ˜, ÔÈ ÂπÈ·Ì›Â˜ ÌÂ ¿λλÂ˜ ÔÌ¿‰Â˜ ‹Ù·ν fi¯È ÌfiνÔ Ûπ¿-νÈÂ˜ ·λλ¿ Ûυ¯ν¿ ·πÔÙÂλÔ‡Û·ν Î·È ÛÙ›Ì· È· ·υÙÔ‡˜ πÔυ ÙÈ˜ ÂπÈ¯ÂÈÚÔ‡Û·ν.

∂‰ώ Î·È πÂν‹νÙ· ¯ÚfiνÈ·, ÌÂÙ¿ ÙÔν ‰Â‡ÙÂÚÔ π·ÎfiÛÌÈÔ πfiλÂÌÔ, ÛηÌÂÈ-ώνÔνÙ·È Ú·‰·›Â˜ Â¡Âλ›¡ÂÈ˜ Î·È ÛηÌ·νÙÈÎ€˜ ·ν·Î·Ù·Ù¿¡ÂÈ˜ Û’ fiλÂ˜ Ùη˜ ‰›-λωÛÛÂ˜ ÔÌ¿‰Â˜ ÙÔυ ÂλληνÈÎÔ‡ ¯ώÚÔυ, fiπω˜ Î·È ÛÙην ÂλληνÈÎ‹ ÎÔÈνων›·,Û’ fiλ· Ù· Âπ›πÂ‰·, πÔλÈÙÈÎfi, ÎÔÈνωνÈÎfi, ÔÈÎÔνÔÌÈÎfi Î.λπ. ∏ ·ÛÙυÊÈλ›·, ηÂÎ·Ù¿λÂÈ„η Ùων π·Ú·‰ÔÛÈ·Îών Âπ·ÂλÌ¿Ùων, η ÌÂÙ·ν¿ÛÙÂυÛη, η ·ν·-Î¿λυ„η ν€ων Âπ·ÂλÌ¿Ùων, η πÚÔÛÈÙ‹ π·È‰Â›· Î·È ÔÈ ÂυÎÔλfiÙÂÚÂ˜ ÌÂÙ·-ÎÈν‹ÛÂÈ˜, Â›¯·ν ω˜ ·πÔÙ€λÂÛÌ· ν· Ûπ¿ÛÂÈ ÙÔ ÊÚ¿Ì· Ùη˜ ÂπÈ·Ì›·˜ Î·ÈÛÙÔυ˜ µλ·¯fiÊωνÔυ˜ πληıυÛÌÔ‡˜. ™‹ÌÂÚ· fi¯È ÌfiνÔ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ πÔυ Î·ÙÔÈ-ÎÔ‡ν ÛÙ· ·ÛÙÈÎ¿ Î€νÙÚ· ·λλ¿ Î·È fiÛÔÈ Î·ÙÔÈÎÔ‡ν ÛÂ ·ÌÈ‹ ‚λ·¯Ô¯ώÚÈ·,Ûυν¿πÙÔυν ÂλÂ‡ıÂÚ· ¿ÌÔυ˜ ÌÂ ¡€νÔυ˜. Œ¯ÔυÌÂ π·Ú·‰Â›Ì·Ù· ¯ωÚÈώνfiπω˜ ÙÔυ ¡υÌÊ·›Ôυ, ÙÔυ ¶ÈÛÔ‰ÂÚ›Ôυ, Ùη˜ ™·Ì·Ú›ν·˜, ÙÔυ ¶ÂÚÈ‚ÔλÈÔ‡ Î·È¿λλων fiπÔυ ÔÈ ÂπÈ·Ì›Â˜ ÌÂ ¡€νÔυ˜ πληÛÈ¿ζÔυν ‹ Î·È υπÂÚ‚·›νÔυν ÙÔ 90%.

ŒÙÛÈ Û‹ÌÂÚ· πÔλλ¿ ¿ÙÔÌ· €¯Ôυν ÙÔν €ν· ·πfi ÙÔυ˜ ‰‡Ô ÔνÂ›˜ µλ¿¯Ô,‰ηλ. Â›ν·È Î·Ù¿ ÙÔ ÌÈÛfi ‚λ¿¯ÔÈ Î·È Ù· π·È‰È¿ ÙÔυ˜ Î·Ù¿ ÙÔ €ν· Ù€Ù·ÚÙÔ,fi‰ÔÔ Î.λπ. ∏ Î·Ù¿ÛÙ·Ûη ·υÙ‹ ÛÙÈ˜ Ì€ÚÂ˜ Ì·˜ Â¡Âλ›ÛÛÂÙ·È ÌÂ ·ÎfiÌη Ù·-¯‡ÙÂÚÔυ˜ ÚυıÌÔ‡˜.

∂πÔÌ€νω˜ È· ν· πÚÔÛ‰ÈÔÚ›ÛÂÈ Î·νÂ›˜ ÌÂ ·ÎÚ›‚ÂÈ· ÙÔν ·ÚÈıÌfi Ùων µλ¿-¯ων Ùη˜ ∂λλ¿‰·˜ πÚ€πÂÈ ν· λ¿‚ÂÈ υπfi„η ÙÔυ fiλÂ˜ ·υÙ€˜ ÙÈ˜ π·Ú·Ì€ÙÚÔυ˜,πÚ¿Ì· fi¯È Î·È ÙfiÛÔ Â‡ÎÔλÔ. ¶Ú€πÂÈ πÚÔηÔυÌ€νω˜ ν· ıÂÛπÈÛÙÔ‡ν ÛυÎÂ-ÎÚÈÌ€ν· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ώÛÙÂ Î¿ıÂ πÚÔÛπ¿ıÂÈ· È· ÙÔν ·ÎÚÈ‚‹ ‹ Î·Ù¿ πÚÔÛ€-ÈÛη υπÔλÔÈÛÌfi ÙÔυ ‚λ¿¯ÈÎÔυ πληıυÛÌÔ‡ ν· ÛÙηÚ›ζÂÙ·È ÛÂ ÔÚı‹ ‚¿Ûη.∫¿ıÂ ¿λλη πÚÔÛπ¿ıÂÈ· ·πÔÙÂλÂ› ‡πÔπÙÔ Âν‰È·Ê€ÚÔν ‹ Ì¿Ù·ÈÔ Î·È ·νÙÈÂ-


17

πÈÛÙηÌÔνÈÎfi €ÚÔ. Œν·˜ ·πfi ÙÔυ˜ ·Û¯ÔλÔ‡ÌÂνÔυ˜ ÌÂ ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ ÂÚÂυ-νηÙ€˜, Ô Peyfuss, ·ÚνÂ›Ù·È ν· ‰ώÛÂÈ ·ÚÈıÌηÙÈÎ¿ ÛÙÔÈ¯Â›· È· ÙÔυ˜ µλ¿-¯Ôυ˜, fiπω˜ Î·È Ô ∂. ∞‚€ÚωÊ.

4. Η καταγωγή των Βλάχων

ΌÛÔν ·ÊÔÚ¿ Ùην Î·Ù·ω‹ Ùων µλ¿¯ων, €¯Ôυν, Î·Ù¿ Î·ÈÚÔ‡˜, πÚÔ‚ληıÂ›‰È¿ÊÔÚÂ˜ ıÂωÚ›Â˜, ÔÈ πÂÚÈÛÛfiÙÂÚÂ˜ ·π’ ÙÈ˜ ÔπÔ›Â˜ (·ν fi¯È fiλÂ˜) υπηÚÂÙÔ‡νπÔλÈÙÈÎ€˜ ÛÎÔπÈÌfiÙηÙÂ˜ Î·È ‰Âν ÛÙηÚ›ζÔνÙ·È ÛÂ ÈÛÙÔÚÈÎ€˜ Ì·ÚÙυÚ›Â˜ Î·ÈÂπÈÛÙηÌÔνÈÎ¿ ÛυÌπÂÚ¿ÛÌ·Ù·.

ŒÙÛÈ, ·ν¿λÔ· ÌÂ ÙÈ˜ ÂπÈ‰Èώ¡ÂÈ˜ Ùων ÂÈÛηηÙών ÙÔυ˜, υπÔÛÙηÚ›¯ÙηÎÂfiÙÈ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ Â›ν·È ·πfiÔνÔÈ vλλυÚÈών, £Ú·Îών, ªÔÈÛών, ¢·Îών, ·ÎfiÌηÎ·È ·πfiÔνÔÈ Ùων ∫ÂλÙών Î·È Ùων vÙ·λών (ƒωÌ·›ÔÈ ¿πÔÈÎÔÈ) Û‡ÌÊων· ÌÂÙÔν ‚υζ·νÙÈνfi ÛυÚ·Ê€· ∫›νν·ÌÔ.

∆Ô πÚfi‚ληÌ· ÂπÈÌÂÚ›ζÂÙ·È ÛÂ ÙÚ›· ÛηÌÂ›·. ™Ùην ÂıνÔλÔÈÎ‹ Û‡ÛÙ·ÛηÙων µλ¿¯ων, ÛÙÔν ÙfiπÔ Ùη˜ πÚώÙη˜ ÙÔυ˜ ÂÌÊ¿νÈÛη˜ Î·È ÛÙη λώÛÛ· ÙÔυ˜.∆· ÙÚ›· ·υÙ¿ ÛÙÔÈ¯Â›·, Î·Ù¿ Î·ÈÚÔ‡˜, ·¡ÈÔλÔ‹ıηÎ·ν Î·È ÂÚÌηνÂ‡ÙηÎ·νπÔÈÎÈλÔÙÚfiπω˜ ·πfi ÙÔυ˜ ‰È¿ÊÔÚÔυ˜ ÂÚÂυνηÙ€˜ πÔυ ‰È·ÊωνÔ‡Û·ν ÌÂÙ·¡‡ÙÔυ˜, ÂπÂÈ‰‹ Ô Î·ı€ν·˜ €‰ÈνÂ πÚÔÙÂÚ·ÈfiÙηÙ· Î·È ‚·Ú‡ÙηÙ· ÛÙÔ ÛηÌÂ›Ô πÔυÂÎÂ›νÔ˜ ıÂωÚÔ‡ÛÂ ·πÔÊ·ÛÈÛÙÈÎfi. ŒÙÛÈ Ì€¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ· ‰Âν υπ¿Ú¯ÂÈ Î·ÌÈ¿ÙÂÎÌηÚÈωÌ€νη ÂπÈÛÙηÌÔνÈÎ¿ ıÂωÚ›· πÔυ ν· ›νÂÙ·È ·πÔ‰ÂÎÙ‹ ·πfi ÙÔυ˜ νη-Ê¿λÈÔυ˜ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡˜ Î·È λωÛÛÔλfiÔυ˜ πÔυ ı€λÔυν ν· π·Ú·ÌÂÚ›ÛÔυν ÙÈ˜πÔÈÎ›λÂ˜ πÔλÈÙÈÎ€˜ Î·È πÚÔπ··ν‰ÈÛÙÈÎ€˜ ÛÎÔπÈÌfiÙηÙÂ˜.

∞ν·λυÙÈÎfiÙÂÚ· ÌπÔÚÔ‡ÌÂ ν· ·ν·Ê€ÚÔυÌÂ fiÙÈ ·πfi ÙÔ Û‡νÔλÔ Ùων ıÂω-ÚÈών πÚÔÎ‡πÙÔυν ‰‡Ô ‚·ÛÈÎ€˜ ·πfi„ÂÈ˜ πÔυ ÛυÌ‚·‰›ζÔυν ÌÂ ·νÙ›ÛÙÔÈ¯Â˜πÔλÈÙÈÎ€˜ ı€ÛÂÈ˜, Âνώ ÌÈ· ÙÚ›Ùη ¿πÔ„η fiÙÈ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ Â›ν·È ·πfiÔνÔÈ ƒω-Ì·›ων ·πÔ›Îων, π·Ú·ÌÂÚ›ζÂÙ·È Î·È υπÔ‚·ıÌ›ζÂÙ·È È·Ù› ‰Âν Â¡υπηÚÂÙÂ›Î·ÌÈ¿ πÔλÈÙÈÎ‹ ÛÎÔπÈÌfiÙηÙ·.

∏ πÚώÙη ¿πÔ„η-ı€Ûη υπÔÛÙηÚ›ζÂÈ fiÙÈ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ πÚÔ€Ú¯ÔνÙ·È ·πfi Ù·‚fiÚÂÈ· Ùη˜ µ·λÎ·νÈÎ‹˜ Î·È Î·Ù€‚ηÎ·ν ÛÙην ∂λλ¿‰·. ∏ ıÂωÚ›· ·υÙ‹ υπÔ-ÛÙηÚ›ζÂÙ·È ÎυÚ›ω˜ ·πfi ÙÔυ˜ ƒÔυÌ¿νÔυ˜ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡˜ Î·È λωÛÛÔλfiÔυ˜ Ùη˜πÚÔπÔλÂÌÈÎ‹˜ πÂÚÈfi‰Ôυ. ∏ ‰Â‡ÙÂÚη πÚÂÛ‚Â‡ÂÈ fiÙÈ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ Â›ν·È ·υÙfi¯-ıÔνÂ˜ ÂÎλ·ÙÈνÈÛÌ€νÔÈ ŒλληνÂ˜ Ùη˜ ∏πÂ›ÚÔυ, Ùη˜ £ÂÛÛ·λ›·˜ Î·È Ùη˜ ª·-ÎÂ‰Ôν›·˜ Î·È υπÔÛÙηÚ›ζÂÙ·È ·πfi Ùην ÂλληνÈÎ‹ ÂπÈÛÙ‹Ìη ·λλ¿ Î·È ·πfiƒÔυÌ¿νÔυ˜ Î·È ¡€νÔυ˜ ÂÚÂυνηÙ€˜.

∆· ÂπÈ¯ÂÈÚ‹Ì·Ù· Ùη˜ πÚώÙη˜ ·νÙλÔ‡νÙ·È ·πfi ÙÈ˜ Ì·ÚÙυÚ›Â˜ ‰È·ÊfiÚων‚υζ·νÙÈνών ÛυÚ·Ê€ων, fiπω˜ ÙÔυ ∫ÂÎ·υÌ€νÔυ, πÔυ λ€ÂÈ È· ÙÔ €νÔ˜Ùων µλ¿¯ων "fiÙÈ Ôυ‰€πÔÙÂ ÂÊ‡λ·¡Âν π›ÛÙÈν πÚfi˜ ÙÈν· Ôυ‰€ πÚÔ˜ ÙÔυ˜ ·Ú-¯·ÈÔÙ€ÚÔυ˜ ‚·ÛÈλÂ›˜ Ùων ƒωÌ·›ων. ¶ÔλÂÌηı€νÙÂ˜ π·Ú¿ ÙÔυ ‚·ÛÈλ€ω˜


18

∆Ú·˚·νÔ‡ Î·È π·νÙÂλώ˜ ÂÎÙÚÈ‚€νÙÂ˜ Â¿λωÛ·ν. √‡ÙÔÈ ·Ú ÂÈÛ› ÔÈ λÂfiÌÂνÔÈ¢¿Î·È Î·È µ€ÛÔÈ, ώÎÔυν ‰Â πÚfiÙÂÚÔν πληÛ›Ôν ÙÔυ ¢·νÔυ‚›Ôυ πÔÙ·ÌÔ‡ Î·ÈÙÔυ ™¿Ôυ... €νı· νυν ™€Ú‚ÔÈ ÔÈÎÔ‡ÛÈν Âν Ô¯υÚÔ›˜ Î·È ‰υÛ‚¿ÙÔÈ˜ ÙfiπÔÈ˜.∆Ô‡ÙÔÈ˜ ı·ÚÚÔ‡νÙÂ˜ υπÂÎÚ›νÔνÙÔ ·¿πην Î·È ‰Ô‡λωÛÈν πÚÔ˜ ÙÔυ˜ ·Ú¯·È-ÔÙ€ÚÔυ˜ Ùων ƒωÌ·›ων ‚·ÛÈλÂ›˜ Î·È Â¡ÂÚ¯fiÌÂνÔÈ Ùων Ô¯υÚωÌ¿Ùων Âλη›-ζÔνÙÔ Ù·˜ ¯ώÚ·˜ Ùων ƒωÌ·›ων, fiıÂν ··ν·ÎÙ‹Û·νÙÂ˜ Î·Ù’ ·υÙών, ω˜Â›ÚηÙ·È, ‰È€ÊıÂÈÚÔν ·υÙÔ‡˜. √È Î·È Â¡ÂλıfiνÙÂ˜ Ùων ÂÎÂ›ÛÂ ‰ÈÂÛπ¿ÚηÛ·ν Âνπ¿Ûη Ùη ◊πÂ›Úω Î·È ª·ÎÂ‰Ôν›· ÔÈ ‰Â πλÂ›ÔνÂ˜ ώÎηÛ·ν Ùην ∂λλ¿‰·..."

¶·ÚfiÌÔÈ· νώÌη €¯ÂÈ Î·È Ô Ã·λÎÔÎÔν‰‡λη˜, Bonn, v, 35, πÔυ λ€ÂÈ "ω‰η Î·È ·πfi ¢·Î›·˜ Âπ› ¶›ν‰Ôν ÙÔ Â˜ £ÂÛÛ·λ›·ν Î·ı‹ÎÔν ÂνÔÈÎ‹Û·ν €ıνÔ˜µÚ¿ÎÔÈ (µλ¿¯ÔÈ) ÔνÔÌ¿ζÔνÙ·È".

Όπω˜ Â¡¿ÂÙ·È ·πfi Ù· λÂfiÌÂν· Ùων ‰υÔ µυζ·νÙÈνών ÛυÚ·Ê€ων, ÔÈµλ¿¯ÔÈ Î·Ù€Ú¯ÔνÙ·È ·πfi Ù· ‚fiÚÂÈ· Î·È ÂÎ·ı›ÛÙ·νÙ·È ÛÙην ¶›ν‰Ô Î·È £ÂÛ-Û·λ›·.

∂›ν·È fiÌω˜ νωÛÙfi ·πfi Ù· ›‰È· Ù· ¯ωÚ›· Ùων ‚υζ·νÙÈνών ÛυÚ·Ê€ωνfiÙÈ Î·È ÔÈ ‰υÔ ÌÈλÔ‡ν È· ÂÔνfiÙ· Ù· ÔπÔ›· Ô‡ÙÂ Ûυν€‚ηÛ·ν ÛÙÈ˜ Ì€ÚÂ˜ÙÔυ˜, ώÛÙÂ ν· Â›ν·È ·υÙfiπÙÂ˜ Ì¿ÚÙυÚÂ˜, Ô‡ÙÂ ÌπÔÚÔ‡ν ν· Ù· πÚÔÛ‰ÈÔÚ›ÛÔυν¯ÚÔνÈÎ¿ ώÛÙÂ ν· Ù· Âπ·ληıÂ‡ÛÔυÌÂ Î·È ÌÂ Ì·ÚÙυÚ›Â˜ ¿λλων ÈÛÙÔÚÈÎών. √›‰ÈÔ˜ Ô Ã·λÎÔÎÔν‰‡λη˜ ·¡ÈÔλÔώνÙ·˜ Ùην ·¡ÈÔπÈÛÙ›· Ùων πληÚÔÊÔÚÈώνÙÔυ λ€ÂÈ ¯·Ú·ÎÙηÚÈÛÙÈÎ¿ fiÙÈ: "Ô‡ÙÂ ¿λλÔυ ·Î‹ÎÔ· πÂÚ› ÙÔ‡ÙÔυ ‰È·ÛηÌ¿-ν·νÙÔ˜ Û·Êώ˜ Ô,ÙÈÔ‡ν Ô‡ÙÂ ·υÙfi˜ €¯ω ÛυÌ‚·λ€Ûı·È ω˜ ·υÙÔ‡ ωÎ›Ûıη",‰ηλ. ÔÌÔλÔÂ› fiÙÈ ÔÈ πληÚÔÊÔÚ›Â˜ ÙÔυ Â›ν·È ·fiÚÈÛÙÂ˜ Î·È ‰Âν €¯ÂÈ πÚÔÛω-πÈÎ‹ νώÌη È· ÙÔ πώ˜ Ûυν€‚ηÛ·ν Ù· ÂÔνfiÙ·.

∫·È ¿λλÔÈ ‚υζ·νÙÈνÔ› ÛυÚ·ÊÂ›˜ ‰›νÔυν π·Ú·πλ‹ÛÈÂ˜ πληÚÔÊÔÚ›Â˜·λλ¿ fiλÔÈ ÂÌÊ·ν›ζÔυν €ν· ÎÔÈνfi ·Ú·ÎÙηÚÈÛÙÈÎfi, ÌÈλÔ‡ν È· ÂÔνfiÙ· πÔυÛυν€‚ηÛ·ν ÛÂ πÚÔÂν€ÛÙÂÚÂ˜ ÂπÔ¯€˜ Î·È fiÙÈ ÔÈ ›‰ÈÔÈ πÔÙ€ ‰Âν υπ‹Ú¡·ν Ì¿Ú-ÙυÚÂ˜ π·ÚfiÌÔÈων ÛυÌ‚¿νÙων. √υ‰Â›˜ ·ν·Ê€ÚÂÈ πÔÈÔÈ Â›ν·È ·υÙÔ› ÔÈ ‚·ÛÈ-λÂ›˜, ÙÈ ÂννÔÂ›Ù·È ÌÂ Ùη λ€¡η ·Ú¯·ÈfiÙÂÚÔÈ Î.λπ.

Àπ¿Ú¯Ôυν fiÌω˜ Î·È ¿λλÔÈ ‚υζ·νÙÈνÔ› ¯ÚÔνÔÚ¿ÊÔÈ πÔυ ıÂωÚÔ‡ν ÙÔυ˜µλ¿¯Ôυ˜ ·πÔ›ÎÔυ˜ ·πfi Ùην vÙ·λ›·. √ ∫›νν·ÌÔ˜ λ€ÂÈ Âπ› λ€¡ÂÈ "§€ÔνÙ· ‰€ÙÈν· µ·Ù¿Ùζην Âπ›ÎληÛÈν ÂÙ€ÚωıÂν ÛÙÚ¿ÙÂυÌ· Âπ·fiÌÂνÔν ¿λλÔÙÂ Ûυ¯νfiνÎ·È ‰η Î·È µλ¿¯ων πÔλ‡ν fiÌÈλÔν, ÔÈ Â¡ vÙ·λ›·˜ ¿πÔÈÎÔÈ π¿λ·È Â›ν·È λ€-ÔνÙ·È". √ ∫›νν·ÌÔ˜ ‰Âν λ·Ì‚¿νÂÙ·È υπfi„η ·πfi Î·ν€ν·ν È·Ù› ‰Âν Â¡υπη-ÚÂÙÂ› ÙÈ˜ ‰υÔ ‚·ÛÈÎ€˜ ·πfi„ÂÈ˜.

ΌλÂ˜ λÔÈπfiν ÔÈ ıÂωÚ›Â˜ Ùων ÌÂÙ·Âν€ÛÙÂÚων ÈÛÙÔÚÈÎών Î·È λωÛÛÔλfi-ων, ÎυÚ›ω˜ Ùων ƒÔυÌ¿νων, ÛÙηÚ›ζÔνÙ·È Û’ ·υÙ€˜ ÙÈ˜ πληÚÔÊÔÚ›Â˜ Î·È Êυ-ÛÈÎ¿ υπÔÛÙηÚ›ζÔυν Î·È ·πÔ‰€¯ÔνÙ·È ÂÎÂ›νÂ˜ πÔυ ıÂωÚÔ‡ν ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜·πÔ›ÎÔυ˜ ·πfi ÙÔ ‚ÔÚÚ¿ Î·È fi¯È ·πÔ›ÎÔυ˜ ·πfi Ùην vÙ·λ›·. ∆Ô νωÛÙfi πÚfi-‚ληÌ· Ùη˜ ·¡ÈÔπÈÛÙ›·˜ Ùων ‚υζ·νÙÈνών ÙÔ ÂÚÌηνÂ‡Ôυν fiπω˜ ÙÔυ˜ Ù·ÈÚÈ¿-ζÂÈ ÛÙÈ˜ ÂπÈ‰ÈωÎfiÌÂνÂ˜ ÛÎÔπÈÌfiÙηÙÂ˜.


19

¶·ÚfiÌÔÈÂ˜ ·ÙÂÎÌηÚ›ωÙÂ˜ Ì·ÚÙυÚ›Â˜ Â›ν·È ·ν›Î·νÂ˜ ν· ıÂÌÂλÈώÛÔυν ÙηνυπfiıÂÛη fiÙÈ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ Î·ÙÂ‚·›νÔυν ·πfi ÙÔ ‚ÔÚÚ¿. ∂πÈπλ€Ôν η ·νÙÈÎÂÈÌÂ-νÈÎ‹ ÎÚ›Ûη Ì¿˜ ·π·ÔÚÂ‡ÂÈ ν· ‰Â¯ÙÔ‡ÌÂ Î¿ıÔ‰Ô Î·È ÌÂÙ·ν¿ÛÙÂυÛη ·πfiÌÈ· Â‡ÊÔÚη Î·È πλÔ‡ÛÈ· ¯ώÚ· ÛÂ ÌÈ· ÊÙω¯‹ Î·È ÔÚÂÈν‹, πÔυ Â›ν·È η ¶›ν-‰Ô˜ Î·È η ¢υÙÈÎ‹ ª·ÎÂ‰Ôν›·. ∞ÎfiÌη Â›ν·È ·Î·Ù·νfiηÙÔ €ν·˜ πληıυÛÌfi˜,È· ν· ·πÔÊ‡ÂÈ Ùη ÚωÌ·˚Î‹ ÙÈÌωÚ›·, ·νÙ› ν· ·πÔÌ·ÎÚυνıÂ›, ν· πη·›νÂÈπÚÔ˜ ·υÙfiν, ‰ηλ. ÛÙÔ ÛÙfiÌ· ÙÔυ λ‡ÎÔυ, fiπω˜ Ûυν¿ÂÙ·È ·πfi ÙÔ Â‰¿ÊÈÔÙÔυ ∫ÂÎ·υÌ€νÔυ.

∏ ÈÛÙÔÚ›· Ì¿˜ ‰È‰¿ÛÎÂÈ fiÙÈ η ·νÙ›ıÂÙη Î›νηÛη ‰È·πÈÛÙώνÂÙ·È ·πfi Ù·Îλ·ÛÈÎ¿ ¯ÚfiνÈ·, fiÙ·ν €¯ÔυÌÂ ÙÈ˜ ÌÂÙ·ν·ÛÙÂ‡ÛÂÈ˜ Ùων ·Ú¯·›ων ∂λλ‹νων,·λλ¿ Î·È ·πfi Ù· νÂfiÙÂÚ· ¯ÚfiνÈ·, Ùην ÂπÔ¯‹ Ùη˜ ∆ÔυÚÎÔÎÚ·Ù›·˜, fiÙ·ν ÌÂ-Ù·ÎÈνÔ‡νÙ·È πÚÔ˜ Ùην ÎÂνÙÚÈÎ‹ Î·È ·ν·ÙÔλÈÎ‹ ∂υÚώπη Î·È πÚÔ˜ ÙÈ˜ ‚Ô-ÚÂÈfiÙÂÚÂ˜ ‚·λÎ·νÈÎ€˜ ¯ώÚÂ˜ (ÂλληνÈÎ€˜ π·ÚÔÈÎ›Â˜).

∏ ‰Â‡ÙÂÚη ¿πÔ„η, πÔυ Â›ν·È Î·È πÈÔ ·ληıÔÊ·ν‹˜, υπÔÛÙηÚ›ζÂÈ fiÙÈ ÔÈµλ¿¯ÔÈ Â›ν·È ·υÙfi¯ıÔνÂ˜ ÂÎλ·ÙÈνÈÛÌ€νÔÈ ηÂνÂ›˜ Î¿ÙÔÈÎÔÈ Ùη˜ ª·ÎÂ‰Ô-ν›·˜, Ùη˜ £ÂÛÛ·λ›·˜ Î·È Ùη˜ ∏πÂ›ÚÔυ. ∆· ÛÙÔÈ¯Â›· πÔυ ÛυνηÔÚÔ‡ν ÛÙην·πÔ‰Ô¯‹ ·υÙ‹˜ Ùη˜ ¿πÔ„η˜ Â›ν·È ÛÔ‚·ÚfiÙÂÚ· Î·È ÈÛÙÔÚÈÎ¿ ÛÙÂÚÂfiÙÂÚ··πfi Ù· πÚÔηÔ‡ÌÂν·. ™ÙÔν ÂλληνÈÎfi ¯ώÚÔ η π·ÚÔυÛ›· Ùων ƒωÌ·›ων, Î·ÈÎ·Ù¿ Ûυν€πÂÈ· Î·È Ùη˜ λ·ÙÈνÈÎ‹˜ λώÛÛ·˜, ‹Ù·ν πÈÔ Ì·ÎÚÔ¯ÚfiνÈ· ·πfiÎ¿ıÂ ¿λλη πÂÚÈÔ¯‹ Ùη˜ µ·λÎ·νÈÎ‹˜. ¢È·ÚÎÂ› π¿νω ·πfi ÂÊÙ¿ ·ÈώνÂ˜ (146π.Ã. ω˜ 650 Ì.Ã. ) Î·È ÛÙÔ ¯ώÚÔ ·υÙfi ÛυÌ‚·›νÔυν Ù· πÈÔ ÛηÌ·νÙÈÎ¿ ÈÛÙÔ-ÚÈÎ¿ ÂÔνfiÙ· Ùων ∞υÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎών ¯Úfiνων.

±νωÚ›ζÔυÌÂ fiÙÈ ÔÈ ÛπÔυ‰·ÈfiÙÂÚÔÈ ·ώνÂ˜ Ùων ƒωÌ·›ων ‰ÈÂ¡¿ÔνÙ·ÈÛÙÈ˜ πÂÚÈÔ¯€˜ πÔυ Û‹ÌÂÚ· ·πÔÙÂλÔ‡ν πÚÔÔνÈÎ€˜ ÂÛÙ›Â˜ Ùων µλ¿¯ων. ∏‹ÙÙ· ÙÔυ ºÈλ›ππÔυ ∂’ ÙÔ 197 π.Ã. ÛÙÈ˜ ∫υνfi˜ ∫ÂÊ·λ€˜, ÙÔυ ¶ÂÚÛ€· ÛÙην¶‡‰ν· ÙÔ 168 π.Ã. Î·È η Î·Ù·ÛÙÔλ‹ Ùη˜ Âπ·ν¿ÛÙ·Ûη˜ ÙÔυ ∞ν‰Ú›ÛÎÔυ ÙÔ148 π.Ã. ÙÔ ÂπÈ‚Â‚·ÈώνÔυν. ∞ÎfiÌη Î·È ÌÂÙ·¡‡ Ùων ƒωÌ·›ων ÔÈ ÛÔ‚·ÚfiÙÂ-ÚÂ˜ πÔλÂÌÈÎ€˜ ÂπÈ¯ÂÈÚ‹ÛÂÈ˜ ›νÔνÙ·È ÛÙÈ˜ πÂÚÈÔ¯€˜ πÔυ ·ν·Ê€Ú·ÌÂ. ∆Ô 48π.Ã. ›νÂÙ·È η Ì¿¯η Ùων º·ÚÛ¿λων ÌÂÙ·¡‡ ÙÔυ vÔ‡λÈÔυ ∫·›Û·Ú· Î·È ÙÔυ¶ÔÌπ‹ÈÔυ, ÙÔ 42 π.Ã. ÛÙÔυ˜ ºÈλ›ππÔυ˜ ÌÂÙ·¡‡ ª¿ÚÎÔυ ∞νÙων›Ôυ Î·È√ÎÙ·‚È·νÔ‡ Âν·νÙ›Ôν ÙÔυ µÚÔ‡ÙÔυ Î·È ∫·ÛÛ›Ôυ Î·È ÙÔ 31 π.Ã. ÛÙÔ ÕÎÙÈÔν.™Ùην πÚώÙη πÂÚ›πÙωÛη λ·Ì‚¿νÔυν Ì€ÚÔ˜ 47000 + 22000 ÛÙÚ·ÙÈώÙÂ˜ Î·ÈÛÙην ÙÚ›Ùη 29 λÂÂώνÂ˜ ÌÂ 90000 ¿νÙÚÂ˜. ¶ÔλλÔ› ·πfi ·υÙÔ‡˜ ·πÔÛÙÚ·-ÙÂ‡ÔνÙ·È Î·È π·›ÚνÔυν Îλ‹ÚÔυ˜ ÛÙÈ˜ πÂÚÈÔ¯€˜ ·υÙ€˜ Î·È ‰È·‰›‰Ôυν Ùην λ·-ÙÈνÈÎ‹.

∆· praesidia armata, Â›‰Ô˜ πÔλÈÙÔÊυλ·Î‹˜, ·πÔÙÂλÔ‡νÙ·ν ·πfi πÚfiÛωπ·ÛÙÚ·ÙÔλÔηÌ€ν· ·πfi ÂνÙfiπÈÔυ˜ ÔÈ ÔπÔ›ÔÈ ÌπÔÚÔ‡Û·ν ν· Î¿νÔυν Î·È ¿λλÂ˜ÂÚ·Û›Â˜ ÂÎÙfi˜ Ùων ÛÙÚ·ÙÈωÙÈÎών Î·ıηÎfiνÙων. ŒÛπÂÚν·ν, ÂÌπÔÚÂ‡ÔνÙ·νÎ·È ‹Ù·ν ÙÂ¯ν›ÙÂ˜ Î·È ÎÙηνÔÙÚfiÊÔÈ Î·È Î·ÙÔÈÎÔ‡Û·ν ÛÂ ÂπÈÙ·Ì€ν· Ûπ›ÙÈ·Ùων ‡Úω πληıυÛÌών ‰È·‰›‰ÔνÙ·˜ Î·Ù’ ·υÙfiν ÙÔν ÙÚfiπÔ Ùη λ·ÙÈνÈÎ‹


20

λώÛÛ·. ∂π›Ûη˜ ÔÈ ƒωÌ·›ÔÈ ÛÙÚ·ÙÈώÙÂ˜, πλην ÙÔυ ÔπλÈÛÌÔ‡ ÙÔυ˜ Î·È Ùη˜ÛÙÔλ‹˜ ÙÔυ˜, fiλ· Ù· ¿λλ· Ù· ·fiÚ·ζ·ν ·πfi ÙÈ˜ ·ÔÚ€˜ πÔυ €ÛÙην·ν fiÛÔÈ·ÎÔλÔυıÔ‡Û·ν Ù· ÛÙÚ·ÙÂ‡Ì·Ù· Î·È ·ÎfiÌη ·πfi ÂωÚÔ‡˜, ÎÙηνÔÙÚfiÊÔυ˜Î·È ÙÂ¯ν›ÙÂ˜ πÔυ ÙÔυ˜ ÂÊÔ‰›·ζ·ν ÌÂ Ù· ·π·Ú·›ÙηÙ· ÙÚfiÊÈÌ· Î·È ÙÈ˜ ¿λλÂ˜υπηÚÂÛ›Â˜.

∂π›Ûη˜ η ‡π·Ú¡η Ùη˜ ∂ν·Ù›·˜ Ô‰Ô‡ (Cale Mare ÛÙ· ‚λ¿¯ÈÎ·) Î·È ÔÈ‰ÂυÙÂÚÂ‡ÔνÙÂ˜ Ô‰ÈÎÔ› ¿¡ÔνÂ˜ πÔυ ‰È·Îλ·‰›ζÔνÙ·È ·πfi ÙÔν Î‡ÚÈÔ ÎÔÚÌfiÙη˜, Î·ıÈÛÙÔ‡ÛÂ Ùην ÚωÌ·˚Î‹ π·ÚÔυÛ›· ÂνÙÔνfiÙÂÚη ÛÙÔ ώÚÔ Ùη˜ ∏πÂ›ÚÔυÎ·È Ùη˜ ª·ÎÂ‰Ôν›·˜. ∫·Ù¿ ‰È·ÛÙ‹Ì·Ù· Ùη˜ ∂ν·Ù›·˜ υπ‹Ú¯·ν ‰È¿ÊÔÚÔÈÛÙ·ıÌÔ›, stationes, mansiones = ¯¿νÈ· πÔυ µλ¿¯ÔÈ ¯·νÙζ‹‰Â˜ ÛÙÔν ›‰ÈÔ‰ÚfiÌÔ Ù· ‰È·ÙηÚÔ‡Û·ν Ì€¯ÚÈ Ùην ÙÔυÚÎÔÎÚ·Ù›· Î·È mutationes = ÛÙ·ıÌÔ›·λλ·‹˜ ›ππων. ∂πÈπλ€Ôν Â›ν·È νωÛÙ‹ η ÛÙÚ·ÙηÈÎ‹ ÛηÌ·Û›· Ùων π·Ú·-π¿νω πÂÚÈÔ¯ών, Î·È È‰›ω˜ η ÔÚÔÛÂÈÚ¿ Ùη˜ ¶›ν‰Ôυ, È· ÙÔν €λÂ¯Ô Ùη˜∞‰ÚÈ·ÙÈÎ‹˜ Î·È ÙÔυ ∞È·›Ôυ. ∏ €νÙÔνη ·υÙ‹ π·ÚÔυÛ›·, Î·ıώ˜ Î·È η ÛÙÚ·-ÙÔλÔ›· ÂνÙfiπÈων πληıυÛÌών Î·È η ÛυÌÌÂÙÔ¯‹ ÙÔυ˜ ÛÙη ‰ηÌfiÛÈ· ‰ÈÔ›ÎηÛηÎ·È ÛÙÔν ÛÙÚ·Ùfi, ·π·ÈÙÔ‡ÛÂ €ν· ÎÔÈνfi fiÚ·νÔ ÂπÈÎÔÈνων›·˜ Î·È ·υÙfi ‹Ù·νη λ·ÙÈνÈÎ‹ λώÛÛ·.

√ vω¿ννη˜ §υ‰fi˜, €ν·˜ ‚υζ·νÙÈνfi˜ ·¡ÈωÌ·ÙÔ‡¯Ô˜ Î·È λfiÈÔ˜ ÙÔυ 6Ôυ

Ì.Ã. ·Èών· ÌÈλώνÙ·˜ È· Ùη λωÛÛÈÎ‹ Î·Ù¿ÛÙ·Ûη Ùη˜ µ·λÎ·νÈÎ‹˜ Ì¿˜λ€ÂÈ Î·È Ù· Â¡‹˜: "∆· ‰Â πÂÚ› Ùην ∂υÚώπην (ÂλληνÈÎfi˜ ¯ώÚÔ˜) πÚ·ÙÙfi-ÌÂν· π¿νÙ· Ùην ·Ú¯·ÈfiÙηÙ· ‰ÈÂÊ‡λ·¡Âν Â¡ ·ν¿Îη˜ ‰È· ÙÔ ÙÔυ˜ ·υÙ‹˜ ÔÈ-Î‹ÙÔÚ·˜ Î·›πÂÚ ÂÎ ÙÔυ πλÂ›ÔνÔ˜ Œλλην·˜ fiνÙ·˜ Ùη Ùων vÙ·λών Êı€ÂÛı·ÈÊων‹ Î·È Ì¿λÈÛÙ· ÙÔυ˜ ‰ηÌÔÛÈÂ‡ÔνÙ·˜" Bonn, 261, 68. ¢ηλ·‰‹ "fiÛ· ›-νÔνÙ·ν ÛÙη µ·λÎ·νÈÎ‹ (∂υÚώπη) fiλ· ·ÎÔλÔ‡ıηÛ·ν Ùην π·λÈ¿ π·Ú¿‰ÔÛη·πfi ·ν¿Îη, Â¡·ÈÙ›·˜ ÙÔυ fiÙÈ ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔ› Ùη˜ ÌÔλÔνfiÙÈ ÛÙην πλÂÈÔνfiÙηÙ¿ÙÔυ˜ ‹Ù·ν ŒλληνÂ˜, ÚηÛÈÌÔπÔÈÔ‡Û·ν Ùην λ·ÙÈνÈÎ‹ λώÛÛ· Î·È Ì¿λÈÛÙ· ÔÈ‰ηÌfiÛÈÔÈ υπ¿λληλÔÈ". ªÔλÔνfiÙÈ ‰Âν ÌπÔÚÔ‡ÌÂ ν· ÈÛ¯υÚÈÛÙÔ‡ÌÂ Ùην υπÔ-¯ώÚηÛη Ùη˜ ÂλληνÈÎ‹˜, ‰Âν ÌπÔÚÔ‡ÌÂ ν· ·πÔÎλÂ›ÛÔυÌÂ Î·È Ùην €νÙÔνη π·-ÚÔυÛ›· Ùη˜ λ·ÙÈνÈÎ‹˜.

Œν· ¿λλÔ ÛÙÔÈ¯Â›Ô πÔυ ÛυνηÔÚÂ› ÛÙην ÂνÙÔπÈfiÙηÙ· Ùων µλ¿¯ων Â›ν·ÈÎ·È Ô ıÂÛÌfi˜ Ùων ÔÚÔÊυλ¿Îων πÔυ ÌÂ Û·Ê‹νÂÈ· πÂÚÈ€Ú·„·ν Ô ªÈ¯. ÃÚυ-ÛÔ¯fiÔυ, µλ¿¯ÔÈ Î·È ∫ÔυÙÛfi‚λ·¯ÔÈ, ∞ı‹ν·È, 1909 Î·È Ô ∞νÙ. ∫ÂÚ·ÌfiπÔυ-λÔ˜, ∆È Â›ν·È ÔÈ ∫ÔυÙÛfi‚λ·¯ÔÈ, ∞ı‹ν·, 1939 Î.¿.

√ ıÂÛÌfi˜ ·υÙfi˜, νωÛÙfi˜ ·πfi Ùην ÂπÔ¯‹ ÙÔυ ºÈλ›ππÔυ Î·È ÙÔυ ªÂ·-λ€¡·ν‰ÚÔυ, πÚÔ€‚λÂπÂ Ùη Ê‡λ·¡η Ùων ‚ÔÚÂ›ων ÛυνfiÚων ·πfi Ù· ÂÈÙÔνÈÎ¿Ê‡λ·, πÔυ ‹Ù·ν vλλυÚÈÔ›, £Ú¿ÎÂ˜, ¶·›ÔνÂ˜ Î.λπ. ∏ Ù·ÎÙÈÎ‹ ·υÙ‹ ÎληÚÔ-νÔÌÂ›Ù·È Î·È ÛÙÔυ˜ ƒωÌ·›Ôυ˜ ÌÂ Ù· praesidia armata, Â›‰Ô˜ ÙÔπÈÎ‹˜ ÊÚÔυ-Ú¿˜ Î·È ¯ωÚÔÊυλ·Î‹˜, ÂνÙÂÙ·λÌ€νη˜ ν· Êυλ¿ÂÈ ÙÈ˜ ‰È·‚¿ÛÂÈ˜ Î·È ν·‰È·ÙηÚÂ› Ùην ÙÔπÈÎ‹ ·ÛÊ¿λÂÈ·. √ ›‰ÈÔ˜ ıÂÛÌfi˜ Ûυν·νÙ¿Ù·È Î·È Ùη ‚υζ·ν-ÙÈν‹ ÂπÔ¯‹ ÌÂ ÙÔυ˜ ∞ÎÚ›ÙÂ˜ Î·È ÛÙην ÂπÔ¯‹ Ùη˜ ∆ÔυÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ ÌÂ ÙÔ ıÂÛÌfi


21

Ùων ∞ÚÌ·ÙÔλών. ∏ ÂωÚ·ÊÈÎ‹ ‰È¿Ù·¡η πÔλλών ‚λ¿¯ÈÎων ÔÈÎÈÛÌών, ÔÈπÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ·πfi ÙÔυ˜ ÔπÔ›Ôυ˜ ‚Ú›ÛÎÔνÙ·È ÛÂ ·υ¯ÂνÔ‰È·‚¿ÛÂÈ˜ Î·È ÎλÂÈ-ÛÔ‡ÚÂ˜, Ì·˜ πÂ›ıÔυν fiÙÈ €ν· ·πfi Ù· Î‡ÚÈ· Âπ·€λÌ·Ù· Ùων µλ¿¯ων πÚ€-πÂÈ ν· ‹Ù·ν Î·È η υπηÚÂÛ›· ÙÔυ˜ ω˜ ÎλÂÈÛÔυÚÔÊυλ¿Îων, ‰È·ÎÈνηÙών·νıÚώπων Î·È ÂÌπÔÚÂυÌ¿Ùων ÌÂ π·Ú¿λληλη ÂÎÙÚÔÊ‹ πÔÈÌν›ων.

∆Ô ª€ÙÛÔ‚Ô, η ªηλÈ¿, η ∫λÂÈÛÔ‡Ú·, ÙÔ ¡υÌÊ·›Ô, ÙÔ ¶ÈÛÔ‰€ÚÈ, fiλÔ˜ Ô∞ÛπÚÔπfiÙ·ÌÔ˜, Ô ΌλυÌπÔ˜, ÙÔ µ€ÚÌÈÔ, Î.λπ. Ì·˜ υπÔ‚¿λλÔυν Ùη ÛÎ€„ηfiÙÈ η ı€Ûη Ùων ‚λ¿¯ÈÎων ÔÈÎÈÛÌών ‰Âν ‹Ù·ν Ùυ¯·›Ô ÂÔνfi˜. ∆€λÔ˜ η‡π·Ú¡η Âνfi˜ πυÚ‹ν· ÂÎλ·ÙÈνÈÛÌ€νων ÛÙην ¶›ν‰Ô Î·È Ùη νfiÙÈ· ∞λ‚·ν›·,fiπω˜ υπÔÛÙηÚ›¯ÙηÎÂ Î·È ·πfi ÚÔυÌ·νfiÊÈλÔυ˜ ÂÚÂυνηÙ€˜, π.¯. ∆. Papahagi,T. Capidan, Mareoteanu, M., ÛÂ ÛÙÈÌ€˜ ÂÈλÈÎÚ›νÂÈ·˜, ÂνÈÛ¯‡Ôυν Ùην ¿πÔ„ηÙη˜ ÂνÙÔπÈfiÙηÙ·˜ Ùων µλ¿¯ων. ∆€λÔ˜ η ·ν‡π·ÚÎÙη ·νıÚωπÔλÔÈÎ‹, „υ-¯ÔλÔÈÎ‹ Î·È πÔλÈÙÈÛÙÈÎ‹ (¯ÔÚfi˜, ÌÔυÛÈÎ‹) ÔÌÔÈfiÙηÙ· ÌÂÙ·¡‡ Ùων µλ¿¯ωνÎ·È Ùων ÛηÌÂÚÈνών ¢·ÎÔÚÔυÌ¿νων (ƒÔυÌ¿νων), Î·È Ùων ‚λ·¯fiÊωνων Ùων¿λλων µ·λÎ·νÈÎών ωÚών (vÛÙÚÔÚÔυÌ¿νων Î.λπ.) Ì·˜ πÂ›ıÔυν È· Ùην ·υ-ÙÔ¯ıÔν›· Ùων ∫ÔυÙÛfi‚λ·¯ων. ∂‰ώ Âνν¿Ù·È η ·πÔÚ›· ÙÔυ C. Poghirc, 1989,"ÙfiÙÂ πώ˜ Â›ν·È ‰υν·Ùfiν fiλÔ˜ ·υÙfi˜ Ô πληıυÛÌfi˜ πÔυ υπ‹Ú¯Â Ì€¯ÚÈ ÙÔν 7Ô

·È. ν· ¯¿νÂÙ·È ·πfi ÙÔν 7Ô Ì€¯ÚÈ ÙÔν 10Ô Î·È ÙfiÙÂ ν· ¡·ν·ÂÌÊ·ν›ζÂÙ·È;∞ÛÊ·λώ˜ ‰Âν Â›ν·È ‰υν·Ùfiν".

∞ÎfiÌη Î·È λωÛÛÈÎ¿ ÛÙÔÈ¯Â›·, fiπω˜ ı· ‰Ô‡ÌÂ ÛÙη Ûυν€¯ÂÈ·, ÛυνηÔ-ÚÔ‡ν ÛÙ· π·Ú·π¿νω ÛυÌπÂÚ¿ÛÌ·Ù·.

5. Η γλώσσα των Βλάχων

∂¿ν ÚωÙ‹ÛÂÈ˜ €ν·ν µλ¿¯Ô "ÙÈ Â›ν·È Ù· ‚λ¿¯ÈÎ·, λώÛÛ· ‹ ‰È¿λÂÎÙÔ˜;" ı·πÂÚÈ€λıÂÈ ÛÂ ‰‡ÛÎÔλη ı€Ûη. √ λfiÔ˜ ·υÙ‹˜ Ùη˜ ·Ìη¯·ν›·˜ ÔÊÂ›λÂÙ·È ·ÊÂ-νfi˜ ÛÙην ¿νÔÈ· πÔυ ÛυνÙηÚ‹ıηÎÂ ·πfi Ùην ÂλληνÈÎ‹ πÔλÈÙÂ›· Î·È ·ÊÂÙ€-ÚÔυ ·πfi ÙÔυ˜ ‰È·¯ÂÈÚÈÛÙ€˜ ÙÔυ ‚λ¿¯ÈÎÔυ ζηÙ‹Ì·ÙÔ˜, ¿Û¯ÂÙÔυ˜ ÙfiÛÔ ÌÂ ÙηνÂπÈÛÙ‹Ìη fiÛÔ Î·È ÌÂ Ùην ÈÛÙÔÚ›·.

™υν‹ıω˜ η ·π¿νÙηÛη Â›ν·È: "‰È¿λÂÎÙÔ˜", È·Ù› ÙÔυ υπ€‚·λ·ν ÙÔ ·νÈ-ÛÙfiÚηÙÔ ÂπÈ¯Â›ÚηÌ· fiÙÈ ·ν πÂÈ λώÛÛ·, ÙfiÙÂ υπÔνÔÂ›Ù·È Î·È ÌÈ· ÂıνÔλÔÈÎ‹υπfiÛÙ·Ûη Ùων µλ¿¯ων. ∞ν ÙÔν ÚωÙ‹ÛÂÈ˜ "πÔÈ·˜ λώÛÛ·˜ ‰È¿λÂÎÙÔ˜", È·Ù›Î¿ıÂ ‰È¿λÂÎÙÔ˜ ·ν‹ÎÂÈ ÛÂ ÌÈ· λώÛÛ·, ÙfiÙÂ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÂ ·ÎfiÌη ‰υÛÎÔλfi-ÙÂÚη ı€Ûη, È·Ù› Î¿ıÂ ‰È¿λÂÎÙÔ˜, fiπω˜ Â›π·ÌÂ, €¯ÂÈ Ùη ÌηÙ€Ú· λώÛÛ· Î·ÈÙfiÙÂ ı· πÚ€πÂÈ ν· ‰Â¯ÙÂ› fiÙÈ Â›ν·È ‰È¿λÂÎÙÔ˜ Ùη˜ ÚÔυÌ·νÈÎ‹˜, ÌÈ·˜ Î·È ‰Âνυπ¿Ú¯ÂÈ ¿λλη νÂÔλ·ÙÈνÈÎ‹ λώÛÛ· ÛÙη µ·λÎ·νÈÎ‹. ∞υÙ¿ Â›ν·È Ù· ·πÔÙÂ-λ€ÛÌ·Ù· υπÂÚπ·ÙÚÈωÙών, µλ¿¯ων Î·È Ìη, πÔυ ·νÔÔ‡ν Ùην ÈÛÙÔÚ›· Î·È ÙηλωÛÛÈÎ‹ ÂπÈÛÙ‹Ìη.

∆· ‚λ¿¯ÈÎ· ‹ ∞ÚωÌÔυνÈÎ‹, fiπω˜ Ûυνηı›ζÂÙ·È ÛÙη λfiÈ· ‚È‚λÈÔÚ·Ê›·,


22

Â›ν·È λώÛÛ· νÂÔλ·ÙÈνÈÎ‹, ·υÙfiνÔÌη Î·È ÈÛfiÙÈÌη ÌÂ Ùην ÈÙ·λÈÎ‹, ·λλÈÎ‹,ÈÛπ·νÈÎ‹, ÚÔυÌ·νÈÎ‹, πÔυ πÚÔ€Ú¯ÂÙ·È ·πfi Ùην λ·˚Î‹ πÚÔÊÔÚÈÎ‹ Ùη˜ µ·λ-Î·νÈÎ‹˜. ¢Âν Â›ν·È ‰È¿λÂÎÙÔ˜ Ùη˜ ƒÔυÌ·νÈÎ‹˜ ·λλ¿ Â›ν·È ÎfiÚη Ùη˜ λ·ÙÈνÈ-Î‹˜ fiπω˜ Â›ν·È Î·È η ·λλÈÎ‹, η ÈÙ·λÈÎ‹, η ÚÔυÌ·νÈÎ‹ Î·È η ÈÛπ·νÈÎ‹. ∂›ν·ÈλώÛÛ· ¯ωÚ›˜ ÎÚ·ÙÈÎ‹ υπfiÛÙ·Ûη Î·È ¯ωÚ›˜ Ú·πÙ‹ π·Ú¿‰ÔÛη, fiπω˜ ¯È-λÈ¿‰Â˜ ¿λλÂ˜ λώÛÛÂ˜ ÛÙην υÊ‹λÈÔ, ¯ωÚ›˜ ·υÙfi ν· ÛηÌ·›νÂÈ fiÙÈ ÔÈ µλ¿¯ÔÈÂıνÔλÔÈÎ¿ Â›ν·È Î·È Î¿ÙÈ ¿λλÔ, ·ÊÔ‡ η λώÛÛ· ‰Âν ·πÔÙÂλÂ› ·π·Ú·›ÙηÙÔÛÙÔÈ¯Â›Ô ÂıνÈÎÔ‡ πÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔ‡, π.¯. ÔÈ ªÂ¡ÈÎ·νÔ›, πÔυ ÌÈλÔ‡ν ÈÛπ·νÈÎ¿,‰Âν Â›ν·È vÛπ·νÔ›, Ô‡ÙÂ ±¿λλÔÈ ÔÈ ∞ÊÚÈÎ·νÔ› πÔυ ÌÈλÔ‡ν ·λλÈÎ¿.

∆· ‚λ¿¯ÈÎ· πÚÔ€Ú¯ÔνÙ·È ·πfi Ùη µ·λÎ·νÈÎ‹ §·ÙÈνÈÎ‹, ‰ηλ. ·πfi ÙηλώÛÛ· Ùων ƒωÌ·˚Îών ÛÙÚ·ÙÂυÌ¿Ùων πÔυ ÂÈÛ‚¿λλÔυν ÛÙη µ·λÎ·νÈÎ‹ ÂÚ-ÛfiνηÛÔ ·πfi ÙÔ Ù€λÔ˜ ÙÔυ 3Ôυ π.Ã. ·Èών·. ¶·Ú¿λληλ· ÌÂ Ùη ÛÙ·‰È·Î‹ Î·-Ù¿ÎÙηÛη Ùη˜ µ·λÎ·νÈÎ‹˜ ·πfi ÙÈ˜ ÚωÌ·˚Î€˜ λÂÂώνÂ˜ ·Ú¯›ζÂÈ Î·È ÔÂÎλ·ÙÈνÈÛÌfi˜ ÙÔυ ‚·λÎ·νÈÎÔ‡ ¯ώÚÔυ.

ª€¯ÚÈ Ùην €λÂυÛη Ùων ™λ¿‚ων η λ·ÙÈνÈÎ‹ €¯ÂÈ Î·ÙÔÚıώÛÂÈ ν· ÂÎπÔÚ-ı‹ÛÂÈ ÙÈ˜ ·Ú¯·ÈfiÙÂÚÂ˜ λώÛÛÂ˜ Ùη˜ πÂÚÈÔ¯‹˜, ‰ηλ. £Ú·ÎÈÎ‹ Î·È vλλυÚÈÎ‹,Âνώ η Ûυν¿νÙηÛη ÌÂ Ùην ÂλληνÈÎ‹ ÛÙ· νfiÙÈ· Ùη˜ ¯ÂÚÛÔν‹ÛÔυ ‰Âν υπ‹Ú¡ÂÙfiÛÔ ·πÔÙÂλÂÛÌ·ÙÈÎ‹ ώÛÙÂ ν· ÂπÈ‚ληıÂ› ÛÙÔν ÂλληνfiÊωνÔ ÎfiÛÌÔ. ŒÙÛÈ,πÚÈν ·πfi ÙÈ˜ Ûλ·‚ÈÎ€˜ ÌÂÙ·ν·ÛÙÂ‡ÛÂÈ˜ Î·È ÂÈÛ‚Ôλ€˜ ÛÙÔ ‚·λÎ·νÈÎfi ¯ώÚÔ,η ÂÚÛfiνηÛÔ˜ ‰È·ÈÚÂ›Ù·È ÛÂ ‰υÔ λωÛÛÈÎ€˜ ζώνÂ˜, ÌÈ· λ·ÙÈνfiÊωνη ÛÙ· ‚fi-ÚÂÈ· Î·È ÌÈ· ÂλληνfiÊωνη ÛÙ· νfiÙÈ·. √È ζώνÂ˜ ·υÙ€˜ ‰È·¯ωÚ›ζÔνÙ·È ÌÂ-Ù·¡‡ ÙÔυ˜ ÌÂ Ùη νωÛÙ‹ Ú·ÌÌ‹ Jiriçek πÔυ ·Ú¯›ζÂÈ ·πfi Ùην ∞υλών· Ùη˜∞λ‚·ν›·˜, ‰È€Ú¯ÂÙ·È ·πfi Ùην ∞¯Ú›‰·, πÂÚν¿ ·πfi Ù· ™ÎfiπÈ·, Ùη ™fiÊÈ· Î·ÈÎ·Ù·λ‹ÂÈ ÛÙÈ˜ ÂÎ‚Ôλ€˜ ÙÔυ ¢Ô‡ν·‚η. ¡fiÙÈ· Ùη˜ νÔηÙ‹˜ ·υÙ‹˜ Ú·ÌÌ‹˜ Îυ-ÚÈ·Ú¯Â› η ∂λληνÈÎ‹ Î·È ‚fiÚÂÈ· η §·ÙÈνÈÎ‹, ¯ωÚ›˜ ν· ·πÔÎλÂ›ÔνÙ·È ÔÈ ÌÂ-Ù·‚·ÙÈÎ€˜ λωÛÛÈÎ€˜ πÂÚÈÔ¯€˜ fiπÔυ ÛυÌ‚ÈώνÔυν Î·È ÔÈ ‰υÔ λωÛÛÈÎ€˜ÔÌ¿‰Â˜. √ ‰È·¯ωÚÈÛÌfi˜ ·υÙfi˜ ÛÙηÚ›¯ÙηÎÂ ÛÙÔ πÔÛÔÛÙfi Ùων ÂλληνÈÎών Î·Èλ·ÙÈνÈÎών ÂπÈÚ·Êών Î¿ıÂ πÂÚÈÔ¯‹˜, πÔÛÔÛÙfi πÔυ ‰Âν ÌÂÙ·‚λ‹ıηÎÂ Î·È ÌÂÙÈ˜ νÂfiÙÂÚÂ˜ ÂπÈÚ·ÊÈÎ€˜ ·ν·Î·λ‡„ÂÈ˜.

ªÂÙ¿ Ùην ÂÈÛ‚Ôλ‹ Ùων Ûλ·‚ÈÎών Ê‡λων, ·λλ¿ζÂÈ Î·È Ô λωÛÛÈÎfi˜ ¿Ú-Ùη˜ Ùη˜ µ·λÎ·νÈÎ‹˜.

∏ ƒωÌ·˚Î‹ π·ÚÔυÛ›· Î·È Î·Ù¿ Ûυν€πÂÈ· Î·È Ùη˜ λ·ÙÈνÈÎ‹˜ λώÛÛ·˜ÛÙÔν ‚fiÚÂÈÔ ÂλληνÈÎfi ώÚÔ ‰È·ÚÎÂ› π¿νω ·πfi ÂÊÙ¿ ·ÈώνÂ˜, 146 π.Ã. - 530Ì.Ã. v‰È·›ÙÂÚ· €νÙÔνη Â›ν·È η π·ÚÔυÛ›· ÙÔυ ƒωÌ·˚ÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ ÛÙÈ˜ ‰υÔÛηÌ·νÙÈÎfiÙÂÚÂ˜ Ô‰ÈÎ€˜ ·ÚÙηÚ›Â˜, πÔυ Â›ν·È η ∂ν·Ù›· Ô‰fi˜ Î·È Ô ¢Ô‡ν·-‚η˜. ∞πfi ÙÔυ˜ ‰υÔ ·υÙÔ‡˜ Ô‰ÈÎÔ‡˜ ¿¡ÔνÂ˜ ¡ÂÎÈνÔ‡ν ‰ÂυÙÂÚÂ‡ÔνÙÂ˜ ‰ÚfiÌÔÈπÔυ ‰È·Û¯›ζÔυν πÚÔ˜ fiλÂ˜ ÙÈ˜ Î·ÙÂυı‡νÛÂÈ˜ Ùη µ·λÎ·νÈÎ‹ ÂÚÛfiνηÛÔ. ™ÙÔνπÂÚ›υÚÔ Ùων ‰υÔ ·υÙών Ô‰ÈÎών ·¡fiνων ·ν·πÙ‡¯ıηÎ·ν ÔÈ Ù€ÛÛÂÚÈ˜ νÂÔ-λ·ÙÈνÈÎ€˜ λώÛÛÂ˜ πÔυ ·ν·Ê€Ú·ÌÂ. ™Ùην πÂÚÈÔ¯‹ ÙÔυ ¢Ô‡ν·‚η ·ν·πÙ‡¯-ıηÎÂ η ¢·ÎÔÚÔυÌ·νÈÎ‹ (ÚÔυÌ·νÈÎ‹) Î·È η vÛÙÚÔÚÔÌ·νÈÎ‹ Î·È ‡Úω ·πfi


23

Ùην ∂ν·Ù›· Ô‰fi η ∫ÔυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎ‹ Î·È η ªÔλÂνÈÙÈÎ‹.∏ πÔÈÎÈλ›· Ùων λωÛÛÈÎών λ·ÙÈνÈÎών È‰ÈωÌ¿Ùων πÔυ ÌÂÙ·Ê€ÚıηÎÂ ·πfi

Ùην vÙ·λÈÎ‹ ¯ÂÚÛfiνηÛÔ ÛÙÔ µ·λÎ·νÈÎfi ¯ώÚÔ Î·È ÔÈ Èı·ÂνÂ›˜ λώÛÛÂ˜ ÌÂÙÈ˜ ÔπÔ›Â˜, Î·Ù¿ ÙfiπÔυ˜, €Ú¯ÔνÙ·È ÛÂ Âπ·Ê‹, ÛυνÙÂλÔ‡ν ÛÙη ‰ηÌÈÔυÚ›·Ùων ÙÂÛÛ¿Úων νÂÔλ·ÙÈνÈÎών λωÛÛών Î·È ÛÙη ‰È·ÊÔÚÔπÔ›ηÛη πÔυ ÂÌÊ·-ν›ζÔυν ÌÂÙ·¡‡ ÙÔυ˜. ¶·Ú¿λληλ· ÔÈ Ù€ÛÛÂÚÈ˜ νÂÔλ·ÙÈνÈÎ€˜ λώÛÛÂ˜, ÛÂ Û‡-ÎÚÈÛη ÌÂ ÙÈ˜ ·νÙ›ÛÙÔÈ¯Â˜ νÂÔλ·ÙÈνÈÎ€˜ λώÛÛÂ˜ Ùη˜ ¢‡Ûη˜, ‰È·ı€ÙÔυν €ν·ν·ÚÈıÌfi ÎÔÈνών λωÛÛÈÎών νωÚÈÛÌ¿Ùων πÔυ ÎληÚÔνÔÌÔ‡ν ·πfi Ùη λ·˚Î‹-πÚÔÊÔÚÈÎ‹ λ·ÙÈνÈÎ‹ Ùη˜ µ·λÎ·νÈÎ‹˜.

∂ÎÂ›νÔ πÔυ ·πÔÛÈωπ¿Ù·È Ûυ¯ν¿ ·πfi ÔÚÈÛÌ€νÔυ˜ λωÛÛÔλfiÔυ˜, È·‰È¿ÊÔÚÂ˜ ÛÎÔπÈÌfiÙηÙÂ˜, Â›ν·È ÙÔ ÂÔνfi˜ fiÙÈ η ∫ÔυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎ‹ ‰Âν ·πÔ-ÙÂλÂ› ‰È¿λÂÎÙÔ Ùη˜ ƒÔυÌ·νÈÎ‹˜ λώÛÛ·˜, ·λλ¿ Â›ν·È ·νÂ¡¿ÚÙηÙη Î·È ·υ-ÙfiνÔÌη νÂÔλ·ÙÈνÈÎ‹ λώÛÛ·, ¯ωÚ›˜ ÎÚ·ÙÈÎ‹ υπfiÛÙ·Ûη Î·È Ú·Ê‹, fiπω˜Â›π·ÌÂ, ·ÈÙ›Â˜ πÔυ υπÔ‚·ıÌ›ζÔυν Ùην ·υıυπ·Ú¡›· Ùη˜ ÛÙÈ˜ ÛυνÂÈ‰‹ÛÂÈ˜Ùων Ìη λωÛÛÔλfiων. ªÂ πÈÔ ·πλ¿ λfiÈ· η Û¯€Ûη Ùη˜ ∫ÔυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎ‹˜ ÌÂÙη ¢·ÎÔÚÔυÌ·νÈÎ‹ Â›ν·È Û¯€Ûη "·‰ÂλÊÈÎ‹" Î·È fi¯È "ÌηÙÚÈÎ‹", ‰ηλ. η ∫Ôυ-ÙÛÔ‚λ·¯ÈÎ‹ Î·È η ¢·ÎÔÚÔυÌ·νÈÎ‹ Â›ν·È ·‰ÂλÊ€˜ πÔυ Â›¯·ν ÌηÙ€Ú· Ùη λ·-ÙÈνÈÎ‹ Ùη˜ µ·λÎ·νÈÎ‹˜. ∏ ∫ÔυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎ‹ ‰Âν Â›ν·È ÎfiÚη Ùη˜ ƒÔυÌ·νÈÎ‹˜.∞ÎfiÌη Î·È ÔÈ ·πfi„ÂÈ˜ Ùων ÚÔυÌ¿νων λωÛÛÔλfiων π¿νω ÛÙÔ ı€Ì· Â›ν·È‰È¯·ÛÌ€νÂ˜, π.¯. ÔÈ I. Coteanu, Al. Graur, Mareoteanu, υπÔÛÙηÚ›ζÔυν fiÙÈ η∫ÔυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎ‹ Î·È η ªÔλÂνÈÙÈÎ‹, fiπω˜ Î·È η ¢·ÎÔÚÔυÌ·νÈÎ‹ ÌÂ ÙηνvÛÙÚÔÚÔυÌ·νÈÎ‹, ·πÔÙÂλÔ‡ν ¡Â¯ωÚÈÛÙ€˜ λώÛÛÂ˜ ÌÂ ÙÔ ·πλfi ·λλ¿ ÈÛ¯υÚfiÂπÈ¯Â›ÚηÌ· fiÙÈ ÌÈ· ‰È¿λÂÎÙÔ˜ fiÙ·ν ·πÔÌ·ÎÚ‡νÂÙ·È ·πfi Ùη ·Ú¯ÈÎ‹ λώÛÛ·,fiπω˜ Ûυν€‚ÂÈ ÌÂ Ùην ·πfiÛ¯ÈÛη Ùη˜ ·λλÈÎ‹˜, ÈÛπ·νÈÎ‹˜, ÈÙ·λÈÎ‹˜ Î.λπ. ·πfiÙην λ·ÙÈνÈÎ‹ Î·È Ì¿λÈÛÙ· ·ν·πÙ‡ÛÛÂÙ·È ÂωÚ·ÊÈÎ¿ ÛÂ ÌÈ· ·πÔÌ·ÎÚυ-ÛÌ€νη ¯ώÚ· ·πfi Ùην ÌηÙ€Ú· λώÛÛ·, ›νÂÙ·È λώÛÛ· ¡Â¯ωÚÈÛÙ‹.

∂πÔÌ€νω˜ η ∫ÔυÙÛÔ‚·¯ÈÎ‹ Â›ν·È λώÛÛ· νÂÔλ·ÙÈνÈÎ‹, ·υı‡π·ÚÎÙη Î·È€ÙÛÈ πÚ€πÂÈ ν· Â¡ÂÙ¿ζÂÙ·È Î·È fi¯È ÛÂ Ûυν¿ÚÙηÛη ÌÂ Ùην ¢·ÎÔÚÔυÌ·νÈÎ‹.∞ν¿ÌÂÛ· ÛÙην ∫ÔυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎ‹ Î·È Ùην ¢·ÎÔÚÔυÌ·νÈÎ‹ λώÛÛ· υπ¿Ú¯ÔυνπÔλλ€˜ ÔÌÔÈfiÙηÙÂ˜ fiπω˜ Î·È πÔλλ€˜ ‰È·ÊÔÚ€˜, ·λλ¿ π·Ú·Ì€νÂÈ ÂÔνfi˜·‰È·ÌÊÈÛ‚‹ÙηÙÔ fiÙÈ η ∫ÔυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎ‹ Â›ν·È ÛυνÙηÚηÙÈÎfiÙÂÚη Î·È ÂÌÊ·ν›-ζÂÈ ·Ú¯·˚ÎfiÙÂÚÔ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÛÂ Û¯€Ûη ÌÂ Ùη ¢·ÎÔÚÔυÌ·νÈÎ‹, ÂÔνfi˜ πÔυÙην πληÛÈ¿ζÂÈ πÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ πÚÔ˜ Ùην λ·˚Î‹ λ·ÙÈνÈÎ‹. ∞ÎfiÌη ÌÂÙ·¡‡ ÔÌÈ-ληÙών Ùων ‰υÔ π·Ú·π¿νω λωÛÛών, πÔυ ÛÙÂÚÔ‡νÙ·È π·È‰Â›·˜ Î·È ÂνÈÎfi-ÙÂÚη˜ ÌfiÚÊωÛη˜, η ÛυνÂννfiηÛη Â›ν·È ·‰‡ν·Ùη.

∆€λÔ˜ πÚ€πÂÈ ν· ÙÔνÈÛÙÂ› fiÙÈ η ÌÂ·λ‡ÙÂÚη λωÛÛÈÎ‹ Âπ›‰Ú·Ûη πÔυ ‰€-¯ÙηÎÂ η ∫ÔυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎ‹ πÚÔ€Ú¯ÂÙ·È ·πfi Ùην ÂλληνÈÎ‹ λώÛÛ· Î·È π·È‰Â›·.v‰È·›ÙÂÚ· Ù· λωÛÛÈÎ¿ ÛÙÔÈ¯Â›· πÔυ ÂνÛωÌ·ÙώıηÎ·ν ·πfi Ùην ·Ú¯·›· Âλ-ληνÈÎ‹ ÛÙην ∫ÔλυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎ‹ Ì¿˜ πÂ›ıÔυν fiÙÈ ÔÈ ÂÎλ·ÙÈνÈÛÌ€νÔÈ µλ¿¯ÔÈπÚ€πÂÈ ν· Â›¯·ν ω˜ ·Ú¯ÈÎ‹ ÌηÙÚÈÎ‹ ÙÔυ˜ λώÛÛ· Ùην ÂλληνÈÎ‹. ±È· π·Ú¿-


24

‰ÂÈÌ·, ÔÈ ∫ÔυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎ€˜ λ€¡ÂÈ˜ u`i‰!, "€νÙÔÌÔ ‹ ÛÎÔυλ‹ÎÈ πÔυ ÙÚώÂÈ Ù·λ·¯·νÈÎ¿", fi|iu "Â›‰Ô˜ ‰€νÙÚÔυ", proaspit% "νωπfi˜, ÊÚ€ÛÎÔ˜", stipare "ÛÙÂ-Ê¿νÈ" ·ν¿ÔνÙ·È ÛÙÈ˜ ·Ú¯·ÈÔÂλληνÈÎ€˜ λ€¡ÂÈ˜: Ô Ì›‰·˜ "ıηÚ›‰ÈÔν ‰ÈÂÛı›ÔνÙÔυ˜ Îυ¿ÌÔυ˜" Î·Ù¿ ÙÔν £ÂfiÊÚ·ÛÙÔ, Êυλ›· "Â›‰Ô˜ ‰€νÙÚÔυ", πÚfiÛÊ·ÙÔ˜,-Ùη, -ÙÔν "ÊÚ€ÛÎÔ˜, νωπfi˜", ¿Û¯ÂÙÔ ÌÂ ÙÔ ÛηÌÂÚÈνfi "πÚfiÛÊ·ÙÔ˜" (ÙÂλÂυ-Ù·›Ô˜), πÔυ Â›ν·È λfiÈÔ ÛÙÔÈ¯Â›Ô Ùη˜ ÎÔÈν‹˜ ν€·˜ ÂλληνÈÎ‹˜, ÛÙÂÊ¿νÈÔν ÌÂÚωÙ·ÎÈÛÌfi ÙÔυ [ν].

√È Ù€ÛÛÂÚÈ˜ ·υÙ€˜ λ€¡ÂÈ˜ ‰Âν ·π·νÙÔ‡ν (πλην ÙÔυ ÛÙÂÊ¿νÈ(Ôν)) ÛÂ Î·-ν€ν· νÂÔÂλληνÈÎfi È‰›ωÌ·, fiÛÔ Â›ν·È νωÛÙfi, πÚ¿Ì· πÔυ ·πÔ‰ÂÈÎν‡ÂÈ fiÙÈ‰Âν ÌπÔÚÂ› η ∫ÔυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎ‹ ν· ‰·νÂ›ÛÙηÎÂ ·υÙ€˜ ÙÈ˜ λ€¡ÂÈ˜ ·πfi Ù· νÂ-ÔÂλληνÈÎ¿ È‰ÈώÌ·Ù· Î·È ‰È·λ€ÎÙÔυ˜.

∏ ¯Ú‹Ûη Ùη˜ ∫ÔυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎ‹˜ ‹Ù·ν π¿νÙÔÙÂ πÚÔÊÔÚÈÎ‹ Î·È ÌfiνÔ ÛÙ·Ì€Û· ÙÔυ 18Ôυ ·Èών·, Î·Ù¿ Ùην ÂπÔ¯‹ ÙÔυ ¡ÂÔÂλληνÈÎÔ‡ ¢È·ÊωÙÈÛÌÔ‡, ÂÌ-Ê·ν›ζÔνÙ·È Ù· πÚώÙ· Ú·πÙ¿ ÌνηÌÂ›· ÛÙην πÂÚÈÔ¯‹ Ùη˜ ªÔÛ¯fiπÔλη˜ Î·ÈÛÙÈ˜ ÂλληνÈÎ€˜ π·ÚÔÈÎ›Â˜ ÙÔυ Â¡ωÙÂÚÈÎÔ‡ È· Î·ı·Ú¿ ÂÎπ·È‰ÂυÙÈÎÔ‡˜ λfi-Ôυ˜. ∏ πÔλυıÚ‡ληÙη ·υÙ‹ ‚λ·¯Ô‡πÔλη, η ªηÙÚfiπÔλη Ùων ‚λ¿¯ων ÌÂ ÙÔ·ÎÌ·›Ô ÂÌπfiÚÈfi Ùη˜ Î·È Ùην υ„ηλ‹ πνÂυÌ·ÙÈÎ‹ Ùη˜ ‰Ú·ÛÙηÚÈfiÙηÙ·, ·πÔ-ÙÂλÂ› Î€νÙÚÔ ·ÎÙÈνÔ‚Ôλ›·˜ ÙÔυ ÂλληνÈÎÔ‡ πÔλÈÙÈÛÌÔ‡.

6. Τα ονόµατα των Βλάχων

√È µλ¿¯ÔÈ ·πÔÎ·λÔ‡ν ÙÔυ˜ Â·υÙÔ‡˜ ÙÔυ˜ ∞ÚÌíν[ (Armín%), ‰ηλ. Romanus(π‚. ƒωÌ·ν›· = ÙÔ µυζ¿νÙÈÔ), fiπω˜ Ûυν‹ıÈζ·ν ν· ·πÔÎ·λÔ‡ν ƒωÌ·›Ôυ˜,Î·È ÛÙη λ·˚Î‹ λώÛÛ· ƒωÌÈÔ‡˜, ÙÔυ˜ Â·υÙÔ‡˜ ÙÔυ˜ fiλÔÈ ÔÈ υπ‹ÎÔÔÈ ÙÔυ µυ-ζ·νÙÈνÔ‡ ÎÚ¿ÙÔυ˜. ∏ λ€¡η ∞ÚÌíν[ πÚÔ€Ú¯ÂÙ·È ·πfi ÙÔ λ·ÙÈνÈÎfi Âπ›ıÂÙÔ Ro-manus ÌÂ €ν· πÚÔıÂÙÈÎfi ·-, fiπω˜ Ûυνηı›ζÂÙ·È ÛÙη µλ¿¯ÈÎη λώÛÛ·, Î·È‰Âν €¯ÂÈ Î·ÌÈ¿ ÈÛÙÔÚÈÎ‹ Û‡ν‰ÂÛη ÌÂ ÙÔυ˜ fiÚÔυ˜ Romania, RÔman = ƒÔυ-Ì·ν›·, ƒÔυÌ¿νÔ˜, È·Ù› ·υÙÔ› ÔÈ fiÚÔÈ Â›ν·È λfiÈ· Î·Ù·ÛÎÂυ¿ÛÌ·Ù· ÙωνƒÔυÌ¿νων ÙÔυ 19Ôυ ·È., πÔυ ÂπÈ‚λ‹ıηÎ·ν ÌÂÙ¿ Ùην ›‰ÚυÛη ÙÔυ ƒÔυÌ·νÈÎÔ‡ÎÚ¿ÙÔυ˜. ∞ÎfiÌη, È· Ùη λώÛÛ· ÙÔυ˜ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ¯ÚηÛÈÌÔπÔÈÔ‡ν Ùην €Î-ÊÚ·Ûη: ®Ù›n ·ÚÌÈν€®Ùn; "¡€ÚÂÈ˜ µλ¿¯ÈÎ·;", fiπω˜ ‰ηλ·‰‹ λ€ÌÂ "ÔÌÈλÂ›˜ ·-λÈÛÙ›, ÂλληνÈÛÙ›" Î·È Ûπ·νÈfiÙÂÚ· ¯ÚηÛÈÌÔπÔÈÂ›Ù·È Ô fiÚÔ˜ limba Vlah!,armaneasc!, armín! = ‚λ¿¯ÈÎη λώÛÛ·.

∏ λ€¡η "µλ¿¯Ô˜" ‰Â ¯ÚηÛÈÌÔπÔÈÂ›Ù·È ÂÈ‰ÈÎ¿ ·πfi ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜, π·Ú¿ÌfiνÔ ÂπÂÈ‰‹ ÙÔυ˜ ÂπÈ‚λ‹ıηÎÂ ·πfi Ìη µλ¿¯Ôυ˜. ª¿λÈÛÙ· ÛÙ· ·ÛÙÈÎ¿ ‚λ·-¯Ô¯ώÚÈ·, π.¯. ¡υÌÊ·›Ô, "µλ¿¯Ôυ˜" ÔνfiÌ·ζ·ν ÂνÈÎ¿ ÙÔυ˜ ÎÙηνÔÙÚfiÊÔυ˜Ùη˜ ™·Ì·Ú›ν·˜, Ùη˜ ºÔ‡ÚÎ·˜ Î·È ¿λλων ωÚÈών πÔυ ¡ÂÎ·λÔÎ·›ÚÈ·ζ·ν ÛÙ·‚Ôυν¿ ÙÔυ ¡υÌÊ·›Ôυ.

∏ ÂÌÊ¿νÈÛη Ùη˜ ÔνÔÌ·Û›·˜ µλ¿¯Ô˜ ÌÂÙ¿ ÙÔν 10Ô ·È. ÛÙ· ‚υζ·νÙÈν¿ ÎÂ›-


25

ÌÂν· ·πfi πÔλλÔ‡˜ ÂÚÌηνÂ‡ÙηÎÂ Î·È Ûυν‰υ¿ÛÙηÎÂ ÌÂ πÈı·ν‹ Î¿ıÔ‰Ô Ùωνµλ¿¯ων ÙÔν ·Èών· ·υÙfi. ∞υÙfi ‰Âν ÂυÛÙ·ıÂ›, È·Ù› η ÂÌÊ¿νÈÛη ÙÔυ ÔνfiÌ·-ÙÔ˜ µλ¿¯ÔÈ ÙfiÛÔ ·Ú¿ (10Ô˜ ·È.) ‹Ù·ν ÊυÛÈÔλÔÈÎ‹ Î·È ·ν·ÌÂνfiÌÂνη, ·ν·ν·λÔÈÛÙÂ› Î·νÂ›˜ fiÙÈ Ì€¯ÚÈ ÙÔν 6Ô-7Ô ·È. η λ·ÙÈνÈÎ‹ λώÛÛ· ‹Ù·ν Îυ-Ú›·Ú¯η ÛÙÔ µυζ·νÙÈνfi ÎÚ¿ÙÔ˜ ÛÙÔυ˜ ÙÔÌÂ›˜ ÙÔυ ÛÙÚ·ÙÔ‡, Ùη˜ ‰ηÌfiÛÈ·˜ ‰È-Ô›ÎηÛη˜ Î·È ÙÔυ π·λ·ÙÈÔ‡, ÔπfiÙÂ η ÔνÔÌ·Û›· µλ¿¯Ô˜ ÌÂ Ùην €ννÔÈ·λ·ÙÈνfiÊωνÔ˜, ‹Ù·ν Î¿ÙÈ ÎÔÈνfi Î·È νωÛÙfi, ωÚ›˜ ν· πÚÔÎ·λÂ› ÙÔυ˜ ¡€νÔυ˜È· ¡Â¯ωÚÈÛÙ‹ ÔνÔÌ·Û›· Ùων λ·ÙÈνfiÊωνων.

ªÂÙ¿ ÙÔν 6Ô ·È., ÌÂ ÙÔν Â¡ÂλληνÈÛÌfi ÙÔυ µυζ·νÙÈνÔ‡ ÎÚ¿ÙÔυ˜, ÔÈ Ú‹ÛÙÂ˜Ùη˜ λ·ÙÈνÈÎ‹˜ λώÛÛ·˜ ¿Ú¯ÈÛ·ν ν· πÚÔÎ·λÔ‡ν Ùην πÂÚÈ€ÚÂÈ· Ùων ¡€νων,Î·È Ì¿λÈÛÙ· Ùων ™λ¿‚ων, ÔÈ ÔπÔ›ÔÈ πÚώÙÔÈ, fiπω˜ Ê·›νÂÙ·È, π‹Ú·ν ·πfiÙÔυ˜ ¢υÙÈÎÔ‡˜ Ùη λ€¡η "µfiλÎÔÈ" ÌÂ ÙÈ˜ ‰È¿ÊÔÚÂ˜ π·Ú·λλ·€˜ Ùη˜, fiπω˜ ı·‰Ô‡ÌÂ π·Ú·Î¿Ùω, Î·È ¿Ú¯ÈÛ·ν ν· ¡Â¯ωÚ›ζÔυν ÙÔυ˜ λ·ÙÈνfiÊωνÔυ˜ ÌÂ ÙÔfiνÔÌ· µλ¿¯ÔÈ ·πfi ÙÔυ˜ ÂλληνfiÊωνÔυ˜ Ùη˜ ∞υÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜.

∏ ÔνÔÌ·Û›· µλ¿¯ÔÈ ¯ÚηÛÈÌÔπÔÈ‹ıηÎÂ ·πfi ÙÔυ˜ µυζ·νÙÈνÔ‡˜ Î·È ÙÔυ˜λ·Ô‡˜ Ùη˜ µ·λÎ·νÈÎ‹˜ Î·È ÌfiνÔ Ù· ÙÂλÂυÙ·›· ¯ÚfiνÈ· ÔÈ ÂπÈÛÙ‹ÌÔνÂ˜ ‰η-ÌÈÔ‡ÚηÛ·ν ÙÔυ˜ λfiÈÔυ˜ Ù‡πÔυ˜ ∞ÚωÌÔ‡νÔÈ, ∞ÚÔυÌÔ‡νÔÈ, Aroumains, Ma-cedoroumains Î.λπ., πÔυ ‰Âν ÂÎÊÚ¿ζÔυν πÈÛÙ¿ Ùην ·υÙÔνÔÌ·Û›· Ùωνµλ¿¯ων ·λλ¿ ÈÎ·νÔπÔÈÔ‡ν πÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÂÎÂ›νÔυ˜ πÔυ ı€λÔυν ν· Ûυν‰€ÛÔυνÙÔ fiνÔÌ· Ùων µλ¿¯ων ÌÂ ÂÎÂ›ν· Ùων Romains, Romania Î.λπ.

∏ λ€¡η µλ¿¯Ô˜ €¯ÂÈ πÔλ‡ π·λÈ¿ ÈÛÙÔÚ›· Î·È Î·Ù·ω‹. ∏ Ú›ζ· Ùη˜ πÚÔ-€Ú¯ÂÙ·È ·πfi Ùην λ·ÙÈνÈÎ‹ λ€¡η Volcae, Volci, µfiλÎÔÈ, √υfiλÎÔÈ, fiπω˜ ÙηÛυν·νÙÔ‡ÌÂ ÛÙ· ÎÂ›ÌÂν· Ùων ·Ú¯·›ων ∂λλ‹νων ÛυÚ·Ê€ων (π.¯. ™ÙÚ¿-‚ων). ∏ λ€¡η ‰‹λωνÂ €ν· ∫ÂλÙÈÎfi Ê‡λÔ πÔυ ζÔ‡ÛÂ ÛÙη ±·λ·Ù›· Î·È Â›¯Â ÂÎ-Ì¿ıÂÈ Ùη λ·ÙÈνÈÎ‹ λώÛÛ·. √È µfiλÎÔÈ-√υfiλÎÔÈ ‹Ù·ν ÔÈ πÈÔ ÎÔνÙÈνÔ›Â›ÙÔνÂ˜ Ùων ÂÚÌ·νÈÎών Ê‡λων, ÂÔνfi˜ πÔυ ÛυνÂÙ€λÂÛÂ ώÛÙÂ fiλÔυ˜ ÙÔυ˜λ·ÙÈνfiÊωνÔυ˜ ÔÈ ±ÂÚÌ·νÔ› ν· ÙÔυ˜ ·πÔÎ·λÔ‡ν µfiλÎÔυ˜-√υfiλÎÔυ˜, fiπω˜Î·È Ùην λώÛÛ· πÔυ ÌÈλÔ‡Û·ν. ŒÙÛÈ ÙÔ λ·ÙÈνÈÎfi Volci Â¡Âλ›¯ÙηÎÂ ÛÙ· Â›ληÙων ±ÂÚÌ·νών Î·È Ùων ¿λλων ÂÈÙÔνÈÎών λ·ών ÛÂ ‰È¿ÊÔÚÔυ˜ Ù‡πÔυ˜ ÙÔυÔνfiÌ·ÙÔ˜ πÔυ ‰‹λων·ν ÙÔυ˜ λ·ÙÈνfiÊωνÔυ˜. Œ¯ÔυÌÂ ‰ηλ. ÙÔ ÂÚÌ·νÈÎfi Wa-lachen, Welchland. ÕλλωÛÙÂ €ÙÛÈ ÔνÔÌ¿ζÔυν Ùη ‚fiÚÂÈÔ vÙ·λ›· Î·È Ì€ÚÔ˜Ùη˜ ∂λ‚ÂÙ›·˜ ÔÈ ±ÂÚÌ·νÔ›. Õλλ· ÔνfiÌ·Ù· Â›ν·È Ù· Wallis, Wallais, µ·λλfi-νÔÈ, Wales (√υ·λ›·), Welschme Î.λπ., πÔυ Ù· Ûυν·νÙÔ‡ÌÂ ·ÎfiÌη Î·È Û‹ÌÂÚ·ÛÙÈ˜ λώÛÛÂ˜ Ùων ÂυÚωπ·˚Îών λ·ών ÌÂ ·Ú¯ÈÎ‹ ÛηÌ·Û›· λ·ÙÈνfiÊωνÔ˜. ∞πfiÙÔυ˜ ±ÂÚÌ·νÔ‡˜ ÙÔ fiνÔÌ· π€Ú·ÛÂ ÛÙÔυ˜ ™λ¿‚Ôυ˜ ÌÂ ‰È¿ÊÔÚÔυ˜ Ù‡πÔυ˜,fiπω˜ Olahy, Olahi, Valachi, Voloh, Vloh Î·È Âν ÛυνÂ¯Â›· ÙÔ π·›ÚνÔυν ÔÈ‚υζ·νÙÈνÔ›, ·πfi ÙÔυ˜ ÔπÔ›Ôυ˜ Ì·˜ Â›ν·È νωÛÙfi ÌÂ ÙÔν Ù‡πÔ µλ¿¯ÔÈ.

√È µλ¿¯ÔÈ Ùη˜ ∂λλ¿‰·˜ €¯Ôυν Î·È ¿λλ· ÔνfiÌ·Ù· È· Ù· ÔπÔ›· ‰Âν Â›ν·Èπ¿νÙÔÙÂ Â‡ÎÔλÔ ν· νωÚ›ζÔυÌÂ πfiÙÂ, πώ˜ Î·È È·Ù› ÙÔυ˜ ‰fiıηÎ·ν Î·È ÙÈ


26

·ÎÚÈ‚ώ˜ ÛηÌ·›νÔυν. ∫·Ù·Ú¯¿˜ πÚ€πÂÈ ν· πÔ‡ÌÂ fiÙÈ ·πfi ÙÔν 11Ô ·È. ·Ú¯›-ζÂÈ ÙÔ fiνÔÌ· µλ¿¯ÔÈ ν· Ù·υÙ›ζÂÙ·È ÌÂ ÂÎÂ›νÔ ÙÔυ νÔÌ¿‰· ÎÙηνÔÙÚfiÊÔυ Î·ÈÛÙη Ûυν€¯ÂÈ· ÌÂ Ùη ÛηÌ·Û›· ÙÔυ "¯ωÚÈ¿Ùη, ·ÚÔ›ÎÔυ Î·È ·πÔλ›ÙÈÛÙÔυ". ∏Õνν· ∫ÔÌνην‹ Ì·˜ ‰›νÂÈ Ùην πληÚÔÊÔÚ›· fiÙÈ "fiÛÔÈ ÙÔν νÔÌ¿‰· ‚›Ôν Â›-λÔνÙÔ, ÙÔ‡ÙÔυ˜ η ÎÔÈν‹ ‰È¿λÂÎÙÔ˜ Ô›‰Â µλ¿¯Ôυ˜ Î·λÂ›ν". ªÂ ‰Â‡ÙÂÚÔ Ûυν-ıÂÙÈÎfi Ùη λ€¡η µλ¿¯Ô˜ €¯ÔυÌÂ Ù· ÔνfiÌ·Ù· ∫·Ú¿‚λ·¯Ô˜, πÔυ ÛηÌ·›νÂÈ ÙÔν·ÚÔ›ÎÔ ·λλ¿ Î·È ÙÔν Âνν·›Ô, ‰υν·Ùfi µλ¿¯Ô. ∆Ô ªπÔυÚÙζfi‚λ·¯Ô˜ πÂÚÈ-ÎλÂ›ÂÈ Î·È ·υÙfi υπÔÙÈÌηÙÈÎ‹ ÛηÌ·Û›· È· ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜, Âνώ ÌÂÚÈÎÔ› υπÔ-ÛÙηÚ›ζÔυν fiÙÈ ÛηÌ·›νÂÈ ·νıÚώπÔυ˜ πÔυ €λÎÔυν Ùην Î·Ù·ω‹ ÙÔυ˜ ·πfi Ù·∞ÌπÚÔ‡ζÈ· fiÚη Ùη˜ vÙ·λ›·˜. √ fiÚÔ˜ ∫ÔυÙÛfi‚λ·¯Ô˜ ·πfi ÌÂÚÈÎÔ‡˜ ÂÚÌη-νÂ‡ÂÙ·È ω˜ Û‡νıÂÙÔ˜ ·πfi ÙÔ ÙÔυÚÎÈÎfi küçük "ÌÈÎÚfi˜", ‰ηλ. ªÈÎÚfi˜ µλ¿-¯Ô˜ ‹ ·πfi ÙÔ ÂλληνÈÎfi ÎÔυÙÛfi˜ + µλ¿¯Ô˜ ‰ηλ. "·Û‹Ì·νÙÔ˜, ÌÈÎÚfi˜µλ¿¯Ô˜", π‚. Ù· ÂλληνÈÎ¿ ÎÔυÙÛÔπ›νω, ÎÔυÙÛÔπÂÚνώ Î.λπ. ∫·È ÔÈ ‰υÔ ÂÙυ-ÌÔλÔ›Â˜ Â›ν·È Ì€¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ· ÂπÈÛÙηÌÔνÈÎ¿ ·ν·πfi‰ÂÈ¯ÙÂ˜. ∆Ô ÌfiνÔ πÔυ νω-Ú›ζÔυÌÂ Â›ν·È fiÙÈ Ô Ù‡πÔ˜ ∫ÔυÙÛfi‚λ·¯Ô˜ ÂÌÊ·ν›ζÂÙ·È πÔλ‡ π·λÈ¿ ÛÂ€Ú·Ê· ¯ωÚ›˜ υπÔÙÈÌηÙÈÎ‹ ÛηÌ·Û›·. ªÂÚÈÎÔ› µλ¿¯ÔÈ ·ÚνÔ‡νÙ·È ·υÙfi ÙÔfiνÔÌ· Î·È πÔλλÔ› ¿λλÔÈ ÙÔ πÚÔÙÈÌÔ‡ν, È·Ù› Ô fiÚÔ˜ ·υÙfi˜ ‰ηλώνÂÈ ÙÔ ¿ÙÔÌÔÂÎÂ›νÔ πÔυ ÌÈλ¿ÂÈ Ùην µλ¿¯ÈÎη λώÛÛ· Î·È fi¯È ÙÔν Î¿ıÂ ÎÙηνÔÙÚfiÊÔ Î·ÈπÚÔ‚·Ù¿Úη πÔυ ÌπÔÚÂ› ν· Â›ν·È ™·Ú·Î·ÙÛ¿νÔ˜ ‹ ÔπÔÈÔÛ‰‹πÔÙÂ ¿λλÔ˜.∞ÎfiÌη Ô fiÚÔ˜ ∫ÔυÙÛfi‚λ·¯Ô˜ ‰È·ÛÙ€λλÂÙ·È ·πfi Ù· ¿λλ· ÔνfiÌ·Ù· πÔυ Êω-νηÙÈÎ¿ πληÛÈ¿ζÔυν πÚÔ˜ ÙÔ fiνÔÌ· ƒÔυÌ¿νÔ˜, ÂÔνfi˜ πÔυ πÚÔÎ·λÂ› Û‡-¯υÛη, È‰›ω˜ ÛÙÔυ˜ ¡€νÔυ˜, Ìη ŒλληνÂ˜ ÂπÈÛÙ‹ÌÔνÂ˜ ‹ Î·È ÛÙÔυ˜ ·πλÔ‡˜·νıÚώπÔυ˜. ∆€λÔ˜ υπ¿Ú¯Ôυν Î·È Ù· ÔνfiÌ·Ù· ∞ÚÔυÌÔ‡νÔÈ, ∞ÚωÌÔ‡νÔÈ, πÔυÂ›ν·È λfiÈ· Î·Ù·ÛÎÂυ¿ÛÌ·Ù· Î·È fi¯È ·ÚÂÛÙ¿ ÛÂ πÔλλÔ‡˜ µλ¿¯Ôυ˜. ∆€λÔ˜Ù· ÙÂλÂυÙ·›· ¯ÚfiνÈ· ÎυÎλÔÊÔÚÂ› Î·È Ô (νÂÔλÔÈÛÌfi˜) Ù‡πÔ˜ ∞ÚÌ¿νÔÈ.

µλ¿¯Ôυ˜, fiÌω˜, ÂÎÙfi˜ ÙÔυ ÂλληνÈÎÔ‡ ¯ώÚÔυ, Ûυν·νÙÔ‡ÌÂ Î·È ÛÂ ¿λλÂ˜‚·λÎ·νÈÎ€˜ ¯ώÚÂ˜, fiπω˜ ∞λ‚·ν›·, πÚώην ±ÈÔυÎÔÛλ·‚›· Î·È µÔυλ·Ú›·.¶ÔλλÔ› πÚÔÛπ¿ıηÛ·ν È· πÔλÈÙÈÎÔ‡˜ Î·È πÚÔπ··ν‰ÈÛÙÈÎÔ‡˜ λfiÔυ˜, Î·ÈπÚÔÛπ·ıÔ‡ν ·ÎfiÌη Î·È Û‹ÌÂÚ·, ν· ÂπÈ‚¿λÔυν Ùην ¿πÔ„η fiÙÈ fiÛÔÈ ÌÈλÔ‡νµλ¿¯ÈÎ· ÛÙη ‚·λÎ·νÈÎ‹ ¯ÂÚÛfiνηÛÔ ·πÔÙÂλÔ‡ν ÌÈ· ÂνÈ·›· Î·È ¡Â¯ωÚÈÛÙ‹ÂıνÔλÔÈÎ‹ ÂνfiÙηÙ·. ∆Ô ÌfiνÔ ÂπÈ¯Â›ÚηÌ· πÔυ πÚÔ‚¿λλÔυν ÔÈ υπÔÛÙηÚÈ¯Ù€˜·υÙ‹˜ Ùη˜ ¿πÔ„η˜ Â›ν·È η λωÛÛÈÎ‹ Ûυ€νÂÈ· πÔυ υπ¿Ú¯ÂÈ ÌÂÙ·¡‡ Ùωνµλ¿¯ων Ùη˜ µ·λÎ·νÈÎ‹˜. ∆fiÙÂ fiÌω˜ Î¿ıÂ ÔÌ¿‰· Ùη˜ µ·λÎ·νÈÎ‹˜ πÔυ ÌÈ-λ¿ÂÈ €ν· λ·ÙÈνÔÂν€˜ È‰›ωÌ· ı· πÚ€πÂÈ ν· ıÂωÚηıÂ› ‚λ¿¯ÈÎη, fiπω˜ π.¯. ÔÈ¢·λÌ·ÙÔ›.

∂›ν·È νωÛÙfi fiÙÈ η Î·Ù¿ÎÙηÛη Ùη˜ µ·λÎ·νÈÎ‹˜ ·πfi ÙÔυ˜ ƒωÌ·›Ôυ˜ Î·Èη ÂπÈ‚Ôλ‹ Ùη˜ λ·ÙÈνÈÎ‹˜ λώÛÛ·˜ Û’ €ν· ÌÂ¿λÔ ÙÌ‹Ì· Ùη˜ ÃÂÚÛÔν‹ÛÔυ‹Ù·ν πÔλÈÙÈÎ‹ πÔυ ÛÙfi¯ÂυÂ ÛÙην ÂÎλ·Ù›νÈÛη Ùων Î·Ù·ÎÙηÌ€νων πÂÚÈÔ¯ών.∂πÈπλ€Ôν Â›ν·È νωÛÙfi fiÙÈ ÙÔ ƒωÌ·˚Îfi ÎÚ¿ÙÔ˜ ‹Ù·ν πÔλυÂıνÈÎfi, ‰ηλ. Â›¯ÂπÔλÈÙÈÎ‹ ÔÌÔÈÔ€νÂÈ· ·λλ¿ fi¯È Î·È ÂıνÔλÔÈÎ‹. Όπω˜ ‰È¿ÊÔÚÂ˜ νÂÔλ·ÙÈνÈ-


27

Î€˜ λώÛÛÂ˜ (vÛπ·νÈÎ‹, ¶ÔÚÙÔ·λÈÎ‹) ÂπÈ‚λ‹ıηÎ·ν ÛÂ Èı·ÂνÂ›˜ πληıυ-ÛÌÔ‡˜ Ùη˜ νfiÙÈ·˜ ∞ÌÂÚÈÎ‹˜ πÔυ ÂıνÔλÔÈÎ¿ Â›ν·È ¿Û¯ÂÙÔÈ ÌÂ ÙÔυ˜ λ·ÙÈνfi-ÊωνÔυ˜ ·πÔ›ÎÔυ˜, €ÙÛÈ Î·È ÛÙη µ·λÎ·νÈÎ‹ η υÈÔı€ÙηÛη Ùη˜ λ·ÙÈνÈÎ‹˜λώÛÛ·˜ ‰Â Û‹Ì·ÈνÂ Î·È ÂıνÔλÔÈÎ‹ ·ÊÔÌÔ›ωÛη ·πfi ÙÔυ˜ ƒωÌ·›Ôυ˜, ÔÈ πÂ-ÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ Ì¿λÈÛÙ· πÔυ υπηÚÂÙÔ‡Û·ν ÛÙην µ·λÎ·νÈÎ‹ ‰Âν Â›¯·ν Î·ν λ·-ÙÈνÈÎfi ·›Ì·.

ŒÙÛÈ Â›ν·È ·‰È·νfiηÙÔ Î·È ÈÛÙÔÚÈÎ¿ ·π·Ú¿‰ÂÎÙÔ ν· ÈÛ¯υÚÈÛÙÔ‡ÌÂ fiÙÈfiÛÔÈ ÌÈλÔ‡ν €ν· λ·ÙÈνÔÂν€˜ È‰›ωÌ· ÛÙη µ·λÎ·νÈÎ‹ Â›ν·È Î·È ÂıνÔλÔÈÎ¿ÛυÂνÂ›˜ ÌÂÙ·¡‡ ÙÔυ˜. ∆fiÙÂ ÔÈ vÛÙÚÔÚÔυÌ¿νÔÈ Ùη˜ ‚fiÚÂÈ·˜ ±ÈÔυÎÔÛλ·-‚›·˜, ÔÈ ÚωÌ·νfiÊωνÔÈ ¢·λÌ·ÙÔ›, ÔÈ µλ¿¯ÔÈ Ùη˜ ∂λλ¿‰·˜, Ùη˜ ∞λ‚·ν›·˜,Ùη˜ µÔυλ·Ú›·˜ Î·È ÔÈ µλ¿¯ÔÈ Ùων ªÔλÂνών ı· πÚ€πÂÈ ÂıνÔλÔÈÎ¿ ν·Â›ν·È ÛυÂνÂ›˜ ÌÂÙ·¡‡ ÙÔυ˜, ¿πÔ„η fi¯È ÌfiνÔ ·νÙÈÂπÈÛÙηÌÔνÈÎ‹ ·λλ¿ Î·Èπ·Ú·νÔ˚Î‹ È· fiÛÔυ˜ νωÚ›ζÔυν µ·λÎ·νÈÎ‹ ÈÛÙÔÚ›·. ¶·Úfiλ· ·υÙ¿ ÔÈ ‰È¿-ÊÔÚÂ˜ πÔλÈÙÈÎ€˜ πÚÔπ·¿ν‰Â˜ ·νÙ› ν· ÛÂ‚·ÛÙÔ‡ν Ù· ‰ÈÎ·ÈώÌ·Ù· Ùων ‰È·-ÊfiÚων λ·ÙÈνfiÊωνων ‰›λωÛÛων πληıυÛÌών Ùη˜ µ·λÎ·νÈÎ‹˜ ÃÂÚÛÔν‹ÛÔυÎ·È ν· ÙÔυ˜ ·Ê‹ÛÔυν ν· ζ‹ÛÔυν Î·È ν· ·ν·πÙυ¯ıÔ‡ν Û‡ÌÊων· ÌÂ Ùην ·υ-Ùfi¯ıÔνη Î·Ù·ω‹ ÙÔυ˜, ÙÔν ηÂν‹ πÔλÈÙÈÛÌfi Î·È ÙÔ ÊυÛÈÎfi ÙÔυ˜ πÂÚÈ-‚¿λλÔν, ÌÂ Î‡ÚÈÔ ÂπÈ¯Â›ÚηÌ· Ùη λωÛÛÈÎ‹ Ûυ€νÂÈ· πÚÔÛπ·ıÔ‡ν ν·Û¯ηÌ·Ù›ÛÔυν ÚÔυÌ·νfiÊωνη ÂıνÔλÔÈÎ‹ ÎÔÈνfiÙηÙ·, ÂÔνfi˜ πÔυ ı· ÂπÈ-ÙÚ€„ÂÈ Î·λ‡ÙÂÚη ÂÎÌÂÙ¿λλÂυÛη fiλων Ùων λ·ÙÈνfiÊωνων Î·È ÔÎω‰€ÛÙÂÚÔυλÈÎfi È· Ùην πÚÔ‚Ôλ‹ πÈ€ÛÂων πÚÔ˜ ÙÈ˜ ÂπÈıυÌηÙ€˜ Î·ÙÂυı‡νÛÂÈ˜.

ŒÙÛÈ Û‹ÌÂÚ·, ÌÔλÔνfiÙÈ fiλÔÈ νωÚ›ζÔυÌÂ fiÙÈ η λωÛÛÈÎ‹ Ûυ€νÂÈ· ‰Âν·πÔÙÂλÂ› ·πÔ‰ÂÈÎÙÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô Î·È ÂıνÔλÔÈÎ‹˜ Ûυ€νÂÈ·˜, (π‚. ÙÔυ˜ ªÂ-¡ÈÎ·νÔ‡˜ πÔυ ω˜ ÈÛπ·νfiÊωνÔÈ ÌÈÛÔ‡ν πÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·π’ fiλÔυ˜ ÙÔυ˜ vÛπ·-νÔ‡˜), ÔÈ ‰È¿ÊÔÚÂ˜ πÚÔπ·¿ν‰Â˜ ÛυνÂ¯›ζÔυν, ÌÂ ÙÈ˜ πÂπ·λ·ÈωÌ€νÂ˜ ·λλ¿πÚÔÛÈÙ€˜ ÛÙην ·πλÔ˚Î‹ λÔÈÎ‹ ıÂωÚ›Â˜, ν· ÂπÈζηÙÔ‡ν ν· ·υ¡‹ÛÔυν ÙÔν·ÚÈıÌfi Ùων λ·ÙÈνÔÊώνων Î·È, Î·Ù¿ Ûυν€πÂÈ·, η ÂπÈÚÚÔ‹ ÙÔυ˜ ν· ›νÂÈ Âυ-Ú‡ÙÂÚη.

∞π’ fiλ· ·υÙ¿ πÚÔÎ‡πÙÂÈ fiÙÈ, Âνώ ÛÙη µ·λÎ·νÈÎ‹ €¯ÔυÌÂ πÔλλ€˜ ÔÌ¿‰Â˜‰›λωÛÛων λ·ÙÈνfiÊωνων, ÌÂ Î·ν€ν· ÙÚfiπÔ ·υÙ€˜ ÔÈ ÔÌ¿‰Â˜ ‰Âν Ûυν‰€Ôν-Ù·È ÌÂÙ·¡‡ ÙÔυ˜ ÌÂ ÂıνÔλÔÈÎ‹ Ûυ€νÂÈ·, ·λλ¿ fiλÔÈ Â›ν·È ηÂνÂ›˜ πληıυ-ÛÌÔ› πÔυ €Èν·ν ‰›λωÛÛÔÈ Î·È υÈÔı€ÙηÛ·ν Ùην λ·ÙÈνÈÎ‹ λώÛÛ·.

ŒÙÛÈ ÛÙη ¯ÂÚÛfiνηÛÔ Ùη˜ vÛÙÚ›·˜ Ûυν·νÙÔ‡ÌÂ ÙÔυ˜ vÛÙÚÔÚÔυÌ¿νÔυ˜(λfiÈ· ÔνÔÌ·Û›·) νωÛÙÔ‡˜ ω˜ Cici (∆Û›ÙÛÔÈ) ‹ Ciri-biri. ¶ÈÔ Î¿Ùω ÙÔυ˜ªÔÚλ¿ÎÔυ˜ ‹ ª·υÚfi‚λ·¯Ôυ˜, ∆Û›νÙÛ·ÚÔυ˜ Î.λπ. ™Ùην ∞λ‚·ν›· υπ¿Ú¯ÔυνÔÈ ºÚ·Û·ÚÈώÙÂ˜ µλ¿¯ÔÈ (·πfi Ùην πÂÚÈÔ¯‹ ºÚ¿Û·ÚÈ) νωÛÙÔ› Î·È ω˜ ∞Ú-‚·νÈÙfi‚λ·¯ÔÈ, ÔÈ πÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ·πfi ÙÔυ˜ ÔπÔ›Ôυ˜ Â›ν·È ∂λληνfi‚λ·¯ÔÈ ‚Ô-ÚÂÈÔηπÂÈÚώÙÂ˜ πÔυ Î·Ù¿ Î·ÈÚÔ‡˜, λfiω Ùων ÈÛÙÔÚÈÎών ÛυνıηÎώνÂÎ·ı›ÛÙ·νÙ·È ÛÙÔν ÂλληνÈÎfi ¯ώÚÔ. ∆Ô ›‰ÈÔ ÈÛ¯‡ÂÈ Î·È È· ÙÔ ÔÌfiÛπÔν‰ÔÎÚ¿ÙÔ˜ Ùων ™ÎÔπ›ων, fiπÔυ Ûυν·νÙÔ‡ÌÂ µλ¿¯Ôυ˜ πÔυ πÚÔ€Ú¯ÔνÙ·È ·πfi Ùην


28

ªÔÛ¯fiπÔλη Î·È Ù· ‡Úω ¯ωÚÈ¿, ¡ÈÎÔλ›ÙÛ·, §ÈνÔÙfiπÈ, ™›πÈÛ¯· Î.λπ.∞ÎfiÌη, €ν· ÙÌ‹Ì· Ùων µλ¿¯ων Ùων ™ÎÔπ›ων ·πÔÙÂλÔ‡ν ÙÔυ˜ ·Ú¯·ÈfiÙÂ-ÚÔυ˜ Î¿ÙÔÈÎÔυ˜ Ùη˜ πÂÚÈÔ¯‹˜, fiπω˜ πÚÔÎ‡πÙÂÈ ·πfi ÙÈ˜ Ì·ÚÙυÚ›Â˜ ‚υζ·ν-ÙÈνών È· µλ¿¯Ôυ˜ ÛÙην πÂÚÈÔ¯‹ Ùων ¶ÚÂÛπών Î·È Ùη˜ Õνω ª·ÎÂ‰Ôν›·˜.

7. Θρησκεία

Œν· ·πfi Ù· ıÂÌÂλÈώ‰η ÛυÛÙ·ÙÈÎ¿ ÙÔυ πνÂυÌ·ÙÈÎÔ‡ ‚›Ôυ Ùων µλ¿¯ων Â›ν·Èη √Úıfi‰Ô¡η π›ÛÙη Î·È η Ù‹ÚηÛη Ùη˜ ÂλληνÔ‚υζ·νÙÈν‹˜ π·Ú¿‰ÔÛη˜. ¶¿ν-ÙÔÙÂ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ÙÂλÔ‡Û·ν Ùην £Â›· §ÂÈÙÔυÚ›· Û‡ÌÊων· ÌÂ ÙÔ ‚υζ·νÙÈνfiÙυπÈÎfi Î·È ÛÙη λώÛÛ· Ùη˜ √Úıfi‰Ô¡η˜ ∂ÎÎληÛ›·˜. √υ‰€πÔÙÂ πÚÈν ·πfiÙην ÂÌÊ¿νÈÛη Ùη˜ ƒÔυÌ·νÈÎ‹˜ πÚÔπ·¿ν‰·˜ ‰Âν ·ÎÔ‡ÛÙηÎÂ ÙÔ ∂υ·€λÈÔ‹ Ô ∞πfiÛÙÔλÔ˜ ÛÙη ‚λ¿¯ÈÎη λώÛÛ·. √υ‰€πÔÙÂ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ, fiÙ·ν €Èν·ν·πfiπÂÈÚÂ˜ È· Ùην Î·ıÈ€ÚωÛη Ùη˜ ‚λ¿¯ÈÎη˜ λώÛÛ·˜ ÛÙη λÂÈÙÔυÚ›·, €ÌÂÈ-ν·ν ¿πÚ·ÎÙÔÈ. ∞νÙ›ıÂÙ· ·νÙ€‰Ú·Û·ν ÛÙην Î·Ù¿ÚηÛη Ùη˜ π·Ú¿‰ÔÛη˜ Î·ÈÂÎ‰›ω¡·ν fiÛÔυ˜ ·πÔπÂÈÚ¿ıηÎ·ν ν· ‚Â‚ηλώÛÔυν Ùην £Â›· §ÂÈÙÔυÚ›· ÌÂπÚÔπ··ν‰ÈÛÙÈÎ€˜ πÚÔı€ÛÂÈ˜ Î·È Âν€ÚÂÈÂ˜.

∏ Î›νηÛη È· Ùην ¿λωÛη Ùη˜ ıÚηÛÎÂυÙÈÎ‹˜ ÛυνÂ›‰ηÛη˜ Ùων µλ¿¯ων ·Ú-¯›ζÂÈ ÂπÈÛ‹Ìω˜, fiÙ·ν ÙÔ 1881 ÔÌ¿‰· µλ¿¯ων, ‰‹ıÂν ·νÙÈπÚÔÛώπων, υπÔ-‚¿λλÂÈ υπfiÌνηÌ· πÚÔ˜ ÙÔυ˜ πÚ€Û‚ÂÈ˜ Ùων ªÂ¿λων ¢υν¿ÌÂων Î·È ζηÙ¿ÂÈÙην ›‰ÚυÛη ∂πÈÛÎÔπ‹˜ µλ¿¯ων ÌÂ πÈı·ν‹ €‰Ú·, ·Ú¯ÈÎ¿, ÙÔ ªÔν·ÛÙ‹ÚÈ Î·ÈπÈı·νfiν Î·È Ùην ∫ωνÛÙ·νÙÈνÔ‡πÔλη. ∏ Âν€ÚÂÈ· ·υÙ‹ Ùη˜ πÚÔπ·¿ν‰·˜ÛÙfi¯ÂυÂ ÛÂ ·ÎfiÌη ÌÂ·λ‡ÙÂÚη ÂπÈÙυ¯›· Ùων ÛÎÔπών Ùη˜, È·Ù› ·πÂυı‡νÂ-Ù·È ÛÂ Âυ·›ÛıηÙÂ˜ πÂÚÈÔ¯€˜ Ùη˜ ·νıÚώπÈνη˜ „υ¯‹˜. ŒÈνÂ ÌÂ¿λÔ˜ ·ώ-ν·˜ ν· Â¡ÂυÚÂıÂ› Î·Ù¿λληλÔ πÚfiÛωπÔ È· Ùη ı€Ûη ÙÔυ ÂπÈÛÎfiπÔυ. ¶·ÚfiλÂ˜ÙÈ˜ πÚÔÛπ¿ıÂÈÂ˜ ‰Âν ‚Ú€ıηÎÂ Î·νÂ›˜ µλ¿¯Ô˜ ÈÂÚωÌ€νÔ˜ ν· ‰Â¯ÙÂ› ÙÔ·¡›ωÌ· ·υÙfi, Âνώ η ·νÙ›‰Ú·Ûη ÙÔυ √ÈÎÔυÌÂνÈÎÔ‡ ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ôυ ‹Ù·ν ÛÊÔ-‰Ú‹. ª¿λÈÛÙ· η υπfiıÂÛη ·υÙ‹ €ÊÂÚÂ Î·È ÙÔ ¿‰Ô¡Ô Ù€λÔ˜ ÙÔυ ∞πfiÛÙÔλÔυª·Ú·Ú›Ùη, Ô ÔπÔ›Ô˜ ‹Ù·ν ÛÂ ÛυνÂννfiηÛη ÌÂ ÙÔυ˜ Î·ıÔλÈÎÔ‡˜ ÙÔυ ªÔν·-ÛÙηÚ›Ôυ Î·È ÙÔν πÂÚÈ‚fiηÙÔ Î·ıÔλÈÎfi ÈÂÚ€· Faveyrial, πÔυ υπÔÛÙηÚÈζfiÙ·ν·πfi Ùην ∞υÛÙÚÔÔυ·Ú›·. ΌÙ·ν ·υÙfi €ÈνÂ ·νÙÈληπÙfi ·πfi ÙÔυ˜ ƒÔυÌ¿-νÔυ˜, ·πÔπ€ÌÊıηÎÂ Ô ∞. ª·Ú·Ú›Ùη˜ Î·È ·πfi ÙfiÙÂ ¯¿νÔνÙ·È Ù· ›¯νη ÙÔυ.

∫·È ÛÙη ÛηÌÂÚÈν‹ ÂπÔ¯‹ µλ¿¯ÔÈ, ÔÈ λÂfiÌÂνÔÈ Ùη˜ ‰È·ÛπÔÚ¿˜, πÔυ Î·-ÙÔÈÎÔ‡ν ÛÂ ÂυÚωπ·˚Î€˜ ¯ώÚÂ˜ Î·È ÛÙην ∞ÌÂÚÈÎ‹, ÔÈ πÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ Ìη Âλ-ληνÈÎ‹˜ Î·Ù·ω‹˜, πÚÔÛπ·ıÔ‡ν ÌÂ πÚfiÛ¯ηÌ· Ùην Ô‰η›· Ùη˜ ∂υÚωπ·˚Î‹˜ŒνωÛη˜ È· ÙÈ˜ ÔλÈfiÙÂÚÔ ÔÌÈλÔ‡ÌÂνÂ˜ λώÛÛÂ˜, ν· Âπ·ν·ı€ÛÔυν ÙÔ ı€Ì·Ùη˜ ÂÎÎληÛÈ·ÛÙÈÎ‹˜ λώÛÛ·˜. ª¿λÈÛÙ· ÛÂ π·λÈfiÙÂÚη €ÎıÂÛη ÙÔυ Ú·ÊÂ›ÔυÈ· ÙÈ˜ ÔλÈfiÙÂÚÔ ÔÌÈλÔ‡ÌÂνÂ˜ λώÛÛÂ˜ (EBLUL) ‰È·‚¿ζÔυÌÂ ·νÙÈÊ·ÙÈÎ¿πÚ¿Ì·Ù·, ÂÔνfi˜ πÔυ ·πÔ‰ÂÈÎν‡ÂÈ fiÙÈ ÛÙÔυ˜ ÎfiλπÔυ˜ Ùη˜ ∂υÚωπ·˚Î‹˜


29

ŒνωÛη˜ Î·È ÙÔυ Âν λfiω ±Ú·ÊÂ›Ôυ λÂÈÙÔυÚÔ‡ν ÔÌ¿‰Â˜ ÛÎÔÙÂÈν€˜ πÔυ·Ì·υÚώνÔυν ÙÈ˜ ÛωÛÙ€˜ πÚÔı€ÛÂÈ˜ Ùη˜ ∂υÚωπ·˚Î‹˜ ŒνωÛη˜.

ŒÙÛÈ Â›ν·È νωÛÙfi fiÙÈ ÔÈ ∞λ‚·νfiÊωνÔÈ Ùη˜ vÙ·λ›·˜, √υν›ÙÂ˜ Î·ıÔλÈÎÔ›ÛÙÔ ıÚ‹ÛÎÂυÌ· ·λλ¿ πÚώην √Úıfi‰Ô¡ÔÈ Î·È ‚È·›ω˜ ·λλ·¡ÔπÈÛÙ‹Û·νÙÂ˜,Âνώ €Êυ·ν ·πfi Ùην ∂λλ¿‰· πÚÈν ·πfi ·ÈώνÂ˜ Î·È ÌÂÙ·ν¿ÛÙÂυÛ·ν ÛÙηννfiÙÈ· vÙ·λ›· Î·È ™ÈÎÂλ›· (Piana degli Albanesi), Â¡·ÎÔλÔυıÔ‡ν ν· ÙÂλÔ‡νÛÙÈ˜ ÂÎÎληÛ›Â˜ ÙÔυ˜ Ùη £Â›· §ÂÈÙÔυÚ›· Û‡ÌÊων· ÌÂ ÙÔ ÙυπÈÎfi Ùη˜ Âλλη-νÔ‚υζ·νÙÈν‹˜ π·Ú¿‰ÔÛη˜ (rito bizantino) Î·È ÛÙην ÂλληνÈÎ‹ λώÛÛ·. ¢Âν‰€¯ÔνÙ·È, ÌÂÙ¿ ÙfiÛÔυ˜ ·ÈώνÂ˜, ν· ÙÂλÂ›Ù·È η λÂÈÙÔυÚ›· Ô‡ÙÂ ÛÙ· ÈÙ·λÈÎ¿,Ô‡ÙÂ ÛÙ· ·λ‚·νÈÎ¿, È·Ù› Â›ν·È ¿ÚÚηÎÙ· Ûυν‰Â‰ÂÌ€νÔÈ ÌÂ Ùην ÔÚıfi‰Ô¡η ‚υ-ζ·νÙÈν‹ π·Ú¿‰ÔÛη Î·È Ùην ÂλληνÈÎ‹ λώÛÛ· Ùη˜ £Â›·˜ §ÂÈÙÔυÚ›·˜.

∂νÙÔ‡ÙÔÈ˜, Î·Ù¿ π·Ú¿‰Ô¡Ô ÙÚfiπÔ, ∞λ‚·νfiÊωνÔ˜ ÈÂÚ€·˜ πÔυ Âν‰È·Ê€-ÚÂÙ·È È· ÙÈ˜ ÌÂÈÔνÔÙÈÎ€˜ λώÛÛÂ˜ Î·È λÂÈÙÔυÚÂ› ÛÙ· ÂλληνÈÎ¿, ÛυνυπÔ-Ú¿ÊÂÈ Ì·νÈÊ€ÛÙ· Î·È ÂÎı€ÛÂÈ˜ πÔυ υπÔÛÙηÚ›ζÔυν fiÙÈ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ πÚ€πÂÈ ν·ÙÂλÔ‡ν Ùην £Â›· §ÂÈÙÔυÚ›· ÛÙ· µλ¿¯ÈÎ·. ŒÙÛÈ ·υÙfi˜ πÔυ ÙηÚÂ› Ùην π·-Ú¿‰ÔÛη ζηÙ¿ÂÈ ·πfi ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ ν· Î·Ù·λ‡ÛÔυν Ùην ‰ÈÎ‹ ÙÔυ˜ π·Ú¿‰ÔÛηÎ·È ν· ·λλ¿¡Ôυν Ùη λώÛÛ· Ùη˜ §ÂÈÙÔυÚ›·˜, Âνώ Ô ›‰ÈÔ˜ Ùην ¯ÚηÛÈÌÔ-πÔÈÂ› ÛÙÔυ˜ ∞λ‚·νfiÊωνÔυ˜ Ùη˜ vÙ·λ›·˜.

ΌπÔÈÔ˜ ‰Âν Û€‚ÂÙ·È Î·È ·πÔπÂÈÚ¿Ù·È ν· Î·Ù·λ‡ÛÂÈ ÙÈ˜ π·Ú·‰fiÛÂÈ˜ Âνfi˜λ·Ô‡, ·υÙfi˜ ·πÔ‰ÂÈÎν‡ÂÙ·È πÔλ€ÌÈÔ˜ Î·È Â¯ıÚfi˜ ·υÙÔ‡ ÙÔυ λ·Ô‡.

8. Η πολιτική πλευρά του Κουτσοβλαχικού ζητήµατος

∏ ·π·Ú¯‹ Ùη˜ π·Ú·ÎÌ‹˜ ÙÔυ ‚λ¿¯ÈÎÔυ ÛÙÔÈ¯Â›Ôυ Ùη˜ ∂λλ¿‰·˜ Î·È Ùη˜ ÛυÚ-Ú›ÎνωÛη˜ Ùη˜ µλ¿¯ÈÎη˜ λώÛÛ·˜ υπ‹Ú¡Â η ÚÔυÌ·νÈÎ‹ πÚÔπ·¿ν‰·, fiπω˜ı· Â¡η‹ÛÔυÌÂ λÂπÙÔÌÂÚ€ÛÙÂÚ· π·Ú·Î¿Ùω. ∏ ÈÛÙÔÚ›· Ùη˜ €ν·Ú¡η˜ Ùη˜ÚÔυÌ·νÈÎ‹˜ πÚÔπ·¿ν‰·˜ Î·È Ùη˜ ‰ηÌÈÔυÚ›·˜ πÔλÈÙÈÎÔ‡ ζηÙ‹Ì·ÙÔ˜ €¯ÂÈω˜ Â¡‹˜. ¢υÔ ƒÔυÌ¿νÔÈ ‰È·νÔ‡ÌÂνÔÈ, Ô ∂λ›·νÙÂ ƒ·νÙÔυλ€ÛÎÔυ Î·È Ô ¢η-Ì‹ÙÚη ªπÔλÈνÙÈνÂ¿νÔυ, Î¿νÔυν €ν· Ù·¡›‰È, ¯ωÚ›˜ Ùην υπÔÎ›νηÛη Î·νÂνfi˜fiπω˜ υπÔÛÙηÚ›¯ÙηÎÂ, ÛÙην ∆ÔυÚÎÔÎÚ·ÙÔ‡ÌÂνη ª·ÎÂ‰Ôν›· ÙÔ 1853. ∂ÎÂ›Î·Ù¿ Ùην ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔυ Ù·¡È‰ÈÔ‡ ÙÔυ˜ ·ν·Î·λ‡πÙÔυν €ν· ÔÌfiλωÛÛÔ Î·È"ÔÌÔ·›Ì·ÙÔ" λ·fi, πÔυ Ì€¯ÚÈ ÙfiÙÂ ‹Ù·ν ¿νωÛÙÔ˜ ÛÙÔυ˜ ƒÔυÌ¿νÔυ˜. ªÂÙ¿Ùην ÂπÈÛÙÚÔÊ‹ ÙÔυ˜ ÛÙη ƒÔυÌ·ν›· ·Ú¯›ζÔυν ÌÈ· π‡ÚÈνη ·ÚıÚÔÚ·Ê›·, πÚfi-ÛÊÔÚη ÙfiÛÔ πÚÔ˜ ÙÔ Âπ›ÛηÌÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ Î·È ÛÙÔν ÂπÈÛÙηÌÔνÈÎfi ÎfiÛÌÔ fiÛÔÎ·È πÚÔ˜ ÙÔυ˜ ·πλÔ˚ÎÔ‡˜ ·νıÚώπÔυ˜. ∑ηÙÔ‡ν ν· ‚Ôηı‹ÛÂÈ Ô ÚÔυÌ·νÈÎfi˜λ·fi˜ ÙÔυ˜ "·λ‡ÙÚωÙÔυ˜" ·‰ÂλÊÔ‡˜ Ùη˜ ª·ÎÂ‰Ôν›·˜. ±È· ÙÔ ÛÎÔπfi ·υÙfiÎ·Ù·Ú¯¿˜ È‰Ú‡ÂÙ·È η "∞λ‚·νÈÎ‹ ∂Ù·ÈÚÂ›·" Î·È ·ÚfiÙÂÚ· ÙÔ "ª·ÎÂ‰ÔνÔ-ÚÔυÌ·νÈÎfi ∫ÔÌÈÙ¿ÙÔ" ÙÔ ÔπÔ›Ô ·ν€λ·‚Â ‰Ú¿Ûη ÛÂ πÚ·ÎÙÈÎ¿ ζηÙ‹Ì·Ù· ‰È·-ı€ÙÔνÙ·˜ ¿ÊıÔνÔ ¯Ú‹Ì·, πÔυ Âν Ì€ÚÂÈ ·νÙλ‹ıηÎÂ ·πfi ÙÔυ˜ ŒλληνÂ˜ Ùη˜


30

ƒÔυÌ·ν›·˜ Î·È ·πfi Ùην πÂÚÈÔυÛ›· Ùων vÂÚών ªÔνών ÙÔυ Õıω. ∆· λÂfiÌÂν·ÙÔυ ªπÔλÈνÙÈνÂ¿νÔυ πÂÚ› ‰‹ıÂν Ùυ¯·›·˜ ·ν·Î¿λυ„η˜ Ùων µλ¿¯ων Ùη˜ ª·-ÎÂ‰Ôν›·˜ Âλ€¯ÔνÙ·È „Âυ‰‹, È·Ù› Â›ν·È ÊυÛÈÎfi ν· ‰ÈÂÚωÙ¿Ù·È Î·νÂ›˜ ·νÂ›ν·È ‰υν·Ùfiν ν· Ìη νώÚÈζ·ν ÙÈ˜ ¯ÈλÈ¿‰Â˜ Ùων µλ¿¯ων πÔυ ÌÂÙ·ν¿ÛÙÂυ-Û·ν ÛÙην ∞ν·ÙÔλÈÎ‹ ∂υÚώπη Î·È ÛÙη ƒÔυÌ·ν›· Î·È ν· Ìη ÙÔυ˜ πÚÔÎ¿λÂÛÂÙην πÂÚÈ€ÚÂÈ· η λώÛÛ· ÙÔυ˜. ∆fiÛÔÈ πλÔ‡ÛÈÔÈ Î·È νωÛÙÔ› ªÔÛ¯ÔπÔλ›ÙÂ˜ÙÔ‡˜ ‹Ù·ν ¿νωÛÙÔÈ ‹ ‰Âν νώÚÈζ·ν ÙÔν ªπÔÈ·Ùζ‹ Î·È Ùην ±Ú·ÌÌ·ÙÈÎ‹ÙÔυ πÔυ ÂÎ‰›‰ÂÙ·È ÙÔ 1813;

∏ πÚÔπ·¿ν‰· ÌÂÙ·Ê€ÚÂÙ·È ÛÙÔ ώÚÔ Ùη˜ ª·ÎÂ‰Ôν›·˜ ÌÂ Ùην ÂÌÊ¿νÈÛηÙÔυ ∞πfiÛÙÔλÔυ ª·Ú·Ú›Ùη Î·È Ùην ›‰ÚυÛη ÙÔυ πÚώÙÔυ ÚÔυÌ·νÈÎÔ‡ Û¯Ô-λÂ›Ôυ ÛÙην ª·ÎÂ‰Ôν›· ÙÔ 1862 ÛÙην ∫λÂÈÛÔ‡Ú·.

√ ∞πfiÛÙÔλÔ˜ ª·Ú·Ú›Ùη˜ Âνν‹ıηÎÂ ÙÔ 1832 ÛÙην ∫λÂÈÛÔ‡Ú· ·πfiµλ¿¯Ôυ˜ ÔνÂ›˜ Î·È Ì€¯ÚÈ Ùην ηλÈÎ›· Ùων 30 ÂÙών €ζηÛÂ ÛÙην Âν€ıλÈ· ηω˜ ÂλληνÔ‰È‰¿ÛÎ·λÔ˜. ∆Ô 1862 ÂπÈÛÎ€πÙÂÙ·È Ùη ƒÔυÌ·ν›·, fiπÔυ ›νÂÙ·È ‰Â-ÎÙfi˜ ω˜ Âıν·πfiÛÙÔλÔ˜ Î·È ÙÔυ ·πÔ‰›‰Ôυν ÙÈÌ€˜ Î·È ·¡ÈώÌ·Ù·. ∂πÚfiÎÂÈÙÔπÚ¿Ì·ÙÈ È· €ν·ν ÂυÊυ‹ Ùυ¯Ô‰ÈωÎÙÈÎfi Ù‡πÔ ÌÂ Â¡·ÈÚÂÙÈÎ€˜ ÈÎ·νfiÙηÙÂ˜ ν·ÂπηÚÂ¿ζÂÈ ÙÔν ÎfiÛÌÔ Î·È ν· Ûυν¿πÙÂÈ ÊÈλ›Â˜ ÌÂ υ„ηλÔ‡˜ ·¡ÈωÌ·ÙÔ‡¯Ôυ˜ÙfiÛÔ Ùη˜ ƒÔυÌ·ν›·˜ fiÛÔ Î·È Ùη˜ À„ηλ‹˜ ¶‡λη˜ Î·È ν· ‰È·πÚ·Ì·ÙÂ‡ÂÙ·È,Î·È ÌÂ Ùην ‚Ô‹ıÂÈ· ¿ÊıÔνÔυ ¯ÚυÛ›Ôυ, πÔλλ€˜ υπÔı€ÛÂÈ˜ ÌÂ ÂυνÔ˚Îfi È’·υÙfiν ·πÔÙ€λÂÛÌ·. ¢ÈÔÚ›ζÂÙ·È ÂπÈıÂωÚηÙ‹˜ Ùων ÚÔυÌ·νÈÎών Û¯ÔλÂ›ων Ùη˜√ıωÌ·νÈÎ‹˜ ·υÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Î·È πÂÚÈÔ‰Â‡ÂÈ fiλÔ ÙÔν ÂλληνÈÎfi ώÚÔ È· Ùην›‰ÚυÛη ƒÔυÌ·νÈÎών Û¯ÔλÂ›ων ÛÙÈ˜ µλ¿¯ÈÎÂ˜ ÎÔÈνfiÙηÙÂ˜. ªÂ Ùην ‚Ô‹ıÂÈ·¿ÊıÔνÔυ ¯Ú‹Ì·ÙÔ˜ πÔυ ¯ÔÚηÂ› η ƒÔυÌ·νÈÎ‹ Îυ‚€ÚνηÛη Î·È ÔÈ ‰È¿ÊÔÚÔÈ™‡λλÔÔÈ Ùη˜ ƒÔυÌ·ν›·˜ Î·ÙÔÚıώνÂÈ Ì€¯ÚÈ ÙÔ 1877 ν· λÂÈÙÔυÚÔ‡ν 11 ÚÔυ-Ì·νÈÎ¿ Û¯ÔλÂ›·. ¢È·Ì€νÂÈ Ûυ¯ν¿ ÛÙην ∫ωνÛÙ·νÙÈνÔ‡πÔλη, fiπÔυ νωÚ›ζÂÙ·ÈÌÂ ∆Ô‡ÚÎÔυ˜ ·¡ÈωÌ·ÙÔ‡¯Ôυ˜, ÙÔυ˜ ÔπÔ›Ôυ˜ Î·È ÌÂ Ùη Ûυν‰ÚÔÌ‹ ¿ÊıÔνÔυ¯Ú‹Ì·ÙÔ˜ ¯ÚηÛÈÌÔπÔÈÂ› È· Ùην ÂπÈÙυ¯›· Ùων πÚÔπ··ν‰ÈÛÙÈÎών ÙÔυ ÛÎÔ-πών.

∆Ô Ù€λÔ˜ ÙÔυ ª·Ú·Ú›Ùη €Ú¯ÂÙ·È fiÙ·ν ÙÔ Âπ›ÛηÌÔ ÚÔυÌ·νÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜·νÙÈλ·Ì‚¿νÂÙ·È fiÙÈ Â›ν·È €ν·˜ πÔλÈÙÈÎfi˜ Ùυ¯Ô‰ÈώÎÙη˜, ¯ωÚ›˜ ÂıνÈÎ‹ È‰ÂÔ-λÔ›·, ÊÈλÔ¯Ú‹Ì·ÙÔ˜ Î·È €ÙÔÈÌÔ˜ ν· πÚÔÛÊ€ÚÂÈ ÙÈ˜ υπηÚÂÛ›Â˜ ÙÔυ Î·ÈÛÙÔυ˜ Â¯ıÚÔ‡˜ Ùη˜ ƒÔυÌ·ν›·˜. ∆fiÙÂ ·ν·Î·λÂ›Ù·È ÛÙη ƒÔυÌ·ν›· Î·È ·πfi ÙηÛÙÈÌ‹ ÂÎÂ›νη ¯¿νÔνÙ·È Ù· ›¯νη ÙfiÛÔυ ÙÔυ ›‰ÈÔυ fiÛÔ Î·È ÙÔυ ÈÔυ ÙÔυ. ∆·πÚ¿Ì·Ù· Â¡Âλ›¯ÙηÎ·ν ω˜ Â¡‹˜. ªÂÙ¿ Ùην ÂÎ‰›ω¡‹ ÙÔυ˜ ·πfi Ùην ∞ν·ÙÔλ‹ÔÈ Î·ıÔλÈÎÔ› §·ζ·ÚÈÛÙ€˜ ÌÂÙ·Ê€ÚÔνÙ·È ÛÙη µ·λÎ·νÈÎ‹ ¯ÂÚÛfiνηÛÔ È· ν·ÛυνÂ¯›ÛÔυν ÙÔ ıÂ¿ÚÂÛÙÔ €ÚÔ ÙÔυ πÚÔÛηλυÙÈÛÌÔ‡ ÔÚıÔ‰fi¡ων ÛÙÔν Î·ıÔ-λÈÎÈÛÌfi. ™ÙÔ ªÔν·ÛÙ‹ÚÈ (ªπÈÙfiλÈ·), fiπÔυ ÙÔ 1880 È‰Ú‡ÂÙ·È ƒÔυÌ·νÈÎfi±υÌν¿ÛÈÔ, ÊÙ¿νÂÈ Ô Î·ıÔλÈÎfi˜ ÈÂÚωÌ€νÔ˜ Faveyrial, ‰υν·ÌÈÎfi˜ Î·È Ê·ν·-ÙÈÎfi˜ υπÔÛÙηÚÈÎÙ‹˜ Ùων ∞υÛÙÚÈ·Îών ÛυÌÊÂÚfiνÙων Î·È Ùη˜ Î·ıÔλÈÎ‹˜ ÂÎ-ÎληÛ›·˜. ∞Ì€Ûω˜ Ûυν¿πÙÂÈ ÊÈλ›Â˜ ÌÂ ÙÔν ∞π. ª·Ú·Ú›Ùη ÌÂ ÙÔν ÔπÔ›Ô


31

ÛυνÂÚ¿ζÂÙ·È Î·È πÚÔÊ·νώ˜ ¯ÚηÌ·ÙÔ‰ÔÙÂ› ÌÂ Ùην Âλπ›‰· ÙÔυ πÚÔÛηλυÙÈ-ÛÌÔ‡ µλ¿¯ων ÛÙÔν Î·ıÔλÈÎÈÛÌfi Î·È Ùην ·‡¡ηÛη Ùη˜ ·υÛÙÚÈ·Î‹˜ ÂπÈÚÚÔ‹˜ÛÙην πÂÚÈÔ¯‹. ¶ÚÔÊ·νώ˜ ÂπÚfiÎÂÈÙÔ È· ‰υÔ πÚfiÛωπ· ÌÂ π·Ú¿λληλη ‰Ú·-ÛÙηÚÈfiÙηÙ·.

∆· ‰υÔ πÈÔ ÛηÌ·νÙÈÎ¿ ·πÔÙÂλ€ÛÌ·Ù· ÙÔυ Ùυ¯Ô‰ÈωÎÙÈÛÌÔ‡ ÙÔυ ∞π. ª·Ú-·Ú›Ùη ‹Ù·ν η ‰ηÌÈÔυÚ›· ıÚηÛÎÂυÙÈÎÔ‡ ζηÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÌÂ πÚfiÛ¯ηÌ· Ùην›‰ÚυÛη ∂πÈÛÎÔπ‹˜ µλ¿¯ων ÌÂ πÈı·ν‹ €‰Ú· ÙÔ ªÔν·ÛÙ‹ÚÈ Î·È ‰Â‡ÙÂÚÔν η‰ηÌÔÛ›ÂυÛη ÙÔυ vÚ·‰€ È· Ùην ·ν·νώÚÈÛη ÙÔυ µλ¿¯ÈÎÔυ ÌÈλÈ€Ù. ¶Ú¿Ì·ÙÈÙÔ 1881 ÔÌ¿‰·, ‰‹ıÂν ·νÙÈπÚÔÛώπων Ùων µλ¿¯ων, υπÔ‚¿λλÂÈ υπfiÌνηÌ·ÛÙÔυ˜ πÚ€Û‚ÂÈ˜ Ùων ªÂ¿λων ¢υν¿ÌÂων ÛÙην ∫ωνÛÙ·νÙÈνÔ‡πÔλη ÌÂ ÙÔÔπÔ›Ô ζηÙÔ‡ÛÂ Ùην ÈÎ·νÔπÔ›ηÛη ÙÔυ ıÚηÛÎÂυÙÈÎÔ‡ ·ÈÛı‹Ì·ÙÔ˜ Ùων µλ¿¯ωνÌÂ Ùην ·ν¿‰ÂÈ¡η µλ¿¯Ôυ ∂πÈÛÎfiπÔυ. ∂›ν·È πÂÚÈÙÙfi ν· πÔ‡ÌÂ fiÙÈ η ·νÙ›-‰Ú·Ûη ÙÔυ √ÈÎÔυÌÂνÈÎÔ‡ ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ôυ ‹Ù·ν ÛÊÔ‰Ú‹ Î·È ÌÂ ‰È¿ÊÔÚÂ˜Âν€ÚÂÈ€˜ ÙÔυ ·πÔÌ¿ÎÚυνÂ €ν·ν Ù€ÙÔÈÔ Î›ν‰υνÔ. ∆Ô ‰Â‡ÙÂÚÔ ‹Ù·ν η €Î‰ÔÛηÙÔυ νωÛÙÔ‡ vÚ·‰€ ÛÙÈ˜ 22 ª·˝Ôυ 1905, πÔυ Âπ€Ùυ¯Â η ƒÔυÌ·ν›· ÌÂÙ¿ ·πfi·ÊfiÚηÙÂ˜ πÈ€ÛÂÈ˜ πÚÔ˜ Ùην √ıωÌ·νÈÎ‹ ∞υÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· Î·È ÌÂ ÙÔν ÔπÔ›Ô ÔÈµλ¿¯ÔÈ ·ν·νωÚ›ζÔνÙ·ν ω˜ ÌÈλÈ€Ù, ‰ηλ. ÂıνfiÙηÙ·.

ªÂÙ¿ Ùην Â¡·Ê¿νÈÛη ÙÔυ ª·Ú·Ú›Ùη, πÂı·›νÂÈ ÙÔ 1903, η ƒÔυÌ·ν›· ÌÂÙην ‰ÈπλωÌ·ÙÈÎ‹ Ùη˜ υπηÚÂÛ›· ·πÔÊ¿ÛÈÛÂ ν· ÛυνÂ¯›ÛÂÈ η ›‰È· Ùην πÔλÈÙÈÎ‹ÙÔυ, ÂÔνfi˜ πÔυ ÂπÈ‰Â›νωÛÂ ÙÈ˜ ÂλληνÔÚÔυÌ·νÈÎ€˜ Û¯€ÛÂÈ˜. ∆· πÔλÈÙÈÎ¿πλÂÔνÂÎÙ‹Ì·Ù· πÔυ Â›¯Â ·πÔÎÙ‹ÛÂÈ η ƒÔυÌ·ν›· ·π’ fiλη ·υÙ‹ Ùην Î›νηÛη‹Ù·ν ·‰‡ν·ÙÔ ν· Ù· ·πÂÌπÔλ‹ÛÂÈ, ·λλ¿ ÙÔυν·νÙ›Ôν ı€ληÛÂ ν· Ù· ÂÎÌÂÙ·λ-λÂυÙÂ› fiÛÔ ÌπÔÚÔ‡ÛÂ Î·λ‡ÙÂÚ·.

∆· ·πÔÙÂλ€ÛÌ·Ù· ·υÙ‹˜ Ùη˜ ÚÔυÌ·νÈÎ‹˜ ‰ÈπλωÌ·ÙÈÎ‹˜ πÚÔÛπ¿ıÂÈ·˜‹Ù·ν Ôλ€ıÚÈ· È· ÙÔ ÂλληνÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜. ∞ÎÔλÔ‡ıηÛ·ν ‰ηÌÂ‡ÛÂÈ˜ πÂÚÈÔυÛÈών∂λλ‹νων ÛÙη ƒÔυÌ·ν›·, ·πÂλ¿ÛÂÈ˜ πÔλÈÙών Î·È Î¿ıÂ Â›‰Ôυ˜ Î·Ù·πÈ€ÛÂÈ˜.∏ Î·Ù¿ÛÙ·Ûη ÂπÈ‰ÂÈνώıηÎÂ Î·È €ÊÙ·ÛÂ Ì€¯ÚÈ Ùη ‰È·ÎÔπ‹ Ùων ‰ÈπλωÌ·ÙÈ-Îών Û¯€ÛÂων ÌÂÙ·¡‡ Ùων ‰υÔ ¯ωÚών. ∆È˜ Î·Î€˜ Û¯€ÛÂÈ˜ Âν›Û¯υÛÂ ÙÔ ÂÔ-νfi˜ fiÙÈ ÂÎÂ›νη Ùην πÂÚ›Ô‰Ô ·Ú¯›ζÂÈ Ô ª·ÎÂ‰ÔνÈÎfi˜ ∞ών·˜ Î·Ù¿ ÙωνµÔυλ¿Úων, πÔυ Âν fi„ÂÈ Ùη˜ ‰È·λ‡ÛÂω˜ Ùη˜ √ıωÌ·νÈÎ‹˜ ∞υÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜πÚÔÛπ·ıÔ‡ν Âν·ων›ω˜ ν· ÎÂÚ‰›ÛÔυν ÂπÈÚÚÔ‹ ÛÙÔν ª·ÎÂ‰ÔνÈÎfi ώÚÔ. ∆·ÂλληνÈÎ¿ ·νÙ·ÚÙÈÎ¿ ÛώÌ·Ù· ·ν€λ·‚·ν ν· ·ν·¯·ÈÙ›ÛÔυν Ùην ‚Ôυλ·ÚÈÎ‹‚ÔυλÈÌ›· Î·È €ν·˜ ·‰υÛώπηÙÔ˜ ·ών·˜ ·Ú¯›ζÂÈ ÛÙ· ‚Ôυν¿ Î·È ÛÙÔυ˜ Î¿Ì-πÔυ˜ Ùη˜ ª·ÎÂ‰Ôν›·˜. ◊Ù·ν ÌÔÈÚ·›Ô Û’ ·υÙfiν ÙÔν ·ών· ν· ÂÌπλ·ÎÔ‡νÎ·È ÔÈ µλ¿¯ÔÈ Î·È Ùων ‰υÔ π·Ú·Ù¿¡Âων, Ùων ÎÚ·ÈÎÔÌ¿νων, Î·Ù¿ Ù· λÂ-fiÌÂν¿ ÙÔυ˜, Î·È Ùων ÚÔυÌ·νÈζfiνÙων. ∏ ÛυÌÌÂÙÔ¯‹ Ùων Âλληνfi‚λ·¯ων ‹Ù·νÛηÌ·νÙÈÎ‹ È· Ùην Â¡€λÈ¡η ÙÔυ ª·ÎÂ‰ÔνÈÎÔ‡ ∞ών·, Û‡ÌÊων· Î·È ÌÂ ÙÈ˜ÔÌÔλÔ›Â˜ Ùων ·¡ÈωÌ·ÙÔ‡¯ων ÙÔυ ÂλληνÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔυ˜. ∞πfi Ùην ¿λλη η Ûυ-νÂÚ·Û›· Ùων ÚÔυÌ·νÈζfiνÙων ÌÂ ÙÔυ˜ µÔ‡λ·ÚÔυ˜ ÎÔÌÈÙ·Ùζ‹‰Â˜ ‹Ù·ν ‰Â-‰ÔÌ€νη, È·Ù› Î·È ÔÈ ‰υÔ πÔλÂÌÔ‡Û·ν ÙÔν ÂλληνÈÛÌfi. ∏ Î·Ù¿ÛÙ·Ûη ·υÙ‹,


32

fiπω˜ Î·È ÛÂ ¿λλÂ˜ π·ÚfiÌÔÈÂ˜ πÂÚÈπÙώÛÂÈ˜ πÔυ ı· ‰Ô‡ÌÂ ÛÙην Ûυν€¯ÂÈ·,·ν·ζωπ‡ÚωÛÂ Î·È ÙÈ˜ πÚÔÛωπÈÎ€˜ ‹ ÎÔÈνÔÙÈÎ€˜ €¯ıÚÂ˜ ÌÂÙ·¡‡ Ùων µλ¿-¯ων, ÌÂ ·πÔÙ€λÂÛÌ· ν· €¯ÔυÌÂ ÛυÎÚÔ‡ÛÂÈ˜ ÌÂÙ·¡‡ Ùων ÂλληνÈÎών ·νÙ·Ú-ÙÈÎών ÛωÌ¿Ùων Î·È Ùων ÚÔυÌ·νÔ-ÎÔÌÈÙ·Ùζ‹‰ÈÎων ÛυÌÌÔÚÈών. ŒÙÛÈ Â›¯·ÌÂ‰ÔλÔÊÔν›Â˜ Î·È ·πfi ÙÈ˜ ‰υÔ πλÂυÚ€˜, fiπω˜ Î·È πυÚπÔλ‹ÛÂÈ˜ ÂÎÎληÛÈών,π.¯. Ùων Õνω ¶ÔÚÔ˝ων ·πfi ÙÔυ˜ ÚÔυÌ·νfiÊÚÔνÂ˜ ÙÔυ ›‰ÈÔυ ¯ωÚÈÔ‡.

∏ ƒÔυÌ·ν›· π·Ú·πÔν€ıηÎÂ ÛÙÈ˜ ªÂ¿λÂ˜ ¢υν¿ÌÂÈ˜ Î·È ÛÙην ∆ÔυÚÎ›·È· ÊfiνÔυ˜ Ùων Ôπ·‰ών Ùη˜, ÌÂ ·πÔÙ€λÂÛÌ· Ùην ·ÎfiÌη ÌÂ·λ‡ÙÂÚη ÂπÈ-‰Â›νωÛη Ùων ÂλληνÔÚÔυÌ·νÈÎών Û¯€ÛÂων. ∏ Î·Ù¿ÛÙ·Ûη ·υÙ‹ ‰ηÌÈÔ‡ÚηÛÂ·ÎfiÌη ÌÂ·λ‡ÙÂÚ· πÚÔ‚λ‹Ì·Ù· ÛÙην ÂλληνÈÎ‹ ‰ÈπλωÌ·Ù›· È·Ù› ÛÂ πÔλλ€˜πÂÚÈπÙώÛÂÈ˜ η ¯ώÚ· Ì·˜ €¯·ÛÂ ÛÙηÚ›Ì·Ù· Î·È ·πfi ÊÈλÈÎ€˜ Ì€¯ÚÈ ÙfiÙÂ¯ώÚÂ˜ πÚÔÎ·λώνÙ·˜ Ì¿λÈÛÙ· Î·È ‰ÈÂıνÂ›˜ ·νÙÈπ¿ıÂÈÂ˜.

∞υÙ‹ η ·ÛÊυ¯ÙÈÎ‹ Î·Ù¿ÛÙ·Ûη, ·ν¿Î·ÛÂ, ÌÂ Ùην ¿νÔ‰Ô ÙÔυ µÂνÈζ€λÔυ,ÛÙην ·λλ·‹ Ùη˜ ÂλληνÈÎ‹˜ πÔλÈÙÈÎ‹˜. ¶Ú€πÂÈ ν· ÛηÌÂÈωıÂ› fiÙÈ ÔÈ ÂıνÈÎ€˜πÚÔÛ‰ÔÎ›Â˜ È· Ùην Âπ€ÎÙ·Ûη Ùων ÛυνfiÚων ÛÙ· ÛηÌÂÚÈν¿ ÙÔυ˜ fiÚÈ· Â¡·Ú-ÙÈfiÙ·ν ·πfi Ùη ‚Ô‡ληÛη Ùων ªÂ¿λων ¢υν¿ÌÂων Î·È Ùων ¯ωÚών Ùη˜ µ·λ-Î·νÈÎ‹˜, ÌÂÙ·¡‡ Ùων ÔπÔ›ων ‹Ù·ν Î·È η ƒÔυÌ·ν›·. ŒÙÛÈ Ô µÂνÈζ€λÔ˜ ÛÙÈ˜28 vÔυλ›Ôυ 1913, È· ÂıνÈÎÔ‡˜ λfiÔυ˜, ·πÔÊ·Û›ζÂÈ Ùην π·Ú·¯ώÚηÛη ÂÎ-π·È‰ÂυÙÈÎών Î·È ıÚηÛÎÂυÙÈÎών ÂλÂυıÂÚÈών ÛÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ ÙÔυ˜ πÚÔÛÎÂ›-ÌÂνÔυ˜ ÛÙην ÚÔυÌ·νÈÎ‹ πÚÔπ·¿ν‰·, πÔυ Î·Ù¿ Î¿πÔÈÔν ÙÚfiπÔ ÙÔ‡˜·ν·νωÚ›ζÂÈ. ∏ Âν€ÚÂÈ· ·υÙ‹ ÙÔυ µÂνÈζ€λÔυ ÎÚ›ıηÎÂ πÔÈÎÈλÔÙÚfiπω˜, È‰È-·›ÙÂÚ· ·πfi ÙÔυ˜ µλ·¯fiÊωνÔυ˜ ŒλληνÂ˜, È·Ù› π·ÚÔυÛ›·ζÂ Ùην Â¡‹˜ ÌÂ-¿λη ·νÙ›Ê·Ûη πÔυ λÂÈÙÔ‡ÚηÛÂ ÛÂ ‚¿ÚÔ˜ Ùων µλ·¯fiÊωνων ∂λλ‹νων.ÃωÚ›˜ ν· ÂÚωÙηıÔ‡ν πÔÈ· ı· ‹ıÂλ·ν ν· Â›ν·È η Ù‡¯η ÙÔυ˜ ÛÙÔ Ì€λλÔν, ·ν·-λ¿Ì‚·νÂ Î¿πÔÈÔ˜ ¿λλÔ˜ ν· ·πÔÊ·Û›ÛÂÈ È' ·υÙÔ‡˜ È· λfiÔυ˜ ÂıνÈÎÔ‡˜. ∏·πfiÊ·Ûη ·υÙ‹ ÂπÈÛώÚÂυÛÂ €ν· ÛωÚfi πÚÔ‚λ‹Ì·Ù· Î·È πÂÚÈπ€ÙÂÈÂ˜ ÛÂfiλÔυ˜ ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ Î·È È‰›ω˜ ÛÂ ÂÎÂ›νÔυ˜ πÔυ €‰ωÛ·ν ÙÔ ·›Ì· ÙÔυ˜ Î·ÈÙη ζω‹ ÙÔυ˜ È· Ùην ª·ÎÂ‰Ôν›· Î·È È· Ùην ∂λλ¿‰·.

∂πÂÈ‰‹ η ·πfiÊ·Ûη ÙÔυ µÂνÈζ€λÔυ ‰Âν ÌπÔÚÂ› ν· ÎÚÈıÂ› ÂπÈπfiλ·È· ·πfi·νıÚώπÔυ˜ πÔυ ‰Âν νωÚ›ζÔυν ÙÈ˜ ·ÛÊυ¯ÙÈÎ€˜ πÈ€ÛÂÈ˜ πÔυ ‰Â¯fiÙ·ν ·πfiÙην ‰ÈÂıν‹ ÎÔÈνων›· η ώÚ· Ì·˜ Î·È ‰Âν νωÚ›ζÔυÌÂ Ùην Ù‡¯η πÔυ ı· Â›¯·νÔÈ ÂıνÈÎ€˜ ‰ÈÂÎ‰ÈÎ‹ÛÂÈ˜ Ì·˜ È· Ùη ‰ηÌÈÔυÚ›· Ùη˜ ÛηÌÂÚÈν‹˜ ∂λλ¿‰·˜,πÚ€πÂÈ ÌÂ πÂÚ›ÛÎÂ„η ν· ·νÙÈÌÂÙωπ›ÛÔυÌÂ Ùην Âν€ÚÂÈ· ÙÔυ µÂνÈζ€λÔυ. ∞πfiÙην ¿λλη ÙÔ ν· λ·Ì‚¿νÂÈ Î·νÂ›˜ ·πÔÊ¿ÛÂÈ˜ È· ¿λλÔυ˜, Ù€ÙÔÈÂ˜ πÔυ ν··ÊÔÚÔ‡ν ÙÔν ÂıνÈÎfi πÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi ÙÔυ˜ ÛυνÈÛÙ¿ ÙÂÚ¿ÛÙÈ· Âυı‡νη, ·ν ÎÚ›-νÔυÌÂ Î·È ·πfi ÙÈ˜ Ûυν€πÂÈÂ˜ ·υÙ‹˜ Ùη˜ ·πfiÊ·Ûη˜.

£· ÌπÔÚÔ‡ÛÂ Î·νÂ›˜ ν· ‰Â¯ÙÂ› Ùην πÔλÈÙÈÎ‹ ÙÔυ µÂνÈζ€λÔυ, ·ν ÙÔ Âλλη-νÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ Â›¯Â Ùη ‚Ô‡ληÛη Î·È ÙÈ˜ ‰υν·ÙfiÙηÙÂ˜ ν· ·νÙÈÌÂÙωπ›ÛÂÈ €ν·π·ÚfiÌÔÈÔ ı€Ì· fiπω˜ €πÚÂπÂ. ∏ πÚώÙη Âν€ÚÂÈ· ı· ‹Ù·ν ν· È‰Ú‡ÛÂÈ ÛÙÈ˜πÂÚÈÔ¯€˜ πÔυ Âυ‰ÔÎÈÌÔ‡ÛÂ η ÚÔυÌ·νÈÎ‹ πÚÔπ·¿ν‰· Û¯ÔλÂ›· ÂλληνÈÎ¿ Î·È


33

ÔÈÎÔÙÚÔÊÂ›·, Ù· ÔπÔ›· ı· λÂÈÙÔυÚÔ‡Û·ν ·νÙ·ωνÈÛÙÈÎ¿ ÌÂ Ù· ÚÔυÌ·νÈÎ¿.∞υÙ‹ η ›‰ÚυÛη Û¯ÔλÂ›ων - ÔÈÎÔÙÚÔÊÂ›ων ı· Âπ€ÙÚÂπÂ ÛÂ πÔλλÔ‡˜ ·ÊÂλÂ›˜Î·È ·Î·Ù·ÙfiπÈÛÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ ν· ·πÔÊ‡Ôυν Ùην ÂÚ·Ê‹ Ùων π·È‰ÈώνÙÔυ˜ ÛÙ· ÚÔυÌ·νÈÎ¿ Û¯ÔλÂ›· Î·È ν· πÚÔÙÈÌ‹ÛÔυν Ù· ÂλληνÈÎ¿. ∏ ·‚ÂλÙη-Ú›· Ùη˜ ÂλληνÈÎ‹˜ ‰ÈÔ›ÎηÛη˜ ¯·Ú·ÎÙηÚ›ζÂÙ·È ·πfi π·ÚfiÌÔÈÂ˜ ·‰υν·Ì›Â˜·ÎfiÌη Î·È ÛÙÈ˜ Ì€ÚÂ˜ Ì·˜, fiÙ·ν πÚfiÎÂÈÙ·È ν· ·νÙÈÌÂÙωπ›ÛÂÈ π·ÚfiÌÔÈ· ı€-Ì·Ù·. ∏ ·‰υν·Ì›· ÙÔυ ÎÚ¿ÙÔυ˜ ν· πÚÔÛÙ·ÙÂ‡ÛÂÈ Ù· π·È‰È¿ ÙÔυ fi¯È ÌfiνÔ‰Âν Î·Ù·ÎÚ›νÂÙ·È ·λλ¿, fiπω˜ Ì·˜ πληÚÔÊÔÚÂ› η ÈÛÙÔÚ›·, fiÛÔÈ ·πfi ÙÔυ˜·‰·Â›˜ µλ·¯fiÊωνÔυ˜ ŒλληνÂ˜ Ô‰η‹ıηÎ·ν ÛÙÔ ÛÙfiÌ· ÙÔυ λ‡ÎÔυ (ÚÔυÌ·-νÈÎ‹ πÚÔπ·¿ν‰·) Î·λÔ‡νÙ·ν ·ÚfiÙÂÚ· ν· πληÚώÛÔυν πÔÈÎÈλÔÙÚfiπω˜ Ùην€λλÂÈ„η ÙÔυ ÂλληνÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔυ˜ ÌÂ πÚÔÛωπÈÎ€˜ πÂÚÈπ€ÙÂÈÂ˜, Ùων ÔπÔ›ωνÙ· ›¯νη Ûυν·νÙÔ‡ÌÂ ·ÎfiÌη Î·È Û‹ÌÂÚ· ÛÙÔυ˜ ·πÔfiνÔυ˜ Ùων "Ìη‰ÈÛ¿ν-Ùων".

Αποτελέσµατα ρουµανικής προπαγάνδας

∆· ·πÔÙÂλ€ÛÌ·Ù· Ùη˜ ÚÔυÌ·νÈÎ‹˜ πÚÔπ·¿ν‰·˜, fiπω˜ ·ν·Ê€Ú·ÌÂ Î·ÈπÚÔηÔυÌ€νω˜, ‹Ù·ν Ôλ€ıÚÈ· È· ÙÔ ‚λ·¯fiÊωνÔ ÛÙÔÈ¯Â›Ô Î·È È· Ùη ‚λ¿-¯ÈÎη λώÛÛ· È· ÙÔυ˜ Â¡‹˜ λfiÔυ˜.

∆Ô πÚώÙÔ ·πÔÙ€λÂÛÌ· Ùη˜ Î›νηÛη˜ ·υÙ‹˜ ‹Ù·ν η ‰È¿Ûπ·Ûη Ùη˜ ‚λ¿¯È-Îη˜ ÛυνÔ¯‹˜ Î·È Ô ‰È·¯ωÚÈÛÌfi˜ Ùων µλ¿¯ων ÛÂ ‰υÔ ·νÙ›π·λÂ˜ π·Ú·Ù¿¡ÂÈ˜.∏ πÚώÙη, πÔλυ·ÚÈıÌfiÙÂÚη Î·È ÈÛ¯υÚfiÙÂÚη, π·Ú€ÌÂÈνÂ ÛÙ·ıÂÚ‹ ÛÙην ÈÛÙÔ-ÚÈÎ‹ Ùη˜ ‰È·‰ÚÔÌ‹ Î·È ÛÙÔν ÂλληνÈÛÌfi Ùη˜, πÔυ ·πÔÙÂλÂ› ‚·ÛÈÎfi ÛυÛÙ·ÙÈÎfiÙη˜ ‡π·Ú¡‹˜ Ùη˜. ∏ ‰Â‡ÙÂÚη, ÔλÈ¿ÚÈıÌη, πÈÔ Ê·ν·ÙÈÛÌ€νη Î·È Â¯ıÚÈÎ‹ ÛÂÎ¿ıÂ ÙÈ ÙÔ ÂλληνÈÎfi Î·È Ùην ÔÚıÔ‰Ô¡›·. ∏ ·νÙÈπ·λfiÙηÙ· ·υÙ‹ Î·Ù·Ú¯¿˜ ÂÌ-Ê·ν›ÛÙηÎÂ Ì€Û· ÛÙÔ ÛώÌ· Î¿ıÂ ‚λ¿¯ÈÎη˜ ÎÔÈνfiÙηÙ·˜, ÛÙη ‰ÈÔ›ÎηÛ‹ Ùη˜Î·È ÛÙην ÂÎπ·›‰ÂυÛη. ¢Â‡ÙÂÚÔ, ÂπÂÎÙ¿ıηÎÂ Î·È ÌÂÙ·¡‡ Ùων ÔÈÎÔÂνÂÈώνÛυ¯ωÚÈ·νών Î·È, Ù€λÔ˜, ÂÈÛ¯ώÚηÛÂ Î·È Ì€Û· ÛÙην ›‰È· Ùην ÔÈÎÔ€νÂÈ·. ∆··πÔÙÂλ€ÛÌ·Ù· ‹Ù·ν Ô‰υνηÚ¿ È· fiλÔυ˜, È·Ù› νωÚ›ζÔυÌÂ fiÙÈ ÛÂ π·ÚfiÌÔÈÂ˜πÂÚÈπÙώÛÂÈ˜, fiπω˜ π.¯. ÛÙÔν πÚfiÛÊ·ÙÔ ÂÌÊ‡λÈÔ, ÌÂ πÚfiÛ¯ηÌ· Î¿πÔÈÂ˜ È‰Â-ÔλÔÈÎ€˜ ‰È·ÊÔÚ€˜, ‰›νÂÙ·È η ·ÊÔÚÌ‹ ν· ¡Âπη‰‹ÛÔυν Î·È ν· €ÚıÔυν ÛÙηνÂπÈÊ¿νÂÈ· Ì·ÎÚÔ¯ÚfiνÈÂ˜ πÈÎÚ›Â˜, ·νÙÈπ¿ıÂÈÂ˜ Î·È ‰ÈÂν€¡ÂÈ˜ Î·È ν· ·ν·‰υ-ıÔ‡ν λυÛÛ·λ€· Ì›Ûη Î·È π¿ıη Î·È ÌÂ Ô‰ηfi ·υÙ¿ ν· πÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÙÂ› η ÛυÌ-πÂÚÈÊÔÚ¿ Ùων ·νıÚώπων ÌÂÙ·¡‡ ÙÔυ˜ Î·È Ì€Û· ÛÙην ›‰È· ÎÔÈνfiÙηÙ·. ŒÙÛÈÌÂ ÙÔ πÚfiÛ¯ηÌ· Ùη˜ È‰ÂÔλÔÈÎ‹˜ ‰È·ÊÔÚÔπÔ›ηÛη˜ ÛυÎÚÔ‡ÛÙηÎ·ν ÌÂÙ·¡‡ÙÔυ˜ ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ Ùη˜ ›‰È·˜ ÎÔÈνfiÙηÙ·˜, €Èν·ν ·νÙ›π·λÔÈ Ì€λη Ùη˜ ›‰È·˜ÔÈÎÔ€νÂÈ·˜, π.¯. π·Ù€Ú·˜ ÌÂ ÈÔ, ¯¿λ·Û·ν ÛυνÔÈÎ€ÛÈ·, ÂÌπÔÚÈÎÔ› ÛυνÂÙ·È-ÚÈÛÌÔ› Î·È ÛυνÂÚ·Û›Â˜ ÌÂ ·πÔÎÔÚ‡ÊωÌ· Î·È Ùη ÊυÛÈÎ‹ Â¡fiνÙωÛη Ùων ·ν-ÙÈπ¿λων.


34

∏ ‰È¿Ûπ·Ûη Ùη˜ „υ¯ÈÎ‹˜ ÛυνÔ¯‹˜ ÌÂÙ·¡‡ Ùων µλ¿¯ων, fiπω˜ Î·È Î·Ù¿ÙÔν πÚfiÛÊ·ÙÔ ÂÌÊ‡λÈÔ ÌÂÙ·¡‡ fiλων Ùων ∂λλ‹νων, πÚÔÎ¿λÂÛÂ ·νÂπ·νfiÚ-ıωÙη ζηÌ›· Î·È È· ÙÈ˜ ‰υÔ π·Ú·Ù¿¡ÂÈ˜ Î·È È· πÔλλ€˜ ‰ÂÎ·ÂÙ›Â˜. ∂È‰ÈÎfi-ÙÂÚ· È· ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜, η ÛυÌπÂÚÈÊÔÚ¿ Ùων ÚÔυÌ·νÔÊÚfiνων ·ν¿Î·ÛÂπÔλλÔ‡˜ Â›ÙÂ ν· ÂÎ·Ù·λÂ›„Ôυν ÙÈ˜ ÂÛÙ›Â˜ ÙÔυ˜ Î·È ν· ‰È·Ûπ·ÚÔ‡ν ·ν¿-ÌÂÛ· ÛÂ ÂλληνfiÊωνÔυ˜ πληıυÛÌÔ‡˜ Â›ÙÂ ν· ÛÙ·Ì·Ù‹ÛÔυν ν· ÌÈλÔ‡ν Ùη Ìη-ÙÚÈÎ‹ ÙÔυ˜ λώÛÛ·, πÔυ Ùη ıÂωÚÔ‡Û·ν ·ÈÙ›· È· ÙÈ˜ πÂÚÈπ€ÙÂÈÂ˜ πÔυπÂÚνÔ‡Û·ν. ∏ €¡·„η Ù€ÙÔÈων π·ıών Â›¯Â ‰υÛ¿ÚÂÛÙ· ·πÔÙÂλ€ÛÌ·Ù· Âπ› ‰È-Î·›ων Î·È ·‰›Îων Î·È ·υÙfi ÙÔ ÂÔνfi˜ Î·ıfiÚÈζÂ Î·È Ùην ÛυÌπÂÚÈÊÔÚ¿ Ùωνµλ¿¯ων.

±ÂνÈÎ¿ η ÚÔυÌ·νÈÎ‹ πÚÔπ·¿ν‰· Â¡υπηÚ€ÙηÛÂ Ù· πÔλÈÙÈÎ¿ ÛυÌÊ€ÚÔνÙ·Ùη˜ ƒÔυÌ·ν›·˜, ·λλ¿ ‹Ù·ν Î·Ù·ÛÙÚÂπÙÈÎ‹ È· ÙÔ Û‡νÔλÔ Ùων µλ¿¯ων Ùη˜∂λλ¿‰·˜. ª¿λÈÛÙ· ÔÈ Ûυν€πÂÈ€˜ Ùη˜ €¯Ôυν ÙÔν ·πfiη¯fi ÙÔυ˜ Ì€¯ÚÈ ÙÈ˜ Ì€ÚÂ˜Ì·˜, È·Ù› ·ÎfiÌη Î·È Û‹ÌÂÚ· υπ¿Ú¯ÂÈ ÌÈ· ÌÂÚ›‰· ÌÂÌÔνωÌ€νων ·ÙfiÌωνÙων ÔπÔ›ων ÔÈ π·ππÔ‡‰Â˜ Î·È ÔÈ π·ÙÂÚ¿‰Â˜ ÙÔυ˜, ‰ÈÎ·›ω˜ ‹ ·‰›Îω˜, Ù·-λ·ÈπωÚ‹ıηÎ·ν ·πfi Ùην ÂλληνÈÎ‹ πÔλÈÙÂ›· Î·È Î¿πÔÈ· πÈÎÚ›· ÛυνÂ¯›ζÂÈ ν·‰È·Î·Ù€¯ÂÈ ÌÂÚÈÎ¿ ¿ÙÔÌ·.

∫·Ù¿ Ùην ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔυ µ’ π·ÎÔÛÌ›Ôυ πÔλ€ÌÔυ €¯ÔυÌÂ Î¿πÔÈ· ·ν·ζω-π‡ÚωÛη Ùη˜ ÚÔυÌ·νÈÎ‹˜ πÚÔπ·¿ν‰·˜ ÌÂ ·È¯Ì‹ ÙÔυ ‰fiÚ·ÙÔ˜ Ù· Î·ÙÔ¯ÈÎ¿ÛÙÚ·ÙÂ‡Ì·Ù· Î·È È‰›ω˜ Ù· ÈÙ·λÈÎ¿. ◊Ù·ν ·ν·ÌÂνfiÌÂνÔ ÔÈ Î·ÙÔ¯ÈÎ€˜ ‰υν¿-ÌÂÈ˜ ν· ·ν·ζηÙ‹ÛÔυν ÛÙηÚ›Ì·Ù· ÛÂ ŒλληνÂ˜ ‰υÛ·ÚÂÛÙηÌ€νÔυ˜ ·πfi ÙÔ Âλ-ληνÈÎfi πÔλÈÙÈÎfi Î·ıÂÛÙώ˜. ŒÙÛÈ ÔÈ µλ·¯fiÊωνÔÈ ŒλληνÂ˜ Ìπ‹Î·ν ÛÙÔÛÙfi¯·ÛÙÚfi ÙÔυ˜, ÌÈ· Î·È υπ‹Ú¯Â Î¿πÔÈÔ πÚÔηÔ‡ÌÂνÔ ÌÂ €ν·ν ·ÚÈıÌfi ·Ùfi-Ìων πÚÔÛÎÂ›ÌÂνων ÛÙ· ÚÔυÌ·νÈÎ¿ ÛυÌÊ€ÚÔνÙ·, Ù· ÔπÔ›· ÛÙÔν πfiλÂÌÔ Ù·υ-Ù›ÛÙηÎ·ν ÌÂ Ù· ÛυÌÊ€ÚÔνÙ· ÙÔυ ¿¡Ôν·.

¢υÔ ÛηÌ·νÙÈÎ¿ ÂÔνfiÙ· ÛηÌ¿‰Â„·ν Ùην fiλη Î›νηÛη. ∏ ›‰ÚυÛη ÙÔυ¶ÚÈÎÈπ¿ÙÔυ Ùη˜ ¶›ν‰Ôυ Î·È Ùη˜ ƒωÌ·˚Î‹˜ §ÂÂών·˜. £· πÚ€πÂÈ ÂÎ πÚÔ-ÔÈÌ›Ôυ ν· ·ν·Ê€ÚÔυÌÂ fiÙÈ Î·È Ù· ‰υÔ ·υÙ¿ ζηÙ‹Ì·Ù· ‹Ù·ν ÂÊÂυÚ‹Ì·Ù·νωÛÙών Ùυ¯Ô‰ÈωÎÙών, ÙÔυ ∞λÎÈ‚È¿‰η ¢È·Ì¿νÙη Î·È ÙÔυ ¡ÈÎÔλ¿Ôυ ª·-ÙÔ‡Ûη, πÔυ ·πÔÙ€λÂÛ·ν Ùην ÎÈνηÙ‹ÚÈ· ‰‡ν·Ìη ÛÙÈ˜ πÚ¿¡ÂÈ˜ ·υÙ€˜. ÃωÚ›˜Î·ν€ν· È‰ÂÔλÔÈÎfi υπfi‚·ıÚÔ, ωÚ›˜ Ùη Ûυν·›νÂÛη Ô‡ÙÂ Î·È ÌÈÎÚ‹˜ ÌÂÚ›‰·˜Ùων µλ¿¯ων, Ù· ‰υÔ ·υÙ¿ ζηÙ‹Ì·Ù· €Èν·ν ·ÊÔÚÌ‹ È· ÙÔυ˜ ‰È·¯ÂÈÚÈÛÙ€˜ÙÔυ µλ¿¯ÈÎÔυ ζηÙ‹Ì·ÙÔ˜ ν· ÂÎÙÔ¡Â‡ÛÔυν Î·ÙηÔÚ›Â˜ Û’ fiλÔυ˜ ÙÔυ˜ µλ¿-¯Ôυ˜ Î·È ν· ÂπÈÛÂ›Ôυν ÙÔ π·ÚÂλıfiν ÛÂ Î¿ıÂ πÂÚ›πÙωÛη πÔυ ÙÔυ˜ πÚfiÛÊÂÚÂfiÊÂλÔ˜.

¶Ú¿Ì·ÙÈ η ƒωÌ·˚Î‹ λÂÂών· υπ‹Ú¡Â Ì›·ÛÌ· ÛÙην ÈÛÙÔÚ›· Ùων µλ¿-¯ων, ·λλ¿ ‹Ù·ν Î·È ÊυÛÈÎfi ÂπÈ€ννηÌ· Ùων ÂÈ‰ÈÎών ÛυνıηÎών Ùη˜ ÂπÔ¯‹˜ÂÎÂ›νη˜. ∏ ƒωÌ·˚Î‹ λÂÂών· ·πÔÙÂλÔ‡ÛÂ €ν· Â›‰Ô˜ ∆·Ì¿Ùων ∞ÛÊ·λÂ›·˜,fiπω˜ ·υÙ¿ πÔυ ‰ηÌÈÔυÚ‹ıηÎ·ν Û’ fiλη Ùην ∂λλ¿‰· Î·È ÛυνÂÚ¿ÛÙηÎ·ν ÌÂÙÔυ˜ ±ÂÚÌ·νÔ‡˜, πÔυ ÎÚ·ÙÔ‡Û·ν ÛÂ Î·ÙÔ¯‹ Ùη˜ ¯ώÚ· Ì·˜. ªÈ· ÛυÎÚÈ-


35

ÙÈÎ‹ ·ÚÈıÌηÙÈÎ‹ ÌÂλ€Ùη ·ν¿ÌÂÛ· ÛÙην ƒωÌ·˚Î‹ λÂÂών· Î·È Ù· ∆¿Ì·Ù·∞ÛÊ·λÂ›·˜ Ùη˜ ›‰È·˜ ÂπÔ¯‹˜ ÛÙÈ˜ ›‰ÈÂ˜ πÂÚÈÔ¯€˜ ‰Ú¿Ûη˜ ı· Î·Ù·‰Â›¡ÂÈfiÙÈ Î·È ·ÚÈıÌηÙÈÎώ˜ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ‹Ù·ν πÔλλÔ› λÈfiÙÂÚÔÈ ·πfi ÂÎÂ›νÔυ˜ πÔυÛυνÂÚ¿ÛÙηÎ·ν ÌÂ ÙÔυ˜ ±ÂÚÌ·νÔ‡˜, ÙÔυ˜ vÙ·λÔ‡˜ Î·È ÙÔυ˜ µÔυλ¿ÚÔυ˜.∞ÎfiÌη, η ÈÛÙÔÚ›· ı· ‰Â›¡ÂÈ ÛÙÔ Ì€λλÔν Î·È Ùην €ÎÙ·Ûη Ùη˜ ÛυÌÌÂÙÔ¯‹˜ Ùωνµλ·¯fiÊωνων ∂λλ‹νων ÛÙην ∂ıνÈÎ‹ ∞νÙ›ÛÙ·Ûη, €ν· ÎÂÊ¿λ·ÈÔ ÙÔ ÔπÔ›Ô·ÎfiÌη ‰Âν ¿νÔÈ¡Â ÛÙην ÈÛÙÔÚÈÎ‹ €ÚÂυν·.

ªÔλÔνfiÙÈ η υπfiıÂÛη ÙÔυ ¶ÚÈÎÈπ¿ÙÔυ Ùη˜ ¶›ν‰Ôυ Â›ζÂÈ Ù· fiÚÈ· ÙÔυÂλÔ›Ôυ, η ‰Ú¿Ûη Ùη˜ §ÂÂών·˜ πÚ€πÂÈ ν· ÌÂλÂÙηıÂ› Î·È ν· ·πÔÛ·ÊηνÈÛÙÂ›:πÔÈÔÈ Ùην ·πÔÙÂλÔ‡Û·ν, πfiÛÔÈ ‹Ù·ν, πÔÈ· ‹Ù·ν η ‰Ú¿Ûη Ùη˜ ÛÂ λÂπÙÔÌ€-ÚÂÈÂ˜ Î·È πÔÈÔ ‹Ù·ν ÙÔ È‰ÂÔλÔÈÎfi υπfi‚·ıÚfi Ùη˜ Î·È η πÔÈfiÙηÙ· Ùων ÛυÌ-ÌÂÙÂ¯fiνÙων.

∂È‰ÈÎ¿ È· ÙÔν ª·ÙÔ‡Ûη, fiπω˜ Î·È ÌÂÚÈÎÔ‡˜ ¿λλÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ ‰ωÛÈλfi-Ôυ˜, ÙώÚ· ÙÂλÂυÙ·›· €ÈνÂ πÚÔÛπ¿ıÂÈ· ·πÔÂνÔ¯ÔπÔ›ηÛ‹˜ ÙÔυ˜ Î·È Ì¿λÈ-ÛÙ· Ì€¯ÚÈ ÙÔυ ÛηÌÂ›Ôυ ν· ıÂωÚηıÔ‡ν Î·È υπÂÚπ·ÙÚÈώÙÂ˜ ω˜ ‰‹ıÂνπÚ¿ÎÙÔÚÂ˜ Ùη˜ ÂλληνÈÎ‹˜ Îυ‚€ÚνηÛη˜ πÔυ ıυÛÈ¿ÛÙηÎ·ν ¯¿ÚÈν ÙÔυ ÂλληνÈ-ÎÔ‡ λ·Ô‡. ÕÛ¯ÂÙ· ÌÂ Ù· Î›νηÙÚ·, Â›ν·È ‰‡ÛÎÔλÔ ν· πÈÛÙ€„ÂÈ Î·È Ô πÈÔ·πλfi˜ Œλλην·˜ fiÙÈ Ô ª·ÙÔ‡Ûη˜ €π·È¡Â €ν· π·ÚfiÌÔÈÔ ÚfiλÔ Î·È fiÙÈ ·πfiÛÂÌνfiÙηÙ· ‰Âν ‰ÈÂÎ‰›ÎηÛÂ Ùην ·πfiÛ‚ÂÛη ÙÔυ Ù›ÙλÔυ ÙÔυ ÂıνÔπÚÔ‰fiÙη. ¶ÚÔ-ÛωπÈÎ€˜ Ì·ÚÙυÚ›Â˜ πÔλλών µλ¿¯ων πÔυ ÙÔν νώÚÈÛ·ν ÌÈλÔ‡ν È· €ν·ν Ù‡πÔÙυ¯Ô‰ÈώÎÙη, ¯ωÚ›˜ È‰ÂÔλÔÈÎfi υπfi‚·ıÚÔ, ‰ÈÂÛÙÚ·ÌÌ€νÔ Î·È ÛÙη ÔÈÎÔÂ-νÂÈ·Î‹ ÙÔυ ζω‹, ¯ωÚ›˜ ηıÈÎfi €ÚÌ· Î·È πÔλÈÙÈÎ‹ ÛυνÂ›‰ηÛη. ¶€Ú·ÛÂ ·πfifiλÔυ˜ Û¯Â‰fiν ÙÔυ˜ È‰ÂÔλÔÈÎÔ‡˜ ¯ώÚÔυ˜, ·πfi ÎÔÌÔυνÈÛÙ‹˜ Ì€¯ÚÈ ÌÔν·Ú-¯ÔÊ·Û›ÛÙ·˜, Ê·ÈνfiÌÂνÔ πÔυ π·Ú·ÙηÚÂ›Ù·È fi¯È ÛÂ È‰ÂÔλfiÔυ˜ ·λλ¿ ÛÂ Ùυ-¯Ô‰ÈώÎÙÂ˜ Ùη˜ πÔλÈÙÈÎ‹˜ ζω‹˜. ¶Ú€πÂÈ ν· ıÂωÚηıÂ› ‡‚ÚÈ˜ πÚÔ˜ ÙÔνÂλληνÈÎfi λ·fi Î·È ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜, πÚÔ˜ Ù· π¿ıη ÙÔυ, Ùην ·ÈÌ·ÙÔ¯υÛ›· Î·ÈÙη ‰υÛÙυ¯›· ÙÔυ η ·π¿λÂÈ„η Ùη˜ Âυı‡νη˜ ÙÔυ ª·ÙÔ‡Ûη ·πfi ÙÈ˜ ÛÂλ›‰Â˜Ùη˜ ÈÛÙÔÚ›·˜.

™¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙÔν ∞λÎÈ‚È¿‰η ¢È·Ì¿νÙη, Ùην È‰ÂÔλÔ›· ÙÔυ Î·È Ù· πÈÛÙÂ‡ωÙÔυ, πÚ¿Ì·Ù· ·ν‡π·ÚÎÙ· È· €ν· ÙfiÛÔ ÌÂ¿λÔ Ùυ¯Ô‰ÈώÎÙη, ‰Âν €πÂÈÛ·νÔ‡ÙÂ ÙÔυ˜ π¿ÙÚων€˜ ÙÔυ, ÙÔυ˜ ƒÔυÌ¿νÔυ˜, ÔÈ ÔπÔ›ÔÈ, fiπω˜ Î·È ÛÙην πÂÚ›-πÙωÛη ÙÔυ ª·Ú·Ú›Ùη, fiÙ·ν ·νÙÈλ‹ÊıηÎ·ν ÙÔν Î·ÈÚÔÛÎÔπÈÛÌfi ÙÔυ Î·ÈÙÈ˜ ‡πÔπÙÂ˜ ÛυνÂÚ·Û›Â˜ ÙÔυ ÌÂ ÙÔυ˜ vÙ·λÔ‡˜, ÙÔν ·ν·Î¿λÂÛ·ν ÛÙη ƒÔυ-Ì·ν›· Î·È ÙÔν ·πÔÌ¿ÎÚυν·ν ·πfi Ùην ÛυÌÌÂÙÔ¯‹ ÙÔυ ÛÙ· πÔλÈÙÈÎ¿ ‰ÚώÌÂν·ÂÎÂ›νη˜ Ùη˜ ÂπÔ¯‹˜.

∏ ·νÙÈÌÂÙώπÈÛη ÙÔυ ∫ÔυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎÔ‡ ζηÙ‹Ì·ÙÔ˜ ·πfi πÔλÈÙÈÎ‹ πλÂυÚ¿ÛÙÈ˜ ÛωÛÙ€˜ ‰È·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ÙÔυ ¿Ú¯ÈÛÂ ν· πÚ·Ì·ÙÔπÔÈÂ›Ù·È, fiÙ·ν ÔÈ ›‰ÈÔÈ ÔÈµλ¿¯ÔÈ ·ν€λ·‚·ν Ùην ·νÙÈÌÂÙώπÈÛ‹ ÙÔυ. ∏ ·‚ÂλÙηÚ›· ÙÔυ ÎÚ¿ÙÔυ˜ Î·È η¿νÔÈ· ÙÔυ πÚÔ‚λ‹Ì·ÙÔ˜ ·πfi ÌÂ¿λÔ Ì€ÚÔ˜ Ùη˜ ÂλληνÈÎ‹˜ ‰ÈπλωÌ·Ù›·˜,‹Ù·ν ÔÈ ‚·ÛÈÎÔ› λfiÔÈ πÔυ ÛυνÂÙ€λÂÛ·ν ÛÙην ‰È¿‰ÔÛη Î·È ÛÙην ·‡¡ηÛη Ùη˜


36

ÂπÈÚÚÔ‹˜ Ùη˜ ƒÔυÌ·ν›·˜ π¿νω ÛÙÔυ˜ ∫ÔυÙÛÔ‚λ¿¯Ôυ˜. ™‹ÌÂÚ· Ù· πÚ¿-Ì·Ù· Â›ν·È ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ¿ È·Ù›, fiπω˜ ·ν·Ê€ÚıηÎÂ, ÔÈ ›‰ÈÔÈ ÔÈ ∫ÔυÙÛfi‚λ·-¯ÔÈ ·ν€λ·‚·ν Ùην υπÂÚ¿ÛπÈÛ‹ ÙÔυ˜ €ν·νÙ› Ùων πÚÔÛπ·ıÂÈών È· Ùην·λλÔ›ωÛη Ùη˜ ÂıνÈÎ‹˜ ÙÔυ˜ ÛυνÂ›‰ηÛη˜. ∆Ô ÂλληνÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜, Ô πνÂυÌ·ÙÈ-Îfi˜ ÎfiÛÌÔ˜ Î·È η ÂλληνÈÎ‹ ÎÔÈνων›· νώÚÈÛ·ν Ùην πÚ·Ì·ÙÈÎ‹ ÛυÌ‚Ôλ‹Î·È ÈÛÙÔÚ›· Ùων µλ¿¯ων ÌÂ Ûυν€πÂÈ· Ùην ·λλ·‹ Ùη˜ νÔÔÙÚÔπ›·˜ Î·È ÙÔνÛÂ‚·ÛÌfi ·ÎfiÌη Î·È Ùων ¿Û¯ÂÙων ÌÂ Ù· ∫ÔυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎ¿ πÚ¿Ì·Ù·.

9. Η πνευµατική προσφορά των Βλάχων

∂›ν·È ‰‡ÛÎÔλÔ ν· ÔÚÈÔıÂÙ‹ÛÂÈ Î·νÂ›˜ Ùην πνÂυÌ·ÙÈÎ‹ πÚÔÛÊÔÚ¿ Ùων µλ¿-¯ων Ì€Û· ÛÙ· πλ·›ÛÈ· Ùη˜ ¡€·˜ ∂λληνÈÎ‹˜ ºÈλÔλÔ›·˜. √È λfiÔÈ Â›ν·ÈπÚÔÊ·νÂ›˜. √È µλ¿¯ÔÈ, ‰›λωÛÛÔ˜ πληıυÛÌfi˜, Ù·‡ÙÈÛÂ Â¡·Ú¯‹˜ Ùην π·È-‰Â›· ÙÔυ Î·È Ùην ıÚηÛÎÂ›· ÙÔυ ÌÂ ÙÔν ∂λληνÈÛÌfi, ÌÈ· Î·È ·πÔÙÂλÔ‡ÛÂ ·ν·-πfiÛπ·ÛÙÔ ÙÌ‹Ì· ÙÔυ. ∏ Îλ·ÛÈÎ‹ π·È‰Â›· Î·È ÛÙη Ûυν€¯ÂÈ· η ‚υζ·νÙÈν‹Î·È νÂÔÂλληνÈÎ‹ π·Ú¿‰ÔÛη ÛÙ· Ú¿ÌÌ·Ù· Î·È ÙÈ˜ Ù€¯νÂ˜, ‹Ù·ν ÂνÛωÌ·Ùω-Ì€ν· ÛÙην π·È‰Â›· Ùων µλ¿¯ων ·πfi πÔλ‡ π·λÈ¿, fiπω˜ ·πÔ‰ÂÈÎν‡ÂÙ·È Î·È·πfi Ù· λÂ¡ÈλÔÈÎ¿ ÙÂÎÌ‹ÚÈ· Ùη˜ ∫ÔυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎ‹˜.

∂π›Ûη˜ η ÔνÔÌ·ÙÔλÔ›· Ùων µλ¿¯ων Â›ν·È π·ÚfiÌÔÈ· ÌÂ Ùην ÂλληνÈÎ‹, Â-Ôνfi˜ πÔυ Î·ıÈÛÙ¿ ·‰‡ν·Ùη, ÂÎÙfi˜ Âλ·¯›ÛÙων πÂÚÈπÙώÛÂων, Ùην ‰È¿ÎÚÈÛη·ν πÚfiÎÂÈÙ·È È· ‚λ·¯fiÊωνÔ Œλλην· ‹ È· ÂλληνfiÊωνÔ. ŒÙÛÈ ÙÔ πνÂυÌ·-ÙÈÎfi €ÚÔ Âνfi˜ µλ¿¯Ôυ Â›ν·È ‰υÛ‰È¿ÎÚÈÙÔ ÌÂÙ·¡‡ Ùων €Úων Ìη ‚λ·¯fiÊω-νων.

flÛÙÂ ÂÎÂ›νÔ πÔυ ÌfiνÔ ÌπÔÚÔ‡ÌÂ ν· πÔ‡ÌÂ, Â›ν·È η νώÛη ÙÔυ ÙfiπÔυ Î·-Ù·ω‹˜ Âνfi˜ πνÂυÌ·ÙÈÎÔ‡ ·νıÚώπÔυ Î·È Û‡ÌÊων· ÌÂ ·υÙ‹ ν· ÙÔν Î·Ù·-Ù¿¡ÔυÌÂ ÛÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ πνÂυÌ·ÙÈÎÔ‡˜ ·νıÚώπÔυ˜.

∂π›Ûη˜ ÂωÚ·ÊÈÎ¿ ‰Âν €¯ÔυÌÂ Ùην È‰È·›ÙÂÚη πνÂυÌ·ÙÈÎ‹ ·ν¿πÙυ¡ηÂνfi˜ ÙfiπÔυ πÔυ Î·ÙÔÈÎÂ›Ù·È ·πfi µλ¿¯Ôυ˜, ώÛÙÂ ν· ·πÔÙÂλ€ÛÂÈ ÌÈ· ™¯Ôλ‹ÛÙη ÂνÈÎfiÙÂÚη ·ν¿πÙυ¡η ÙÔυ ∂λληνÈÛÌÔ‡.

∂¡·›ÚÂÛη ·πÔÙÂλÂ› η ªÔÛ¯fiπÔλη, η ÔπÔ›· Î·ÙÔÈÎÔ‡ÌÂνη ·πÔÎλÂÈÛÙÈÎ¿·πfi µλ¿¯Ôυ˜ ·ν€πÙυ¡Â Ì€Û· ÛÙ· ÂωÚ·ÊÈÎ¿ Ùη˜ fiÚÈ· ÌÈ· π·È‰Â›· υ„η-λÔ‡ ÂπÈπ€‰Ôυ Î·È €‰ωÛÂ €ν·ν ·ÛÙÂÚÈÛÌfi πνÂυÌ·ÙÈÎών ·νıÚώπων Î·È Â¡·›-ÚÂÙων ÊÈλÔλÔÈÎών €Úων. ŒÙÛÈ ı· ·Û¯ÔληıÔ‡ÌÂ ÎυÚ›ω˜ ÌÂ Ùην πνÂυÌ·ÙÈÎ‹πÚÔÛÊÔÚ¿ Ùη˜ ªÔÛ¯fiπÔλη˜ Î·È ÌÂ ÙÔυ˜ ·νıÚώπÔυ˜ πÔυ ·ν·‰Â›¯ÙηÎ·νÌ€Û· ÛÙÔ ÎÔÈνωνÈÎfi Î·È ÔÈÎÔνÔÌÈÎfi πλ·›ÛÈfi Ùη˜.

Œ¯ÔυÌÂ Î·È ‰ÂυÙÂÚÂ‡ÔυÛÂ˜ πÂÚÈπÙώÛÂÈ˜, ÌÈÎÚών ‚λ·¯fiÊωνων πÔλÈ-ÛÌ¿Ùων fiπÔυ π·Ú·ÙηÚÔ‡ÌÂ πνÂυÌ·ÙÈÎ‹ ·ν¿πÙυ¡η, fiπω˜ π.¯. ÙÔ ª€ÙÛÔ‚Ô,ÙÔ §È‚¿‰È √λ‡ÌπÔυ Î.λπ., ¯ωÚ›˜ fiÌω˜ ν· ·πÔÙÂλ€ÛÔυν ¡Â¯ωÚÈÛÙ€˜ ™¯Ô-λ€˜, fiπω˜ ·ν·Ê€Ú·ÌÂ, Ì€Û· ÛÙ· πλ·›ÛÈ· Ùη˜ ¡€·˜ ∂λληνÈÎ‹˜ ºÈλÔλÔ›·˜.


37

™υÌπÂÚ·ÛÌ·ÙÈÎ¿ ı· λ€·ÌÂ fiÙÈ η ‚λ¿¯ÈÎη πνÂυÌ·ÙÈÎ‹ πÚÔÛÊÔÚ¿ ÛÙη¡€· ∂λληνÈÎ‹ ºÈλÔλÔ›· Â›ν·È ÂνÛωÌ·ÙωÌ€νη Î·È ¯ωÚ›˜ ‰È·ÎÚÈÙÈÎ¿ ÛÙÔÈ-¯Â›· ÌÂ Ùην ·νÙ›ÛÙÔÈ¯η ÂλληνfiÊωνη. ªfiνÔ ‰È·ÎÚÈÙÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô π·Ú·Ì€νÂÈÔ ÙfiπÔ˜ Î·Ù·ω‹˜.

∏ ªÔÛ¯fiπÔλη, πÔλÈÙÂ›· πÔλυ¿νıÚωπη Î·È ‰Ú·ÛÙ‹ÚÈ· ÌÂ ÌÂ¿λη ÔÈÎÔ-νÔÌÈÎ‹ ·ν¿πÙυ¡η, υπ‹Ú¡Â η πνÂυÌ·ÙÈÎ‹ ªηÙÚfiπÔλη Ùων µλ¿¯ων πÔυ €‰ωÛÂ€ν· ÛÂ‚·ÛÙfi ·ÚÈıÌfi λÔ›ων Î·È Î·Ù€‰ÂÈ¡Â ÙÈ˜ ‰υν¿ÌÂÈ˜ Î·È ÙÈ˜ ‰υν·ÙfiÙη-ÙÂ˜ πÔυ ‰È·ı€ÙÔυν ÔÈ µλ¿¯ÔÈ Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ Ù· πÔλÈÙÈÛÙÈÎ¿ Î·È πνÂυÌ·ÙÈÎ¿ ÙÂ-ÎÙ·ÈνfiÌÂν·. ¶ÂÚÈÙÚÈυÚÈÛÌ€νη ·πfi ‚Ôυν¿, ·ν¿ÌÂÛ· ÛÂ πληıυÛÌÔ‡˜·Ì·ıÂ›˜ Î·È ·ÚÔ›ÎÔυ˜, ÌÂÙ·¡‡ Î·ÎÔπÔÈών ÛÙÔÈ¯Â›ων Î·È υπfi Ùη ÛÎÈ¿ Ùη˜ÔıωÌ·νÈÎ‹˜ ÎυÚÈ·Ú¯›·˜ Î·È Î·Ù·π›ÂÛη˜, ·ν·‰Â›¯ÙηÎÂ Î·Ù¿ ÙÔν 18Ô ·Èών·€ν·˜ πνÂυÌ·ÙÈÎfi˜ πυÚ‹ν·˜ πÔυ Î·ÈνÔÙfiÌηÛÂ fiÛÔν ·ÊÔÚ¿ Ùη λωÛÛÈÎ‹‚·λÎ·νÈÎ‹ πÚ·Ì·ÙÈÎfiÙηÙ·, ·Ûπ¿ÛÙηÎÂ ÙÈ˜ νÂÔÙÂÚÈÎ€˜ È‰€Â˜ Ùη˜ ¢υÙÈÎ‹˜∂υÚώπη˜ πÔυ ¿Ú¯ÈÛ·ν ν· ‰È·Ê·›νÔνÙ·È ÌÂ Ùην ÊÈλÔÛÔÊ›· ÙÔυ Leibniz Î·Èν· ·ÌÊÈÛ‚ηÙÂ› Ùην ∞ÚÈÛÙÔÙÂλÈÎ‹ ÊÈλÔÛÔÊ›· ÛÙÈ˜ Û¯€ÛÂÈ˜ Ùη˜ ÌÂ Ùην ıÂÔ-λÔ›·. ÕνıÚωπÔÈ Û·ν ÙÔν ∂υ€νÈÔ µÔ‡λ·Úη, ÙÔν ªÂıfi‰ÈÔ ∞νıÚ·Î›Ùη ÌÂ-Ù€‰ωÛ·ν ÙÈ˜ ν€Â˜ È‰€Â˜ ÛÂ ªÔÛ¯ÔπÔλ›ÙÂ˜ Ì·ıηÙ€˜, πÔυ ÌÂ Ùη ÛÂÈÚ¿ ÙÔυ˜ ÙÈ˜‰È€‰ωÛ·ν ÙfiÛÔ ÛÙÔν ÂλληνÈÎfi ¯ώÚÔ fiÛÔ Î·È ÛÙη µ·λÎ·νÈÎ‹.

¢υÛÙυ¯ώ˜ η ªÔÛ¯fiπÔλη, "·È ∞ı‹ν·È Ùη˜ ∆ÔυÚÎÔÎÚ·Ù›·˜", Û‡ÌÊων·ÌÂ Ùην Ú‹Ûη ÙÔυ º¿νη ªÈ¯·λfiπÔυλÔυ, ·‰ÈÎ‹ıηÎÂ ·πfi Ùην ÈÛÙÔÚ›· Ùη˜¡€·˜ ∂λληνÈÎ‹˜ ºÈλÔλÔ›·˜, È·Ù› ÛÂ Î·ÌÈ¿ ·πfi ÙÈ˜ ÛÂλ›‰Â˜ Ùων ÈÛÙÔÚÈώνÙη˜ ¡€·˜ ∂λληνÈÎ‹˜ §ÔÔÙÂ¯ν›·˜ ‰Âν ·ν·Ê€ÚÂÙ·È Ô £Âfi‰ωÚÔ˜ ∫·‚·λÈώ-Ùη˜ Î·È Ô ¢·νÈ‹λ Ô ªÔÛ¯ÔπÔλ›Ùη˜ Î·È Ù· λÂ¡ÈÎ¿ ÙÔυ˜, πÔυ ·πÔÙ€λÂÛ·νÙÔυ˜ πÚÔ‰ÚfiÌÔυ˜ Ùη˜ ÛυÎÚÈÙÈÎ‹˜ µ·λÎ·νÈÎ‹˜ λωÛÛÔλÔ›·˜. ∆Ô ÂÔνfi˜›Ûω˜ ‰ÈÎ·ÈÔλÔÂ›Ù·È ·πfi ÙÔ fiÙÈ η ‚λ¿¯ÈÎη λώÛÛ· ‹Ù·ν ¿νωÛÙη Î·È ·πÚfi-ÛÈÙη ÛÙÔυ˜ πÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔυ˜ ÂÚÂυνηÙ€˜ ·λλ¿ Î·È ¿λλÔÈ ‰È¿ÊÔÚÔÈ λfiÔÈ ÌÂπÔλÈÙÈÎ¿ Î›νηÙÚ· Î·È ¿λλ· π·ÚfiÌÔÈ· ·πÔı¿ÚÚυν·ν πÔλλÔ‡˜ ν· ·Û¯Ôλη-ıÔ‡ν ÌÂ ÂλληνÔ‚λ·¯ÈÎ¿ ÊÈλÔλÔÈÎ¿ ı€Ì·Ù·.

∞ÎfiÌη ÌπÔÚÔ‡ÌÂ ν· πÔ‡ÌÂ fiÙÈ η ªÔÛ¯fiπÔλη ·ν·‰Â›¯ÙηÎÂ ÛÙηÚÈζfiÌÂνηÛÙÈ˜ ‰ÈÎ€˜ Ùη˜ ‰υν¿ÌÂÈ˜, ÛÙÔυ˜ πνÂυÌ·ÙÈÎÔ‡˜ ·νıÚώπÔυ˜ Ùη˜ Î·È ÛÙÔν Âυ-νÔ˚Îfi ÎÔÈνωνÈÎfi Ùη˜ πÂÚ›υÚÔ È· Ù· Ú¿ÌÌ·Ù· Î·È ÙÈ˜ Ù€¯νÂ˜. ¢υÛÙυ¯ώ˜ÙfiÛÔ È· Ùην ›‰ÚυÛη Ùη˜ πfiλη˜ fiÛÔ Î·È È· ÙÈ˜ ·π·Ú¯€˜ Ùη˜ πνÂυÌ·ÙÈÎ‹˜Ùη˜ Î›νηÛη˜ ‰Âν €¯ÔυÌÂ πληÚÔÊÔÚ›Â˜ π·Ú¿ ·πfi ÙÔν 18Ô ·Èών· Î·È ÌÂÙ¿.∂›ν·È ·ν·πfi‰ÂÈ¯Ùη η π·Ú¿‰ÔÛη πÔυ ·ν·Ê€ÚÂÈ fiÙÈ ÌÂÙ¿ Ùην πÙώÛη Ùη˜¶fiλη˜, πÔλλÔ› πνÂυÌ·ÙÈÎÔ› ¿νıÚωπÔ› Ùη˜ Î·Ù€Êυ·ν ÛÙην ªÔÛ¯fiπÔλη Î·ÈπÔλλÔ› ·πfi ·υÙÔ‡˜ ·νÙ› ν· ÛυνÂ¯›ÛÔυν ÙÔ Ù·¡›‰È πÚÔ˜ Ùην ¢‡Ûη π·Ú€ÌÂÈ-ν·ν ÛÙην πfiλη ·υÙ‹ Î·È ·πÔÙ€λÂÛ·ν Ùη Ì·È¿ È· Ùην ÌÂÙ·Âν€ÛÙÂÚη πνÂυ-Ì·ÙÈÎ‹ Ùη˜ ·ν¿πÙυ¡η.

ªÈ· ·πfi ÙÈ˜ ÌÂ·λ‡ÙÂÚÂ˜ πÚÔÛÊÔÚ€˜ Ùη˜ ‹Ù·ν η ›‰ÚυÛη ÙÔυ πÚώÙÔυ


38

ÙυπÔÚ·ÊÂ›Ôυ ÛÙ· µ·λÎ¿νÈ·. √ ÈÂÚÔÌfiν·¯Ô˜ ±ÚηfiÚÈÔ˜ ∫ωνÛÙ·νÙÈν›‰η˜υπ‹Ú¡Â Ô È‰ÚυÙ‹˜ ÙÔυ ÙυπÔÚ·ÊÂ›Ôυ Î·È πÚώÙÔ˜ ‰ÈÂυıυνÙ‹˜ ÙÔυ Î·È ÂπÈ-ÌÂληÙ‹˜ ÂÎ‰fiÛÂων. ¶ÚÔÊ·νώ˜ η ·ÔÚ¿ ÙÔυ ÙυπÔÚ·ÊÂ›Ôυ €ÈνÂ ÛÙην µÂ-νÂÙ›·. ª€¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ· €¯ÔυÌÂ νωÛÙ€˜ ·ÚÎÂÙ€˜ ÂÎ‰fiÛÂÈ˜ Î·È ÌÂÙ·¡‡ ·υÙώνÙη ±Ú·ÌÌ·ÙÈÎ‹ Ùη˜ ·Ú¯·›·˜ ÂλληνÈÎ‹˜, η ÔπÔ›· €¯ÂÈ ÙÔν Ù›ÙλÔ ∂ÈÛ·ω‹±Ú·ÌÌ·ÙÈÎ‹˜ π·Ú¿ ÙÔυ ∞È‰ÂÛÈÌωÙ¿ÙÔυ Î·È ∂λλÔÈÌωÙ¿ÙÔυ ¢È‰·ÛÎ¿λÔυÙη˜ Âν ªÔÛ¯ÔπfiλÂÈ νÂωÛÙ› È‰ÚυıÂ›Ûη˜ ∞Î·‰ηÌ›·˜ Î·È ÌÂ¿λÔυ πÚωÙÔπ·π¿Î·È ÈÂÚÔÎ‹ÚυÎÔ˜ ÙÔυ ∞ÈώÙ·ÙÔυ ıÚfiνÔυ Ùη˜ ¶ÚώÙη˜ vÔυÛÙÈνÈ·ν‹˜ ∞¯ÚÈ-‰ών Î·È Ùη˜ ıÂÔÛώÛÙÔυ πÔλÈÙÂ›·˜ ªÔÛ¯ÔπfiλÂω˜ ∫υÚ›Ôυ £ÂÔ‰ώÚÔυ ∞ν·-ÛÙ·Û›Ôυ ∫·‚·λλÈώÙÔυ ªÔÛ¯ÔπÔλ›ÙÔυ, Ûυν·ÚÌÔÛıÂ›Û· ÂÈ˜ Âυ¯€ÚÂÈ·ν ÙωνπÚωÙÔπÂ›Úων. ¡υν πÚώÙÔν Ù‡πÔÈ˜ ÂÎ‰ÔıÂ›Û· ‰·π¿νη ÙÔυ ÂνÙÈÌωÙ¿ÙÔυ Î·È¯ÚηÛÈÌωÙ¿ÙÔυ ∫υÚ›Ôυ ∞νÙων›Ôυ Ã·Ùζ‹ ±ÂωÚ›Ôυ ªπÔ‡Â, Âυπ·ÙÚ›‰Ôυ ªÔ-Û¯ÔπfiλÂω˜. ∂ν Ùη ÙυπÔÚ·Ê›· ÙÔυ √Û›Ôυ Î·È £ÂÔÊfiÚÔυ π·ÙÚfi˜ ηÌών¡·Ô‡Ì ÙÔυ ı·υÌ·ÙÔυÚÔ‡. ∂ν ªÔÛ¯ÔπfiλÂÈ ·„¡ (1760). ∆Ô 1774 Ô ∫·‚·-λÈώÙη˜ ÙυπώνÂÈ ÛÂ ‰Â‡ÙÂÚη €Î‰ÔÛη Ùην ±Ú·ÌÌ·ÙÈÎ‹ ÛÙην µÂνÂÙ›· Û‡ÌÊων·ÌÂ ÙÔν Papacostea.

∏ ±Ú·ÌÌ·ÙÈÎ‹ ·υÙ‹ ·πÂυı‡νÂÙ·È ÛÙÔυ˜ πÚωÙfiπÂÈÚÔυ˜, ‰ηλ. ÛÙÔυ˜ Ì·-ıηÙ€˜ Ùη˜ ∞Î·‰ηÌ›·˜ πÔυ €Ú¯ÔνÙ·È ÛÂ Âπ·Ê‹ ÌÂ Ùην ·Ú¯·›· ÂλληνÈÎ‹. Õλλ·€Ú· ÙÔυ ÙυπώνÔνÙ·È ÛÙÔ ÙυπÔÚ·ÊÂ›Ô πÔυ Â›ν·È ÂÎ·ÙÂÛÙηÌ€νÔ ÛÙην v.ªÔν‹ ÙÔυ √Û›Ôυ ¡·Ô‡Ì. ∂ν ÛυνÂ¯Â›· ÙυπώνÔνÙ·È ‰È¿ÊÔÚ· €Ú· fiπω˜ ∞ÎÔ-λÔυı›· ÙÔυ √Û›Ôυ ¡·Ô‡Ì Î·È Ùων Âν ∆È‚ÂÚÈÔυπfiλÂÈ Ì·ÚÙυÚηÛ¿νÙων, ªÔ-Û¯fiπÔλη, 1760. ∫ωνÛÙ·νÙ›νÔυ vÂÚÔÌÔν¿¯Ôυ ªÔÛ¯ÔπÔλ›ÙÔυ, ¶ÂÚ›ÂÎπÔÚÂ‡ÛÂω˜ ÙÔυ ∞›Ôυ ¶νÂ‡Ì·ÙÔ˜, ¶ÂÚ› ÌÂÙ·λ‹„Âω˜, 1746. ∂π›Ûη˜ ÙÔνωÛÙfi µÈ‚λ›Ôν Î·λÔ‡ÌÂνÔν ¶›ÛÙÈ˜ ÙÔυ ¡ÂÎÙ·Ú›Ôυ ∆€ÚπÔυ, Ì·ıηÙ‹ Ùη˜¡€·˜ ∞Î·‰ηÌ›·˜. ∞ÎÔλÔυı›· ÙÔυ ∞›Ôυ ™ÂÚ·ÊÂ›Ì, ÂπÈÛÎfiπÔυ º·ν·Ú›ÔυÎ.λπ.

∆Ô ÎυÚ›ω˜ πνÂυÌ·ÙÈÎfi ›‰ÚυÌ· Ùη˜ ªÔÛ¯ÔπfiλÂω˜, Ô ¿ÎÚÔ˜ ÛÙÔλÈÛÌfi˜Ùη˜ πÔλÈÙÂ›·˜, η ÂυÎÔÛÌ›· Ùων ηıών, ÙÔ Êω˜ Ùη˜ ÂÎÎληÛ›·˜, ‹Ù·ν η πÂÚ›-ÊηÌη ¡€· ∞Î·‰ηÌ›·, ›‰ÚυÌ· ·νωÙ¿Ùη˜ ÂÎπ·›‰ÂυÛη˜ È· ÙÔν Î·ÈÚfi Ùη˜.v‰Ú‡ÂÙ·È ÙÔ 1744 ·λλ¿ ÙÔ 1750 ¯Ù›ζÂÙ·È ÙÔ ν€Ô ÂÎπ·È‰ÂυÙ‹ÚÈÔ, ·νÙ¿¡ÈÔ Ùη˜πfiλη˜ Î·È Ùων ÊÈλfiÌÔυÛων Î·ÙÔ›Îων Ùη˜.

√ ªÔÛ¯ÔπÔλ›Ùη˜ ∞Ú¯ÈÂπ›ÛÎÔπÔ˜ ∞¯ÚÂÈ‰ών ¶ÚώÙη˜ vÔυÛÙÈνÈ·ν‹˜ vω¿-Û·Ê πÚωÙÔÛÙ·ÙÂ› ÛÙην ·ν€ÂÚÛ‹ Ùη˜ ÌÂ πÚÔÛÊÔÚ¿ ÙÔυ È‰›Ôυ, Ùων ‰È·Êfi-Úων ÂÎÎληÛÈ·ÛÙÈÎών È‰ÚυÌ¿Ùων, Ùων Î·ÙÔ›Îων Ùη˜ πfiλη˜ Î·È ÙωνÚÔυÊÂÙ›ων ·υÙ‹˜. ∞πfi ÙÔ 1750 Èı‡νων ÙÔυ˜ ‰È‰·ÛÎ·λÈÎÔ‡˜ Ô›·Î·˜ ÔÚ›ζÂ-Ù·È ÛÂ νÂ·ÚfiÙ·Ùη ηλÈÎ›· Ô ¶ÚωÙÔπ·π¿˜ £Âfi‰ωÚÔ˜ ∞ν·ÛÙ·Û›Ôυ ∫·‚·-λÈώÙη˜.

Όπω˜ νωÚ›ζÔυÌÂ ·πfi Ì·ÚÙυÚ›Â˜, π.¯. ÂπÈÚ¿ÌÌ·Ù·, ηÚωÂλÂÂ›· Ì·ıη-Ùών Î·È ·πfi ÛηÌÂÈώÛÂÈ˜ ÙÔυ ∫·‚·λÈώÙη (ÙÚ›· ¯ÊÊ), ÙÔ Âπ›πÂ‰Ô Ùη˜ ∞Î·-‰ηÌ›·˜ ıÂωÚÂ›Ù·È υ„ηλfiÙ·ÙÔ È· Ùην ÂπÔ¯‹ ÙÔυ Î·È ÔÈ ·πfiÊÔÈÙÔ› Ùη˜


39

‰È·ÛÎÔÚπ›ζÔνÙ·È Û’ fiλÔ ÙÔν ÂλληνÈÎfi Î·È ‚·λÎ·νÈÎfi ¯ώÚÔ.¢È‰¿ÛÎ·λÔÈ Ùη˜ ∞Î·‰ηÌ›·˜ ÚηÌ¿ÙÈÛ·ν νωÛÙ¿ ÔνfiÌ·Ù· Ùη˜ ¡€·˜ ∂λ-

ληνÈÎ‹˜ ºÈλÔλÔ›·˜, fiπω˜ Ô vÂÚÔÌfiν·¯Ô˜ ÃÚ‡Û·νıÔ˜, Ô ™Â‚·ÛÙfi˜ §ÂÔν-ÙÈ¿‰η˜, Ô ±ÚηfiÚÈÔ˜ ∫ωνÛÙ·νÙÈν›‰η˜ Ô ÙυπÔÚ¿ÊÔ˜ Î·È €πÂÈÙ·ªηÙÚÔπÔλ›Ùη˜ ¢υÚÚ·¯›Ôυ, Ô £Âfi‰ωÚÔ˜ ∫·‚·λλÈώÙη˜, Ô ±ÚηfiÚÈÔ˜ ∞ÈÔ-Î·ÛÙÚ›Ùη˜ Î·È ¿λλÔÈ. ŒÚ· πÔυ ÎυÎλÔÊfiÚηÛ·ν ·πfi ‰È‰·ÛÎ¿λÔυ˜ Ùη˜ ∞Î·-‰ηÌ›·˜: η ∂ÈÛ·ω‹ ±Ú·ÌÌ·ÙÈÎ‹˜ πÔυ ·ν·Ê€Ú·ÌÂ. ¢Â‡ÙÂÚÔ ÛηÌ·νÙÈÎfi€ÚÔ ÙÔυ È‰›Ôυ ÛυÚ·Ê€· Â›ν·È ÙÔ ÙÚ›λωÛÛÔ λÂ¡ÈÎfi ÂλληνÔ-‚λ·¯Ô-·λ‚·νÈÎfi ¶ÚωÙÔπÂÈÚÂ›· π·Ú¿ ÙÔυ ÛÔÊÔλÔÈωÙ¿ÙÔυ Î·È ·È‰ÂÛÈÌωÙ¿ÙÔυ ‰È-‰·ÛÎ¿λÔυ Î·È ÈÂÚÔÎ‹ÚυÎÔ˜ Î·È πÚωÙÔπ·π¿ ∫υÚ›Ôυ £ÂÔ‰ώÚÔυ∞ν·ÛÙ·Û›Ôυ ∫·‚·λλÈώÙÔυ ÙÔυ ªÔÛ¯ÔπÔλ›ÙÔυ, ¡υνÙÂıÂ›Û· Î·È νυν πÚώÙÔνÙ‡πÔÈ˜ ÂÎ‰ÔıÂ›Û· ‰·π¿νη ÙÔυ ÂνÙÈÌωÙ¿ÙÔυ Î·È ¯ÚηÛÈÌωÙ¿ÙÔυ ∫υÚ›Ôυ ±Â-ωÚ›Ôυ ∆Ú›ÎÔυπ· ÙÔυ Î·È ∫ÔÛÌ‹νÛÎη ÂπÈλÂÔÌ€νÔυ ÂÎ π·ÙÚ›‰Ô˜ ªÔÛ¯Ô-πfiλÂω˜ ∂ν €ÙηÛÈν ·„Ô’ (1770) π·Ú¿ ∞νÙων›ω Ùω µfiÚÙÈλÈ. ¶·Ú¿λληλ· ÙÔ1802 ÂÎ‰›‰ÂÙ·È ÙÔ ÙÂÙÚ¿λωÛÛÔ §Â¡ÈÎfi ÂλληνÔ-‚λ·¯Ô-·λ‚·νÔ-‚Ôυλ·ÚÈÎfi ÙÔυ √ÈÎÔνfiÌÔυ Î·È ‰È‰·ÛÎ¿λÔυ ¢·νÈ‹λ ªÈ¯·‹λ Ã·Ùζ‹ ∞‰¿Ìη.∂ÈÛ·ωÈÎ‹ ¢È‰·ÛÎ·λ›· πÂÚÈ€¯ÔυÛ· §Â¡ÈÎfiν ÙÂÙÚ¿λωÛÛÔν Ùων ÙÂÛÛ¿-Úων ÎÔÈνών ‰È·λ€ÎÙων ‹ÙÔÈ Ùη˜ ·πλ‹˜ ƒωÌ·˚Î‹˜, Ùη˜ Âν ªÔÈÛ›· µλ·¯ÈÎ‹˜,Ùη˜ µÔυλ·ÚÈÎ‹˜ Î·È Ùη˜ ∞λ‚·νÈÙÈÎ‹˜. ™υνÙÂıÂ›Û· ÌÂν Âν ·Ú¯‹ ¯¿ÚÈν Âυ-Ì·ıÂ›·˜ Ùων ÊÈλÔλfiων ·λλÔλώÛÛων ν€ων π·Ú¿ ÙÔυ ∞È‰ÂÛÈÌωÙ¿ÙÔυ Î·È§ÔÈωÙ¿ÙÔυ ‰È‰·ÛÎ¿λÔυ √ÈÎÔνfiÌÔυ Î·È ÈÂÚÔÎ‹ÚυÎÔ˜ ∫υÚ›Ôυ ¢·νÈ‹λ ÙÔυÂÎ ªÔÛ¯ÔπfiλÂω˜ Î·λλυνıÂ›Û· ‰Â Î·È Âπ·υ¡ηıÂ›Û· Ùη πÚÔÛı‹Îη ÙÈνών¯ÚÂÈω‰ών Î·È πÂÚÈÂÚÂ›·˜ ·¡›ων Î·È Âυλ·‚ώ˜ ·ÊÈÂÚωıÂ›Û· Ùω ¶·νÈÂÚω-Ù¿Ùω Î·È ∞ÈωÙ¿Ùω ªηÙÚÔπÔλ›Ùη ¶Âλ·ωνÂ›·˜, ÀπÂÚÙ›Ìω Î·È ∂¡¿Ú¯ωπ¿Ûη˜ µÔυλ·ÚÈÎ‹˜ ª·ÎÂ‰Ôν›·˜ ∫υÚ›ω

∫Àƒvø ¡∂∫∆∞ƒvø ∆ø ∂∫ ª√À¡∆∞¡vø¡Ôυ Î·È ÙÔÈ˜ ·ν·λώÌ·ÛÈ Ù‡πÔÈ˜ ÂÎ‰€‰ÔÙ·È ‰È’ ωÊ€λÂÈ·ν Ùων Âπ·Ú¯ÈωÙών

·υÙÔ‡ Âυλ·‚ών ¯ÚÈÛÙÈ·νών∂ν €ÙÂÈ ™ωÙηÚ›ω ·ω‚’ (1802) Âν µÂνÂÙ›·.∆· ‰‡Ô ·υÙ¿ €Ú· ·πÂυı‡νÔνÙ·È ÛÙÔυ˜ πÚωÙfiπÂÈÚÔυ˜ Î·È ·λλfiλωÛ-

ÛÔυ˜ ν€Ôυ˜ Ùη˜ πÂÚÈÔ¯‹˜ Î·È ·πÔÙÂλÔ‡ν ÙÈ˜ ·π·Ú¯€˜ Ùη˜ ÛυÎÚÈÙÈÎ‹˜ λωÛ-ÛÔλÔ›·˜ ÛÙ· µ·λÎ¿νÈ·. ∏ ÌÂÙ¿‰ÔÛη Ùη˜ ÂλληνÈÎ‹˜ λώÛÛ·˜ Î·È ÙÔυÂλληνÈÎÔ‡ πÔλÈÙÈÛÌÔ‡ ÛÙÔυ˜ µ·λÎ¿νÈÔυ˜ ·πÔÙÂλÔ‡ν ÙÔν ÛÙfi¯Ô ·υÙών Ùων€Úων, Âνώ π·Ú¿λληλ· ·πÔÙÂλÔ‡ν λωÛÛÈÎ¿ ÌνηÌÂ›· ÌÂ¿λÔυ Âν‰È·Ê€-ÚÔνÙÔ˜ È· ÙÈ˜ ·ν·ÊÂÚfiÌÂνÂ˜ ‚·λÎ·νÈÎ€˜ λώÛÛÂ˜. ¶·Ú¿λληλ· ÔÈ πÚÔ-Ù·ÛÛfiÌÂνÔÈ πÚfiλÔÔÈ ·υÙών Ùων €Úων Î·È Ù· ÂπÈÚ¿ÌÌ·Ù· Î·ÈηÚωÂλÂÂ›· ·πÔÙÂλÔ‡ν ‰Â›Ì· ÙÔυ υ„ηλÔ‡ ÂπÈπ€‰Ôυ Î·È Ùη˜ Î·Ù¿ÚÙÈÛη˜ÛÙην ·Ú¯·›· ÂλληνÈÎ‹ λώÛÛ· ÙfiÛÔ Ùων ÛυÚ·Ê€ων fiÛÔ Î·È Ùων Ì·ıη-Ùών ÛÙÔυ˜ ÔπÔ›Ôυ˜ ·πÂυı‡νÔνÙ·È.

∞πfi ÙÔν Î‡ÎλÔ Ùη˜ ¡€·˜ ∞Î·‰ηÌ›·˜ Î·È ÙÔ πνÂυÌ·ÙÈÎfi Îλ›Ì· πÔυ ÂπÈ-


40

ÎÚ·ÙÔ‡ÛÂ ÛÙη ªÔÛ¯fiπÔλη €¯ÔυÌÂ ÌÈ· πλÂÈ¿‰· πνÂυÌ·ÙÈÎών ·νıÚώπων πÔυÛυν‰€ÔνÙ·È Â›ÙÂ ω˜ ‰È‰¿ÛÎ·λÔÈ Î·È Ì·ıηÙ€˜ Â›ÙÂ ω˜ Î·Ù·fiÌÂνÔÈ ·πfi ÙηªÔÛ¯fiπÔλη.

ªÂÙ·¡‡ ·υÙών ·ν·Ê€ÚÔυÌÂ ÙÔν ∞Ú¯ÈÂπ›ÛÎÔπÔ ∞¯ÚÂÈ‰ών vω¿Û·Ê, ÙÔνªηÙÚÔπÔλ›Ùη ∫·ÛÙÔÚÈ¿˜ ¢ÈÔν‡ÛÈÔ ÙÔν ª¿νÙÔυÎ·, ÙÔν vω¿ννη Ã·λÎ€·,Î·ıηηÙ‹ ÙÔυ ºλ·ÈνÈ·νÔ‡ ºÚÔνÙÈÛÙηÚ›Ôυ Ùη˜ µÂνÂÙ›·˜, ÙÔν ¡ÂÎÙ¿ÚÈÔ∆€ÚπÔ ÌÂ ÙÔ µÈ‚λ›Ôν Î·λÔ‡ÌÂνÔν ¶›ÛÙÈ˜, ÙÔν ¢ηÌ‹ÙÚÈÔ ¶·Ìπ€Úη, ÙÔν ∞Ì-‚ÚfiÛÈÔ ¶·Ìπ€Úη, ÙÔν ¡ÈÎfiλ·Ô ™·ÌÛ¿λ·, ÙÔν ¡·Ô‡Ì ±ÎÔ‡ÛÙ·, ÙÔυ˜ ·‰Âλ-ÊÔ‡˜ ∆Ô‡ÚÙ·, ÙÔν ∫ωνÛÙ·νÙ›νÔ ∆ζÂ¯¿νη, ÙÔν ±ÂώÚÈÔ ¶·π· ™›ÌÔ, ÙÔνÈ·ÙÚÔÊÈλfiÛÔÊÔ vω¿ννη ∞‰¿Ìη, ÙÔν ¶ÔÛ¿Ì· Î·È πÔλλÔ‡˜ ¿λλÔυ˜. √È πÂ-ÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ·πfi ÙÔυ˜ π·Ú·π¿νω λÔ›Ôυ˜ ¿ÊηÛ·ν ÛηÌ·νÙÈÎfi €ÚÔ ÂÎ‰Â‰Ô-Ì€νÔ Î·È ·ν€Î‰ÔÙÔ Âνώ πÔλλ¿ €Ú· ÙÔυ˜ ·ν·Ê€ÚÔνÙ·È ÛÙην ÈÛÙÔÚ›· Ùη˜¡€·˜ ÂλληνÈÎ‹˜ ºÈλÔλÔ›·˜.

™Ù· ·ν€Î‰ÔÙ· €Ú· ÙÔυ ∫·‚·λλÈώÙη €¯ÔυÌÂ Î·È Ù· ÙÚ›· ·ν€Î‰ÔÙ· ¯ÂÈ-ÚfiÚ·Ê· (Î·È ÌÂÙ·¡‡ ·υÙών ·υÙfiÚ·Ê·) §ÔÈÎ‹˜, ºυÛÈÎ‹˜ Î·È ªÂÙ·Êυ-ÛÈÎ‹˜, Ùων ÔπÔ›ων η ·ν¿νωÛη Ì¿˜ Ô‰ηÂ› ν· ·νÙÈληÊıÔ‡ÌÂ ÙÔ υ„ηλfiÂπ›πÂ‰Ô Ùη˜ ‰È‰·ÛÎ·λ›·˜ ÛÙην ¡€· ∞Î·‰ηÌ›·.

∏ πÚÔÛÊÔÚ¿ ÙÔυ ∫·‚·λλÈώÙη ‰Âν πÂÚÈÔÚ›ζÂÙ·È ÛÙην ·πλ‹ ÛυÚ·Ê‹Ùων π·Ú·π¿νω €Úων, ·λλ¿ ÂνÙÔπ›ζÂÙ·È ÛÙην πÚfiÛλη„η Î·È ‰È¿‰ÔÛη Ùωνν€ων È‰Âών πÔυ ÎυÚÈ·Ú¯Ô‡Û·ν ÛÙην ¢‡Ûη Î·È ·νÙÈÌ¿¯ÔνÙ·ν Ùην ∞ÚÈÛÙÔ-ÙÂλÈÎ‹ ÊÈλÔÛÔÊ›· Î·È Ùη Û¯€Ûη Ùη˜ ÌÂ Ùην £ÂÔλÔ›·. O Descartes, o Mal-branche Î·È o Leibniz ÙÔν ÂπηÚ€·Û·ν Î·ıώ˜ Î·È η ‰È‰·ÛÎ·λ›· ÙÔυ∂υÂν›Ôυ µÔ‡λ·Úη Î·È ÌÂ Ùη ÛÂÈÚ¿ ÙÔυ ÂπηÚ€·ÛÂ ÙÔυ˜ Ì·ıηÙ€˜ ÙÔυ ÌÂÙ·-‰›‰ÔνÙ·˜ ÙÈ˜ ÊÈλÔÛÔÊÈÎ€˜ È‰€Â˜ πÔυ ÂπÈÎÚ·ÙÔ‡Û·ν ÛÙη ¢‡Ûη ÌÂ ÙÔ Î›νηÌ·ÙÔυ ¢È·ÊωÙÈÛÌÔ‡.

∂ÎÙfi˜ ·πfi Ùην ªÔÛ¯fiπÔλη €¯ÔυÌÂ Î·È ‚λ¿¯ÈÎ· πÔλ›ÛÌ·Ù·, fiπω˜ ·ν·-Ê€ÚıηÎÂ Î·È ÛÙην ·Ú¯‹, πÔυ €¯Ôυν ν· ÂπÈ‰Â›¡Ôυν Î¿πÔÈ· ·¡ÈfiλÔη πνÂυ-Ì·ÙÈÎ‹ Î·λλÈ€ÚÂÈ· ÛÙÔν ›‰ÈÔ ÙÔν ÙfiπÔ ÙÔυ˜ ‹ ω˜ ÌÂÙ·ν¿ÛÙÂ˜ ÛÙÈ˜ÂλληνÈÎ€˜ π·ÚÔÈÎ›Â˜ Î·È ÛÂ ¿λλ· Ì€Úη ÙÔυ ÂλληνÈÎÔ‡ Î·È ÂυÚωπ·˚ÎÔ‡¯ώÚÔυ.

Œν· ·πfi ·υÙ¿ Â›ν·È ÙÔ ª€ÙÛÔ‚Ô. ∏ ∞ÂλÈÎ‹ Ã·ÙζηÌÈ¯¿λη ÛÙÔ €ÚÔÙη˜ √È Âν Ùω Û¯ÔλÂ›ω ªÂÙÛfi‚Ôυ ‰È‰¿¡·νÙÂ˜ Î·È ‰È‰·¯ı€νÙÂ˜, vω¿ννÈν·,1940, Ì·˜ ‰›νÂÈ ¯Ú‹ÛÈÌÂ˜ πληÚÔÊÔÚ›Â˜ Î·È ÌÂÙ·¡‡ ·υÙών fiÙÈ Î·È Ô ¡Âfi-ÊυÙÔ˜ ¢Ô‡Î·˜ ÊÔ›ÙηÛÂ ÛÙÔ Û¯ÔλÂ›Ô ªÂÙÛfi‚Ôυ.

ÿ‰ÚυÛη Û¯ÔλÂ›Ôυ ÛÙÔ ª€ÙÛÔ‚Ô €¯ÔυÌÂ ÙÔ 1759 ÌÂ ÎληÚÔ‰fiÙηÌ· ÙÔυ ªÂ-ÙÛÔ‚›Ùη πλÔυÛ›Ôυ ÌÂ·λÂÌπfiÚÔυ ÛÙÈ˜ π·ÚÔÈÎ›Â˜, ™Ù¿νÔυ. ∆· Û¯ÔλÂ›· ªÂ-ÙÛfi‚Ôυ ‹Ù·ν πÔλλ¿ Î·È fiλων Ùων ‚·ıÌ›‰ων Î·È ·πfi ·υÙ¿ ‰È‰¿¡·νÙÂ˜ Î·È‰È‰·¯ı€νÙÂ˜ ·ν·‰Â›¯ÙηÎ·ν ÛηÌ·νÙÈÎ€˜ πÚÔÛωπÈÎfiÙηÙÂ˜. √ ¡ÈÎfiλ·Ô˜∆ζ·ÚÙζÔ‡λη˜ (1708-1773), ÌÂÙ¿ Ù· ÂÎ‡ÎλÈ· Ì·ı‹Ì·Ù· ÛÙÔ ª€ÙÛÔ‚Ô,ÛπÔ‡‰·ÛÂ ÛÙην µÂνÂÙ›· Î·È Ùην ¶¿‰Ô‚· Î·È ‰ÈÂ‡ıυνÂ πÔλλ¿ Û¯ÔλÂ›·, fiπω˜


41

Ùην ∞ıωνÈ¿‰· Û¯Ôλ‹ ÙÔυ ∞›Ôυ ΌÚÔυ˜, Ùην ¶·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎ‹ ∞Î·‰ηÌ›· (1758-9), Ùην ∞Î·‰ηÌ›· ÙÔυ v·Û›Ôυ Î·È Û¯ÔλÂ›· ÙÔυ ªÂÙÛfi‚Ôυ. Àπ‹Ú¡Â πÔλυ-Ú·ÊfiÙ·ÙÔ˜ Î·È Â›ν·È νωÛÙ‹ η ·ÎÔλÔυı›· ÙÔυ Ì¿ÚÙυÚ· ªÂÙÛÔ‚›Ùη¡ÈÎÔλ¿Ôυ. ∂π›Ûη˜ πÔλυ¿ÚÈıÌÂ˜ ‹Ù·ν Î·È ÔÈ ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÂÈ˜ ÙÔυ ·πfi ¡€ν·ÛυÚ¿ÌÌ·Ù·. ÕλλÔ˜ ªÂÙÛÔ‚›Ùη˜ λfiÈÔ˜ ‹Ù·ν Ô ÈÂÚÔÌfiν·¯Ô˜ ∆Ú‡Êων, Ì·-ıηÙ‹˜ Î·È ‰È¿‰Ô¯Ô˜ ÙÔυ µÔ‡λ·Úη ÛÙην ª·ÚÔυÙÛ·›· Û¯Ôλ‹ Ùων vω·νν›νωνÎ·È Ôπ·‰fi˜ Ùων ÊÈλÔÛÔÊÈÎών È‰Âών ÙÔυ ‰È‰·ÛÎ¿λÔυ ÙÔυ ∂υÂν›Ôυ µÔ‡λ-·Úη. √ ¶·Úı€νÈÔ˜ ∫·ÙζÈÔ‡λη˜, Ô ÂπÈÎ·λÔ‡ÌÂνÔ˜ ¶·ÚÔÈÌÈÔÚ¿ÊÔ˜,υπ‹Ú¡Â ·πfi ÙÔυ˜ πÚÔ‰ÚfiÌÔυ˜ Ùη˜ ÂλληνÈÎ‹˜ λ·ÔÚ·Ê›·˜, È·Ù› πÂÚÈfi‰ÂυÛÂÙην ◊πÂÈÚÔ Ûυλλ€ÔνÙ·˜ π·ÚÔÈÌ›Â˜ ÙÔυ ÂλληνÈÎÔ‡ λ·Ô‡. ∆Ôν ∫·ÙζÈÔ‡ληÂπ·ÈνÔ‡ν Ô ∑·‚›Ú·˜, Ô ªÂλ€ÙÈÔ˜, Ô µÂν‰fiÙη˜ Î·È Ô ∂υλfiÈÔ˜ ∫ÔυÚ›λ·˜, ÔÔπÔ›Ô˜ ÙÔν ıÂωÚÂ› λÔÈώÙ·ÙÔν ÌÂÙ·¡‡ Ùων ‰È‰·ÛÎ¿λων.

∂¡›ÛÔυ ÛηÌ·νÙÈÎ‹ υπ‹Ú¡Â Î·È η πÚÔÛÊÔÚ¿ Ùη˜ ∫λÂÈÛÔ‡Ú·˜ ÌÂ πÚÔ-Â¡¿Ú¯ÔνÙ· ÙÔν νωÛÙfi λfiÈÔ Î·È ÂÎ‰fiÙη πÔλλ·πλών €Úων, πÔυ €‰Ú·ÛÂÛÙÈ˜ ÂλληνÈÎ€˜ π·ÚÔÈÎ›Â˜ ÙÔυ Â¡ωÙÂÚÈÎÔ‡, ¢ηÌ‹ÙÚÈÔ ¢¿Ú‚·Úη (1757-1825).Àπ‹Ú¡Â ÊÈλfiÛÔÊÔ˜, ‰È‰¿ÛÎ·λÔ˜ Î·È ÛυÚ·Ê€·˜ πÔλυÚ·ÊfiÙ·ÙÔ˜ πÔÈÎ›-λων €Úων ÌÂÙ·¡‡ Ùων ÔπÔ›ων ÛηÌÂÈώνÔυÌÂ ±Ú·ÌÌ·ÙÈÎ‹ ·πλÔÂλληνÈÎ‹,∂ÈÛ·ω‹ ÂÈ˜ Ùην ÂλληνÈÎ‹ν λώÛÛ·ν, ¡€Ôν ∞λÊ·‚ηÙ¿ÚÈÔν, ¶ÚωÙÔπÂÈÚ›··πλÔÂλληνÈÎ‹, Î·È πλ‹ıÔ˜ ¿λλων. £ÂωÚÂ›Ù·È ·πfi ÙÔυ˜ πÈÔ ÂπÈÊ·νÂ›˜ λfi-ÈÔυ˜ Ùη˜ ÂπÔ¯‹˜ ÙÔυ Î·È ÔÈ νÂÔÙÂÚÈÎ€˜ È‰€Â˜ ÙÔυ Î·È Ù· ÛυÚ¿ÌÌ·Ù¿ ÙÔυÂπηÚ€·Û·ν Ùην π·È‰Â›· Ùων ¯Úfiνων Ùη˜ ∆ÔυÚÎÔÎÚ·Ù›·˜.

™ηÌ·νÙÈÎ‹ υπ‹Ú¡Â Î·È η ÛυνÂÈÛÊÔÚ¿ Î·È ¿λλων ‚λ·¯Ô¯ωÚÈών, fiπω˜ÙÔυ §È‚·‰›Ôυ ÙÔυ √λ‡ÌπÔυ, ÙÔ ÔπÔ›Ô ‰È€ıÂÙÂ π¿νÙÔÙÂ Û¯ÔλÂ›· ÌÂ ¿ÚÈÛÙÔυ˜‰È‰·ÛÎ¿λÔυ˜. √ ª. ¶·Ú·ν›Î·˜ Ú¿ÊÂÈ È· ÙÔ §È‚¿‰È: ∂ν §È‚·‰›ω, Îω-ÌÔπfiλÂÈ ·νıÔ‡Ûη ‰È¿ Ùων Î·ÙÔ›Îων ÙÔ ‚ÈÔÌ‹¯·νÔν, Ù· ±Ú¿ÌÌ·Ù· ÂÎ·λ-λÈÂÚÔ‡νÙÔ. ∆Ô 1700 πÂÚ›πÔυ λÂÈÙÔυÚÂ› ™¯ÔλÂ›Ôν ∫ÔÈνών ±Ú·ÌÌ¿Ùων ÛÙÔªÔν·ÛÙ‹ÚÈ Ùη˜ ∞›·˜ ∆ÚÈ¿‰Ô˜, fiπÔυ ‰›‰·¡Â Ô vω¿ννη˜ ¶€ζ·ÚÔ˜ ‹ ∫ωÊfi˜(1740-1806). √ ÕνıÈÌÔ˜ √λυÌπÈώÙη˜ È‰Ú‡ÂÈ Ùην ∞νώÙÂÚη ™¯Ôλ‹ §È‚·‰›ÔυfiπÔυ ‰È‰¿ÛÎÂÈ È· ‰Â‡ÙÂÚη ÊÔÚ¿ Ô ¶€ζ·ÚÔ˜ Î·È Ô v. ™π·ÚÌÈώÙη˜. ™υνÂ¯È-ÛÙ‹˜ ÙÔυ ÂÎπ·È‰ÂυÙÈÎÔ‡ €ÚÔυ ÙÔυ ÕνıÈÌÔυ Â›ν·È Ô ∞·ı¿ÂλÔ˜, ÈÂÚ¿Ú¯η˜ÊωÙÈÛÌ€νÔ˜, ‰υν·ÌÈÎfi˜ ÌÂ ÛηÌ·νÙÈÎ‹ ÂÎÎληÛÈ·ÛÙÈÎ‹ Î·È ÂıνÈÎ‹ ‰Ú¿Ûη ω˜Âπ›ÛÎÔπÔ˜ ¶€ÙÚ·˜ Î·È ·ÚfiÙÂÚ· ™ÙÚωÌν›ÙÛη˜. ¶Ú€πÂÈ ν· π·Ú·ÙηÚ‹ÛÔυÌÂfiÙÈ fiλÂ˜ ÔÈ ·ν·ÊÂÚfiÌÂνÂ˜ ÎωÌÔπfiλÂÈ˜ Â›ν·È ·ÌÈώ˜ ‚λ·¯ÈÎ€˜, Âνώ υπ¿Ú-¯Ôυν Î·È ¿λλÔÈ ÙfiπÔÈ, fiπω˜ π.¯. ÙÔ ªÔν·ÛÙ‹ÚÈ, fiπÔυ ÔÈ ‚λ·¯ÈÎ‹˜ Î·Ù·-ω‹˜ λfiÈÔÈ Î·È ‰È‰¿ÛÎ·λÔÈ ‰È·πÚ€πÔυν ÛÙην ÂÎπ·›‰ÂυÛη Î·È ÛÙη ¡€·∂λληνÈÎ‹ ºÈλÔλÔ›·.

√È π·Ú·π¿νω ·ν·ÊÔÚ€˜ ·πÔÙÂλÔ‡ν ÂνÈÎ€˜ π·Ú·ÙηÚ‹ÛÂÈ˜, ¯ωÚ›˜ ν··ν·Ê€ÚÔνÙ·È ¿λλ· πÚfiÛωπ· Â¡›ÛÔυ ÛηÌ·νÙÈÎ¿. ∫υÚ›ω˜ πÚ€πÂÈ ν· ·ν·Ê€-ÚÔυÌÂ ÂÎ‰fiÛÂÈ˜ ÛηÌ·νÙÈÎ€˜ πÔυ ·λÔ‡¯ηÛ·ν, fiπω˜ ÙÔυ ƒ‹· ºÂÚ·›Ôυ, ÙÔυ˜ÙÚÔÊ›ÌÔυ˜ Ùη˜ ÂλληνÈÎ‹˜ π·È‰Â›·˜ ÛÙ· ¯ÚfiνÈ· Ùη˜ ∆ÔυÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ ÙfiÛÔ


42

ÛÙÔν ÂλληνÈÎfi fiÛÔ Î·È ÛÙÔν µ·λÎ·νÈÎfi ¯ώÚÔ.∆€λÔ˜ ‰Âν πÚ€πÂÈ ν· π·Ú·λÂ›„ÔυÌÂ ÙÔ ÂÔνfi˜ fiÙÈ ÙÔ ÌÂ·λ‡ÙÂÚÔ πλ‹-

ıÔ˜ Ùων µλ¿¯ων λÔ›ων ·Ûπ¿ζÂÙ·È ÙÈ˜ ν€Â˜ È‰€Â˜ Ùη˜ ¢‡Ûη˜, πÔυ ÎυÎλÔ-ÊÔÚÔ‡ν Î·È πÚÔÂÙÔÈÌ¿ζÔυν ÙÔν ÂλληνÈÛÌfi ν· ÂνÛωÌ·ÙώÛÂÈ ÙÈ˜ È‰€Â˜ ÙÔυ¢È·ÊωÙÈÛÌÔ‡.

Œν· ÎÂÊ¿λ·ÈÔ πÔυ ¯Ú‹ζÂÈ È‰È·›ÙÂÚη˜ €ÚÂυν·˜ Â›ν·È ·υÙfi πÔυ ·ÊÔÚ¿ÙÔυ˜ λÔ›Ôυ˜ Ùων νÂfiÙÂÚων ¯Úfiνων fiπω˜ ÙÔυ ™. §¿ÌπÚÔυ, ÙÔυ ∫. ∫Úυ-ÛÙ¿λλη, ÙÔυ ±. ∑·λÔÎώÛÙ· Î·È πÔλλών ¿λλων.

10. Η εθνική προσφορά των Βλάχων

ΌÙ·ν ›νÂÙ·È ·ν·ÊÔÚ¿ È· Ùην ÂıνÈÎ‹ πÚÔÛÊÔÚ¿ Ùων µλ¿¯ων ÛÙÔν Âλλη-νÈÛÌfi, Ù· ÛηÌÂ›· ·ν·ÊÔÚ¿˜, Ûυν‹ıω˜, Â›ν·È ÙÔ πλ‹ıÔ˜ Ùων ÌÂ¿λων µλ¿-¯ων ÂυÂÚÂÙών Î·È Ù· ÔνfiÌ·Ù· ‰È·ÊfiÚων Ôπλ·Ú¯ηών ÙωνÎλÂÊÙ·ÚÌ·ÙÔλών. ∏ πÚÔÛÊÔÚ¿ ·υÙών Ùων ‰υÔ ÔÌ¿‰ων Â›ν·È ÛηÌ·νÙÈÎ‹È· Ùην ÈÛÙÔÚ›· ÙÔυ ÂλληνÈÛÌÔ‡ Î·È ÎυÚ›ω˜ È· ÙÔν ·ών· È· Ùην ·πÂ-λÂυı€ÚωÛη ·πfi ÙÔυ˜ ∆Ô‡ÚÎÔυ˜.

¶Ú€πÂÈ fiÌω˜ ν· ÂπÈÛηÌ¿νÔυÌÂ fiÙÈ η ÂıνÈÎ‹ πÚÔÛÊÔÚ¿ Ùων µλ¿¯ων ‰ÂνπÂÚÈÔÚ›ζÂÙ·È Î·È ‰Âν Â¡·νÙλÂ›Ù·È ÌfiνÔ ÛÙ· νωÛÙ¿ πÚfiÛωπ· πÔυ ·ν·Ê€-ÚÔνÙ·È ÛÂ ‰È¿ÊÔÚÂ˜ ÔÌÈλ›Â˜ Î·È ‚È‚λ›· Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜. ∂›ν·ÈÛπÔυ‰·›· πÚfiÛωπ· ·λλ¿ fi¯È Ù· ÌÔν·‰ÈÎ¿. ∞υÙ¿ ·πÔÙÂλÔ‡ν Ùην ÎÔÚυÊ‹ÙÔυ π·fi‚ÔυνÔυ.

Àπ¿Ú¯ÂÈ ÌÈ· ÛÙÚ·ÙÈ¿ µλ¿¯ων πνÂυÌ·ÙÈÎών ·νıÚώπων Î·È ·ωνÈÛÙώνÙ· ÔνfiÌ·Ù· Ùων ÔπÔ›ων, Ù· πÂÚÈÛÛfiÙÂÚ·, Ì·˜ Â›ν·È ¿νωÛÙ· Î·È ÊυÛÈÎ¿¿νωÛÙ· π·Ú·Ì€νÔυν Ù· €Ú· ÙÔυ˜ Î·È η πÚÔÛÊÔÚ¿ ÙÔυ˜. ΌÙ·ν λ€ÌÂÂıνÈÎ‹ πÚÔÛÊÔÚ¿ Ùων µλ¿¯ων, ÂννÔÔ‡ÌÂ fiÙÈ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ π·Ú¿ Ùην λ·ÙÈνÔ-Âν‹ λώÛÛ· ÙÔυ˜, Î·ÙfiÚıωÛ·ν ÛÙÈ˜ ‰‡ÛÎÔλÂ˜ Î·È Ì·ÎÚÔ¯ÚfiνÈÂ˜ πÂÚÈfi-‰Ôυ˜ ÙÔυ ÂλληνÈÛÌÔ‡ ν· ‰È·ÙηÚ‹ÛÔυν Î·È ν· ‰È·‰ώÛÔυν Ùην ÂλληνÈÎ‹λώÛÛ· Î·È ÙÔν ÂλληνÈÎfi πÔλÈÙÈÛÌfi. ∂›ν·È πλ€Ôν Î·ÈÚfi˜ ν· ÂÚÂυν‹ÛÔυÌÂÎ·È ν· νωÚ›ÛÔυÌÂ ·υÙÔ‡˜ ÙÔυ˜ ·νıÚώπÔυ˜ Î·È Ù· €Ú· ÙÔυ˜ Î·È ν· ·πÔ-ÙÈÌ‹ÛÔυÌÂ Ùην πÚÔÛÊÔÚ¿ ÙÔυ˜. Όπω˜ ·ν·Ê€ÚıηÎÂ Î·È ÛÂ πÚÔηÔ‡ÌÂνÔ ÎÂ-Ê¿λ·ÈÔ, ÛÙ· 1750 ÛÂ €ν· ÔÚÂÈνfi ¯ώÚÔ, ·ν¿ÌÂÛ· ÛÂ ·ÚÔ›ÎÔυ˜ Î·È ·Ì·ıÂ›˜·νıÚώπÔυ˜, υπ¿Ú¯ÂÈ ÌÈ· πÔλυ¿νıÚωπη Î·È πλÔ‡ÛÈ· πÔλÈÙÂ›·, Î·È fi¯È ÌfiνÔ·υÙ‹, η ªÔÛ¯fiπÔλη, πÔυ ‰È·ÙηÚÂ› ζωνÙ·ν‹ Ùη Êλfi· Ùη˜ ÂλληνÈÎ‹˜ λώÛ-Û·˜ Î·È ÙÔυ ÂλληνÈÎÔ‡ πÔλÈÙÈÛÌÔ‡. ∏ πfiλη ·υÙ‹ ÌÂ Ù· Û¯ÔλÂ›· Î·È Ùην∞Î·‰ηÌ›· ‰È·ÙηÚÂ› ¿Û‚ÂÛÙη Ùη Êλfi· ÙÔυ ÂλληνÈÛÌÔ‡ ÌÂ ÊωÙÈÛÌ€νÔυ˜ ‰·-ÛÎ¿λÔυ˜ πÔυ ·ων›ζÔνÙ·È ν· ‰È·ÙηÚ‹ÛÔυν Ù· ··ı¿ ÙÔυ ÂλληνÈÎÔ‡ πÔλÈ-ÙÈÛÌÔ‡ È‰Ú‡ÔνÙ·˜ ÙυπÔÚ·ÊÂ›·, ÂÎ‰›‰ÔνÙ·˜ ‚È‚λ›· Î·È π·Ú¿ÔνÙ·˜‰·ÛÎ¿λÔυ˜ Î·È ·πÔÛÙfiλÔυ˜ Ùη˜ ÂλληνÈÎ‹˜ È‰€·˜ Î·È Ùη˜ ÔÚıÔ‰Ô¡›·˜.


43

∞υÙÔ› ÔÈ ¿νıÚωπÔÈ ‰Âν πÂÚÈÔÚ›ζÔνÙ·È ÛÙην ·πλ‹ ‰È‰·ÛÎ·λ›· ·λλ¿ Ì€ÛωÙη˜ ‰È‰·ÛÎ·λ›·˜ ÌÂÙ·λ·Ìπ·‰Â‡Ôυν fiλÂ˜ ÙÈ˜ Î·ÈνÔÙfiÌÂ˜ È‰€Â˜ Ùη˜ ÂπÔ¯‹˜,fiλ· Ù· ÊÈλÔÛÔÊÈÎ¿ Î·È πÔλÈÙÈÎ¿ ÎÈν‹Ì·Ù· πÔυ ÎυÎλÔÊÔÚÔ‡ν Î·È ·λÔυ-¯Ô‡ν ÙÔυ˜ Ì·ıηÙ€˜ ÙÔυ˜ ÌÂ Ùην È‰ÂÔλÔ›· ÙÔυ ÂλληνÈÛÌÔ‡ Î·È Ùη˜ ÂλληνÈ-Î‹˜ ·Ú¯·ÈfiÙηÙ·˜ Î·È ±Ú·ÌÌ·ÙÂ›·˜. ¢Âν ·πÂυı‡νÔνÙ·È ÌfiνÔ ÛÙÔυ˜ ŒλληνÂ˜,·λλ¿ πÚÔÛπ·ıÔ‡ν ν· ‰È·ÊωÙ›ÛÔυν Î·È ν· ÌÔÚÊώÛÔυν Î·È ÙÔυ˜ ·λλfi-λωÛÛÔυ˜ λ·Ô‡˜ Ùη˜ µ·λÎ·νÈÎ‹˜ ÌÂ ÛÙfi¯Ô Ùην ÂνÛωÌ¿ÙωÛη ÛÙην ÂλληνÈÎ‹ÛÎ€„η Î·È ÎÔυλÙÔ‡Ú· fiλων Ùων µ·λÎ¿νÈων, fiπω˜ €Î·νÂ Ô ‚λ·¯ÈÎ‹˜ Î·-Ù·ω‹˜ ƒ‹·˜ ºÂÚ·›Ô˜ πÚÔÙÚ€πÔνÙ·˜ ÙÔυ˜ ‚·λÎ·νÈÎÔ‡˜ λ·Ô‡˜ ν· ·Êυ-πνÈÛÙÔ‡ν ÌÂ Ù· ν¿Ì·Ù· ÙÔυ ÂλληνÈÛÌÔ‡ Î·È ν· ·πÔÎÙ‹ÛÔυν Ùην ÂıνÈÎ‹ ÙÔυ˜ÂλÂυıÂÚ›·.

∞υÙ‹ η πνÂυÌ·ÙÈÎ‹ ‰È·‰ÈÎ·Û›· Ì€Ûω Ùη˜ π·È‰Â›·˜, Ùων ÂÎ‰fiÛÂων, ÙωνÂÊηÌÂÚ›‰ων ı· ·πÔÙÂλ€ÛÂÈ Ùη ‚¿Ûη Î·È Ù· ıÂÌ€λÈ· È· ÙÔν €νÔπλÔ ·ών·πÔυ ı· ·ÎÔλÔυı‹ÛÂÈ.

ªÈ· Âπ·ν¿ÛÙ·Ûη, fiπω˜ Â›ν·È νωÛÙfi, ‰Âν Â›ν·È ·πÔÙ€λÂÛÌ· ÌÈ·˜ ‰Â-‰ÔÌ€νη˜ ÛÙÈÌ‹˜. ¢Âν π·›ÚνÔυÌÂ Ù· fiπλ· Î·È Ùην ¿λλη Ì€Ú· ÎηÚ‡ÛÛÔυÌÂÙην Âπ·ν¿ÛÙ·Ûη. ªÈ· Âπ·ν¿ÛÙ·Ûη È· ν· ›νÂÈ, ¯ÚÂÈ¿ζÂÙ·È πÚÔÂÙÔÈÌ·Û›·„υ¯ÔλÔÈÎ‹ Î·È È‰ÂÔλÔÈÎ‹, ÌÈ· Ì·ÎÚfi¯ÚÔνη ‰È·‰ÈÎ·Û›· η ÔπÔ›· ı· Ô‰η-‹ÛÂÈ ÙÔυ˜ ·νıÚώπÔυ˜ ν· ·νÙÈληÊıÔ‡ν ÙÔ ‰›Î·ÈÔ Ùη˜ Âπ·ν¿ÛÙ·Ûη˜, ÙÔυ˜ÎÈν‰‡νÔυ˜ Ùη˜ Î·È Ù· ··ı¿ ·πÔÙÂλ€ÛÌ·Ù· πÔυ ı· πÚÔÎ·λ€ÛÂÈ. ¶Ú€πÂÈfiÌω˜ ν· υπ¿Ú¡Ôυν Î·È ÔÈ ¿νıÚωπÔÈ πÔυ ı· ÂÌπνÂ‡ÛÔυν π›ÛÙη ÛÙ· πÚfi-Ûωπ· Î·È ÛÙÔυ˜ ÛÎÔπÔ‡˜ Ùη˜ Âπ·ν¿ÛÙ·Ûη˜. ∞υÙ‹ η ‰È·‰ÈÎ·Û›· Â›ν·È η ÌÂ-·λ‡ÙÂÚη πÚÔÛÊÔÚ¿. ∫·ÙfiπÈν €Ú¯ÂÙ·È Ô €νÔπλÔ˜ ·ών·˜.

™Ùην π·Ú·π¿νω ‰È·‰ÈÎ·Û›· ÌÂ¿λÔ ÚfiλÔ €π·È¡·ν ÔÈ ÂλληνÈÎ€˜ π·ÚÔÈ-Î›Â˜ ÛÙÈ˜ ¯ώÚÂ˜ Ùη˜ ∞ν·ÙÔλÈÎ‹˜ ∂υÚώπη˜, fiπω˜ η µÈ€ννη, η µÔυ‰·π€ÛÙη,ÙÔ µÔυÎÔυÚ€ÛÙÈ, η ∆ÂÚ€ÛÙη, ÙÔ ™ÂÌλ›νÔ, η §ÂÈ„›· Î.¿. ¢Â‰ÔÌ€νÔυ fiÙÈ ÔÈπÂÚÈÛÛfiÙÂÚÂ˜ π·ÚÔÈÎ›Â˜ ÎυÚÈ·Ú¯Ô‡νÙ·È ·πfi µλ·¯fiÊωνÔυ˜ ŒλληνÂ˜, ·ν¿-λÔη πÚ€πÂÈ ν· ıÂωÚηıÂ› Î·È η πÚÔÛÊÔÚ¿ ÙÔυ˜. ™ÙÈ˜ π·ÚÔÈÎ›Â˜ ·υÙ€˜ ›-νÂÙ·È ÌÈ· ÛηÌ·νÙÈÎ‹ πνÂυÌ·ÙÈÎ‹ ζ‡ÌωÛη. ¢È·‰›‰ÂÙ·È ÙÔ πνÂ‡Ì· ÙÔυ¢È·ÊωÙÈÛÌÔ‡, πÔυ ¿λλ·¡Â ÙÈ˜ Ù‡¯Â˜ Ùων ÂυÚωπ·˚Îών λ·ών. √ ¢È·ÊωÙÈ-ÛÌfi˜ ‹Ù·ν Î›νηÌ· πÔλÈÙÈÎ‹˜ Î·È πνÂυÌ·ÙÈÎ‹˜ ·Ê‡πνÈÛη˜ ·υÙών Ùων λ·ώνÎ·È Ùη˜ Î·ıÈ€ÚωÛη˜ Ùων ‰ηÌÔÎÚ·ÙÈÎών πÔλÈÙÂυÌ¿Ùων ÛÙην ∂υÚώπη ÌÂ ÎÔ-ÚυÊ·›· ÛÙÈÌ‹ Ùην ±·λλÈÎ‹ Âπ·ν¿ÛÙ·Ûη. ™ÙÈ˜ π·ÚÔÈÎ›Â˜ ‚λ·¯fiÊωνÔÈ Î·ÈÂλληνfiÊωνÔÈ ·Ûπ¿ζÔνÙ·È Ù· ν€· Ìην‡Ì·Ù·, È‰Ú‡Ôυν ÛωÌ·ÙÂ›·, ÂÎ‰›‰Ôυν‚È‚λ›· Î·È ÂÊηÌÂÚ›‰Â˜ Î·È ÛυÛÙ‹νÔυν ÂÙ·ÈÚ›Â˜. ∂πÈÛÎ€πÙÔνÙ·È Ûυ¯ν¿ ÙηÛÎλ·‚ωÌ€νη π·ÙÚ›‰·, È‰Ú‡Ôυν Û¯ÔλÂ›· Û’ ·υÙ‹ν Î·È ÌÂÙ·Ê€ÚÔυν ÙÈ˜ Î·È-νÔ‡ÚÈÂ˜ È‰€Â˜. ¢Âν υπ¿Ú¯ÂÈ ‚λ·¯Ô¯ώÚÈ πÔυ ν· Ìη ‰€¯ÙηÎÂ Ù· Ûπ€ÚÌ·Ù· ÙÔυ¢È·ÊωÙÈÛÌÔ‡ ·πfi Ù· ¡ÂνÈÙÂÌ€ν· π·È‰È¿ ÙÔυ. ¢Âν υπ¿Ú¯ÂÈ µλ¿¯Ô˜ ·ω-È¿Ùη˜ πÔυ ν· Ìη ÌÂÙ€ÊÂÚÂ Ì·ζ› ÌÂ Ù· ÂÌπÔÚÂ‡Ì·Ù¿ ÙÔυ Î·È ÙÈ˜ νÂÔÙÂÚÈÎ€˜È‰€Â˜. ∞υÙ‹ η „υ¯ÔλÔÈÎ‹ πÚÔÂÙÔÈÌ·Û›· ÚωÛÙ¿ πÔλλ¿ ÛÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ λfi-


44

ÈÔυ˜ Î·È ÂÌπfiÚÔυ˜.∫ÔÚυÊ·›· πÚÔÛωπÈÎfiÙηÙ· Û’ ·υÙ‹ Ùη ‰ÈÂÚ·Û›· Â›ν·È Ô ƒ‹·˜ ºÂÚ·›Ô˜

Ô ÔπÔ›Ô˜ €ÛπÂÈÚÂ ÙÔν ÛπfiÚÔ Ùη˜ Âπ·ν¿ÛÙ·Ûη˜ Î·È ·πÂλÂυı€ÚωÛη˜ ÌÂ ÙηÃ¿ÚÙ· ÙÔυ, ÌÂ ÙÈ˜ ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÂÈ˜ ÙÔυ, ÌÂ Ù· ‰È·πÔÙÈÛÌ€ν· ÌÂ ÙÈ˜ È‰€Â˜ ÙÔυ¢È·ÊωÙÈÛÌÔ‡ €Ú· ÙÔυ. ªÂ Ù· ÙÚ·Ô‡‰È· ÙÔυ ¡ÂÛ‹ÎωÛÂ ÙÈ˜ λ·˚Î€˜ „υ¯€˜υπÂνıυÌ›ζÔνÙ·˜ ÛÙÔ λ·fi Ùην ÈÛÙÔÚÈÎ‹ ÙÔυ Î·Ù·ω‹ Î·È Ùην πÔλÈÙÈÛÙÈÎ‹ÙÔυ ÎληÚÔνÔÌÈ¿. ∆·¡È‰Â‡ÂÈ ÛÙÈ˜ ÂλληνÈÎ€˜ π·ÚÔÈÎ›Â˜, ‰ηÌÈÔυÚÂ› Âπ·ν·-ÛÙ·ÙÈÎÔ‡˜ πυÚ‹νÂ˜, ·πÔÛÙ€λλÂÈ Êυλλ¿‰È· Î·È Ù€λÔ˜ ÌÂ Ùη ζω‹ ÙÔυ πλη-ÚώνÂÈ ÙÔ Ù›ÌηÌ· ÙÔυ ·ών· ÙÔυ. ∫ÔνÙ¿ ÛÙÔν ƒ‹· υπ¿Ú¯ÂÈ €ν· Û‡ννÂÊÔ‚λ·¯fiÊωνων πνÂυÌ·ÙÈÎών ·νıÚώπων πÔυ ·ÎÔλÔυıÔ‡ν Ùην πÔλÈÙÈÎ‹ Î·ÈÙÔ €ÚÔ ÙÔυ.

√ ªÔÛ¯ÔπÔλ›Ùη˜ £. ∫·‚·λλÈώÙη˜ ÛÙ· ÙÚ›· ·ν€Î‰ÔÙ· ÂÈÚfiÚ·Ê¿ ÙÔυ,§ÔÈÎ‹˜, ºυÛÈÎ‹˜ Î·È ªÂÙ·ÊυÛÈÎ‹˜, ÛυνÙηÚÂ› Î·È ‰È·ÙηÚÂ› ÙÈ˜ ν€Â˜ È‰€Â˜πÔυ ÎυÎλÔÊÔÚÔ‡ν ÛÙην ∂υÚώπη. ∆Ô ›‰ÈÔ π·Ú·ÙηÚÔ‡ÌÂ Î·È ÛÂ ¿λλÔυ˜ ‰È-‰·ÛÎ¿λÔυ˜ ·υÙ‹˜ Ùη˜ πfiλη˜. ™Ùην ∫λÂÈÛÔ‡Ú·, π·ÙÚ›‰· ÙÔυ ¢ηÌηÙÚ›Ôυ¢¿Ú‚·Úη, ÛηÌ·νÙÈÎÔ‡ λfiÈÔυ Î·È ÛυÚ·Ê€· πÔλυ¿ÚÈıÌων ÂÎ‰fiÛÂων, ÔÈÛÙÔÚÈÎfi˜ Ùη˜ ÎωÌÔπfiλÂω˜ ªÈ¯. ¶·π·ÌÈ¯·‹λ (∫λÂÈÛÔ‡Ú·, 1972, ÛÂλ. 99)Ú¿ÊÂÈ Ù· Â¡‹˜ È· ν· ‰Â›¡ÂÈ πfiÛÔ ÂπηÚ€·Û·ν ÙÔυ˜ µλ·¯fiÊωνÔυ˜ ÔÈ ¡ÂνÈ-ÙÂÌ€νÔÈ ·‰ÂλÊÔ› ÙÔυ˜. "∂ÎÙfi˜ ÙÔ‡ÙÔυ ÔÈ πÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ Ùων Âν Ùη ¡€νη ·πÔ-‰‹Ìων ∫λÂÈÛÔυÚÈ€ων, ÔÈ ÔπÔ›ÔÈ ‹Û·ν Î·Ù¿ ÙÔ πλÂ›ÛÙÔν ÂÌπÔÚÂυfiÌÂνÔÈ,λfiÈÔÈ Î·È ÂπÈÛÙ‹ÌÔνÂ˜, ÂπÂÛÎ€πÙÔνÙÔ Ù·ÎÙÈÎ¿ Ùην Âν€ÙÂÈÚ¿ν Ùων È‰›ω˜Î·Ù¿ Ù·˜ ÂÔÚÙ¿˜ Ùων ÃÚÈÛÙÔυ€ννων Î·È ÙÔυ ¶¿Û¯·, Ûυν·ν·ÛÙÚÂÊfiÌÂνÔÈ‰Â ÌÂÙ¿ Ùων ÛυÂνών, Ê›λων Î·È ÛυÌπ·ÙÚÈωÙών Ùων ÛυνÂÙ€λÂÛ·ν Ù· Ì€-ÈÛÙ· fi¯È ÌfiνÔν ÂÈ˜ ÙÔν Â¡ÂυÂνÈÛÌfiν Î·È ÂÈ˜ Ùην Â¡‡„ωÛÈν ÙÔυ ‹ıÔυ˜ Î·ÈÙην ‰È·ÌfiÚÊωÛÈν ¯·Ú·ÎÙ‹ÚÔ˜ Î·È ÊÚÔν‹Ì·ÙÔ˜, π·ÙÚÈωÙÈÎÔ‡ Î·È πÔλÈÙÈ-ÛÙÈÎÔ‡, ·λλ¿ Î·È ÂÈ˜ Ùην πνÂυÌ·ÙÈÎ‹ν Î·È ÌÔÚÊωÙÈÎ‹ν ‰È¿πλ·ÛÈν Ùων Âν-ÙÔπ›ων, ÔÈ ÔπÔ›ÔÈ ÂÛυν‹ıÈÛ·ν ‚·ıÌη‰fiν ν· ÛυÌπÂÚÈÊ€ÚÔνÙ·È ÌÂ πÂÚÈÛÛ‹νÂυ€νÂÈ·ν, ν· ÂÎÊÚ¿ζÔνÙ·È ‰Â ÂλÂ‡ıÂÚ· Î·È υπÂÚ‹Ê·ν· Î·È fi¯È ÌÂ Ùην ‰Ôυ-λÈÎfiÙηÙ· ÙÔυ Ú·È¿". √ ¢ηÌ. ¢¿Ú‚·Úη˜, ÌÂ ¿ÚÈÛÙη Ê‹Ìη Âπ› Ùη˜ ÂπÔ¯‹˜ÙÔυ Î·È ÌÂ πλ‹ıÔ˜ €Úων, ÛυνÂÙ€λÂÛÂ Î·È ·υÙfi˜ ÛÙην ·Ê‡πνÈÛη ÙÔυ Âλλη-νÈÛÌÔ‡ Î·È ÛÙην „υ¯ÔλÔÈÎ‹ πÚÔÂÙÔÈÌ·Û›· Ùων υπfi‰Ôυλων ∂λλ‹νων. ∂π›-Ûη˜ €ν· ÌÂ¿λÔ πλ‹ıÔ˜ ¿ÛηÌων Î·È ¿νωÛÙων ‰È‰·ÛÎ¿λων, ÈÂÚ€ων Î·È·ÛÙών ‰È·ÌÔÚÊώνÔυν Ùην ÈÛÙÔÚÈÎ‹ ÛυνÂ›‰ηÛη Ùων ÛÎλ·‚ωÌ€νων ∂λλ‹νωνÎ·È ÙÔυ˜ πÚÔÂÙÔÈÌ¿ζÔυν È· ÙÔν €νÔπλÔ ·ών· πÔυ ı· ·ÎÔλÔυı‹ÛÂÈ.


45

Ένοπλος Αγώνας

∞λλ¿ Î·È ÛÙÔν €νÔπλÔ ·ών· Ùη˜ Âπ·ν¿ÛÙ·Ûη˜ ÙÔυ 1821 η πÚÔÛÊÔÚ¿ Ùων‚λ¿¯ων υπ‹Ú¡Â ·πÔÊ·ÛÈÛÙÈÎ‹˜ ÛηÌ·Û›·˜.

∂›ν·È νωÛÙfi, ·ÎfiÌη Î·È ÛÙÈ˜ Ì€ÚÂ˜ Ì·˜, fiÙÈ €ν·˜ €νÔπλÔ˜ Âπ·ν·ÛÙ·-ÙÈÎfi˜ ·ών·˜ È· ν· Âυ‰ÔÎÈÌ‹ÛÂÈ ¯ÚÂÈ¿ζÂÙ·È ÙÈ˜ Î·Ù¿λληλÂ˜ ÂωÚ·ÊÈÎ€˜Ûυνı‹ÎÂ˜ ώÛÙÂ ν· ÂπÈζ‹ÛÂÈ, fiÙ·ν Ù· Ì€Û· πÔυ ‰È·ı€ÙÂÈ Â›ν·È πÂνÈ¯Ú¿ Î·È·Û‹Ì·νÙ· ÛÂ Û¯€Ûη ÌÂ ÙÔν ·νÙ›π·λÔ πÔυ €¯ÂÈ ν· ·νÙÈÌÂÙωπ›ÛÂÈ. ŒÙÛÈ Ù· ÎÈ-ν‹Ì·Ù· ·υÙ¿ ÌπÔÚÔ‡ν ν· ÂπÈ‚ÈώÛÔυν ÌfiνÔ ÛÂ ÔÚÂÈν€˜ πÂÚÈÔ¯€˜ Î·È ·πÚfi-ÛÈÙÂ˜ ÛÂ €ν· ÔÚ·νωÌ€νÔ ÛÙÚ¿ÙÂυÌ·.

∆· ‚Ôυν¿ Ùη˜ ∏πÂÈÚÔıÂÛÛ·λ›·˜ Î·È ª·ÎÂ‰Ôν›·˜ ÛÙ¿ıηÎ·ν ÙÔ λ›ÎνÔÙων ÎλÂÊÙ·ÚÌ·ÙÔλών Î·È Ùων ¿λλων Âπ·ν·ÛÙ·ÙÈÎών ÔÌ¿‰ων Î·Ù¿ Ùην πÂ-Ú›Ô‰Ô Ùη˜ ∆ÔυÚÎÔÎÚ·Ù›·˜. Œν· ‰Â‡ÙÂÚÔ ÛÙÔÈ¯Â›Ô È· Ùην ‡π·Ú¡η Âνfi˜ €νÔ-πλÔυ ·ών· Â›ν·È η ‰υν·ÙfiÙηÙ· πÔυ €¯ÂÈ €ν·˜ ÙfiπÔ˜ ν· πÚÔÛÊ€ÚÂÈ ÙÚÔÊ‹Î·È ·νıÚώπÈνÔ ‰υν·ÌÈÎfi È· Ùην Âπ¿ν‰ÚωÛη Î·È ‰È·Ù‹ÚηÛη Ùων €νÔπλωνÛωÌ¿Ùων. ∞υÙ€˜ ÙÈ˜ ‰υÔ πÚÔϋπÔı€ÛÂÈ˜ ÂÎπληÚώνÔυν ÛÙÔν ÂλληνÈÎfi ¯ώÚÔÌfiνÔ ÔÈ νÔÌ·‰ÈÎÔ› πÔÈÌÂνÈÎÔ› πληıυÛÌÔ› πÔυ Î·ÙÔÈÎÔÂ‰ÚÂ‡Ôυν ÛÙ· „ηλ¿‚Ôυν¿, ‰È·ı€ÙÔυν ÙÚÔÊ‹, ÌÂÙ·ÊÔÚÈÎ¿ Ì€Û· Î·È ·νıÚώπÈνÔ ‰υν·ÌÈÎfi È· ÙηÛ‡Ìπη¡η Âπ·ν·ÛÙ·ÙÈÎών ÔÌ¿‰ων.

∆Ôυ˜ fiÚÔυ˜ ·υÙÔ‡˜ ÂÎπληÚώνÔυν ÔÈ νÔÌ¿‰Â˜ ÙÔυ ÂλληνÈÎÔ‡ ώÚÔυ, µλ¿-¯ÔÈ Î·È ™·Ú·Î·ÙÛ¿νÔÈ, Î·È È‰›ω˜ ÔÈ πÚώÙÔÈ, πÔυ ‰È·ı€ÙÔυν ÌfiνÈÌÂ˜ ÔÚÂÈ-ν€˜ Î·ÙÔÈÎ›Â˜ ÛÂ ·π·ÔÚÂυÙÈÎfi υ„fiÌÂÙÚÔ, π¿νω ·πfi Ù· 1000 Ì€ÙÚ·. ∞υÙÔ›ÔÈ πληıυÛÌÔ› ‰È€ÙÚÂÊ·ν, ·π€ÎÚυ‚·ν Î·È πληÚÔÊÔÚÔ‡Û·ν ÎλÂÊÙ·ÚÌ·ÙÔ-λÔ‡˜ Î·È ληÛÙ€˜ πÔυ ·πÔÙÂλÔ‡Û·ν Ùην ÌÔν·‰ÈÎ‹ €νÔπλη ‰‡ν·Ìη ÙÔυ ÛÎλ·-‚ωÌ€νÔυ ÂλληνÈÛÌÔ‡. ÃωÚ›˜ ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ ı· ‹Ù·ν ‰υÛ¯ÂÚ€ÛÙ·Ùη, ·ν fi¯È·‰‡ν·Ùη, η ‰Ú¿Ûη Î·È η ‡π·Ú¡η Âπ·ν·ÛÙ·ÙÈÎών ÛωÌ¿Ùων Î·È ÎÈνηÌ¿Ùων.

∞υÙfi Â›¯Â Î·Ù·νÔ‹ÛÂÈ Î·È Ô ∞λ‹ ¶·Û¿˜ Ô ÔπÔ›Ô˜ ÌÂ È‰È·›ÙÂÚη ÛÎληÚfi-ÙηÙ· πÚÔÛπ¿ıηÛÂ ν· ÛυνÙÚ›„ÂÈ ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜, ÌÔλÔνfiÙÈ Ù· ÔÈÎÔνÔÌÈÎ¿ ÙÔυÛυÌÊ€ÚÔνÙ· ‹Ù·ν ÌÂ¿λ·, È·Ù› πÚÔ€Ú¯ÔνÙ·ν Î·È ·πfi Ùην ÊÔÚÔλÔ›· ÙωνπÔÈÌν›ων ÙÔυ˜.

∏ Âπ¿ν‰ÚωÛη Ùων Âνfiπλων ÛωÌ¿Ùων ·πfi νÔÌ¿‰Â˜ ÎÙηνÔÙÚfiÊÔυ˜ ‹Ù·νÊυÛÈÎfi Âπ·ÎfiλÔυıÔ, È·Ù› ÌÂ ÙÔν ÙÚfiπÔ ·υÙfi υπÂÚ·Ûπ›ζÔνÙ·ν ÙÈ˜ ÔÈÎÔ€-νÂÈ€˜ ÙÔυ˜, Ùην πÂÚÈÔυÛ›· ÙÔυ˜ Î·È ÙÔν ζωÙÈÎfi ÙÔυ˜ ¯ώÚÔ. ÕλλωÛÙÂ ÔÈ ‰‡-ÛÎÔλÂ˜ Ûυνı‹ÎÂ˜ ‰È·‚›ωÛη˜ ÛÙ· ‚Ôυν¿, ÔÈ ÛυνÂ¯Â›˜ ÌÂÙ·ÎÈν‹ÛÂÈ˜ ÌÂ Ù·πÚÔ‚λ‹Ì·Ù· πÔυ π·ÚÔυÛ›·ζ·ν Î·È η ‰È·πÚ·Ì·ÙÂυÙÈÎ‹ ÙÔυ˜ ÈÎ·νfiÙηÙ· ÌÂÎ¿ıÂ ·Ú¯‹ Î·È Â¡ÔυÛ›· ·πÔÙÂλÔ‡Û·ν Ùην Î·λ‡ÙÂÚη πÚÔπ·È‰Â›· È· €ν·νÂπ·ν·ÛÙ·ÙÈÎfi ·ών·.

Όλ· ·υÙ¿ ÛυνÂÙ€λÂÛ·ν ÛÙην ·ν¿‰ÂÈ¡η Âνfi˜ ·ÚÈıÌÔ‡ ·¡ÈfiλÔων Ôπλ·Ú-¯ηών πÔυ ‰ÈÂ‰Ú·Ì¿ÙÈÛ·ν ÛηÌ·νÙÈÎfi ÚfiλÔ ÛÙ· ÂıνÈÎ¿ Âπ·ν·ÛÙ·ÙÈÎ¿ ÎÈ-


46

ν‹Ì·Ù· Î·È π·Ú¿λληλ· ·ν€‰ÂÈ¡·ν ÔÚÈÛÌ€ν· ÂωÚ·ÊÈÎ¿ ‰È·ÌÂÚ›ÛÌ·Ù·,fiπω˜ Ùην πÂÚÈÔ¯‹ ÙÔυ √λ‡ÌπÔυ Î·È Ùη˜ ¢υÙÈÎ‹˜ ª·ÎÂ‰Ôν›·˜, ÛÂ Âν‰È·È-Ù‹Ì·Ù· Î·È ÊυÙώÚÈ· Âπ·ν·ÛÙ·Ùών.

¶Ôλ‡ Û‡νÙÔÌ·, ÌÂÙ¿ Ùην ÙÔυÚÎÈÎ‹ Î·Ù¿ÎÙηÛη, ÂÌÊ·ν›ζÂÙ·È Ô ıÂÛÌfi˜Ùων ∞ÚÌ·ÙÔλÈÎ›ων, πÔυ ·πÔÙÂλÔ‡Û·ν Ûυν€¯ÂÈ· Ùη˜ π·Ú¿‰ÔÛη˜ ·πfi ÙηνÂπÔ¯‹ Ùων ª·ÎÂ‰fiνων ‚·ÛÈλ€ων ÌÂ ÙÈ˜ ÛυνÔÚÈ·Î€˜ ÊÚÔυÚ€˜ Î·Ù¿ Ùων ‚Ô-ÚÂ›ων ÂÈÙfiνων vλλυÚÈών Î·È £Ú·Îών, Ùων ƒωÌ·›ων ÌÂ Ù· praesidia armataÎ·È Ù· auxilia, Ùων µυζ·νÙÈνών ÌÂ ÙÔυ˜ ∞ÎÚ›ÙÂ˜. ŒÙÛÈ €¯ÔυÌÂ Ùην ÂÌÊ¿νÈÛηπÔλλών ÔÈÎÔÂνÂÈών ·ÚÌ·ÙÔλών, ‚λ¿¯ÈÎη˜ Î·Ù·ω‹˜, πÔυ ·πÔÙ€λÂÛ·νÙÔυ˜ πÚώÙÔυ˜ €νÔπλÔυ˜ πυÚ‹νÂ˜. √È §·ζ·›ÔÈ ÙÔυ √λ‡ÌπÔυ, ÔÈ ∑È·Î·›ÔÈÙων ±ÚÂ‚Âνών, ÔÈ µλ·¯·‚·›ÔÈ Ùων Ã·Û›ων, ÔÈ ™ÙÔυÚν·Ú·›ÔÈ, ÔÈ ∑η‰Ú·›ÔÈÎ·È πÔλλ¿ ¿λλ· νωÛÙ¿ Î·È ¿νωÛÙ· ÔνfiÌ·Ù· fiπω˜ ÙÔυ ±ÂωÚ¿Îη √λ‡Ì-πÈÔυ, ÙÔυ ±È¿ννη º·ÚÌ¿Îη ·πfi ÙÔ ªπλ¿ÙÛÈ, ÙÔυ ∫·ÛÔÌÔ‡λη ·πfi ÙÔ ¶È-ÛÔ‰€ÚÈ, ÙÔυ ±È¿ννη ¶Ú›ÊÙη ·πfi Ùη ™·Ì·Ú›ν·, Ùων ∑ÈÔυÚÎ·›ων Î.λπ.πÚfiÛÊÂÚ·ν ·νÂÎÙ›ÌηÙÂ˜ υπηÚÂÛ›Â˜ ÛÙÔν ÂλληνÈÛÌfi.

∫ÔνÙ¿ Û’ ·υÙÔ‡˜ υπ¿Ú¯ÂÈ Î·È €ν·˜ Ì·ÎÚ‡˜ Î·Ù¿λÔÔ˜ ÌÈÎÚfiÙÂÚων Î·È¿νωÛÙων ÛÂ Ì·˜ ·ωνÈÛÙών πÔυ πÚfiÛÊÂÚ·ν ÙÔ ·›Ì· Î·È ÙÈ˜ πÂÚÈÔυÛ›Â˜ÙÔυ˜ ÛÙÔν €νÔπλÔ ·ών· Î·Ù¿ Ùων ∆Ô‡ÚÎων.

∫·È Î·Ù¿ ÙÔν ª·ÎÂ‰ÔνÈÎfi ∞ών· η €νÔπλη πÚÔÛÊÔÚ¿ Ùων µλ¿¯ωνÂ›ν·È ·νÂÎÙ›ÌηÙη Î·È Ûυν€‚·λÂ ÛÙην ‰È¿ÛωÛη ÙÔυ ª·ÎÂ‰ÔνÈÎÔ‡ ώÚÔυ ·πfiÙη ‚ÔυλÈÌ›· Ùων µ·λÎ¿νÈων ÂÈÙfiνων Ì·˜. ŒÚ·Ê· Âλλ‹νων πÚÔ¡€νωνÎ·È ÈÂÚ·Ú¯ών ·ν·Ê€ÚÔνÙ·È ÛÙη ÛυÌ‚Ôλ‹ Ùων µλ¿¯ων Î·È ÛÙ· Î€νÙÚ· πÔυ‰Èη‡ıυν·ν ÙÔν ª·ÎÂ‰ÔνÈÎfi ∞ών·. √ÚÈÛÌ€νÔÈ Ì¿λÈÛÙ· ÈÂÚ¿Ú¯Â˜ ÙÔν›ζÔυνfiÙÈ η π·ÚÔυÛ›· Î·È πÚÔÛÊÔÚ¿ ÙÔυ˜ ‹Ù·ν ·πÔÊ·ÛÈÛÙÈÎ‹˜ ÛηÌ·Û›·˜ È·Ùην Âυfi‰ωÛη ÙÔυ ·ών·. ∆· ¶ÚÔ¡ÂνÂ›· ÙÔυ ªÔν·ÛÙηÚ›Ôυ, Ùη˜ £ÂÛÛ·λÔ-ν›Îη˜, Ùων ™ÂÚÚών Î.λπ. ÚηÛÈÌÔπÔ›ηÛ·ν µλ¿¯Ôυ˜ È· ÂÎÙÂλÂÛÙÈÎ¿ fiÚ·ν·,È· ÙÈ˜ ÌÂÙ·ÊÔÚ€˜ Î·È È· ÙÚÔÊÔ‰fiÙÂ˜, πληÚÔÊÔÚÈÔ‰fiÙÂ˜, νÔÛηλÂυÙ€˜ Î·È·ωνÈÛÙ€˜. ∆€λÔ˜ È· Ùην πÂÚÈÔ¯‹ Ùων ™ÂÚÚών Î·È Ùη˜ ∞ν·ÙÔλÈÎ‹˜ ª·ÎÂ-‰Ôν›·˜ η π·ÚÔυÛ›· Ùων µλ¿¯ων ÌÂÙÔ›Îων Î·Ù¿ Ùην πÂÚ›Ô‰Ô ·υÙ‹ ÛυÌπλ‹-ÚωÛÂ €ν· πληıυÛÌÈ·Îfi ÎÂνfi Î·È €Î·νÂ πÈÔ €νÙÔνη Ùην ÂλληνÈÎ‹ π·ÚÔυÛ›·.Àπ¿Ú¯ÂÈ €ν·˜ ·ÛÙÂÚÈÛÌfi˜ µλ¿¯ων Ì·ÚÙ‡Úων Î·È ·ωνÈÛÙών ÙÔυ ª·ÎÂ‰Ô-νÈÎÔ‡ ∞ών· πÔυ ‰Âν Î·Ù·¡ÈώıηÎ·ν ·ÎfiÌ· ÛÙÈ˜ "¢€λÙÔυ˜ Ùη˜ vÛÙÔÚ›·˜".

∆€λÔ˜ πÚ€πÂÈ ν· ÌνηÌÔνÂυÙÔ‡ν ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ÌÂ¿λÔÈ Î·È ÌÈÎÚÔ› ÂυÂÚ€ÙÂ˜ÌÂ ÙÔ Â¡‹˜ ÛÎÂπÙÈÎfi. ∏ ·πfiÎÙηÛη Âνfi˜ ··ıÔ‡, fiπω˜ Ùη˜ ÂλÂυıÂÚ›·˜, Â›ν·ÈÌÂ·λÂÈώ‰η˜ Î·È ı·υÌ·ÛÙ‹ πÚÔÛÊÔÚ¿, ·λλ¿ Î·È η ‰È·Ù‹ÚηÛη Î·È η ‰È·-¯Â›ÚÈÛη ·υÙÔ‡ ÙÔυ ··ıÔ‡ Â›ν·È Â¡›ÛÔυ ÛηÌ·νÙÈÎfi ÂÔνfi˜. ∞υÙfi ÙÔ νω-Ú›ζÔυν ÔÈ µλ·¯fiÊωνÔÈ ŒλληνÂ˜. ±νωÚ›ζÔυν Î·λ¿ ÙÈ˜ ‰υÛÎÔλ›Â˜ πÔυÛυνÂπ¿ÂÙ·È η ›‰ÚυÛη Âνfi˜ ν€Ôυ ÎÚ¿ÙÔυ˜ Ì€Û· ÛÙην ªÔν·Ú¯ÈÎ‹ ∂υÚώπη.∞νÙÈλ·Ì‚¿νÔνÙ·È ÙÔ Î·ı‹ÎÔν ÙÔυ˜ Î·È πÚfiıυÌ· πÚÔÛÊ€ÚÔυν È’ ·υÙfiν ÙÔνÛÎÔπfi. ΌÙ·ν ·πÂλÂυıÂÚώνÂÙ·È η ∂λλ¿‰·, ·ÈÌfiÊυÚÙη Î·È Î·ÙÂÛÙÚ·ÌÌ€νη,


47

πÚÔÛπ·ıÂ› ν· ÔÚıÔπÔ‰›ÛÂÈ Î·È ν· ‰ηÌÈÔυÚ‹ÛÂÈ ÎÚ·ÙÈÎ‹ Ìη¯·ν‹ Î·È υπÔ-‰ÔÌ‹ ÔÈÎÔνÔÌÈÎ‹˜ ·ν¿πÙυ¡η˜.

∫·È ÛÙην πÂÚ›πÙωÛη ·υÙ‹ πÚωÙ·ωνÈÛÙÔ‡ν ÔÈ µλ·¯fiÊωνÔÈ ÌÂ Ùην ÔÈ-ÎÔνÔÌÈÎ‹ ÙÔυ˜ ÛυÌ‚Ôλ‹ ÛÙην ·ν¿πÙυ¡η ÙÔυ ÎÚ¿ÙÔυ˜ Î·È Ùη˜ ÎÔÈνωνÈÎ‹˜ζω‹˜. ªÂ·λ€ÌπÔÚÔÈ Î·È ÙÚ·πÂζ›ÙÂ˜ µλ¿¯ÔÈ πÚÔÛÊ€ÚÔυν ÙÂÚ¿ÛÙÈ· πÔÛ¿Î·È ÔλfiÎληÚÂ˜ πÂÚÈÔυÛ›Â˜ È· €Ú· υπÔ‰ÔÌ‹˜ Î·Ù¿ Ùην ·ν·€ννηÛη ÙÔυÂλληνÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔυ˜. Œ¯ÔυÌÂ ÌÈ· πλÂÈ¿‰· ÂυÂÚÂÙών πÔυ ¿ÊηÛ·ν ·νÂ¡›Ùηλ·Ù· ›¯νη ÙÔυ˜ ÛÙη ÛυνÂ›‰ηÛη ÙÔυ €ıνÔυ˜.

√È ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ ∞‚€ÚωÊ Î·È ∆ÔÛ›ÙÛ· ÎfiÛÌηÛ·ν Ùην ∞ı‹ν· ÌÂ ÙÈ˜ ÂυÂÚ-ÂÛ›Â˜ ÙÔυ˜: ÙÔ ªÂÙÛfi‚ÈÔ ¶ÔλυÙÂ¯νÂ›Ô, ÙÔ ¶·ν·ıην·˚Îfi ÛÙ¿‰ÈÔ, ÙÔ ıωÚη-ÎÙfi ∞‚€ÚωÊ, ÔÈ ÔÌώνυÌÂ˜ ºυλ·Î€˜, η ™¯Ôλ‹ ∂υÂλπ›‰ων Î·È πÔλλ¿ ¿λλ·.√ ‚·ÚώνÔ˜ ™›ν·˜, ÌÂ·λÔÙÚ·πÂζ›Ùη˜ ÛÙη µÈ€ννη, Î·È ÔÈ ÈÔÈ ÙÔυ €¯ÙÈÛ·νÙην ∞Î·‰ηÌ›· ∞ıηνών, ÌÂ ÙÔ Ê›λÔ ÙÔυ˜ ±ÂώÚÈÔ ™Ù·‡ÚÔυ Ûυν›‰ÚυÛ·ν Ùην∂ıνÈÎ‹ ÙÚ¿πÂζ·, ÙÔ ∂ıνÈÎfi ∞ÛÙÂÚÔÛÎÔπÂ›Ô, Ùην ºÈλÂÎπ·È‰ÂυÙÈÎ‹ ÂÙ·ÈÚÂ›·Î.¿. √ ¢Ô‡Ìπ·˜, Ô ‚·ÚώνÔ˜ ªπ€λÈÔ˜ ·πfi ÙÔ ªπλ¿ÙÛÈ, Ô ™ÙÔυÚν¿Úη˜ Î·ÈπÔλλÔ› ¿λλÔÈ ÛÙ‹ÚÈ¡·ν ÌÂ Ù· ¯Ú‹Ì·Ù¿ ÙÔυ˜ ÙÔ νÂÔÂλληνÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ ÛÙ·πÚώÙ· ÙÔυ ‚‹Ì·Ù·. Àπ¿Ú¯ÂÈ ·ÎfiÌ· €ν· Û‡ννÂÊÔ ÌÈÎÚών ÂυÂÚÂÙών ‚λ·-¯fiÊωνων πÔυ ›‰ÚυÛ·ν Û¯ÔλÂ›· ÛÙην ◊πÂÈÚÔ Î·È Ùην ∆ÔυÚÎÔÎÚ·ÙÔ‡ÌÂνηª·ÎÂ‰Ôν›· Î·È ÛπÔ‡‰·Û·ν ÌÂ Ù· ÎληÚÔ‰ÔÙ‹Ì·Ù¿ ÙÔυ˜ €ν·ν ÌÂ¿λÔ ·ÚÈıÌfiÈ·ÙÚών Î·È ‰È‰·ÛÎ¿λων.

ΒλάχοιΑνατολικής Μακεδονίας

και Θράκης


51

1. Εισαγωγή

1.1√υ‰ÂÌ›· Âπ›ÛηÌη ÌÂÛ·ÈωνÈÎ‹ πληÚÔÊÔÚ›· υπ¿Ú¯ÂÈ πÔυ ν· Ì·˜ πÂ›ıÂÈ fiÙÈÛÙην πÂÚÈÔ¯‹ Ùη˜ ∞ν·ÙÔλÈÎ‹˜ ª·ÎÂ‰Ôν›·˜ Î·È £Ú¿Îη˜ πÚÔϋπ‹Ú¯Â ÂÎλ·-ÙÈνÈÛÌ€νÔ˜ Î·È ÌfiνÈÌ· ÂÎ·ÙÂÛÙηÌ€νÔ˜ ‚λ¿¯ÈÎÔ˜ πληıυÛÌfi˜.

¢È¿ÊÔÚÂ˜ πληÚÔÊÔÚ›Â˜, fiπω˜ ÙÔ ¯ωÚ›Ô ÙÔυ µυζ·νÙÈνÔ‡ ¯ÚÔνÔÚ¿ÊÔυÙÔυ 6Ôυ ·È. ™ÈÌÔÎ¿ÙÙη, πÔυ ·ν·Ê€ÚÂÈ Ùην ÊÚ¿Ûη Âνfi˜ ÛÙÚ·ÙÈώÙη "∆fiÚν·-ÙfiÚν·, ÊÚ¿ÙÂ", ÙÈ˜ ÔπÔ›Â˜ ÌÂÚÈÎÔ› ı€λÔυν ν· ÙÈ˜ ÂÚÌηνÂ‡ÛÔυν ω˜ Ì·ÚÙυÚ›·È· Ùην ‡π·Ú¡η µλ¿¯ων ÛÙÈ˜ πÂÚÈÔ¯€˜ ·υÙ€˜, ‰Âν ÂυÛÙ·ıÔ‡ν, È·Ù› Ôυ‰ÂÌ›··ν·ÊÔÚ¿ ‹ Ì·ÚÙυÚ›· Ùων ÌÂÛ·ÈωνÈÎών ¯Úfiνων ·ν·Ê€ÚÂÙ·È ÛÂ ÔÈÎÈÛÌÔ‡˜,€ÛÙω Î·È ÌÈÎÚÔ‡˜, Û’ ·υÙ€˜ ÙÈ˜ πÂÚÈÔ¯€˜, ÛÂ ·νÙ›ıÂÛη ÌÂ fi,ÙÈ ÛυÌ‚·›νÂÈ Û’¿λλÂ˜ πÂÚÈÔ¯€˜ ÙÔυ ÂλληνÈÎÔ‡ ‹ ‚·λÎ·νÈÎÔ‡ ¯ώÚÔυ.

√È πληÚÔÊÔÚ›Â˜ Ùη˜ Õνν·˜ ∫ÔÌνην‹˜ (11Ô˜ ·È.) È· µλ¿¯Ôυ˜ ÛÙη £Ú¿ÎηÎ·È ÛÙη ªÔÈÛ›· Â›ν·È ÛυÎÂ¯υÌ€νÂ˜, fiπω˜ Î·È ÙÔυ ¶·¯υÌ€Úη (13Ô˜ ·È.), πÔυυπÔÛÙηÚ›ζÂÈ fiÙÈ η £Ú¿Îη ·πÔÙÂλÔ‡ÛÂ ÙfiπÔ νώÚÈÌÔ ÛÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ ·πfi ÙÈ˜ÌÂÙ·ÊÔÚ€˜ Î·È Ù· Ù·¡›‰È· ÙÔυ˜ ·πfi Ùη ¢‡Ûη πÚÔ˜ Ùην ∞ν·ÙÔλ‹ Î·È fiÙÈ·πλώνÔνÙ·È ·πfi Ùη µ‡ζ· Ì€¯ÚÈ Ùην ∫ωνÛÙ·νÙÈνÔ‡πÔλη, ¯ωÚ›˜ fiÌω˜ ν··ν·Ê€ÚÂÈ ÛυÎÂÎÚÈÌ€νÔυ˜ ÔÈÎÈÛÌÔ‡˜ µλ¿¯ων ÛÙην πÂÚÈÔ¯‹.

∏ ·νÙ›Ê·Ûη πÔυ π·Ú·ÙηÚÂ›Ù·È ·ν¿ÌÂÛ· ÛÙÈ˜ µυζ·νÙÈν€˜ πη€˜ πÔυ·ν·Ê€ÚÔνÙ·È ÛÂ µλ¿¯Ôυ˜ ÛÙην ∞ν·ÙÔλÈÎ‹ ª·ÎÂ‰Ôν›· Î·È £Ú¿Îη Î·È ÛÙην€λλÂÈ„η ‚λ¿¯ÈÎων ÔÈÎÈÛÌών Û’ ·υÙ€˜ ÙÈ˜ πÂÚÈÔ¯€˜ Â¡ηÂ›Ù·È, ·ν ÛÎÂÊÙÔ‡ÌÂfiÙÈ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ‹Ù·ν ÔÌ¿‰· ÎÙηνÔÙÚfiÊων ÌÂ ÌÂ¿λη ÎÈνηÙÈÎfiÙηÙ· Î·È η ÌÂ-Ù¿‚·Û‹ ÙÔυ˜ ÛÂ ÔÚÈÛÌ€νÂ˜ πÂÚÈÔ¯€˜ ‹Ù·ν Âπ·ν·λ·Ì‚·νfiÌÂνÔ ÂÔνfi˜. √ÈÌÂÙ·ÎÈν‹ÛÂÈ˜ ·υÙών ‹Ù·ν Ûυν‹ıω˜ πÚfiÛÎ·ÈÚÂ˜ Î·È ‰Âν ·πÔÙÂλÔ‡Û·ν Ìfi-νÈÌÂ˜ Î·ÙÔÈÎ›Â˜, fiπω˜ ÛÙ· ‚Ôυν¿ Ùη˜ ∏πÂÈÚÔıÂÛÛ·λ›·˜ Î·È ª·ÎÂ‰Ôν›·˜.ŒÙÛÈ ‹Ù·ν πÔλ‡ ÊυÛÈÎfi ν· Ûυν·νÙÔ‡ÌÂ Û’ fiλη Ùην ∞ν·ÙÔλÈÎ‹ ª·ÎÂ‰Ôν›·Î·È £Ú¿Îη Ì€¯ÚÈ Ùην ¶fiλη µλ¿¯Ôυ˜ ÌÂÙ·ÎÈνÔ‡ÌÂνÔυ˜ Î·È ÂÌπÔÚÂυfiÌÂνÔυ˜.∞υÙÔ‡˜ ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ πÚ€πÂÈ ν· νώÚÈζ·ν ÔÈ µυζ·νÙÈνÔ› ÈÛÙÔÚÈÎÔ›, ώÛÙÂν· ÈÛ¯υÚ›ζÔνÙ·È Ùην π·ÚÔυÛ›· ÙÔυ˜ Û’ ·υÙÔ‡˜ ÙÔυ˜ ¯ώÚÔυ˜. ™’ ·υÙfi ÙÔ Â-Ôνfi˜ ÛυνηÔÚÂ› Î·È η ‡π·Ú¡η Ùη˜ ∂ν·Ù›·˜ Ô‰Ô‡, πÔυ ·πÔÙÂλÔ‡ÛÂ Ûυν-‰ÂÙÈÎfi ¿¡Ôν· ÌÂÙ·¡‡ ¢‡Ûη˜ Î·È ∞ν·ÙÔλ‹˜ È· Ù· ÛÙÚ·ÙÂ‡Ì·Ù· Î·È ÙÔÂÌπfiÚÈÔ.

£· ÌπÔÚÔ‡ÛÂ Î·νÂ›˜ ν· υπÔÛÙηÚ›¡ÂÈ ·ÎfiÌη fiÙÈ η ∂ν·Ù›· Ô‰fi˜ ·πÔÙÂ-λÔ‡ÛÂ πÂÚÈÔ¯‹ ÂÎλ·ÙÈνÈÛÌÔ‡ πληıυÛÌών Î·Ù¿ Ì‹ÎÔ˜ Ùη˜ Î·È È‰È·›ÙÂÚ· ÛÙÔÙÌ‹Ì· ¢υÚÚ·¯›Ôυ- ºÈλ›ππων.

¶ÈÔ Û›ÔυÚÔ Â›ν·È fiÙÈ Î·È ÌÂÙ¿ Ùην Î·Ù¿λυÛη ÙÔυ µυζ·νÙÈνÔ‡ ÎÚ¿ÙÔυ˜Î·È Ùην ÂπÈÎÚ¿ÙηÛη Ùων ∆Ô‡ÚÎων Ô ‰ÚfiÌÔ˜ ·υÙfi˜ Â¡·ÎÔλÔυıÂ› ν· λÂÈ-ÙÔυÚÂ› πÚÔ˜ Â¡υπηÚ€ÙηÛη ÙfiÛÔ ÙÔυ ÂÌπÔÚ›Ôυ fiÛÔ Î·È Ùη˜ Î›νηÛη˜ ÙÔυÛÙÚ·ÙÔ‡ Î·È Ùων ÎÚ·ÙÈÎών ·¡ÈωÌ·ÙÔ‡¯ων.


52

1.2∂›ν·È πÔλ‡ πÈı·νfiν fiÙÈ ÌÂÙ¿ Ùην Î·Ù¿λη„η Ùη˜ ¶fiλη˜ ·πfi ÙÔυ˜ ∆Ô‡ÚÎÔυ˜ÔÈ Û¯€ÛÂÈ˜ Ùων µλ¿¯ων ÌÂ Ùην ¶fiλη πυÎνώνÔυν.

Œ¯ÔυÌÂ Ú·πÙ€˜ Ì·ÚÙυÚ›Â˜ È· π·ÚÔυÛ›· µλ¿¯ων ¢υÙÈÎÔÌ·ÎÂ‰fiνωνÛÙÔν Î·ζ¿ Ùη˜ ∫ÔÌÔÙην‹˜ ·πfi €Ú·Ê· ÙÔυ vÂÚÔ‰ÈÎÂ›Ôυ ÙÔυ ªÔν·ÛÙηÚ›Ôυ(ªπÈÙfiλÈ·), fiπÔυ πληÚÔÊÔÚÔ‡Ì·ÛÙÂ È· ÙÔ πÂÚÈÛÙ·ÙÈÎfi ÙÔυ ¡Â‚ÂÛÎÈώÙη·Ú¯ÈληÛÙ‹ ±È¿ννη ∫·Ú·Î¿˜ ¶·π¿ζÔλÔυ πÔυ ÛÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÌÈÛfi ÙÔυ 17Ôυ ·È.ÌÂ 25 π·λÈÎ¿ÚÈ·, ·ν¿ÌÂÛ¿ ÙÔυ˜ ¶ÈÛÔ‰ÂÚ›ÙÂ˜, ¡ÈÎÔλÈÙÛÈώÙÂ˜ Î·È ∫λÂÈÛÔυ-ÚÈώÙÂ˜, ληÛÙÂ‡ÂÈ €ν·ν ÙÔ‡ÚÎÔ Ìπ€η Î·È ÔÈ ÙÔυÚÎÈÎ€˜ ·Ú¯€˜ ÙÔν ·ν·ζηÙÔ‡νÛÙην È‰È·›ÙÂÚη π·ÙÚ›‰· ÙÔυ, ÙÔ ¡υÌÊ·›Ô (¡€‚ÂÛÎ·) (π‚. ¡. ∫·ÙÛ¿νη˜,√νÔÌ·ÛÙÈÎfi ¡υÌÊ·›Ôυ, £ÂÛÛ·λÔν›Îη 1990, Û. 9). ∂›ν·È πÈı·νfiν fiÙÈ ÔÈ πλη-ÚÔÊÔÚ›Â˜ È· ÙÔν ÙÔ‡ÚÎÔ Ìπ€η ÔÊÂ›λÔνÙ·ν ÛÂ ·ωÈ¿ÙÂ˜ πÔυ Ûυ¯ν¿ ÌÂÙ·-‚¿λλÔνÙ·ν Î·È ÛÂ ληÛÙ€˜ (‚λ. "Ô‰›ÙÂ˜") ‹ ÛÂ π·ÚÔυÛ›· πÔÈÌÂνÈÎώνπληıυÛÌών ÛÙη ƒÔ‰fiπη, ·πfi ÙÔυ˜ ÔπÔ›Ôυ˜ ·νÙλÔ‡Û·ν ÙÈ˜ πληÚÔÊÔÚ›Â˜È· Ù· ı‡Ì·Ù¿ ÙÔυ˜.

∂ÎÙfi˜ Ùων ¿λλων πληÚÔÊÔÚÈών (‚λ. Ã. ª·Ú·ÚÈÙÔπÔ‡λÔυ, "∏ π·ÚÔυ-Û›· Ùων µλ·¯fiÊωνων ∂λλ‹νων ÛÙην ∞ν·ÙÔλÈÎ‹ ª·ÎÂ‰Ôν›·-£Ú¿Îη Î·ÈÈ‰È·›ÙÂÚ· ÛÙην •¿νıη", ¶Ú·ÎÙÈÎ¿ ™ÂÌÈν·Ú›ων §·ÔÚ·Ê›·˜ Î·È µλ¿¯ÈÎων¶·Ú·‰ÔÛÈ·Îών ÃÔÚών, ¯.¯. ¶·νÂλλ‹νÈ· √ÌÔÛπÔν‰›· ¶ÔλÈÙÈÛÙÈÎών ™υλ-λfiων µλ¿¯ων, Û. 177, fiπÔυ Î·È ¿λλÂ˜ Û¯ÂÙÈÎ€˜ ÂÚ·Û›Â˜) ·πfi ÙÔ €ÚÔ ÙÔυB. ¶·π·¯·Ùζ‹, Comertul Moscopolean cu Venetia, Bucure@ti, 1935, ·νÙ-λÔ‡ÌÂ Ú‹ÛÈÌÂ˜ πληÚÔÊÔÚ›Â˜ È· Ùην ÂÌπÔÚÈÎ‹ ‰Ú·ÛÙηÚÈfiÙηÙ· Ùων µλ¿¯ωνÙη˜ ªÔÛ¯fiπÔλη˜ Î·È Ùην Âπ·Ê‹ ÙÔυ˜ ÌÂ Ùην ¶fiλη.

∞πfi Ù· ‰È¿ÊÔÚ· €Ú·Ê· πÔυ ‰ηÌÔÛÈÂ‡ÂÈ Ô ¶·π·¯·Ùζ‹˜ ·πfi ÙÔ ÎÚ·-ÙÈÎfi ∞Ú¯Â›Ô Ùη˜ µÂνÂÙ›·˜ Î·È ÙÔ µÂνÂÙÈÎfi ¶ÚÔ¡ÂνÂ›Ô ÙÔυ ¢υÚÚ·¯›Ôυ, ›-νÂÙ·È νωÛÙfi fiÙÈ Ô µÂνÂÙfi˜ ¶Úfi¡ÂνÔ˜ ÙÔυ ¢υÚÚ·¯›Ôυ ÂÌπÈÛÙÂ‡ÂÙ·ÈªÔÛ¯ÔπÔλ›ÙÂ˜ ÂÌπfiÚÔυ˜, fiπω˜ ÙÔν vω¿ννη ∫ώÛÙ· ∑Ôυπ¿ν (1706), È· ÙηÌÂÙ·ÊÔÚ¿ Ùη˜ ·λληλÔÚ·Ê›·˜ Î·È ‰È·ÊfiÚων πληÚÔÊÔÚÈών πÚÔ˜ ÙÔν µ¿ÈλÔÙη˜ ¶fiλη˜ (πÚÂÛ‚ÂυÙ‹ Ùη˜ µÂνÂÙ›·˜), fiÙ·ν ·υÙfi˜ ÌÂÙ·‚·›νÂÈ ÛÙην ∫ων-ÛÙ·νÙÈνÔ‡πÔλη È· πÚÔÛωπÈÎ€˜ ÙÔυ υπÔı€ÛÂÈ˜. ∞πfi Ù· €Ú·Ê· πÔυ ‰η-ÌÔÛÈÂ‡ÂÈ π·Ú·ÙηÚÔ‡ÌÂ ·ÊÂνfi˜ fiÙÈ πÔλλÔ› ªÔÛ¯ÔπÔλ›ÙÂ˜ ÌÂ·λ€ÌπÔÚÔÈπη·›νÔυν ÛÙην ¶fiλη È· πÚÔÛωπÈÎ€˜ ÙÔυ˜ υπÔı€ÛÂÈ˜ Î·È ·ÊÂÙ€ÚÔυ Â¡υ-πηÚÂÙÔ‡ν ÙÔν µÂνÂÙfi ¶Úfi¡ÂνÔ ÙÔυ ¢υÚÚ·¯›Ôυ ÌÂ Ùην ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÂÌπÈÛÙÂυ-ÙÈÎ‹˜ ·λληλÔÚ·Ê›·˜ πÚÔ˜ ÙÔν ¶Ú€Û‚η Ùη˜ µÂνÂÙ›·˜ ÛÙην ¶fiλη. ∂È‰ÈÎ¿ÌÂÙ¿ Ùην ÂÈÚ‹νη ÙÔυ ¶·ÛÛ¿ÚÔ‚ÈÙ˜ (1718) η ·λληλÔÚ·Ê›· ÙÔυ ¶ÚÔ¡€νÔυPietro Rosa ÙÔυ ¢υÚÚ·¯›Ôυ ÌÂ ÙÔν πÚ€Û‚η Ùη˜ µÂνÂÙ›·˜ ÛÙην ¶fiλη CarloRuzzini ›νÂÙ·È per via Moscopole, Ì€Ûω Ùων ªÔÛ¯ÔπÔλÈÙών ÂÌπfiÚων πÔυπ¿νÂ ÛÙην πÚωÙÂ‡ÔυÛ·. √νfiÌ·Ù· ÂÌπfiÚων ÌÂÙ·ÊÔÚ€ων ÂπÈÛÙÔλών Î·ÈπληÚÔÊÔÚÈών, ÂÎÙfi˜ ÙÔυ ∫ώÛÙ· ∑Ôυπ¿ν, €¯ÔυÌÂ ÙÔυ ±ÂωÚ›Ôυ µÚÂÙÔ‡(1719), ∞‰¿Ì ±‡Ú· (1725), vω¿ννÔυ ±ÂωÚ›Ôυ ¶·π¿ (1709), ªÈ¯·‹λ ™È-


53

‰€Úη Î·È ¿λλων. ∂›ν·È Âπ›Ûη˜ Âν‰È·Ê€ÚÔν ν· ÂÚÂυνηıÂ› η Ûυ¯ν‹ ÌÂÙ¿‚·ÛηªÔÛ¯ÔπÔλÈÙών ÛÙην ∫ωνÛÙ·νÙÈνÔ‡πÔλη È· υπÔı€ÛÂÈ˜ πÔυ ·ÊÔÚÔ‡Û·ν ÂÌ-πÔÚÈÎ€˜ Î·È ÎÔÈνÔÙÈÎ€˜ ‰Ú·ÛÙηÚÈfiÙηÙÂ˜.

1.3√È λfiÔÈ πÔυ ÛυνÙÂλÔ‡ν ÛÂ ÌÈ· Ì·ζÈÎfiÙÂÚη ÌÂÙ·Î›νηÛη µλ¿¯ων πÚÔ˜ Ùην∞ν·ÙÔλÈÎ‹ ª·ÎÂ‰Ôν›· Î·È £Ú¿Îη Â›ν·È πÔλλÔ› Î·È ‰È¿ÊÔÚÔÈ. º·›νÂÙ·ÈfiÙÈ Î·Ù¿ Î·ÈÚÔ‡˜ Î·ı€ν·˜ Â›¯Â ÌÈÎÚfiÙÂÚη ‹ ÌÂ·λ‡ÙÂÚη Âπ›‰Ú·Ûη ÛÙÈ˜ ÌÂ-Ù·ÎÈν‹ÛÂÈ˜ ·υÙ€˜.

∞πfi Ùη µυζ·νÙÈν‹ ÂπÔ¯‹ ·ÎfiÌη η ÌÂÙ¿‚·Ûη πÚÔ˜ Ùην πÚωÙÂ‡ÔυÛ· ÙÔυÎÚ¿ÙÔυ˜ ·πλών πÔλÈÙών, ÎÚ·ÙÈÎών ·¡ÈωÌ·ÙÔ‡¯ων ‹ ÂÌπÔÚÂυÌ¿Ùων Î·ıÈ-ÛÙÔ‡ÛÂ ÙÈ˜ ÂÈÙÔνÈÎ€˜ πÚÔ˜ Ùην ∂ν·Ù›· Ô‰fi πÂÚÈÔ¯€˜ νωÛÙ€˜ ÛÂ ÌÈ·ÔÌ¿‰· Âπ·ÂλÌ·ÙÈών ÌÂÙ·ÊÔÚ€ων (·ωÈ·Ùών, ÎÈÚ·Ùζ‹‰ων), ÌÂÙ·¡‡ ÙωνÔπÔ›ων πÚωÙÂ‡ÔυÛ· ı€Ûη Î·ÙÂ›¯·ν ÔÈ µλ¿¯ÔÈ. ŒÙÛÈ ÔÈ πÂÚÈÔ¯€˜ ·υÙ€˜ ‹Ù·ν,Î·Ù¿ Î¿πÔÈÔ ÙÚfiπÔ, νωÛÙ€˜ Û’ ·υÙ‹ Ùην πληıυÛÌÈ·Î‹ ÔÌ¿‰· πÔυ ÂÎπÚÔ-ÛωπÔ‡Û·ν ·υÙÔ› ÔÈ ÌÂÙ·ÊÔÚÂ›˜.

Œν·˜ ‰Â‡ÙÂÚÔ˜ λfiÔ˜ ‹Ù·ν η ·ν·ζ‹ÙηÛη ν€ων ‚ÔÛÎfiÙÔπων ·πfi €ν·νπÔÈÌÂνÈÎfi πληıυÛÌfi, Ô ÔπÔ›Ô˜ ÌÂÙ¿ Ùην ÂÎ·Ù¿λÂÈ„η Ùη˜ νÔÌ·‰ÈÎ‹˜ ζω‹˜Î·È Ùην Û‡ÛÙ·Ûη ÌfiνÈÌων ‹ ηÌÈÌfiνÈÌων ÔÈÎÈÛÌών ·ÈÛı¿νıηÎÂ Ùην €λλÂÈ„‹ÙÔυ˜ ÌÂ Ùην πÚÔ˚Ô‡Û· ·‡¡ηÛη ÙÔυ πληıυÛÌÔ‡ ÙÔυ˜ Î·È Ùων πÔÈÌν›ων ÙÔυ˜.∏ ÌÂÙ·Î›νηÛ‹ ÙÔυ˜, fi¯È ¿νωÛÙÔ ÂÔνfi˜, ·ν·Î·ÛÙÈÎ¿ ›νÂÙ·È Ûυ¯νfiÙÂÚηÎ·È ÂπÈ‚Â‚ληÌ€νη È· ÙÔυ˜ λfiÔυ˜ πÔυ ·ν·Ê€Ú·ÌÂ, ÌÂ πÚÔÙ›ÌηÛη ÛÂ νω-ÛÙ€˜ πÂÚÈÔ¯€˜, fiπÔυ υπ‹Ú¯·ν πυÚ‹νÂ˜ µλ¿¯ων.

ªÂ¿λÔ ÚfiλÔ ÛÙÈ˜ ‰È¿ÊÔÚÂ˜ ÌÂÙ·ÎÈν‹ÛÂÈ˜ π·›ζÔυν Î·È ÔÈ λfiÔÈ ·ÛÊ·-λÂ›·˜ πÔυ ÂπÈζηÙÔ‡ν ÔÈ ÔÌ¿‰Â˜ ·υÙ€˜, ώÛÙÂ ν· ·ÛÎ‹ÛÔυν ÙÔ πÔÈÌÂνÈÎfi ÙÔυ˜Âπ¿ÂλÌ· ·νÂνfi¯ληÙÔÈ Î·È ωÚ›˜ ÌÂ¿λÂ˜ υλÈÎ€˜ ζηÌÈ€˜ ÛÙ· ÎÔπ¿‰È· ÙÔυ˜.∞υÙÔ› ÔÈ λfiÔÈ ›νÔνÙ·È ÂÌÊ·ν€ÛÙÂÚÔÈ ÛÂ ÔÚÈÛÌ€νÂ˜ ÎÚ›ÛÈÌÂ˜ πÂÚÈfi‰Ôυ˜fiπω˜ ÛÙ· √ÚλωÊÈÎ¿, Âπ› ∞λ‹ ¶·Û¿ Î.λπ., fiÙ·ν ÔÈ πÈ€ÛÂÈ˜ Î·È ÔÈ Î·Ù·-ÙÚÂÌÔ› ·υÙών Ùων πληıυÛÌών ‚Ú›ÛÎÔνÙ·È ÛÂ €¡·ÚÛη. ±È· ·υÙ€˜ ÙÈ˜ πÂÚÈ-πÙώÛÂÈ˜ ‰È·ı€ÙÔυÌÂ πÔλλ€˜ Î·È πÔÈÎ›λÂ˜ πληÚÔÊÔÚ›Â˜ Î·È Ì·ÚÙυÚ›Â˜ πÔυ·πÔÙÂλÔ‡ν ÂυλÔÔÊ·νÂ›˜ ·ÈÙ›Â˜ Ùη˜ ÌÂÙ·Î›νηÛ‹˜ ÙÔυ˜.

√È ÔÈÎÔνÔÌÈÎÔ› λfiÔÈ ·πÔÙÂλÔ‡ν Âπ›Ûη˜ ÛÔ‚·Úfi Î›νηÙÚÔ È· ÌÂÙ·ν¿-ÛÙÂυÛη, fiÙ·ν ‰È·πÈÛÙώνÔυν fiÙÈ ÛÂ ÔÚÈÛÌ€νÂ˜ πÂÚÈÔ¯€˜ ÙÔ ÂÌπfiÚÈÔ Î·È ÔÈÌÂÙ·ÊÔÚ€˜ ‚Ú›ÛÎÔνÙ·È ÛÂ ÂÌ‚Úυώ‰η Î·Ù¿ÛÙ·Ûη, Âνώ ÔÈ ‰υν·ÙfiÙηÙÂ˜ πÔυπ·ÚÔυÛÈ¿ζÔνÙ·È Â›ν·È ÂλÎυÛÙÈÎ€˜ È· ÂÎÂ›νÔυ˜ πÔυ €¯Ôυν νώÛη Î·È πÂ›Ú·ν· ÙÈ˜ ÂÎÌÂÙ·λλÂυÙÔ‡ν. ∏ πÂÚÈÔ¯‹ Ùων ™ÂÚÚών, È· π·Ú¿‰ÂÈÌ·, ÌÂ ÙÔν Â‡-ÊÔÚÔ Î¿ÌπÔ Ùη˜, Î·Ù¿ ÙÔυ˜ ¯ÚfiνÔυ˜ Ùη˜ ∆ÔυÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ ‰Âν π·ÚÔυÛ›·ζÂÙην ·ν¿λÔη ÂÌπÔÚÈÎ‹ Î·È ÔÈÎÔνÔÌÈÎ‹ ·ν¿πÙυ¡η ÛÂ Û¯€Ûη ÌÂ ÙÈ˜ ‰υν·Ùfi-ÙηÙÂ˜ πÔυ Â›¯Â. ∞ÎfiÌη ÔÚÈÛÌ€νÂ˜ ÂυÙυ¯Â›˜ ÛυÎυÚ›Â˜, fiπω˜ η ÛυνÂÙ‹ ‰ÈÔ›-ÎηÛη ÙÔυ vÛÌ·‹λ ªπ€η ÛÙÈ˜ ™€ÚÚÂ˜, Âνı¿ÚÚυν·ν ÙÈ˜ ÌÂÙ·ÎÈν‹ÛÂÈ˜ ·υÙ€˜.


54

∆€λÔ˜ È· ÙÔυ˜ ªÔÛ¯ÔπÔλ›ÙÂ˜ η ·ν·ζ‹ÙηÛη ν€ων πÂ‰›ων ÔÈÎÔνÔÌÈÎών‰Ú·ÛÙηÚÈÔÙ‹Ùων Î·È ÌÂÙ·ÎÈν‹ÛÂων πÚ€πÂÈ ν· ıÂωÚηıÂ› ω˜ ·πÔÙ€λÂÛÌ·Î·È Ùη˜ ÛυÛÛώÚÂυÛη˜ ÌÂ¿λÔυ πλÔ‡ÙÔυ, πÔυ Ô‰ηÂ› ÛÂ Î·πÈÙ·λÈÛÙÈÎ‹ νÔ-ÔÙÚÔπ›· πÔυ ÛÙÔ¯Â‡ÂÈ ÛÙην ‰È¿ÛωÛη Ùων ÎÂÊ·λ·›ων ÙÔυ˜ ÛÂ ν€Â˜ πÂÚÈÔ-¯€˜ Î·È ‰Ú·ÛÙηÚÈfiÙηÙÂ˜, fiÙ·ν ‰È·πÈÛÙώνÂÙ·È fiÙÈ ÛÙÔν ÙfiπÔ ÙÔυ˜ €π·„·νν· υÊ›ÛÙ·νÙ·È ÔÈ ·π·Ú·›ÙηÙÂ˜ πÚÔϋπÔı€ÛÂÈ˜ Î·È η ·ÛÊ¿λÂÈ· È· ÌÈ· ÔÈ-ÎÔνÔÌÈÎ‹ Â¡€λÈ¡η. ¶·Ú¿‰ÂÈÌ· ·πÔÙÂλÂ› ÙÔ ÂÔνfi˜ fiÙÈ, fiÙ·ν €π·„Â η Ûυ-νÂÚ·Û›· ÌÂ Ùην µÂνÂÙ›· È· πÔλλÔ‡˜ Î·È ‰È¿ÊÔÚÔυ˜ λfiÔυ˜, ÔÈªÔÛ¯ÔπÔλ›ÙÂ˜ ·ν·ζ‹ÙηÛ·ν ν€Â˜ πÂÚÈÔ¯€˜ È· ÙÈ˜ ÔÈÎÔνÔÌÈÎ€˜ ‰Ú·ÛÙηÚÈfi-ÙηÙ€˜ ÙÔυ˜, Âνώ Î·È η π›ÂÛη Ùων ∞λ‚·νών ÊÔÚÔÂÈÛπÚ·ÎÙfiÚων (ÌπÔÚÙζÈ-λ‹‰ων) ÛυνÂÙ€λÂÛÂ Û’ ·υÙfi.

∆€λÔ˜ πÚ€πÂÈ ν· ÙÔν›ÛÔυÌÂ fiÙÈ ÔÈ ÌÂÙ·ÎÈν‹ÛÂÈ˜ µλ·¯fiÊωνων πληıυ-ÛÌών ·πfi Ùην ◊πÂÈÚÔ Î·È Ùη ¢υÙÈÎ‹ ª·ÎÂ‰Ôν›· πÚÔ˜ Ùην ∞ν·ÙÔλÈÎ‹ ª·-ÎÂ‰Ôν›· Î·È £Ú¿Îη ‰Âν ‹Ù·ν ·πÔÎλÂÈÛÙÈÎfiÙηÙ· ÌfiνÔν Ùων µλ¿¯ων, È·Ù›Î·È ÂλληνfiÊωνÂ˜ ÔÌ¿‰Â˜, fiπω˜ ™·Ú·Î·ÙÛ·ν·›ÔÈ, ·ÎÔλÔυıÔ‡ν Ùην ›‰È·‰È·‰ÚÔÌ‹, fiπω˜ Ûυν¿ÂÙ·È ·πfi Ì·ÚÙυÚ›Â˜ πÔυ €¯ÔυÌÂ ·πfi ‰È¿ÊÔÚÔυ˜ ÔÈ-ÎÈÛÌÔ‡˜ È· ∏πÂÈÚώÙÂ˜ Ì€ÙÔÈÎÔυ˜. ∫·È È· ÙÔυ˜ ÙÂλÂυÙ·›Ôυ˜ ÈÛ¯‡Ôυν ÔÈ›‰ÈÔÈ λfiÔÈ πÔυ ÈÛ¯‡Ôυν Î·È È· ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ ÌÂ Ùη ‰È·ÊÔÚ¿ fiÙÈ ÙÔ ‚λ·-¯fiÊωνÔ ÛÙÔÈ¯Â›Ô Â›ν·È πÈÔ ·ν·νωÚ›ÛÈÌÔ Â¡·ÈÙ›·˜ Ùη˜ λωÛÛÈÎ‹˜ ÙÔυ ‰È·-ÊÔÚÔπÔ›ηÛη˜.

1.4™¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ Ùην πÚÔ€λÂυÛη ·υÙών Ùων µλ¿¯ων ÛÙην ∞ν·ÙÔλÈÎ‹ ª·ÎÂ‰Ôν›·Î·È £Ú¿Îη πÚ€πÂÈ ν· πÔ‡ÌÂ fiÙÈ πÚÔ€Ú¯ÔνÙ·È ·πfi fiλ· Ù· ‚λ·¯Ô¯ώÚÈ· Ùη˜∏πÂÈÚÔıÂÛÛ·λ›·˜, ¢υÙÈÎ‹˜ ª·ÎÂ‰Ôν›·˜ Î·È ∞λ‚·ν›·˜. √È µλ¿¯ÔÈ ·υÙÔ›‰È·ÊÔÚÔπÔÈÔ‡νÙ·È ÌfiνÔν ω˜ πÚÔ˜ ÙÔν ÚfiνÔ πÔυ πÚ·Ì·ÙÔπÔÈÔ‡νÙ·È ·υÙ€˜ÔÈ ÌÂÙ·ÎÈν‹ÛÂÈ˜ Î·È ω˜ πÚÔ˜ ÙÔν ·ÚÈıÌfi Ùων ÌÂÙ·ÎÈνÔ‡ÌÂνων. ŒÙÛÈ π·Ú·-ÙηÚÂ›Ù·È ÛÂ ÔÚÈÛÌ€νÂ˜ πÂÚÈÔ¯€˜ Î·È ÎωÌÔπfiλÂÈ˜ ν· υπÂÚ€¯Ôυν ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈπÔυ Â›¯·ν ÎÔÈν‹ πÚÔ€λÂυÛη (π.¯. ±Ú·ÌÌÔυÛÙÈ¿νÔÈ), ¯ωÚ›˜ ·υÙfi ν· ÙηÚÂ›Ù·Èπ¿νÙÔÙÂ.

∂ν‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ÌπÔÚÔ‡ÌÂ ν· ·ν·Ê€ÚÔυÌÂ fiÙÈ ÂÎÙfi˜ ·πfi ÙÔυ˜ ªÔÛ¯ÔπÔλ›-ÙÂ˜, πÔυ ·πÔÙ€λÂÛ·ν Ùην πλÂÈÔ„ηÊ›· Î·Ù¿ ÙÔ πÚώÙÔ Î‡Ì· ÌÂÙ·ν¿ÛÙÂυÛη˜,€¯ÔυÌÂ ÌÂÙ·ÎÈν‹ÛÂÈ˜ ·πfi ±Ú¿ÌÌÔυÛÙ·, ∞‚‰€λλ·, ™·Ì·Ú›ν·, ¡€‚ÂÛÎ·,ªπλ¿ÙÛÈ, ∞ÂÙÔÌηλ›ÙÛ· (¡Ù€νÈÛÎÔ), ™È¿ÙÈÛÙ·, §È‚¿‰È √λ‡ÌπÔυ, ∫ÔÎÎÈνÔ-πλfi, ∞ÛπÚÔπfiÙ·ÌÔ (ªfiÙÛÈ·νÔυ˜), ∑·ÔÚ›ÛÈÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜, µω‚ÔυÛÈώÙÂ˜Î.¿.

¶Ú€πÂÈ ·ÎfiÌη ν· ·ν·Ê€ÚÔυÌÂ fiÙÈ ÔÈ ÌÂ·λ‡ÙÂÚÂ˜ ÌÂÙ·ÎÈν‹ÛÂÈ˜ πÚ·-Ì·ÙÔπÔÈÔ‡νÙ·È Î·Ù¿ Ùην ÂπÔ¯‹ Ùη˜ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹˜ Ùη˜ ªÔÛ¯fiπÔλη˜ Î·ÈÎ·Ù¿ Ùην ÂπÔ¯‹ ÙÔυ ∞λ‹ ¶·Û¿, ¯ωÚ›˜ ν· ·πÔÎλÂ›ÔνÙ·È Î·È ¿λλ· ÂÔνfiÙ·fi¯È ÙfiÛÔ νωÛÙ¿ ÛÂ Ì·˜, π.¯. ÂπÈ‰ηÌ›Â˜.


55

¶ληÚÔÊÔÚ›Â˜ πÔυ ı· ÌπÔÚÔ‡Û·ν ν· ¯ÚηÛÈÌ€„Ôυν È· ÌÈ· ÌÂλλÔνÙÈÎ‹ÈÛÙÔÚ›· Ùων µλ¿¯ων Â›ν·È fiÙÈ π.¯. ÔÈ ±Ú·ÌÌÔυÛÙÈ¿νÔÈ €Ú¯ÔνÙ·È €ν· Î‡Ì·ÙÔ 1810-20 πÈı·νfiν ·Ú¯ÈÎ¿ ÛÙ· ¶ÔÚfiÈ· Î·È Ùη ƒ¿Ìν· Î·È ÛÙη Ûυν€¯ÂÈ·‰È·ÛπÂ›ÚÔνÙ·È ÛÂ ıÂÚÈν€˜ ‚ÔÛÎ€˜ ÛÙ· ∫·λ‡‚È· §·˚λÈ¿, ÛÙÔ ¶··›Ô, ÛÙÔ¶·π¿ -∆Û·˝Ú, ÛÙη ™È¿ÙÚÔ‚·, ÛÙÔ ¶ÈÚ›ν Î.·., Âνώ ÎωÌÔπfiλÂÈ˜ Î·È ¯ωÚÈ¿fiπÔυ ÂÎ·ı›ÛÙ·νÙ·È µλ¿¯ÔÈ €¯ÔυÌÂ: ∞λÈÛÙÚ¿Ùη, ƒÔ‰Ôλ›‚Ô˜, ¶ÚώÙη, ÕÈÔ¶νÂ‡Ì·, ¡ÙÂÚ‚€ÛÈ·νη (ÛηÌ. √ÈνÔ‡Û·), §ÂυÎών·, ªÂλÂνÈÎ›ÙÛÈ, ∫·πνfiÊυÙÔ,ƒ·¯Ô‚›ÙÛ·, ™È‰ηÚfiÎ·ÛÙÚÔ, ™€ÚÚÂ˜ Î.λπ. ∞ÎfiÌη €¯ÔυÌÂ µω‚ÔυÛÈώÙÂ˜ πÔυ€Ú¯ÔνÙ·È ÙÔ 1830 ÛÙ· ¯ωÚÈ¿: ∞¯λ·‰Ô¯ώÚÈ, ƒ¿Ìν·, ÕÈÛÙÚÔ, Î·ıώ˜ Î·È¡ÙÂνÈÛÎÈώÙÂ˜ ÛÙη ¡ÈÚ›Ù· Î·È Ùην πÂÚÈÔ¯‹ Ùη˜.

∞¡›ζÂÈ ν· ·ν·Ê€ÚÔυÌÂ fiÙÈ πÔλλÔ› µλ¿¯ÔÈ ÌÂÙ·ÎÈνÔ‡νÙ·È πÚÔ˜ Ùην£Ú¿Îη Î·È ÛÙη ƒÔ‰fiπη ·πfi Ùην πÂÚÈÔ¯‹ Ùων ™ÂÚÚών Î·Ù¿ ÙÈ˜ π·Ú·ÌÔν€˜Ùη˜ ÂλληνÈÎ‹˜ Âπ·ν¿ÛÙ·Ûη˜ Î·È ÌÂÙ¿ ÙÔν ı¿ν·ÙÔ ÙÔυ vÛÌ·‹λ ªπ€η, fiÙ·νÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ÂνÙÂ›νÔυν ÙÔυ˜ Î·Ù·ÙÚÂÌÔ‡˜ Î·È ÙÈ˜ πÈ€ÛÂÈ˜ πÚÔ˜ ÙÔυ˜ Ú·-È¿‰Â˜. ∞ÎfiÌη ν· πÚÔÛı€ÛÔυÌÂ fiÙÈ €ν· ¿λλÔ Î›νηÙÚÔ È· Ùην ÌÂÙ·Î›νηÛηµλ¿¯ων πÚÔ˜ Ùην £Ú¿Îη ‹Ù·ν η Ù·¯€ω˜ ·ν·πÙυÛÛfiÌÂνη ÂÌπÔÚ›· ÙÔυ ‚·Ì-‚·ÎÈÔ‡ Î·È ÙÔυ Î·πνÔ‡ ÌÂ Ù· ÌÂ¿λ· Î€Ú‰η.

1.5∏ ÛηÌ·Û›· ·υÙ‹˜ Ùη˜ ÌÂÙ·ν¿ÛÙÂυÛη˜ Ùων µλ¿¯ων Î·Ù¿ ÙÔν 18Ô Î·È 19Ô

·Èών· ÛÙην ∞ν·ÙÔλÈÎ‹ ª·ÎÂ‰Ôν›· Î·È £Ú¿Îη ·πÔÎÙ¿ È‰È·›ÙÂÚη ÛηÌ·Û›·È· Ù· ‰Â‰ÔÌ€ν· ÂÎÂ›νη˜ Ùη˜ ÂπÔ¯‹˜ Î·È È· Ùην ÌÂÙ€πÂÈÙ· ÈÛÙÔÚ›· ·υÙώνÙων πÂÚÈÔ¯ών.

∏ ÂπÔ›ÎÈÛη πÂÚÈÔ¯ών Ùη˜ ∞ν·ÙÔλÈÎ‹˜ ª·ÎÂ‰Ôν›·˜ Î·È £Ú¿Îη˜ ÂÎÂ›νηÙην ÂπÔ¯‹ ÛυÌπληÚώνÂÈ €ν· πληıυÛÌÈ·Îfi ÎÂνfi πÔυ υπ‹Ú¯Â ÛÂ ÂÎÂ›νÂ˜ ÙÈ˜πÂÚÈÔ¯€˜, ÙÔ ÔπÔ›Ô ÌÂÙ€πÂÈÙ· ÛÙ· ÚfiνÈ· ÙÔυ ª·ÎÂ‰ÔνÈÎÔ‡ ∞ών· Î·È Ùων‰ÈÂν€¡Âων ÌÂÙ·¡‡ Ùων µ·λÎ·νÈÎών ÂÈÙÔνÈÎών λ·ών ı· π·›¡ÂÈ ÛηÌ·νÙÈÎfiÚfiλÔ ÛÙην ÂπÈÎÚ¿ÙηÛη ÙÔυ ÂλληνÈÛÌÔ‡ Î·È ÛÙÈ˜ ÂνÈÎfiÙÂÚÂ˜ πÔλÈÙÈÎ€˜ Â¡Â-λ›¡ÂÈ˜ Ùη˜ πÂÚÈÔ¯‹˜. √È µλ¿¯ÔÈ ÌÂÙ·ν¿ÛÙÂ˜, πÚÈν ·πfi Ùην €λÂυÛη Ùων πÚÔ-ÛÊ‡ων ÙÔυ 1921-24, ·πÔÙÂλÔ‡ν ÙÔ πÚώÙÔ ÂπÔÈÎÈÛÙÈÎfi Î‡Ì· πÔυÛÙ·ıÂÚÔπÔ›ηÛÂ ÙÔ Î·ıÂÛÙώ˜ ·υÙών Ùων πÂÚÈÔ¯ών ÌÂ Ùην π·ÚÔυÛ›· ÙÔυÎ·È ÌÂ Ùην ÂıνÈÎ‹ ÙÔυ ‰Ú·ÛÙηÚÈfiÙηÙ·.

∂π›Ûη˜ Âπ·ÎfiλÔυıÔ ·πÔÙ€λÂÛÌ· ‹Ù·ν η ÔÈÎÔνÔÌÈÎ‹ ·ν¿πÙυ¡η ·υÙώνÙων πÂÚÈÔ¯ών Î·È ÔÈ Ûυν€πÂÈÂ˜ ·υÙ‹˜ Ùη˜ ÔÈÎÔνÔÌÈÎ‹˜ ¿νıÈÛη˜ ·ÊÔÚÔ‡νÎ·È Ùην πνÂυÌ·ÙÈÎ‹ Â¡€λÈ¡η Ùη˜ πÂÚÈÔ¯‹˜.

ª·ÚÙυÚ›Â˜ ·Ú¯ÈÂÚ€ων Î·È ÂÎı€ÛÂÈ˜ Ùων ÂλληνÈÎών ¶ÚÔ¡ÂνÂ›ων Â¡·›-ÚÔυν Ùην ÛυÌ‚Ôλ‹ ÙÔυ ‚λ·¯fiÊωνÔυ ÂλληνÈÛÌÔ‡ ÛÙ· ÙÂÎÙ·ÈνfiÌÂν· ÂÎÂ›νη˜Ùη˜ ÂπÔ¯‹˜. ∂›ν·È ·π·Ú·›ÙηÙÔ η ÈÛÙÔÚÈÎ‹ €ÚÂυν· ν· ÛÙÚ€„ÂÈ Ùην πÚÔÛÔ¯‹Ùη˜ ÛÙÈ˜ ÌÂÙ·ÎÈν‹ÛÂÈ˜ πληıυÛÌών, ‚λ·¯fiÊωνων Î·È ÂλληνfiÊωνων, ÔÈÔπÔ›Â˜ Î·Ù¿ €ν· ·¡ÈÔÌνηÌfiνÂυÙÔ λfiÔ ·ÎÔλÔυıÔ‡ν Ùην ÔÚÔıÂÙÈÎ‹ Ú·ÌÌ‹


56

Ùων ÌÂλλÔνÙÈÎών ÂıνÈÎών ÛυνfiÚων, ÌÂ Âλ¿¯ÈÛÙÂ˜ Â¡·ÈÚ€ÛÂÈ˜ πÔυ Â›¯·ν Î·-ÙÂ‡ıυνÛη πÚÔ˜ Ùην ÛηÌÂÚÈν‹ µÔυλ·Ú›· ·λλ¿ ÛÂ ÂÛÙ›Â˜ ÂλληνÈÛÌÔ‡, fiπω˜‹Ù·ν ÙÔ ªÂλ€νÈÎÔ, η ™ÙÚώÌνÈÙÛ·, η ºÈλÈππÔ‡πÔλη Î·È ¿λλ· ÌÈÎÚfiÙÂÚ·¯ωÚÈ¿ Î·È ÎωÌÔπfiλÂÈ˜.

∏ ÂÎ·Ù¿ÛÙ·Ûη µλ¿¯ων ÛÙην ∞ν·ÙÔλÈÎ‹ ª·ÎÂ‰Ôν›· Î·È £Ú¿Îη, ÂÎÙfi˜ÙÔυ νÔÌÔ‡ ™ÂÚÚών, Â›ν·È π·ÚÔ‡Û· ÛÂ fiλÂ˜ ÙÈ˜ πfiλÂÈ˜, ÎωÌÔπfiλÂÈ˜ Î·È¯ωÚÈ¿. £· ·ν·ÊÂÚıÔ‡ÌÂ Û‡νÙÔÌ· ÛÂ ÔÚÈÛÌ€νÂ˜ πfiλÂÈ˜ Ùη˜ ∞ν·ÙÔλÈÎ‹˜ª·ÎÂ‰Ôν›·˜ Î·È £Ú¿Îη˜ fiπω˜ Ùη ¢Ú¿Ì·, Ùην ∫·‚¿λ·, Ùην •¿νıη, Ùην¶ÚÔÛÔÙÛ¿νη Î.λπ.

2. Παροικίες Βλάχων Ανατολικής Μακεδονίας

2.1 ∆ράµα™Ùη ¢Ú¿Ì· €¯ÔυÌÂ ‰υÔ Î·ÙηÔÚ›Â˜ µλ¿¯ων, ÙÔυ˜ Â‰Ú·›Ôυ˜ Î·È ÙÔυ˜ ÌÂÙ·-ÎÈνÔ‡ÌÂνÔυ˜ ‰ηλ. ÙÔυ˜ ÎÙηνÔÙÚfiÊÔυ˜. ¶·λÈfiÙÂÚÔÈ πÚ€πÂÈ ν· ıÂωÚηıÔ‡νÔÈ Â‰Ú·›ÔÈ Î·È ν· ‹Ù·ν ÔÈ πÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ªÔÛ¯ÔπÔλ›ÙÂ˜ πÔυ ·ÛÎÔ‡Û·ν·ÛÙÈÎ¿ Âπ·€λÌ·Ù·, fiπω˜ ÂÌπfiÚÈÔ υÊ·ÛÌ¿Ùων, ÛÈÙηÚών, Î·πνών, ·πÔÈ-ÎÈ·Îών, ¡υλ€ÌπÔÚÔÈ, Î·πνÔÌÂÛ›ÙÂ˜ Î.λπ. ∂π›Ûη˜ ·Û¯ÔλÔ‡νÙ·ν ÌÂ Ùην ‚·Ê‹νηÌ¿Ùων Î·È ÌÂ ¿λλ· Âπ·€λÌ·Ù·, fiπω˜ Ú·ÊÙÈÎ‹, ¯ÚυÛÔ¯Ô˝·, Ìυλων¿‰Â˜Î.λπ. ∞ÎfiÌ· €Èν·ν Î·È ÂωÚÔ› Î·È Û·Ú¿Êη‰Â˜. ªÂ ÙÔ πÚώÙÔ Î‡Ì· Ùωνµλ¿¯ων Ùη˜ ¢Ú¿Ì·˜ Ûυν·νÙÔ‡ÌÂ Î·È Ì€ÙÔÈÎÔυ˜ ·πfi ‰È¿ÊÔÚÂ˜ πÂÚÈÔ¯€˜,fiπω˜ ·πfi ÙÈ˜ Âπ·Ú¯›Â˜ µÂλλ¿ Î·È ∫Ôν›ÙÛη˜, ·πfi ∑·fiÚÈ, ¶¿‰Â˜, §¿ÎÎ·,ÕÚÌ·Ù·, ™·Ì·Ú›ν·, ∞‚‰€λλ·, ¡€‚ÂÛÎ·, ª€ÙÛÔ‚Ô Î·È ™È¿ÙÈÛÙ· Î.·.

∏ Î‡ÚÈ· ·Û¯Ôλ›· ‹Ù·ν η ÂÌπÔÚ›· ÙÔυ Î·πνÔ‡, €ν· πÚÔ˚fiν πÔυ €‰ωÛÂÌÂ¿λ· πλÔ‡Ùη ÛÂ fiÛÔυ˜ Ùην Â¡·ÛÎÔ‡Û·ν. ∞πfi ÙÈ˜ ¶¿‰Â˜, Î·Ù¿ ÙÔν Hâciu(Aromânii, Foc@ani 1936), ‹Úı·ν ÛÙη ¢Ú¿Ì· 50-60 ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜, ÎυÚ›ω˜¯Ôν‰Ú€ÌπÔÚÔÈ ·πÔÈÎÈ·Îών fiπω˜ ÔÈ ™Ù€ÚÈÔ˜ ™ÙÔλ›‰η˜, ±ÂώÚÈÔ˜ √ÈÎÔνfi-ÌÔυ, ·ÊÔ› ƒfiÛÈÔυ, ·ÊÔ› ∫·Ú·Ù¿ν·, ∞ν·ÛÙ·Û›Ôυ, πÔυ ÛυνÂÚ¿ζÔνÙ·ν Î·ÈÌÂ Ùην £ÂÛÛ·λoν›Îη Î·È Ùην ∫ωνÛÙ·νÙÈνÔ‡πÔλη. ∞λÂυÚ€ÌπÔÚÔÈ ‹Ù·ν ÔÈ·ÊÔ› Ã·Ùζη·νÙώνη, ÔÈ ·ÊÔ› ¡ÙÔυÌπ€Û·, ·ÊÔ› ∆ÛÔυÌ¿νη Î·È Ô ÃÚÈÛÙfi-ÊÔÚÔ˜ ¶¿λ·˜, Ô ÔπÔ›Ô˜ È‰Ú‡ÂÈ ÙÔν πÚώÙÔ ÎυλÈν‰ÚfiÌυλÔ, Âνώ ¡υλ€ÌπÔÚÔÈ‹Ù·ν Ô ∞ı·ν¿ÛÈÔ˜ µ·Âν¿˜ Î.¿. ∞πfi ÙÔυ˜ ¡Â‚ÂÛÎÈώÙÂ˜ €¯ÔυÌÂ ÙÔν π¿Ì-πλÔυÙÔ ∫ώÙÛÔ ∫‹ÙÔυ ÌÂ ÌυıÈÎ¿ πλÔ‡Ùη È· ÙÔυ˜ ÛυÌπ·ÙÚÈώÙÂ˜ ÙÔυ ¡Â‚Â-ÛÎÈώÙÂ˜, πÔυ fiÙ·ν ‹ıÂλ·ν ν· ‰ηλώÛÔυν Î¿πÔÈÔν πÔυ Â›¯Â πÔλλ¿ λÂÊÙ¿€λÂ·ν "πλÔ‡ÛÈÔ˜ Û·ν ÙÔν ∫‹ÙÔυ". ◊Ù·ν Î·πν€ÌπÔÚÔ˜ Î·È Ù· Ù€ÛÛÂÚ· π·È-‰È¿ ÙÔυ ÛυνÂÚ·ζfiÙ·ν ÌÂ ¡Â‚ÂÛÎÈώÙÂ˜ ÂÌπfiÚÔυ˜ Ùη˜ ƒÔυÌ·ν›·˜ fiπω˜ ÙÔνµ·Û›λÂÈÔ ¢¿νÔυ, ÙÔυ˜ ªÈλÈ¿νÎÔυ, ª·ÎÚ‹ Î·È ¿λλÔυ˜. √ ∫‹ÙÔυ Â›¯Â ·πÔ-ı‹ÎÂ˜ Î·È υπÔÎ·Ù·ÛÙ‹Ì·Ù· ÛÂ fiλÂ˜ Û¯Â‰fiν ÙÈ˜ πfiλÂÈ˜ Ùη˜ ∞ν. ª·ÎÂ‰Ô-


57

ν›·˜ Î·È £Ú¿Îη˜. ∂π›Ûη˜ ÛÙη ¢Ú¿Ì· Â›¯·ν Î·πν·πÔı‹ÎÂ˜ Î·È ÔÈ ·ÊÔ›™ωÛÛ›‰η ·πfi ÙÔ ¡υÌÊ·›Ô Î·È ªÔÛ¯ÔπÔλ›ÙÈÎη˜ Î·Ù·ω‹˜. ÃÚυÛÔ¯fiÔÈ¡Â‚ÂÛÎÈώÙÂ˜ ‹Ù·ν Ô ∆¿Îη˜ Î·È ¡ÈÎfiλ·Ô˜ ∑ÈÔ‡ÚÎÔ˜ fiπω˜ Î·È η ÔÈÎÔ€νÂÈ·ÙÔυ νωÛÙÔ‡ λ·˚ÎÔ‡ ζωÚ¿ÊÔυ ∫ÔυÈÔυÌÙζ‹, fiπω˜ ‰ηλώνÂÈ Î·È ÙÔ Âπώ-νυÌfi ÙÔυ.

™·Ì·ÚÈνÈώÙÂ˜ ‹Ù·ν ÔÈ ·ÊÔ› ¢ÂληÈ¿ννη, Û·Ú¿Êη‰Â˜ Î·È ÙÚ·πÂζ›ÙÂ˜. √È·ÊÔ› ∫·Ú·ν›Î· Â›¯·ν ÙÔ ¡ÂνÔ‰Ô¯Â›Ô "vω¿ννÈν·".

∫ÚÔυÛÔ‚›ÙÂ˜ υπ‹Ú¯·ν ‡Úω ÛÙÈ˜ ‰€Î· ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ (Ô ™¿ÚÚÔ˜, ÂπÈıÂω-ÚηÙ‹˜ ™¯ÔλÂ›ων ÙÔ 1906, Ì·˜ λ€ÂÈ fiÙÈ υπ‹Ú¯·ν 100 ∫ÚÔυÛÔ‚›ÙÂ˜) Î·È ‹Ù·ν‚ÈÔÙ€¯νÂ˜, Î·Ù·ÛÎÂ‡·ζ·ν ÙÛfi¯·, fiπω˜ ÔÈ ·ÊÔ› £ωÌ¿, ¡ÙÂνÈÛÎÈώÙη˜, ·ÊÔ›™È‰€Úη, ·ÊÔ› ∫·Û¿πη, ¶·ÚÙ¿λ·, η ÔÈÎÔ€νÂÈ· º›ÙζÈÔυ Î.¿. ƒ¿ÊÙÂ˜ ‹Ù·νÔ µ. ∆Ú‡πÈÔυ, ¯ÚυÛÔ¯fiÔÈ ÔÈ ·ÊÔ› ∑ÈÔ‡ÚÎÔυ, Âνώ Ô ±. ∫Ú¿λη˜ Â›¯Â ÙÔ •Â-νÔ‰Ô¯Â›Ô "∫·‚¿λ·". ∫·Ù¿ ÙÔν ™¿ÚÚÔ, ·πfi ÙÔυ˜ 3203 ŒλληνÂ˜ Ùη˜ ¢Ú¿Ì·˜ÔÈ 1500 ‹Ù·ν ∂λληνfi‚λ·¯ÔÈ.

∏ ‰Â‡ÙÂÚη Î·ÙηÔÚ›·, Î·È πÚÔÊ·νώ˜ ÌÂÙ·Âν€ÛÙÂÚη ·πfi Ùην πÚώÙηπÔυ ı· Ùην ÔÚ›ζ·ÌÂ ¯ÚÔνÈÎ¿ ÛÙ· ¯ÚfiνÈ· Ùη˜ Âπ·ν¿ÛÙ·Ûη˜ ÙÔυ 1821, ‹Ù·νÔÈ πÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ÎÙηνÔÙÚfiÊÔÈ. ÀπÔλÔ›ζÔνÙ·È ·πfi 250 ÛÂ 400 ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜.◊Ù·ν ÌÂÙ·ÎÈνÔ‡ÌÂνÔÈ νÔÌ¿‰Â˜ Î·È ¿λλ·ζ·ν ÙfiÛÔ ÙÈ˜ ıÂÚÈν€˜ ÙÔυ˜ Î·ÙÔÈÎ›Â˜fiÛÔ Î·È ÙÈ˜ ÂÈÌÂÚÈν€˜. ø˜ ÂÈÌ·‰È¿ ÚηÛÈÌÔπÔÈÔ‡Û·ν Ù· ωÚÈ¿ ªπÔÛ›νÔ˜(∫·λ·ÌÈών·˜), ¡ÙÈÎÈλ› - ∆·˜, ∫·λ·Ìπ¿ÎÈ, ±ÂνÙ› νÙÂÚ€ (¡ÂÚÔÊÚ¿ÎÙη˜),∫·Ú¿ - Î·‚¿Î (ª·υÚÔλÂ‡Îη), ªÔ‡ζ· (∫Ôυ‰Ô‡νÈ·), ªπfiÚÈ·νη (∞. ∞ı·-ν¿ÛÈÔ˜), ¢Ô¡¿ÙÔ, ºωÙÔλ›‚Ô˜, ∂Ú› - νÙÂÚ€ (∫·λλÈı€·), ªπfiÚÔ‚· (¶ÔÙ·-ÌÔ›), ±ÎÔÚÈÙÛ¿ (∫·λ‹ ‚Ú‡Ûη), ∫·Úλ›ÎÔ‚· (ªÈÎÚfiπÔλη), ¶λÂ‡ν·(¶ÂÙÚÔ‡Û·), ¶ÚÔÛÔÙÛ¿νη, ªÈν·Ú€ (™ÈÙ·ÚÔ›), ∂ÊÙÂλÈ¿ (ºÙÂλÈ¿). £ÂÚÈν¿ı€ÚÂÙÚ· ·λλ¿ Î·È ¯ÂÈÌÂÚÈν¿ ÌÂÚÈÎ¿ ‹Ù·ν η v.ª. ∂ÈÎÔÛÈÊÔÈν›ÛÛη˜, ∫·Úλ›-ÎÔ‚·, ƒÂÛ›λÔ‚· (Ã·ÚÈÙωÌ€νη), ∫·λÔπfiÙÈ (¶·νfiÚ·Ì·), ¶λÂ‡ν·, µÔυÚλ›ÙÛÈ(¶‡ÚÔÈ), µÔλ¿Îη (π‚. µώλ·Î·˜), µηÛfiÙÛ·νη (•ηÚÔπfiÙ·ÌÔ˜), ¢Ú¿νÔ‚Ô(ªÔν·ÛÙηÚ¿ÎÈ), ™Ù¿ÚÙÛÈÛÙ· (¶ÂÚÈıώÚÈ).

∫·È ÛÙη ¢Ú¿Ì· πÚÔÛπ¿ıηÛÂ η ÚÔυÌ·νÈÎ‹ πÚÔπ·¿ν‰· ν· ÂÈÛ¯ωÚ‹ÛÂÈ·λλ¿ ÔυÛÈ·ÛÙÈÎ¿ ·π€Ùυ¯Â ν· πÚÔÛÂÙ·ÈÚÈÛÙÂ› ‚λ·¯fiÊωνÔυ˜. ª¿λÈÛÙ· ÙÔ1903 ÌÂ ÙÔ πÚfiÛ¯ηÌ· ·νÂ‡ÚÂÛη˜ ÂÚ·Û›·˜ €Ú¯ÔνÙ·È ·πfi Ùην µ€ÚÔÈ· 10µλ¿¯ÔÈ, È· ν· ‚Ôηı‹ÛÔυν Ùην ÚÔυÌ·νÈÎ‹ πÚÔπ·¿ν‰·. ª·ζ› ÙÔυ˜ €Ú¯ÂÙ·ÈÎ·È Ô Î·ı·ÈÚÂıÂ›˜ ·πfi ÙÔν ªηÙÚÔπÔλ›Ùη ∞ÈÌÈλÈ·νfi Ùων ±ÚÂ‚Âνών ÈÂÚ€·˜vω¿ννη˜ ·πfi Ùη ™·Ì·Ú›ν·, νωÛÙfi˜ ÛÙη ¢Ú¿Ì· ω˜ π·π· - §Ô‡πÔ˜ (λ‡ÎÔ˜)πÚÔ˜ ÂπÈÎÔυÚ›· ÙÔυ˜. √È µλ¿¯ÔÈ Î·È η ÂÎÎληÛ›· ·νÙÈ‰ÚÔ‡ν ÌÂ ÛÊÔ‰ÚfiÙηÙ·Î·È ÙÔυ˜ Â¡Ôυ‰ÂÙÂÚώνÔυν. √ ∞Ú¯È‰È¿ÎÔνÔ˜ Ùη˜ ªηÙÚfiπÔλη˜ £ÂÌÈÛÙÔÎλ‹˜(Î·Ù¿ ÎfiÛÌÔν ÃÚυÛfiÛÙÔÌÔ˜ Ã·ÙζηÛÙ·‡ÚÔυ) ÛÂ €Ú·Êfi ÙÔυ πÚÔ˜ ÙÔν Œλ-λην· ¶Úfi¡ÂνÔ Ùων ™ÂÚÚών Ú¿ÊÂÈ ÛÙÈ˜ 18 v·νÔυ·Ú›Ôυ 1904: "(√È µλ¿¯ÔÈÙη˜ ¢Ú¿Ì·˜) Â›ν·È ÙÔ Î·‡¯ηÌ· Î·È η ‰fi¡· ÙÔυ ηÌÂÙ€ÚÔυ ŒıνÔυ˜ Âν ÙÔÈ˜ Ì€-ÚÂÛÈ ÙÔ‡ÙÔÈ˜, ÔÈ ÛÙ‡λÔÈ Î·È υπÔÛÙηÚÈÎÙ·› Ù‹˜ ÔÚıÔ‰Ô¡›·˜ Î·È ÙÔυ ∂λληνÈ-


58

ÛÌÔ‡, ÔÈ υπfi Ùη˜ ıÂ›·˜ ¶ÚÔνÔ›·˜ ‰È·Ûπ·Ú€νÙÂ˜ ÂÈ˜ Ù· Ì€Úη Ù·‡Ù· ¿ν‰ÚÂ˜,›ν· Ù·¯ıώÛÈ ÂπÈÎÂÊ·λ‹˜ Ùων υÈών ÛÙÔÈ¯Â›ων Î·È πÂÚÈÛώÛωÛÈ Ùην ÎÈν‰υ-νÂ‡ÔυÛ·ν ÂıνÈÎ‹ν Ì·˜ υπfiÛÙ·ÛÈν".

∞πfi ÙÔν ∞Ú¯È‰È¿ÎÔνÔ £ÂÌÈÛÙÔÎλ‹ €¯ÔυÌÂ Î·È ÙÈ˜ πÚώÙÂ˜ €Ú·ÊÂ˜ πλη-ÚÔÊÔÚ›Â˜ È· ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ Ùη˜ ¢Ú¿Ì·˜ ·λλ¿ Î·È ÂÈÙÔνÈÎών πÂÚÈÔ¯ών.™Ùην ÂπÈÛÙÔλ‹ ÙÔυ πÚÔ˜ ÙÔν Œλλην· ¶Úfi¡ÂνÔ Ùων ™ÂÚÚών, πÔυ ÙÔυ ζηÙ¿πληÚÔÊÔÚ›Â˜ È· ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜, ·ν·Ê€ÚÂÈ fiÙÈ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ Â›ν·È, fiπω˜ ·ν·-Ê€Ú·ÌÂ, Â‰Ú·›ÔÈ Î·È ÎÙηνÔÙÚfiÊÔÈ ÌÂÙ·ÎÈνÔ‡ÌÂνÔÈ. √È νÔÌ¿‰Â˜ Î·ÙÂ‚·›-νÔυν Ûυν‹ıω˜ ·πfi Ùην πÂÚÈÔ¯‹ ƒ·ζλfiÎ Ùη˜ Âπ·Ú¯›·˜ ¡ÂυÚÔÎÔπ›Ôυ.∞πÔÙÂλÔ‡νÙ·È ·πfi 250 ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ Î·È ¯ÚηÛÈÌÔπÔÈÔ‡ν ω˜ ıÂÚÈν€˜ ‚ÔÛÎ€˜Î·È ¯ÂÈÌ·‰È¿ ÙÈ˜ πÂÚÈÔ¯€˜ πÔυ ·ν·Ê€Ú·ÌÂ.

2.2 Η Καβάλα∏ ∫·‚¿λ· ·πÔÙÂλÔ‡ÛÂ ÙÔ ÌÂ·λ‡ÙÂÚÔ λÈÌ¿νÈ Ùη˜ ∞ν. ª·ÎÂ‰Ôν›·˜ Î·È £Ú¿-Îη˜ Î·È ‹Ù·ν ÂπfiÌÂνÔ ν· ÙÚ·‚‹¡ÂÈ Ùην πÚÔÛÔ¯‹ πÔλλών µλ¿¯ων ÂÌπfiÚων.√ E.M. Cousinery, (Voyage dans la Macedoine, vv, ¶·Ú›ÛÈ, 1831) ·ν·Ê€ÚÂÈfiÙÈ ÔÈ ±¿λλÔÈ ·πfi ÙÔ 1771 Â›¯·ν È‰Ú‡ÛÂÈ ÂÌπÔÚÈÎÔ‡˜ ÛÙ·ıÌÔ‡˜, fiπω˜ Ì·Ú-ÙυÚÂ›Ù·È Î·È ·πfi ÙÔ €ÚÔ ÙÔυ ¡. Svoronos, Salonique et Cavalle, Paris 1951.

O Neniţescu ·ν·Ê€ÚÂÈ fiÙÈ ÛÙην ∫·‚¿λ· ÂÎ·Ù·ÛÙ¿ıηÎ·ν 2000 ªÔ-Û¯ÔπÔλ›ÙÂ˜, ¯ωÚ›˜ fiÌω˜ ν· €¯ÔυÌÂ ·πÔ‰ÂÈ¯ÙÈÎ¿ ÛÙÔÈ¯Â›·. ªÈ· €ν‰ÂÈ¡η È·Ùην π·ÚÔυÛ›· ªÔÛ¯ÔπÔλÈÙών ÛÙην πfiλη ·υÙ‹ πÚÔ€Ú¯ÂÙ·È ·πfi ÙÔ ÂÔνfi˜fiÙÈ Û‹ÌÂÚ· ·ÎfiÌη υπ¿Ú¯ÂÈ ‰ÚfiÌÔ˜ ÔνÔÌ·ζfiÌÂνÔ˜ ÛÙη ∫·‚¿λ· Ô‰fi˜ £ÂÔ-‰ώÚÔυ ∫·‚·λÈώÙη. Όπω˜ Ûυν¿ÂÙ·È, ı€ληÛ·ν ÔÈ Ì€ÙÔÈÎÔÈ ªÔÛ¯ÔπÔλ›ÙÂ˜ν· ÙÈÌ‹ÛÔυν €ν· ÂÎλÂÎÙfi Ù€ÎνÔ Ùη˜ Âν€ıλÈ¿˜ ÙÔυ˜ πfiλη˜, fiπω˜ ‹Ù·ν Ô £Â-fi‰ωÚÔ˜ ∞ν·ÛÙ·Û›Ôυ ∫·‚·λÈώÙη˜, Ô ªÔÛ¯ÔπÔλ›Ùη˜. ∞ÎfiÌη νωÚ›ζÔυÌÂfiÙÈ ÔÈ ªÔÛ¯ÔπÔλ›ÙÂ˜ ‰È·ÙηÚÔ‡Û·ν ÂÌπÔÚÈÎÔ‡˜ Ô›ÎÔυ˜ ÛÙη ª·ÛÛ·λ›·, §È-‚fiÚνÔ, §Ôν‰›νÔ Î·È ∞›υπÙÔ.

√È µλ¿¯ÔÈ Ùη˜ ∫·‚¿λ·˜ υπÔλÔ›ζÔνÙ·È ÛÂ 150 ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜, πÔυ πÚÔ€Ú-¯ÔνÙ·È ·πfi Ùη §¿ÎÎ·, ∞‚‰€λλ·, ¡€‚ÂÛÎ·, ªπλ¿ÙÛÈ, ™È¿ÙÈÛÙ· Î.·. µ·ÛÈÎ‹·Û¯Ôλ›· fiλων ‹Ù·ν ÙÔ ÂÌπfiÚÈÔ Î·πνÔ‡ Î·È Â›¯·ν ‰È·Ûυν‰€ÛÂÈ˜ ÌÂ ÂÌπÔÚÈ-ÎÔ‡˜ Ô›ÎÔυ˜ ÙÔυ Â¡ωÙÂÚÈÎÔ‡. ∂ν‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ·ν·Ê€ÚÔυÌÂ ÙÔν vω¿ννη ª·Ú·-Ú›Ùη ·πfi Ùη §¿ÎÎ·, ÙÔν ∑‹Ûη ™·Ú›Î·, ÙÔυ˜ ·‰ÂλÊÔ‡˜ ∑‹ÛÔυ ÌÂυπÔÎ·Ù·ÛÙ‹Ì·Ù· ÛÙην •¿νıη Î·È ÌÂ ÂÌπfiÚÈÔ ÛÙην ∞ÌÂÚÈÎ‹. ∂π›Ûη˜ ‹Ù·νÔÈ πÚÔÌηıÂυÙ€˜ Ùη˜ ‚·ÛÈλÈÎ‹˜ ∞υλ‹˜ Ùη˜ ƒÔυÌ·ν›·˜. ∞πfi ÙÔ ∑·fiÚÈ ‹Ù·νÔÈ ∫ÔλÔÎυı¿˜ Î·È ∫·Ú·ÈώÚη˜. ∞πfi Ùην ∫λÂÈÛÔ‡Ú· ÔÈ ·‰ÂλÊÔ› ±È·νν¿-Îη˜ Î·È ±ÈώÚη˜ ∆ζηÌÔ‡ÚÙ·˜, πÔυ ÛυνÂÚ¿ζÔνÙ·ν ÌÂ ÙÔν ¡Â‚ÂÛÎÈώÙη Î·-πν€ÌπÔÚÔ ¢¿νÔυ, πÔυ Â›¯Â €‰Ú· Ùη ƒÔυÌ·ν›· Î·È υπÔÎ·Ù¿ÛÙηÌ· ÛÙην√‰ηÛÛfi.

¶ÚωÙ·ωνÈÛÙÈÎfi ÚfiλÔ €π·Èζ·ν ÔÈ ¡Â‚ÂÛÎÈώÙÂ˜, ÌÂÚÈÎÔ› ·πfi ÙÔυ˜ ÔπÔ›-Ôυ˜ Â›¯·ν νωÚÈÌ›· ÌÂ ÙÔν ªω¯¿ÌÂÙ Õλη, ÌÂÙ€πÂÈÙ· ·νÙÈ‚·ÛÈλ€· Ùη˜ ∞È-


59

‡πÙÔυ. Œν·˜ ·πfi ·υÙÔ‡˜ ‹Ù·ν Ô ∑€ζÈÔ˜, πÔυ π‹Â ÛÙην ∞›υπÙÔ Î·È Ôªω¯¿ÌÂÙ Õλη ÙÔν €Î·νÂ πÚÔÌηıÂυÙ‹ ÙÔυ ÛÙÚ·ÙÔ‡, ‰ÔυλÂÈ¿ ·πfi Ùην ÔπÔ›··πÔÎfiÌÈÛÂ ÙÂÚ¿ÛÙÈ· πλÔ‡Ùη. ª·ζ› ÙÔυ π‹·ν Î·È ÔÈ ÛυÌπ·ÙÚÈώÙÂ˜ ÙÔυ ¡È-Îfiλ·Ô˜ ±Î¿‚·˜ Î·È ±ÈώÚη˜ ∆Û›Úλη˜. ™ηÌ·νÙÈÎfiÙÂÚÔ˜ ‹Ù·ν Ô ∑·ν ¡›ÎÔυ·πfi Ùη ¡€‚ÂÛÎ·, πÔυ ·πfi ·πλfi˜ ÌÂÛ›Ùη˜ Î·È Â¡π€Ú Î·πνÔ‡ €ÊÙ·ÛÂ ν· ‰È-Âυı‡νÂÈ fiλÔ ÙÔ Î·πνÂÌπfiÚÈÔ Ùη˜ ‚fiÚÂÈ·˜ ∂υÚώπη˜ ω˜ ‰ÈÂυıυνÙ‹˜ ÙÔυ ªÔ-νÔπωλÂ›Ôυ Î·πνÔ‡ Ùη˜ ™Ôυη‰›·˜. ™ÙÔ ¡υÌÊ·›Ô ÛώζÂÙ·È ÙÔ·ÚÈÛÙÔυÚηÌ·ÙÈÎfi ÎÙ›ÚÈÔ πÔυ ÛÙ€·ζÂ Ùην ¡›ÎÂÈÔ ™¯Ôλ‹, ‰ωÚÂ¿ ÙÔυ π·-Ú·π¿νω ¡υÌÊ·ÈώÙη.

™ηÌ·νÙÈÎ‹ ‹Ù·ν Î·È η π·ÚÔυÛ›· Ùων ¡Â‚ÂÛÎÈωÙών Î·πνÂÌπfiÚων ÌÂÙÔυ˜ ±ÂώÚÈÔ Î·È ¡¿νÔ ™ωÛÛ›‰η, πÔυ Â¡‹·Â Î·πν¿ ÛÙην ±ÂÚÌ·ν›· ÛÙÔν¡ÈÎfiλ·Ô ™ωÛÛ›‰η, πÔυ Â›¯Â Î·πνÔ‚ÈÔÌη¯·ν›·. ÕλλÔÈ ¡Â‚ÂÛÎÈώÙÂ˜ Î·-πν€ÌπÔÚÔÈ ‹Ù·ν ÔÈ ¡ÈÎfiλ·Ô˜ ª€ÚÙζÔ˜, £ωÌ¿˜ Î·È ªÈ¯¿λη˜ ¢·ν·Ìπ¿Ûη˜,ÔÈ ·‰ÂλÊÔ› ∞λ€ÎÔ˜ Î·È ∫ωνÛÙ·νÙ›νÔ˜ ª›ÛÈÔυ Î.λπ. ∞πfi Ùην ∫λÂÈÛÔ‡Ú·€¯ÔυÌÂ ÙÔυ˜ ·‰ÂλÊÔ‡˜ ªπ¿Û‰·, ÙÔυ˜ ·‰ÂλÊÔ‡˜ ∫·π€Ùη ·πfi Ùη §¿ÎÎ·¯Ôν‰Ú€ÌπÔÚÔυ˜ ·πÔÈÎÈ·Îών, ·πfi Ùην ∞‚‰€λλ· ÙÔν ∞ÚÈÛÙÂ›‰η ∫ÔυÎfiÙη, €Ì-πÔÚÔ ‚ÔÔÂÈ‰ών, ÙÔυ˜ ·‰ÂλÊÔ‡˜ ∫·˚Ú€Ùη, Î·È ·πfi ÙÔ ªπλ¿ÙÛÈ ÙÔυ˜ ∫ώÛÙ·∫·λ·ÌπÔ‡Î· Î·È ±ÂώÚÈÔ §È¿Ìη.

2.3 ΞάνθηΌπω˜ ÈÛ¯υÚ›ζÂÙ·È Ô Hâciu, π¿νω ·πfi 200 ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ µλ¿¯ων ‹Ù·ν ÂÎ·-Ù·ÛÙηÌ€νÂ˜ ÛÙην •¿νıη ÌÂ πÚÔ€λÂυÛη ·πfi ∞‚‰€λλ·, ¶ÂÚÈ‚fiλÈ, §¿ÎÎ·,¡υÌÊ·›Ô, ∫ÚÔ‡ÛÔ‚Ô, ªÂ¿ÚÔ‚Ô Î·È ·λλÔ‡. ∏ •¿νıη ·πÔÙÂλÔ‡ÛÂ ÎÂνÙÚÈÎfiÛηÌÂ›Ô Î·πνÔÎ·λλÈ€ÚÂÈ·˜ Î·È Î·πνÂÌπÔÚ›Ôυ, πÔυ ·π€‰È‰Â ÙÂÚ¿ÛÙÈ· Î€Ú‰ηÛÂ fiÛÔυ˜ ÙÔ ·ÛÎÔ‡Û·ν. ªÈ· π·Ú¿‰ÔÛη ·ν·Ê€ÚÂÈ Ùην π·ÚÔυÛ›· 3200 ªÔ-Û¯ÔπÔλÈÙών, ·ÚÈıÌfi ›Ûω˜ υπÂÚ‚ÔλÈÎfi, πÔυ ÎÚ·ÙÔ‡Û·ν ÛÙ· ¯€ÚÈ· ÙÔυ˜ ÙÔÎ·πνÂÌπfiÚÈÔ Î·È Ùην ‚ÈÔÙÂ¯ν›·.

∞‚‰ÂλλÈ¿Ùη˜ €ÌπÔÚÔ˜ ‹Ù·ν Ô ¢ηÌ. ¶‹¯·˜, Âνώ ÌÂ¿λÔÈ ÙÛÂλÈÎ¿‰Â˜‹Ù·ν ÔÈ ™Ù€ÚÈÔ˜, ¶ÂÚÈÎλ‹˜ Î·È ¡ÈÎfiλ·Ô˜, ÈÔÈ ÙÔυ ±È·ννÔ‡λη ¶·Ù¿ζÔυ, ÔÈ·‰ÂλÊÔ› ∆·ÌπfiÛη, ÔÈ ·‰ÂλÊÔ› ±ÈώÚη˜ Î·È ∞λ€¡η˜ ¶·Ù¿ζÔ˜, πÔυ ·Û¯Ô-λÔ‡νÙ·ν ÌÂ Ùην π·Ú·ω‹ ·λ·ÎÙÔÎÔÌÈÎών πÚÔ˚fiνÙων Î·È Ùην ÂÌπÔÚ›·ζώων. ŒÌπÔÚÔÈ ‹Ù·ν Î·È ÔÈ ™Ù€ÚÈÔ˜ µ›Ú·˜, ™Ù€ÚÈÔ˜ ¶·π·ÚfiÛÔυ, ∞λ€¡·ν-‰ÚÔ˜ ¶·ÙÛÈÔ‡Ú·˜, ÔÈ ·λÂυÚ€ÌπÔÚÔÈ ·‰ÂλÊÔ› ±ÂώÚÈÔ˜ Î·È ¡¿ÎÔ˜ ∑ώÙÔυ.¶ÂÚÈ‚ÔλÈ¿ÙÂ˜ ‹Ù·ν ÔÈ ·‰ÂλÊÔ› £·ν¿Ûη˜ Î·È ªÈ¯¿λη˜ ∫ÔυÚÎÔυλÔ›.

2.4 Σαρή Σαµπάν (Χρυσούπολη)∏ πÂÚÈÔ¯‹ ·υÙ‹ ‹Ù·ν πλÔ‡ÛÈ· ÛÂ ÛÈÙηÚ¿ Î·È ζώ·. ∂π› ∆ÔυÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ ·λλ¿Î·È ÌÂÙ€πÂÈÙ· Ù· ÂÌπÔÚÈÎ¿ ‹Ù·ν ÛÙ· ÂÚÈ¿ µλ¿¯ων Î·È ∏πÂÈÚωÙών ·πfi Ù·¯ωÚÈ¿ §¿ÎÎ· Î·È §¿ÈÛÙ·. ¶·Ú¿λληλ· Î·È ÛÙην ‡Úω πÂÚÈÔ¯‹ ÛÙ· ¯ωÚÈ¿Î·È ÛÙÈ˜ ÎωÌÔπfiλÂÈ˜ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ÎÈνÔ‡Û·ν ÙÔ ÂÌπfiÚÈÔ, πÔυ Ê·›νÂÙ·È ν· Â›¯Â


60

Ùην ·ÊÂÙηÚ›· ÙÔυ ÛÂ ªÔÛ¯ÔπÔλ›ÙÂ˜ Ì€ÙÔÈÎÔυ˜ Î·È µλ¿¯Ôυ˜ ·πfi ‰È¿ÊÔÚ·¿λλ· Ì€Úη, πÔυ νώÚÈζ·ν Ùην πÂÚÈÔ¯‹ ·πfi µλ¿¯Ôυ˜ ·ωÈ¿ÙÂ˜ πÔυ €Î·ν·νÙ· ‰ÚÔÌÔλfiÈ· πÚÔ˜ Ùην £Ú¿Îη Î·È Ùην ∫ωνÛÙ·νÙÈνÔ‡πÔλη. √ ¢ηÌ. ™¿Ú-ÚÔ˜, ÂπÈıÂωÚηÙ‹˜ ™¯ÔλÂ›ων ÙÔ 1906, ·ν·Ê€ÚÂÈ fiÙÈ ÛÙην πÂÚÈÔ¯‹ Ùη˜ ÃÚυ-ÛÔ‡πÔλη˜ Ûυν·νÙÔ‡ÌÂ µλ¿¯Ôυ˜ Î·È ◊πÂÈÚώÙÂ˜ ÛÂ 18 ¯ωÚÈ¿.

±νωÛÙÔ› Âπ·ÂλÌ·Ù›Â˜ ‹Ù·ν ÔÈ ·‰ÂλÊÔ› ¶·π¿ζÔλÔυ, ÔÈ ·‰ÂλÊÔ› ª·-Ùζ›Úη Î·È ÔÈ ·‰ÂλÊÔ› ™·ÙÚώνη. Όπω˜ ·ν·Ê€Ú·ÌÂ, ÔÈ πÂÚÈÔ¯€˜ €νıÂν Î·È€νıÂν Ùη˜ ∂ν·Ù›·˜ Ô‰Ô‡ Ì€¯ÚÈ Ùην ¶fiλη ‹Ù·ν νωÛÙ€˜ ÛÙÔυ˜ Î·Ú·‚·ν¿-Úη‰Â˜, ·πfi ÙÔυ˜ ÔπÔ›Ôυ˜ πÚÔÊ·νώ˜ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ νώÚÈÛ·ν ‰È¿ÊÔÚÂ˜ πfiλÂÈ˜,fiπω˜ Ùην ∫·λλ›πÔλη ·πfi ÙÈ˜ ·Ú¯€˜ ÙÔυ 18Ôυ ·Èών·. ™‡ÌÊων· ÌÂ ÙÔν Val.Papahagi, νωÛÙ€˜ ÛÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ ‹Ù·ν ÔÈ ™·Ú¿νÙ· ∂ÎÎληÛ›Â˜ Î·È η∞‰ÚÈ·νÔ‡πÔλη Ùη˜ ∞ν. £Ú¿Îη˜.

∆· ‚λ¿¯ÈÎ· Î·Ú·‚¿νÈ· ·πfi ÙÔ ∑·fiÚÈ, Ùην ªÔÛ¯fiπÔλη Î·È Ùην ∞λ‚·-ν›· ‰È€Û¯Èζ·ν Ù· Ì€Úη ·υÙ¿ Ùη˜ £Ú¿Îη˜ Î·È Ù· Î·ıÈÛÙÔ‡Û·ν νωÛÙ¿ Î·ÈπÚÔÛπÂλ¿ÛÈÌ· Û’ fiλÔυ˜ ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ πÔυ ÌÂÙ·ÎÈνÔ‡νÙ·ν È· ‰È¿ÊÔÚÔυ˜λfiÔυ˜ π¿νω ÛÙÔν π·λÈfi Ô‰ÈÎfi ¿¡Ôν· Ùων ƒωÌ·›ων ·πfi ÙÔ ªπÚ›νÙÂζÈ Î·ÈÙÔ ¢υÚÚ¿¯ÈÔ πÚÔ˜ Ùην ¶fiλη.

2.5 Προσοτσάνη∏ ¶ÚÔÛÔÙÛ¿νη Â›ν·È ÎωÌfiπÔλη Ùη˜ ∞ν·ÙÔλÈÎ‹˜ ª·ÎÂ‰Ôν›·˜ fiπÔυ ÙÔ µλ¿-¯ÈÎÔ ÛÙÔÈ¯Â›Ô €¯ÂÈ €νÙÔνη π·ÚÔυÛ›· ·πfi Ùη ‚υζ·νÙÈν‹, πÈı·νfiν, ÂπÔ¯‹ Ì€¯ÚÈÙÈ˜ Ì€ÚÂ˜ Ì·˜.

∞ÎfiÌη ÌπÔÚÔ‡ÌÂ ν· ÈÛ¯υÚÈÛÙÔ‡ÌÂ fiÙÈ Ô ÔÈÎÈÛÌfi˜ ·υÙfi˜ ·πÔÙÂλÂ› ÂπÈ-€ννηÌ· Ùη˜ πÔÈÌÂνÈÎ‹˜ ζω‹˜ Ùων µλ¿¯ων Î·È Ùων ·π·ÈÙÔ‡ÌÂνων Ûυνıη-Îών Î·È ÌÂÙ·ÎÈν‹ÛÂών ÙÔυ˜ πÚÔ˜ ÙÈ˜ πÂÚÈÔ¯€˜ Ùη˜ ∞ν·ÙÔλÈÎ‹˜ª·ÎÂ‰Ôν›·˜, fiπω˜ Î·È ÛÙÈ˜ ¿λλÂ˜ πÂÚÈÔ¯€˜ ÙÔυ ÂλληνÈÎÔ‡ ¯ώÚÔυ.

∏ ·ν·ζ‹ÙηÛη ‚ÔÛÎfiÙÔπων Î·È η ‰È¿ıÂÛη Ùων πÚÔ˚fiνÙων Ùη˜ ÎÙηνÔ-ÙÚÔÊ›·˜ ·ν·Î¿ζÔυν ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ ÛÂ ÂÙ‹ÛÈÂ˜ ÌÂÙ·ÎÈν‹ÛÂÈ˜, ıÂÚÈν€˜ ‚Ô-ÛÎ€˜ - ¯ÂÈÌ·‰È¿, Î·È ÛÂ Â¡Â‡ÚÂÛη Î·Ù¿λληλων Ùfiπων È· Ùην πώληÛη ÙωνπÚÔ˚fiνÙων ÙÔυ˜ ÌÂ Ùη ‰ηÌÈÔυÚ›· π·ζ·ÚÈών πÔυ Ûυν Ùω ¯Úfiνω Â¡Âλ›ÛÛÔν-Ù·È ÛÂ ÔÈÎÈÛÌÔ‡˜.

∏ ı€Ûη Ùη˜ ¶ÚÔÛÔÙÛ¿νη˜ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÂ π€Ú·ÛÌ·, ÛÙÂνωπfi, Î·Ù¿λληλÔÈ· Ùην ÌÂÙ¿‚·Ûη ·πfi ÙÔ ‚ÔÚÚ¿ ÛÙÔ νfiÙÔ ÌÂ¿λων ÎÔπ·‰Èών, È·Ù› π·-ÚÂ›¯Â ÙÈ˜ Î·Ù¿λληλÂ˜ Ûυνı‹ÎÂ˜ ‰È·‚›ωÛη˜, πÔυ ‹Ù·ν ÙÔ νÂÚfi Î·È ÔÈ ‚Ô-ÛÎ€˜. ¢υÔ ÊÔÚ€˜ ÙÔ ¯ÚfiνÔ Ù· ÎÔπ¿‰È· Ùων µλ¿¯ων ÎÙηνÔÙÚfiÊωνÌÂÙ·ÎÈνÔ‡νÙ·ν πÚÔ˜ Ù· ¯ÂÈÌ·‰È¿ Ùη˜ Ã·λÎÈ‰ÈÎ‹˜ Î·È Ùην ÕνÔÈ¡η πÚÔ˜ Ù·‚fiÚÂÈ· Ùη˜ ÛηÌÂÚÈν‹˜ ÎωÌfiπÔλη˜, ·ÚfiÙÂÚ· πÚÔ˜ ÙÔ ¡ÂυÚÔÎfiπÈ Î·È ÙÔνµώλ·Î·, ÌÂ Âν‰È¿ÌÂÛÔ ÛÙ·ıÌfi ÙÔ ¯ώÚÔ ÙÔυ ÛηÌÂÚÈνÔ‡ ÔÈÎÈÛÌÔ‡, ÛÙÔνÔπÔ›Ô ÛυνÔλÈÎ¿ ‰È€ÌÂν·ν ‰υÔ Ì‹νÂ˜.

∏ ·Ú¯ÈÎ‹ ÌÂÚ›‰· Ùων µλ¿¯ων πÔυ ÌÂÙ·ÎÈνÔ‡νÙ·ν ÛÙην πÂÚÈÔ¯‹ ‰Âν νω-


61

Ú›ζÔυÌÂ ·πfi πÔ‡ πÚÔ€Ú¯ÔνÙ·ν Î·È Ì€¯ÚÈ ÙÔ Ù€λÔ˜ ÙÔυ 15Ôυ ·Èών· ·ÎÔλÔυ-ıÔ‡Û·ν ÙÔ ›‰ÈÔ ‰ÚÔÌÔλfiÈÔ. ªÂÙ¿ ÙÔν 15Ô ·Èών·, πÔυ ÔÈ Ûυνı‹ÎÂ˜ ·ÛÊ·-λÂ›·˜ ÙÔ ÂπÈÙÚ€πÔυν, È· ν· ·πÔÊ‡Ôυν ÙÔ ÎÔπÈ·ÛÙÈÎfi Ù·¡›‰È ÛÙ· ÂÈÌ·‰È¿,ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ·Ú¯›ζÔυν ν· ‰È·¯ÂÈÌ¿ζÔυν ÛÙην πÂÚÈÔ¯‹ Ùη˜ ¶ÚÔÛÔÙÛ¿νη˜ Î·ÈÎ¿πÔυ 40 ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ µλ¿¯ων, ¿νωÛÙÔ ·πfi πÔ‡, ·πÔÙÂλÔ‡ν ÙÔυ˜ πÚώ-ÙÔυ˜ ÌfiνÈÌÔυ˜ Î·ÙÔ›ÎÔυ˜ ÙÔυ ÔÈÎÈÛÌÔ‡.

¢υÔ πÂÚÈÔ¯€˜, ÙÔ ªπÔυÌπλ›ÙÛÈ (¶‡ÚÔÈ) Î·È ÙÔ ∑›ÚνÔ‚Ô (∫¿Ùω ¡ÂυÚÔ-ÎfiπÈ) Ì·ζ› ÌÂ ÙÔν µώλ·Î· Ì€¯ÚÈ πÚfiÛÊ·Ù· ÔνÔÌ¿ζÔνÙ·ν µλ¿¯ÈÎ·, Âν‰ÂÈ-ÎÙÈÎfi Ùη˜ π·ÚÔυÛ›·˜ Ùων µλ¿¯ων. ∂ν ÛυνÂ¯Â›·, fiπω˜ Ûυν‹ıω˜ ÛυÌ‚·›νÂÈ,·Ú¯›ζÂÈ η πÚÔÛ€λÂυÛη Î·È ¿λλων Î·ÙÔ›Îων ·πfi Ù· ‡Úω ¯ωÚÈ¿, ÂÔνfi˜πÔυ ·υ¡¿νÂÈ ÙÔν πληıυÛÌfi ÙÔυ ÔÈÎÈÛÌÔ‡. ŒÚ¯ÔνÙ·È ¡€νÔÈ ·πfi ∫·Úλ›ÎÔ‚·,ƒÂÛ›λÔ‚·, ¡ÂυÚoÎfiπÈ, ÌÂÚÈÎÔ› Ûλ·‚fiÊωνÔÈ, Î·ıώ˜ Î·È ‡ÊÙÔÈ πÔυ Û‹ÌÂÚ·ÌÂÙ·ν¿ÛÙÂυÛ·ν ‹ ·πÔÚÚÔÊ‹ıηÎ·ν.

∆€λÔ˜ 17Ôυ ÌÂ ·Ú¯€˜ 18Ôυ ·È. Ô ÔÈÎÈÛÌfi˜ ·πÔÙÂλÂ›Ù·È ·πfi ‚λ·¯fiÊωνÔυ˜Î·È ÂλληνfiÊωνÔυ˜, 100 πÂÚ›πÔυ ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜, Î·È ·πfi πÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔυ˜ ∆Ô‡Ú-ÎÔυ˜, 250 ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜. ∆Ô 1760 ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ¯Ù›ζÔυν Ùην πÚώÙη ÂÎÎληÛ›·, Û‹-ÌÂÚ· Â›ν·È Ùων ∆·¡È·Ú¯ών, Î·È η ÂÌÊ¿νÈÛη Ùη˜ ‚·Ì‚·ÎÔÎ·λλÈ€ÚÂÈ·˜, Ùη˜Î·πνÔÎ·λλÈ€ÚÂÈ·˜ Î·ıώ˜ Î·È η π·ÚÔυÛ›· ÙÔυ vÛÌ·‹λ Ìπ€η (1808) ‰›νÔυνÈÛ¯υÚ‹ ώıηÛη ÛÙην ·ν¿πÙυ¡η ÙÔυ ÔÈÎÈÛÌÔ‡. ÕλλωÛÙÂ ÙÔ ªπÔζ-¡Ù· ‚Ú›-ÛÎÂÙ·È ÎÔνÙ¿ ÙÔυ˜.

∆ην ÂπÔ¯‹ ÙÔυ ∞λ‹ ¶·Û¿ €¯ÔυÌÂ ν€Â˜ ÌÂÙ·ÎÈν‹ÛÂÈ˜ πληıυÛÌών ·πfi∏πÂÈÚÔıÂÛÛ·λ›·, µλ¿¯ων Î·È ∂λληνfiÊωνων, Î·È ÛÙην πÂÚÈÔ¯‹ Ùη˜ ¶ÚÔ-ÛÔÙÛ¿νη˜ fiπω˜ Î·È €πÔÈÎÔυ˜ ·πfi £ÂÛÛ·λ›·, ºωÎ›‰·, ºıÈώÙÈ‰· Î·È ‚Ô-ÚÂÈÔηπÂÈÚώÙÂ˜ ∞Ú‚·νÈÙ¿‰Â˜. ∞πfi ÙÔ 1825 Ì€¯ÚÈ ÙÔ 1880, fiÙ·ν η‚·Ì‚·ÎÔÎ·λλÈ€ÚÂÈ· Î·È Î·πνÔÎ·λλÈ€ÚÂÈ· ·ÎÌ¿ζÔυν, πÔλλÔ› µλ¿¯ÔÈ ÎÙη-νÔÙÚfiÊÔÈ ÂÎ·Ù·λÂ›πÔυν Ùην πÔÈÌνÈÔÙÚÔÊ›· Î·È ›νÔνÙ·È ÂωÚÔ› Î·È Âπ·-ÂλÌ·Ù›Â˜, fiπω˜ ¿ÚÈÛÙÔÈ Û·Ì·Ú¿‰Â˜, πÔυ Â›¯·ν ÙÔ ÌÔνÔπώλÈÔ ÙÔυÂπ·€λÌ·ÙÔ˜.

√È Î¿ÙÔÈÎÔÈ Ùη˜ ¶ÚÔÛÔÙÛ¿νη˜ ÛυÌÌÂÙ€¯Ôυν Û’ fiλÔυ˜ ÙÔυ˜ ÂıνÈÎÔ‡˜ ·ώ-νÂ˜ ÙÔυ ÂλληνÈÛÌÔ‡ Î·È È‰›ω˜ Î·Ù¿ Ùη ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔυ ª·ÎÂ‰ÔνÈÎÔ‡ ∞ών·Î·È €¯Ôυν ν· ÂπÈ‰Â›¡Ôυν ·¡ÈfiλÔÔυ˜ ·ωνÈÛÙ€˜, fiπω˜ ÙÔν ∏πÂÈÚώÙη È·-ÙÚfi ¡ÈÎfiλ·Ô §È¿Ìη, πÔλλ¿ Ì€λη Ùη˜ ÔÈÎÔ€νÂÈ·˜ µÔυλÙÛÈ¿‰η, ÙÔν ¢ώ‰Ô·πfi ÙÔ ¡υÌÊ·›Ô Î·È πÔλλÔ‡˜ ¿λλÔυ˜. ∏ ÚÔυÌ·νÈÎ‹ πÚÔπ·¿ν‰· ‰Âν ÙÂλÂ-ÛÊfiÚηÛÂ Î·È Â›ν·È νωÛÙfi˜ Ô ‰ÈωÌfi˜ ÙÔυ µλ¿¯Ôυ ∫‡ÚÔυ º›ÙζÔυ, Ôπ·‰Ô‡Ùη˜ πÚÔπ·¿ν‰·˜. ™‹ÌÂÚ· ÔÈ ±Ú·ÌÌÔυÛÙÈ¿νÔÈ €¯Ôυν È‰Ú‡ÛÂÈ ¶ÔλÈÙÈÛÙÈÎfi™‡λλÔÔ ÌÂ ÌÂ¿λη πÔλÈÙÈÛÙÈÎ‹ Î·È ÂıνÈÎ‹ ‰Ú¿Ûη Î·È η ¶ÚÔÛÔÙÛ¿νη Â¡Â-λ›ÛÛÂÙ·È ÛÂ ÌÈ· ·¡ÈfiλÔη Âπ·Ú¯È·Î‹ πfiλη.

Βλάχοινοµού Σερρών


65

11.. ∆∆·· ™™€€ÚÚÚÚ··˜∆· ™€ÚÚ·˜ ·πÔÙÂλÔ‡ν €ν· ·πfi Ù· Âλ¿¯ÈÛÙ· π·Ú·‰Â›Ì·Ù· πfiλÂων πÔυ

·πfi Ùην ·Ú¯·ÈfiÙηÙ· Ì€¯ÚÈ ÙÈ˜ Ì€ÚÂ˜ Ì·˜ ‰È·Ù‹ÚηÛ·ν ÙÔ fiνÔÌ¿ ÙÔυ˜ Î·È ÙηνÙÔπÔıÂÛ›· ÙÔυ˜. ∆Ô ÂÔνfi˜ πÚÔÊ·νώ˜ ÔÊÂ›λÂÙ·È ÛÙην ÎÔÌ‚ÈÎ‹ ÙÔυ Âω-Ú·ÊÈÎ‹ ı€Ûη ·λλ¿ Î·È ÛÙÔν fiνÈÌÔ Î¿ÌπÔ πÔυ π·ÚÂ›¯Â ÛÂ ·ÊıÔν›· ‰η-ÌηÙÚÈ·Î¿ Î·È ζωÈÎ¿ πÚÔ˚fiνÙ·, πÚÔϋπfiıÂÛη ·π·Ú·›ÙηÙη È· Ùη ‰È·Ù‹ÚηÛηÙÔυ πληıυÛÌÔ‡.

∫·Ù¿ Ù· ¯ÚfiνÈ· Ùη˜ ∆ÔυÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ Î·È Ì€¯ÚÈ ÙÈ˜ Ì€ÚÂ˜ Ì·˜ ÌÂ¿λη Î·ÈÛυνÂ¯‹˜ ‹Ù·ν η ÛυÌ‚Ôλ‹ Ùων µλ¿¯ων ÙfiÛÔ ÛÙην ÔÈÎÔνÔÌÈÎ‹ ·ν¿πÙυ¡η Ùη˜πfiλη˜ Î·È Ùη˜ πÂÚÈÔ¯‹˜ fiÛÔ Î·È ÛÙην πÔλÈÙÈÛÙÈÎ‹ Î·È πÔλÈÙÈÎ‹ ‰Ú·ÛÙη-ÚÈfiÙηÙ·. µλ¿¯ÔÈ €ÌπÔÚÔÈ, È· π·Ú¿‰ÂÈÌ·, ÛπÔυ‰¿ζÔυν ÙÔν v. ¶·νÙ·ζ›‰η·πfi ÙÔ ∫ÚÔ‡ÛÔ‚o, ÌÂÙ€πÂÈÙ· Î·ıηηÙ‹ ÙÔυ ¶·νÂπÈÛÙηÌ›Ôυ ∞ıηνών.

√ Â‡ÊÔÚÔ˜ Î¿ÌπÔ˜ Ùων ™ÂÚÚών Î·È Ùη˜ ÂυÚ‡ÙÂÚη˜ πÂÚÈÔ¯‹˜ ÙÔυ ‰€-¯ÙηÎÂ ÙÔ ÌÂ·λ‡ÙÂÚÔ Î‡Ì· ÌÂÙ·ν¿ÛÙÂυÛη˜ µλ¿¯ων ·πfi ¿λλÂ˜ πÂÚÈÔ¯€˜ Ùη˜∞ν·ÙÔλÈÎ‹˜ ª·ÎÂ‰Ôν›·˜ Î·È £Ú¿Îη˜. ™ηÌ·νÙÈÎfi ÚfiλÔ Û’ ·υÙfi ÙÔ ÂÔνfi˜€π·È¡Â, fiπω˜ ·ν·Ê€Ú·ÌÂ, Ô "¯ÚυÛÔÊfiÚÔ˜" Î¿ÌπÔ˜ ÙÔυ˜ ÌÂ ÙÈ˜ πÔÈÎ›λÂ˜Î·λλÈ€ÚÂÈÂ˜ Î·È ÔÈ ÌÂ¿λÂ˜ ÔÈÎÔνÔÌÈÎ€˜ πÚÔÔπÙÈÎ€˜ πÔυ π·ÚÔυÛ›·ζÂ η Âυ-Ú‡ÙÂÚη πÂÚÈÔ¯‹ ÙfiÛÔ È· ÙÔυ˜ ÎÙηνÔÙÚfiÊÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ fiÛÔ Î·È È· ÙÔυ˜·ÛÙÈÎÔπÔÈηÌ€νÔυ˜ πÔυ ·Û¯ÔλÔ‡νÙ·ν ÌÂ ÙÔ ÂÌπfiÚÈÔ, ÙÈ˜ ÌÂÙ·ÊÔÚ€˜ Î·È Ù·Âπ·€λÌ·Ù·.

√È Ì·ÚÙυÚ›Â˜ Ùων ‚υζ·νÙÈνών ÛυÚ·Ê€ων È· µλ¿¯Ôυ˜ Î·Ù¿ Ùην µυ-ζ·νÙÈν‹ ÂπÔ¯‹, fiπω˜ ·ν·Ê€Ú·ÌÂ πÚÔηÔυÌ€νω˜, ‰Âν ıÂωÚÔ‡νÙ·È ·¡ÈfiπÈ-ÛÙÂ˜ Î·È ·ÊÔÚÔ‡ν πÈı·νfiν µλ¿¯Ôυ˜ ÌÂÙ·ÎÈνÔ‡ÌÂνÔυ˜ ‹ ·ωÈ¿ÙÂ˜ πÔυ"·λώνÈζ·ν" fiλÔ ÙÔ ¯ώÚÔ ·πfi ÙÔ ¢υÚÚ¿¯ÈÔ Ì€¯ÚÈ Ùην ∫ωνÛÙ·νÙÈνÔ‡πÔλη,·ÎÔλÔυıώνÙ·˜ ÛÂ ÂνÈÎ€˜ Ú·ÌÌ€˜ Ùην ·Ú¯·›· ∂ν·Ù›· √‰fi. ŒÙÛÈ Â›ν·ÈπÔλ‡ πÈı·νfi ν· υπ‹Ú¯·ν ÛÂ ‰È¿ÊÔÚ· ÛηÌÂ›· ÙÔυ νÔÌÔ‡ ™ÂÚÚών πυÚ‹νÂ˜µλ¿¯ων ÎÙηνÔÙÚfiÊων ‹ ·ωÈ·Ùών Î·È ÂÌπfiÚων Î·È ·υÙfi ÙÔ ÂÔνfi˜ ν·Âνı¿ÚÚυνÂ ÙÔυ˜ Ì€ÙÔÈÎÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ ν· ÂÎ·Ù·ÛÙ·ıÔ‡ν ÛÂ ‰È¿ÊÔÚ· ÛηÌÂ›·.

Βλάχικοι οικισµοί του νοµού Σερρών


66

√È µλ¿¯ÔÈ Ùων ™ÂÚÚών πÚÔ€Ú¯ÔνÙ·È ·πfi Ùην ∞λ‚·ν›·, ◊πÂÈÚÔ, £ÂÛ-Û·λ›· Î·È ª·ÎÂ‰Ôν›·. ∂›ν·È ‰‡ÛÎÔλÔ ω˜ ·‰‡ν·ÙÔ ν· νωÚ›ζÔυÌÂ πfiÛÔÈ‹Ù·ν ÔÈ µλ¿¯ÔÈ πÔυ ÂÎ·Ù·ÛÙ¿ıηÎ·ν ÛÙην πfiλη Ùων ™ÂÚÚών Î·È ÛÙην Âυ-Ú‡ÙÂÚη πÂÚÈÔ¯‹ πÔυ πÚÔÛ‰ÈÔÚ›ζÂÙ·È ÌÂ Ù· ÛηÌÂÚÈν¿ Û‡νÔÚ· ÙÔυ νÔÌÔ‡ ™ÂÚ-Úών.

∂πÂÈ‰‹ ÔÈ Î·Ù·Ú·Ê€˜ Î·È ÔÈ ÛÙ·ÙÈÛÙÈÎ€˜ πÔυ υπ¿Ú¯Ôυν È· ÙÔν πλη-ıυÛÌfi Ùη˜ ª·ÎÂ‰Ôν›·˜ π¿Û¯Ôυν fiλÂ˜ Û¯Â‰fiν ·πfi ·ν·ÎÚ›‚ÂÈÂ˜ πÔυ πÚÔ-€Ú¯ÔνÙ·È ·πfi ‰È¿ÊÔÚÂ˜ ÛÎÔπÈÌfiÙηÙÂ˜, È' ·υÙfi Î·È ÂÌÂ›˜ Â›ν·È ‰‡ÛÎÔλÔ ν·πÚÔÛ‰ÈÔÚ›ÛÔυÌÂ ÙÔν ·ÎÚÈ‚‹ ·ÚÈıÌfi ÙÔυ ‚λ·¯fiÊωνÔυ πληıυÛÌÔ‡. ∞ÎfiÌη,πÔλλÔ› ·πfi ÙÔυ˜ µλ·¯fiÊωνÔυ˜ ÙÔυ πÚώÙÔυ Î‡Ì·ÙÔ˜ ÂÎ·Ù€λÂÈ„·ν νωÚ›˜Ùη ‚λ·¯ÈÎ‹ λώÛÛ· Î·È Û‹ÌÂÚ· Â›ν·È ‰υÛ‰È¿ÎÚÈÙÔÈ Ì€Û· ÛÙÔ πληıυÛÌÈ·ÎfiÛ‡νÔλÔ. £ÂωÚÔ‡ÌÂ fiÙÈ Ù· ÛÙ·ÙÈÛÙÈÎ¿ ÛÙÔÈ¯Â›· πÔυ ‰›νÂÈ Ô v. ¶‹¯·˜("Aromânii din ţinutul Serres", Lumina II, ÛÂλ. 40) ‚Ú›ÛÎÔνÙ·È πÈÔ ÎÔνÙ¿ÛÙην πÚ·Ì·ÙÈÎfiÙηÙ·, È·Ù› ÔÚÈÛÌ€ν· ÛÙÔÈ¯Â›· πÔυ ‰›νÔνÙ·È È· ÙÔν ·ÚÈıÌfi‚λ¿¯ÈÎων ÔÈÎÔÂνÂÈών Âπ·ληıÂ‡ÔνÙ·È Î·È ·πfi ¿λλÂ˜ πη€˜.

±È· ÙÔ ™·νÙζ¿ÎÈ Ùων ™ÂÚÚών Ì·˜ ‰›νÂÈ ÙÔυ˜ π·Ú·Î¿Ùω ·ÚÈıÌÔ‡˜ ÔÈ-ÎÔÂνÂÈών.

∆ζÔυÌ·È¿ (∏Ú¿ÎλÂÈ·) 700 ÔÈÎ., ∞λÈÛÙÚ¿Ùη 400, ∫·λ‡‚È· §¿È-§È· (Ch-iare) 130, ÃÈÔνÔ¯ώÚÈ (∫·Úλ›ÎÈÔ˚) 70, ƒ·¯Ô‚›ÙÛ· 30.

∫·ζ¿˜ ™È‰ηÚÔÎ¿ÛÙÚÔυ (¢ÂÌ›Ú- vÛ¿Ú): ¶ÔÚfiÈ· 400 ÔÈÎ., §fiÊÔ˜ 70,ƒ¿Ìν· 170, ¶€ÙÚÔ‚· 70, ∆ÛÈÎ€λÈ 50, ∆ÛÈÚ‚›ÛÙ· (∫·πνfiÊυÙÔ) - ∫ÚÔ‡ÛÔ‚·(∞¯λ·‰Ô¯ώÚÈ) 30, ª·λ€ÛÔ‚· 30

∫·ζ¿˜ ¶ÂÙÚ›ÙÛÈ: ¶ÂÙÚ›ÙÛÈ 120∫·ζ¿˜ ªÂλ€νÈÎÔυ: ™È¿ÙÚ· 100, §fiπÔ‚· 150, ªπÔ‡ζνÙÔ‚· 120, µλ¿¯ÔÈ

120, ™π¿νÙÛÂ· 30∫·ζ¿˜ ¡ÂυÚÔÎÔπ›Ôυ-ƒ·ζλfiÎ: ¡ÂυÚÔÎfiπÈ 200, ∫Ô‡ÚÙÔ‚· 300, ¶·π¿-

ÙÛ·˚Ú 160, ª·¯ÔÌ›·-ƒ·ζλfiÎ 230, ªπ¿ÙÛÈÔ‚· 80, ¡ÙÔÊ·νÙ€ÚÈ 75, ∫·Ú·-Ì¿νÙÚ· 78, ªπ›λÈÙÛ· 34, ±ÎfiλνÙÔ‚· 42

∫·ζ¿˜ Õνω ∆ζÔυÌ·È¿˜: ¶ÂÚ›πÔυ 400 ÔÈÎ.∞ÎfiÌη ω˜ ‚λ·¯Ô¯ώÚÈ·, fi¯È ·ÌÈ‹, ·ν·Ê€ÚÔνÙ·È Ù·: ªÂλÂνÈÎ›ÙÛÈ, ÃÚÈ-

ÛÙfi˜, §ÂυÎών·, ÕÈÔ ¶νÂ‡Ì·, ƒÔ‰Ôλ›‚Ô˜, ¶ÚώÙη, ¡ÈÚ›Ù·, ¶··ÈÔ¯ώÚÈ·Î.¿.

¶ÚÔÊ·νώ˜ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ Ùων ™ÂÚÚών ·πÔÙÂλÔ‡ν ‰υÔ ÛÙÚώÌ·Ù· πÔυ €Ú-¯ÔνÙ·È ÛÂ ‰υÔ Î‡Ì·Ù·, €ν·, π·λÈfiÙÂÚÔ, ÌÂ πÚÔ€λÂυÛη ·πfi Ùη ªÔÛ¯fiπÔληÎ·È ·πfi ÔÈÎÈÛÌÔ‡˜ ‡Úω ·πfi Ùη ªÔÛ¯fiπÔλη Î·È ·ÎfiÌη ·πfi ÔÈÎÈÛÌÔ‡˜ πÔυ‰€¯ÙηÎ·ν È· €ν· ¯ÚÔνÈÎfi ‰È¿ÛÙηÌ· ªÔÛ¯ÔπÔλ›ÙÂ˜ πÚfiÛÊυÂ˜, fiπω˜ ÙÔªπλ¿ÙÛÈ, ÙÔ ¡υÌÊ·›Ô, η ™È¿ÙÈÛÙ· Î.λπ. ªÈ· πÈı·ν‹ ¯ÚÔνÔλÔ›· Â›ν·È ÙÔ1770 ‰Â‰ÔÌ€νÔυ fiÙÈ ·πfi €Ú·Ê· Ùη˜ £ÂÛÛ·λÔν›Îη˜ ÙÔυ 1767 πληÚÔÊÔ-ÚÔ‡Ì·ÛÙÂ fiÙÈ ·π·ÔÚÂ‡ÔνÙ·È ÔÈ ÌÂÙ·ÎÈν‹ÛÂÈ˜ Î·È πÚ€πÂÈ ν· ÂπÈÛÙÚ€„Ôυν


67

fiÛÔÈ ÌÂÙ·ÎÈν‹ıηÎ·ν (µ·Û‰Ú·‚€λλη˜). ∆Ô 1769 Î·Ù·ÛÙÚ€ÊÂÙ·È η ªÔÛ¯fi-πÔλη Î·È €¯ÔυÌÂ Ùην ·ν·Ù·Ú·¯‹ ÌÂ Ù· √ÚλωÊÈÎ¿ (1768-1774), ÂÔνfiÙ·πÔυ ÛυνÂÙ€λÂÛ·ν ÛÙην ÌÂÙ·Î›νηÛη Ùων µλ¿¯ων πÚÔ˜ Ùην ∞ν·Ù. ª·ÎÂ‰Ôν›·Î·È £Ú¿Îη. ∞υÙÔ› Î·Ù¿ Î‡ÚÈÔ λfiÔ ‹Ù·ν ·ÛÙÈÎÔπÔÈηÌ€νÔÈ µλ¿¯ÔÈ ÌÂ Î‡ÚÈ··π·Û¯fiληÛη ÙÔ ÂÌπfiÚÈÔ, ÙÈ˜ ÌÂÙ·ÊÔÚ€˜ Î·È Ù· Âπ·€λÌ·Ù·.

∆Ô ‰Â‡ÙÂÚÔ ÛÙÚώÌ· -Î·È ÌÂÙ·Âν€ÛÙÂÚÔ- ÔÚ›ζÂÙ·È ¯ÚÔνÈÎ¿ ·πfi ÙηνÂπÔ¯‹ πÔυ ÂÌÊ·ν›ζÂÙ·È η ¿νÔ‰Ô˜ ÙÔυ ∞λ‹ ¶·Û¿, Ô ÔπÔ›Ô˜ ÌÂ ÙÈ˜ ‚È·ÈÔ-πÚ·›Â˜, ÙÈ˜ ·Úπ·€˜ Î·È ÙÈ˜ Î·ÎÔπÔÈ‹ÛÂÈ˜ ÙÔυ πληıυÛÌÔ‡ ·ν·Î¿ζÂÈ πÔλ-λÔ‡˜ µλ¿¯Ôυ˜, ÎυÚ›ω˜ ÎÙηνÔÙÚfiÊÔυ˜, ν· ÂÎ·Ù·λÂ›„Ôυν ÙÈ˜ ÂÛÙ›Â˜ ÙÔυ˜Î·È ÌÂÌÔνωÌ€ν· ‹ ÔÌ·‰ÈÎ¿ ν· ·ν·ζηÙ‹ÛÔυν Î·ÈνÔ‡ÚÈÂ˜ π·ÙÚ›‰Â˜. ∆Ô ‰Â‡-ÙÂÚÔ ·υÙfi Î‡Ì· ‹Ù·ν ÛÙην πλÂÈÔ„ηÊ›· ±Ú·ÌÌÔυÛÙÈ¿νÔÈ Î·È ·πfi ¿λλ· ∫Ôυ-ÙÛÔ‚λ¿¯ÈÎ· ωÚÈ¿ Ùη˜ ∏πÂ›ÚÔυ, £ÂÛÛ·λ›·˜ Î·È ª·ÎÂ‰Ôν›·˜, fiπω˜ ·πfi ÙÔ∑·fiÚÈ, Ùην ¶›ν‰Ô Î·È ÙÔν ∞ÛπÚÔπfiÙ·ÌÔ, ÔÈ λÂfiÌÂνÔÈ ªfiÙÛÈ·νÔÈ.

v‰È·›ÙÂÚ· ÌÂ¿λη Â›ν·È η ÌÂÙ·ν¿ÛÙÂυÛη Î·Ù¿ Ùην ÂπÔ¯‹ ÙÔυ vÛÌ·‹λªπ€η, πÔυ ‰€¯ÙηÎÂ ÂυÌÂνώ˜ ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜. √ vÛÌ·‹λ ªπ€η˜, ·λ‚·νÈÎ‹˜Î·Ù·ω‹˜, Î·ÙfiÚıωÛÂ ν· Î·Ù·λ¿‚ÂÈ Ùην πfiλη Ùων ™ÂÚÚών Î·È ÌÂ Ùην·νÔ¯‹ Ùη˜ ¶‡λη˜ ν· Ùη ‰ÈÔÈÎ‹ÛÂÈ Î·ıώ˜ Î·È fiλη Ùην Âπ·Ú¯›· ÌÂ Û‡νÂÛη Î·ÈÌÂ Ùην π·ÚÔ¯‹ ·ÛÊ¿λÂÈ·˜ ÌÂ €ν·ν È‰ÈωÙÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi πÔυ €ÊÙ·νÂ ÙÈ˜ 10.000¿ν‰ÚÂ˜. ∏ ‰ÈÔ›ÎηÛη ÙÔυ vÛÌ·‹λ ªπ€η Î·È η ÂÎ Ì€ÚÔυ˜ ÙÔυ Î·Ù·νfiηÛη fiÙÈη πÂÚÈÔ¯‹ €¯ÂÈ ¿ÚÈÛÙÂ˜ πÚÔÔπÙÈÎ€˜ È· ÔÈÎÔνÔÌÈÎ‹ ·ν¿πÙυ¡η Â›¯Â ω˜ ·πÔ-Ù€λÂÛÌ· ν· ‰Â¯ÙÂ› €ν· ÌÂ¿λÔ πλ‹ıÔ˜ ªÔÛ¯ÔπÔλÈÙών ÂÌπfiÚων Î·È ÎÙηνÔ-ÙÚfiÊων, ÙÔυ˜ πÚÔÛÙ¿ÙÂυÛÂ Î·È ÙÔυ˜ Âν›Û¯υÛÂ ν· È‰Ú‡ÛÔυν ÂÌπÔÚÈÎÔ‡˜Ô›ÎÔυ˜ ÛÙÔ Â¡ωÙÂÚÈÎfi Î·È ‚ÈÔÙÂ¯ν›Â˜ Ì€Û· ÛÙην πfiλη. O E.M. Cousinery,Voyage dans la Macedoine, vv, ¶·Ú›ÛÈ, 1831 Ú¿ÊÂÈ: "√ vÛÌ·‹λ ªπ€η˜ πÚÔ-ÛÂ›λÎυÛÂ ÛÙÈ˜ ™€ÚÚÂ˜ ÎυÚ›ω˜ µλ¿¯Ôυ˜, ÔÈ ÔπÔ›ÔÈ Â›¯·ν Î·Ù·ÛÙ‹Ì·Ù· ÛÙηµÈ€ννη, Î·È ÙÔυ˜ πÚÔÛÙ¿ÙÂ„Â Î·È π·ÚfiÙÚυνÂ ÛÙη ‚ÈÔÙÂ¯ν›· ÙÔυ˜. √È Œλλη-νÂ˜, fiπω˜ Âπ›Ûη˜ Î·È ÔÈ µλ¿¯ÔÈ Ùων ™ÂÚÚών, πÚ·Ì·ÙÔπÔÈÔ‡ν ÙÔ ÂÌπfiÚÈfiÙÔυ˜ ÌÂ Ùην ±ÂÚÌ·ν›·, ·πÔÛÙ€λλÔνÙ·˜ 30 ¯ÈλÈ¿‰Â˜ Ìπ¿λÂ˜ ‚·Ì‚·ÎÈÔ‡".

Œν·˜ ¿λλÔ˜ λfiÔ˜ Ùη˜ ÛυÌπÂÚÈÊÔÚ¿˜ ÙÔυ vÛÌ·‹λ ªπ€η ν· ‰€¯ÂÙ·ÈπÚfiÛÊυÂ˜ ·πfi ◊πÂÈÚÔ, ª·ÎÂ‰Ôν›· Î·È £ÂÛÛ·λ›· ÌÂ ÂυÌ€νÂÈ· ÔÊÂ›λÔνÙ·νÎ·È ÛÙÔ ı·ν¿ÛÈÌÔ Ì›ÛÔ˜ ÌÂÙ·¡‡ ∞λ‹ ¶·Û¿ Î·È vÛÌ·‹λ Ìπ€η. ¶Ú€πÂÈ fiÌω˜ν· ‰Â¯ÙÔ‡ÌÂ fiÙÈ πÚÈν ·πfi ·υÙ€˜ ÙÈ˜ ÌÂÙ·ν·ÛÙÂ‡ÛÂÈ˜ υπ‹Ú¯·ν ÌÈÎÚÔ› πυÚ‹-νÂ˜ µλ¿¯ων ÛÙÔ νÔÌfi ™ÂÚÚών Î·ıώ˜ Î·È Û’ fiλη Ùην ∞ν·ÙÔλÈÎ‹ ª·ÎÂ‰Ôν›·Î·È £Ú¿Îη. Œν· ¿λλÔ ÙÂÎÌ‹ÚÈÔ È· Ùην ‡π·Ú¡η µλ¿¯ων ÛÙÔ νÔÌfi ™ÂÚÚώνÂ›ν·È Î·È η π·Ú·Ù‹ÚηÛη ÙÔυ Capidan (Aromânii. Dialectul Aromân, Bu-cure@ti 1932) fiÙÈ Ù· ÔνfiÌ·Ù· ÙÔυ ¶ÂÚλÂπ€ (·Ú¯. ¶Ú›λ·πÔ˜) Î·È Ùων ™ÂÚÚών·πfi ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ πÚÔÊ€ÚÔνÙ·È ω˜ Pirliap Î·È Sear%, Ù‡πÔÈ πÔυ ‰Â›¯νÔυνfiÙÈ ‹Ù·ν νωÛÙ¿ πÚÈν ·πfi Ùην ∆ÔυÚÎÈÎ‹ Î·Ù¿ÎÙηÛη.

∂›ν·È ‰‡ÛÎÔλÔ ν· ·νÈ¯νÂ‡ÛÔυÌÂ ÔνfiÌ·Ù· Ùων πÚώÙων µλ¿¯ÈÎων ÔÈÎÔ-ÂνÂÈών πÔυ ÂÎ·Ù·ÛÙ¿ıηÎ·ν ÛÙ· ™€ÚÚ·˜, È·Ù› πÔλλÔ› ·πfi ·υÙÔ‡˜ ÂÎ·-


68

Ù€λÂÈ„·ν Ùη µλ¿¯ÈÎη λώÛÛ· Î·È €Èν·ν ‰υÛ‰È¿ÎÚÈÙÔÈ ·ν¿ÌÂÛ· ÛÙÔν πλη-ıυÛÌfi Ùων ™ÂÚÚών. ¶·Úfiλ· ·υÙ¿ ·πfi πληÚÔÊÔÚ›Â˜ ÌÂλÂÙηÙών Î·È ¿λλωνÂÚÂυνηÙών, H\ciu, Weigand Î.λπ., ÌπÔÚÔ‡ÌÂ ÌÂ Î¿πÔÈ· ·ÎÚ›‚ÂÈ· ν· ·ν·-Ê€ÚÔυÌÂ ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ πÔυ €‰Ú·Û·ν ÂÌπÔÚÈÎ¿ ÛÙ· ™€ÚÚ·˜ Î·È ·ν·‰Â›¯Ùη-Î·ν ÛÙην ÙÔπÈÎ‹ ÎÔÈνων›·.

∞πfi ÙÈ˜ π·λÈfiÙÂÚÂ˜ ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ πÔυ ÂÎ·Ù·ÛÙ¿ıηÎ·ν ÛÙ· ™€ÚÚ·˜ ‹Ù·νη ÔÈÎÔ€νÂÈ· ¢Ô‡Ìπ·, È· Ùην ÔπÔ›· ı· Î¿νÔυÌÂ λfiÔ π·Ú·Î¿Ùω. ∂π›Ûη˜·ν·Ê€ÚÔνÙ·È ÔÈ ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ ∫ÔυÎÔυÎ€λη, ∫·„¿λη, πÈı·νfiν Ì€λη Ùη˜ ÔÈ-ÎÔ€νÂÈ·˜ ™›ν·, ÌÔλÔνfiÙÈ ‰Âν €¯ÔυÌÂ ÛυÎÚÈÌ€νÂ˜ πληÚÔÊÔÚ›Â˜ È· ‰Ú¿ÛηÙη˜ ÛÙ· ™€ÚÚ·˜. ™ηÌ·νÙÈÎ‹ ‹Ù·ν Î·È η ÔÈÎÔ€νÂÈ· ¢Ô‡ÚÔυ, Ùη˜ ÔπÔ›·˜ Ô·Ú¯η€Ùη˜ π·νÙÚÂ‡ÙηÎÂ Ùην ·‰ÂλÊ‹ ÙÔυ ™Ù€ÚÈÔυ ¢Ô‡Ìπ·. ∏ ÎfiÚη ¢Ô‡Ìπ·Â›¯Â €ν· ÌÂ¿λÔ ÎÙ‹Ì· ÛÙÔ ÃÔÌfiνÙÔ˜, ÙÔ ÔπÔ›Ô ‰ÈÂ‡ıυνÂ Ô ¿νÙÚ·˜ Ùη˜, ÔÔπÔ›Ô˜ ‹Ù·ν Î·È ·νÙÈπÚfiÛωπÔ˜ ÙÔυ ÂÌπÔÚÈÎÔ‡ Ô›ÎÔυ Ùων ¢Ô‡Ìπ· ÛÙηµÈ€ννη È· Ùην ·ÔÚ¿ ‚·Ì‚·ÎÈÔ‡ Î·È ‰ÂÚÌ¿Ùων Û’ fiλη Ùην ∞ν·ÙÔλÈÎ‹ ª·-ÎÂ‰Ôν›· Î·È £Ú¿Îη. ∫ÔνÙ¿ ÛÙÔν ¢Ô‡Ìπ· υπ‹Ú¯·ν Î·È ¿λλÔÈ µλ¿¯ÔÈ, ÂÌ-πÔÚÈÎÔ› ·νÙÈπÚfiÛωπÔÈ ÂλληνÈÎών ÂÌπÔÚÈÎών Ô›Îων ÛÙÈ˜ π·ÚÔÈÎ›Â˜ Ùη˜∂υÚώπη˜. ªÂÙ·¡‡ ·υÙών ·ν·Ê€ÚÔνÙ·È Ù· ÔνfiÌ·Ù· ÙÔυ ™Ù€ÚÈÔυ ∫·Ú·Ì‹-ÙÛÔυ, vω¿ννη µÔλÔÈ¿ννη, ∫ÔνÙÔ‡, ∆€ÔυζÈÎ Î·È ∫·π€Îη. ™¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙηνÌÂÙÔ›ÎηÛη µλ¿¯ων ªÔÛ¯ÔπÔλÈÙών ÛÙ· ™€ÚÚ·˜, ÔÈ νÂfiÙÂÚÂ˜ €ÚÂυνÂ˜ Ì·˜υπÔ‰ÂÈÎν‡Ôυν Î·È ¿λλÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ πÔυ ÂÎ·Ù·ÛÙ¿ıηÎ·ν ÛÙ· ™€ÚÚ·˜ Î·È¿ÛÎηÛ·ν ÙÔ ÂÌπfiÚÈÔ. ∂›ν·È νωÛÙfi fiÙÈ ÛÙην πfiλη υπ‹Ú¯Â ÂÌπÔÚÈÎfi˜ Ô›ÎÔ˜Ùων ªÂÙÛÔ‚ÈÙών ∞‰ÂλÊών ∆ζ·ÚÙζÔ‡λη, Ùων ÔπÔ›ων ·‰ÂλÊfi˜ ‹Ù·ν Ô νω-ÛÙfi˜ λfiÈÔ˜ ¡. ∆ζ·ÚÙζÔ‡λη˜.

¢Â‡ÙÂÚη ÛηÌ·νÙÈÎ‹ ÔÈÎÔ€νÂÈ· µλ¿¯ων Ùων ™ÂÚÚών ·ν·Ê€ÚÂÙ·È Îλ¿‰Ô˜Ùη˜ ªÔÛ¯ÔπÔλ›ÙÈÎη˜ ÔÈÎÔ€νÂÈ·˜ ∆ζÂ¯¿νη. ±νωÚ›ζÔυÌÂ (§¿˚Ô˜, 1972) fiÙÈÔ ™›Ìων ™›ν·˜ Ô πÚÂÛ‚‡ÙÂÚÔ˜ Â›¯Â ·‰ÂλÊ‹ ÛÙ· ™€ÚÚ·˜, Ùη ª·Ú›· µÚ€ÙÙ·∆ζÂ¯¿νη, ÎÔνÙ¿ ÛÙην ÔπÔ›·, ÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿ν·ÙÔ Ùη˜ Ûυζ‡Ôυ ÙÔυ, ÛÙ€λνÂÈ ÙÔÈÔ ÙÔυ ±ÂώÚÈÔ, Ô ÔπÔ›Ô˜ ·ÚfiÙÂÚ·, ÌÂÙ¿ ÙÈ˜ ÂÎ‡ÎλÈÂ˜ ÛπÔυ‰€˜ πη·›νÂÈÛÙÔν π·Ù€Ú· ÙÔυ ™›Ìων· ÛÙη µÈ€ννη, È· ν· ÙÔν ‚Ôηı‹ÛÂÈ ÛÙÈ˜ ÂπÈ¯ÂÈÚ‹ÛÂÈ˜ÙÔυ. ™Ù· ™€ÚÚ·˜ υπ‹Ú¯Â Âπ›Ûη˜ η ÂÙ·ÈÚÂ›· ÙÔυ ¡·Ô‡Ì ∞ı·ν·Û›Ôυ ∫·Ú›λλ·,Ô ÔπÔ›Ô˜ Âπ› ÚfiνÈ· υπ‹Ú¡Â ÛυνÂÙ·›ÚÔ˜ ÙÔυ ™›ÌωνÔ˜ ™›ν·, fiπω˜ ·ν·Ê€ÚÂÈÔ §¿˚Ô˜, 1972. ∂π›Ûη˜ ÛÙ· ™€ÚÚ·˜ ÂÌπÔÚÂυfiÙ·ν Î·È Ô π·Ù€Ú·˜ ÙÔυ νω-ÛÙÔ‡ ·πÔÌνηÌÔνÂυÌ·ÙÔÚ¿ÊÔυ Ùη˜ Âπ·ν¿ÛÙ·Ûη˜ ÙÔυ 1821 ¡. ∫·ÛÔÌÔ‡λη.

∏ ÔÈÎÔ€νÂÈ· ¢Ô‡Ìπ·, ªÔÛ¯ÔπÔλ›ÙÈÎη˜ Î·Ù·ω‹˜, ÌÂÙ¿ Ùην Î·Ù·-ÛÙÚÔÊ‹ Ù‹˜ ªÔÛ¯fiπÔλη˜ ÌÂÙ·ν·ÛÙÂ‡ÂÈ ÛÙÔ ªπλ¿ÙÛÈ Î·È, fiπω˜ ÛυÌ‚·›νÂÈÌÂ πÔλλ€˜ π·ÚfiÌÔÈÂ˜ πÂÚÈπÙώÛÂÈ˜, ÌÂÙ·ÎÈνÂ›Ù·È ·πfi ÙÔ ªπλ¿ÙÛÈ ÛÙ· ™€Ú-Ú·˜, fiπÔυ ÔÈ ÔÈÎÔνÔÌÈÎ€˜ πÚÔÔπÙÈÎ€˜ ‹Ù·ν Î·λ‡ÙÂÚÂ˜. ∞Ú¯ηfi˜ Ùη˜ ÔÈÎÔ-€νÂÈ·˜ Ê€ÚÂÙ·È Ô ™Ù€ÚÈÔ˜ ¢Ô‡Ìπ·˜ (1794-1870), Ô ÔπÔ›Ô˜ ‰È·Ù€λÂÛÂπÚfiÂ‰ÚÔ˜ Ùη˜ ÂλληνÈÎ‹˜ ∫ÔÈνfiÙηÙ·˜ Ùη˜ µÈ€ννη˜ Âπ› ÛÂÈÚ¿ ÂÙών. ±ÈÔ˜ ÙÔυªÈ¯¿λη ¢Ô‡Ìπ· Î·È Ùη˜ ∞ν‹˜ (∞Ô‡ÛÈω ÛÙ· µλ¿¯ÈÎ·), €¯ÂÈ ·‰ÂλÊÔ‡˜ ÙÔν


69

¡ÈÎfiλ·Ô ¢Ô‡Ìπ·, π·Ù€Ú· ÙÔυ £Âfi‰ωÚÔυ ¢Ô‡Ìπ·, Ùην ∞Ô‡ÛÈω, Û‡ζυÔÙÔυ ¢Ô‡ÚÔυ, Î·È ¿λλ· ÙÚ›· ·‰€λÊÈ·. ±ÈÔ˜ ÙÔυ ™Ù€ÚÈÔυ ¢Ô‡Ìπ· Â›ν·È Ô ¡È-Îfiλ·Ô˜ ¢Ô‡Ìπ·˜, πÔυ Ì·˜ Âν‰È·Ê€ÚÂÈ. √È ÂυÂÚÂÛ›Â˜ Ù‹˜ ÔÈÎÔ€νÂÈ·˜¢Ô‡Ìπ· ·Ú¯›ζÔυν ·πfi Ùη Û‡ÛÙ·Ûη ÙÔυ νÂÔÂλληνÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔυ˜. ∆Ô ∞ÚÛ¿ÎÂÈo¶·ÚıÂν·ωÂ›Ô, ÙÔ ¶·νÂπÈÛÙ‹ÌÈÔ ∞ıηνών ‰€¯ÔνÙ·È ÙÈ˜ ÛηÌ·νÙÈÎ€˜ πÚÔ-ÛÊÔÚ€˜ Ùη˜ ÔÈÎÔ€νÂÈ·˜ ¢Ô‡Ìπ·. ∆È˜ π·Ú·ÌÔν€˜ Ùη˜ ÂλληνÈÎ‹˜ Âπ·ν¿-ÛÙ·Ûη˜ ÂννÈ€Ù·È ÛÙ· ™€ÚÚ·˜, Î·Ù’ ¿λλÔυ˜ ÛÙÔ ªπλ¿ÙÛÈ, Ô £Âfi‰ωÚÔ˜¢Ô‡Ìπ·˜, ÈÔ˜ ÙÔυ ¡ÈÎÔλ¿Ôυ ¢Ô‡Ìπ· Î·È ·νÂ„Èfi˜ ÙÔυ ™Ù€ÚÈÔυ ¢Ô‡Ìπ·.ª·ı·›νÂÈ Ù· πÚώÙ· Ú¿ÌÌ·Ù· ÛÙ· ™€ÚÚ·˜ Î·È Âν ÛυνÂ¯Â›· πη·›νÂÈ È··νώÙÂÚÂ˜ ÛπÔυ‰€˜ ÛÙη µÈ€ννη, fiπÔυ ·Û¯ÔλÂ›Ù·È ÌÂ ÙÔν ÂÌπÔÚÈÎfi Ô›ÎÔ Ùη˜ÔÈÎÔ€νÂÈ·˜. ªÔλÔνfiÙÈ Ì·ÎÚÈ¿ ·πfi Ù· ™€ÚÚ·˜, Âν‰È·Ê€ÚÂÙ·È È· Ùην È‰È-·›ÙÂÚη π·ÙÚ›‰· ÙÔυ, Ùην ÔπÔ›· ÂυÂÚÂÙÂ› ÛυνÂ¯ώ˜. ªÂ¿λÔ Âν‰È·Ê€ÚÔν ‰Â›-¯νÂÈ Î·Ù¿ Ùην πυÚπfiληÛη Ùων ™ÂÚÚών ÙÔ 1849, fiÙ·ν ·πÔÙÂÊÚώνÂÙ·È ÙÔÌÂ·λ‡ÙÂÚÔ Ì€ÚÔ˜ Ùη˜ πfiλη˜. √È ÂυÂÚÂÛ›Â˜ ÙÔυ €¯Ôυν ‰υÔ ·πÔ‰€¯ÙÂ˜, Ù·νÔÛÔÎÔÌÂ›· Î·È Ù· ÂÎπ·È‰ÂυÙ‹ÚÈ· πÚÔ˜ ·ν·ÎÔ‡ÊÈÛη Ùων ™ÂÚÚ·›ων ·πfiÙÈ˜ ‰υÛÙυ¯›Â˜ πÔυ ÙÔυ˜ ÂπÈÊ‡λ·ÛÛÂ η ÌÔ›Ú·.

∆∆·· ππ··ζζ¿¿ÚÚÈÈ·· ÎÎ··ÈÈ ÔÔÈÈ µµλλ¿¿¯ÔÔÈÈ ÙÙωωνν ™™ÂÂÚÚÚÚώώνν..

∫·Ù’ ·Ú¯¿˜ πÚ€πÂÈ ν· ÂπÈÛηÌ¿νÔυÌÂ €ν· ÂÔνfi˜ ÛηÌ·νÙÈÎfi. √È µλ¿¯ÔÈÙÔυ ÂλληνÈÎÔ‡ ¯ώÚÔυ υπ‹Ú¡·ν ·πfi ÙÔυ˜ È‰ÚυÙ€˜ πÔλλών π·ζ·ÚÈών Û’ fiλÔÙÔν ‚ÔÚÂÈÔÂλλ·‰ÈÎfi ¯ώÚÔ, fiπω˜ Î·È ÛÙÈ˜ πÂÚÈÔ¯€˜ Ùη˜ ∞ν·ÙÔλÈÎ‹˜ ª·ÎÂ-‰Ôν›·˜ Î·È Ùη˜ £Ú¿Îη˜, Î·ıώ˜ Î·È ÛÙÔ νÔÌfi ™ÂÚÚών. √È ÙÔπÔıÂÛ›Â˜ ·υÙώνÙων π·ζ·ÚÈών ÂπÈλ€ÔνÙ·ν ·πfi ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜, fiÙ·ν ÂÎπλ‹Úων·ν ÔÚÈÛÌ€-νÂ˜ πÚÔϋπÔı€ÛÂÈ˜: €ν·˜ ώÚÔ˜ ·νÔÈ¯Ùfi˜, ÌÂ πλÔ‡ÛÈÂ˜ ‚ÔÛÎ€˜, πÚÔÛÈÙfi˜ ÛÂ‚·ÛÈÎ€˜ Ô‰ÈÎ€˜ ·ÚÙηÚ›Â˜ Î·È ÛÙην πÚÔÛ€λÂυÛη ÂÌπfiÚων Î·È ·ÔÚ·ÛÙών,€¯ÔνÙ·˜ Î·È Ùην υπÔÛÙ‹ÚÈ¡η Ùων ÂνÙfiπÈων Ìπ€η‰ων Î·È ·¿‰ων, ÔÈ ÔπÔ›ÔÈÂ›¯·ν ÛηÌ·νÙÈÎ¿ Î€Ú‰η ·πfi Ù· π·ζ¿ÚÈ·. ∆€λÔ˜, fiÙ·ν ÂπÈÙ‡¯·νÂ ÙÔν ÛÎÔπfiÙÔυ €ν· π·ζ¿ÚÈ, ÛÙην πÂÚÈÔ¯‹ ÙÔυ ¿Ú¯Èζ·ν ν· ÂÎ·ı›ÛÙ·νÙ·È ÌfiνÈÌ· €Ì-πÔÚÔÈ Î·È ·ωÈ¿ÙÂ˜, ÎυÚ›ω˜ µλ¿¯ÔÈ, ·λλ¿ Î·È ¿λλÔÈ πληıυÛÌÔ›. ∞υÙfi Â›¯ÂÛ·ν Ûυν€πÂÈ· Ùην ›‰ÚυÛη ν€ων ÔÈÎÈÛÌών Î·È Â›Ì·ÛÙÂ Û¯Â‰fiν ‚€‚·ÈÔÈ fiÙÈ ÙÔ-πÔıÂÛ›Â˜ π·ζ·ÚÈών Â¡Âλ›¯ÙηÎ·ν ÛÂ πÔλ›ÛÌ·Ù· πÔυ ÛÙÈ˜ Ì€ÚÂ˜ Ì·˜ ·πÔÙÂ-λÔ‡ν ÎωÌÔπfiλÂÈ˜ Â‡ÚωÛÙÂ˜ ÔÈÎÔνÔÌÈÎ¿, πÔυ Â›ν·È ·πÔÙ€λÂÛÌ· Ùη˜ ÛωÛÙ‹˜ÂπÈλÔ‹˜ ÙÔυ ¯ώÚÔυ. ∆€ÙÔÈÂ˜ πÂÚÈπÙώÛÂÈ˜ ÌπÔÚÔ‡ÌÂ ν· ·ν·Ê€ÚÔυÌÂ ÙÔ∆ÛÔÙ‡λÈ, Ùην ∆ζÔυÌ·È¿, ÙÔ ¶ÂÙÚ›ÙÛÈ, Ùην ¶ÚÔÛÔÙÛ¿νη Î·È ¿λλÔυ˜ ÌÈÎÚfi-ÙÂÚÔυ˜ ÔÈÎÈÛÌÔ‡˜. ªπÔÚÔ‡ÌÂ ν· ÈÛ¯υÚÈÛÙÔ‡ÌÂ fiÙÈ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ÙÔυ νÔÌÔ‡™ÂÚÚών Â›ν·È È‰ÚυÙ€˜ πÔλλών πÔλÈÛÌ¿Ùων Î·È η π·ÚÔυÛ›· ÙÔυ˜ Û’ ·υÙfi ÙÔ¯ώÚÔ πÚfiÛÊÂÚÂ ÂıνÈÎ‹ υπηÚÂÛ›·, ÌÂ ÙÔ ν· Î·ÙÔÈÎηıÔ‡ν ·υÙ€˜ ÔÈ πÂÚÈÔ¯€˜ÌÂ ‰Ú·ÛÙ‹ÚÈÔυ˜ ŒλληνÂ˜ Î·ÙÔ›ÎÔυ˜ πÔυ υπ‹Ú¡·ν ·ν¿¯ωÌ· ÛÙÔν ÂÎ‚Ôυλ-·ÚÈÛÌfi Ùη˜ πÂÚÈÔ¯‹˜.


70

¶Ôλλ¿ π·ζ¿ÚÈ· ‹Ù·ν νωÛÙ¿ Î·È ÛÙÔυ˜ ¯ÚfiνÔυ˜ πÚÈν Î·È ÌÂÙ¿ ·πfi ÙηνÔıωÌ·νÈÎ‹ Î·Ù¿ÎÙηÛη. ™ηÌ·νÙÈÎfiÙÂÚ· ·ν·Ê€ÚÔνÙ·È ÙÔυ ¶ÂÚλÂπ€, Ùη˜¡ÙfiλÈ·νη˜ Î·È πÈı·νfiν Ùων ™ÂÚÚών.

∆Ô π·ζ¿ÚÈ Ùων ™ÂÚÚών ÔνÔÌ¿ζÂÙ·È ∫ervan (∫ÂÚ‚¿ν = Î·Ú·‚¿νÈ) Î·È‰È·ÚÎÔ‡ÛÂ 15 Ì€ÚÂ˜. ±ÈνfiÙ·ν ÛÙÈ˜ ·Ú¯€˜ ™ÂπÙÂÌ‚Ú›Ôυ Î·È η ·ÊÂÙηÚ›· ÙÔυ¯¿νÂÙ·È ÛÙÔ π·ÚÂλıfiν. ∆Ô π·ζ¿ÚÈ ·υÙfi ·πÔÙÂλÔ‡ÛÂ ÙÔ πÈÔ ÛηÌ·νÙÈÎfi ÂÌ-πÔÚÈÎfi Î·È ÎÔÈνωνÈÎfi ÂÔνfi˜ È· Ùην πfiλη Ùων ™ÂÚÚών. ∞πfi ÙÈ˜ fi¯ıÂ˜ ÙÔυ¢Ô‡ν·‚η Î·È ·πfi fiλ· Ù· Ì€Úη Ùη˜ µ·λÎ·νÈÎ‹˜ πÚÔÛ€Ú¯ÔνÙ·ν ¯ÈλÈ¿‰Â˜πÚ·Ì·ÙÂυÙ¿‰ων Î·È ·ÔÚ·ÛÙών. Όλ· Ù· Î·Ú·‚¿νÈ· πÔυ Î·ÙÂυı‡νÔνÙ·νÛÙην ¶fiλη Î·È ÙÔ µÔυÎÔυÚ€ÛÙÈ πÂÚνÔ‡Û·ν ·πfi Ù· ™€ÚÚ·˜. √È ÔÈÎÔνÔÌÈÎ€˜Ûυν·λλ·€˜ ‹Ù·ν ÙÂÚ¿ÛÙÈÂ˜ Î·È η ÛυÚÚÔ‹ ·νıÚώπων ‰È·ÊfiÚων ÂıνÔÙ‹ÙωνÎ·È λωÛÛών €‰ÈνÂ È‰È·›ÙÂÚη ·›λη ÛÙην πfiλη. ŒÌπÔÚÔÈ ·πfi Ùην ∞λ‚·ν›·,Î·È ÎυÚ›ω˜ Ùην ªÔÛ¯fiπÔλη, €ÊÂÚν·ν υÊ¿ÛÌ·Ù· Î·È ¿λλ· Â›‰η, fiπω˜ ÔÈ-ÎÈ·Î‹˜ ¯Ú‹Ûη˜, ÎÔÛÌ‹Ì·Ù·, ÛÈ‰ÂÚÈÎ¿ Î.λπ. Î·È ‰È¿ Ì€ÛÔυ ÙÔυ π·ζ·ÚÈÔ‡‰È·‰›‰ÔνÙ·ν Û’ fiλÔ ÙÔ ‚·λÎ·νÈÎfi ώÚÔ. ∞πfi ÙÔν ¢Ô‡ν·‚η €Ú¯ÔνÙ·ν ÔÈ ∫ÈÚ-ζÈ·λ›‰Â˜, ÙÔυÚÎÈÎ‹˜ Î·Ù·ω‹˜, Î·È ·fiÚ·ζ·ν ‚·Ì‚¿ÎÈ, πÔυ ÙÔ ÂπÂ¡ÂÚ-¿ζÔνÙ·ν ÛÙÔν ÙfiπÔ ÙÔυ˜ Î·È πωλÔ‡Û·ν ÛÙη ª·‡Úη £¿λ·ÛÛ· Ù· πÚÔ˚fiνÙ·ÙÔυ˜. Œν· ·πfi Ù· ‚·ÛÈÎ¿ πÚÔ˚fiνÙ· ÙÔυ ∫ÂÚ‚¿ν ‹Ù·ν ÙÔ ‚·Ì‚¿ÎÈ Î·È ÙÔ ÂÌ-πfiÚÈfi ÙÔυ, πÔυ Âπ€ÊÂÚÂ ÙÂÚ¿ÛÙÈ· Î€Ú‰η ÛÙÔυ˜ Ûυν·λλ·ÛÛfiÌÂνÔυ˜. ∞νÙÈ-πÚfiÛωπÔÈ ÂυÚωπ·˚Îών ÂÌπÔÚÈÎών Ô›Îων ·fiÚ·ζ·ν ÌÂ¿λÂ˜ πÔÛfiÙηÙÂ˜‚·Ì‚·ÎÈÔ‡ È· ÙÈ˜ ·ν¿ÎÂ˜ Ùη˜ νÂÔÂÌÊ·νÈζfiÌÂνη˜ ÂυÚωπ·˚Î‹˜ ‚ÈÔÌη¯·-ν›·˜. v‰È·›ÙÂÚ· ·νıηÚfi ‹Ù·ν ÙÔ ÂÌπfiÚÈÔ ÌÂ Ùη ±ÂÚÌ·ν›·, È·Ù› Ù· ÂÚÌ·-νÈÎ¿ υÊ¿ÛÌ·Ù· Â›¯·ν ÂÎÙÔπ›ÛÂÈ, λfiω Ùη˜ πÔÈfiÙηÙ¿˜ ÙÔυ˜, Ù· ·λλÈÎ¿,‚ÂλÈÎ¿ Î·È µÂνÂÙÛÈ¿νÈÎ·. ÀπÔλÔ›ζÂÙ·È fiÙÈ 30.000 Ìπ¿λÂ˜ ‚·Ì‚·ÎÈÔ‡ ÙÔ¯ÚfiνÔ Ù·¡›‰Âυ·ν È· ÙÈ˜ ÂυÚωπ·˚Î€˜ πfiλÂÈ˜. ∞νÙ›ÛÙÔÈ¯Â˜ ‹Ù·ν Î·È ÔÈ ÂÈ-Û·ω€˜ ÂÚÌ·νÈÎών πÚÔ˚fiνÙων, fiπω˜ υÊ·ÛÌ¿Ùων, ¯·ÚÙÈÔ‡, υ·λÈÎών,ÎÔÛÌηÌ¿Ùων Î.λπ.

µλ¿¯ÔÈ ·Û¯ÔλÔ‡ÌÂνÔÈ ÌÂ ÙÔ ÂÌπfiÚÈÔ ÙÔυ ‚·Ì‚·ÎÈÔ‡ ‹Ù·ν Ô ¢Ô‡ÚÔ˜,·ÌπÚfi˜ ÙÔυ ¢Ô‡Ìπ· Î·È ·νÙÈπÚfiÛωπÔ˜ ÙÔυ ÂÌπÔÚÈÎÔ‡ Ô›ÎÔυ, Ô ™Ù€ÚÈÔ˜∫·Ú·Ì‹ÙÛÔ˜, Ô vω¿ννη˜ µÔλÔÈ¿ννη˜, Ô ∫·π€Îη˜, Ô Ã·Ùζη‰‹ÌÔυ, Ô ªπfi-Ùη˜, Ô ÃÔνÙÚfi˜, Ô ∫ÔνÙfi˜ ·πfi Ùη ªπ·È¿Û· (µω‚Ô‡Û·), Ô ªÈ¯·λ¿Îη˜ªπ€η˜, Ô Ã·Ùζηλ·ζ¿ÚÔυ, Ô ∫ÔνÙÔÎώÛÙ·˜, Ô ±Î›Îη˜, Ô ¢‹ÌÙÛ·˜ Î·È ¿λλÔÈ.

v‰È·›ÙÂÚη λ¿Ì„η ·πfi¯ÙηÛÂ ÙÔ ∫ÂÚ‚¿ν Âπ› Ùη˜ ÂπÔ¯‹˜ ÙÔυ vÛÌ·‹λ ªπ€η,πÔυ πÚÔÛÙ¿ÙÂ„Â ÙÔ π·ζ¿ÚÈ π·Ú€¯ÔνÙ·˜ ·ÛÊ¿λÂÈ· ÛÙÔυ˜ Ûυν·λλ·ÛÛfiÌÂ-νÔυ˜. ∆· ÙÂλÂυÙ·›· ¯ÚfiνÈ· Ùη˜ ∆ÔυÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ ÂÌÊ·ν›ζÂÙ·È Î·È η Î·λ-λÈ€ÚÂÈ· Î·È ÙÔ ÂÌπfiÚÈÔ ÙÔυ Î·πνÔ‡. ªÂ Ùην Ù·¯Â›· ‰È¿‰ÔÛ‹ ÙÔυ ÙÔÎ·πνÂÌπfiÚÈÔ νωÚ›ζÂÈ ÌÂ¿λη ÂπÈÙυ¯›·. ∏ ¿ÚÈÛÙη πÔÈfiÙηÙ¿ ÙÔυ Î¿νÂÈ ÙÔνÎ·πνfi νωÛÙfi Û’ fiλη Ùην ∂υÚώπη. •€νÔÈ Î·πνÂÌπÔÚÈÎÔ› Ô›ÎÔÈ È‰Ú‡ÔνÙ·ÈÛÙ· ™€ÚÚ·˜, ¯Ù›ζÔνÙ·È ÙÂÚ¿ÛÙÈÂ˜ Î·πν·πÔı‹ÎÂ˜ È· Ùην ·πÔı‹ÎÂυÛη Î·ÈÂπÂ¡ÂÚ·Û›· ÙÔυ Î·È ÈλÈ¿‰Â˜ ÂÚ·Ùών ‚Ú›ÛÎÔυν ‰ÔυλÂÈ¿ ÛÙ· Î·πν¿ ÌÂ Ûυ-


71

ν€πÂÈ· Ùην ¿νÔ‰Ô ÙÔυ ‚ÈÔÙÈÎÔ‡ ÂπÈπ€‰Ôυ ÛÙην πfiλη Î·È ÛÙην πÂÚÈÊ€ÚÂÈ·.µλ¿¯ÔÈ ·Û¯ÔλÔ‡ÌÂνÔÈ ÌÂ ÙÔν Î·πνfi Î·È ÙÔ Î·πνÂÌπfiÚÈÔ ‹Ù·ν Ô £ωÌ¿˜∆›ÎÔυ-∆ÈÎfiπÔυλÔ˜, ·νÙÈπÚfiÛωπÔ˜ ¡€νων ÂÌπÔÚÈÎών Ô›Îων ÌÂ ‰Ú·ÛÙηÚÈfi-ÙηÙ· Û’ fiλη Ùην ∞ν·ÙÔλÈÎ‹ ª·ÎÂ‰Ôν›· Î·È £Ú¿Îη. ¶ÂÚ›ÊηÌÔ˜ ‹Ù·ν Ô ·νÂ-„Èfi˜ ÙÔυ ª¿ÚÎÔ˜ ∆ÈÎfiπÔυλÔ˜, πÔυ ıÂωÚÔ‡νÙ·ν Ô ÌÂ·λ‡ÙÂÚÔ˜ Â¡π€ÚÎ·πνών Ùη˜ πÂÚÈÔ¯‹˜ Î·È Ô ¿νıÚωπÔ˜ πÔυ Î·νfiνÈζÂ ÙÈ˜ ÙÈÌ€˜ Ùη˜ ·ÔÚ¿˜.±νωÛÙÔ› Î·πν€ÌπÔÚÔÈ ‹Ù·ν ÔÈ ∫λÂÈÛÔυÚÈώÙÂ˜ ·‰ÂλÊÔ› ∆ÔÚνÈ‚Ô‡Î·, È‰ÈÔ-ÎÙ‹ÙÂ˜ ÛÙη £ÂÛÛ·λÔν›Îη ÙÔυ ¡ÂνÔ‰Ô¯Â›Ôυ ªÂνÙÈÙÂÚÚ·ν€. ∫λÂÈÛÔυÚÈώÙÂ˜ÌÂ πÚ·ÎÙÔÚÂ›· ÛÙη µÈ€ννη ‹Ù·ν ÔÈ ™Ù. µÂÚ‚€Úη˜, ™Ù. ™ÈÌfiÙ·˜, ÔÈ ·‰ÂλÊÔ›ªπ›Î·, ÔÈ µ·Û. ªπ€ζ·˜, ∫·λÌπ·ÙζÈ¿Úη˜, ªπ·Ìπ¿˜ Î.λπ. ∫ÚÔυÛÔ‚›ÙÂ˜€ÌπÔÚÔÈ ‹Ù·ν Ô ∑‹Ûη˜ ™È‰€Úη˜, Ô √υζÔ‡νη˜ Î.λπ.

¶ÔλλÔ› µλ¿¯ÔÈ ·Û¯ÔλÔ‡νÙ·È ÌÂ ÙÔ ÂÌπfiÚÈÔ Ùων ÛÈÙηÚών ‹ Ùην ÂπÂ¡ÂÚ-·Û›· ÙÔυ ÌÂÙ·¡ÈÔ‡, fiπω˜ Ô ±Î·˚Ù·νÙζ‹˜ Î.λπ. ∞ÎfiÌη, ÔÈ πÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ¯ÚυÛÔ¯fiÔÈ, ·ν fi¯È fiλÔÈ, ‹Ù·ν µλ¿¯ÔÈ, ÎυÚ›ω˜ ·πfi ÙÔ ∫ÚÔ‡ÛÔ‚Ô, fiπω˜ Ô±ÎÔ‡Û·˜ ΌνÙÛÈÔυ, Ô ¶¿È·˜, Ô ∫ÈÔ‡Ûη˜, ÛυÂν‹˜ Ùων ¢ÔυÌπ·›ων Î·È ·πfiÙÔυ˜ πÚώÙÔυ˜ ‰ÔλÔÊÔνηı€νÙÂ˜ Î·Ù¿ Ùην Âπ·ν¿ÛÙ·Ûη ÙÔυ 1821, Î·È πÔλλÔ›¿λλÔÈ ·πfi Ùη ¡€‚ÂÛÎ· (¡υÌÊ·›Ô), ÙÔν ¶ÂÚλÂπ€, Ùη ™·Ì·Ú›ν·, fiπω˜ Ô ªÈ¯.¢Ô‡Î·˜.

∏ Î·Ù·ÛÎÂυ‹ ÙÔυ ÛÈ‰ηÚÔ‰ÚfiÌÔυ πÔυ €νωÛÂ Ùην ∫ωνÛÙ·νÙÈνÔ‡πÔλη ÌÂÙη £ÂÛÛ·λÔν›Îη Î·È ÙÔ ªÔν·ÛÙ‹ÚÈ (ªπÈÙfiλÈ·) ‹Ù·ν €ν·˜ λfiÔ˜ πÔυ πÚÔ-Î¿λÂÛÂ ÛÙ· ™€ÚÚ·˜ Î€Ú‰η Î·È ζηÌ›Â˜. √È ζηÌ›Â˜ ·ÊÔÚÔ‡Û·ν ÙÈ˜ ÌÂÙ·ÊÔ-Ú€˜ Ùων πÚÔ˚fiνÙων πÔυ ·¯Ú‹ÛÙÂυÛ·ν ÌÈ· ÌÂ¿λη Ù¿¡η, Ùων ÎÈÚ·Ùζ‹‰ωνÎ·È ¯·νÙζ‹‰ων. ∞πfi Ùην ¿λλη η Âπ·Ê‹ ÌÂ Ùη £ÂÛÛ·λÔν›Îη Î·È ÌÂ ¿λλ·Î€νÙÚ· €ÈνÂ ÂυÎÔλfiÙÂÚη, ÌÂ Ûυν€πÂÈ· ν· ‰ÔıÂ› €ν·˜ ÎÔÛÌÔπÔλ›ÙÈÎÔ˜ ¯·-Ú·ÎÙ‹Ú·˜ Î·È €ν· υ„ηλfiÙÂÚÔ Âπ›πÂ‰Ô ζω‹˜.

∂ÎÙfi˜ ·πfi Ùην πfiλη Ùων ™ÂÚÚών, µλ¿¯ÔÈ ‹Ù·ν ‰È·Ûπ·ÚÌ€νÔÈ Û’ fiλÔ ÙÔνÔÌfi, fiπÔυ ÔÈ ÎÙηνÔÙÚfiÊÔÈ €‚ÚÈÛÎ·ν πλÔ‡ÛÈÂ˜ ‚ÔÛÎ€˜ Î·È ·ÛÊ¿λÂÈ·, È‰›ω˜Âπ› vÛÌ·‹λ ªπ€η, Î·È ¯ÂÈÌ·‰È¿ ÛÙ· π·Ú·ı·λ¿ÛÛÈ· Ì€Úη ÙÔυ νÔÌÔ‡. ∆ÔªÂνÔ›ÎÈÔ fiÚÔ˜ ‹ ªπÔζ-νÙ· ÌÂ ÙÈ˜ ·π€Ú·νÙÂ˜ Î·È πλÔ‡ÛÈÂ˜ ‚ÔÛÎ€˜ Î·ÈÙÈ˜ πÔυλÈ¿νÂ˜ ‹Ù·ν ÙÔ ‚Ôυνfi πÔυ υπÔ‰€¯ÙηÎÂ ÙÔυ˜ πÚώÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ ÎÙη-νÔÙÚfiÊÔυ˜ ÙÔυ νÔÌÔ‡ ™ÂÚÚών Î·È Û‹ÌÂÚ· ‰È·ÙηÚÔ‡νÙ·È, Û·ν ζωνÙ·ν‹ ·ν¿-ÌνηÛη, ÎÙ›ÛÌ·Ù· π€ÙÚÈν·, ÂÚÂÈπωÌ€ν·, fiπω˜ η ∫·Ú·Ì¿νÙÚ· Î·È ηƒÔυÛÙÔυ¿Î! ÛÙην πÂÚÈÔ¯‹ ÙÔυ ÃÈÔνÔ¯ωÚ›Ôυ.

ªÂÙ¿ ÙÔ ı¿ν·ÙÔ ÙÔυ vÛÌ·‹λ ªπ€η Î·È Ùην ÂÌÊ¿νÈÛη ÙÔυ ÛÈ‰ηÚÔ‰ÚfiÌÔυ,¿Ú¯ÈÛÂ Î·È η π·Ú·ÎÌ‹ Ùη˜ πfiλη˜, È·Ù› ÔÈ Î·Ù·πÈ€ÛÂÈ˜, ÔÈ ‰ÈωÌÔ› Î·È ÔÈ·Úπ·€˜ ‰υÛÎfiλÂ„·ν Ùην ÂλÂ‡ıÂÚη ¿ÛÎηÛη ÙÔυ ÂÌπÔÚ›Ôυ. ∞υÙfi ÛυνÂÙ€-λÂÛÂ ώÛÙÂ πÔλλÔ› µλ¿¯ÔÈ ν· ÂÎ·Ù·λÂ›„Ôυν Ùην πfiλη Î·È È‰›ω˜ ÔÈ πλÔυ-ÛÈfiÙÂÚÔÈ, È·Ù› πÚÔ‚λ€π·ν fiÙÈ ‰Âν υπ‹Ú¯·ν πÂÚÈıώÚÈ· È· ÌÈ· ÂπÈÎÂÚ‰‹


72

ÂÌπÔÚÈÎ‹ ‰Ú·ÛÙηÚÈfiÙηÙ·.¶ÔλλÔ› ·πfi ·υÙÔ‡˜ ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜, πÔυ ‹Ù·ν ÎÙηνÔÙÚfiÊÔÈ, ·Ú¯ÈÎ¿ Â›¯·ν

ÂÎ·Ù·ÛÙ·ıÂ› ÛÙην ÂυÚ‡ÙÂÚη πÂÚÈÔ¯‹ Ùων ™ÂÚÚών, fiπÔυ ·πÔλ¿Ì‚·ν·ν Ùην·ÛÊ¿λÂÈ· πÔυ ÙÔυ˜ π·ÚÂ›¯Â η ‰ÈÔ›ÎηÛη. ŒÙÛÈ È‰Ú‡ÔνÙ·È πÔλλ¿ πÔλ›ÛÌ·Ù·,fiπω˜ Ù· ¶ÔÚfiÈ·, η ∆ζÔυÌ·È¿, η ƒ¿Ìν·, ÙÔ ¶ÂÙÚ›ÙÛÈ, ÙÔ ÃÈÔνÔ¯ώÚÈ (∫·Ú-λÈÎ˚fiÈ), Î·È Î·Ù¿ ÙÈ˜ ÙÂλÂυÙ·›Â˜ ‰ÂÎ·ÂÙ›Â˜, ÎυÚ›ω˜ ÌÂÙ¿ ÙÔ 1912, πÚÔÛ·-ν·ÙÔλ›ζÔνÙ·È πÚÔ˜ Ù· ·ÛÙÈÎ¿ Î€νÙÚ· Î·È È‰›ω˜ πÚÔ˜ Ùην πfiλη Ùων ™ÂÚÚών,ÂπÂÈ‰‹ ÔÈ Î·Ù¿ Î·ÈÚÔ‡˜ πÔλÈÙÈÎ€˜ Î·È πÔλÂÌÈÎ€˜ πÂÚÈπ€ÙÂÈÂ˜ ÙÔυ˜ ·ν·-Î¿ζÔυν ν· ÂÎ·Ù·λÂ›„Ôυν ÙÔυ˜ ·Ú¯ÈÎÔ‡˜ ÔÈÎÈÛÌÔ‡˜ ÙÔυ˜.

∂ν ÛυνÂ¯Â›· ›νÂÙ·È ·ν·ÊÔÚ¿ È· ‰È¿ÊÔÚÂ˜ ÎωÌÔπfiλÂÈ˜ Î·È ωÚÈ¿ fiπÔυÎ·ÙÔ›ÎηÛ·ν Î·È ÛυνÂ¯›ζÔυν ν· Î·ÙÔÈÎÔ‡ν µλ¿¯ÔÈ.

22.. ¶¶ÔÔÚÚfifiÈÈ··∆· ¶ÔÚfiÈ·, Õνω Î·È ∫¿Ùω, ·πÔÙÂλÔ‡ν €ν·ν ÔÈÎÈÛÌfi µλ¿¯ων, πÔυ ‚Ú›-

ÛÎÂÙ·È ÛÙ· µ¢ ÙÔυ νÔÌÔ‡ ™ÂÚÚών Î·È ÛÙÔυ˜ πÚfiπÔ‰Â˜ ÙÔυ fiÚÔυ˜ ∫ÂÚÎ›νη,νωÛÙfiÙÂÚÔυ ω˜ ªπ€λÂ˜, πÔυ ·πÔÙÂλÂ› πÚÔ€ÎÙ·Ûη ÙÔυ √Ú‚‹λÔυ Î·È Êυ-ÛÈÎfi Û‡νÔÚÔ ÌÂ Ùη µÔυλ·Ú›·. ∂›ν·È ¯ÙÈÛÌ€νÔ ÛÂ υ„fiÌÂÙÚÔ 380 Ì. ÛÂ ÌÈ·¯·Ú¿‰ÚωÛη Î·Ù¿ÊυÙη ·πfi υ„ηλ¿ Î·È πÔÈÎ›λ· ‰€νÙÚ·, ÌÂ ¿ÊıÔν· νÂÚ¿πÔυ πÚÔÛ‰›‰Ôυν €ν· Â¡·›ÚÂÙÔ ı€·Ì· ÊυÛÈÎÔ‡ Î¿λλÔυ˜ ÛÙÔν ÂπÈÛÎ€πÙη,πÔυ Î·È ÛÙÈ˜ Ì€ÚÂ˜ Ì·˜ ÙÔν ÔηÙÂ‡Ôυν. √È ÊυÛÈÎ€˜ ÔÌÔÚÊÈ€˜ ÙÔυ ÙÔ ·ν€-‰ÂÈ¡·ν ÛÙÈ˜ Ì€ÚÂ˜ Ì·˜ νωÛÙfi ÙfiπÔ „υ¯·ω›·˜ πÔυ πÚÔÛÂλÎ‡ÂÈ πÔλυ¿-ÚÈıÌÔυ˜ ÂπÈÛÎ€πÙÂ˜, ™¯ÔλÂ›·, ™ωÌ·ÙÂ›· È· ÙÈ˜ ÂÎ‰ÚÔÌ€˜ ÙÔυ˜ Î·È Ùη‰È·ÛÎ€‰·Û‹ ÙÔυ˜.

∏ ÔνÔÌ·Û›· ¶ÔÚfiÈ· πÈı·νfiν ν· πÚÔ€Ú¯ÂÙ·È ·πfi ÙÔ Ûλ·‚ÈÎfi poroj, πÔυÛηÌ·›νÂÈ ¯Â›Ì·ÚÚÔ˜, fiπω˜ πÚ¿Ì·ÙÈ ·νÙ·πÔÎÚ›νÂÙ·È ÛÙη ı€Ûη ÙÔυ. ∏ Ù·‡-ÙÈÛη ÌÂ ÙÔ ÂλληνÈÎfi πfiÚÔ˜, ÌÂ π·ÚfiÌÔÈ· ÛηÌ·Û›·, ÌfiνÔ ÛÂ Èν‰ÔÂυÚωπ·˚ÎfiÂπ›πÂ‰Ô ÌπÔÚÂ› ν· ›νÂÈ ·πÔ‰Â¯Ù‹.

∏ ÔνÔÌ·Û›· ¶ÔÚfiÈ· Ê·›νÂÙ·È ν· ÎληÚÔνÔÌ‹ıηÎÂ ÌfiνÔ ω˜ fiνÔÌ· Î·Èfi¯È ω˜ πfiλÈÛÌ·, È·Ù› Î·ÌÈ¿ πληÚÔÊÔÚ›·, πÚÈν ·πfi Ùην €λÂυÛη Ùων µλ¿-¯ων, ‰Â Ì·˜ Ê·νÂÚώνÂÈ Î¿ÙÈ Ù€ÙÔÈÔ. √È πÚώÙÔÈ ÔÈÎÈÛÙ€˜ Ùων Õνω ¶ÔÚÔ˝ων(¶ÔÚfiÈ Ìπ·λ·¿) ‹Ù·ν µλ¿¯ÔÈ Ùη˜ ¶›ν‰Ôυ Î·È Ùη˜ ¢υÙÈÎ‹˜ ª·ÎÂ‰Ôν›·˜,Âνώ ÛÙ· ∫¿Ùω ¶ÔÚfiÈ· (¶ÔÚfiÈ ·ÛÈ¿), ÂÎÙfi˜ Ùων µλ¿¯ων, Ûυν·νÙÔ‡ÌÂ, π·-λÈfiÙÂÚ· ÙÔυλ¿¯ÈÛÙÔν, ∆Ô‡ÚÎÔυ˜ Î·È ÌÂÚÈÎÔ‡˜ Ûλ·‚fiÊωνÔυ˜ ŒλληνÂ˜.

∏ ηÌÂÚÔÌην›· ›‰ÚυÛη˜ ÙÔυ ÔÈÎÈÛÌÔ‡ Ì¿˜ Â›ν·È ¿νωÛÙη Î·È ÌfiνÔ €Ì-ÌÂÛ· ÌπÔÚÔ‡ÌÂ ν· υπÔλÔ›ÛÔυÌÂ Ùην ·Ú¯‹ ÙÔυ˜, πÔυ ·ν¿ÂÙ·È ÛÙ· Ì€Û·ÙÔυ 18Ôυ ·È., fiÙ·ν ›νÔνÙ·È ÔÈ ÌÂ¿λÂ˜ ÌÂÙ·ÎÈν‹ÛÂÈ˜ Ùων µλ¿¯ων, ‰ηλ. ÙηνÂπÔ¯‹ Ùη˜ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹˜ Ùη˜ ªÔÛ¯Ôπfiλη˜ Î·È Ùη˜ ÂνÈÎfiÙÂÚη˜ ·ν·Ù·Ú·-


73

¯‹˜ ÂÎÂ›νη˜ Ùη˜ πÂÚÈfi‰Ôυ (√ÚλωÊÈÎ¿, ∞λ‹ ¶·Û¿˜ Î.λπ.).∂›ν·È fiÌω˜ πÔλ‡ πÈı·νfiν ν· υπÔı€ÛÔυÌÂ fiÙÈ η ÙÔπÔıÂÛ›· Î·È η ‡Úω

πÂÚÈÔ¯‹ ‹Ù·ν νωÛÙ‹ ÛÂ ÔÚÈÛÌ€νÔυ˜ πÔÈÌνÈÔÙÚfiÊÔυ˜ Î·È ·ωÈ¿ÙÂ˜, πÔυÎ·Ù¿ Î·ÈÚÔ‡˜ ÂπÈÛÎ€πÙÔνÙ·ν ÙÔ ÛυÎÂÎÚÈÌ€νÔ ¯ώÚÔ. ∏ ‡π·Ú¡η ™·Ú·Î·-ÙÛ·ν·›ων ÛÙÔ ÛυνÔÈÎÈÛÌfi ÙÔυ ∞›Ôυ ¢ηÌηÙÚ›Ôυ πÈı·νfiν υπÔ‰ηλώνÂÈ fiÙÈ ÔÙfiπÔ˜ ‹Ù·ν πÚfiÛÊÔÚÔ˜ È· Ùην ÎÙηνÔÙÚÔÊ›· Ùων ÌÂÙ·ÎÈνÔ‡ÌÂνων πληıυ-ÛÌών. ¢υÛÙυ¯ώ˜ Ì€¯ÚÈ ÛÙÈÌ‹˜ ‰Âν €¯ÔυÌÂ Ì·ÚÙυÚ›Â˜ ‹ νÙÔÎÔυÌ€νÙ· (€-Ú·Ê· Î.λπ.) È· ÙÔυ˜ πÚώÙÔυ˜ ÔÈÎÈÛÙ€˜ Ùων ¶ÔÚÔ˝ων. ∞λλ¿ Î·È ηπ·Ú¿‰ÔÛη Â›ν·È ·Û·Ê‹˜. ∏ ¿ÊÈ¡η ¡υÌÊ·ÈωÙών (¡Â‚ÂÛÎÈωÙών, ¡Â‚Â-ÛÙÈ¿νων), È· π·Ú¿‰ÂÈÌ·, Î·Ù¿ ÙÈ˜ ‰Èη‹ÛÂÈ˜ π·λÈfiÙÂÚων ¡υÌÊ·ÈωÙών,ÔÊÂ›λÔνÙ·ν ÛÂ €ν· ·Ùυ¯€˜ πÂÚÈÛÙ·ÙÈÎfi πÔυ Ûυν€‚η ÌÂ ÙÔν ÈÂÚ€· ÙÔυ ωÚÈÔ‡,Î·Ù¿ Ùη ‰È¿ÚÎÂÈ· πÔυ ÌÂÙ·λ¿‚·ÈνÂ ÙÔ ÂÎÎληÛ›·ÛÌ·. ∞πfi Ùην ·ν¿ωη ÛυÌ-πÂÚÈÊÔÚ¿ ÙÔυ˜, ··ν¿ÎÙηÛÂ Î·È ÙÔυ˜ π€Ù·¡Â ÙÔ ‰ÈÛÎÔπfiÙηÚÔ. ∞υÙfi ÙÔ Â-Ôνfi˜ ‹Ù·ν ÊυÛÈÎfi ν· Î¿νÂÈ ·‰‡ν·Ùη Ùην π·ÚÔυÛ›· ÙÔ‡ π·π¿ ÛÙÔ¡υÌÊ·›Ô. ªÂ 100 ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜, ÂÎ·Ù€λÂÈ„Â ÙÔ ¯ωÚÈfi Î·È Î·ÙÂυı‡νıηÎÂπÚÔ˜ Ùην ∞ν·ÙÔλÈÎ‹ ª·ÎÂ‰Ôν›· ÌÂ ÙÂλÈÎ‹ ÂÎ·Ù¿ÛÙ·Ûη ÛÙ· ¶ÔÚfiÈ· Î·ÈÛÙÈ˜ ÂÈÙÔνÈÎ€˜ ÎωÌÔπfiλÂÈ˜ Î·È ¯ωÚÈ¿: ƒ¿Ìν·, ∞λÈÛÙÚ¿Ùη, ¡ÈÚ›Ù·, ƒÔ-‰Ôλ›‚Ô˜ Î.λπ., Î·È πÈı·νfiν ¢Ú¿Ì· Î·È ∫·‚¿λ·, ÌÔλÔνfiÙÈ È· ÙÈ˜ ÙÂλÂυ-Ù·›Â˜ πfiλÂÈ˜ ÌπÔÚÂ› ν· πÚfiÎÂÈÙ·È È· ÌÂÙ·Âν€ÛÙÂÚÂ˜ ÌÂÙ·ν·ÛÙÂ‡ÛÂÈ˜.

±ÂνÈÎ¿ η πÚÔ€λÂυÛη Ùων ¶ÔÚÔ˚ωÙών µλ¿¯ων Â›ν·È πÔÈÎ›λη Î·È ÔÈ ‰È¿-ÊÔÚÔÈ ÂÚÂυνηÙ€˜ ÂπÈÛηÌ·›νÔυν ω˜ ÙfiπÔ Î·Ù·ω‹˜ ÙÔυ˜ Ùην ªÔÛ¯fiπÔλη,Ù· ±È¿ννÂν·, ÙÔ ∞ÚυÚfiÎ·ÛÙÚÔ, ÙÔ ª€ÙÛÔ‚Ô, Ù· ∆Ú›Î·λ·, ÙÔν ΌλυÌπÔ, Ùη±Ú¿ÌÌÔυÛÙ·, Ùην ∞‚‰€λλ·, ÙÔ ¶ÂÚÈ‚fiλÈ, Ùη ™·Ì·Ú›ν· Î·È πÈı·νfiν Î·È ¿λλ·Ì€Úη.

√È πÚÔÊÔÚÈÎ€˜ Ì·ÚÙυÚ›Â˜ Î·È ÔÈ ÔÈÎÔÂνÂÈ·Î€˜ π·Ú·‰fiÛÂÈ˜ Ì¿˜ λ€νÂfiÙÈ, π.¯., ±Ú·ÌÌÔυÛÙÈ¿νÔÈ ‹Ù·ν ÔÈ ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ ±ÎÔυζ€λη, ±Î›ζ·, ∫·λ€Ûη,∞λÂ¡›Îη, ªÂÙÛÔ‚›ÙÂ˜ ÔÈ ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ ™‡ÚÌÔυ, ™ÈfiνÙ·, ∫ÔÚ‰€νη, ∞‚‰ÂλλÈ¿-ÙÂ˜ η ÔÈÎÔ€νÂÈ· ±. ∆ζ·Ìπ¿ζη, ¡υÌÊ·ÈώÙÂ˜ ÔÈ ∫ωÙÔ‡λ·, ±ÎÈfiÛη, ·πfi ÙÔ∞ÚυÚfiÎ·ÛÙÚÔ ÔÈ ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ ™ώÛÙη, ª·λÌ·ν‰Ô‡Úη, Î.λπ. ™Ùην ·ν·ÙÔ-λÈÎ‹ πλÂυÚ¿ ÙÔυ ¯ωÚÈÔ‡, ÛÙÔν ÕÈÔ ¢ηÌ‹ÙÚÈÔ, Ô ÔπÔ›Ô˜ πÚÔÛÔνÔÌ¿ζÔνÙ·ν"¶ÂλÔπfiννηÛÔ˜ ª·¯·λ¿˜", πÈı·νfiν È· Ùη ÌÂ·λ‡ÙÂÚη ¯Ú‹Ûη Ùη˜ ÂλληνÈ-Î‹˜, Î·ÙÔÈÎÔ‡Û·ν ÔÈ ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ ∆·νÙ·ν¿Ûη, ¶·π·ı·ν·Û›Ôυ, ™ÎÈ¿ν‰Ôυ,∑ω˝‰η, ªπÔυÙfi‚·λη, ÃÔν‰ÚÔÈ¿ννη, ™ÙÔ˝‰η, ∫·ÙÛÔ‡λη, ‚λ¿¯ÈÎη˜ Î·Ù·-ω‹˜. ø˜ πÚώÙÔÈ ÔÈÎÈÛÙ€˜ ıÂωÚÔ‡νÙ·È ÔÈ ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ ∆ζ·Ìπ¿ζη, ª·λ-Ì·ν‰Ô‡Úη, ™ÙÔ˝‰η, ±ÎÔυζ€λη, ¶·ν·ÈωÙ›‰η, ™·Ê·Ú›Î·, ∫È·Ù›πη, ∫ωÙÔ‡λ·,∑Èώ·, ¶·π·ıÂÔ‰ώÚÔυ, ª·Î›‰η Î.¿. ™Ùην ÂÎÎληÛ›· ÙÔυ ∞›Ôυ ¢ηÌηÙÚ›ÔυÛυÎ·ÙÔ›ÎηÛ·ν ™·Ú·Î·ÙÛ·ν·›ÔÈ Î·È η ÎÙ›Ûη Ù‹˜ ÂÎÎληÛ›·˜ ÔÊÂ›λÂÙ·È ÛÙÔν™·Ú·Î·ÙÛ¿νÔ Ã·Ùζη‰Ôυ‰Ô‡‚λη. ∂λ¿¯ÈÛÙÂ˜ Ûλ·‚fiÊωνÂ˜ ÂλληνÈÎ€˜ ÔÈÎÔ-€νÂÈÂ˜ ÌÂ πÚÔ€λÂυÛη ·πfi Ù· ‚fiÚÂÈ· ÂÎ·Ù·ÛÙ¿ıηÎ·ν ÛÙη ¢υÙÈÎ‹ πλÂυÚ¿Î·ıώ˜ Î·È ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ ∆Ô‡ÚÎων ·πfi ÂÈÙÔνÈÎ€˜ πÂÚÈÔ¯€˜. ™Ù· ÙÂλÂυÙ·›·


74

¯ÚfiνÈ·, 1922-24, ÂÎ·Ù·ÛÙ¿ıηÎ·ν Î·È πÚfiÛÊυÂ˜ ªÈÎÚ·ÛÈ¿ÙÂ˜, ÌÂÙ¿ Ùην·πÔ¯ώÚηÛη Ùων ∆Ô‡ÚÎων Î·È Ùων Ûλ·‚fiÊωνων. ™‹ÌÂÚ· Ô πληıυÛÌfi˜ ÂÌ-Ê·ν›ζÂÙ·È ÔÌÔÂνÔπÔÈηÌ€νÔ˜. √ ¶ÔÚÔ˚ώÙη˜ ±ÂώÚÈÔ˜ ™Ù·‡ÚÔυ È‰Ú‡ÂÈ ÙÔνÔÈÎÈÛÌfi Ùη˜ ƒÔ‰fiπÔλη˜ ÌÂ ÙÔ ¯¿νÈ πÔυ ‰È·ÙηÚÔ‡ÛÂ ÛÙη ı€Ûη ¢Ô‚¿ ∆Âπ€,fiπÔυ Û‹ÌÂÚ· ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Ô ÛÈ‰ηÚÔ‰ÚÔÌÈÎfi˜ ™Ù·ıÌfi˜ Ùη˜ ƒÔ‰fiπÔλη˜, ÙÔfiνÔÌ· Ùη˜ ÔπÔ›·˜ πÚÔ€Ú¯ÂÙ·È ·πfi ÙÔυ˜ ªÈÎÚ·ÛÈ¿ÙÂ˜ πÚfiÛÊυÂ˜.

∞Ú¯ÈÎ¿ η Î·λλÈ€ÚÂÈ· Ùη˜ η˜ Î·È η π·Ú·ω‹ ÛÈÙηÚών, Î·λ·ÌπÔÎÈÔ‡Î·È ÔÛπÚ›ων Ì·ζ› ÌÂ Ùην ÎÙηνÔÙÚÔÊ›· πÔυ ·ÛÎÔ‡Û·ν ÔÈ ™·Ú·Î·ÙÛ·ν·›ÔÈ·λλ¿ Î·È ÔÈ ‚λ·¯fiÊωνÔÈ ·πÔÙ€λÂÛ·ν ÙÔν Î‡ÚÈÔ ÔÈÎÔνÔÌÈÎfi ÌÔ¯λfi ÙÔυ ÔÈ-ÎÈÛÌÔ‡ Î·È Ùη˜ πÂÚÈÔ¯‹˜. ªÂ Ùην ›‰ÚυÛη ÙÔυ ÛÈ‰ηÚÔ‰ÚfiÌÔυ η ÂÌπÔÚÈÎ‹ Î›-νηÛη ·υ¡¿νÂÙ·È Î·È ν€Â˜ Î·λλÈ€ÚÂÈÂ˜ ÂÌÊ·ν›ζÔνÙ·È, fiπω˜ η ÛηÚÔÙÚÔÊ›·,νωÛÙ‹ ·πfi π·λÈfiÙÂÚ·, Î·È η Î·λλÈ€ÚÂÈ· Î·πνÔ‡, η ÔπÔ›· ‰›νÂÈ ÌÂ¿ληώıηÛη ÛÙην ÔÈÎÔνÔÌ›· Î·È ÛÙη ζω‹ Ùη˜ ÎÔÈνfiÙηÙ·˜. º·›νÂÙ·È fiÙÈ η Î‡ÚÈ·πÚÔ€λÂυÛη Ùων µλ¿¯ων ‹Ù·ν ·ÛÙÈÎ‹˜ Î·ÙÂ‡ıυνÛη˜, ‰ηλ. ·Û¯ÔλÔ‡νÙ·ν πÂ-ÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÌÂ ÙÈ˜ Ù€¯νÂ˜, ÙÔ ÂÌπfiÚÈÔ Î·È Ùη ‚ÈÔÙÂ¯ν›·, π·Ú¿ ÌÂ Ùην ÎÙηνÔ-ÙÚÔÊ›· Î·È Ùη ÂωÚ›·. √ ÂÌπÔÚÈÎfi˜ Ô›ÎÔ˜ ÙÔυ µλ¿¯Ôυ ªπÂλÈÌ¿ÙÛη ÛÙη™Ì‡Úνη πÚÔÌηıÂ‡ÔνÙ·ν Î¿λÙÛÂ˜ ·πfi Ù· ¶ÔÚfiÈ·. ¢€Î· υ‰ÚfiÌυλÔÈ ¿λÂÛη˜È· fiλ· Ù· ωÚÈ¿ Ùη˜ πÂÚÈÔ¯‹˜ Î·È Ìπ·Ù¿νÈ· Â›¯·ν È‰ÈÔÎÙ‹ÙÂ˜ ÙÔ‡˜ ∆¿ÎÔυ∆ζ€Î·, ∆ζ·Ìπ¿ζη, ∞π. ∑ω›‰η, ∫. ±ÎfiÙÛη, ∆ζ‹Ì·-µ·Û‰€Î· Î.λπ. ∆· Ìπ·-Ù¿νÈ· È· Ùην ÂπÂ¡ÂÚ·Û›· Ùων Ì¿λλÈνων ‹Ù·ν Ù€ÛÛÂÚ·.

∆fiÛÔ Î·Ù¿ ÙÔν ª·ÎÂ‰ÔνÈÎfi ∞ών· fiÛÔ Î·È Âν·νÙ›Ôν Ùη˜ ƒÔυÌ·νÈÎ‹˜πÚÔπ·¿ν‰·˜ πÚωÙ·ωνÈÛÙÔ‡ν ÔÈ µλ¿¯ÔÈ. ∞πfi ‰È¿ÊÔÚÂ˜ Ì·ÚÙυÚ›Â˜ ªη-ÙÚÔπÔλÈÙών Î·È ·ν·ÊÔÚ€˜ Ùων ÂλληνÈÎών ¶ÚÔ¡ÂνÂ›ων, ·ν·Ê€ÚÂÙ·È fiÙÈ ηÂπÈÙυ¯›· ÙÔυ ª·ÎÂ‰ÔνÈÎÔ‡ ∞ών· ÔÊÂ›λÂÙ·È Î·Ù¿ Ì€· Ì€ÚÔ˜ ÛÙÔυ˜ ∫Ôυ-ÙÛfi‚λ·¯Ôυ˜, πÔυ ‹Ù·ν ÔÈ Î·λ‡ÙÂÚÔÈ ÛυνÂÚ¿ÙÂ˜ ÙÔυ˜ Î·È ·ωνÈÛÙ€˜, ·πfiÙην πÂÚÈÔ¯‹ ÙÔυ ªÔν·ÛÙηÚ›Ôυ (ªπÈÙfiλÈ·) ω˜ Ù· ™€ÚÚ·˜.

∂‰ώ fiÌω˜ πÚ€πÂÈ ν· Î¿νÔυÌÂ ÌÈ· ·ÎfiÌη π·Ú€Î‚·Ûη, È·Ù› Ô ÂλληνÈ-ÛÌfi˜ ÔÊÂ›λÂÈ πÔλλ¿ ÛÙÔυ˜ µλ·¯fiÊωνÔυ˜ ŒλληνÂ˜. √È ·πÔ‰ηÌ›Â˜ Ùων µλ¿-¯ων, ·πfi Ù· Ù€λη ÙÔυ 17Ôυ ·È. ·ν fi¯È Î·È νωÚ›ÙÂÚ·, ÛÙÔ ¯ώÚÔ Ùη˜∞ν·ÙÔλÈÎ‹˜ ª·ÎÂ‰Ôν›·˜ Î·È £Ú¿Îη˜ ÌÂ Ù· ÎÔπ¿‰È· ÙÔυ˜ Î·È ÙÈ˜ ÔÈÎÔ€-νÂÈ€˜ ÙÔυ˜ €ÌÈÛ·ν €ν· Â‰·ÊÈÎfi ÎÂνfi ÛÙÈ˜ πÂÚÈÔ¯€˜ ·υÙ€˜, πÔυ ÛÙ¿ıηÎ·ν·πfi ÙÈ˜ πÚώÙÂ˜ υπfi ·ÌÊÈÛ‚‹ÙηÛη È· Ùην ÂλληνÈÎfiÙηÙ¿ ÙÔυ˜. ™ÙÔ νÔÌfi™ÂÚÚών, fiπω˜ ı· ‰Ô‡ÌÂ Î·È ·λλÔ‡, η ÌÂÙ·ν¿ÛÙÂυÛη ÌÂ¿λÔυ ·ÚÈıÌÔ‡ µλ¿-¯ων ÛÙ· ¯ÚfiνÈ· Ùη˜ ∆ÔυÚÎÔÎÚ·Ù›·˜, ·ν fi¯È Î·È νωÚ›ÙÂÚ·, Ì·ζ› ÌÂ ∏πÂÈ-ÚώÙÂ˜ Î·È ¢υÙÈÎÔÌ·ÎÂ‰fiνÂ˜, Âν›Û¯υÛÂ πληıυÛÌÈ·Î¿ ÙÈ˜ πÂÚÈÔ¯€˜ ·υÙ€˜ Î·ÈÙÈ˜ ·ν€‰ÂÈ¡Â ÔÈÎÔνÔÌÈÎ¿. ∫·Ù¿ Ùην ÎÚ›Ûη ÙÔυ ∞ν·ÙÔλÈÎÔ‡ ∑ηÙ‹Ì·ÙÔ˜, ÌÂfiλ· ÙÔυ Ù· π·ÚÂπfiÌÂν·, ÔÈ πÂÚÈÔ¯€˜ ·υÙ€˜ ‚Ú€ıηÎ·ν fi¯È ÌfiνÔ Âπ·ν‰Úω-Ì€νÂ˜ ÌÂ ÂλληνÈÎfi πληıυÛÌfi ·λλ¿ Î·È πÚÔÂÙÔÈÌ·ÛÌ€νÂ˜ λfiω Ùων ÌÂÙ·ÎÈ-ν‹ÛÂών ÙÔυ˜ Î·È Ùη˜ ÎÔÛÌÔπÔλ›ÙÈÎη˜ νÔÔÙÚÔπ›·˜ ÙÔυ˜ Î·È ‰Ú¿Ûη˜, €ÙÔÈÌÂ˜


75

Î·È ÌÂ Ô¡‡ πÔλÈÙÈÎfi ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ Î·Ù¿ ÙÔν ·‰υÛώπηÙÔ ª·ÎÂ‰ÔνÈÎfi ∞ών·.∂πÚfiÎÂÈÙÔ fi¯È È· ·πλÔ‡˜ Î·È ·ÌÂÙ·Î›νηÙÔυ˜ πληıυÛÌÔ‡˜ πÔυ ·νÔÔ‡Û·νÙÈ˜ πÔλÈÙÈÎ€˜ Â¡Âλ›¡ÂÈ˜ Ùη˜ ÂπÔ¯‹˜ ÙÔυ˜ ÛÙην ∂υÚώπη Î·È Ùη µ·λÎ·νÈÎ‹ Î·Èη ·Ì¿ıÂÈ· ÙÔ‡˜ Î·ıÈÛÙÔ‡ÛÂ Â‡ÎÔλ· ıηÚ¿Ì·Ù· Ùη˜ ¡€νη˜ πÚÔπ·¿ν‰·˜,·λλ¿ È· ·νıÚώπÔυ˜ ÎÔÛÌÔυÚÈÛÌ€νÔυ˜ È· Ùην ÂπÔ¯‹ ÙÔυ˜, ÌÂ πÔλÈÙÈÎfi ·È-ÛıηÙ‹ÚÈÔ ·νÂπÙυÌ€νÔ, ÌÂ νώÛη È· Ù· ÙÂÎÙ·ÈνfiÌÂν· ÛÙÔν µ·λÎ·νÈÎfi¯ώÚÔ Î·È €ÙÔÈÌÔυ˜ ν· ·νÙÈÌÂÙωπ›ÛÔυν Î¿ıÂ ÂıνÈÎ‹ πÚfiÎληÛη. ŒÙÛÈ ÛÙÈ˜π·Ú·ÌÔν€˜ ÙÔυ ª·ÎÂ‰ÔνÈÎÔ‡ ∞ών· πÔλλÔ› µλ¿¯ÔÈ Â›ν·È υπÔ„È·ÛÌ€νÔÈÈ· ÙÔ ÙÈ πÚfiÎÂÈÙ·È ν· Âπ·ÎÔλÔυı‹ÛÂÈ Î·È ÙÈ πÚ€πÂÈ ν· ›νÂÈ.

∆· ¶ÔÚfiÈ· ‰Âν €ÌÂÈν·ν ·Ì€ÙÔ¯·, fiπω˜ Î·È ¿λλÔÈ µλ¿¯ÈÎÔÈ πληıυÛÌÔ›Ùη˜ πÂÚÈÊ€ÚÂÈ·˜ ™ÂÚÚών, ÂÔνfi˜ πÔυ ÂπÈ‚Â‚·ÈώνÂÙ·È ·πfi Ù· πÔλυ¿ÚÈıÌ·ı‡Ì·Ù· πÔυ πÚfiÛÊÂÚ·ν ÙfiÛÔ ÔÈ ÎÙηνÔÙÚfiÊÔÈ fiÛÔ Î·È ÔÈ ·ÛÙÔ› µλ¿¯ÔÈ.™Ùην ÙÚÔÌÔÎÚ·ÙÈÎ‹ πÚÔπ·¿ν‰· Ùων µÔυλ¿Úων Ù· ¶ÔÚfiÈ· Ì€νÔυν fiÚıÈ·¯¿ÚÈν ÛÙÔυ˜ ∫ÔυÙÛfi‚λ·¯Ôυ˜ Î·ÙÔ›ÎÔυ˜ ÙÔυ˜, ‰Â‰ÔÌ€νÔυ fiÙÈ ÔÈ Âλ¿¯ÈÛÙÔÈÛλ·‚fiÊωνÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔ› ÙÔυ, πÔυ Â›¯·ν ÂÎ·Ù·ÛÙ·ıÂ›, Ú‹ÔÚ· π·Ú·Û‡ÚÔν-Ù·È ÛÙη µÔυλ·ÚÈÎ‹ ∂¡·Ú¯›·.

Όπω˜ Î·È ÛÂ ¿λλ· Ì€Úη, ÛÙ· ¶ÔÚfiÈ· €¯ÔυÌÂ Ùη ÛυνÂÚ·Û›· Ùη˜ ÚÔυ-Ì·νÈÎ‹˜ πÚÔπ·¿ν‰·˜ ÌÂ ÙÔυ˜ µÔυλ¿ÚÔυ˜. ±›νÂÙ·È πÚÔÛπ¿ıÂÈ· -Î·È ÌÂ ÙηÛυν‰ÚÔÌ‹ ¿ÊıÔνÔυ ¯Ú‹Ì·ÙÔ˜- ν· ÌÂÙ·πÂÈÛÙÔ‡ν ÔÈ µλ¿¯ÔÈ Î·È ν· ÛÙÚ·-ÊÔ‡ν πÚÔ˜ Ùη µÔυλ·ÚÈÎ‹ ∂¡·Ú¯›·. ∏ ÚÔυÌ·νÈÎ‹ πÚÔπ·¿ν‰· ÛÙ· ¶Ô-ÚfiÈ· Â›¯Â πÚfiÛÎ·ÈÚη ÂπÈÙυ¯›·. ªÂ fiÚ·ν· ÙÔν ÂλληνÔ‰È‰¿ÛÎ·λÔ ¡ÈÎ.ªπ¿ÙζÈÔ, ÊÈλÔ¯Ú‹Ì·ÙÔ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·, Î·È ÙÔν ¡ÈÎfiλ·Ô (∫fiλÙÛÈÔ) ∆ÛÔυÚ·-πÙÛ‹, ·ÛÙ·ıÔ‡˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· Î·È ÛυνÂ›‰ηÛη˜, È‰Ú‡Ôυν ÌÈÎÚ‹ ÔÌ¿‰· ÚÔυÌ·-νÔÊÚfiνων ÌÂ ÂÎÎληÛ›· Î·È Û¯ÔλÂ›Ô. ∂‰ώ πÚ€πÂÈ ν· ÂπÈÛηÌ·νıÂ› Î·È €ν·¿λλÔ ÂÔνfi˜, fi¯È ¿νωÛÙÔ Î·È Î·Ù¿ ÙÈ˜ πÚfiÛÊ·ÙÂ˜ πÂÚÈπ€ÙÂÈÂ˜ Ùη˜ ώÚ·˜Ì·˜, fiÙÈ ÔÈ πÚÔÛωπÈÎ€˜ ‰υÛ·Ú€ÛÎÂÈÂ˜ Î·È ·νÙÈπ·λfiÙηÙÂ˜ ÌÂÙ·¡‡ Ûυ¯ω-ÚÈ·νών Ô‰ηÔ‡ν ÔÚÈÛÌ€νÔυ˜ ÛÂ ·νÙ›π·λ· ÛÙÚ·ÙfiπÂ‰· È· Î·ı·Ú¿ πÚÔÛω-πÈÎÔ‡˜ Î·È ωÊÂλÈÌÈÛÙÈÎÔ‡˜ λfiÔυ˜. ŒÙÛÈ Î·È ÛÙ· ¶ÔÚfiÈ· €¯ÔυÌÂ ÙηνÛυνÂÚ·Û›· µÔυλ¿Úων Î·È ÚÔυÌ·νÔÊÚfiνων, ÂÔνfi˜ πÔυ πÚÔÎ¿λÂÛÂπÔλλ¿ ‰ÂÈν¿ ÛÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ ·λλ¿ Î·È ¿‰ÈÎÂ˜ Î·ÙηÔÚ›Â˜ Ùη˜ ÚÔυÌ·νÈÎ‹˜πÚÔπ·¿ν‰·˜ Âν·νÙ›Ôν Ùων ÂλληνÈÎών ·νÙ·ÚÙÈÎών ÛωÌ¿Ùων. ∏ πλÂÈÔνfi-ÙηÙ· Ùων µλ¿¯ων Ùων ¶ÔÚÔ˝ων ‰Âν Âπ€ÙÚÂ„Â Ùη ÚÔυÌ·νÈÎ‹ πÚÔπ·¿ν‰·ÛÙην ÎÔÈνfiÙηÙ¿ ÙÔυ˜, È·Ù› Ú‹ÔÚ· ·πÔÌÔνώıηÎ·ν ÔÈ πÚωÙÂÚ¿ÙÂ˜ Ùη˜Î·È, Û‡ÌÊων· ÌÂ Ì·ÚÙυÚ›Â˜ ÙÔυ ªηÙÚÔπÔλ›Ùη ªÂλÂν›ÎÔυ ∞ÈÌÈλÈ·νÔ‡ ·πfi·ν·ÊÔÚ¿ ÙÔυ ÛÙÔ √ÈÎÔυÌÂνÈÎfi ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô, ÔÈ ÌÈÛ€˜ ·πfi ÙÈ˜ ÚÔυÌ·νfi-ÊÚÔνÂ˜ ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜, Ô π·π¿-™Ù€ÚÈÔ˜, ‰υÔ ·ζ¿‰Â˜ Î·È Âπ›ÙÚÔπÔÈ Ùη˜ ÂÎ-ÎληÛ›·˜ ÌÂ ·ν·ÊÔÚ¿ ÙÔυ˜ πÚÔ˜ ÙÈ˜ ∆ÔυÚÎÈÎ€˜ ·Ú¯€˜ Î·È ÛÙÔ ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›ÔζηÙÔ‡ν Ùην Âπ·ν·ÊÔÚ¿ ÙÔυ˜ ÛÙÔυ˜ ÎfiλπÔυ˜ Ùη˜ √ÚıÔ‰Ô¡›·˜ Î·È ÙÔυ Âλ-ληνÈÛÌÔ‡. ∞ν·Ê€ÚÂÈ ¯·Ú·ÎÙηÚÈÛÙÈÎ¿ Ô ªηÙÚÔπÔλ›Ùη˜ "... ·πfi ‰ÈÂÙ›·˜ Î·ÈÂπ€ÎÂÈν· Ô ÈÂÚÂ‡˜ ¶·π·ÛÙ€ÚÈÔ˜, ‰‡Ô ∞ζ¿‰Â˜ Î·È €ÊÔÚÔÈ Ùη˜ ™¯Ôλ‹˜ Î·È


76

Â›ÎÔÛÈ ÔÈÎÔ€νÂÈ·È Ùη˜ ÚωÌ·νÈζÔ‡Ûη˜ ∫ÔÈνfiÙηÙÔ˜ Õνω ¶ÔÚÔ›ων..." ∏ ·ν·-ÛÙÚÔÊ‹ ÙÔυ Îλ›Ì·ÙÔ˜ ÛÙ· ¶ÔÚfiÈ· υπ€Ú Ùη˜ √ÚıÔ‰Ô¡›·˜ Î·È ÙÔυ ÂλληνÈ-ÛÌÔ‡ Â›¯Â ω˜ Ù›ÌηÌ· ÌÈ· ·πfi ÙÈ˜ ÂÈ‰Â¯ı€ÛÙÂÚÂ˜ πÚ¿¡ÂÈ˜ Ùη˜‚Ôυλ·ÚÔ-ÚÔυÌ·νÈζÔ‡Ûη˜ ÛυνÂÚ·Û›·˜. ∆ην ∫υÚÈ·Î‹ ÙÔυ £ωÌ¿, ÌÂÙ¿ ÙÔ¶¿Û¯·, ÔÈ π·Ú·π¿νω ÛυνÂÚ·ζfiÌÂνÔÈ πÂÚÈ€λÔυÛ·ν ÌÂ πÂÙÚ€λ·ÈÔ Ùην ÂÎ-ÎληÛ›· Ùων ¶ÔÚÔ˝ων Î·È Ùην ·πÔÙ€ÊÚωÛ·ν. ø˜ Ûυν€πÂÈ· Ùη˜ Î·Ù·ÛÙÚÔ-Ê‹˜ €¯ÔυÌÂ €ν· ·¡ÈÔÌνηÌfiνÂυÙÔ Î·È Èλ·ÚÔÙÚ·ÈÎfi πÂÚÈÛÙ·ÙÈÎfi πÔυ Ì·˜πÂÚÈÚ¿ÊÂÈ Ô ¶€ÙÚÔ˜ ¶€ν·˜ ÛÙÔ ‚È‚λ›Ô ÙÔυ ∆· Õνω ¶ÔÚfiÈ· ™ÂÚÚών,∞ı‹ν·, 1989. ªÂÙ¿ Ùην πυÚπfiληÛη Ùη˜ ÂÎÎληÛ›·˜, η ÂλληνÔ‚λ·¯ÈÎ‹ ÎÔÈ-νfiÙηÙ· ÛυÎÂνÙÚώνÂÈ υλÈÎ¿ È· Ùην ·νÔÈÎÔ‰fiÌηÛη ÙÔυ ν·Ô‡. √È ·νÙ›π·-λÔÈ, ‚Ôυλ·Ú›ζÔνÙÂ˜ Î·È ÚÔυÌ·ν›ζÔνÙÂ˜, È· ν· Ì·Ù·ÈώÛÔυν ÙÔ¡·ν·¯Ù›ÛÈÌÔ, ·ν€ıÂÛ·ν ÛÙÈ˜ υν·›ÎÂ˜ ÙÔυ˜ ÙÔ €ÚÔ Ùη˜ π·ÚÂÌπfi‰ÈÛη˜, ÊÔ-‚Ô‡ÌÂνÔÈ πÚÔÊ·νώ˜ ÙÈ˜ ∆ÔυÚÎÈÎ€˜ ·Ú¯€˜. ŒÙÛÈ ÔÈ υν·›ÎÂ˜ ÙÔυ˜ ÛυÎÂν-ÙÚώνÔνÙ·È ÛÙÔν πÚÔ·‡λÈÔ ¯ώÚÔ fiπÔυ ‚Ú›ÛÎÔνÙ·ν Ù· υλÈÎ¿ ÌÂ ÛÎÔπfi ÙÔν‰È·ÛÎÔÚπÈÛÌfi ÙÔυ˜ Î·È Ùην ·¯Ú‹ÛÙÂυÛ‹ ÙÔυ˜. ∏ πληÚÔÊÔÚ›· fiÌω˜ ‹Ù·ννωÛÙ‹ Î·È ÔÈ µλ¿¯Â˜ υν·›ÎÂ˜ ·ν€λ·‚·ν Ùην ·νÙÈÌÂÙώπÈÛ‹ ÙÔυ˜. ±›νÂÙ·ÈπÚ¿Ì·ÙÈ €ν·˜ υν·ÈÎÂ›Ô˜ Î·‚¿˜ ÌÂ Ì·λλÈÔÙÚ·‚‹Ì·Ù· ÌÂÙ·¡‡ Ùων υ-ν·ÈÎών Î·È ÌπÚÔÛÙ¿ ÛÙ· Ì¿ÙÈ· Ùων ·νÙÚών, πÔυ π·Ú·ÎÔλÔυıÔ‡Û·ν ω˜ ıÂ-·Ù€˜. √ ·ών·˜ €λη¡Â ÌÂ ν›Îη Ùων ÔÚıÔ‰fi¡ων υν·ÈÎών ÙÔυ ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›ÔυÂνώ ÔÈ ·νÙ›π·λÂ˜ Î·Ù·νÙÚÔπÈ·ÛÌ€νÂ˜, ÂνώπÈÔν Ùων ·νÙÚών, ·πÔ¯ώÚηÛ·ν.√È Î·ÎÔυÚ›Â˜ fiÌω˜ Ùων µÔυλ¿Úων ÛυνÂ¯›ζÔνÙ·È ÌÂ ÊfiνÔυ˜, fiπω˜ ÙÔυ ÌÂ-·λÂÌπfiÚÔυ Ùων ¶ÔÚÔ˝ων ±È¿ννη ∆ζ·Ìπ¿ζη Î·È ÙÔυ ÂπÈÙÚfiπÔυ Î·È €ÊÔ-ÚÔυ ÙÔυ Û¯ÔλÂ›Ôυ ∏λ›· ¶€νÎ·.

™Ù· ¶ÔÚfiÈ· ÛυÎÚÔÙ‹ıηÎÂ ÂπÈÙÚÔπ‹ ÙÔυ ª·ÎÂ‰ÔνÈÎÔ‡ ∞ών· ·πfi €ν-ÙÈÌÔυ˜ Î·È ‰Ú·ÛÙ‹ÚÈÔυ˜ ¶ÔÚÔ˚ώÙÂ˜. ∏ ÛυνÂÚ·Û›· ÙÔυ˜ ÌÂ ÙÔ ÂλληνÈÎfi¶ÚÔ¡ÂνÂ›Ô Ùη˜ £ÂÛÛ·λÔν›Îη˜ ‹Ù·ν ¿ÚÈÛÙη Î·È Ù· ·πÔÙÂλ€ÛÌ·Ù· ıÂÙÈÎ¿.∆ην ÂπÈÙÚÔπ‹ ·πÔÙÂλÔ‡Û·ν ÔÈ ™Ù€ÚÈÔ˜ ±Î›νη˜, ¡ÈÎfiλ·Ô˜ ™ώÛÙη˜, ™Ù€-Ê·νÔ˜ ™ÙÂÊ·νÔ‡Ûη˜, ∏λ›·˜ ™‡ÚÌÔ˜, ÃÚ. ∑ώ·˜, £ÂÔ¯. ∆·νÙ·ν¿Ûη˜, ∏λ›·˜¶€νÎ·˜, Ô È·ÙÚfi˜ ∆ÈÌÔλ. ∂ÌÌ·νÔυ‹λ, Ô ¶·π·ıÂÔ‰ώÚÔυ, Ô ÃÔν‰ÚÔÈ¿ννη˜Î·È ¿λλÔÈ. ∫ÔνÙ¿ Û’ ·υÙÔ‡˜ υπ‹Ú¯·ν Î·È πÔλλÔ› ¿λλÔÈ, πÔυ ·πÔÙ€λÂÛ·νÌ€λη Ùη˜ ÂπÈÙÚÔπ‹˜, πληÚÔÊÔÚÈÔ‰fiÙÂ˜ Î·È ÙÚÔÊÔ‰fiÙÂ˜ Ùων ·νÙ·ÚÙÈÎώνÛωÌ¿Ùων.

∆· πÚώÙ· ·νÙ·ÚÙÈÎ¿ ÛώÌ·Ù· ÙÔυ µ·Û›λη ∂ÌÌ·νÔυ‹λ Î·È ÙÔυ ∫ων-ÛÙ·νÙ›νÔυ ‹ ∆Û¿Ìη €ÊÂÚ·ν ÌÂ¿λη ·ν·ÎÔ‡ÊÈÛη, ÌÔλÔνfiÙÈ ‹Ù·ν ωÚ›˜ Â¡Ô-πλÈÛÌfi Î·È ÌÂ πÚωÙfiπÂÈÚÔυ˜ ·Ú¯ηÔ‡˜. ∞ÚfiÙÂÚ· ÙÔ ÎÂνfi Î·λ‡πÙÂÙ·È ·πfiÙ· ÔÚ·νωÌ€ν· Î·È ÂÌπÂÈÚÔπfiλÂÌ· ÛώÌ·Ù· ÙÔυ ∞λ€¡·ν‰ÚÔυ Î·È ÙÔυµλ¿¯ÌπÂη, πÔυ ¿Ú¯ÈÛ·ν ν· ‰Ú·ÛÙηÚÈÔπÔÈÔ‡νÙ·È ·πfi ÙÔ 1906, ÌÂ ÂπÈı€ÛÂÈ˜Âν·νÙ›Ôν Ùων ‚Ôυλ·ÚÈÎών ÛυÌÌÔÚÈών, ÂÔνfi˜ πÔυ ·ν·πÙ€ÚωÛÂ ÙÔ ηıÈÎfiÙων Î·ÙÔ›Îων Ùων ÂÈÙÔνÈÎών ¯ωÚÈών. ∆· ·πÔÙÂλ€ÛÌ·Ù· ‹Ù·ν ÂÌÊ·ν‹,È·Ù› ÌfiλÈ˜ ÂπÈÎÚ¿ÙηÛÂ ηÛυ¯›· Î·È ·ÛÊ¿λÂÈ· ÛÙην πÂÚÈÔ¯‹ Î·È Â¡Ôυ‰ÂÙÂ-


77

ÚώıηÎ·ν ÔÈ ‚Ôυλ·ÚÈÎÔ› ÂÎ‚È·ÛÌÔ›, πÔλλ¿ ωÚÈ¿ ÌÂ ·›ÙηÛ‹ ÙÔυ˜ πÚÔ˜ ÙÈ˜ÙÔυÚÎÈÎ€˜ ·Ú¯€˜ Î·È πÚÔ˜ ÙÔν ªηÙÚÔπÔλ›Ùη ªÂλÂν›ÎÔυ ∞ÈÌÈλÈ·νfi ¡·ν·-‡ÚÈÛ·ν ÛÙην ‰ÈÎ·ÈÔ‰ÔÛ›· ÙÔυ √ÈÎÔυÌÂνÈÎÔ‡ ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ôυ, ÂÎ·Ù·λÂ›-πÔνÙ·˜ Ùην ·πfi ‰ÂÎ·ÂÙ›· πÚÔÛ¯ώÚηÛ‹ ÙÔυ˜ ÛÙη µÔυλ·ÚÈÎ‹ ∂¡·Ú¯›·.

∏ ÛυÌÌÂÙÔ¯‹ Ùων µλ¿¯ων ¶ÔÚÔ˚ωÙών Î·Ù¿ Ùη ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔυ ª·ÎÂ‰Ô-νÈÎÔ‡ ∞ών· ‹Ù·ν €νÙÔνη Î·È ÛυνÂ¯‹˜, ÙfiÛÔ ω˜ Ì€λη ·νÙ·ÚÙÈÎών ÛωÌ¿ÙωνfiÛÔ Î·È ω˜ πληÚÔÊÔÚÈÔ‰fiÙÂ˜, Ô‰ηÔ› Î·È ÙÚÔÊÔ‰fiÙÂ˜.

∏ ÛυνÂÈÛÊÔÚ¿ Ùων µλ¿¯ων ÙÔυ νÔÌÔ‡ ™ÂÚÚών Î·Ù¿ ÙÔν ª·ÎÂ‰ÔνÈÎfi∞ών· ‰Âν ÂÎÙÈÌ‹ıηÎÂ ·ÎfiÌη ÛÙÈ˜ ÛωÛÙ€˜ ‰È·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ Ùη˜. Àπ‹Ú¡Â Ûη-Ì·νÙÈÎ‹, È·Ù› fiπω˜ ·ν·Ê€Ú·ÌÂ, ÔÈ µλ·¯fiÊωνÔÈ ŒλληνÂ˜ Âν›Û¯υÛ·ν ÙÈ˜πÂÚÈÔ¯€˜ ·υÙ€˜ πληıυÛÌÈ·Î¿ ÌÂ ÂλληνÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô Î·È υπÂÚ·Ûπ›ÛÙηÎ·ν ÙÈ˜ÂÛÙ›Â˜ ÙÔυ˜ ÌÂ ·›Ì· Î·È ÌÂ¿λÂ˜ ıυÛ›Â˜.

33.. ∏∏ÚÚ¿¿ÎÎλλÂÂÈÈ·· ™™ÂÂÚÚÚÚώώνν ((∫∫¿¿ÙÙωω ∆∆ζζÔÔυυÌÌ··ÈÈ¿¿))™‡ÌÊων· ÌÂ ÙÔν ±. ∫·ÊÙ·νÙζ‹, η ∫¿Ùω ∆ζÔυÌ·È¿, ÛηÌÂÚÈν‹ ∏Ú¿-

ÎλÂÈ·, ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙÔ Î€νÙÚÔ ÙÔυ ÙÂÙÚ·ώνÔυ πÔυ Û¯ηÌ·Ù›ζÂÙ·È ÌÂ ‚fiÚÂÈ·Î·È ‰υÙÈÎ¿ Û‡νÔÚ· ÙÔν ™ÙÚυÌfiν·, ·ν·ÙÔλÈÎ¿ Ùη ÛÈ‰ηÚÔ‰ÚÔÌÈÎ‹ Ú·ÌÌ‹£ÂÛÛ·λÔν›Îη - ™€ÚÚÂ˜ Î·È νfiÙÈ· ÙÔ ‰ηÌfiÛÈÔ ‰ÚfiÌÔ £ÂÛÛ·λÔν›Îη˜ - ™ÂÚ-Úών.

¶ÚfiÎÂÈÙ·È È· ÔÌ·λ‹ Â‰·ÊÈÎ‹ €ÎÙ·Ûη, Î·Ù¿ Ì€· Ì€ÚÔ˜ πÚÔÛ¯ωÛÈÂν‹,Â‡ÊÔÚη Î·È Î·ÚπÔÊfiÚ·, fiπω˜ Î·È fiλÔ˜ Ô νÔÌfi˜ ™ÂÚÚών. ∆· ‰υÔ πÔÙ¿ÌÈ·,∆Û¿È Î·È ∞ÛÌ¿ÎÈ, Â›ν·È Ûυν‰Â‰ÂÌ€ν· ÌÂ Ùη ζω‹ ÙÔυ ÔÈÎÈÛÌÔ‡, È·Ù› πfiÙÈ-ζ·ν Ù· ·ÚÔÎÙ‹Ì·Ù¿ ÙÔυ˜ Î·È „υ¯·ωÔ‡Û·ν ÙÔυ˜ Î·ÙÔ›ÎÔυ˜ ÙÔυ. "∂¡Ô¯‹∆Û¿˚, €¡ωıÂν Ùη˜ πfiλÂω˜, ÙÔπÔıÂÛ›· ıÂλÎÙÈÎ‹ Î·È Û‡‰Âν‰ÚÔ˜ ÌÂÙ¿ ‡‰·ÙÔ˜πη·›Ôυ Î·È Î·ÊÂ›Ôυ", Ú¿ÊÂÈ Ô ∞Ú‚·ν›Ùη˜, ÛÂλ. 132. ∂π›Ûη˜ "... πfiλÈ˜υπfi π·νÙÔ›ων ‰€ν‰Úων πλ·ÈÛÈÔυÌ€νη, ÌÂÙ¿ Î‹πων ıÂλÎÙÈÎών, υ„ηλών ÔÈ-ÎÈών, Î·νÔνÈÎών Ô‰ών Î·È Î·ı·Úών ¡ÂνÔ‰Ô¯Â›ων, ÂÛÙÈ·ÙÔÚ›ων, Î·ÊÂ›ων".

∆· ›‰È· ·ν·Ê€ÚÂÈ Î·È Ô ÿων ¢Ú·Ô‡Ìη˜, ª·ÎÂ‰ÔνÈÎfi ∏ÌÂÚÔλfiÈÔ,1908, 258.

∆Ô fiνÔÌ· ∏Ú¿ÎλÂÈ· ·πÔÙÂλÂ› νÂfiÙÂÚη ÔνÔÌ·ÙÔ‰ÔÛ›·, ÙÔυ 1926, Î·È Ûυν-‰€ÂÙ·È ÌÂ Ùην ·Ú¯·›· ™ÈνÙÈÎ‹ ∏Ú¿ÎλÂÈ·, πÔυ ‰Âν Â›ν·È Û›ÔυÚÔ πÔ‡ ·ÎÚÈ-‚ώ˜ ‚ÚÈÛÎfiÙ·ν Î·È ÌÂ ÌÂ·λ‡ÙÂÚη πÈı·νfiÙηÙ· ν· ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙÔ ÛηÌÂÚÈνfi¶ÂÙÚ›ÙÛÈ. ∏ π·λÈfiÙÂÚη ÔνÔÌ·Û›· ÙÔυ ÔÈÎÈÛÌÔ‡ ‹Ù·ν µ·Ú·Îλ‹ ∆ζÔυÌ·È¿‹ ∫¿Ùω ∆ζÔυÌ·È¿. ∏ λ€¡η ∆ζÔυÌ·È¿ ÛÙ· ÙÔυÚÎÈÎ¿ ÛηÌ·›νÂÈ ηÌ€Ú· ¶·-Ú·ÛÎÂυ‹ (Cuma). ™‡ÌÊων· ÌÂ Î¿πÔÈ· ·πfi ÙÈ˜ π·Ú·‰fiÛÂÈ˜ Ù‹˜ ›‰ÚυÛη˜ÙÔυ ÔÈÎÈÛÌÔ‡, fiÙ·ν ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ·πfi Ùη ÂÈÙÔνÈÎ‹ ƒ¿Ìν· ζ‹ÙηÛ·ν ·πfi ÙÔυ˜∆Ô‡ÚÎÔυ˜ ν· ÂÎ·Ù·ÛÙ·ıÔ‡ν Î·È ν· ·νÔ›¡Ôυν Ì··ζÈ¿, €Èν·ν ‰ÂÎÙÔ› Î·ÈÌÈ· ¶·Ú·ÛÎÂυ‹ €Èν·ν Ù· ÂÎ·›νÈ· ÌÂ ‡„ωÌ· Ùη˜ ÛηÌ·›·˜ (Ìπ·˚Ú¿Î ÛÙ·ÙÔ‡ÚÎÈÎ·) Î·È ·υÙfi ÙÔ ÂÔνfi˜ Ûυν‰€ıηÎÂ ÌÂ Ùην ›‰ÚυÛη ÙÔυ ÔÈÎÈÛÌÔ‡.


78

ŒÙÛÈ ÔÈ πÚώÙÔÈ ÔÈÎÈÛÙ€˜ Ùη˜ ∫. ∆ζÔυÌ·È¿˜ - ∏Ú¿ÎλÂÈ·˜ ‹Ù·ν µλ¿¯ÔÈπÔυ ‹Úı·ν ·πfi ‰È¿ÊÔÚ· Ì€Úη Ùη˜ ∏πÂÈÚÔıÂÛÛ·λ›·˜ Î·È ·πfi Ùη ¢υÙÈÎ‹ª·ÎÂ‰Ôν›·. ∂È‰ÈÎfiÙÂÚ· €¯ÔυÌÂ €πÔÈÎÔυ˜ ·πfi ÕÚ·Ê·, ∆Ú›Î·λ·, ∫·Ú‰›-ÙÛ·, ∞ÌπÂλ¿ÎÈ·, ƒ·„¿νη, §ÈÙfi¯ωÚÔ, ∫ÔÎÎÈνÔπλfi, §È‚¿‰È √λ‡ÌπÔυ, ¡€-‚ÂÛÎ· (¡υÌÊ·›Ô), ¡¿ÔυÛ·.

º·›νÂÙ·È fiÙÈ Ì€¯ÚÈ ÙÔ 1750 ‰Âν υπ‹Ú¯Â η ∆ζÔυÌ·È¿. ªfiνÔ ÌÂÙ¿ ÙÔ1764 €¯ÔυÌÂ ÔÌ¿‰Â˜ ∆Ô‡ÚÎων ÔÈÎÈÛÙών ÛÙην ÙÔπÔıÂÛ›· ·υÙ‹. º·›νÂÙ·ÈÛηÌ·νÙÈÎfi ÚfiλÔ È· Ùην ›‰ÚυÛη Ùη˜ ∏Ú¿ÎλÂÈ·˜ ν· €π·È¡Â η ı€Ûη Ùη˜ Î·ÈÙÔ ÂÔνfi˜ fiÙÈ πÚÈν ·πfi Ùην ›‰ÚυÛ‹ Ùη˜ πÚ€πÂÈ ν· ‹Ù·ν ÙfiπÔ˜ π·ζ·ÚÈÔ‡Î¿ıÂ ¶·Ú·ÛÎÂυ‹ Î·È ·ÎfiÌη ÙÔν Ì‹ν· ∞‡ÔυÛÙÔ ν· ÈνfiÙ·ν ÌÂ¿λη ÂÌπÔ-ÚÔπ·ν‹υÚη ÌÂ ÂπÈÛÎ€πÙÂ˜ fi¯È ÌfiνÔ ·πfi ÙÔν Âλλ·‰ÈÎfi ¯ώÚÔ ·λλ¿ Î·È ·πfiÙην ¿λλη µ·λÎ·νÈÎ‹. ◊Ù·ν ÛυνηıÈÛÌ€νÔ Ê·ÈνfiÌÂνÔ Ù· ¯ÚfiνÈ· Ùη˜ ∆ÔυÚ-ÎÔÎÚ·Ù›·˜ €ν·˜ ÙfiπÔ˜ Î·Ù¿λληλÔ˜ πÔυ ÙηÚÔ‡ÛÂ ÔÚÈÛÌ€νÂ˜ πÚÔϋπÔı€ÛÂÈ˜È· Ùην π·Ú·ÌÔν‹ ÌÂ¿λÔυ ·ÚÈıÌÔ‡ ζώων Î·È ·νıÚώπων, ν· ÔÚ›ζÂÙ·È ω˜ÙfiπÔ˜ π·ζ·ÚÈÔ‡ ÛÂ Â‚‰ÔÌ·‰È·›· ‚¿Ûη. ∞ν¿λÔ· ÌÂ Ùην ‰ηÌÔÛÈfiÙηÙ¿ ÙÔυÔ ÙfiπÔ˜ ·υÙfi˜ Â¡ÂλÈÛÛfiÙ·ν ·ÚfiÙÂÚ· ÛÂ ÔÈÎÈÛÌfi ÌÂ Ùην ÂÎ·Ù¿ÛÙ·Ûη Ìfi-νÈÌων Âπ·ÂλÌ·ÙÈών Î·È ÂÌπfiÚων. ¶·ÚfiÌÔÈ· πÂÚ›πÙωÛη Â›ν·È ÙÔ π·Û›-νωÛÙÔ π·ζ¿ÚÈ Ùη˜ ¡ÙfiλÈ·νη˜, ÎÔνÙ¿ ÛÙÔν ™ÙÚυÌfiν·, ÛÂ ¿νωÛÙη Û¯Â‰fiνÙÔπÔıÂÛ›·, ·Î·ÙÔ›ÎηÙη ·λλ¿ πÔυ ‰È€ıÂÙÂ fiλ· Ù· ·π·Ú·›ÙηÙ· È· ν· ÊÈ-λÔ¡Âν‹ÛÂÈ ·νıÚώπÔυ˜ Î·È ζώ·. ªÈ· λ·ÊυÚ‹ Î·È ‰È·ÊωÙÈÛÙÈÎ‹ πÂÚÈÚ·Ê‹Ì¿˜ ‰›νÂÈ Ô ÙÔ‡ÚÎÔ˜ πÂÚÈηηÙ‹˜ ∂‚λÈÈ¿ ∆ÛÂλÂπ‹ È· ÙÔ π·ζ¿ÚÈ Ùη˜ ¡Ùfi-λÈ·νη˜.

ŒÙÛÈ Î·È ÛÙην ∏Ú¿ÎλÂÈ·, ÌÂÙ¿ Ùην Î·ıÈ€ÚωÛη ÙÔυ π·ζ·ÚÈÔ‡, €¯ÔυÌÂ ÙηνπÚώÙη ÂÎ·Ù¿ÛÙ·Ûη ∆Ô‡ÚÎων Î·È ÌÂÙ¿ ·πfi λ›· ¯ÚfiνÈ·, Î·Ù¿ Ùην π·Ú¿-‰ÔÛη, µλ¿¯ÔÈ ·πfi Ùη ƒ¿Ìν· ζηÙÔ‡ν Ùην ¿‰ÂÈ· ·πfi ÙÔυ˜ ∆Ô‡ÚÎÔυ˜ ν· Ûυ-Î·ÙÔÈÎ‹ÛÔυν. ∆Ôυ˜ ‰›νÂÙ·È η ¿‰ÂÈ· Î·È ·Ú¯›ζÂÈ η ÂπÔ›ÎηÛη ÙÔυ ÔÈÎÈÛÌÔ‡·πfi ‚λ·¯fiÊωνÔυ˜ Ùη˜ ƒ¿Ìν·˜ Î·È Ùων ¶ÔÚÔ˝ων Î·ıώ˜ Î·È ·πfi ÙÔυ˜ ÂÈ-ÙÔνÈÎÔ‡˜ ‚λ·¯fiÊωνÔυ˜ ÔÈÎÈÛÌÔ‡˜ ÔÈ ÔπÔ›ÔÈ Â›¯·ν ‰ηÌÈÔυÚηıÂ› πÚÔηÔυ-Ì€νω˜ Î·È ÌÂÙ·ÎÈν‹ıηÎ·ν ·πfi ·υÙÔ‡˜ πÚÔ˜ Ùην ∏Ú¿ÎλÂÈ·, ÙÔ Ì€λλÔν Ùη˜ÔπÔ›·˜ πÚÔÔÈων›ζÔνÙ·ν λ·ÌπÚfi ·πfi ÂÌπÔÚÈÎ‹ ‰Ú·ÛÙηÚÈfiÙηÙ· Î·È ·ν¿-πÙυ¡η.

ªÂÙ¿ Ùην ÂÎ·Ù¿ÛÙ·Ûη Ùων ∆Ô‡ÚÎων Î·È Ùων µλ¿¯ων, ÛÙη Ûυν€¯ÂÈ·€Ú¯ÔνÙ·È ν€ÔÈ €πÔÈÎÔÈ ·πfi ‰È¿ÊÔÚ· Ì€Úη, €ω˜ Î·È Ûλ·‚fiÊωνÔÈ ·πfi Ù·Ì€Úη Ùη˜ µÔυλ·Ú›·˜ ω˜ ÂÚ¿ÙÂ˜ ÛÙ· ÎÙ‹Ì·Ù· Î·È Ù· ÙÛÈÊλ›ÎÈ· Ùων ∆Ô‡Ú-Îων, ÙÔυ˜ ÔπÔ›Ôυ˜ ·πÔÎ·λÔ‡Û·ν ÌπÔυÙÛÈÔ‡ÌÈ (ÎÔ‡ÙÛÔυÚ·). ∂π›Ûη˜ ı· πÚ€-πÂÈ ν· ‹Úı·ν ·ÚfiÙÂÚ· Î·È ¿λλÔÈ ÂλληνfiÊωνÔÈ πληıυÛÌÔ› ·πfi∏πÂÈÚÔıÂÛÛ·λ›· Î·È ¢υÙÈÎ‹ ª·ÎÂ‰Ôν›· Î·ıώ˜ Î·È ™·Ú·Î·ÙÛ·ν·›ÔÈ.

∂‰ώ πÚ€πÂÈ ν· ÙÔνÈÛÙÂ› È· ÌÈ· ·ÎfiÌη ÊÔÚ¿ Ô ÛηÌ·νÙÈÎfi˜ ÚfiλÔ˜ Ùωνµλ·¯fiÊωνων ∂λλ‹νων ÛÙην ÂπÔ›ÎÈÛη πÂÚÈÔ¯ών ÎÚ›ÛÈÌων È· Ùην νÂfiÙÂÚηÈÛÙÔÚ›· Ùη˜ ∂λλ¿‰·˜, fiπω˜ ‰È·ÌÔÚÊώıηÎ·ν ÔÈ ‰È¿ÊÔÚÂ˜ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜


79

Î·Ù¿ Ùην ÂÎ·Ù¿λÂÈ„η Ùη˜ µ·λÎ·νÈÎ‹˜ ·πfi Ùην √ıωÌ·νÈÎ‹ ·υÙÔÎÚ·ÙÔ-Ú›·. ∏ π·ÚÔυÛ›· µλ·¯fiÊωνων ∂λλ‹νων Î·È η ‰ηÌÈÔυÚ›· πÔλÈÛÌ¿ÙωνÛÙην ∞ν·ÙÔλÈÎ‹ ª·ÎÂ‰Ôν›· ÂÌπ€‰ωÛ·ν Ù· ÂıνÈÎ¿ ‰ÈÎ·ÈώÌ·Ù· Ùη˜ ∂λλ¿-‰·˜.

∆Ô π·ζ¿ÚÈ Ùη˜ ∏Ú¿ÎλÂÈ·˜ ‰ηλώνÂÈ Ùην ·¡›· Ùη˜ ω˜ ÂÌπÔÚÈÎfi Î€νÙÚÔÎ·È ·υÙfi ·πÔ‰ÂÈÎν‡ÂÙ·È ·πfi ÙÔ fiÙÈ πÚÔÛ€λÎυÛÂ µλ¿¯Ôυ˜ ·ÛÙÈÎÔπÔÈηÌ€-νÔυ˜ ÌÂ Ù¿ÛÂÈ˜ πÚÔ˜ ÙÔ ÂÌπfiÚÈÔ Î·È ÙÈ˜ Ù€¯νÂ˜ Î·È λÈfiÙÂÚÔ ÎÙηνÔÙÚfiÊÔυ˜.

∏ ÂπÈÌ€ÚÔυ˜ ÔνÔÌ·Û›Â˜ ÙÔυ π·ζ·ÚÈÔ‡ ω˜ ªπ·λÔ‡Î ¶·ζ·Ú› (æ·Ú¿‰ÈÎÔ,Ì·ν¿‚ÈÎÔ, π·νÙÔπωλÂ›Ô), ∞ÛÈfi ¶·ζ·Ú› (æ·ıÔπ¿ζ·ÚÔ), ∞Ù ¶·ζ·Ú› (∞λÔ-Ôπ¿ζ·ÚÔ), ‰ηλώνÂÈ Ùην ÂυÚ‡ÙηÙ· Ùων ÂÌπÔÚÈÎών Ûυν·λλ·ών, ÂÔνfi˜πÔυ ÂπÈ‚Â‚·ÈώνÂÙ·È ·πfi Ù· πÔλλ¿ ¿νÈ·, π¿νω ·πfi ‰€Î·, πÔυ ÊÈλÔ¡ÂνÔ‡ÛÂ,fiπω˜ ÙÔυ ∞. ¶Èπ€ÚÎ·, Ã·Ùζη·€λÔυ, ¡. ∫·λ·Ì·ÚÙζ‹, Î.λπ. ∏ πληıώÚ·Î·È η πÔÈÎÈλ›· Ùων ÂÌπÔÚÂυÌ¿Ùων Î·ıώ˜ Î·È η πÚÔÛ€λÎυÛη π·ζ·ÚÈωÙών·π’ fiλη Ùην µ·λÎ·νÈÎ‹ Î·È ·πfi ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ‹˜ πÚÔ€λÂυÛη˜ πληıυÛÌών, Ùη˜πÚÔÛ€‰ωÛ·ν Î·È Ùην ÔνÔÌ·Û›· ∫ÈÔυÙÛÔ‡Î vÛÙ·ÌπÔ‡λ.

™‡ÌÊων· ÌÂ Ùην π·Ú¿‰ÔÛη, fiπω˜ Ì·˜ πληÚÔÊÔÚÂ› Ô ±. ∫·ÊÙ·νÙζ‹˜,ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ µλ¿¯ων ·πfi ÙÔ §È‚¿‰È √λ‡ÌπÔυ (§È‚·‰È¿νÔÈ) ‹Ù·ν ÔÈ ∫ωÛÙ›-ÙÛη, ™ÈÚ¿ÎÔυ, ±ÎÔυÚν€λη, º·Ú‰€λλ·, µ·‚¿ÛÎ·, ∆·Û›Î·, µÂληÚ·Ùλ‹. ∫ÔÎ-ÎÈνÔπλÈώÙÂ˜ ‹Ù·ν ÔÈ ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ ªπÈζ¿λ·, ¶·π›ÙÛ·, ∞ÛπÚÔπÔÙ·Ì›ÙÂ˜ ÔÈ∫·λ·Ì·ÚÙζ‹, ∞‚‰ÂλλÈώÙÂ˜ ÔÈ µ¿Î·, ¢·Ú‰·ÎÔ‡λη, ∆Ôλ›Î·, ¶ÚÔÛÈνÈÎλ‹,È·Ù› πÚÔηÔυÌ€νω˜ Â›¯·ν ÂÎ·Ù·ÛÙ·ıÂ› ÛÙÔ ¯ωÚÈfi ¶ÚfiÛνÈÎ, ¶·ÙÛÈ¿Î·,∆¿ÙÛη, µÔυ‚ÔυÛÈώÙÂ˜ ÔÈ ∆ζÂÌ·˝λ·, ∫·ÙÛÈ·‚¿Îη, µλ¿¯ÌπÂη, ·πfi ÕÚÙ· ÔÈ∫·πÂÙ¿νÔυ, ·πfi ¡¿ÔυÛ· ÔÈ ∫·ÊÙ·νÙζ‹ Î.λπ.

∂λληνfiÊωνÂ˜ ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜, ÌÔλÔνfiÙÈ Ù· ÂπώνυÌ¿ ÙÔυ˜ Â›ν·È ‚λ·¯ÔÂν‹,‹Ù·ν ÔÈ ¶·Ú¿Û¯Ôυ, ™·Ú·Î‡ÚÔυ, ¡¿ÛÙÔυ, ∫ÔυÎÔυÌÈ¿ÊÎ·, ∞ı·ν·ÛÔ‡λη,ªπ·È¿ÙÈÎÔυ, Ã·Ùζη·€λÔυ, ∫·Û¿πη, ∫·ÙÛ·ÚÔ‡, ªπ€ÛÎÔυ, ™Ê·ÈÚ›‰ÔυÎ.λπ. ™ÙÈ˜ µλ¿¯ÈÎÂ˜ ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ ÂνÙ¿ÛÛÔνÙ·È Î·È ÔÈ ¶ÂÙÚÈÛλ‹‰Â˜ (·πfi ¶Â-ÙÚ›ÙÛÈ), Îλπ.

Όπω˜ ÛυÌ‚·›νÂÈ Û’ fiλÔυ˜ ÙÔυ˜ ÔÈÎÈÛÌÔ‡˜, ÌÂÙ¿ Ùην ›‰ÚυÛ‹ ÙÔυ˜ π·Ú·-ÙηÚÂ›Ù·È πÚÔÛ€λÂυÛη Î·ÙÔ›Îων ·πfi ÂÈÙÔνÈÎÔ‡˜ ÔÈÎÈÛÌÔ‡˜. ∆Ô ›‰ÈÔ €ÈνÂÎ·È ÌÂ Ùην ∏Ú¿ÎλÂÈ·. ∆· ‡Úω ¯ωÚÈ¿ ·π' Ù· ÔπÔ›· πÚÔ€Ú¯ÔνÙ·È Â›ν·È Ù·:™π¿ÙÔ‚Ô, §¿ÙÚÔ‚Ô, ∫fiπÚÔ‚Ô (π‚. ÂπώνυÌ·: ∫ÔπÚfi‚·λη˜, ªπÚÈÛνfi‚·λη˜,µÈÛfiÎ·λη˜ (·πfi µÈÛfiÎ· §·Î·‰¿), §·Î¿ζ·λη˜ (§·Î·‰¿) Î.λπ. ∏ ∏Ú¿-ÎλÂÈ· €ÊÙ·ÛÂ ν· €¯ÂÈ Ì€¯ÚÈ 10.000 Î·ÙÔ›ÎÔυ˜ Û‡ÌÊων· ÌÂ ‰È¿ÊÔÚ· Ô‰ÔÈ-πÔÚÈÎ¿ Î·È ¶ÚÔ¡ÂνÈÎ€˜ ·ν·ÊÔÚ€˜.

ªÂÙ¿ ÙÔ 1912 η ∏Ú¿ÎλÂÈ· νωÚ›ζÂÈ ÌÂ¿λÂ˜ πÂÚÈπ€ÙÂÈÂ˜ Î·Ù¿ Ùην πÚfi-ÛÎ·ÈÚη ‚Ôυλ·ÚÔÎÚ·Ù›·. ªÂ¿λÔ˜ ·ÚÈıÌfi˜ ∂λλ‹νων Î·È ∆Ô‡ÚÎων ÂÎÙÔ-π›ζÔνÙ·È ÛÙην µÔυλ·Ú›·, ·πfi ÙÔυ˜ ÔπÔ›Ôυ˜ ÌfiνÔν Âλ¿¯ÈÛÙÔÈ ÂπÈÛÙÚ€ÊÔυνÛÙην ∏Ú¿ÎλÂÈ·. ∆Ô 1925 ÂÎ·ı›ÛÙ·νÙ·È ÛÙην ∏Ú¿ÎλÂÈ· Î·È ªÈÎÚ·ÛÈ¿ÙÂ˜πÚfiÛÊυÂ˜. ∆Ô 1928 η ∏Ú¿ÎλÂÈ· €¯ÂÈ 2.366 Î·ÙÔ›ÎÔυ˜, η ·πÔÚ·Ê‹ ÙÔυ


80

1961 €‰ωÛÂ 3.965 Î·ÙÔ›ÎÔυ˜ Î·È Ô ÛυνÔÈÎÈÛÌfi˜ Ùων ™·Ú·Î·ÙÛ·ν·›ων 123.∏ πÚÔÛπ¿ıÂÈ· Ùη˜ ƒÔυÌ·νÈÎ‹˜ πÚÔπ·¿ν‰·˜ È· ›‰ÚυÛη Û¯ÔλÂ›Ôυ ÛÙην

∏Ú¿ÎλÂÈ·, ÛÙÔ Ûπ›ÙÈ ÙÔυ ªÈ¯·λÔ‡Ûη ª·Ú·Ú›Ùη, ν·υ¿ηÛÂ ·πfi Ùην ·Ú¯‹,ÌÂÙ¿ ÙÔν ÊfiνÔ ÙÔυ ªÈ¯·λÔ‡Ûη ÙÔ 1907. √ ›‰ÈÔ˜ Ô ªÈ¯·λÔ‡Ûη˜, Ù‡πÔ˜ Ùυ-¯Ô‰ÈωÎÙÈÎfi˜, Â›¯Â ‰ώÛÂÈ π·λÈfiÙÂÚ· ¿λλÔ Ûπ›ÙÈ ÙÔυ È· Ùην ›‰ÚυÛη ‚Ôυλ-·ÚÈÎ‹˜ ÂÎÎληÛ›·˜, Î·È Â¡·Ú¯‹˜ πÚÔÛπ¿ıηÛÂ ν· π·Ú·Û‡ÚÂÈ ÊÙω¯Ô‡˜ Î·È·πλÔ‡˜ µλ¿¯Ôυ˜ ·νÂπÈÙυ¯ώ˜ ÛÙ· πÚÔπ··ν‰ÈÛÙÈÎ¿ ÙÔυ Û¯€‰È·.

∆Ô 1870 ·Ú¯›ζÂÈ ÔυÛÈ·ÛÙÈÎ¿ η ‰Ú¿Ûη Ùη˜ ‚Ôυλ·ÚÈÎ‹˜ πÚÔπ·¿ν‰·˜ ÌÂÙην ›‰ÚυÛη Ùη˜ ∂ª∂√ (∂ÛωÙÂÚÈÎ‹ ª·ÎÂ‰ÔνÈÎ‹ ∂π·ν·ÛÙ·ÙÈÎ‹ √Ú¿νωÛη)ÛÂ ‚¿ÚÔ˜ ÙÔυ ÂλληνÈÎÔ‡ πληıυÛÌÔ‡ Ùη˜ πÂÚÈÔ¯‹˜, ÌÈ· Î·È Î·Ù¿ Ùην ηÌÂ-ÚÔÌην›· ·υÙ‹ ·πÔÊ·Û›ζÂÙ·È Ô πÚÔÛηλυÙÈÛÌfi˜ ÙÔυ ª·ÎÂ‰ÔνÈÎÔ‡ πληıυ-ÛÌÔ‡ ÛÙην µÔυλ·ÚÈÎ‹ ∂¡·Ú¯›· Î·È η ·πfiÛ¯ÈÛ‹ ÙÔυ ·πfi ÙÔ √ÈÎÔυÌÂνÈÎfi¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô. ¶Ôλ‡ Û‡νÙÔÌ· η πÚÔπ·¿ν‰· ‰Âν ·ÚÎ€ÛÙηÎÂ ÛÙ· λfiÈ· ·λλ¿π€Ú·ÛÂ ÛÂ ‚›·Èη Î·È €νÔπλη ‰Ú¿Ûη Î·Ù¿ ÙÔυ ÂλληνÈÎÔ‡ πληıυÛÌÔ‡ ÌÂ ÙηνÎ·ıÔ‰‹ηÛη µÔυλ¿Úων ·¡ÈωÌ·ÙÈÎών. ∏ ÎÔÚ‡ÊωÛη ÙÔυ ª·ÎÂ‰ÔνÈÎÔ‡∞ών· ÊÙ¿νÂÈ È· Ùην πÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ 1903.

™’ ·υÙ‹ Ùην ÙÚÔÌÔÎÚ·ÙÈÎ‹ Î›νηÛη ·νÙÈÙ¿¯ÙηÎÂ Ô ÂλληνÈÛÌfi˜ Ùη˜ πÂÚÈÔ-¯‹˜ ÌÂ ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ ÛÂ πÚωÙ·ωνÈÛÙÈÎfi ÚfiλÔ. ªfiνÔ ·ÚfiÙÂÚ·, ÙÔ 1904,·Êυπν›ζÂÙ·È ÙÔ ∂λληνÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ Î·È ·ν·λ·Ì‚¿νÂÈ Î·È ·υÙfi €νÔπλη ·ν-Ù·ÚÙÈÎ‹ ‰Ú¿Ûη Âν·νÙ›Ôν Ùων µÔυλ¿Úων, ÌÈ· Î·È Ì€¯ÚÈ ÙfiÙÂ ÛÙ¿ıηÎÂ ·ν›-Î·νÔ ν· ¡ÂπÂÚ¿ÛÂÈ ÙÈ˜ ÂÛωÙÂÚÈÎ€˜ €ÚÈ‰Â˜ ·ÎfiÌ· Î·È ÌÂÙ·¡‡ Ùων ∂λληνÈÎώνª·ÎÂ‰ÔνÈÎών ∫ÔÌÈÙ¿Ùων.

™ÙÈ˜ 15 ∞πÚÈλ›Ôυ ÙÔυ 1906 ÛÙ· ™€ÚÚ·˜ υπÔ‚λ‹ıηÎÂ €Ú·Êη ‰È·Ì·Ú-ÙυÚ›· πÚÔ˜ ÙÔν ∫ÂνÙÚÈÎfi ª·ÎÂ‰ÔνÈÎfi ™‡λλÔÔ ·πfi ÙÔυ˜ ·νÙÈπÚÔÛώπÔυ˜€ν‰ÂÎ· ÂλληνÈÎών ∫ÔÈνÔÙ‹Ùων Ùη˜ πÂÚÈÔ¯‹˜ ™ÂÚÚών ÌÂ Ùην ÔπÔ›· ·πÔÎ‹-ÚυÛÛ·ν ÙÔ ‰È·ÌÂλÈÛÌfi Ù‹˜ ª·ÎÂ‰Ôν›·˜.

√È πÚώÙÂ˜ €νÔπλÂ˜ ÂλληνÈÎ€˜ ·νÙ·ÚÙÈÎ€˜ ÔÌ¿‰Â˜ ‰Âν ·π€‰ωÛ·ν Â¡·È-Ù›·˜ Ùη˜ ·πÂÈÚ›·˜ Ùων ηÂÙών ÙÔυ˜ Î·È Ùων ÌÂÙ·¡‡ ÙÔυ˜ ‰È·ÊωνÈών. ∆Ôνª¿ÈÔ ÙÔυ 1904 ÛυÎÚÔÙÂ›Ù·È η πÚώÙη ·νÙ·ÚÙÈÎ‹ ÔÌ¿‰· ÛÙην ∏Ú¿ÎλÂÈ·Î·È €¯ÂÈ π·ÚÔυÛ›· Î·ıfiλη Ùη ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔυ ª·ÎÂ‰ÔνÈÎÔ‡ ∞ών·. ∆ην ·πÔ-ÙÂλÔ‡Û·ν ·Ú¯ÈÎ¿ 6 ¿νÙÚÂ˜ ÌÂ ·Ú¯ηfi ÙÔν £·ν¿Ûη Ã·Ùζηπ·νÙ·ζ‹ ·πfi ÙÔ¶ÚfiÛνÈÎ, Ô £. ∆ζÈνÙζ‹˜, Ô ±È¿ννη˜ µÈÛfiÎ·λη˜, Ô ±È¿ννη˜ ¶Ô‡λÈÔ˜, Ô∆¿Îη˜ ªπ·¯ÙÛÂ‚·νÙζ‹˜, Ô ÃÚ. ∫ÈÔυÙÛÔ‡Îη˜ Î·È Ô ∏λ›·˜ §·ÙÚfi‚·λη˜. ∏πÂÚÈÔ¯‹ ‰Ú¿Ûη˜ Ùη˜ Î·È η €‰Ú· Ùη˜ ‹Ù·ν η ∏Ú¿ÎλÂÈ· Î·È Ì€¯ÚÈ ÙÔ ªπ€λÂ˜Î·È ÙÔ ªÂλ€νÈÎÔ. ∞Ì€Ûω˜ Ê¿νηÎ·ν Ù· ÂυÂÚÂÙÈÎ¿ ·πÔÙÂλ€ÛÌ·Ù· Ùη˜ ‰Ú¿-Ûη˜ Ùη˜, πÔυ ‹Ù·ν η Âπ·ν·ÊÔÚ¿ Ùη˜ ·υÙÔπÂπÔ›ıηÛη˜ Ùων Î·ÙÔ›Îων Î·È η·ν·ζωπ‡ÚωÛη ÙÔυ ÂıνÈÎÔ‡ Ûυν·ÈÛı‹Ì·ÙÔ˜. æυ¯‹ Ùη˜ ÔÌ¿‰·˜ ‹Ù·ν Ô ·ω-νÈÛÙ‹˜ ¢ηÌηÙÚfi˜ ƒώÙÛÎ·˜ ÌÂ €ÌπÈÛÙÔυ˜ ÛυνÂÚ¿ÙÂ˜ ÙÔυ ÙÔυ˜ ∆ζÔυÌ·-ÈώÙÂ˜ ¡ÈÎÔλ¿Îη ∫·λ·Ì·ÚÙζ‹, ±È¿ννη ¶·ÙÛÈ¿Î· Î·È πÔλλÔ‡˜ ¿λλÔυ˜∆ζÔυÌ·ÈώÙÂ˜. ŒÙÛÈ η ∆ζÔυÌ·È¿ ›νÂÙ·È ÂıνÈÎfi ÔπλÔÛÙ¿ÛÈÔ Î·È ÔÚÌηÙ‹-


81

ÚÈÔ Âıν·πÔÛÙfiλων. ªÈ· ·πfi ÙÈ˜ πÚώÙÂ˜ ÛηÌ·νÙÈÎ€˜ Âν€ÚÂÈÂ˜ ‹Ù·ν η ÂÎÙ€-λÂÛη ÙÔυ ‚Ôυλ·ÚfiÊÚÔνÔυ µÔ‡ÙÛÈÔυ ª‹νÙÛÈÔυ.

ΌÙ·ν η ™ÂÚÚ·˚Î‹ ∫ÔÈνfiÙηÙ· ·πÔÊ¿ÛÈÛÂ Ùην Âπ·ν·λÂÈÙÔυÚ›· ÙÔυ ªÔ-ν·ÛÙηÚÈÔ‡ ÙÔυ ™Ù·υÚÔ‡, 10 λÌ. ·πfi Ù· ™€ÚÚ·˜, Ùην ∫υÚÈ·Î‹ 13-9-1904 ¡Â-Î›νηÛÂ ·πfi Ùην πfiλη Ùων ™ÂÚÚών η ÌÂ·λÂÈώ‰η˜ πÔÚÂ›· πÚÔ˜ ÙÔªÔν·ÛÙ‹ÚÈ ÌÂ Ùη ÛυÌÌÂÙÔ¯‹ ¯ÈλÈ¿‰ων ™ÂÚÚ·›ων Î·È ¯ωÚÈÎών Ùη˜ ‡ÚωπÂÚÈÔ¯‹˜. ∆ην ÌÂ·λÂÈώ‰η ·υÙ‹ ÛυÎ€νÙÚωÛη ‰È·Ê‡λ·¡Â ÙÔ ÛώÌ· ÙÔυ Ã·-Ùζηπ·νÙ·ζ‹ ‡ÛÙÂÚ· ·πfi Ô‰η›Â˜ ÙÔυ ∂λληνÈÎÔ‡ ¶ÚÔ¡ÂνÂ›Ôυ. ∆Ô πÔλυπλη-ı€˜ ÎÔÈνfi ÈfiÚÙ·ÛÂ ÌÂ νÙ·Ô‡λÈ·, ¯ÔÚÔ‡˜ Î·È ÙÚ·Ô‡‰È· ÙÔ ¯·ÚÌfiÛυνÔÂÔνfi˜ ·λλ¿ ÙÔ Ù›ÌηÌ· πλ‹ÚωÛ·ν λ›Â˜ Ì€ÚÂ˜ ·ÚfiÙÂÚ· Ô ‚λ¿¯Ô˜ ·ÚÔ-Ê‡λ·Î·˜ ∆€Ô˜ ∑·π¿Ú·˜ Î·È Ô ±È¿ννη˜ vω·νν›‰η˜, πÔυ ÂÎÙÂλ€ÛÙηÎ·ν ·πfi‚Ôυλ·ÚÈÎ‹ ÛυÌÌÔÚ›·.

™Ùην ÔÌ¿‰· ÙÔυ Ã·Ùζηπ·νÙ·ζ‹ ·ÚfiÙÂÚ· πÚÔÛÙ€ıηÎ·ν Ô ∏λ›·˜ ª‹-λÈÔ˜, Ô ™·πÚ‹˜ ∆ÛÈ¿Ù·ÚÔ˜, Ô £ωÌ¿˜ ∑ÂÌπ›Úη˜, Ô ±È¿ννη˜ ∫€π·˜, Ô £·-ν¿Ûη˜ Ã·ÙζηÎυÚÈ·ÎfiπÔυλÔ˜, Ô ∏λ›·˜ ¡ÂÔλÈ·νλ‹˜, Ô ¢ηÌ. ∆Û‚·νÙ·Úλ‹˜,Ô ∆¿Îη˜ ªπ·¯ÙÛÂ‚·νζ‹˜ ‹ ∫ηπÔυÚfi˜ Î·È ¿λλÔÈ.

ªÂ ÂνÙÔλ‹ ÙÔυ ∂λληνÈÎÔ‡ ¶ÚÔ¡ÂνÂ›Ôυ η ÔÌ¿‰· ÙÔυ ∫·πÂÙ¿ν £·ν¿Ûη ÌÂÙÔν ∆¿Îη ∫ηπÔυÚfi ‰ÔλÔÊÔνÔ‡ν ÙÔν ‰Ú·ÛÙ‹ÚÈÔ Î·È πÚ¿ÎÙÔÚ· Ùων µÔυλ-¿Úων ‚È‚λÈÔπώλη Ùων ™ÂÚÚών ¡›ÎωÊ. ∫·Ù¿ Ùην ÂÎÙ€λÂÛη ÙÔυ ¡›ÎωÊ ·πfi·πÚÔÛÂ¡›· ÙÚ·υÌ·Ù›ÛÙηÎÂ ı·ν¿ÛÈÌ· Ô Î·πÂÙ¿ν £·ν¿Ûη˜, πÔυ π€ı·νÂ ÌÂÙ¿·πfi ‰υÔ-ÙÚÂÈ˜ Ì€ÚÂ˜ Î·È ı¿ÊÙηÎÂ ÛÙη ªηÙÚfiπÔλη ™ÂÚÚών.

ªÂÙ¿ ÙÔν ı¿ν·ÙÔ ÙÔυ Ã·Ùζηπ·νÙ·ζ‹ Ùην ·Ú¯η›· Ùη˜ ÔÌ¿‰·˜ ·ν€λ·‚ÂÔ ™Ù€ÚÈÔ˜ µλ¿¯ÌπÂη˜, ·πfi Ùην ∫¿Ùω ∆ζÔυÌ·È¿, €ÌπÂÈÚÔ˜ Î·È ÙÔλÌηÚfi˜·Ú¯ηfi˜ ÌÂ ÌÂ¿λη ‰Ú¿Ûη Âν·νÙ›Ôν Ùων µÔυλ¿Úων. ±È· Ùην π·ÚÔυÛ›· Î·ÈÙη ‰Ú¿Ûη ÙÔυ ÛÙÔ ¯ώÚÔ Ùων ¶ÔÚÔ˝ων Î·È ÙÔυ §·˚λÈ¿ €¯ÔυÌÂ Ùη Ì·ÚÙυÚ›·Î·È Û¯ÂÙÈÎÔ‡ ‚λ¿¯ÈÎÔυ ÙÚ·Ôυ‰ÈÔ‡. ªÈ· Ù€ÙÔÈ· Âν€ÚÂÈ· ‹Ù·ν Î·È Ô ÊfiνÔ˜ÙÔυ νωÛÙÔ‡ ªÈ¯·λÔ‡Ûη ª·Ú·Ú›Ùη ÛÙÈ˜ 12-1-1907 ·πfi ÙÔν Î·πÂÙ¿ν™Ù€ÚÈÔ Î·È ÙÔν ¡›ÎÔ ∆ζ·‚¿Ú· ÛÙη ∆ζÔυÌ·È¿. √ ª·Ú·Ú›Ùη˜, Ù‡πÔ˜ Ùυ-¯Ô‰ÈωÎÙÈÎfi˜, ¡ÂÎ›νηÛÂ ω˜ ÚÔυÌ·νfiÊÚων Î·È Û‡νÙÔÌ· ÛυνÂÚ¿ÛÙηÎÂ ÌÂÙÔυ˜ µÔ‡λ·ÚÔυ˜.

™ÙÔ ·νÙ·ÚÙÈÎfi ÛώÌ· ∆ζÔυÌ·È¿˜ ÙÔ ∂λληνÈÎfi ¶ÚÔ¡ÂνÂ›Ô Ùων ™ÂÚÚών·ν€ıÂÙÂ ÙÈ˜ πÈÔ ‰‡ÛÎÔλÂ˜ ·πÔÛÙÔλ€˜, fiπω˜ Ùην ÂÎÙ€λÂÛη ÙÔυ ‚Ô‡λ·ÚÔυÎÚÂÔπώλη Î·È ζω€ÌπÔÚ· ¶€ÙÚÔυ ™ÎÚ€Î· ÛÙην πfiλη Ùων ™ÂÚÚών ÌÂ ÂÎÙÂ-λÂÛÙ€˜ ÙÔν ¡¿ÛÈÔ ºÂ·Ú¿ Î·È ÙÔν ÃÚ›ÛÙÔ ∫ηπÔυÚfi. ∏ fiλη ÂπÈ¯Â›ÚηÛη‹Ù·ν ÂÎ‰ÈÎηÙÈÎ‹ È· ÙÔν ÊfiνÔ Âνfi˜ Œλλην·, ÔνfiÌ·ÙÈ ∏λ›·, ·πfi ÙÔυ˜ µÔ‡λ-·ÚÔυ˜.

√ µλ¿¯ÌπÂη˜ ·ν€λ·‚Â Î·È ¿λλÂ˜ π·ÚfiÌÔÈÂ˜ ·πÔÛÙÔλ€˜, fiπω˜ Ùην Â¡fiν-ÙωÛη Î¿πÔÈÔυ ¢›Î·, Î·Ù·‰fiÙη Ùων ∆Ô‡ÚÎων ÛÙην υπfiıÂÛη ÙÔυ Î·πÂÙ¿νªηÙÚÔ‡Ûη. √ ÊfiνÔ˜ ÙÔυ ∆¿ÛÎ· ¡Ô‡Ûη, ·‰ÂλÊÔ‡ ÙÔυ ƒώÙÛÎ·, ‚Ú‹ÎÂ ÙÔνÂÎ‰ÈÎηÙ‹ ÙÔυ ÛÙÔ πÚfiÛωπÔ ÙÔυ Î·πÂÙ¿ν ™Ù€ÚÈÔυ Î·È ÙÔυ £. ∆ζÈνÙζ‹, πÔυ


82

ÂÎÙ€λÂÛ·ν ÙÔν ‚Ô‡λ·ÚÔ π·π¿ Ùη˜ ∆ζÔυÌ·È¿˜ ¶·π·‰ηÌ‹ÙÚη ("·ÚνηÛ›-ıÚηÛÎÔν Î·È ·ÚνηÛ›π·ÙÚÈν" Î·Ù¿ ÙÔ ÂλληνÈÎfi ¶ÚÔ¡ÂνÂ›Ô), ÌÈ· Î·È Ô Âνλfiω π·π¿˜ ‹Ù·ν ‚λ¿¯Ô˜ πÔυ ÂνÙ¿¯ıηÎÂ ÛÙÔν ‚Ôυλ·ÚÈÛÌfi.

44.. ¶¶··ππ¿¿ -- ∆∆ÛÛ··˝ÚÚ∆Ô ¶·π¿ - ∆Û·˝Ú Â›ν·È ÙÔπÔıÂÛ›· Ì€Û· ÛÂ ‚Ôυλ·ÚÈÎfi €‰·ÊÔ˜ Î·È ÛÙÈ˜

π·ÚυÊ€˜ Ùων ÛυνfiÚων ÙÔυ νÔÌÔ‡ ™ÂÚÚών. ∞π€¯ÂÈ Ù€ÛÛÂÚÈ˜ ώÚÂ˜ πÚÔ˜ Ù·‚fiÚÂÈ· ·πfi ÙÔ ¡ÂυÚÔÎfiπÈ. ∞πÔÙÂλÔ‡ÛÂ ıÂÚÈνfi ÔÈÎÈÛÌfi µλ¿¯ων ±Ú·ÌÌÔυ-ÛÙÈ¿νων Î·È ∞ÛπÚÔπÔÙ·ÌÈÙών (ªfiÙÛÈ·νων) ·πfi ÙÔ ωÚÈfi ªÔυÙζÈ¿Ú·, πÔυÂ›¯·ν Ùην €‰Ú· ÙÔυ˜ ÛÙην πÂÚÈÔ¯‹ ÙÔυ Õνω ¡ÂυÚÔÎÔπ›Ôυ. ™‡ÌÊων· ÌÂ ‰È¿-ÊÔÚÂ˜ ÛÙ·ÙÈÛÙÈÎ€˜ ·ν·Ê€ÚÂÙ·È fiÙÈ 120-160 ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ µλ¿¯ων (ÙÔ 1905120) ‰È€ÌÂν·ν ÂÎÂ› Î·Ù¿ ÙÔυ˜ ıÂÚÈνÔ‡˜ Ì‹νÂ˜ Î·È ‰È€ıÂÙ·ν πÂÚ›πÔυ 6.000È‰ÔπÚfi‚·Ù· Î·È 1.000 ÊÔÚÙη¿ ζώ·, ¿λÔ· Î·È ÌÔυλ¿ÚÈ·. ŒÌÂν·ν ÂÎÂ›ÙÔυ˜ €¡È ıÂÚÈνÔ‡˜ Ì‹νÂ˜ Î·È ¡Â¯Â›Ì·ζ·ν ÙÔυ˜ ¿λλÔυ˜ €¡È ÛÙ· νfiÙÈ· ÙÌ‹-Ì·Ù· Ùη˜ ª·ÎÂ‰Ôν›·˜ Î·È Ùη˜ £Ú¿Îη˜, fiπω˜ ÛÙ· µÚ·Ûν¿ Î·È ÙÔ ƒÔ‰Ôλ›-‚Ô˜.

√È Û¯€ÛÂÈ˜ ÙÔυ˜ ÌÂ ÙÔυ˜ µÔ‡λ·ÚÔυ˜, πÔυ ‹Ù·ν ∂¡·Ú¯ÈÎÔ›, ‹Ù·ν Î·Î€˜Î·È ÙÔυ˜ ·νÙÈπ·ıÔ‡Û·ν È· ÙÔυ˜ ÂÎ‚È·ÛÌÔ‡˜ Î·È ÙÈ˜ ·πÂÈλ€˜ πÔυ ¯ÚηÛÈ-ÌÔπÔÈÔ‡Û·ν Âν·νÙ›Ôν ÙÔυ˜.

∆Ôν ∞πÚ›λÈÔ ÙÔυ 1904 €¯ÔυÌÂ ·ν·ÊÔÚ¿ πÚÔ˜ ÙÔν ÛÔυλÙ¿νÔ ∞‚‰Ô‡λÃ·Ì›Ù Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ Ùην ƒÔυÌ·νÈÎ‹ πÚÔπ·¿ν‰· Ùων µλ¿¯ÈÎων ÎÔÈνÔÙ‹Ùων¶·π¿ ∆Û·˝Ú Î·È ™π¿ÚÙÛÈÛÙ·˜. ±νωÚ›ζÔυÌÂ fiÙÈ ÙÔ 1903 €Ú¯ÔνÙ·È ·πfi Ùηµ€ÚÔÈ· 10 ƒÔυÌ·ν›ζÔνÙÂ˜ µλ¿¯ÔÈ Ì·ζ› ÌÂ ÙÔν Î·ı·ÈÚÂı€νÙ· ·πfi ÙÔν ªη-ÙÚÔπÔλ›Ùη ±ÚÂ‚Âνών ÈÂÚ€· vω¿ννη ·πfi Ùη ™·Ì·Ú›ν· È· ν· υπÔÛÙηÚ›¡ÔυνÙη ƒÔυÌ·νÈÎ‹ πÚÔπ·¿ν‰·. Œ¯ÔυÌÂ Ú·πÙ€˜ Ì·ÚÙυÚ›Â˜ ÙÔυ ·Ú¯È‰È·ÎfiνÔυ£ÂÌÈÛÙÔÎλ‹ πÚÔ˜ ÙÔ ∂λληνÈÎfi ¶ÚÔ¡ÂνÂ›Ô ™ÂÚÚών ÛÙÈ˜ 16-1-1904. ∂π›Ûη˜ÙÔ 1904 €¯ÔυÌÂ ·ν·ÊÔÚ¿ ÙÔυ ªηÙÚÔπÔλ›Ùη £ÂÔ‰ώÚηÙÔυ È· ÙÔ ¶·π¿∆Û·˝Ú πÚÔ˜ Ùην vÂÚ¿ ™‡νÔ‰Ô È· Ùην ÂÎÎληÛÈ·ÛÙÈÎ‹ Î·Ù¿ÛÙ·Ûη Ùη˜ Âπ·Ú-¯›·˜ ¡ÂυÚÔÎÔπ›Ôυ. §€ÂÈ ¯·Ú·ÎÙηÚÈÛÙÈÎ¿: "¶·π¿ ∆Û·˝Ú, ‚fiÚÂÈ· ÙÔυ ¡Âυ-ÚÔÎÔπ›Ôυ ÛÂ ‚Ôυλ·ÚÈÎfi €‰·ÊÔ˜. ∆Ô ¯ÂÈÌών· ÔÈ µλ¿¯ÔÈ Î·ÙÂ‚·›νÔυν ·πfiÙÔ ¶·π¿ ∆Û·˝Ú Î·È ¡Â¯ÂÈÌ¿ζÔυν ÛÙ· ¯ωÚÈ¿ ƒÔ‰Ôλ›‚Ô˜ Î·È µÚ·Ûν¿. ∆Ô¯ωÚÈfi €¯ÂÈ 100-120 Ûπ›ÙÈ· Î·È ÂÎÎληÛ›· Ùων ∞›ων ∞πÔÛÙfiλων. ΌÙ·ν ÙÔ¶·π¿ ∆Û·˝Ú ‰›νÂÙ·È ÛÙÔυ˜ µÔ‡λ·ÚÔυ˜, ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ ÙÔυ ÔÈÎÈÛÌÔ‡ πÂÚÈ€Ú-¯ÔνÙ·È ÛÂ ·πÂλπÈÛÙÈÎ‹ ı€Ûη È·Ù› ÔÈ µÔ‡λ·ÚÔÈ ÌÂ Î¿ıÂ ÙÚfiπÔ πÚÔÛπ·-ıÔ‡ν ν· Â¡ÔνÙώÛÔυν ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ Î·ÙÔ›ÎÔυ˜ ÂπÂÈ‰‹ Â›ν·È ŒλληνÂ˜ ÛÙÔÊÚfiνηÌ· Î·È ·πÔÙÂλÔ‡ν ÂÌπfi‰ÈÔ ÛÙ· Û¯€‰È¿ Ùων".

∆Ô 1913, ÛÙÈ˜ 14 ™ÂπÙÂÌ‚Ú›Ôυ, ›νÂÙ·È η ÛÊ·‹ ÙÔυ µ·Û›λη, ÌÂλλÔνÙÈ-ÎÔ‡ ·ÌπÚÔ‡ ÙÔυ ÙÛ€λνÈÎ· ∫·Ú·ı·ν¿Ûη ∆€· Î·È ÙÔ ¶·π¿-∆Û·˝Ú λÂηλ·-ÙÂ›Ù·È Î·È Î·›ÂÙ·È. ∞ÊÔÚÌ‹ È· Ùην Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ÙÔυ ·πfi ÙÔυ˜µÔ‡λ·ÚÔυ˜ Ô ‰‹ıÂν ÊfiνÔ˜ ‚Ô‡λ·ÚÔυ ·¡ÈωÌ·ÙÈÎÔ‡ ·πfi ÙÔν µλ¿¯Ô ¢‹ÌÔ


83

∫·Ú·ÎÈfiζη, Âνώ η ·ÈÙ›· ‹Ù·ν ÙÔ Ì›ÛÔ˜ ÙÔυ˜ Âν·νÙ›Ôν Ùων µλ¿¯ων. ÀπÔ-λÔ›ζÂÙ·È fiÙÈ 45 πÂÚ›πÔυ µλ¿¯ÔÈ ÙÔυ ÔÈÎÈÛÌÔ‡ €¯·Û·ν Ùη ζω‹ ÙÔυ˜ ·πfi ÙÈ˜ıηÚÈω‰›Â˜ Ùων µÔυλ¿Úων. ΌÙ·ν ·ν·Î·Ù·λ·Ì‚¿νÂÙ·È ÙÔ ›‰ÈÔ €ÙÔ˜ Ô ÔÈÎÈ-ÛÌfi˜ ·πfi ÙÔν ÂλληνÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi, ‰›νÔνÙ·È ÛÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ Î¿ÙÔÈÎÔυ˜ 100ÌÔυλ¿ÚÈ· ÙÔυ ÛÙÚ·ÙÔ‡ È· Ùην ÌÂÙ·Î›νηÛ‹ ÙÔυ˜ πÚÔ˜ ÙÔ ¡ÂυÚÔÎfiπÈ, √¯υÚfi¢Ú¿Ì·˜, Î·È Âν ÛυνÂ¯Â›· €¯ÔυÌÂ Ùην ‰È·ÛπÔÚ¿ Ùων ¶·π·ÙÛ·˚ÚÈνών Û’ fiλÔÙÔ νÔÌfi ™ÂÚÚών Î·È ÙÔ νÔÌfi ¢Ú¿Ì·˜ Î·È È‰›ω˜ ÛÙ· ¯ωÚÈ¿ ¶ÚÔÛÔÙÛ¿νη,ªÈÎÚfiπÔλη, ƒÔ‰Ôλ›‚Ô˜, ¶ÚώÙη Î.·. ±νωÛÙfi˜ ÙÛ€λÈÎ·˜ πÔυ ¶·π¿ ∆Û·˝Ú‹Ù·ν Ô ∆ζ‹ÌÔ˜.

55.. ƒƒ¿¿ÌÌνν··™‹ÌÂÚ· ·Î·ÙÔ›ÎηÙÔ˜ ÔÈÎÈÛÌfi˜ ÌÂ ÙÔ fiνÔÌ· Õνω √Ì·λfi. µÚ›ÛÎÂÙ·È ÛÙÈ˜

νfiÙÈÂ˜ πλ·È€˜ ÙÔυ fiÚÔυ˜ ∫ÂÚÎ›νη (ªπ€λÂ˜) Î·È 7 ¯λÌ. µ¢ ·πfi ÙÔ ¶ÂÙÚ›-ÙÛÈ Î·È ÛÂ υ„fiÌÂÙÚÔ 800 Ì. ∏ ı€Ûη ÙÔυ Â›ν·È ÛÂ ÌÈ· ÌÈÎÚ‹ πÚÔÂ¡€¯ÔυÛ· πÂ-‰È¿‰· ÌÂ ·πÂÚÈfiÚÈÛÙη ı€· πÚÔ˜ ÙÔν Î¿ÌπÔ Ùων ™ÂÚÚών Î·È Ùην ‰È·‰ÚÔÌ‹ÙÔυ ™ÙÚυÌfiν· πÔÙ·ÌÔ‡. ™ÙÔ Ù€λÔ˜ ÙÔυ 19Ôυ ·Èών·, πÔυ Ùην ÂπÈÛÎ€πÙÂÙ·È Ôµ¿ÈÎ·νÙ, €¯ÂÈ 65 Ûπ›ÙÈ· Î·È Â›ν·È ·ÌÈ€˜ ‚λ·¯Ô¯ώÚÈ. ¶·λÈfiÙÂÚ· Â›¯Â 150-70 Ûπ›ÙÈ· ·λλ¿ νωÚ›˜ πÔλλÔ› Î¿ÙÔÈÎÔ› ÙÔυ ÌÂÙ·ÎÈν‹ıηÎ·ν πÚÔ˜ Ùην ∆ζÔυ-Ì·È¿, ÙÔ ™È‰ηÚfiÎ·ÛÙÚÔ, ÙÔ ¡. ¶ÂÙÚ›ÙÛÈ Î·È ÛÂ ¿λλ· ¯ωÚÈ¿ ÙÔυ νÔÌÔ‡™ÂÚÚών. ∏ πÚÔ€λÂυÛη Ùων Î·ÙÔ›Îων Ùη˜ Â›ν·È ·πfi ÙÔ ∑·fiÚÈ, Ùην ™·Ì·-Ú›ν·, ÙÔ ¡υÌÊ·›Ô (¡€‚ÂÛÎ·), Ùην ∞‚‰€λλ·, Ùην ªπ·˚¿Û·, ±Ú¿ÌÌÔυÛÙ·Î.·. √È ªπ·˚·ÛÈώÙÂ˜ ÊÙ¿νÔυν ÛÙ· 1830 ÎυÚ›ω˜ ÛÙη ƒ¿Ìν· ·λλ¿ Î·È ÛÂ¿λλ· ¯ωÚÈ¿, fiπω˜ ÙÔ ∞¯λ·‰Ô¯ώÚÈ, ÙÔ ÕÈÛÙÚÔ Î.λπ., Âνώ ÛÙην πλÂÈÔνfi-ÙηÙ¿ ÙÔυ˜ ‹Ù·ν ÎÈÚ·Ùζ‹‰Â˜. √È Î¿ÙÔÈÎÔÈ Ùη˜ ƒ¿Ìν·˜ Î·Ù¿ ÙÔν ª·ÎÂ‰ÔνÈÎfi∞ών· ·νÙÈÛÙ¿ıηÎ·ν ÙfiÛÔ Âν¿νÙÈ· ÛÙη µÔυλ·ÚÈÎ‹ π›ÂÛη Î·È πÚÔπ·¿ν‰·fiÛÔ Î·È ÛÙην π›ÂÛη Ùων ƒÔυÌ·νÈζfiνÙων, ÌÂ ·πÔÙ€λÂÛÌ· ÛÙÈ˜ ν· ·π·¯ıÔ‡ν·πfi Ùη ƒ¿Ìν· 5 µλ¿¯ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔ› Ùη˜ ÛÂ ÂÎ‰›ÎηÛη Ùη˜ ·πfiÊ·Ûη˜ Ùων µλ¿-¯ων ν· Ìην υπÔÎ‡„Ôυν ÛÙÔυ˜ ∂¡·Ú¯ÈÎÔ‡˜. ¶·Ú¿λληλ· νωÚ›ζÔυÌÂ fiÙÈ ÔÎÔÌÈÙ·Ùζ‹˜ ¶·‡λÔ˜ Ù·ÌπÔυÚώνÂÙ·È ÛÂ Ûπ›ÙÈ Ùη˜ ƒ¿Ìν·˜ Î·È ÔÈ µλ¿¯ÔÈÎ·›νÂ ÙÔ Ûπ›ÙÈ ÌÂ ÙÔν ÎÔÌÈÙ·Ùζ‹ Ì€Û·.

™ÙÈ˜ 13/26 ª·˝Ôυ 1916 Î·Ù·λ·Ì‚¿νÔυν Ùην ƒ¿Ìν· ‚Ôυλ·ÚÔÂÚÌ·νÈÎ¿ÛÙÚ·ÙÂ‡Ì·Ù·. ¶ÔλλÔ› Î¿ÙÔÈÎÔ› Ùη˜ ÌÂÙ·ÎÈνÔ‡νÙ·È πÚÔ˜ ÙÔ ¡. ¶ÂÙÚ›ÙÛÈ Î·È·λλÔ‡, Âνώ ÙÔ 1940 Î·ÙÂ‚·›νÔυν Î·È ÔÈ υπfiλÔÈπÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ Ùη˜ ƒ¿Ìν·˜ÛÙÔ ¡. ¶ÂÙÚ›ÙÛÈ Î·È ÛÂ ¿λλ· ¯ωÚÈ¿.

∆ÚÂÈ˜ Î¿ÙÔÈÎÔÈ Ùη˜ ƒ¿ÌνÔ˜, νωÛÙÔ› ÌfiνÔ ÌÂ Ù· ÌÈÎÚ¿ ÙÔυ˜ ÔνfiÌ·Ù·,ÕÂλÔ˜, vω¿ννη˜, ¶€ÙÚÔ˜, ÂνÙ¿ÛÛÔνÙ·È ÛÙÔ πÚώÙÔ ·νÙ·ÚÙÈÎfi ÛώÌ· ÙÔυ¶€ÈÔυ Ùην πÂÚ›Ô‰Ô ÙÔυ ª·ÎÂ‰ÔνÈÎÔ‡ ∞ών·.

∫¿ÙÔÈÎÔÈ Ùη˜ ƒ¿Ìν·˜ ıÂωÚÔ‡νÙ·È ·πfi ÙÔυ˜ πÚώÙÔυ˜ Î¿ÙÔÈÎÔυ˜ Î·ÈÈ‰ÚυÙ€˜ Ùη˜ ∆ζÔυÌ·È¿˜, fiÙ·ν ζηÙÔ‡ν Ùην ¿‰ÂÈ· ·πfi ÙÔυ˜ ∆Ô‡ÚÎÔυ˜ ν· Â-Î·Ù·ÛÙ·ıÔ‡ν ÛÙÔ ¯ώÚÔ ·υÙfi. ∆ην ÂπÔ¯‹ πÔυ Ô µ¿ÈÎ·νÙ ÂπÈÎ€ÊÙÂÙ·È Ùη


84

ƒ¿Ìν·, ÛÙÔ Ù€λÔ˜ 19Ôυ ·È., ÙÔν πληÚÔÊÔÚÔ‡ν fiÙÈ ÙÔ ¯ωÚÈfi ÙÔυ˜ Â›ν·È 100ÂÙών.

66.. ÃÃÈÈÔÔννÔÔ¯ώώÚÚÈÈ ((∫∫··ÚÚλλ››ÎÎÈÈÔÔ˚))∆Ô ÃÈÔνÔ¯ώÚÈ (π·λÈfiÙÂÚ· ∫·Úλ›ÎÈÔ˚) ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÂ υ„fiÌÂÙÚÔ 750-800

Ì. ÛÙÔ ªÂνÔ›ÎÈÔ fiÚÔ˜ Î·È ÌÂ ı€· ÙÔν Î¿ÌπÔ Ùων ™ÂÚÚών. ∞π€¯ÂÈ 15 ¯λÌ.πÂÚ›πÔυ ·πfi Ùην πfiλη Ùων ™ÂÚÚών. √È ·Ú¯ÈÎÔ› ÙÔυ Î¿ÙÔÈÎÔÈ ‹Ù·ν 70 πÂ-Ú›πÔυ ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ ÌÂ 240 ¿ÙÔÌ· Î·Ù¿ ÌÈ· ÛÙ·ÙÈÛÙÈÎ‹ ¯ωÚ›˜ ν· ·νÙÈπÚÔ-ÛωπÂ‡ÂÈ ‰È·¯ÚÔνÈÎ¿ ÙÔν ·ÚÈıÌfi Ùων Î·ÙÔ›Îων. ∏ πλÂÈÔ„ηÊ›· ÙωνÎ·ÙÔ›Îων ‹Ù·ν ·πfi Ùην ∞‚‰€λλ· Î·È ‹Úı·ν €¯ÔνÙ·˜ πληÚÔÊÔÚ›Â˜ È· ÙÈ˜‚ÔÛÎ€˜ Ùη˜ πÂÚÈÔ¯‹˜. ΌÙ·ν €Ú¯ÔνÙ·È ÛÙÔ ¯ωÚÈfi, ‚Ú›ÛÎÔυν ‹‰η ÂÎ·Ù·-ÛÙηÌ€νÂ˜ ÌÂÚÈÎ€˜ ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ µλ¿¯ων πÔυ πÚÔ€Ú¯ÔνÙ·ν ·πfi ‰È¿ÊÔÚ· Ì€Úη.∞ν¿ÌÂÛ· Û' ·υÙ€˜ ÔÈ πÈÔ νωÛÙ€˜ Â›ν·È ·υÙ€˜ Ùων ∫·ÚÙ¿λη (∑‹Ûη) Î·È ∆ÛÈ-Ù¿Î·, Î·È Ùων λ›ων ™λ·‚fiÊωνων ·πfi Ùην ∫ÂÚ¿νÙÛ· (∫ÂÚ·ν›ÙÛ·), ÔÈÔπÔ›ÔÈ ÂÎ·ı›ÛÙ·νÙ·È ÛÙÔ ∫·Úλ›ÎÈÔ˚ πÈı·νfiν Î·È Â¡·ÈÙ›·˜ λÔÈÌώ‰Ôυ˜·Ûı€νÂÈ·˜. ªÂÙ¿ ÙÔ 1926 ÙÔ ¯ωÚÈfi Î·ÙÔÈÎÂ›Ù·È ·πÔÎλÂÈÛÙÈÎ¿ ·πfi µλ¿-¯Ôυ˜.

¶Èı·νfiν, ·Ú¯ÈÎ¿, Î·Ù¿ Ùην µυζ·νÙÈν‹ ÂπÔ¯‹, ν· ‹Ù·ν ·ÛÎηÙ·ÚÈfi, fiπÔυÙÔ 1260, fiπω˜ ·ν·Ê€ÚÔυν ÔÈ πη€˜, Ô vω·νν›ÎÈÔ˜, Ô ÌÂÙ€πÂÈÙ· ÎÙ›ÙωÚ Ùη˜v. ªÔν‹˜ ÙÔυ ∆ÈÌ›Ôυ ¶ÚÔ‰ÚfiÌÔυ ™ÂÚÚών "‹λıÂν ÙÔ πÚώÙÔν ÂÈ˜ ÙÔ Ì€ÚÔ˜fiπÔυ Û‹ÌÂÚÔν ÙÔ ¯ωÚ›Ôν ÃÈÔνÔ¯ώÚÈ. ∂ÎÂ› Â‡ÚÂν Âν ÌÈÎÚfiν ÎÂλλ›Ôν ÌÂ ÂÎ-ÎληÛ›·ν Ùων ∞›ων ∞ν·Ú‡Úων Î·È Î·ÙώÎηÛÂν ÂÈ˜ ·υÙfi".

™Â ÊÔÚÔλÔÈÎfi ÙÔυÚÎÈÎfi Îώ‰ÈÎ· ÙÔυ 1465 ·ν·Ê€ÚÂÙ·È ω˜ ∞È¿ ¡¿Ú-υÚ Î·È ·πfi ÙÔ 1568 ω˜ ∫·Úλ›ÎÈÔ˚. ∂πÈÚ·Ê‹ ÙÔυ 1865 ·ν·Ê€ÚÂÙ·È ÛÂ·ν·Î·Ù·ÛÎÂυ‹ ÙÔυ ν·Ô‡ Ùων ∞›ων ∞ν·Ú‡Úων. ∆Ô 1870 ¯Ù›ζÂÙ·È ÎÔνÙ¿ÛÙÔ ÎÂλλ› ÙÔυ vω·ννÈÎ›Ôυ, ÙÔ ÔπÔ›Ô ·ν·Î·λ‡πÙÂÙ·È ÛυÌπÙωÌ·ÙÈÎ¿ ·πfi È-‰Ô‚ÔÛÎfi Ì€Û· ÛÂ πυÎνfi ‰¿ÛÔ˜ ·πfi ‚Âλ·νÈ‰È€˜, η ÂÎÎληÛ›· Ùη˜ ∞›·˜ ¶·-Ú·ÛÎÂυ‹˜. ™ώζÂÙ·È ÊÔÚηÙ‹ ÂÈÎfiν· ÙÔυ ∞›Ôυ ªÔ‰€ÛÙÔυ, πÚÔÛÙ¿Ùη Ùωνζώων, ÌÂ ¯ÚÔνÔλÔ›· 1868, ·ÊÈ€ÚωÌ· Ùη˜ ÔÈÎÔ€νÂÈ·˜ ∫·ÚÙ¿λη, fiπÔυ·πÂÈÎÔν›ζÂÙ·È Ô ·ÊÈÂÚωÙ‹˜ ν· ‚fiÛÎÂÈ πÚfi‚·Ù·, ›‰È· Î·È ‚fi‰È· ÊÔÚώνÙ·˜ÙÛÈπÔ‡νÂ ‚›νÈÙ!.

∞ν¿ÌÂÛ· ÛÙÔυ˜ πÚώÙÔυ˜ ÔÈÎÈÛÙ€˜ λÔ›ζÔνÙ·È Âπ›Ûη˜ ÔÈ ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜¢Ô‡Ú·, ªπ€λλ·, Ã·λ›λη, ∆·˝Úη Î.λπ. ±‡Úω ÛÙ· 1870 €Ú¯ÂÙ·È ÛÙÔ ÃÈÔνÔ-¯ώÚÈ η ÌÂ¿λη Ê¿Ú· ÙÔυ µ·ÚÛ¿Ìη ·πfi Ùην ∞‚‰€λλ· (ÔÈÎ. ∆Ú·Ô‡‰·, ∆·-Ú¿Ûη, ¶·π¿ν·). ∞ÚfiÙÂÚ· €Ú¯ÔνÙ·È ÔÈ ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ ™π·Û€Ôυ ·πfi ÕÈÔ¶νÂ‡Ì· (µÈζν›ÎÈÔ˚), ™ÂÚ€Ùη ·πfi ÙÔ ¡€Ô ™Ô‡λÈ (™ÔυÌπ¿ÛÎÈÔ˚) Î·ıώ˜ Î·È ÔÈÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ ∫ÔÎÎώνη (∆ζ›Î·) Î·È §ÂπÂνÈώÙη ·πfi Ù· ∫·λ‡‚È· §·˚λÈ¿.ªÂÙ¿ ÙÔ Î¿„ÈÌÔ Ùη˜ ƒ·¯Ô‚›ÙÛ·˜ €Ú¯ÔνÙ·È Î·È ÔÈ ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ µ€ÚÚÔυ ·πfiÙη ƒ·¯Ô‚›ÙÛ· Î·È ±·λ¿νη ·πfi ¡ÙÔυÎλ› (∂λ·Èών·˜).

∫·Ù¿ ÙÔν ª·ÎÂ‰ÔνÈÎfi ∞ών· ÙÔ ÃÈÔνÔ¯ώÚÈ υπfiÊÂÚÂ πÔλλ¿ ·πfi ÙÔυ˜


85

Â¡·Ú¯ÈÎÔ‡˜ µÔυλ·ÚfiÊÚÔνÂ˜ Ùων ÂÈÙÔνÈÎών ¯ωÚÈών ¡ÙÚ¿νÔ‚· Î·È ªÔ‡-ÎλÈ·νη πÔυ υπÔÛÙ‹ÚÈζ·ν ÙÔυ˜ ÎÔÌÈÙ·Ùζ‹‰Â˜. £‡Ì· Ùων µÔ‡λ·Úων ÎÔÌÈ-Ù·Ùζ‹‰ων υπ‹Ú¡Â Î·È Ô ‰ÔλÔÊÔνηıÂ›˜ ±ÂώÚÈÔ˜ ∆Ô‡ÛÎ·˜ (¶€νν·˜, ∆· Õνω¶ÔÚfiÈ·, ∞ı‹ν·, 1989, ÛÂλ. 278), Î·ıώ˜ Î·È η ·π·ω‹ 5 ƒ·ÌνÈωÙών ÌÂ Ùη‚Ô‹ıÂÈ· Ùων ƒÔυÌ·νÈζfiνÙων. ∆· πÚώÙ· ı‡Ì·Ù· Ùη˜ ‚Ôυλ·ÚÈÎ‹˜ ‰Ú¿Ûη˜,ÙÔ 1903, υπ‹Ú¡·ν ÔÈ ±ÔυÔ‡ν·˜, ÛÙÔ ªπÂλ ∆Ú·π, Î·È Ô ·ÚÔÊ‡λ·Î·˜ ±È·ν-νÔ‡λη˜ (π‚. Î·È ÙÔ ÙÔπων‡ÌÈÔ ±ÎÔ‡‚· ·λ ±È·ννÔ‡λn). ∫·ÙÔπÈν¿ ı‡Ì·Ù·υπ‹Ú¡·ν ÔÈ π·Ú·Î¿Ùω ÃÈÔνÔ¯ωÚ›ÙÂ˜, fiÙ·ν Ùην 21η ª·˝Ôυ ÙÔυ 1908 µÔ‡λ-·ÚÔÈ, νÙυÌ€νÔÈ Û·ν ∆Ô‡ÚÎÔÈ ¯ωÚÔÊ‡λ·ÎÂ˜, ÛÙη ı€Ûη ∫¿Úπ· ÙÔυ˜ Î·Ù·-ÛÊ¿ζÔυν: ¢Ú·Ô‡Ìη˜, ∫., ∫ÔÎÎώνη˜, ∞., ªηÙÚÔ‡λÈ·˜ ¡·Ô‡Ì, ∆ÛÈÙ¿Î·˜,™., Ã·¯¿Ìη˜ ∞ı·ν. Î·È ¢ηÌ‹ÙÚÈÔ˜. ™Ùην ÙÔπÔıÂÛ›· ™π·ν·Îλ›Î ¯¿νÔυν Ùηζω‹ ÙÔυ˜ ÔÈ ªπÔυÛν¿Îη˜ ªπÔ‡ÛÈÔ˜, ªπ·ÙÔÈ¿ννη˜, v. ∆·Ú¿Ûη˜, ¢., ∆Ú·-Ô‡‰·˜, ¡. (ª·ÚÙυÚ›Â˜ ÙÔυ ¢ηÌηÙÚ›Ôυ ±. ∆·Ú¿Ûη Î·È πληÚÔÊÔÚ›Â˜ ÙÔυ ±Â-ωÚ›Ôυ ¢. ∆·Ú¿Ûη).

™Ù· Ù€λη Ùη˜ ‰ÂÎ·ÂÙ›·˜ ÙÔυ ’60 ÙÔ ÃÈÔνÔ¯ώÚÈ ÂÎ·Ù·λÂ›πÂÙ·È ·πfi ÙÔυ˜Î·ÙÔ›ÎÔυ˜ ÙÔυ, ÔÈ ÔπÔ›ÔÈ ÌÂÙ·ÎÈνÔ‡νÙ·È πÚÔ˜ Ùην √ÈνÔ‡Û·, ÛÙην πfiλη Ùων™ÂÚÚών Î·È ÛÂ ¿λλ· ¯ωÚÈ¿ ÙÔυ νÔÌÔ‡, Âνώ η Êυ‹ Â›¯Â ·Ú¯›ÛÂÈ ·πfi Ùη ‰Â-Î·ÂÙ›· ÙÔυ ’50. ∏ Î‡ÚÈ· ·π·Û¯fiληÛη Ùων ÃÈÔνÔ¯ωÚÈÙών ‹Ù·ν η ·ÈÔπÚÔ-‚·ÙÔÙÚÔÊ›· (ÌÂ ·ÎÌ‹ Ùη ‰ÂÎ·ÂÙ›· ÙÔυ ’50, 40.000 Ô‰ÔπÚfi‚·Ù·) Î·È Ù·Î·λÔÎ·›ÚÈ· €‚ÔÛÎ·ν Ù· ÎÔπ¿‰È· ÙÔυ˜ ÛÙÈ˜ πÂÚÈÔ¯€˜ ÙÔυ ªÂνÔ›ÎÈÔυ fiÚÔυ˜(ªπÔζ-νÙ·) Î·È ÂÈ‰ÈÎ¿ ÛÙην ∆Û€ÎÔυ‚·, ™Ôυπ¿ÎÈ, ∫·λÔπfiÙÈ, √υζÔυνÙζÈ¿Î.·.

™‹ÌÂÚ· ÙÔ ÃÈÔνÔ¯ώÚÈ ¡·ν·¯Ù›ζÂÙ·È ·πfi ÙÔυ˜ π·λÈÔ‡˜ ÙÔυ Î·ÙÔ›ÎÔυ˜ω˜ ıÂÚÈνfi ı€ÚÂÙÚÔ.

77.. ∫∫··ÚÚ··ÌÌ¿¿ννÙÙÚÚ··-- ƒƒÔÔυυÛÛÙÙÔÔυυ¿¿ÎÎ··¢‡Ô ÂÈÙÔνÈÎ€˜ Â¡·ÈÚÂÙÈÎ€˜ ÙÔπÔıÂÛ›Â˜ ÛÙÔ ªÂνÔ›ÎÈÔ fiÚÔ˜ (ªπÔζ-νÙ·),

πÔυ ÊÈλÔ¡€νηÛ·ν ÛÙÈ˜ ‚ÔÛÎ€˜ ÙÔυ˜ ÙÔυ˜ πÚώÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ πÔυ ÂÎ·Ù·-ÛÙ¿ıηÎ·ν Û’ ·υÙfi. ™Ùη ı€Ûη ∫·Ú·Ì¿νÙÚ· Î·È ÛÂ υ„fiÌÂÙÚÔ 1600 Ì. υπ¿Ú-¯ÂÈ Ì¿νÙÚ·, η ÔπÔ›· Î·Ù·ÛÎÂυ¿ÛÙηÎÂ πÈı·νfiν ·πfi ∞Ú‚·ν›ÙÂ˜ Î·È Û‹ÌÂÚ··νÙÈπÚÔÛωπÂ‡ÂÙ·È ·πfi €ν· Ô›ÎηÌ· ¯ÙÈÛÌ€νÔ ÌÂ ¡ÂÚÔλÈıÈ¿ Î·È η ÛÙ€η ÙÔυ·πÔÙÂλÂ› Ûυν€¯ÂÈ· Ùη˜ ÙÔÈ¯ÔπÔÈ›·˜, π·ÚfiÌÔÈÔ ÌÂ Ù· πÔÈÌÂνÈÎ¿ ÔÈÎ‹Ì·Ù·Ùη˜ ™·Ú‰ην›·˜. ∞πfi πÚÔÊÔÚÈÎ€˜ Ì·ÚÙυÚ›Â˜ (±ÂώÚÈÔ˜ ¢. ∆·Ú¿Ûη˜) νω-Ú›ζÔυÌÂ fiÙÈ ·πfi ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÌÈÛfi ÙÔυ 19Ôυ ·Èών· ¯ÚηÛÈÌÔπÔÈÂ›Ù·È ·πfi ÙηνÔÈÎÔ€νÂÈ· ™ÂÚ€Ùη (™πÚ¿Î·ÙÔυ), η ÔπÔ›· ¡Â¯Â›Ì·ζÂ ÛÙÔ ¡€Ô ™Ô‡λÈ. ∞ÎÔ-λÔυıÔ‡ν ÔÈ ±Ú·ÌÌÔυÛÙÈ¿νÈÎÂ˜ ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ ∫ωÙÈÎώÛÙ· Î·È ±È·ννÔ‡Ûη ·πfiπÂÚÈÔ¯‹ ™È‰ηÚÔÎ¿ÛÙÚÔυ. ŒπÂÙ·È η ÔÈÎÔ€νÂÈ· ™Ù€ÚÈÔυ ∆ÛÂÚÌÂνÙζ€λη (∫ÈÚ-ÎÈν€ζÔυ) ·πfi ÙÔ ωÚÈfi ÃÚÈÛÙfi˜ ·πfi Ù· Ù€λη ÙÔυ 19Ôυ ·Èών· ω˜ Ù· 1920 πÂ-Ú›πÔυ. ∆€λÔ˜, ÔÈ ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ ∫ÔÎÎώνη (∆ζ›Î·) Î·È ±·λ¿νη (∫·νÙÚ‹). ™Â


86

Î¿πÔÈ· ¯ÚÔνÈÎ‹ ÛÙÈÌ‹ ω˜ È‰ÈÔÎÙ‹Ùη˜ Ùη˜ ∫·Ú·Ì¿νÙÚ·˜ ·ν·Ê€ÚÂÙ·È Î·Èη ÔÈÎÔ€νÂÈ· µ€ÚÚÔυ (¡Ù·È¿νÙ·). ¶ÚÔÊ·νώ˜ η π€ÙÚÈνη Î·λ‡‚· ·πÔÙÂ-λÔ‡ÛÂ ÙυÚÔÎÔÌÂ›Ô ÌÂ¿λÔυ ÙÛ€λÈÎ· ‹ ‹Ù·ν ÛυνÂÙ·ÈÚÈÎfi ·πfi ÙÔ ÛÌ›¡ÈÌÔÙων ÎÔπ·‰Èών. Œν· πÔÛfi Î·ÛÂÚÈών π‹·ÈνÂ ÛÙην ·ÔÚ¿ Ùων ™ÂÚÚών.

ªÂ¿λη ‰È·Ì¿¯η ÌÂÙ·¡‡ Ùη˜ ÔÈÎÔ€νÂÈ·˜ ∆ÛÂÚÌÂνÙζ€λη Î·È ÃÈÔνÔ¯ω-ÚÈÙών, η ÔπÔ›· π‹ÚÂ Î·È €νÔπλη ÌÔÚÊ‹, Î·Ù€λη¡Â ÛÙη ‰ηÌÈÔυÚ›· fiÌÔÈÔυπÂÚ›πÔυ ÎÙ›ÛÌ·ÙÔ˜ ÛÙη ı€Ûη ƒÔυÛÙÔυ¿Î!, πÔυ Î·Ù¿ Ùην π·Ú¿‰ÔÛη Î·Ù·-ÛÎÂυ¿ÛÙηÎÂ ÙÔ 1914-15 ·πfi πÂÙÚ¿‰Â˜ Ùη˜ µÚÔνÙÔ‡˜ Î·Ù¿ π·Ú·Âλ›· ÙωνÃÈÔνÔ¯ωÚÈÙών.

√ ÙfiπÔ˜ ·υÙfi˜ ·ν€Î·ıÂν υπ‹Ú¡Â ÛηÌÂ›Ô ·νÙÈπ·Ú¿ıÂÛη˜ ÌÂ ÙÔυ˜ µÔυλ-¿ÚÔυ˜. ™ÙÈ˜ 21 ª·˝Ôυ ÙÔυ 1908, Î·Ù¿ ÙÔν ª·ÎÂ‰ÔνÈÎfi ∞ών·, ÔÌ¿‰·µÔυλ¿Úων ÎÔÌÈÙ·Ùζ‹‰ων ÌÂ ·Ú¯ηfi ÙÔν ‚ÔÂ‚fi‰· ¶·ν›ÙÛ·, ÌÂ €‰Ú· Î·ÈÔÚÌηÙ‹ÚÈÔ ÙÔ ∫·λ·πfi‰È ¢Ú¿Ì·˜, ÛυνÂ‰ÚÈ¿ζÔυν ÛÙÔ ¯ωÚÈfi ¡ÙÚ¿νÔ‚· È·Î·ÎÔυÚηÌ·ÙÈÎ‹ ‰Ú¿Ûη. ∏ ÛυÌÌÔÚ›·, ·ÊÔ‡ π‹ÚÂ ω˜ Ô‰ηfi ·πfi ÙÔ ¯ωÚÈfi∫·Úλ›ÎÔ‚· €ν· ‚λ¿¯Ô πÚÔ‰fiÙη, ·νÂ‚·›νÂÈ ÛÙη ı€Ûη ÃÔ‡νÈ·. ∂ÎÂ› ¯ωÚ›ζÂ-Ù·È ÛÂ ‰υÔ ÔÌ¿‰Â˜, η ÌÈ· πη·›νÂÈ πÚÔ˜ Ùην ı€Ûη ∫¿Úπ· (1500 Ì. υ„fiÌÂ-ÙÚÔ) Î·È η ¿λλη ÛÙη ı€Ûη ™π·ν·ÎλíÎÈ. ∏ πÚώÙη ÔÌ¿‰·, νÙυÌ€νÔÈ ÌÂ ÛÙÔλ€˜ÙÔ‡ÚÎων ¯ωÚÔÊυλ¿Îων, ÊÙ¿νÂÈ ÛÙ· ÎÔπ¿‰È· πÔυ Ê‡λ··ν λ›ÔÈ µλ¿¯ÔÈ,È·Ù› ÈfiÚÙ·ζ·ν ÛÙÔ ¯ωÚÈfi ÙÔν ÕÈÔ ∫ωνÛÙ·νÙ›νÔ, Î·È ÌÂ Ìπ·ÌπÂÛÈ¿ Ûυλ-λ·Ì‚¿νÔυν ÙÔυ˜ ∞. ∫ÔÎÎώνη, ·ÌπÚfi ÙÔυ ªπ·ÙÔÈ¿ννη, ÙÔν ∞ı·ν. Ã·-¯¿Ìη, Âπ›Ûη˜ ·ÌπÚfi ÙÔυ ªπ·ÙÔÈ¿ννη, Î·È ÙÔν ‰ÂÎ·ÂÙ‹ ÈÔ ÙÔυ ¢ηÌ‹ÙÚÈÔ,ÙÔν ¡·Ô‡Ì ªηÙÚÔ‡λÈ· Î·È ÙÔν ∫ων. ¢Ú·Ô‡Ìη, Î·È ÙÔυ˜ Î·Ù·ÎÚÂÔυÚÔ‡ν.∞ν¿ÌÂÛ· ÛÙÔυ˜ ÎÔÌÈÙ·Ùζ‹‰Â˜ Î·È €ν·˜ ‚λ¿¯Ô˜ ÃÈÔνÔ¯ωÚ›Ùη˜, §›πÛÈÔ˜¡Ù¿Î· ∆·¿Úη˜, Î·Ù' ¿λλÔυ˜ ∫·ÙÛÈÔ‡λη˜, µλ¿¯Ô˜ ·πfi Ùη ¡ÙÚÈ¿νÔ‚·. ∏¿λλη ÔÌ¿‰· ÊÙ¿νÂÈ ÛÙÔ ™π·ν·ÎλíÎÈ Î·È ÛÙη ı€Ûη §!πÔ‡®[ πÈ¿νÔυν Î·ÈÛÊ¿ζÔυν ÙÔν ªπ·ÙÔÈ¿ννη Î·È ÂÎÙÂλÔ‡ν ÙÔυ˜ ªπÔ‡ÛÈÔ ªπÔυÛν¿Îη, ¡ÈÎ.∆Ú·Ô‡‰· - ™Î·ÚÈώÙη, ¢ηÌ. ∆·Ú¿Ûη-∆Ú·Ô‡‰·. √ ±ÂωÚ. ∆Ú·Ô‡‰·˜, Ì·ζ›ÌÂ ÙÔν ÌÈÎÚfi ¡ÈÎ. ªπÔυÛν¿Îη, πÔυ €ÊÂÚνÂ νÂÚfi ·πfi Ùη ‚Ú‡Ûη, ÙÔυ˜ ·νÙÈ-λ·Ì‚¿νÂÙ·È Î·È ÂÈ‰ÔπÔÈÂ› ÙÔυ˜ ‡Úω µλ¿¯Ôυ˜. ∞ÎÔ‡ÂÈ Ô ∫ων. ∆Ú·Ô‡‰·˜,πÔυ ‹Ù·ν ÛÙη ‚Ú‡Ûη ÙÔυ ±ÎÚ€ÎÔυ, Êων¿ζÂÈ, ·ÎÔ‡νÂ ÔÈ ∑‹Ûη˜ Î·È vω·ν.¶·νÙ·ν€λ·˜ Î·È Ô ‰Â‡ÙÂÚÔ˜ Î·ÙÂ‚·›νÂÈ ÛÙη ı€Ûη ±Î!ÚνÙ¿Ù!, πυÚÔ‚ÔλÂ›Î·È ÂÈ‰ÔπÔÈÂ› È· ÙÔυ˜ ÎÔÌÈÙ·Ùζ‹‰Â˜. ∆Ô ¯ωÚÈfi ·ν·ÛÙ·ÙώνÂÙ·È, π·›ÚνÔυνÙ· fiπλ· ÔÈ ∆·Ú¿Ûη˜, ∫ων. ∆Ú·Ô‡‰·˜, ªπÔ‡ÛÈÔ˜, ∫ων. ¶·π¿ν·˜, vω¿ν-νη˜ £ÂÔ¯¿Úη˜ (∆ÛfiÙÛ·˜). ∫υνηÔ‡ν ÙÔυ˜ ÎÔÌÈÙ·Ùζ‹‰Â˜ πÔυ π¿νÂ πÚÔ˜ Ùηı€Ûη ∫Ô‡Ùλ·, È· ν· π¿νÂ ÛÙη µÔυλ·Ú›·. ∞λλ¿ ÛÙην ÙÔπÔıÂÛ›· √υÚÌ·ν-Ùζ›ÎÈ ÙÔυ˜ πÚÔÊÙ·›νÔυν, ÙÔυ˜ πυÚÔ‚ÔλÔ‡ν Î·È Î·ÙÔÚıώνÔυν ν· π¿ÚÔυνπ›Ûω 1.000 πÚfi‚·Ù·.

™ÙÈ˜ 24 ÙÔυ ™ÂπÙ€Ì‚Úη ÙÔυ ›‰ÈÔυ €ÙÔυ˜, ÌÔλÔνfiÙÈ Â›¯Â ›νÂÈ ÙÔ ÃÔυÚÈ€Ù,ÌÂÙ·ÚÚυıÌ›ÛÂÈ˜ πÔυ Â¡›Ûων·ν ÙÔυ˜ υπηÎfiÔυ˜ ÙÔ √ıωÌ·νÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔυ˜,ÔÌ¿‰· ª·ÎÂ‰ÔνÔÌ¿¯ων ∂λληνÔ‚λ¿¯ων ·νÙ·ÚÙών ÛÙη ÛηÌÂÚÈν‹ ı€Ûη Ùη˜


87

√ÈνÔ‡Û·˜ ÛÎÔÙώνÔυν ÛÂ ·νÙ›πÔÈν· Ùη˜ πÈÔ π¿νω ÛÊ·‹˜ 9 ¿ÙÔÌ·. ªÂ-Ù·¡‡ Ùων ·νÙ·ÚÙών Î·È 4 ÃÈÔνÔ¯ωÚ›ÙÂ˜. ∆Ô ÂÔνfi˜ ·ν·Ê€ÚÂÙ·È ÛÙÔ Âλ-ληνÈÎfi ¶ÚÔ¡ÂνÂ›Ô ™ÂÚÚών Î·È Ô ¶Úfi¡ÂνÔ˜ È· ν· Â¡ÂυÌÂν›ÛÂÈ ÙÔυ˜∆Ô‡ÚÎÔυ˜ π·Ú·‰›‰ÂÈ 4 ·νÙ¿ÚÙÂ˜ ÃÈÔνÔ¯ωÚ›ÙÂ˜ ÛÙÈ˜ ·Ú¯€˜, ÔÈ ÔπÔ›ÔÈ ÌÂÙ¿·πfi ÌÂ¿λÂ˜ Ù·λ·ÈπωÚ›Â˜ Î·È ‰›ÎÂ˜ ·ıωώνÔνÙ·È.

™‹ÌÂÚ· ÂπÈÎÚ·ÙÂ› η È‰€· È· Ùην ‰È·Ù‹ÚηÛη Ùων ÌνηÌÂ›ων ·υÙών, Ùη˜∫·Ú·Ì¿νÙÚ·˜ Î·È Ùη˜ ƒÔυÛÙfiÎ·˜, πÔυ ¯Ú‹ζÔυν πÚÔÛÙ·Û›·˜.

88.. ªªÂÂλλÂÂννÈÈÎÎ››ÙÙÛÛÈÈ™ÙÈ˜ 2 ∞υÔ‡ÛÙÔυ ÙÔυ 1905 ‰υÔ ª·ÎÂ‰ÔνÔÌ¿¯ÔÈ, Ô ™Ù€ÚÈÔ˜ (∆€Ô˜)

∑·π¿Ú·˜ Î·È Ô vω¿ννη˜ (±Ú·ÌÌ·ÙÈÎfi˜), ·πÔÎÂÊ·λ›ÛÙηÎ·ν ·πfi ÙÔυ˜ µÔυλ-¿ÚÔυ˜ ÎÔÌÈÙ·Ùζ‹‰Â˜ Î·È ÂÈ‰ÈÎ¿ ·πfi Ùην ÛυÌÌÔÚ›· ÙÔυ ƒ¿‰Ôυ. ∆η Ì€Ú· Ùη˜Îη‰Â›·˜ ÔÈ ™ÂÚÚ·›ÔÈ ÛÂ €ν‰ÂÈ¡η π€νıÔυ˜ €ÎλÂÈÛ·ν Ù· Î·Ù·ÛÙ‹Ì·Ù¿ ÙÔυ˜.™ÙÈ˜ 4 ∞υÔ‡ÛÙÔυ, ‰υÔ Ì€ÚÂ˜ ·ÚfiÙÂÚ·, Ô ªηÙÚÔπÔλ›Ùη˜ ™ÂÚÚών ·ν·Ê€-ÚÂÈ ÙÔ ÂÔνfi˜ ÙÔυ ÊfiνÔυ ÙÔυ vω¿ννη, ÂπÈÛÙ¿Ùη ÙÔυ ÙÛÈÊλÈÎÈÔ‡ ªÈ¯·‹λµ€η Î·È ÙÔυ Ê‡λ·Î· ∆€Ôυ ∑·π¿Ú·. "∆ην 22·ν ™ÂπÙÂÌ‚Ú›Ôυ 4 Î¿ÙÔÈÎÔÈÙÔυ ªÂλÂνÈÎÈÙÛ›Ôυ ‰ÔλÔÊÔνÔ‡νÙ·È €¡ω ·πfi ÙÔ ¯ωÚÈfi Î·È ÌÂÙ·¡‡ ·υÙώνÎ·È Ô ¶ÚÔÂÛÙfi˜, ÈÔ˜ ÙÔυ ‰ÔλÔÊÔνηı€νÙÔ˜ πÚÔ €ÙÔυ˜ ¶ÚÔÂÛÙÔ‡".

99 √√ÈÈννÔÔ‡‡ÛÛ·· ((¡¡ÙÙÂÂÚÚ‚‚€€ÛÛÈÈ··ννηη))µλ¿¯ÔÈ ·πfi ÙÔ ÃÈÔνÔ¯ώÚÈ ÌÂÙÔ›ÎηÛ·ν ÛÙην √ÈνÔ‡Û·, fiÙ·ν ÂÎ·Ù·λÂ›-

ÊÙηÎÂ ·πfi ÙÔυ˜ ÃÈÔνÔ¯ώÚÈÙÂ˜.

1100.. ƒƒ··¯ÔÔ‚‚››ÙÙÛÛ··ÃωÚÈfi ÙÔυ νÔÌÔ‡ ™ÂÚÚών ÛÂ ·πfiÛÙ·Ûη 10 ¯λÌ. µ∞ ·πfi Ùην πfiλη. ™‹-

ÌÂÚ· Ûυν·νÙÔ‡ÌÂ ÙÔ ı€ÚÂÙÚÔ ¡€· ∂λ‚ÂÙ›·. √ ™ÂÚÚών ±ÚηfiÚÈÔ˜ ÛÙÈ˜ 4∞υÔ‡ÛÙÔυ ÙÔυ 1905 ·ν·Ê€ÚÂÈ ÙÔν ·πÔÎÂÊ·λÈÛÌfi ª·ÎÂ‰ÔνÔÌ¿¯Ôυ: "™υÌ-ÌÔÚ›· ÙÔυ ÎÔÌÈÙ·Ùζ‹ ƒ¿‰Ôυ €¡ωıÂν ÙÔυ ¯ωÚ›Ôυ ƒ·¯Ô‚›ÙÛ· Ûυν€λ·‚Â ÙÔυ˜·‰ÂλÊÔ‡˜ ∞‚Ú¿ÌÈÔν Î·È £Âfi‰ωÚÔν Î·È Î·Ù·ÎÚÂÔ‡ÚηÛÂν ·υÙÔ‡˜". ∫·Ù¿ÌÈ· ÛÙ·ÙÈÛÙÈÎ‹, πÚÈν ·πfi ÙÔ 1912 υπ‹Ú¯·ν 30 ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ µλ¿¯ων, 75¿ÙÔÌ· πÂÚ›πÔυ Î·È ·ÚÎÂÙÔ› Ûλ·‚fiÊωνÔÈ Û¯ÈÛÌ·ÙÈÎÔ›. ∆Ô 1913 Ô ÂλληνÈÎfi˜ÛÙÚ·Ùfi˜ Î·›ÂÈ Ù· Ûπ›ÙÈ· Ùων Ûλ·‚fiÊωνων Î·È fiÙ·ν Âπ·ν€Ú¯ÔνÙ·È ÔÈ µÔ‡λ-·ÚÔÈ Î·Ù¿ ÙÔν ∞’ ¶·ÎfiÛÌÈÔ πfiλÂÌÔ Î·Ù·ÛÙÚ€ÊÔυν ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ Î·-ÙÔ›ÎÔυ˜. ∞πfi Ùη ƒ·¯Ô‚›ÙÛ· ÌÂ Âν‰È¿ÌÂÛÔ ÛÙ·ıÌfi ÙÔν ÕÈÔ ±ÂώÚÈÔ∫ÚυÔνÂÚ›Ùη Ùων ™ÂÚÚών η ÔÈÎÔ€νÂÈ· µ€ÚÚÔυ Î·ÙÂυı‡νıηÎÂ ÛÙÔ ÃÈÔνÔ-¯ώÚÈ Î·È η ÔÈÎÔ€νÂÈ· ªÈÛÈ¿Î· ª›ÛÈÔυ ÛÙ· ∫·λ‡‚È· ÙÔυ §·˚-§È·. ∞πfi Ùηƒ·¯Ô‚›ÙÛ· Î·Ù¿ÂÙ·È Î·È η ÔÈÎÔ€νÂÈ· º¿Îη.


88

1111.. ∫∫··λλ‡‡‚‚ÈÈ·· §§··˚ §§ÈÈ··√ §·˚ -§È¿˜ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÂ ·πfiÛÙ·Ûη 30 ¯λÌ. ·πfi Ù· ™€ÚÚ·˜, ÛÙÔ ÔÌώ-

νυÌÔ fiÚÔ˜ Î·È ÛÂ υ„fiÌÂÙÚÔ 800 πÂÚ›πÔυ Ì€ÙÚων. ¶ÂÚÈÌÂÙÚÈÎ¿ ÙÔυ ÔÈÎÈ-ÛÌÔ‡ υπ‹Ú¯Â Ú€Ì· Î·È πÚώÙη ÌνÂ›· È· ÙÔν ÔÈÎÈÛÌfi ›νÂÙ·È ·πfi ÙÔυ˜Wace-Thompson (A.J. Wace - M.S. Thompson, ∆he Nomads of the Balkans,London, 1914 (= √È νÔÌ¿‰Â˜ Ùων µ·λÎ·ν›ων. £ÂÛÛ·λÔν›Îη 1989, ∞‰ÂλÊÔ›∫υÚÈ·Î›‰η), "Õνω §·˚λÈ¿˜, νωÛÙfi˜ ÛÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ Î·È ω˜ ∫·Û·Ìπ¿˜".¶ÚÔπÔλÂÌÈÎ¿ Î·È Ì€¯ÚÈ ÙÔ 1940 Ù· µλ¿¯ÈÎ· ∫·λ‡‚È· ÙÔυ §·˚λÈ¿ Â›¯·ν ‰υÔÛυνÔÈÎ›Â˜ ÌÂ 130 ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ Î·È 400 πÂÚ›πÔυ ¿ÙÔÌ·. ªÈ· ÛυνÔÈÎ›· ·πÔ-ÙÂλÔ‡νÙ·ν ·πfi ∞‚‰ÂλλÈώÙÂ˜ Î·È ÌÈ· ·πfi ±Ú·ÌÌÔυÛÙÈ¿νÔυ˜. ±νωÛÙ€˜ ±Ú·Ì-ÌÔυÛÙÈ¿νÈÎÂ˜ ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ ÙÔυ §Â‚€νÙη (ÙυÚÔÎfiÌÔÈ ·πfi Ùη ‰ÂÎ·ÂÙ›· ÙÔυ ’30ώ˜ ÙÔ ’80) Î·È ÙÔυ ¶·Ú›Ûη. ∞‚‰ÂλλÈώÙÈÎÂ˜ ÔÈ ÎÙηνÔÙÚÔÊÈÎ€˜ ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜¶Ú¿π·, ¶Ô‡λÈÔυ (πÔυ ·Û¯Ôλ‹ıηÎÂ ÌÂ ÙυÚÔÎÔÌ›·, ζωÂÌπfiÚÈÔ Î·È ÔÈνÔ-πÔÈ›·), ∆ÛÂÚÌÂνÙζ€λη (∫ÈÚÎÈν€ζÔυ), ∆ζ‹Ì·, ±ÂωÚ·νÙ¿, ¶ÔυλÈ¿Îη, ∫ÔÛÎÈν¿(∑·ÚfiÛη) Î·È º·ÚÌ¿Îη, η ÔπÔ›· Ì€¯ÚÈ ÙÈ˜ Ì€ÚÂ˜ Ì·˜ ·Û¯ÔλÂ›Ù·È ÌÂ Ùην ÂÌ-πÔÚ›· ÎÚÂ¿Ùων. ∂ÎÂ› πÂÚνÔ‡Û·ν ÙÔυ˜ ıÂÚÈνÔ‡˜ Ì‹νÂ˜ Âνώ ÙÔ ¯ÂÈÌών· ÔÈ±Ú·ÌÌÔυÛÙÈ¿νÔÈ ¡Â¯Â›Ì·ζ·ν ÛÙÔ ™È‰ηÚfiÎ·ÛÙÚÔ Î·È ÔÈ ∞‚‰ÂλλÈ¿ÙÂ˜ ÛÙ·¯ωÚÈ¿ ÃÚÈÛÙfi˜, §ÂυÎών·, ªÂλÂνÈÎ›ÙÛÈ Î·È ÛÙÔν ÔÈÎÈÛÌfi ∫·πÂÙ·νÔ‡‰È(ªÔυÚ¿ÌÔυÚÈ) Î·ıώ˜ Î·È ÛÙ· ™€ÚÚ·˜. ∆Ô 1938 €ν· ÌÂ¿λÔ ÙÌ‹Ì· ÙÔυ ÔÈ-ÎÈÛÌÔ‡ (η ÛυνÔÈÎ›· Ùων ±Ú·ÌÌÔυÛÙÈ¿νων) Î¿ηÎÂ ·πfi ¿νωÛÙη ·ÈÙ›·. ∆·∫·λ‡‚È· ‹Ù·ν π€ÙÚÈν·, ¡‡λÈν· Î·È Îλ·‰fi¯ÙÈÛÙ·. Àπ‹Ú¯·ν Î·È ¿λλÔÈ ÔÈÎÈ-ÛÌÔ› (∫·Û·Ìπ¿˜) Î·È ÌÂÙ·¡‡ ·υÙών ‹Ù·ν Î·È Ù· µλ¿¯ÈÎ· ∫·λ‡‚È·. √ÈµÔ‡λ·ÚÔÈ ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ Ùων ∫·λυ‚›ων ÙÔυ˜ ÔνfiÌ·ζ·ν ∆ÛÂÚλ›ÛÙÈ µλ·¯,Âνώ ÔÈ ¿λλÔÈ µλ¿¯ÔÈ armí`# di tu ©are "µλ¿¯ÔÈ ÙÔυ ∞ν‹λÈÔυ".

±ÈfiÚÙ·ζ·ν Ùων ∞›ων ∞πÔÛÙfiλων (™ÔυνÎ€νÙÚÔυ) 29/30 vÔυν›Ôυ Î·È 1vÔυλ›Ôυ, ÙÔ ¢ÂÎ·πÂνÙ·‡ÔυÛÙÔ Î·È Ùην "ªÈÎÚ‹ ¶·ν·È¿", 8 ™ÂπÙÂÌ‚Ú›Ôυ.√È ∫·λυ‚ÈώÙÂ˜ Â›¯·ν ·Ú¯›ÛÂÈ ν· ¯Ù›ζÔυν ÂÎÎληÛ›·, πÔυ ÙÔ 1930 ‹Ù·ν ÌÈ-ÛÔ¯ÙÈÛÌ€νη, È· ν· Ìην ·ν·Î¿ζÔνÙ·È ν· πη·›νÔυν ÛÙ· ÂÈÙÔνÈÎ¿ ¯ωÚÈ¿∞¯λ·‰Ô¯ώÚÈ Î·È ∫·πνfiÊυÙÔ.

∏ ÛυÌÌÂÙÔ¯‹ Ùων §·˚λÈωÙών ÛÙÔν ª·ÎÂ‰ÔνÈÎfi ∞ών· ‹Ù·ν ·πÔÊ·ÛÈ-ÛÙÈÎ‹˜ ÛηÌ·Û›·˜ fiπω˜ ·πÔ‰ÂÈÎν‡ÂÙ·È ·πfi ÙÔ ÂÔνfi˜ fiÙÈ ·πfi ÙÔ 1896 ω˜ÙÔ 1917 ÛÙÔ §·˚λÈ¿ €¯ÔυÌÂ 32 ı‡Ì·Ù· Û‡ÌÊων· ÌÂ ÙÔν ¶·Û¯¿λη ¶ÔυλÈ¿Î·(vÛÙÔÚÈÎ€˜ Ì·ÚÙυÚ›Â˜ Î·È Ìν‹ÌÂ˜ - ◊ıη €ıÈÌ· Î·È π·Ú·Ì‡ıÈ· Ùη˜ ÂλληνÈ-Î‹˜ µλ·¯ÔυÚÈ¿˜, §ÂυÎών·, 1995). ªÂÚÈÎ¿ ·πfi νωÛÙ¿ ÔνfiÌ·Ù· ıυÌ¿ÙωνÂ›ν·È: ™Ù€ÚÈÔ˜ ∑·π¿Ú·˜, vω¿ννη˜ §¿π·˜, ¢ηÌ‹ÙÚÈÔ˜ ±ÎfiÙÛη˜, ¢‹ÌÔ˜ ∆ζ›-Ì·˜, ±ÂώÚÈÔ˜ ªπ€ÈÎ·˜, ±ÎfiÎÔ˜ ªηÙÚÔÙώνη˜, vω¿ννη˜ ±ÎfiÎÔ˜, ™Ù€-ÚÈÔ˜ §ÂπÂνÈώÙη˜, ¡ÈÎfiλ·Ô˜ ±È·ννÔ‡λη˜, ¢ηÌ‹ÙÚÈÔ˜ ™È·π·Ú‰¿νη˜,∞ı·ν¿ÛÈÔ˜ ∆ζÈώ·˜, ¡ÈÎfiλ·Ô˜ Î·È ™Ù€ÚÈÔ˜ ±Ú·ÌÌ·Ù›Î·˜, ™Ù€ÚÈÔ˜ ±Ú€ν-ÙÛÈÔ˜.


89

∞Ú¯€˜ Ùη˜ ‰ÂÎ·ÂÙ›·˜ ÙÔυ ’40 ·Ú¯›ζÔυν Ù· ∫·λ‡‚È· ν· ÂÎ·Ù·λÂ›πÔνÙ·ÈÎ·È ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔ› ÙÔυ ÌÂÙ·ÎÈνÔ‡νÙ·È πÚÔ˜ Ùην πfiλη Ùων ™ÂÚÚών Î·È ÛÂ ‰È¿-ÊÔÚ· ¯ωÚÈ¿ ÙÔυ νÔÌÔ‡.

1122.. ÃÃÚÚÈÈÛÛÙÙfifi˜ ÕÕννωω -- ÃÃÚÚÈÈÛÛÙÙfifi˜ ∫∫¿¿ÙÙωω∆η ‰ÂÎ·ÂÙ›· ÙÔυ ’60 Ô Õνω ÃÚÈÛÙfi˜ ÂÎ·Ù·λÂ›πÂÙ·È ·πfi ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜

Î·ÙÔ›ÎÔυ˜ ÙÔυ Î·È 80 πÂÚ›πÔυ ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ ÌÂÙ·ÎÈνÔ‡νÙ·È πÚÔ˜ Ù· ™€ÚÚ·˜Î·È ÙÔ ¯ωÚÈfi ∫¿Ùω ÃÚÈÛÙfi˜, ‰ηÌÈÔυÚώνÙ·˜ È‰È·›ÙÂÚη ÛυνÔÈÎ›·, È·Ù› Ô∫¿Ùω ÃÚÈÛÙfi˜ ‰ηÌÈÔυÚ‹ıηÎÂ ·πfi ÙÔυ˜ πÚfiÛÊυÂ˜ Ùη˜ ª. ∞Û›·˜ ÙÔ 1920.∏ ÈÛÙÔÚ›· ÙÔυ Õνω ÃÚÈÛÙfi˜ Â›ν·È πÔλ‡ π·λÈ¿ Î·È Âν‰È·Ê€ÚÔυÛ·. ™‡ÌÊων·ÌÂ ÙÔν ∫·ÊÙ·νÙζ‹, vÛÙÔÚ›· πfiλÂω˜ ™ÂÚÚών, ÛÂλ. 31, €¯ÔυÌÂ Ì·ÚÙυÚ›Â˜ ·πfiÃÚυÛfi‚Ôυλλ· ÙÔυ 1309, 1329, 1345: ÌÂÙfi¯ÈÔν ÙÔ ÙÔυ ±ÎÔυÛÙ·λ€ÎÔυ˜ ÙÔυ™ωÙ‹ÚÔ˜ ÃÚÈÛÙÔ‡, νυν ζÂυÔλ·ÙÂ›Ôν ÃÚÈÛÙfi˜ ώÚ·ν πÚÔ˜ ¢υÛÌ¿˜ Ùων ™ÂÚ-Úών ·π€¯Ôν Î·È €¯Ôν 300 ¯ÚÈÛÙÈ·νÔ‡˜ Î·ÙÔ›ÎÔυ˜. ™‹ÌÂÚÔν ¯ωÚ›Ôν ÃÚÈ-ÛÙfi˜ 9 ¯λÌ. ‰υÙÈÎ¿ Ùων ™ÂÚÚών.

√È µλ¿¯ÔÈ Î·ÙÔÈÎÔ‡ν ÌfiνÈÌ· ÛÙÔ Õνω ÃÚÈÛÙfi˜ ÌÂÙ¿ Ùη λ‹¡η ÙÔυ ∞’ π·-ÎÔÛÌ›Ôυ πÔλ€ÌÔυ Î·È Ùην ÂπÈÛÙÚÔÊ‹ Ùων Â¡ÔÚÈÛı€νÙων ÛÙην µÔυλ·Ú›·ÙÔ 1919. ¶ÚώÙη ÔÈÎÔ€νÂÈ· ıÂωÚÂ›Ù·È ÙÔυ ÙÛ€λÈÎ· ™Ù€ÚÈÔυ ∆ÛÂÚÌÂνÙζ€ληÎ·È ÌÂÙ¿ ÙÔυ ™Ù€ÚÈÔυ ∫ÔÛÎÈν¿ (∑·ÚfiÛη).

1133.. ¡¡€€ÔÔ ¶¶ÂÂÙÙÚÚ››ÙÙÛÛÈÈ ((µµ€€ÙÙÂÂÚÚνν··))∆Ô ¡. ¶ÂÙÚ›ÙÛÈ ‰Âν υπ‹Ú¡Â ·ÌÈ€˜ ‚λ·¯Ô¯ώÚÈ ·λλ¿ ·πÔÙÂλÂ› Î·Ù¿ Î¿-

πÔÈÔ ÙÚfiπÔ Ûυν€¯ÂÈ· Ùη˜ ƒ¿Ìν·˜. ∆Ô 1916, fiÙ·ν η ƒ¿Ìν· Î·Ù·λ·Ì‚¿νÂÙ·È·πfi Ù· ‚Ôυλ·ÚÔÂÚÌ·νÈÎ¿ ÛÙÚ·ÙÂ‡Ì·Ù·, Î·ÙÂ‚·›νÔυν πÔλλ€˜ ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ÛÙÔ ¡. ¶ÂÙÚ›ÙÛÈ Î·È ÙÔ 1940 Î·ÙÂ‚·›νÔυν ÛÙÔ ¶ÂÙÚ›ÙÛÈ Î·È ÔÈ ÙÂλÂυÙ·›Â˜ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ Ùη˜ ƒ¿Ìν·˜. √È µλ¿¯ÔÈ ÙÔυ ¡. ¶ÂÙÚÈÙÛ›Ôυ ·Û¯Ôλ‹ıηÎ·ν ÌÂ ÙÔÂÌπfiÚÈÔ Î·È ÙÈ˜ ÂπÈ¯ÂÈÚ‹ÛÂÈ˜, ÌÂ ·πÔÙ€λÂÛÌ· ν· €¯Ôυν ÛÙ· ¯€ÚÈ· ÙÔυ˜ ÙηνÂÌπÔÚÈÎ‹ Î›νηÛη ÙÔυ ÙfiπÔυ ÙÔυ ωÚÈÔ‡ ÙÔυ˜ Î·È Ùη˜ ÂÈÙÔνÈÎ‹˜ µυÚώνÂÈ·˜.¶ÂÙÚÈÙÛÈώÙÂ˜ ıÂωÚÔ‡ν fiÙÈ Î·Ù¿ÔνÙ·È Î·È ·πfi ÙÔ ¡υÌÊ·›Ô, ∞‚‰€λλ·,ªπ·˚¿Û· Î.λπ.

1144.. ∫∫¿¿ÙÙωω ¡¡ÂÂυυÚÚÔÔÎÎfifiππÈÈ ((∑∑››ÚÚννÔÔ‚‚ÔÔ))™ÙÔ ¡ÂυÚÔÎfiπÈ ›νÔνÙ·ν η ÂÙ‹ÛÈ· ÂÌπÔÚÔπ·ν‹υÚη ·πfi 25 ∞υÔ‡ÛÙÔυ

ω˜ 14 ™ÂπÙÂÌ‚Ú›Ôυ. ∂ÎÂ› €Ú¯ÔνÙ·ν ·πfi ‰È¿ÊÔÚ· Ì€Úη ÂÌπÔÚÂυfiÌÂνÔÈ Î·È·ÔÚ·ÛÙ€˜. ∏ ‚Ôυλ·ÚÈÎ‹ πÚÔπ·¿ν‰· ·π·fiÚÂυÛÂ Ùην π·ÚÔυÛ›· υν·È-Îών ÌÂ ÙÈ˜ ÙÔπÈÎ€˜ ÙÔυ˜ Âν‰υÌ·Û›Â˜ Î·È Ù· ÛÙÔλ›‰È· È· λfiÔυ˜, Ù¿¯·, ηıÈ-Î‹˜ Ù¿¡η˜ Âνώ η ·λ‹ıÂÈ· ‹Ù·ν η ÂÌπÔÚÈÎ‹ Â¡·Ûı€νηÛη Ùων ∂λλ‹νων Î·Èµλ¿¯ων


90

1155.. ™™ÈÈ‰‰ηηÚÚfifiÎÎ··ÛÛÙÙÚÚÔÔ√È µλ¿¯ÔÈ ÙÔυ ™È‰ηÚÔÎ¿ÛÙÚÔυ πÚÔ€Ú¯ÔνÙ·È ÎυÚ›ω˜ ·πfi ·ÛÙÈÎÔπÔ›ηÛη

Ùων ±Ú·ÌÌÔυÛÙÈ¿νων ÙÔυ §·˚-§È¿, ÙÔυ ∫·πνfiÊυÙÔυ Î·È ÙÔυ ∞¯λ·‰Ô¯ω-Ú›Ôυ. ∂π›Ûη˜ ·πfi §ÔυπÔυ‚È¿νÔυ˜, ™È·ÙÚÔυ‚È¿νÔυ˜ Î·È ªπÔζνÙÔυ‚¿νÔυ˜(¯ωÚÈ¿ ÛÙη ÛηÌÂÚÈν‹ µÔυλ·Ú›·), πÔυ π·Ú·¯Â›Ì·ζ·ν ÛÙην πÂÚÈÔ¯‹.

1166.. §§ÈÈππfifiÛÛÈÈ™‹ÌÂÚ· ÔνÔÌ¿ζÂÙ·È ºυλλ›Ú· Î·È ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ·ν¿ÌÂÛ· ÛÙ· ¶ÔÚfiÈ· Î·È

ÛÙη ƒ¿Ìν·, ·π€¯ÂÈ 3 ¯λÌ. ‚fiÚÂÈ· ÙÔυ ¯ωÚÈÔ‡ ¡ÂÔ¯ώÚÈ. ∂›ν·È ·Î·ÙÔ›ÎηÙÔÎ·È πÚÔÊ·νώ˜ π·λÈfiÙÂÚ· ‹Ù·ν ‚λ·¯Ô¯ώÚÈ Ì·ζ› ÌÂ νÙfiπÈÔυ˜. ∫·Ù·ÛÙÚ€-ÊÂÙ·È Î·Ù¿ ÙÔν ∞’ ¶·ÎfiÛÌÈÔ πfiλÂÌÔ ω˜ πÔλÂÌÈÎfi Ì€ÙωπÔ. ±νωÛÙ€˜ ÌÂ-¿λÂ˜ ÔÈÎÔ€νÂÈÂ˜ ªπ¿Ú· Î·È ∞λ€¡η.

1177.. ƒƒÔÔ‰‰ÔÔλλ››‚‚ÔÔ˜±νωÛÙfi˜ ‚λ¿¯Ô˜ Ô ·νÙÈÎ€Ú Î·È ¯ÚυÛÔ¯fiÔ˜ ±Ô‡‰Ôυ ÌÂ ‰ÔυλÂÈ€˜ ÛÙην

¶fiλη.

1188.. ∞∞λλÈÈÛÛÙÙÚÚ¿¿ÙÙηη¡Â‚ÂÛÎÈώÙÂ˜ ÌÂÙÔ›ÎηÛ·ν Î·È ·Û¯Ôλ‹ıηÎ·ν ÌÂ Î·πν¿, ÔÚυζώνÂ˜, ÛÈÙηÚ¿

Î·È ÙÚÈ·νÙ·ÊυλλfiνÂÚÔ, ·ν·Ê€ÚÂÈ Ô E.M. Cousinery, (Voyage dans la Ma-cedoine, vv, 4. ¶·Ú›ÛÈ, 1831).


91

∏ Âν·Û¯fiληÛη Ùων µλ¿¯ων ÌÂ Ù· ‰È¿ÊÔÚ· Âπ·€λÌ·Ù· Û¯ÂÙ›ζÂÙ·È ÌÂÙην ·ÛÙÈÎoπÔ›ηÛ‹ ÙÔυ˜ Î·È Ùην ›‰ÚυÛη ÌfiνÈÌων Î·ÙÔÈÎÈών ÛÂ ¯ωÚÈ¿ Î·ÈÌÈÎÚ¿ πÔλ›ÛÌ·Ù·. ∂›ν·È Ú‹ÛÈÌÔ ν· νωÚ›ÛÔυÌÂ ÌÂ πÔÈÔ ÙÚfiπÔ €ÊÙ·Û·ν ÔÈµλ¿¯ÔÈ ν· ÂÎ·Ù·λÂ›„Ôυν Ù· π·Ú·‰ÔÛÈ·Î¿ Âπ·€λÌ·Ù· Î·È ν· ›νÔυν·ÛÙÔ›. ªÔλÔνfiÙÈ υπ¿Ú¯Ôυν υπfiνÔÈÂ˜ fiÙÈ ·πfi πÔλ‡ νωÚ›˜ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ‰Âν·ÛÎÔ‡Û·ν ÌfiνÔ ÙÔ ÎÙηνÔÙÚÔÊÈÎfi Âπ¿ÂλÌ· ·λλ¿ π·Ú¿λληλ· ·Û¯ÔλÔ‡νÙ·νÎ·È ÌÂ ÙÈ˜ ÌÂÙ·ÊÔÚ€˜, Ùην ÙÚÔÊÔ‰ÔÛ›· Ùων ÛÙÚ·ÙÂυÌ¿Ùων Î·È ÌÂ ÛÙÚ·-ÙÈωÙÈÎ¿ Î·ı‹ÎÔνÙ·, ı· πÚÔÛπ·ı‹ÛÔυÌÂ ν· π·Ú·ÎÔλÔυı‹ÛÔυÌÂ Ùη ‰È·‰È-Î·Û›· Ùη˜ ·ÛÙÈÎÔπÔ›ηÛ‹˜ ÙÔυ˜ Î·Ù¿ Ù· ÌÂÙ·Âν€ÛÙÂÚ· ¯ÚfiνÈ·.

∏ ·ÛÙÈÎÔπÔ›ηÛη ÌÈ·˜ ÌÂÚ›‰·˜ µλ¿¯ων ·Ú¯›ζÂÈ ÌÂ Ùην ÂÌπÔÚÂυÌ·ÙÔπÔ›-ηÛη Ùων ÎÙηνÔÙÚÔÊÈÎών πÚÔ˚fiνÙων (¿λ·, ÙυÚÈ¿, Ì·λλÈ¿, ‰€ÚÌ·Ù·, ÎÚ€·˜)Î·È πÚ€πÂÈ ν· ·ν·¯ıÂ› ÛÂ πÔλ‡ πÚÔÂν€ÛÙÂÚÔυ˜ ¯ÚfiνÔυ˜, ·ÊÔ‡ ·πfi πλη-ÚÔÊÔÚ›Â˜ µυζ·νÙÈνών ÛυÚ·Ê€ων (¶Ùω¯ÔπÚfi‰ÚÔÌÔ˜) νωÚ›ζÔυÌÂ Ùην π·-ÚÔυÛ›· ÎÙηνÔÙÚÔÊÈÎών πÚÔ˚fiνÙων ÛÙην ∫ωνÛÙ·νÙÈνÔ‡πÔλη. ∂πÂÈ‰‹ ηÂÌπÔÚ›· ·π·ÈÙÂ› ÌÂÙ·ÊÔÚÈÎ¿ Ì€Û·, π·Ú·ÙηÚÔ‡ÌÂ fiÙÈ fiλ· Ù· ÙÛÂλÈÎ¿Ù·‰È€ıÂÙ·ν Î·È ÌÂ¿λÔ ·ÚÈıÌfi ÊÔÚÙηών ζώων ÙfiÛÔ È· ÙÈ˜ ÌÂÙ·ÎÈν‹ÛÂÈ˜ÙÔυ˜ fiÛÔ Î·È È· Ù· πÚÔ˚fiνÙ· ÙÔυ˜.

ŒÙÛÈ ·Ú¯›ζÂÈ ν· ·ν·πÙ‡ÛÛÂÙ·È π·Ú¿λληλ· Î·È Ô Îλ¿‰Ô˜ Ùων ÌÂÙ·ÊÔÚών(·ωÈ·ÙÈÛÌfi˜), Ô ÔπÔ›Ô˜ ‰Âν πÂÚÈÔÚ›ζÂÙ·È ÌfiνÔ ÛÙ· ‰ÈÎ¿ ÙÔυ πÚÔ˚fiνÙ··λλ¿ ÌÂÙ·Ê€ÚÂÈ Î·È Î¿ıÂ Â›‰Ôυ˜ ÙÚfiÊÈÌ· Î·È υλÈÎ¿ (π.¯. ·λ¿ÙÈ, ·λÂ‡ÚÈ)Ùων ÂÌπfiÚων. Όπω˜ ‹Ù·ν ÊυÛÈÎfi, η ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ πÚÔ˚fiνÙων Ô‰‹ηÛÂ ώÛÙÂÎ·È ÔÈ ›‰ÈÔÈ ÔÈ ÌÂÙ·ÊÔÚÂ›˜ ν· ·ÔÚ¿ζÔυν πÚÔ˚fiνÙ· Î·È ν· Ù· ‰È·ı€ÙÔυν ÛÂ‰È¿ÊÔÚ· π·ζ¿ÚÈ· Î·È ÛÙÔυ˜ Âν€ıλÈÔυ˜ ÙfiπÔυ˜. ŒÙÛÈ ·ν·‰ÂÈÎν‡ÂÙ·È ÌÈ·ν€· Ù¿¡η ÌÂÙ·ÊÔÚ€ων - ÂÌπfiÚων fi¯È ÌfiνÔ ÛÂ ÙÔπÈÎfi Âπ›πÂ‰Ô ·λλ¿ Î·È ÛÂÂυÚ‡ÙÂÚÔ Î·È Ù€λÔ˜ ÛÂ ‰È·‚·λÎ·νÈÎfi. ∏ ν€· Ù¿¡η ÂÌπfiÚων ·πÔÛπ¿Ù·ÈÛÈ¿-ÛÈ¿ ·πfi ÙÔυ˜ ·ωÈ¿ÙÂ˜, fiÙ·ν ÔÈ ÂÌπÔÚÈÎ€˜ ÙÔυ˜ ‰Ú·ÛÙηÚÈfiÙηÙÂ˜ÙÔυ˜ ·ν·Î¿ζÔυν ν· ÎÈνÔ‡νÙ·È ÛÂ ώÚÂ˜ Ì·ÎÚÈν€˜, fiπÔυ ‹Ù·ν ·ν·Î·›Â˜ ÔÈÌfiνÈÌÂ˜ ÂÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ Î·È η ·πÔÎλÂÈÛÙÈÎ‹ Âν·Û¯fiληÛη ÌÂ ÙÔ ÂÌπfiÚÈÔ. ∏

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΒΛΑΧΩΝ (ΓΕΝΙΚΑ)


92

ÂÌπÔÚÂυÌ·ÙÔπÔ›ηÛη Â›¯Â Î·È ÌÈ· ¿λλη ÂυÂÚÂÙÈÎ‹ Ûυν€πÂÈ·. ∞ν·πÙ‡¯ıηÎÂ·Ú¯ÈÎ¿ η ÔÈÎÈ·Î‹ ‚ÈÔÙÂ¯ν›· Ùων Ì¿λλÈνων ÂÈ‰ών, πÔυ Î¿ıÂ ÔÈÎÔ€νÂÈ· ÌÂÙην Âπ¿ÚÎÂÈ· Ì·λλÈÔ‡ πÔυ ‰È€ıÂÙÂ ÛυÌπλ‹ÚωνÂ ÙÔν ÔÈÎÔÂνÂÈ·Îfi πÚÔϋπÔ-λÔÈÛÌfi ÌÂ Ùη ‰È¿ıÂÛ‹ ÙÔυ˜. ™Â πÔλλ¿ ‚λ·¯Ô¯ώÚÈ·, fiπω˜ ÙÔ ª€ÙÛÔ‚Ô, ÔÈυν·›ÎÂ˜ ÂπÂ¡ÂÚ¿ζÔνÙ·ν Ù· Ì·λλÈ¿ ·πfi Ùην ·Ú¯ÈÎ‹ ÙÔυ˜ Ê¿Ûη Ì€¯ÚÈ ÙηÚ·Ê‹ ÔÚÈÛÌ€νων Âν‰υÌ¿Ùων πÔυ €¯·ÈÚ·ν È‰È·›ÙÂÚη˜ ÂÎÙ›ÌηÛη˜ fi¯È ÌfiνÔ·πfi ÙÔυ ›‰ÈÔυ˜ ÙÔυ˜ µ·λÎ¿νÈÔυ˜ Î·ÙÔ›ÎÔυ˜ ·λλ¿ Î·È ·πfi πÔλλ€˜ ÂυÚω-π·˚Î€˜ ¯ώÚÂ˜. √ ·Ìπ¿˜, ÙÔ πÈÔ Îλ·ÛÈÎfi ‡Ê·ÛÌ· È· Âπ·νωÊfiÚÈ· Î·È Î·-ıηÌÂÚÈν¿ ÚÔ‡¯·, Â›¯Â ÙÂÚ¿ÛÙÈ· ‰È¿‰ÔÛη ÛÙην ÔıωÌ·νÈÎ‹ ·υÙÔÎÚ·ÙÔÚ›··λλ¿ Î·È ÂÎÙfi˜ ·υÙ‹˜. ∂π›Ûη˜ ÔÈ ‚Âλ€νÙζÂ˜, Ù· ÎÈλ›ÌÈ·, ÔÈ ÙÛ€ÚÂ˜, ÔÈ Ê·-ν€λÂ˜ Î·È ÔÈ Î¿λÙÛÂ˜ ‹Ù·ν πÂÚÈζ‹ÙηÙÂ˜ ÂÎÂ›νη Ùην ÂπÔ¯‹, fiπω˜ νωÚ›ζÔυÌÂÎ·È fiÙÈ Ô ÂÌπÔÚÈÎfi˜ Ô›ÎÔ˜ ÙÔυ ªπÂλÈÌ¿ÙÛη ÛÙη ™Ì‡Úνη πÚÔÌηıÂυfiÙ·ν ·πfiÙ· ¶ÔÚfiÈ· Î¿λÙÛÂ˜ Ì€Ûω Ùων ·νÙÈπÚÔÛώπων ÙÔυ.

∏ ‚ÈÔÙÂ¯νÈÎ‹ ·υÙ‹ ·π·Û¯fiληÛη Ô‰‹ηÛÂ ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ ÛÙην ¿ÛÎηÛηÎ·È ¿λλων Âπ·ÂλÌ¿Ùων fiπω˜ ÛÙην Ì·¯·ÈÚÔπÔÈ›·, ÛÙην Î·Ù·ÛÎÂυ‹ Î·È ÌÂ-Ù·ÛÎÂυ‹ ÙÔυÊÂÎÈών, ÛÙη Ú·ÊÙÈÎ‹ ¯ÚυÛÔÎ€νÙηÙων πÔλυÙÂλών Âν‰υÌ¿ÙωνÎ·È Ù€λÔ˜ ÛÙÔ ·πÔÎÔÚ‡ÊωÌ· Ùων Âπ·ÂλÌ¿Ùων, πÔυ ‹Ù·ν η ·ÚυÚÔ¯Úυ-ÛÔ¯Ô˝·, €ν· Âπ¿ÂλÌ· ÌÂ πλÔ‡ÛÈÂ˜ ·πÔ‰fiÛÂÈ˜ πÔυ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ·ÛηÌÔÙÂ¯ν›-ÙÂ˜ Î·È ÚυÛÈÎÔ› ÙÔ Ô‰‹ηÛ·ν ÛÂ υ„ηλfi Âπ›πÂ‰Ô Î·λλÈÙÂ¯νÈÎ‹˜ ‰ηÌÈÔυÚ›·˜ÌÂ Ùη ÛυÌÌÂÙÔ¯‹ Ùων πÚÔ˚fiνÙων ÙÔυ˜ ÛÂ ‰È¿ÊÔÚÂ˜ ÂÎı€ÛÂÈ˜ ÂÎÂ›νη˜ Ùη˜ÂπÔ¯‹˜.

∂π›Ûη˜ ÌÈ· ÔÌ¿‰· µλ¿¯ων ·Û¯Ôλ‹ıηÎÂ ÌÂ ÙÔυ˜ νÂÚfiÌυλÔυ˜ Î·È ÙÔ ·λÂυ-ÚÂÌπfiÚÈÔ. ¶ÔλλÔ› νÂÚfiÌυλÔÈ ‹Ù·ν È‰ÈÔÎÙηÛ›·˜ µλ¿¯ων Î·È ·υÙfi ÙÔ ÂÔ-νfi˜ €ννηÛÂ ·ÚfiÙÂÚ· ÙÔυ˜ ÌÂÙ€πÂÈÙ· ÌÂ·λ€ÌπÔÚÔυ˜ ·λÂ‡Úων ÛÙην∫ωνÛÙ·νÙÈνÔ‡πÔλη Î·È ÛÙην ∞›υπÙÔ ÌÂ πÚωÙ·ωνÈÛÙ€˜ Ûυν‹ıω˜ ÙÔυ˜∫λÂÈÛÔυÚÈώÙÂ˜.

Καραβανάρηδες

™‡ÌÊων· ÌÂ ÙÔν V. µerard, ∆ÔυÚÎ›· Î·È ∂λληνÈÛÌfi˜, ∞ı‹ν·, 1987, Ô ·ω-È·ÙÈÛÌfi˜ (ÔÈ Î·Ú‚·ν·Ú·›ÔÈ) Â›ν·È ÙÔ Î·ÙÂ¡Ô¯‹ν Âπ¿ÂλÌ· πÔυ ·ÛÎÔ‡ν ÔÈµλ¿¯ÔÈ Û’ fiλη Ùη µ·λÎ·νÈÎ‹. √ µλ¿¯Ô˜ Î·Ú‚·ν¿Úη˜, ·ωÈ¿Ùη˜, ·πÔÙÂλÂ›ÛηÌ·νÙÈÎ‹ ÌÔÚÊ‹ ÛÙÈ˜ ÌÂÙ·ÊÔÚ€˜ Î·È ÛÙην Â¡€λÈ¡η ÙÔυ ÂÌπÔÚ›Ôυ Û’ fiλη Ùηµ·λÎ·νÈÎ‹ ÂÚÛfiνηÛÔ Î·Ù¿ Ùην ÂπÔ¯‹ Ùη˜ ∆ÔυÚÎÔÎÚ·Ù›·˜. ªÂÙ¿ Ùην Â¡¿-πλωÛη Î·È ÎυÚÈ·Ú¯›· Ùων ∆Ô‡ÚÎων Û’ fiλη Ùη µ·λÎ·νÈÎ‹, Â¡·ÛÊ·λ›ζÂÙ·È€ν· πÔÛÔÛÙfi ·ÛÊ¿λÂÈ·˜ ÛÙÈ˜ ÌÂÙ·ÊÔÚ€˜ Î·È ÛÙÔ ÂÌπfiÚÈÔ, ÙÔ ÔπÔ›Ô ‰Âν·ÛÎÔ‡Û·ν ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ·λλ¿ ÙÔ υπÔÛÙ‹ÚÈζ·ν È· λfiÔυ˜ ÛυÌÊ€ÚÔνÙÔ˜.

ΌÙ·ν ·Ú¯›ζÂÈ η ‚ÈÔÌη¯·νÈÎ‹ Âπ·ν¿ÛÙ·Ûη, η Ì·ζÈÎ‹ π·Ú·ω‹ πÚÔ˚fiν-Ùων Î·È η ·ν·ζ‹ÙηÛη ν€ων ·ÔÚών, ÔÈ ∂υÚωπ·›ÔÈ πÚÔωıÔ‡ν Ù· ÔÈÎÔνÔÌÈÎ¿


93

ÙÔυ˜ ÛυÌÊ€ÚÔνÙ· πÚÔ˜ Ùην ∞ν·ÙÔλ‹ ÌÂ €ÊυÚ· Î·È πÚώÙη ÂπÈ‰›ω¡η ÙηνÎ·Ù¿ÎÙηÛη Ùη˜ ·ÔÚ¿˜ Ùη˜ ¯ÂÚÛÔν‹ÛÔυ Î·È Ùη˜ ∞ν·ÙÔλ‹˜. ∏ ∂λλ¿‰· Î·Èη µ·λÎ·νÈÎ‹ ¯ÂÚÛfiνηÛÔ˜ ·πÔÙÂλÔ‡ν Ùην ÂÌπÔÚÈÎ‹ π‡λη Ùη˜ ∞ν·ÙÔλ‹˜.

¢È·ÌÂÛÔλ·‚ηÙ€˜ Î·È ÌÂÙ·πÚ¿ÙÂ˜ ›νÔνÙ·È ÔÈ ŒλληνÂ˜ €ÌπÔÚÔÈ Î·È Î·-ÙÂ¡Ô¯‹ν ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ·ωÈ¿ÙÂ˜, πÔυ νώÚÈζ·ν ÙÔυ˜ ÎÈν‰‡νÔυ˜ πÔυ ‰È·ÙÚ€-¯Ôυν Î·È Â¡Ôπλ›ζÔνÙ·ν Î·Ù·λλ‹λω˜ È· Ùην υπÂÚ¿ÛπÈÛ‹ ÙÔυ˜. √È ŒλληνÂ˜πÚÔÛ·ÚÌfiζÔνÙ·È ÛÙÈ˜ ν€Â˜ Ûυνı‹ÎÂ˜ Î·È Û‡νÙÔÌ· πÚωÙ·ωνÈÛÙÔ‡ν ÛÂ ÔÚÈ-ÛÌ€νÔυ˜ ÙÔÌÂ›˜, fiπω˜ π.¯. ÛÙÈ˜ ı·λ¿ÛÛÈÂ˜ ÌÂÙ·ÊÔÚ€˜. ∆· ·πÔÙÂλ€ÛÌ·Ù··υÙών Ùων ·λλ·ών Ú‹ÔÚ· ›νÔνÙ·È ÔÚ·Ù¿ Î·È ÛÙη ζω‹ Ùων µλ¿¯ων.∞νÂ‚·›νÂÈ ÙÔ ‚ÈÔÙÈÎfi ÙÔυ˜ Âπ›πÂ‰Ô, È‰Ú‡Ôυν ÌfiνÈÌÂ˜ ÂÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜, fiπÔυ¯Ù›ζÔνÙ·È ÌÂ·λÔπÚÂπÂ›˜ Î·ÙÔÈÎ›Â˜, ÂπÈÎÔÈνωνÔ‡ν ÌÂ Ùην ∂υÚώπη Î·È ÙÈ˜ÂυÚωπ·˚Î€˜ ÛπÔυ‰€˜, ÌÂÙ·Ê€ÚÔυν ÙÈ˜ ν€Â˜ È‰€Â˜ ÙÔυ ‰È·ÊωÙÈÛÌÔ‡ ÛÙÔνÙfiπÔ ÙÔυ˜. √È ·λλ·€˜ ·υÙ€˜ ›νÔνÙ·È ÂÌÊ·νÂ›˜ ÌÂ Ùην ÂÎ·Ù¿λÂÈ„η ·πfiÌÈ· ÌÂÚ›‰· µλ¿¯ων Ùη˜ π·Ú·‰ÔÛÈ·Î‹˜ ζω‹˜ Î·È Ùων π·Ú·‰ÔÛÈ·Îών Âπ·-ÂλÌ¿Ùων Î·È Ùη ÌÂÙ·π‹‰ηÛ‹ ÙÔυ˜ ÛÂ ·ÛÙÈÎ€˜ Î·È ÂÌπÔÚÈÎ€˜ ‰Ú·ÛÙηÚÈfi-ÙηÙÂ˜. ŒÙÛÈ ‰ηÌÈÔυÚÂ›Ù·È ÌÈ· υπÔÙυπώ‰η˜ ·ÛÙÈÎ‹ Ù¿¡η, η ÔπÔ›· ·λλ¿ζÂÈÙÔν ÙÚfiπÔ Ùη˜ π·Ú·‰ÔÛÈ·Î‹˜ Ùη˜ ζω‹˜ Î·È υÈÔıÂÙÂ› Ùην ‰›·ÈÙ· Î·È Ùην·ÌÊ›ÂÛη Ùων ·ÛÙÈÎών Î·È ÂυÚωπ·˚Îών πληıυÛÌών. ∂πÈπλ€Ôν ·ν·πÙ‡ÛÛÂ-Ù·È πÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ η ÂıνÈÎ‹ ÛυνÂ›‰ηÛη Î·È η ·ν¿Îη È· ·πÂλÂυı€ÚωÛη, ÌÈ·Î·È Û¯ÂÙ›ζÂÙ·È Î·È ÌÂ Ù· ÔÈÎÔνÔÌÈÎ¿ ÙÔυ˜ ÛυÌÊ€ÚÔνÙ·. ∂›ν·È ·υÙ‹ η ν€·Ù¿¡η πÔυ ‰›νÂÈ πÚÔÙÂÚ·ÈfiÙηÙ· ÛÙÔ ÂÌπfiÚÈÔ Î·È Ù· Âπ·€λÌ·Ù·, ÛÂ ÌÂÚÈÎ¿·πfi Ù· ÔπÔ›·, fiπω˜ η ·ÚυÚÔ¯ÚυÛÔ¯Ô˝·, πÔυ ÙÔυ˜ Î·ıÈÛÙ¿ πÚωÙ·ωνÈÛÙ€˜ÛÙÔν ÂλληνÈÎfi Î·È µ·λÎ·νÈÎfi ¯ώÚÔ.

∫·Ù¿ Ùην πÚώÙη πÂÚ›Ô‰Ô Ùη˜ ÔıωÌ·νÈÎ‹˜ ÂπÈÎÚ¿ÙηÛη˜ Î·È πÚÈν ·πfiÙην ÂÈÛ‚Ôλ‹ Ùων ÂυÚωπ·›ων ÂÌπfiÚων, ÔÈ ÌÂÙ·ÊÔÚ€˜ Î·È Âν Ì€ÚÂÈ ÙÔ ÂÌπfi-ÚÈÔ, πÂÚÈ€Ú¯ÔνÙ·È Î·Ù¿ Î‡ÚÈÔ λfiÔ ÛÙ· ¯€ÚÈ· Ùων µλ¿¯ων. ∞υÙfi Â›¯Â Û·νÛυν€πÂÈ· ÔÈ ∆ÔυÚÎÈÎ€˜ ·Ú¯€˜ ν· Â¡·ÚÙώνÙ·È Î·Ù¿ €ν· πÔÛÔÛÙfi ·πfi Ùη‰Ú·ÛÙηÚÈfiÙηÙ· ·υÙών Ùων ·νıÚώπων, ÔÈ ÔπÔ›ÔÈ νώÚÈζ·ν ÙÔυ˜ ‰ÚfiÌÔυ˜Î·È ÙÈ˜ ·ÙÚ·πÔ‡˜ Ùη˜ µ·λÎ·νÈÎ‹˜ Î·È ‰È·ÎÈνÔ‡Û·ν ÂÌπÔÚÂ‡Ì·Ù· Î·È ·¡Èω-Ì·ÙÔ‡¯Ôυ˜ ÌÂ ·ÛÊ¿λÂÈ·. ∞πfi‰ÂÈ¡η ·πÔÙÂλÂ› Î·È ÙÔ ÂÔνfi˜ fiÙÈ πÔλλ¿ ‚λ·-¯Ô¯ώÚÈ·, ·ν fi¯È fiλ·, ·πÔÎÙÔ‡ν È‰È·›ÙÂÚ· ‰ÈÎ·ÈώÌ·Ù· ÛÂ Û¯€Ûη ÌÂ ÂÎÂ›ν·Ùων Ú·È¿‰ων Î·È Ù›ıÂνÙ·È Î¿Ùω ·πfi Ùην πÚÔÛÙ·Û›· Ùη˜ µ·λÈ‰€ ™ÔυλÙ¿-ν·˜ (‚·ÛÈλÔÌ‹ÙÔÚÔ˜), πÔυ ÙÔυ˜ π·ÚÂ›¯Â πÚÔÛÙ·Û›· Î·È ¿λλ· ÂπÈπλ€Ôν ‰È-Î·ÈώÌ·Ù·.

∆· ν€· Âπ·€λÌ·Ù· πÔυ ·ÛÎÔ‡ν ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ‹Ù·ν η Ú·ÊÙÈÎ‹ Î·È È‰›ω˜η ¯ÚυÛÔÎÂνÙηÙÈÎ‹, η ÔπλÔπÔÈ›·, η Ì·¯·ÈÚÔπÔÈ›·, η ·ÚυÚÔ¯ÚυÛÔ¯Ô˝·, Î·È‰ÂυÙÂÚÂυfiνÙω˜ η ÔÈÎÔ‰ÔÌÈÎ‹, η ζωÚ·ÊÈÎ‹, η ¡υλÔλυπÙÈÎ‹ Î·ıώ˜ Î·È ÙÔÂπ¿ÂλÌ· ÙÔυ ¯·νÙζ‹ Î·È ÌÂÙ€πÂÈÙ· ÙÔυ ¡ÂνÔ‰fi¯Ôυ. ¶Ôλλ¿ ·πfi ·υÙ¿ ¡Â-π€Ú·Û·ν Ù· fiÚÈ· ÙÔυ ÌÂÙ€πÂÈÙ· ÂλληνÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔυ˜.


94

Η Ραφτική

∏ ƒ·ÊÙÈÎ‹ Î·È È‰›ω˜ η ÚυÛÔÎÂνÙηÙÈÎ‹ ‹Ù·ν Âπ¿ÂλÌ· πÔυ ·ÛÎÔ‡Û·ν Î·-ÙÂ¡Ô¯‹ν µλ¿¯ÔÈ ÙÂ¯ν›ÙÂ˜. ∏ ‰ÔυλÂÈ¿ ÙÔυ˜ ·ÊÔÚÔ‡ÛÂ ÙfiÛÔ ÙÔν ÂλληνÈÎfi πλη-ıυÛÌfi fiÛÔ Î·È ÙÔν ÙÔυÚÎÈÎfi ÌÂ Ùη Ú·Ê‹ ¯ÚυÛÔÎ€νÙηÙων πÔλυÙÂλώνÂν‰υÌ¿Ùων È· ÙÈ˜ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·ÙÈÎ€˜ Ù¿¡ÂÈ˜ Ùων ∂λλ‹νων Î·È Ùων ∆Ô‡ÚÎων.±νωÛÙÔ› ÛυÚÌ·Î€ζÔÈ, fiπω˜ ÔνÔÌ¿ζÔνÙ·ν, ‹Ù·ν πÔλλÔ› ™υÚ·ÎÈώÙÂ˜, ∫·-λ·ÚυÙÈνÔ›, ªÂÙÛÔ‚›ÙÂ˜, ∫ÚÔυÛÔ‚›ÙÂ˜ Î·È ªÔν·ÛÙηÚÈώÙÂ˜. ¶ÔλλÔ› ·πfi ·υ-ÙÔ‡˜ €ÊÙ·Û·ν ÛÂ υ„ηλ¿ Âπ›πÂ‰· ÌÂ Ùη ÛυÌÌÂÙÔ¯‹ ÙÔυ˜ ÛÂ ‰ÈÂıνÂ›˜ ÂÎı€ÛÂÈ˜ÛÙÔ §Ôν‰›νÔ Î·È ÙÔ ¶·Ú›ÛÈ. ªÂÙ·¡‡ ·υÙών ·ν·Ê€ÚÂÙ·È Ô ∫ώÛÙ·˜ ¶ÂÙÚ·-Û›νÎÔυ, Ô ªÈ¯¿λη˜ Ã¿ÙÛÈÔ˜ Î·È ¿λλÔÈ. ∂π›Ûη˜ ÛÙ· ™ÎfiπÈ· Î·È ÛÙη §¿-ÚÈÛ· ÂÎı€Ù·ν Ù· €Ú· ÙÔυ˜, πÔυ €ÊÙ·ν·ν Ì€¯ÚÈ Ùην ∫ωνÛÙ·νÙÈνÔ‡πÔλη Î·ÈÙ· ÛÔυλÙ·νÈÎ¿ Û·Ú¿È·. ±νωÛÙfi˜ ÛυÚÌ·Î€ζη˜ ‹Ù·ν Î·È Ô ™·Ì·ÚÈνÈώÙη˜∆ζ‹Ì·˜ ¢fi‚·˜ πÔυ ÙÔ 1901 ÛÂ €ÎıÂÛη Ùη˜ §¿ÚÈÛ·˜ ‚Ú·‚Â‡ÙηÎÂ È· Ùη‰ÔυλÂÈ¿ ÙÔυ. ∞ÎfiÌη µλ¿¯ÔÈ ÛυÚÌ·Î€ζÔÈ €ÊÙ·Û·ν Ì€¯ÚÈ Ùην ∞›υπÙÔ Î·ÈÙην ∞‚υÛÛην›·, fiπÔυ €νÙυν·ν ÙÔυ˜ ·¡ÈωÌ·ÙÔ‡¯Ôυ˜ Î·È Ùην ·ÚÈÛÙÔÎÚ·ÙÈÎ‹Ù¿¡η.

Η Οπλοποιία

∏ Ù€¯νη Ùη˜ ÔπλÔπÔÈ›·˜ Î·È ÌÂÙ·ÛÎÂυ‹˜ ÙÔυÊÂÎÈών ·νı›ζÂÈ ÎυÚ›ω˜ ÛÙÔυ˜µλ¿¯Ôυ˜ ªÔÛ¯ÔπÔλ›ÙÂ˜, ∂λÌπ·Û·νÈώÙÂ˜ Î.λπ., Âνώ ·πfi Ùη ª·ÎÂ‰Ôν›· Êη-ÌÈÛÌ€νÔÈ Ì·¯·ÈÚ¿‰Â˜ ‹Ù·ν ÔÈ ™·Ì·ÚÈνÈώÙÂ˜. ∏ ªÔÛ¯fiπÔλη υπ‹Ú¡Â Î€νÙÚÔÌÂÙ·λλÔυÚÈÎfi Î·È Î·Ù·ÛÎÂυ·ÛÙÈÎfi fiπÔυ Î·Ù·ÛÎÂυ¿ζÔνÙ·ν ÎλÂÈ‰·ÚÈ€˜,Ì·¯·›ÚÈ·, ÙÔυÊ€ÎÈ· Î.λπ. ∂¡·ÈÚÂÙÈÎfi˜ ÙÂ¯ν›Ùη˜ ıÂωÚÔ‡νÙ·ν Ô ∞ı·ν¿ÛÈÔ˜ºÔυÚλ›‰·˜.

√È µλ¿¯ÔÈ ÔπλÔπÔÈÔ› Ùη˜ ∞λ‚·ν›·˜ Î·Ù·ÛÎÂ‡·ζ·ν ÙÔυÊ€ÎÈ· Î·È πÈ-ÛÙfiλÂ˜ ÌÂ Â¡·ÚÙ‹Ì·Ù· πÔυ €Ú¯ÔνÙ·ν ·πfi ÙÔ Â¡ωÙÂÚÈÎfi. ∂ÎÂ›νÔ fiÌω˜ πÔυπÚÔÛ‰›‰ÂÈ ·¡›· ÛÙÔ Âπ¿ÂλÌ· ·υÙfi ‹Ù·ν η ‰È·ÎfiÛÌηÛη Ùων fiπλων ÌÂ πλ¿-ÎÂ˜ ·ÛηÌ€νÈÂ˜ Î·È ÌÂ ‰È¿ÊÔÚ· ‰È·ÎÔÛÌηÙÈÎ¿ ÛÙÔÈ¯Â›·. ∏ Ù€¯νη ·υÙ‹ Â›¯ÂÊÙ¿ÛÂÈ ÛÂ υ„ηλfi Âπ›πÂ‰Ô Î·È Ù· πÚÔ˚fiνÙ· Ùη˜ €ÊÙ·ν·ν Ì€¯ÚÈ Ùην ∫ων-ÛÙ·νÙÈνÔ‡πÔλη, Âνώ ‹Ù·ν È‰È·ÈÙ€Úω˜ ·ÚÂÛÙ¿ ÛÙÔυ˜ Î·ÙÔ›ÎÔυ˜ Ùη˜ ∞λ‚·-ν›·˜, £ÂÛÛ·λ›·˜ Î·È ª·ÎÂ‰Ôν›·˜. ™ÙÔ ªÔυÛÂ›Ô ªπÂν¿Îη ‚Ú›ÛÎÂÙ·È fiπλÔÌÂ ·ÚÈÛÙÔυÚηÌ·ÙÈÎ‹ ‰È·ÎfiÛÌηÛη ÙÔυ ¡Â‚ÂÛÎÈώÙη ÚυÛÔ¯fiÔυ ¶ÂλÂÎÔ‡‰·,πÔυ Â›¯Â ÙÔ ÂÚ·ÛÙ‹ÚÈfi ÙÔυ ÛÙην ¶ÚÂÌÂÙ‹ Ùη˜ ∞λ‚·ν›·˜. √πλÔπÔÈÔ‡˜ Ûυ-ν·νÙÔ‡ÌÂ Î·È ÛÙην ΌÛÈ·νη Ùων ªÔλÂνών.

√È ™·Ì·ÚÈνÈώÙÂ˜ ·ν·‰Â›¯ÙηÎ·ν ÛÂ ÊηÌÈÛÌ€νÔυ˜ ÙÂ¯ν›ÙÂ˜ ÛÙην Ì·¯·È-ÚÔπÔÈ›·, fiπÔυ Î·Ù·ÛÎÂ‡·ζ·ν ‰È·ÊfiÚων ÂÈ‰ών Ì·¯·›ÚÈ·, fiπω˜ ÛÔυÈ¿‰Â˜,πÔυνÈ¿λ·, ·νÙζ¿ÚÈ·, È·Ù·¿νÈ·, πÔυ Ù· πÚÔÙÈÌÔ‡Û·ν ÔÈ Âν›ÙÛ·ÚÔÈ È·Ù›


95

‹Ù·ν ¿ÚÈÛÙη˜ πÔÈfiÙηÙ·˜ Î·È Î·λλÈÙÂ¯νÈÎ‹˜ ·¡›·˜ Î·È πωλÔ‡νÙ·ν Û’ fiλη Ùηµ·λÎ·νÈÎ‹ Î·È Ùη ƒωÛ›·. ∞ÎfiÌη ÛÙ· ™ÎfiπÈ·, ∫ÔυÌ¿νÔ‚Ô Î·È ªÔλÂν¿Ûυν·νÙÔ‡ÌÂ Î·Ù·ÛÎÂυ·ÛÙ€˜ ÙÔυÊÂÎÈών, Ù· ÔπÔ›· πÚÔÙÈÌÈÔ‡νÙ·ν ·πfi Ù·¡€ν· È· Ùην Î·λλÈÙÂ¯νÈÎ‹ ÙÔυ˜ ÂÌÊ¿νÈÛη.

Η Οικοδοµική τέχνη

ªÔλÔνfiÙÈ ÂπÈÎÚ·ÙÂ› η ÂνÙ‡πωÛη fiÙÈ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ‰Âν ·Û¯ÔλÔ‡νÙ·ν ÌÂ Ùην ÔÈ-ÎÔ‰ÔÌÈÎ‹ Î·È πÔλλ¿ ‚λ·¯Ô¯ώÚÈ· Î·λÔ‡Û·ν ◊πÂÈÚώÙÂ˜ ÙÂ¯ν›ÙÂ˜ È· Ù· π€-ÙÚÈν· ·Ú¯ÔνÙÈÎ¿ ÙÔυ˜, ÂνÙÔ‡ÙÔÈ˜ €¯ÔυÌÂ πληÚÔÊÔÚ›Â˜ fiÙÈ ÔÈ µλ¿¯ÔÈÌ·ÛÙfiÚÔÈ €¯·ÈÚ·ν ÌÂ¿λη˜ Î·È ¿ÚÈÛÙη˜ Ê‹Ìη˜. ±νωÚ›ζÔυÌÂ fiÙÈ ÔÈ µλ¿¯ÔÈÙÔυ µλ·¯Ôζ¿ÔÚÔυ ‹Ù·ν ÊηÌÈÛÌ€νÔÈ ÙÂ¯ν›ÙÂ˜, ·Ú¯ÈÙ€ÎÙÔνÂ˜ Î·È ‰È·ÎÔÛÌη-Ù€˜ Ùων ·Ú¯ÔνÙÈÎών Ùων µλ¿¯ων. ÕλλÔÈ, π.¯. ·πfi Ùην ªπÂλÎ·Ì€νη (¢ÚÔ-ÛÔπη‹ ºλώÚÈν·˜), fiπω˜ Ô vω¿ννη˜ ™Ù‡λÔυ, λ€ÂÙ·È fiÙÈ ÔÈÎÔ‰fiÌηÛ·ν €ν·ÌÂ¿λÔ ÙÌ‹Ì· Ùη˜ v. ªÔν‹˜ Ùη˜ ™ÈÌωνfiπÂÙÚ·˜ ÙÔυ ∞›Ôυ ΌÚÔυ˜. ∞ÎfiÌη ÙÔ·Ú¯ÔνÙÈÎfi ¡ÈÙÛÈώÙ· ÛÙÔ ∫ÚÔ‡ÛÔ‚Ô ÌÂ 64 ‰ωÌ¿ÙÈ· Î·È ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔνÈÎ‹ ‰υ-ÙÈÎÔ‡ Ù‡πÔυ πÔυ ÔÈÎÔ‰ÔÌ‹ıηÎÂ ÙÔ 1840 ‹Ù·ν €ÚÔ µλ¿¯ων Ì·ÛÙfiÚων. ∞πfiπληÚÔÊÔÚ›Â˜ πÔυ €¯ÔυÌÂ, Ûυν·νÙÔ‡ÌÂ µλ¿¯Ôυ˜ ÔÈÎÔ‰fiÌÔυ˜ Û’ fiλÂ˜ ÙÈ˜¯ώÚÂ˜ Ùη˜ µ·λÎ·νÈÎ‹˜, µÔυλ·Ú›·, ™ÂÚ‚›·, √υ·Ú›·, ·λλ¿ Î·È ÛÙÔ ÂÛω-ÙÂÚÈÎfi Ùη˜ ∂λλ¿‰·˜ Î·È Ì€¯ÚÈ Ùην ∞ı‹ν·. ∂π›Ûη˜ ·ν·‰Â›¯ÙηÎ·ν Î·λÔ› ÙÂ-¯ν›ÙÂ˜ ÛÙην Î·Ù·ÛÎÂυ‹ υ‰Ú·ωÂ›ων Î·È €Úων ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ νÂÚÔ‡, Ùζ·ÌÈώνÎ·È ªÔÛÎ€ων.

∞ÎfiÌη Î·È È· ÙÔ ÂÊ‡ÚÈ Ùη˜ ÕÚÙ·˜ η π·Ú¿‰ÔÛη ·ν·Ê€ÚÂÈ fiÙÈ €ν·˜µλ¿¯Ô˜ Ì¿ÛÙÔÚ·˜ €ÊÂÚÂ Î·È ‰Ô‡λÂ„·ν µλ¿¯ÔÈ ÎÙ›ÛÙÂ˜ ·πfi Ù· ¡fiÙÈ· ÙωνªÔλÂνών Î·È ·ÎfiÌη fiÙÈ ÔÈ ‰υÔ ·‰ÂλÊ€˜ Ùη˜ υν·›Î·˜ ÙÔ‡ πÚωÙÔÌ¿ÛÙÔÚ·πÔυ ÂνÙÔÈ¯›ÛÙηÎÂ, ÛÙÂÚ€ωÛ·ν ÙÈ˜ €ÊυÚÂ˜ ÛÙÔν ∞¡Èfi Î·È ÛÙÔ ¢Ô‡ν·‚η. ªÂ-¿λη Ê‹Ìη Â›¯Â ·πÔÎÙ‹ÛÂÈ Î·È Î¿πÔÈÔ˜ ‚λ¿¯Ô˜ ÔÈÎÔ‰fiÌÔ˜ ·Ú¯ÈÙ€ÎÙÔν·˜πÔυ ÙÔ 1880 Â›¯Â Ù›ÛÂÈ ÛÙην ¶fiλη πÔλ‡ fiÌÔÚÊ· Ûπ›ÙÈ·. ∆Ô fiνÔÌ¿ ÙÔυ ‹Ù·νµ·Û›λη˜ ÙÔυ ªην¿ (Vasile al Mina).

∂π›Ûη˜ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ·Û¯Ôλ‹ıηÎ·ν Î·È ÌÂ Ùην ¡υλÔλυπÙÈÎ‹ Î·È Ùη ζω-Ú·ÊÈÎ‹. ∫·Ù·ÛÎÂ‡·ζ·ν ÂÎÎληÛÈ·ÛÙÈÎ¿ Ù€Ìπλ· ·πfi Î·Úυ‰È¿, Âνώ ÊηÌÈ-ÛÌ€νÔÈ ζωÚ¿ÊÔÈ Î·È ·ÈÔÚ¿ÊÔÈ ‹Ù·ν ÔÈ ™·Ì·ÚÈνÈώÙÂ˜ Î·È∞ÛπÚÔπÔÙ·Ì›ÙÂ˜ (ªfiÙÛÈ·νÔÈ). ™Â πλ‹ıÔ˜ ν·ών ÙÔυ ‚ÔÚÂÈÔÂλλ·‰ÈÎÔ‡¯ώÚÔυ Ûυν·νÙÔ‡ÌÂ ·ÈÔÚ·Ê‹ÛÂÈ˜ ÂÎÎληÛÈών Î·È ÊÔÚηÙών ÂÈÎfiνων ·πfiµλ¿¯Ôυ˜ ÙÂ¯ν›ÙÂ˜. ª€¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ· ÛÙην ªπÂλÎ·Ì€νη ÛυνÂ¯›ζÂÙ·È η ·ÈÔ-Ú·ÊÈÎ‹ π·Ú¿‰ÔÛη.


96

Η Χρυσοχοΐα

∆Ô Âπ¿ÂλÌ· fiÌω˜ πÔυ ·ÛÎ‹ıηÎÂ ÎυÚ›ω˜ ·πfi µλ¿¯Ôυ˜ ‹Ù·ν η ·ÚυÚÔ-¯ÚυÛÔ¯Ô˝·, η ÔπÔ›· €ÊÙ·ÛÂ ÛÂ υ„ηλ¿ Âπ›πÂ‰· Î·λλÈÙÂ¯νÈÎ‹˜ ‰ηÌÈÔυÚ›·˜Î·È η Ê‹Ìη Ùη˜ Â¡·πλώıηÎÂ fi¯È ÌfiνÔ ÛÙÔν ÂλληνÈÎfi ¯ώÚÔ ·λλ¿ Û’ fiλη Ùηµ·λÎ·νÈÎ‹ Î·È ·ÎfiÌη ÛÙην √ıωÌ·νÈÎ‹ ∆ÔυÚÎ›·, Ùην ∞›υπÙÔ Î·È Ùην∞‚ηÛÛυν›· Î·È ·νÙ·ων›ζÔνÙ·ν Âπ¿¡È· ÙÔυ˜ ÙÂ¯ν›ÙÂ˜ Ùη˜ µÂνÂÙ›·˜.

√È µλ¿¯ÔÈ ‰Ô‡λÂυ·ν ÙÔ ÚυÛfi, ÙÔ ·Û‹ÌÈ Î·È ÙÔ ÊÈλÈÎÚ¿ν, ·ÛηÌfiÛυÚÌ·πÔυ ÙÔ Î·Ù·ÛÎÂ‡·ζ·ν ÔÈ ›‰ÈÔÈ ÌÂ λωÚ›‰Â˜ πλ¿Î·˜ ·ÛηÌÈÔ‡ ÔÈ ÔπÔ›Â˜ πÂÚ-νÔ‡Û·ν ·πfi ÌÈ· ÂÈ‰ÈÎ‹ ÊÈλÈ€Ú·. ÃώÚÔ˜ ‰Ú·ÛÙηÚÈfiÙηÙ¿˜ ÙÔυ˜ ‹Ù·ν fiλη ηµ·λÎ·νÈÎ‹, ∞λ‚·ν›·, ™ÂÚ‚›·, µÔυλ·Ú›·, µÔÛν›·, ∂ÚζÂÔ‚›νη, √υ·Ú›·,ƒÔυÌ·ν›·, ƒωÛ›·, ∞›υπÙÔ˜ Î·È ∞‚ηÛÛυν›· Î·È ÊυÛÈÎ¿ Ô ÂλληνÈÎfi˜ ώÚÔ˜.√È µλ¿¯ÔÈ ¯ÚυÛÔ¯fiÔÈ, ÂÎÙfi˜ ·πfi Ù· Ì··ζÈ¿ πÔυ ‰È€ıÂÙ·ν Î·È Ù· ÂÚ·-ÛÙ‹ÚÈ· ÛÙ· Ûπ›ÙÈ· ÙÔυ˜, ‹Ù·ν Î·È υÚÔλfiÔÈ ¯ÚυÛÈÎÔ›. ºÔÚÙωÌ€νÔÈ, πÔλ-λ€˜ ÊÔÚ€˜ ÛÙην πλ¿Ùη ÙÔυ˜, ÙÔ νωÛÙfi ÂÈ‰ÈÎfi Î·ÛÂλ¿ÎÈ πÔυ πÂÚÈλ¿Ì‚·νÂÙ· ÂÚ·λÂ›· ÙÔυ˜ Î·È Ù· υλÈÎ¿, ‡ÚÈζ·ν ÛÙ· ωÚÈ¿, πÔυλÔ‡Û·ν ÎÔÛÌ‹Ì·Ù·,‰ÈfiÚıων·ν ¯·λ·ÛÌ€ν· Î·È ÎυÚ›ω˜ €π·ÈÚν·ν π·Ú·Âλ›Â˜ È· πÚÔ›ÎÂ˜, ÙÈ˜ÔπÔ›Â˜ ‰Ô‡λÂυ·ν ÙÔ ÂÈÌών· ÛÙ· ωÚÈ¿ ÙÔυ˜ Î·È Ùην ¿νÔÈ¡η π·Ú€‰È‰·ν ÙÈ˜π·Ú·Âλ›Â˜.

∏ Ù€¯νη ÙÔυ˜ Â›¯Â ÊÙ¿ÛÂÈ ÛÂ υ„ηλ¿ Âπ›πÂ‰· Î·È ÌÔλÔνfiÙÈ ‰Âν ‰È€ıÂÙ·νÙ· Û¯€‰È· πÔυ ÎυÎλÔÊÔÚÔ‡Û·ν ÛÙην ∂υÚώπη, η Âυ·ÈÛıηÛ›· ÙÔυ˜ ÙÔυ˜ Ô‰‹-ηÛÂ ÛÙην π·Ú·ω‹ ÎÔÛÌηÌ¿Ùων ÌÂ¿λη˜ ·ÈÛıηÙÈÎ‹˜ ·¡›·˜. Œπ·ÈÚν·νÌ€ÚÔ˜ ÛÂ ‰ÈÂıνÂ›˜ ÂÎı€ÛÂÈ˜ ÛÙÔ §Ôν‰›νÔ, ÛÙÔ ¶·Ú›ÛÈ, ÛÙην ∫ωνÛÙ·νÙÈνÔ‡-πÔλη Î·È ÛÂ ÂÎı€ÛÂÈ˜ ÙÔυ ÂÛωÙÂÚÈÎÔ‡ fiπω˜ ÛÙη §¿ÚÈÛ·, ÙÔ ªÔν·ÛÙ‹ÚÈÎ.λπ. ∏ Ù€¯νη ÙÔυ˜ ‰Âν πÂÚÈÔÚ›ζÔνÙ·ν ÌfiνÔ ÛÙην Î·Ù·ÛÎÂυ‹ ÎÔÛÌηÌ¿Ùων·λλ¿ ·ÊÔÚÔ‡ÛÂ Î·È ‰È·ÎÔÛÌηÙÈÎ¿ ÛÙÔÈ¯Â›· ÛÂ ·ÛηÌfiπλ·ÎÂ˜ πÔυ ÛÙfiλÈζ·νfiπλ· Î·È πÈÛÙfiλÂ˜, Î¿ÙÈ πÔυ ‹Ù·ν È‰È·›ÙÂÚ· ·ÚÂÛÙfi ÛÙÔυ˜ Î·ÙÔ›ÎÔυ˜ Ùη˜∞λ‚·ν›·˜ ·λλ¿ Î·È ÛÂ ŒλληνÂ˜ ÎλÂÊÙ·ÚÌ·ÙÔλÔ‡˜.

¶Ôλλ¿ ‰Â›Ì·Ù· Ùη˜ Ù€¯νη˜ ÙÔυ˜ ÎÔÛÌÔ‡ν ÌÔυÛÂ›· Î·È È‰ÈωÙÈÎ€˜ Ûυλ-λÔ€˜, fiπω˜ ÛÙÔ ªÔυÛÂ›Ô ªπÂν¿Îη, πÔυ ÊÈλÔ¡ÂνÂ› €ν· fiπλÔ ÌÂ ‰È·ÎÔ-ÛÌηÙÈÎ¿ ÛÙÔÈ¯Â›· ÛÂ πλ¿ÎÂ˜ ·ÛηÌÈÔ‡, €ÚÔ ÙÔυ ¶ÂλÂÎÔ‡‰· ·πfi ÙÔ ¡υÌÊ·›ÔπÔυ Â›¯Â ÂÚ·ÛÙ‹ÚÈÔ ÛÙην ¶ÚÂÌÂÙ‹ Ùη˜ ∞λ‚·ν›·˜.

¶Ôλλ¿ ¯ωÚÈ¿ Î·È πfiλÂÈ˜ ÊηÌ›ζÔνÙ·ν È· Ùην υ„ηλ‹ ÙÔυ˜ Î·λλÈÙÂ¯νÈÎ‹‰ηÌÈÔυÚ›·, ·λλ¿ ÙÔ ¯ωÚÈfi πÔυ ·ν€‰ÂÈ¡Â ÙÔυ˜ Î·λ‡ÙÂÚÔυ˜ ÙÂ¯ν›ÙÂ˜ ‹Ù·ν η¡ÈÎÔυλ›ÙÛ·, ÎÔνÙ¿ ÛÙη ªÔÛ¯fiπÔλη, Î·È Ù· ‡Úω ¯ωÚÈ¿, fiπω˜ ÙÔ §ÈνÔ-ÙfiπÈ. ∏ π·Ú¿‰ÔÛη ·ν·Ê€ÚÂÈ fiÙÈ ÔÈ ¡ÈÎÔλÈÙÛÈώÙÂ˜ ‹Ù·ν Î·È ÊηÌÈÛÌ€νÔÈÎ·λπÔυζ¿νη‰Â˜, ‰ηλ. ÎÈ‚‰ηλÔπÔÈÔ› νÔÌÈÛÌ¿Ùων ¯ÚυÛών Î·È ·ÚυÚών Î·Èω˜ ÙfiπÔ˜ Î·Ù·ÛÎÂυ‹˜ ÙÔυ˜ ‹Ù·ν ÛπηλÈ¿ ÌÂ ÙÔ fiνÔÌ· ∫·Ù·Ê‡ÎλÔυ (Î·Ù·-Ê‡ÈÔ).


97

∞πfi ÙÔυ˜ π·λÈfiÙÂÚÔυ˜ ¡ÈÎÔλÈÙÛÈώÙÂ˜ ·ÚυÚÔ¯ÚυÛÔ¯fiÔυ˜ ‹Ù·ν Ô ±È·ν-ν¿Îη˜ ™‚ώλÔ˜ πÔυ ‰Ô‡λÂυÂ ÛÙην ∫ÔÚÈÙÛ¿, Ô ¢ηÌ‹ÙÚη˜ º›λ·, Ô ¡ÈÎfiλ·Ô˜±ÂωÚ›Ôυ ±È¿ÎÔ˜, Ô ¡ÈÎfiλ·Ô˜ ∫ÔλÔÎυı¿˜ Î·È πÔλλÔ› ¿λλÔÈ ∏ ªÔÛ¯fi-πÔλη, fiπω˜ Î·È ¿λλÂ˜ πfiλÂÈ˜, π.¯. η ∫ÔÚÈÙÛ¿, η ¶ÚÂÌÂÙ‹, ÙÔ ŒλÌπ·Û¿νÎ.λπ. ‹Ù·ν Î€νÙÚ· ·ÚυÚÔ¯ÚυÛÔ¯Ô˝·˜. ∂π›Ûη˜ ÙÔ ∫ÚÔ‡ÛÔ‚Ô ·ν·‰ÂÈÎν‡ÂÙ·ÈÛÂ ÌÂ¿λÔ Î€νÙÚÔ ·ÚυÚÔ¯ÚυÛÔ¯Ô˝·˜ Î·È ÔÈ ∫ÔÚÔυÛÔ‚›ÙÂ˜ ÙÂ¯ν›ÙÂ˜ πληÌ-ÌυÚ›ζÔυν fiλη Ùην µ·λÎ·νÈÎ‹. ªÂÙ·¡‡ ·υÙών ·ν·Ê€ÚÂÙ·È Ô ª·Ùı·›Ô˜ ™‚ώ-λÔ˜, ·πfiÔνÔÈ ÙÔυ ÔπÔ›Ôυ ÂπÈζÔ‡ν ω˜ ¯ÚυÛÔ¯fiÔÈ ÛÙη £ÂÛÛ·λÔν›Îη, Î·È ηÔÈÎÔ€νÂÈ· ∆Û›ÎÔυ, Ô ¶›ÙÔ˜, Ô ±ÈώÚη˜ Î·È Ô §¿Îη˜.

∞πfi Ù· πÈÔ ÛηÌ·νÙÈÎ¿ ¯ωÚÈ¿ πÔυ ·ν€‰ÂÈ¡·ν πÂÚ›ÊηÌÔυ˜ ÙÂ¯ν›ÙÂ˜ ‹Ù·νÙÔ ™υÚ¿ÎÔ Î·È ÔÈ ∫·λ·Ú‡ÙÂ˜. ∆· €Ú· ÙÔυ˜ ÛÂ ¯ÚυÛfi Î·È ÊÈλÈÎÚ¿ν ‹Ù·νπ·Û›νωÛÙ· fi¯È ÌfiνÔ ÛÙÔν ÂλληνÈÎfi ¯ώÚÔ ·λλ¿ Î·È ÛÙην ∞λ‚·ν›· Î·È ÛÂπfiλÂÈ˜ Ùη˜ vÙ·λ›·˜ fiπω˜ ÙÔ ªπÚ›νÙÈζÈ, ÙÔ §È‚fiÚνÔ, η ¡¿πÔλη, η ∆ÂÚ€ÛÙηÎ·È ·ÎfiÌη Û’ ·υÙ‹ Ùη µÂνÂÙ›·. ∞πfi‰ÂÈ¡η ·υÙ‹˜ Ùη˜ ÂυÚÂ›·˜ ‰È¿‰ÔÛη˜ Â›ν·ÈÔ π·ÎÔÛÌ›ω˜ νωÛÙfi˜ Ô›ÎÔ˜ Ùων µÔ‡λ·Úη (Bulgari) πÔυ ÛυνÂ¯›ζÂÈ ν·‰È·ı€ÙÂÈ Ù· πÚÔ˚fiνÙ· ÙÔυ Û’ fiλÔ ÙÔν ÎfiÛÌÔ. ∏ Î·Ù·ω‹ ÙÔυ˜ Â›ν·È πÈı·-νfiν ·πfi ÙÔ ™υÚ¿ÎÔ.

ªÂÙ·¡‡ Ùων ÙÂ¯νÈÙών πÂÚ›ÊηÌÔ˜ ‹Ù·ν Î·È Ô µ. ∆ζÔυÌ¿Î·˜ ·πfi ÙÔυ˜∫·λ·Ú‡ÙÂ˜ ÌÂ Ì··ζÈ¿ Î·È ·νÙÈπÚÔÛωπÂ›Â˜ ÛÙ· ±È¿ννÂν·, ÛÙην ∫€ÚÎυÚ·,·π’ fiπÔυ ¡ÂÎ›νηÛ·ν Î·È ÔÈ µÔ‡λ·Úη (Û‹ÌÂÚ· Ô›ÎÔ˜ Bulgari), Î·È ÛÙη µÂ-νÂÙ›·. ÕλλÔÈ ‹Ù·ν Ô ™υÚ·ÎÈώÙη˜ ∫·Ú¿Îη˜ ÛÙ· ±È¿ννÂν·, ÔÈ ·‰ÂλÊÔ› vω·ν-ν›‰η Î·È Ô ∫υÚÈ¿ÎÔ˜, πÔυ π‹ÚÂ Ì€ÚÔ˜ ÙÔ 1906 ÛÂ €ÎıÂÛη ÛÙÔ µÔυÎÔυÚ€ÛÙÈ.∫ÚÔυÛÔ‚›ÙÂ˜ νωÛÙÔ› ÙÂ¯ν›ÙÂ˜ ‹Ù·ν Ô ªÈ¯¿λη˜ ∆€Ôυ Î·È Ô ±Ô‡ÛÈÔ˜∆Û¿πÂ. √È ™·Ì·ÚÈνÈώÙÂ˜ ‹Ù·ν Î·È ·υÙÔ› ¿ÚÈÛÙÔÈ ¯ÚυÛÔ¯fiÔÈ Î·È ωÚÔλÔ¿-‰Â˜ Î·È Î·Ù¿ Ì›· Ê‹Ìη Î·È ÈÎ·νÔ› ÎÈ‚‰ηλÔπÔÈÔ›. ™Ùη ı€Ûη ∫·λπÔυζ¿νÔυ(= ÎÈ‚‰ηλÔπÔÈfi˜) Ùη˜ ÙÔπÔıÂÛ›·˜ ±ÎÚfiÛλÔυ €¯Ôυν ‚ÚÂıÂ› υπÔλÂ›ÌÌ·Ù· ÌÂ-Ù¿λλων πÔυ ·πÔ‰ÂÈÎν‡Ôυν Ùην π·Ú·π¿νω ÊηÌÔλÔ›·. √È ™·Ì·ÚÈνÈώÙÂ˜¯ÚυÛÈÎÔ› ‰Ú·ÛÙηÚÈÔπÔÈÔ‡νÙ·ν ÛÙην ◊πÂÈÚÔ, £ÂÛÛ·λ›·, ™ÙÂÚÂ¿ Î·È €ÊÙ·-ν·ν Ì€¯ÚÈ Ùην ∫fiÚÈνıÔ.

∞πfi ÙÔυ˜ ÚυÛÈÎÔ‡˜ Ùη˜ ª·ÎÂ‰Ôν›·˜ €¯ÔυÌÂ ‰υÔ ÛηÌ·νÙÈÎ¿ Î€νÙÚ·, Ùη¡€‚ÂÛÎ· (ÛηÌ. ¡υÌÊ·›Ô) Î·È ÙÔ ∫ÚÔ‡ÛÔ‚Ô. ∂ÎÙfi˜ ·πfi ·υÙ€˜ ÙÈ˜ ÎωÌÔ-πfiλÂÈ˜, ¯ÚυÛÈÎÔ› πÚÔ€Ú¯ÔνÙ·ν Î·È ·πfi ÙÔ ªπλ¿ÙÛÈ, fiπω˜ Ô πÂÚ›ÊηÌÔ˜™Ù€ÚÈÔ˜ ¢Ô‡Ìπ·˜, Ô ÔπÔ›Ô˜ πÚÈν ·Û¯ÔληıÂ› ÌÂ ÙÔ ÂÌπfiÚÈÔ ‰Ô‡λÂ„Â ω˜¯ÚυÛÈÎfi˜ ÛÙ· ™€ÚÚ·˜. √È ¡Â‚ÂÛÎÈώÙÂ˜ ¯ÚυÛÈÎÔ› ‹Ù·ν ‰È·ÛÎÔÚπÈÛÌ€νÔÈ ÛÂπÔλλ¿ Ì€Úη. ±È ·υÙÔ‡˜ €¯ÔυÌÂ πÂÚÈÛÛfiÙÂÚÂ˜ πληÚÔÊÔÚ›Â˜ Î·ıώ˜ νωÚ›-ζÔυÌÂ Î·È ÙÔυ˜ ÙfiπÔυ˜ πÔυ ‰Ô‡λÂυ·ν. ™Ùην ∞λ‚·ν›· €¯ÔυÌÂ π.¯. ÛÙην ¶ÚÂ-ÌÂÙ‹ ÙÔν ∫. ∫Ú€ÌÔυ, ÙÔν ªÈ¯¿λη ±Î›ζ·, ÙÔν ¢ηÌ‹ÙÚη ¶ÂλÂÎÔ‡‰· πÔυ·ν·Ê€Ú·ÌÂ, ÙÔν ±. ªπÔ‡Úη, ÙÔν ª. ∑ÈÔ‡ÚÎÔυ, ÙÔν ªπ€Ê· Î.λπ. √ ±.ªπÔυÚÂ¿ÙÂ Â›¯Â Î·È ‰Â‡ÙÂÚÔ ÂÚ·ÛÙ‹ÚÈÔ ÛÙÔ ∞ÚυÚfiÎ·ÛÙÚÔ. ™Ù· ±ÂνÈÙÛ¿(±È·ννÈÙÛ¿) ‰Ô‡λÂυ·ν ÔÈ ¡. ¢ώ‰Ôυ, ™Ù. ¡€ÚÔυ, ª. ªÈλÈ¿νÎÔυ Î·È πÔλλÔ›


98

¿λλÔÈ. ¡Â‚ÂÛÎÈώÙÂ˜ ÚυÛÈÎÔ‡˜ Ûυν·νÙÔ‡ÌÂ Î·È ÛÙην ∆ÔυÚÎ›·. ™ÙÔ ∆·ν¿Î-Î·λ€, ÛÙην ∫ωνÛÙ·νÙÈνÔ‡πÔλη, ÛÙην ∫ÈÔυÙ¿¯ÂÈ· ‹Ù·ν Ô ±. ªπÈλÈνfiÎ·˜.ÕλλÔÈ ¡Â‚ÂÛÎÈώÙÂ˜ ‹Ù·ν Ô ±. ªπÔυÙ¿Úη˜, Ô ¢. √ÈÎÔνfiÌÔυ, Ô ∫. ¶·Ú‰·-Ê€λη˜, Ô ¡. º›ÛÙ·˜, Ô ¡Ù›νÔ˜ ∆ÛÈÔυÙÛÔυÚ›Î·˜ Î·È ¿λλÔÈ. ™Ùη £ÂÛÛ·λ›·Î·È ÛÙη ™ÙÂÚÂ¿ Ûυν·νÙÔ‡ÌÂ ÛÙÔ ¢ÔÌÔÎfi ÙÔυ˜ ·‰ÂλÊÔ‡˜ ±Î›ζ·, ÛÙ· º¿Ú-Û·λ· ÙÔυ˜ ·‰ÂλÊÔ‡˜ ¡¿ÙÛη, ÛÙη §·Ì›· Î·È §¿ÚÈÛ· ÙÔν £. ™ÂÚ‰¿Úη Î·ÈÛÙη Ã·λÎ›‰· ÙÔν ªπ¿ÛÈ·.

ªÂÚÈÎÔ› ·πfi ÙÔυ˜ πÈÔ ‰È¿ÛηÌÔυ˜ ¯ÚυÛÈÎÔ‡˜ ‹Ù·ν ·πfi ÙÔ ∫ÚÔ‡ÛÔ‚Ô ηÔÈÎÔ€νÂÈ· º›λ· Î·È Ô ¶·νÙ·ζ‹˜. ∆· ·‰€λÊÈ· ÙÔυ ¢ηÌ‹ÙÚη º›λ· ∞‰¿Ì,¡·Ô‡Ì, ™Ù€ÚÈÔ˜, ±È¿ÎÔ˜, ¡ÈÎfiλ·˜ Î·È ±ÈώÚη˜ ‹Ù·ν πÔλ‡ Î·λÔ› ÙÂ¯ν›-ÙÂ˜ ÛÙÔ ÊÈλÈÎÚ¿ν, ÌÂ ‰Ú·ÛÙηÚÈfiÙηÙ· ÛÙ· ™ÎfiπÈ·, ™·λÔν›Îη, ∞λÂ¡¿ν‰ÚÂÈ·,Î·È ÛÙÔ µÈ‰›νÈ fiπÔυ ÙÔ 1850-1880 ‰Ô‡λÂ„Â Ô ±ÈώÚη˜ º›λ·. √ ∞‰¿Ì º›λ·ÌÂ πÔλλÔ‡˜ Î·λÊ¿‰Â˜ €ÛÙÂλνÂ πÚÔ˚fiνÙ· ÛÙÔ µÈ‰›νÈ, fiπÔυ ÙÔ 1877 €Î·ν·ν¯ÚυÛ€˜ ‰ÔυλÂÈ€˜ Î·Ù¿ ÙÔν ƒωÛÔÙÔυÚÎÈÎfi πfiλÂÌÔ Î·È €ÛÙÂλν·ν €Ú· ÙÔυ˜ÛÙη ™·λÔν›Îη, ∫ωνÛÙ·νÙÈνÔ‡πÔλη, ∞›υπÙÔ, ±È¿ννÂν· Î·È ™ÎfiπÈ·. √ ™Ôυλ-Ù¿νÔ˜ ∞‚‰Ô‡λ ∞Û›ζ ÙÔυ˜ ÂÌπÈÛÙÂυfiÙ·ν È· Ùην Î·Ù·ÛÎÂυ‹ π·ν€ÌÔÚÊωνÎÔÛÌηÌ¿Ùων, Ù· ÔπÔ›· Ì¿λÈÛÙ· ·ν·νώÚÈÛÂ ÌÂ Ùην ‚Ú¿‚ÂυÛ‹ ÙÔυ˜ Î·È ÙηυÈÔı€ÙηÛ‹ ÙÔυ˜ ω˜ πÚÔÌηıÂυÙών Ùη˜ ÛÔυλÙ·νÈÎ‹˜ ·υλ‹˜. √È ±. º›λ· Î·È¡. ¶·νÙ·ζ‹˜ ÛÂ ÌÈ· €ÎıÂÛη ÛÙη µÈ€ννη ÙÔ 1870, ÌÂ Ùη Ûυν‰ÚÔÌ‹ Ùη˜ Ôıω-Ì·νÈÎ‹˜ ·υÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜, ÂÎı€Û·ν ÎÔÛÌ‹Ì·Ù¿ ÙÔυ˜ Î·È π‹Ú·ν ¯ÚυÛfi ÌÂ-Ù¿λλÈÔ. ª¿λÈÛÙ· Ô ±. º›λ· Î·È Ô ¡. ¶·νÙ·ζ‹˜ ÛÙ· ªπÈÙfiλÈ· (ªÔν·ÛÙ‹ÚÈ)Î·Ù·ÛÎÂ‡·Û·ν ·ÚÈÛÙÔυÚ‹Ì·Ù·, fiπω˜ €ν·ν πλ¿Ù·νÔ πÔυ ÎfiÛÙÈÛÂ ÙÔ Ìυ-ıÈÎfi È· Ùην ÂπÔ¯‹ πÔÛfi Ùων 2600 ÚυÛών λÈÚών ∆ÔυÚÎ›·˜ Î·ıώ˜ Î·È €ν·ÙÚ·π€ζÈ-Ú·ÊÂ›Ô ÙÔυ ™ÔυλÙ¿νÔυ ªω¯·Ì€Ù ƒÂÛ¿νÙ, ÛÙÔλÈÛÌ€νÔ Î·È ÂπÈ-¯ÚυÛωÌ€νÔ ·πfi ÙÔν ¢ηÌ. º›λ·. √ ∫ÚÔυÛÔ‚›Ùη˜ ¡. ¶·νÙ·ζ‹˜ Âπ€ÊÂÚÂ πÔλ-λ€˜ ÌÂÙ·‚Ôλ€˜ ÛÙην ÂπÂ¡ÂÚ·Û›· ÙÔυ ÊÈλÈÎÚ¿ν Î·È Ì·ıηÙ€˜ ÙÔυ υπ‹Ú¡·ν¿λλÔÈ πÂÚ›ÊηÌÔÈ ÙÂ¯ν›ÙÂ˜ fiπω˜ ÔÈ ÈÔÈ ÙÔυ º›λ·, Ô ª¿νÙÛÈÔ˜ ¡Ù›ÌÙÛ· ∫ÚÂ-¿ÛÙ· ÎÈ Ô ¶·‡λÔ˜ ∆¿νÙη˜ ÛÙη £ÂÛÛ·λÔν›Îη.

µλ¿¯ÔÈ ¯ÚυÛÈÎÔ› €ÊÙ·Û·ν Î·È Ì€¯ÚÈ Ùη µÔÛν›· Î·È ∂ÚζÂÔ‚›νη, fiπÔυ‰È·ÙηÚÔ‡Û·ν Î·Ù·ÛÙ‹Ì·Ù·, fiπω˜ Î·È ÛÙÔ ∫ÔυÌ¿νÔ‚Ô, ∫fiÙÛÈ·νη, ∆ζÔυ-Ì·È¿, ™€ÚÚÂ˜, fiπω˜ Ô ¶·π·ıÂÔ¯¿Úη˜ ±È¿ÎÔ˜, πÔυ ‰Ô‡λÂ„Â È· ÙÔν Îν€ζÔªÈ¯·‹λ Ùη˜ ™ÂÚ‚›·˜ Î·È ÌÂÙ¿ ÛÙÈ˜ ∫·Úυ€˜ ÙÔυ ∞›Ôυ ΌÚÔυ˜ Âπ› 35 ¯Úfi-νÈ· ‰È·ÎÔÛÌώνÙ·˜ ÂÈÎfiνÂ˜ Î·È Âυ·€λÈ· ÌÂ ÊÈλÈÎÚ¿ν.

√È ·‰ÂλÊÔ› ªπ€νÙÔυ, Ô ∫‡ÚÈ·˜ Î·È Ô £ωÌ¿˜, πÚÔÊ·νώ˜ ªÔÛ¯ÔπÔλ›-ÙÂ˜, ‰Ô‡λÂυ·ν ÛÙην ∞›υπÙÔ ω˜ ¯ÚυÛÈÎÔ› Î·È ζωÚ¿ÊÔÈ. √ πÚώÙÔ˜ ÌÂ Ùην€ÎÚÈÛη ÙÔυ ÃÂ‰›‚η Ùη˜ ∞È‡πÙÔυ ·ν€λ·‚Â Ùην Û¯Â‰›·Ûη Î·È Î·Ù·ÛÎÂυ‹Ùων ÛÙÚ·ÙÈωÙÈÎών ÌÂÙ·λλ›ων (π·Ú·Û‹Ìων) Î·È ÔÈ ÈÔÈ ÙÔυ ™È‰€Úη˜ Î·È ¢η-Ì‹ÙÚη˜ Ûυν€¯ÈÛ·ν Ùην π·Ú¿‰ÔÛη Ì€¯ÚÈ ÙÔ 1920.


99

11.. ¶¶ÈÈÎÎÔÔυυÚÚ¿¿ÚÚÔÔυυ ((PPiikkuurrÅÅrr%%))

√ µλ¿¯Ô˜ ‚ÔÛÎfi˜, πÈÎÔυÚ¿Ú[(pikurÅr%), Â›ÙÂ ‹Ù·ν È‰ÈÔÎÙ‹Ùη˜ ÙÔυÎÔπ·‰ÈÔ‡, ÎÔυπ›Â (kupÑe), Â›ÙÂ ‰Ô‡-λÂυÂ ÌÂ ÌÈÛıfi, ·ÚÔ‡Î! (arÆg!),‹Ù·ν ÛÎληÚ·ωηÌ€νÔ˜, ÂυÎ›νηÙÔ˜Î·È ÚωÌ·λ€Ô˜ ÌÂ ÌÂ¿λÂ˜ ·νÙÔ¯€˜ÛÙÔ ÎÚ‡Ô Î·È ÛÙη ζ€ÛÙη. ∞ÎÔ‡Ú·-ÛÙÔ˜ ‰Ô‡λÂυÂ ·ÛÙ·Ì¿ÙηÙ· fiλÂ˜ ÙÈ˜ÂπÔ¯€˜ ÙÔυ ¯ÚfiνÔυ ¯ωÚ›˜ ωÚ¿ÚÈÔÎ·È Ù·ÎÙ€˜ Ì€ÚÂ˜ ·Ú›·˜. ∞πfi Ùην¿λλη ÙÔ ÎÔπ¿‰È ·πÔÙÂλÔ‡ÛÂ Ì€ÚÔ˜Ùη˜ ζω‹˜ ÙÔυ, ‹Ù·ν Ûυν·ÈÛıηÌ·-ÙÈÎ¿ ‰ÂÌ€νÔ˜ ÌÂ ·υÙfi, ζÔ‡ÛÂ ÎÔνÙ¿ÙÔυ, ·ÈÚfiÙ·ν ÌÂ ·υÙfi Î·È ‰Âν ÌπÔ-ÚÔ‡ÛÂ ν· Ê·νÙ·ÛÙÂ› Ùη ζω‹ ÙÔυ¯ωÚ›˜ ·υÙfi ‹ €ÛÙω ωÚ›˜ Âλ¿¯ÈÛÙ·ζώ·.

∞ν¿λÔ· ÌÂ Ù· ζώ· πÔυ €‚ÔÛÎÂ,€ν·˜ ‚λ¿¯Ô˜ ÙÛÔÌπ¿νÔ˜ €π·ÈÚνÂÎ·È ÙÔ È‰È·›ÙÂÚÔ fiνÔÌ·. √υÈ¿Ú[(u#År%) ‹Ù·ν o πÚÔ‚·ÙÔ‚ÔÛÎfi˜,Î!πÚ¿Ú[ (k!prÅr%) Ô È‰Ô‚ÔÛÎfi˜,ÛÙÈÚπ¿Ú[ (stirpÅr%) Ô ‚ÔÛÎfi˜ ÙωνÛÙ€ÚÊων, Ì!ÙÚÈÎ¿Ú[ (m!trikÅr%) Ô·λ·ÚÙζ‹˜. ¢‡Ô ‹Ù·ν ÔÈ ÌÂ¿λÂ˜πÂÚÈÔ¯€˜ ‚ÔÛÎ‹˜ ÛÙÔ νÔÌfi ™ÂÚÚώνÈ· ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜, ÙÔ ªÂνÔ›ÎÈÔ

ΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΣΕΡΡΩΝ


100

fiÚÔ˜ Î·È ÔÈ νfiÙÈÂ˜ πλÂυÚ€˜ ÙÔυ fiÚÔυ˜ ∫ÂÚÎ›νη (ªπ€λÂ˜), Âνώ ω˜ ¯ÂÈÌ·‰È¿¯ÚηÛ›ÌÂυ·ν Ù· νfiÙÈ· ·πfi Ùην ∞ÌÊ›πÔλη Ì€Úη, Ô Î¿ÌπÔ˜ Ùων ™ÂÚÚών Î·È¿λλÂ˜ ÂÈÙÔνÈÎ€˜ πÂÚÈÔ¯€˜. ÀπÔλÔ›ζÂÙ·È fiÙÈ ÔÈ ‚ÔÛÎfiÙÔπÔÈ ÙÔυ νÔÌÔ‡ ™ÂÚ-Úών ‹Ù·ν 1.150.000 ÛÙÚ€ÌÌ·Ù· ÌÂ 280.000 ·ÈÔπÚfi‚·Ù· ™ÂÚÚ·˚Î‹˜ Î·È‚λ¿¯ÈÎη˜ Ú¿ÙÛ·˜.

∞ν¿λÔ· ÌÂ ÙÈ˜ ÂπÔ-¯€˜, ÙÔν ÙfiπÔ ÛÙÔν ÔπÔ›ÔζÔ‡ÛÂ Î·È ÙÈ˜ Î·ÈÚÈÎ€˜Ûυνı‹ÎÂ˜ Ô ‚ÔÛÎfi˜ ‰È·-ÌfiÚÊωνÂ Î·È ÙÔ νÙ‡ÛÈÌfiÙÔυ, Ùην ÎÔÈνωνÈÎ‹ ÙÔυζω‹ Î·È Ùην Âν €νÂÈ ‰›-·ÈÙ¿ ÙÔυ.

ºÔÚÔ‡ÛÂ ®Èλ‚¿ÚÂ(&ilvÅre) Î·È Î!Ì†¿®Â(k!m#Å&e) ÛÙÔ Î¿Ùω Î·È¿νω Ì€ÚÔ˜ ÙÔυ ÎÔÚÌÈÔ‡ÙÔυ. ∂π›Ûη˜ Ù«ÔυÌ!νÙ¿νÈ(d^um!ndÅni), Èλ€ÎÔ,·πfi Û·È¿ÎÈ, Î·πfiÙ!(kapòt!), ÌÈÛfiÎ·π· ÌÂÙÚ‡πÂ˜ ÛÙÈ˜ Ì·Û¯¿λÂ˜.

ÕλλÔÙÂ, ÛÙÔ ÎÚ‡Ô, Ùη ÊÔÚÔ‡ÛÂ ÌÂ Ù· Ì·ν›ÎÈ· (ÌíνÈÙÛn mínits#), Âνώ ÛÙηζ€ÛÙη €‚·ζÂ Ù· €ÚÈ· ·πfi ·υÙ¿ Ù· ·νÔ›Ì·Ù·, ÂÔνfi˜ πÔυ ÙÔν ‰ÈÂυÎfiλυνÂ

∆!Ìπ¿ÚÈ (t!mbÅri), Î¿π·

∆¿ÛÙÚÔυ (tÅstru), ÙÚÔυ‚¿˜


101

ÛÙην ÂÚ·Û›· ÙÔυ. ∆€λÔ˜ υπ‹Ú¯Â Î·È η πÂÚ›ÊηÌη Î¿π·, Ù!Ìπ¿ÚÈ (t!mbÅri),πÔυ ¯ÚηÛ›ÌÂυÂ È· Ù· ÌÂ¿λ· ÎÚ‡·, ÙÈ˜ ‚ÚÔ¯€˜ Î·È È· ÙÔν ‡πνÔ ÛÙÔ ‚ÔυνfiÎ·È ÛÙÔ Ì·νÙÚ›. ∏ ÎÔυÎÔ‡λ· Ùη˜ Î¿π·˜ ‹Ù·ν η ζ!ÚÎÔ‡λ! (z!rkÆl!) Âνώ ÙÔÎ·λπ¿ÎÈ πÔυ ÊÔÚÔ‡ÛÂ Î·ıηÌÂÚÈν¿ λÂfiÙ·ν Î!Ù®Ô‡λ! (k!t&Æl!), fiÌÔÈÔ ÌÂ ÙÔÎ·λπ¿ÎÈ πÔυ ÊÔÚÔ‡ν ÔÈ π·π¿‰Â˜ ÂÎÙfi˜ Ùων λÂÈÙÔυÚÈÎών Î·ıηÎfiνÙωνÙÔυ˜. Όλ· ‹Ù·ν Î·Ù·ÛÎÂυ·ÛÌ€ν· ·πfi ÙÔ ¯€ÚÈ Ùη˜ µλ¿¯·˜ ÛÙÔν ·Ú·λÂÈfiÎ·È ·πfi Ù· Ì·λλÈ¿ ÙÔυ ÎÔπ·‰ÈÔ‡ ÙÔυ˜. ™ÙÔ ¯€ÚÈ ÎÚ·ÙÔ‡ÛÂ ÙÔ Ù®Ô‡ν[(t&Æn%), Îλ›ÙÛ·, ‹ ÙÔ Î!Úλ›Î[ (k!rlÑg%) fiÙ·ν υπ‹Ú¯Â ÙÔ ÊÈ‰¿ÎÈ, €ν· ¡‡λÔÎ¿ıÂÙÔ ÛÙÔ ÙÛÔ‡ν[ πÔυ λÂfiÙ·ν Î!ÚλÈÌπ¿ν! (k!rlibÅn!). ◊Ù·ν €ν· πÔλ‡ÙÈÌÔÂÚ·λÂ›Ô È· Ùη ‰ÔυλÂÈ¿ ÙÔυ, πÔυ ÙÔν ‚ÔηıÔ‡ÛÂ ν· πÂÚν¿ ÙÈ˜ Â‰·ÊÈÎ€˜ Î·-ÎÔÙÔπÈ€˜, ·λλ¿ Î·È fiπλÔ ¿Ìυν·˜ È· Î¿ıÂ Â›‰Ô˜ Â¯ıÚÔ‡, ·νıÚώπων ‹ ζώων.∞π·Ú·›ÙηÙÔ Â¡¿ÚÙηÌ· ‹Ù·ν ÙÔ Ù¿ÛÙÚÔυ (tÅstru), Ô ÙÚÔυ‚¿˜, fiπÔυ €‚·ζÂÌ€Û· ÙÔ „ωÌ›, πíνÂ (píne), ÙÔ πÈ‰Ôυπ›ν·Î[ (pi‰upÑnak%), ¡‡λÈνÔ ‰Ô¯Â›Ô ÌÂÎ·π¿ÎÈ fiπÔυ €‚·ζÂ ÙÔÙυÚ› Î·È Î¿ıÂ Û¯ÂÙÈÎfi Ê·-ώÛÈÌÔ. ∞π·Ú·›ÙηÙÔ ‹Ù·νÎ·È ÙÔ νÂÚfi ÛÙÔ πÔυÔ‡Ú(pu…Ær) ‹ ÛÙη ÌπÔυÎλ›ÙÛ!(buklÑts!). ∆Ô Ì·¯·›ÚÈ,ÎÔυÛÙÔ‡Ú! (kustÆr!) ÌÂ¡‡λÈνη ‹ ÎÔÎÎ¿λÈνη λ·‚‹,Ì!ν¿Ú[ (m!nÅr%), ‹ ¿λλÔÂ›‰Ô˜ Ì·¯·ÈÚÈÔ‡ ‹Ù·ν Âπ›-Ûη˜ ÚÂÈ·ζÔ‡ÌÂνÔ. ∆· ‰υÔÙÂλÂυÙ·›· Ù· ÎÚÂÌÔ‡ÛÂ·πfi Ùη ζώνη, ÛÙην ÔπÔ›·

ªπÔυÎλ›ÙÛ! (buklÑts!) ¶È‰Ôυπ›ν·Î[ (pi‰upÑnak%)

∫ÔυÛÙÔ‡Ú! (kustÆr!), Ì·¯·›ÚÈ


102

πÚÔÛ·ÚÌÔζfiÙ·ν ÙÔ ÎfiÎ·λÙÛÈ (kòkaltsi), ÎfiÎ·λÔ ·πfi ÙÔ π›Ûω Ì€ÚÔ˜ ÙÔυ Ô-ν¿ÙÔυ ÙÔυ ζώÔυ. ¶Ôλ‡ÙÈÌ· ‹Ù·ν Î·È η ›ÛÎ! (…Ñsk!) Î·È ÙÔ ÛÙÔυÚν¿ÚÈ(ÛÙÔυÚν·ÚfiπÂÙÚ·) È· ÙÔ ÙÛÈ¿ÚÔ Î·È È· ν· ·ν¿‚ÂÈ ÊωÙÈ¿. ΌÙ·ν ‰›πλω-ν·ν Ù· Ì·ν›ÎÈ· Ùη˜ Î¿π·˜ π›Ûω, ·υÙ¿ Ûυν‰€ÔνÙ·ν ÌÂ €ν· Û¯ÔÈν¿ÎÈ, !ÈÙ¿νÈ(…!#tÅni) Î·È Û¯ηÌ¿ÙÈζ·ν Û·ÎÔ‡λÂ˜. ™Ùη ÌÈ· €‚·ζ·ν Ùην Î·πνÔÛ·ÎÔ‡λ·,πÔ‡Î! (pÆng!) Î·È ÛÙην ¿λλη ÎÔÌÌ·Ù¿ÎÈ· ‰·‰›, Ùζ¿‰!, dzÅ‰!, È· ν· ·ν¿-‚Ôυν ÊωÙÈ¿. ∆Ô ÙÔυÊ€ÎÈ (tufÇki), Ûυν‹ıω˜ πÔλÂÌÈÎfi fiπλÔ, ‹Ù·ν È· fiλÔυ˜ÙÔυ˜ ÙÛÔÌπ¿νÔυ˜ ·π·Ú·›ÙηÙÔ ÂÚ·λÂ›Ô.

™Ù· πfi‰È· ÊÔÚÔ‡Û·ν Ù®Ô¿ÚÈÙ®†(t&%Årits#) ·πfi Û·È¿ÎÈ, Î¿ÙÈ Û·ν Î€-ÙÂ˜ Ùων πÚÔπÔλÂÌÈÎών ¯ωÚÔÊυλ¿-Îων Î·È ÙÛ!ÚÔ‡¯† (ts!rÆó) ‰ÂÚÌ¿ÙÈν·‹ ¯ÔÈÚÈν¿ Î·È ÛÙ· νÂfiÙÂÚ· ¯ÚfiνÈ·‰ÂÚÌ¿ÙÈν· ÌÂ Ûfiλ· ·πfi λ¿ÛÙÈ¯· ·υ-ÙoÎÈν‹ÙÔυ.

Œν·˜ ‚ÔÛÎfi˜ ÌπÔÚÔ‡ÛÂ ν· ÎÔυ-Ì·νÙ¿ÚÂÈ 500-700 πÚfi‚·Ù· ¯ωÚ›˜¿ÚÌÂÌ·. ∆Ô ÎÔπ¿‰È Â›¯Â ÙÔν Ô‰ηfiÙÔυ, ÙÔ ÎÂÛ€ÌÈ πÔυ ÙÔ λ€νÂ íÙ®[(…ít&u). ◊Ù·ν ÌÔυνÔυ¯ÈÛÌ€νÔ ζώÔ,·ÛÙ›Ù[ (astÑt%), Î·È Û’ ·υÙfi ÎÚÂÌÔ‡-Û·ν ÙÔ Î·λfi ÎÔυ‰Ô‡νÈ, ÎλfiπÔυÙ[(klòput%).

∆· πÚfi‚·Ù· ·ν¿λÔ· ÌÂ Ùην ηλÈ-Î›· ÙÔυ˜, ÙÔν ¯ÚωÌ·ÙÈÛÌfi ÙÔυ˜, Ùηνπ·Ú·ωÈÎfiÙηÙ¿ ÙÔυ˜ Î·È Ù· Âλ·Ù-ÙώÌ·Ù¿ ÙÔυ˜ Â›¯·ν Î·È Ù· ·νÙ›-ÛÙÔÈ¯· ÔνfiÌ·Ù·.

ª!ÙÚ›ÙÛ! (m!trÑts!) ‹Ù·ν ÙÔ ·-λ¿ÚÈ, ·υÙfi πÔυ €‰ÈνÂ ¿λ·, (·)πλÈ-Î·ÙÔ¿ÚÈ (aplik!t%Åri) λÂfiÙ·ν ·υÙfiπÔυ €¯·ÛÂ ‹ Ùη˜ π‹Ú·ν ÙÔ ·Úν› Î·ÈÙη˜ €‰Èν·ν ¡€νÔ ν· ‚υζ¿¡ÂÈ. ∆Ô€π·ÈÚν·ν ·πfi Ù· ‰Èπλ¿ÚÈ·, ·ÙζÂ¿-ÌÈνÈ (adz#Åmini), ·λλ¿ ‰Âν ÙÔ ‰Â¯fi-Ù·ν Â‡ÎÔλ· ÙÔ ν€Ô ·Úν›. ∆fiÙÂ Ùην€‚·ζ·ν ÛÙÔ ÎÔυÙ·Ú›Ù®[ (kutarÑt&%),€ν· ÌÈÎÚfi Î·È ÛÙÂν¿¯ωÚÔ Ì€ÚÔ˜fiπÔυ ÛÈ¿-ÛÈ¿ ‰Â¯fiÙ·ν ÙÔ ¡€νÔ·Úν›. ¶ÔλλÔ› πÂÚÈ€‚·λλ·ν ÙÔ ÌÈÎÚfi

∆®Ô¿ÚÈÙ®† (t&%Årits#)

∆Û!ÚÔ‡¯† (ts!rÆó)


103

·Úν› ÌÂ ÙÔ ‰€ÚÌ· ÙÔυ πÂı·Ì€νÔυ ζώÔυ ‹ ÌÂ Ù· υÚ¿ Ùη˜ €νν·˜.ì€λ[ (`Çl%), νÔ¿ÙÈν[ (n%Åtin%) Â›ν·È ÙÔ ·Úν› ÙÔ νÂÔ€ννηÙÔ ·πfi Ùη Ì€Ú·

πÔυ ·πÔÎfi‚ÂÙ·È, Û† ÎÔ‡ÚÌ! (s# kÆrm!), Ì€¯ÚÈ ν· ¯ÚÔν›ÛÂÈ. ΌÙ·ν ÈνfiÙ·νÂνfi˜ ¯ÚfiνÔυ Î·È ÌÂÙ¿, ÔνÔÌ¿ζÔνÙ·ν ÌλÈfiÚ[ (m|òr%). ∞υÙfi πÔυ ÂννÔ‡ÛÂÌ€Û· ÛÙÔ ¯ÚfiνÔ λÂfiÙ·ν ÎfiπÈλ! (kòpil!), ÎÔυπ€λ[ (kupÇl%), Âνώ ÛÙÈ¿Úπ!(st#Årp!) ·υÙfi πÔυ ‰Âν €ννηÛÂ πÔÙ€. ª·ÚÌ¿Ú! (marmÅr!) ‹Ù·ν ·υÙfi πÔυ

∫!λ›‚! (k!lÑv!)


104

‰Âν ÂÚ¯fiÙ·ν ÛÂ ÛÂ¡Ôυ·λÈÎ‹ Âπ·Ê‹. ∫!ÚνÔ‡Ù! (k!rnÆt!) ‹Ù·ν ÙÔ πÚfi‚·ÙÔπÔυ Â›¯Â Î€Ú·Ù·. ™υ¯ν¿ Ô ÙÛÔÌπ¿νÔ˜ fiÙ·ν ‹Ù·ν ÌÈÎÚ¿ Ù· Î€Ú·Ù·, Ù·€ÛÙÚÈ‚Â Î·È Ù· €‚·ζÂ, ÌÂÙ¿ Ê‡ÙÚων·ν λ›Ô Î·È ‹Ù·ν πÈÔ ÛÙÂÚÂ¿. M¿ÛÎÔυÚ(mÅskur) ‹Ù·ν ÙÔ ·ÚÛÂνÈÎfi ζώÔ Î·È ıÂ¿ÌÈν[ (ı#Åmin%) ÙÔ ıηλυÎfi. ∆ÔÎÚÈ¿ÚÈ Âνfi˜ ¯ÚfiνÔυ λÂfiÙ·ν νÔ¿ÙÈν[ (n%Åtin%), Âνώ ÌÂÙ¿ ÌπÈÚÌπ€Î[(birbÇk%). ∆Û¿π[ (tsÅp%) ‹Ù·ν Ô ÙÚ¿Ô˜ Î·È ·νÙfiÚνÈÎ! (adòrnik!) ÙÔ ζώÔπÔυ Ì€νÂÈ π›Ûω fiÙ·ν πÚÔ¯ωÚÂ› ÙÔ ÎÔπ¿‰È. ª!Úλ€ÛÎÔυ (m!rlÇsku) ‹Ù·ν ÙÔÚ‹Ì· πÔυ Û‹Ì·ÈνÂ fiÙÈ Ù· ζώ·, π.¯. Ù· πÚfi‚·Ù·, Û€ÚνÔυν, ‚Ú›ÛÎÔνÙ·È ÛÂÔÚ·ÛÌfi. ¶!ÚÙÛ€ÛÎÔυ (p!rtsÇsku) λ€ÂÙ·È È· Ù· ›‰È·. ∞ÛÙÚ!Î€ÛÎÔυ(astr!kÇsku) λ€ÂÙ·È fiÙ·ν ÙÔ ζώÔ ·πÔÚÚ›¯νÂÈ Î·È ÎÚÈ¿Ôυ (gr#Åu) ÔνÔÌ¿ζÂ-Ù·È ÙÔ Î·ÛÙÚωÌ€νÔ. ∏ Î‡ηÛη ‰È·ÚÎÔ‡ÛÂ π€νÙÂ Ì‹νÂ˜ πλην π€νÙÂ Ì€ÚÂ˜.∆· ·ÚÛÂνÈÎ¿, ÌπÈÚÌπ€ÙÛ† (birbÇts#), ÙÛ¿Î† (tsÅ©), Ù· ¿Êην·ν ÌÂÙ¿ ÙÈ˜ 15∞υÔ‡ÛÙÔυ È· ν· Ô¯ÂυÙÔ‡ν Ù· ıηλυÎ¿.

ΌÙ·ν ¿Ú¯ÈζÂ η €νν·, ÈνÙÚ¿Ì ÙÔυ ÊÈÙ¿λÈÔυ (indrÅm% tu fitÅ|%), ‹Ù·ν ·πfiÙÈ˜ πÈÔ Âυ¯¿ÚÈÛÙÂ˜ ÛÙÈÌ€˜ È· ÙÔν ÎÙηνÔÙÚfiÊÔ ·λλ¿ Ûυ¯Úfiνω˜ Î·È πÔλ‡ÎÔυÚ·ÛÙÈÎ€˜. ŒπÚÂπÂ ν· π·Ú·ÎÔλÔυıÂ› νυ¯ıηÌÂÚfiν ÙÔ ÎÔπ¿‰È, È·Ù› Ûυ-ν‹ıω˜ Ù· ζώ· ÂννÔ‡ν ÙÔ ‚Ú¿‰υ Î·È Ì¿λÈÛÙ· ÌÂ Î·ÎÔÎ·ÈÚ›·. ∆· υÚ¿ Ùη˜€νν·˜ λ€ÔνÙ·È ÌÔ‡ÎÔÚ (mÆkor), Âνώ ÛÔ¿ÚÙÈ (s%Årti) Â›ν·È ÙÔ ‡ÛÙÂÚÔ. ∆ÔπÚώÈÌ· ÂννηÌ€νÔ ζώÔ λÂfiÙ·ν Ù!ÌπÔυÚ›Ôυ (t!mburÑ%), Âνώ ÙÔ fi„ÈÌÔ ÛÔυ-Î¿Ú[ (sugÅr%). ™Ô‡Î[ (sÆg%) Â›ν·È ÙÔ Ú‹Ì· ‚υζ·›νω Î·È ÌÔυλÙζ¿ÚÎ!, ÎÔυ-ÊÔυÚ‰Ôυ¿”Â (muldzÅrk!, kufur‰%Å`e) λÂfiÙ·ν ÙÔ ζώÔ πÔυ ·ÚÌ€ÂÙ·ÈÂ‡ÎÔλ·, Âνώ Ù®·Ùíν! (t&atín!) ÙÔ ‰υÛÎÔλÔ¿ÚÌÂ¯ÙÔ. √‡Ùζ[ (Ædz%) Â›ν·È Ù·Ì·ÛÙ¿ÚÈ· ÙÔυ ζώÔυ, Î!λ!ÌÔ¿Û· (k!l!m%Ås!) ÙÔ ζώÔ ÌÂ Î·λ‹ Úώ· ÂνώÌ›Î! (mÑng!) ÌÂ ÌÈ· ÌfiνÔ Î·λ‹ Úώ·. ΌÙ·ν Â›¯Â ÌÈÎÚ¿ Ì·ÛÙ¿ÚÈ· Î·È ÚώÂ˜λÂfiÙ·ν ÙÛÈπÔυ‚›Ù! (tsipuvÑt!). ªÔ‡λÎÔυ (mÆlgu) Â›ν·È ÙÔ ·ÚÌ€ω Î·ÈÌÔυλÙζ!ÙfiÚ[ (muldz!tòr%) Ô ·Ú-ÌÂ¯Ù‹˜. √È ·ÚÌÂ¯Ù€˜ Î¿ıÔνÙ·ν ÛÂÛÎ¿ÌνÔυ (skÅmnu), πÔυ ‹Ù·ν ÌÈ·π€ÙÚ· ‹ €ν· ÎÔ‡ÙÛÔυÚÔ ÛÂ ÌÈ·€¡Ô‰Ô ÙÔυ ÎÔυÙ¿Ú[ (kut!r%),ÛÙÚÔ‡Î! (strÆg!) λÂfiÌÂνη. ∂›¯ÂÌπÚÔÛÙ¿ ÙÔυ Ùην Î!λ†¿Ù!(g!l#Åt!), Î·Ú‰¿ÚÈ ¡‡λÈνÔ ‹ ÌÂ-Ù·λλÈÎfi πÔυ €π·ÈÚνÂ ·πfi 10-15ÔÎ¿‰Â˜. Àπ‹Ú¯Â Ûυν‹ıω˜ €ν·π·È‰¿ÎÈ πÔυ λ·λÔ‡ÛÂ ÎÔυÙ¿ÚÈ,νÙ· ÙÔυ ÎÔυÙ¿Ú[ (da tu kutÅr%),‰ηλ. Ô‰ηÔ‡ÛÂ Ù· ζώ· πÚÔ˜ ÙÔÌ€ÚÔ˜ ÙÔυ ·ÚÌÂ¯Ù‹. ∆Ô πÚωÙfi-·λ· ‹Ù·ν η ÎÔλ¿ÛÙÚ! (kolÅstr!), ±Î!λ†¿Ù! (g!l#Åt!), Î·Ú‰¿ÚÈ


105

È‰È·›ÙÂÚ· π·¯‡ ¿λ·. ±ÎÚ¿Û[ (grÅs%) λÂfiÙ·ν ÂνÈÎ¿ ÙÔ π·¯‡ ¿λ· ÂνώνÈ®¿Ú[ (ni&År%) ‹Ù·ν ÙÔ ·‰‡ν·ÙÔ. ¶Ôλ‡ÙÈÌη È· ÙÔν ‚ÔÛÎfi ‹Ù·ν η ·ÚíνÙζ!(aríndz!), η πυÙÈ¿ πÔυ €‚·ζ·ν ·πfi ÙÔ ÛÙÔÌ¿¯È ÙÔυ νÂÔ€ννηÙÔυ ·ÚνÈÔ‡ Î·ÈÈ‰›ω˜ Î·ÙÛÈÎÈÔ‡ πÚÔÙÔ‡ ·Ú¯›ÛÔυν ν· ÙÚώνÂ πÚ¿ÛÈνÔ. ∆Ô πÂÚÈÂ¯fiÌÂνÔ ÙÔυÛÙÔÌ·¯ÈÔ‡ ÙÔ ·λ¿ÙÈζ·ν, ÙÔ ÛÙ€νων·ν Î·È ÙÔ €ÙÚÈ‚·ν Î·È Ì·ζ› ÌÂ νÂÚfi ÙÔ€‚·ζ·ν ÛÂ ÌπÔυÎ¿λÈ. ∞πÔÙÂλÔ‡ÛÂ Ùην Î·λ‡ÙÂÚη Ì·È¿ È· Ùην π‹¡η ÙÔυ Ùυ-ÚÈÔ‡. ∞νÙÚ†¿ÙÛ! (andr#Åts!) λÂfiÙ·ν ÙÔ ÌÔνÔ¿λÈÛÌ·, ‰ηλ. ÙÔ ¿ÚÌÂÌ· ÌÈ·ÊÔÚ¿ Ùην Ì€Ú· ‹ Ì€Ú· π·Ú¿ Ì€Ú·. ∫ÔυÙÌ¿Ù˜ (kutmÅts) λÂfiÙ·ν ÙÔ ÙÂλÂυ-Ù·›Ô ¿λ·, ÙÔ ÔπÔ›Ô fiÙ·ν ÙÔ €‚Ú·ζ·ν ÈνfiÙ·ν πÔλ‡ πη¯Ùfi, η ÛÙÚ!!λÈ¿Ù!(str!g!|Åt!), πÔυ ÙÚωfiÙ·ν ÌÂ „ωÌ›. ¶Ôλλ€˜ ÊÔÚ€˜ Î¿ν·ν ÙÔ ÛÈνÙÚÈÌ€ (sin-drimÇ), ÙÔ ÔπÔ›Ô ·πÔÙÂλÔ‡νÙ·ν ·πfi ÙÔ ÙυÚ› πÔυ €πηζÂ È· ν· ›νÂÈ ÙÂλÂÌ€˜,ÙÔ ÔπÔ›Ô ÙÔ €‚Ú·ζ·ν Ì·ζ› ÌÂ ζ¿¯·Úη Î·È ÙÔ €ÙÚω·ν ÌÂ ÎÔÌÌ¿ÙÈ· ¡ÂÚÔ‡ ‹ÊÚυ·νÈÛÌ€νÔυ „ωÌÈÔ‡ ÎυÚ›ω˜ Ùη˜ ¶·ν·›·˜, fiÙ·ν ·ν€‚·Èν·ν ÛÙÔν §·˚-λÈ¿.

∆Ô ÎÔπ¿‰È ÙÈ˜ ζÂÛÙ€˜ Ì€ÚÂ˜ ÙÔυ Î·λÔÎ·ÈÚÈÔ‡ ·ν·ζηÙÔ‡ÛÂ Ùη ÛÎÈ¿ Î·ÈÂÎÂ› ÛÙ¿λÈζÂ, ÌÈÚÈÙζ¿ (miridzÅ), Âνώ ÙÔ Ì€ÚÔ˜ λÂfiÙ·ν ÌÈÚ›Ùζ[ (mirÑdz%),‰ηλ. ÛÙ¿λÔ˜, ÛÙ·λfiÙÔπÔ˜. ªÂÙ¿ ÙÔν √ÎÙώ‚ÚÈÔ ÈνfiÙ·ν ÙÔ ÛÎ¿ÚÈÛÌ·, ‰η-λ·‰‹ Ô ‚ÔÛÎfi˜ λÈ Û·ÚÌ¿ (li s!rmÅ, sÅrmu, Ú‹Ì.), Ù· ÛÎ¿ÚÈζÂ. AυÙfi ÈνfiÙ·ν·Ú¿, νÙ†·νÙÔ¿Ú! (d#Åd%År!), ÛÙÈ˜ 12-2 Ù· ÌÂÛ¿νυ¯Ù·, Î·È ÈνfiÙ·ν €ÙÛÈ,È·Ù› ÌÂ ÙÔ Ì›ÎÚÂÌ· Ùη˜ Ì€Ú·˜ ‰Âν Âπ·ÚÎÔ‡ÛÂ η ‚ÔÛÎ‹.

™ηÌ¿‰È·±È· ν· ·ν·νωÚ›ζÔνÙ·È ·πfi ÙÔν È‰ÈÔÎÙ‹Ùη ·λλ¿ Î·È ·πfi ÙÔυ˜ ÔÌfiÙÂ-

¯νÔ‡˜ ÙÔυ, Ù· πÚfi‚·Ù· Î·È Ù· ›‰È· Â›¯·ν ÛηÌ¿‰È·, Û€ÌνÔυÚ† (sÇmnur#),ÛÙ· ·υÙÈ¿, πÚ¿Ì· πÔυ ‰ÈÂυÎfiλυνÂ Ùην ·νÂ‡ÚÂÛη ÙÔυ ¯·Ì€νÔυ ‹ Î·È ÎλÂÌ-Ì€νÔυ ζώÔυ. ∆· πÈÔ ÛυνηıÈÛÌ€ν· ÛηÌ¿‰È· πÔυ Ù· ¯ÚηÛÈÌÔπÔÈÔ‡Û·ν ÛÂ‰È¿ÊÔÚÔυ˜ Ûυν‰υ·ÛÌÔ‡˜ ‹Ù·ν Ù· π·Ú·Î¿Ùω.• ÊÔ‡ÚÎ! (fÆrk!)• ÎÔ¿Î! (k%Åk!)• νÙÈÛÎ¿Ù! (diskÅt!)• ÎÛÔυÚ·Ê¿Ù! (ksurafÅt!)• ÛÎ¿Ú! (skÅr!)

• ÙÛ›π! (tsÑp!) λÂfiÙ·ν ÙÔ ζώÔ ÌÂ ÌÈÎÚ¿ ·υÙÈ¿

∆Ô ‰Â‡ÙÂÚÔ ·ν·νωÚÈÛÙÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô ‹Ù·ν ÔÈ ‰È¿ÊÔÚÔÈ ÚωÌ·ÙÈÛÌÔ› Ùων·ÈÔπÚÔ‚¿Ùων, Ù· Î€Ú·Ù· Î·È Ù· Ì·ÛÙ¿ÚÈ·, fiπω˜ Î·È Ù· ·υÙÈ¿. Àπ¿Ú¯ÂÈÌÂ¿λη ‰υÛÎÔλ›· ÛÙην πÂÚÈÚ·Ê‹ Ùων ¯ÚωÌ·ÙÈÎών fiÚων, È·Ù› ÔÈ ‰È¿ÊÔ-ÚÔÈ πληÚÔÊÔÚηÙ€˜ ‰Â ÛυÌÊωνÔ‡ν ÛÙÈ˜ πÂÚÈÚ·Ê€˜ ÙÔυ˜. ŒÙÛÈ ‰›νÔνÙ·È ÌÔ-ν¿¯· Ù· ÔνfiÌ·Ù· Î·È Âλ¿¯ÈÛÙÂ˜ ÂπÂ¡η‹ÛÂÈ˜.


106

±È· Ù· πÚfi‚·Ù· ÈÛ¯‡Ôυν Ù· Â¡‹˜:• ªπ†¿λ! (b#Ål!) ¿ÛπÚÔ πÚfi‚·ÙÔ • Î!νÔ‡Ù! (k!nÆt!)• ÌÔ‡Ú! (mÆr…!)• Ìπ¿ÚÙζÔυ, -! (bÅrdzu, -!)• Î·Ú·Ìπ¿Û[, -! (karÅbÅs%, -!)• ÌÔ‡ÛÎÚ! (mÆskr!)• Ô¿Î!Úν! (%Åk!rn!)• Î·λ€®[, -! (kalÇ&%)• ÎÔ¿ÙÛÈν[, -! (k%Åtsin%)• λÈ¿Ú! (|År!)• πÔ‰·ÚÔ‡®[ (po‰arÆ&%)• Ìπ¿λÈÔυ (bÅ|%)• Î!ÚνÔ‡®! (k!rnÆ&a)

±È· Ù· ›‰È· ‰›‰ÔνÙ·È Ù· Â¡‹˜ ÔνfiÌ·Ù·:• Î¿πÚ! νÙÈπ ¿λÌπ! (kÅpr!dip Ålb!), • Î¿πÚ! νÙÈπ λ¿†È (kÅpr! dip lÅ#i), ÙÔ ÔλfiÌ·υÚÔ Î·ÙÛ›ÎÈ• ÌÔ‡ÛÎÚ! (mÆskr!), Ì·‡Úη ÌÂ ÎÚ›ζ· ·υÙÈ¿ Î·È ÌÔ‡Úη)• Î€Û! (gÇs!) Ì·‡Úη ›‰· ÌÂ Î·Ê€ πfi‰È· Î·È ‰υÔ Ú›Â˜ πÔυ Î·Ù€‚·Èν·ν

·πfi Ù· Ì¿ÙÈ·• ÌπÔ‡ÛÎ! (bÆsk!), Ì·‡Úη ÌÂ ÎfiÎÎÈν· Ì¿Ôυλ·• ÌÔυÚ¿Î! (murÅk!), Ì·‡Úη ÌÂ ¿ÛπÚÔ ÛÙ· πfi‰È· Î·È ÛÙ· Ì¿ÙÈ·, ¿ÛπÚη

·πfi Î¿Ùω ·πfi ÙÔ Ì·‡ÚÔ • ÌÔ‡ÚÎ! (mÆrg!), Î·Ê€ ÛÎÔ‡Ú·• πλ¿‚! (plÅv!), Ô‡ÙÂ ¿ÛπÚη Ô‡ÙÂ ÎfiÎÎÈνη• πÔ‰·ÚÔ‡®È (pu‰!rÆ&i), ÌÂ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎfi ¯ÚώÌ· ÛÙ· πfi‰È·• ·Úfi®È (arò&i), ÎÔÎÎÈνωπ‹• λÈ¿Ú! (|År!)• Î·Ú·Ìπ¿®È (karab!&i), π·Ú‰·λ‹ ‹ ÎÂνÙÈÛ›Ù! (kendisÑt!), ÌÂ ÎÂνÙ‹Ì·Ù·• Ìπ·®Ô‡Ú! (Ì·‡ÚÔ ÎfiÎÎÈνÔ ·λλ¿ ¿ÛπÚÔ ÌÂ πÚfiÛωπÔ) • Î¿πÚ! ÎÔυ ‚€Ú† (kÅpr! ku vÇr#) ÛÎÔυλ·ÚÈÎ¿Ùη

∫€Ú·Ù· • ÎÔ¿ÚνÈ ν· ν·πfiÈ (k%Årni na n!pò#), Î€Ú·Ù· πÚÔ˜ Ù· π›Ûω• ÎÔ¿ÚνÈ ÌπÚÔ¿ÛÙÂ (k%Årni mbroaste), Î€Ú·Ù· fiÚıÈ·• ÎÔ¿ÚνÈ ·Ì‚·ÚÙ›ÙÂ (k%Årni amv!rtÑte), Î€Ú·Ù· υÚÈÛÌ€ν·• ÎÔ¿ÚνÈ νÙÈÛÊ¿πÙÂ (k%Årni disfÅpte), Î€Ú·Ù· ·νÔÈ¯Ù¿• ÎÔ¿ÚνÈ νÎ!λÈÎ¿ÙÂ (ng!likÅte), Î€Ú·Ù· Î·‚·λÈÎÂÌ€ν·• ÎfiÚνÔυ ÊÚ›πÙÔυ (kòrnu frÑptu), Î€Ú·ÙÔ „ηÌ€νÔ


107

• ÎÔ¿ÚνÈ ·ÛÙÚ›ÌπÈ (k%Årni astrímbi), Î€Ú·Ù· ÛÙÚ·‚¿• ÎÔ¿ÚνÈ ÎÔυ ν›ÙÛÈ (ku `Ñts#), Î€Ú·Ù· ÌÈÎÚ¿

∫Ôυ‰Ô‡νÈ·Œν· ¿λλÔ ¯·Ú·ÎÙηÚÈÛÙÈÎfi ÙÔυ ÎÔπ·‰ÈÔ‡ ‹Ù·ν Ù· ÎÔυ‰Ô‡νÈ· Î·È Ô ‹¯Ô˜

πÔυ ‰›ν·ν. ±È· Î¿ıÂ ÎÔπ¿‰È ÙÔ ÌÔυÛÈÎfi Û‡νÔλÔ ·πfi Ù· ÎÔυ‰Ô‡νÈ· €‰ÂÈ¯νÂπfiÛÔ ÌÂÚ·Îλ‹˜ ‹Ù·ν Ô ÙÛ€λÈÎ·˜, ÙÛ€λνÈÎ[ (tsÇlnik%), Âνώ ÛÂ ¿λλ· Ì€ÚηÙη˜ ∂λλ¿‰·˜ ÂπÈλ€Ôυν Ù· ÎÔυ‰Ô‡νÈ· fi¯È ·πfi ÙÔ ÛυνÔλÈÎfi ‹¯Ô ·λλ¿ ·πfiÙην ·ν·νώÚÈÛη ÙÔυ ζώÔυ πÔυ ÙÔ ÊÔÚ¿ÂÈ. ∆· ÎÔυ‰Ô‡νÈ· Î·È ÙÔ λυÎÔλ¿-ληÌ¿ ÙÔυ˜ €Èν·ν ·νÙÈÎÂ›ÌÂνÔ Ùη˜ πÔ›ηÛη˜ Î·È Ùη˜ λÔÔÙÂ¯ν›·˜. ∂›ν·È νω-ÛÙfi fiÙÈ ÌÂÚÈÎÔ› ÌÂ·λÔÙÛÂλÈÎ¿‰Â˜ ÛÙÔ ÎÂÛ€ÌÈ, íÙ®[ (…ít&%), €‚·ζ·νÎÔυ‰Ô‡νÈ ÌπÚÔ‡νÙζÈνÔ πÔυ πÂÚÈÂ›¯Â Î·È πÔÛfiÙηÙ· ·ÛηÌÈÔ‡ È· ν· λ·λÂ›λυÎ‡ÙÂÚ·. ∆Ô υλÈÎfi Ùων ÎÔυ‰ÔυνÈών ‹Ù·ν ‰υÔ ÂÈ‰ών, ·πfi ÌπÚÔ‡νÙζÔ Î·È·πfi λ·Ì·Ú›ν· ÂπÂ¡ÂÚ·ÛÌ€νη ‹ Î·È ·νωÌ€νη. ∫λfiπÔυÙ[ (klòput%) λÂfi-Ù·ν ÂνÈÎ¿ ÙÔ ÎÔυ‰Ô‡νÈ Î·È Ì¿λÈÛÙ· ÙÔ Î·Ù·ÛÎÂυ·ÛÌ€νÔ ·πfi λ·Ì·Ú›ν·Âνώ Î›πÔυÚ[ (kÑpur%) ‹Ù·ν ÙÔ ÌπÚÔ‡νÙζÈνÔ. ∆Ô ÊÔυÛÎωÙfi λÂfiÙ·ν Îλfi-πÔυÙ[ (klòput%) Âνώ Ìπ!Ù¿λÈ[ (b!tÅ|%) ÙÔ ÊÔυÛÎωÙfi ÌÂ¿λÔ ÎÔυ‰Ô‡νÈ.±!Ú!Ú›Ù®[ (…!r…!rÑt&%) ‹Ù·ν ÙÔ ÛÊ·ÈÚÈÎfi ÌÈÎÚfi ÎÔυ‰Ô‡νÈ πÔυ πÔλλ€˜ÊÔÚ€˜ ÙÔ €‚·ζ·ν ÛÙ· ¿ÎÚ· Ùων πλ·È·ÛÙών ÎÂÚ¿Ùων Ùων ÙÚ¿ων È·ÔÌÔÚÊÈ¿. ∆Ô λωÛÛ›‰È λÂfiÙ·ν λ›Ìπ! (lÑmb!) Î·È ‹Ù·ν €ν· ÌÈÎÚfiÙÂÚÔ ÎÔυ-‰Ôυν¿ÎÈ ‹ €ν·˜ ÛÈ‰ÂÚ€νÈÔ˜ Î‡λÈν‰ÚÔ˜. ∆· ÎÔυ‰Ô‡νÈ· πÚÔÛ·ÚÌÔζfiÙ·ν ÛÙÔπÂÚÈλ·›ÌÈÔ, πÔυ λÂfiÙ·ν ÎfiıÔυÚ[ (kòıur%) fiÙ·ν ‹Ù·ν ¡‡λÈνÔ ‹ ÎÔυÚ¿Ôυ(kurÅu) fiÙ·ν ‹Ù·ν ‰ÂÚÌ¿ÙÈνÔ, Î·È ÙÔ €‚·ζ·ν Ûυν‹ıω˜ ÛÙ· ›‰È·. √ ÎÂ¯·-È¿˜ ‰È¿λÂÂ Ù· ÎÔυ‰Ô‡νÈ· ÌÂ ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ ÙÔ ÛυνÔλÈÎfi ·πÔÙ€λÂÛÌ· Î·È fi¯ÈÙην È‰È·ÈÙÂÚfiÙηÙ· ÙÔυ ÎÔυ‰ÔυνÈÔ‡. ªÈ· ÛÂÈÚ¿ 16 ÎÔυ‰ÔυνÈών λÂfiÙ·ν Ôυ›ÌÂ(uÑme).

KλfiπÔυÙÈ (klòputi), ÎÔυ‰Ô‡νÈ·


108

∫Ô‡ÚÂÌ·∆Ô ÎÔ‡ÚÂÌ· Ùων ·ÈÔπÚÔ‚¿Ùων, ÙÔυνÙ†¿ÚÂ (tund#Åre), ÈνfiÙ·ν ÙÔν ÕÈ-

±ÈώÚη È· Ù· πÚfi‚·Ù· Î·È ÛÙÈ˜ 10 vÔυν›Ôυ È· Ù· ›‰È·. ∞πÔÙÂλÔ‡ÛÂ €ν·¯·ÚÔ‡ÌÂνÔ ÂÔνfi˜ ÛÙη ζω‹ Ùων ÎÙηνÔÙÚfiÊων,È·Ù› Ûυν‰€ÔνÙ·ν ÌÂ Ùην ıÂÚÈν‹ πÂÚ›Ô‰Ô Î·È ÙÈ˜Î·λ€˜ πÚÔÛ‰ÔÎ›Â˜ πÔυ Â›¯·ν. ºÔ¿ÚÙÈÎ!(f%Årtik!) ÔνÔÌ·ζfiÙ·ν ÙÔ ÎÔυÚÔ„¿λÈ‰Ô πÔυfiÙ·ν ‹Ù·ν ζÂÛÙfi˜ Ô Î·ÈÚfi˜ ÎÔ‡ÚÂυÂ Î·λ‡ÙÂÚ·È·Ù› ÙÔ ÔυÛÔ‡Î[ (usÆk%), η λÈπ·ÚfiÙηÙ· (λ€Ú·)ÙÔυ Ì·λλÈÔ‡ €λÈωνÂ. ªπ¿ÛÎ! (bÅsk!) ÔνÔÌ·ζfi-Ù·ν ÙÔ πÔÎ¿ÚÈ, ÙÔ Û‡νÔλÔ ÙÔυ Ì·λλÈÔ‡ ÙÔυζώÔυ. ™ÔυÈ¿λÈÂ (su#Å|e) ‹Ù·ν ÙÔ ÎωλÔÎÔ‡ÚÂÌ·Î·È Î!πÈÙ¿ÚÈ (k!pitÅri) ÙÔ ÎÂÊ·λÔÎÔ‡ÚÂÌ·, πÔυÈνfiÙ·ν ÛÙÈ˜ 15 ∞υÔ‡ÛÙÔυ. ∞ÚÔ‡νÙ! (arÆd!)‹Ù·ν ÙÔ Î·λ‡ÙÂÚÔ Â›‰Ô˜ Ì·λλÈÔ‡ ÌÂ Ì·ÎÚÈ€˜›νÂ˜. Όπω˜ Â›π·ÌÂ, ÙÔ ÎÔ‡ÚÂÌ· ·πÔÙÂλÔ‡ÛÂ¯·ÚÌfiÛυνÔ ÂÔνfi˜ Î·È Ô È‰ÈÔÎÙ‹Ùη˜ €„ηνÂ·Úν› Î·È Î·Ù¿ Ùη ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔυ ÎÔυÚ€Ì·ÙÔ˜ÙÚώ·ν ÛÙÔ πfi‰È Ù· λυÎ¿‰È· Î·È Ù· ÂνÙfiÛıÈ·ÙÔυ ζώÔυ ÌπÈζ€Ú† (bizÇr#), Î·È ÙÔ λ€νÙÈ ÙÂλÂ›-ωνÂ ÌÂ πÔÙ¿, ÔÚfi Î·È ÙÚ·Ô‡‰È·. ¶ÔλλÔ› Î·Ù¿ÙÔ ÎÔ‡ÚÂÌ· ‚¿ζ·ν Î·È Ù· ÎÔυ‰Ô‡νÈ· ‹ €‚·ζ·νÎ·È Ù· ÛηÌ¿‰È· ÛÙ· νÂÔ€ννηÙ·. ªfiλÈ˜ Ù· ζώ·¿ÎÔυ·ν Ù· ÎÔυ‰Ô‡νÈ·, Î·Ù·λ¿‚·Èν·ν fiÙÈ ‹ÚıÂ

Ô Î·ÈÚfi˜ È· Ùην ·ν·¯ώÚηÛη ÛÙ· „ηλώÌ·Ù· Î·È ·υÙfi €‰ÈνÂ ¿λλÔν ·€Ú· ÛÙÔÎÔπ¿‰È, πÔυ ÂÎ‰‹λωνÂ Î·Ù¿ Î¿πÔÈÔ ÙÚfiπÔ Ùη ¯·Ú¿ ÙÔυ.

™ÎυλÈ¿¶ÈÛÙfi˜ Î·È ·π·Ú·›ÙηÙÔ˜ Û‡νÙÚÔÊÔ˜

ÙÔυ ÙÛÔÌπ¿νη ‹Ù·ν Ù· ÛÎυλÈ¿ ÙÔυ.∂ÎÙfi˜ ·πfi Ùην Ê‡λ·¡η Ùων ζώων ·πfiÙÔυ˜ λ‡ÎÔυ˜ Î·È Ù· ¿λλ· ζÔυλ¿πÈ·, Ù·ÛÎυλÈ¿ ‹Ù·ν Ô ÊÚÔυÚfi˜ Ùη˜ Ì¿νÙÚ·˜ Î·ÈÙÔ Ì€ÛÔ ÌÂ ÙÔ ÔπÔ›Ô πÚÔÂÈ‰ÔπÔÈÔ‡νÙ·νÔ ÙÛÔÌπ¿νÔ˜ È· Î¿ıÂ €ν·ν πÔυ πλη-Û›·ζÂ Ùη ÛÙ¿νη. √È Ú¿ÙÛÂ˜ ‹Ù·ν πÔÈÎ›-λÂ˜ ·λλ¿ Ûυν‹ıω˜ πÚÔÙÈÌÔ‡Û·ν Ù·ÌÂ¿λ· Î·È ÚωÌ·λ€· ÛÎυλÈ¿ È· Ùην ·ν-ÙÈÌÂÙώπÈÛη Ùων λ‡Îων. ™ÙÔ λ·ÈÌfi ÙÔυ˜ÊÔÚÔ‡Û·ν ÌÂÙ·λλÈÎfi ÛÙÂÊ¿νÈ (¯€Ú[ νÙÈ

ºÔ¿ÚÙÈÎ! (f%Årtik!),ÎÔυÚÔ„¿λÈ‰Ô

Ã€Ú[ νÙÈ ÎÔ‡®Â, xÇr% di gÆ&e,πÂÚÈλ·›ÌÈÔ


109

ÎÔ‡®Â, xÇr% di gÆ&e) ÌÂ ·È¯ÌηÚ€˜ ·πÔλ‹¡ÂÈ˜ È· ÙÔυ˜ λ‡ÎÔυ˜. ∆· Ù¿Èζ·νfiÛÔ Î·λ‡ÙÂÚ· ÌπÔÚÔ‡Û·ν ÌÂ Ù· υπÔπÚÔ˚fiνÙ· ÙÔυ ¿λ·ÙÔ˜ Î·È ÌÂ π›νÈ νÙÈÎí”† (píni di kí`#), ÛÎυλfi„ωÌ·, πÔυ ÈνfiÙ·ν ÌÂ π›ÙυÚ·. ∆· €‰Èν·ν ‰È¿ÊÔÚ·ÔνfiÌ·Ù·, fiπω˜ ªÔ‡ÚÙ«ÈÔυ (MÆrd^u), ∫·Ú·Ì¿ν† (karamÅn#), §·Ê›ν! (l!fÑn!)Î.λπ. Î·È ·ν·νώÚÈζ·ν Ùη Êων‹ Î·È ÙÔ ÛÊ‡ÚÈÌ· ÙÔυ ·ÊÂνÙÈÎÔ‡ ÙÔυ˜.

∞Ûı€νÂÈÂ˜™υ¯ν¿ ÙÔ ÎÔπ¿‰È ‹Ù·ν υπÔÎÂ›ÌÂνÔ ÛÂ ·Ûı€νÂÈÂ˜, ÂÔνfi˜ πÔυ ‚·Û¿νÈζÂ

Ù· ζώ· Î·È ·νηÛυ¯Ô‡ÛÂ ÙÔν νÔÈÎÔÎ‡Úη.• ∏ π·ÚÌ¿Ú· ‹Ù·ν ·ÚÚώÛÙÈ· πÔυ λÈfiÛÙÂυÂ ÙÔ ¿λ·.• ™ÎíÚÙÛÈ (skístsi) fiÙ·ν πÈ¿νÔνÙ·ν Ù· πfi‰È· ÙÔυ˜ Î·È ‰Âν ÌπÔÚÔ‡Û·ν ν·

ÎÈνηıÔ‡ν. • ∞Ú!ν›Â (ar!nÑe), ‹Ù·ν η „ώÚ· πÔυ Ûυν‹ıω˜ È·ÙÚÂυfiÙ·ν ÌÂ ·Î¿ı·ÚÙÔ

λ¿‰È.• ∫·πÔ‡®Â (k!pÆ&e), ÔνÔÌ·ζfiÙ·ν Ù· ÙÛÈÌÔ‡ÚÈ· πÔυ πÚÔÙÈÌÔ‡Û·ν ÎυÚ›ω˜

Ù· ‚ÂÙÔ‡λÈ·. • ∑‚Ô‡ÎÔυÚ† (zvÆgur#) ‹Ù·ν Â›‰Ô˜ ÛÎÔυληÎÈών Ì€Û· ÛÙÔ ‰€ÚÌ· Ùων È-

‰Èών πÔυ Ùην ¿νÔÈ¡η ‚·›ν·ν ÛÙην ÂπÈÊ¿νÂÈ·.

¶ληÚÔÊÔÚηÙ€˜: ¡ÈÎfiλ·Ô˜ ±. ∆·Ú¿Ûη˜, ¢ηÌ‹ÙÚÈÔ˜ ±. ∆·Ú¿Ûη˜, ¢ηÌ‹-ÙÚÈÔ˜ ¡. ∆Ú·Ô‡‰·˜, ±ÂώÚÈÔ˜ ¢. ∆·Ú¿Ûη˜.

±λωÛÛ¿ÚÈ

• (·)πλÈÎ·ÙÔ¿ÚÈ (aplik!t%Åri), πÚfi‚·ÙÔ πÔυ €¯·ÛÂ ‹ ÙÔυ π‹Ú·ν ÙÔ ·Úν›Î·È ÙÔυ €‰ωÛ·ν ¡€νÔ ν· ‚υζ¿¡ÂÈ

• ·νÙfiÚνÈÎ! (adòrnik!) ÙÔ ζώÔ πÔυ Ì€νÂÈ π›Ûω fiÙ·ν πÚÔ¯ωÚÂ› ÙÔ ÎÔπ¿‰È• ·νÙÚ†¿ÙÛ! (andr#Åts!), ÌÔνÔ¿λÈÛÌ·, ‰ηλ. ÙÔ ¿ÚÌÂÌ· ÌÈ· ÊÔÚ¿ Ùην Ì€Ú·

‹ Ì€Ú· π·Ú¿ Ì€Ú·• ·Ú!ν›Â (ar!nÑe), „ώÚ· • ·ÚíνÙζ! (aríndz!), πυÙÈ¿ ·πfi ÙÔ ÛÙÔÌ¿¯È νÂÔ€ννηÙÔυ ·ÚνÈÔ‡ Î·È È‰›ω˜

Î·ÙÛÈÎÈÔ‡ • ·Úfi®È (arò&i), ›‰· ÎÔÎÎÈνωπ‹• ·ÚÔ‡Î! (arÆg!), ÌÈÛıfi˜ • ·ÚÔ‡νÙ! (arÆd!), ÙÔ Î·λ‡ÙÂÚÔ Â›‰Ô˜ Ì·λλÈÔ‡ ÌÂ Ì·ÎÚÈ€˜ ›νÂ˜• ·ÛÙ›Ù[ (astÑt%), ÌÔυνÔυ¯ÈÛÌ€νÔ ζώÔ• ·ÛÙÚ!Î€ÛÎÔυ (astr!kÇsku) λ€ÂÙ·È fiÙ·ν ÙÔ ζώÔ ·πÔÚÚ›¯νÂÈ • ·ÙζÂ¿ÌÈνÈ (adz#Åmini), ‰Èπλ¿ÚÈ·, ‰›‰υÌ·• !ÈÙ¿νÈ (…!#tÅni), ·˚Ù¿νÈ• !Ú!Ú›Ù®[ (…!r…!rÑt&%), ÛÊ·ÈÚÈÎfi ÌÈÎÚfi ÎÔυ‰Ô‡νÈ


110

• ›ÛÎ! (…Ñsk!), ›ÛÎ· • íÙ®[ (…ít&u), ÎÂÛ€ÌÈ, Ô‰ηfi˜ ÎÔπ·‰ÈÔ‡ • Î!λ†¿Ù! (g!l#Åt!), ¡‡λÈνÔ Î·Ú‰¿ÚÈ • Î€Û! (gÇs!) Ì·‡Úη ›‰· ÌÂ Î·Ê€ πfi‰È· Î·È ‰υÔ Ú›Â˜ πÔυ Î·Ù€‚·Èν·ν

·πfi Ù· Ì¿ÙÈ·• ÎÚ¿Û[ (grÅs%), ÙÔ π·¯‡ ¿λ· • ÎÚÈ¿Ôυ (gr#Åu), ÙÔ Î·ÛÙÚωÌ€νÔ ζώÔ• ζ!ÚÎÔ‡λ! (z!rkÆl!) ÎÔυÎÔ‡λ· Ùη˜ Î¿π·˜ • ζ‚Ô‡ÎÔυÚ† (zvÆgur#), Â›‰Ô˜ ÛÎÔυληÎÈών Ì€Û· ÛÙÔ ‰€ÚÌ· Ùων È‰Èών• ıÂ¿ÌÈν[ (ı#Åmin%) ıηλυÎfi ζώÔ• ÈνÙÚ¿Ì ÙÔυ ÊÈÙ¿λÈÔυ (indrÅm% tu fitÅ|%), ÊÚ¿Ûη È· fiÙ·ν ¿Ú¯ÈζÂ η €νν·• Î·λ€®[, -! (kalÇ&%), ¯ÚώÌ· πÚÔ‚¿ÙÔυ• Î·πfiÙ! (kapòt!), Î¿π·• Î·πÔ‡®Â (k!pÆ&e), ÙÛÈÌÔ‡ÚÈ· • Î¿πÚ! ÎÔυ ‚€Ú† (kÅpr! ku vÇr#) ÛÎÔυλ·ÚÈÎ¿Ùη• Î¿πÚ! νÙÈπ ¿λÌπ! (kÅpr!dip Ålb!), ¿ÛπÚη ›‰·• Î¿πÚ! νÙÈπ λ¿†È (kÅpr! dip lÅ#i), ÙÔ ÔλfiÌ·υÚÔ Î·ÙÛ›ÎÈ• Î·Ú·Ì¿ν† (karamÅn#), fiνÔÌ· ÛÎ‡λÔυ• Î·Ú·Ìπ¿®È (karab!&i), ›‰· π·Ú‰·λ‹ • Î!λ!ÌÔ¿Û· (k!l!m%Ås!), ζώÔ ÌÂ Î·λ‹ Úώ· • Î!Ì†¿®Â (k!m#Å&e), πÔυÎ¿ÌÈÛÔ• Î!νÔ‡Ù! (k!nÆt!), ¯ÚώÌ· πÚÔ‚¿ÙÔυ• Î!πÈÙ¿ÚÈ (k!pitÅri), ÎÂÊ·λÔÎÔ‡ÚÂÌ·• Î!πÚ¿Ú[ (k!prÅr%) È‰Ô‚ÔÛÎfi˜• Î!Úλ›Î[ (k!rlÑg%) Îλ›ÙÛ· ÌÂ ÊÈ‰¿ÎÈ, • Î!ÚλÈÌπ¿ν! (k!rlibÅn!), ÙÔ ÊÈ‰¿ÎÈ Ùη˜ Îλ›ÙÛ·˜• Î!ÚνÔ‡®! (k!rnÆ&a), ¯ÚώÌ· πÚÔ‚¿ÙÔυ• Î!ÚνÔ‡Ù! (k!rnÆt!) πÚfi‚·ÙÔ πÔυ €¯ÂÈ Î€Ú·Ù·• Î!Ù®Ô‡λ! (k!t&Æl!), Î·π€λÔ, Î·λπ¿ÎÈ • ÎÂνÙÈÛ›Ù! (kendisÑt!), ›‰· ÌÂ ÎÂνÙ‹Ì·Ù·• Î›πÔυÚ[ (kÑpur%), ÎÔυ‰Ô‡νÈ ·πfi ÌπÚÔ‡νÙζÔ• ÎλfiπÔυÙ[ (klòput%), Î·λfi ÎÔυ‰Ô‡νÈ, Ûυν‹ıω˜ ·πfi λ·Ì·Ú›ν·• ÎÔ¿Î! (k%Åk!), ÛηÌ¿‰È ÛÙÔ ·υÙ›• ÎÔ¿ÚνÈ ·Ì‚·ÚÙ›ÙÂ (k%Årni amv!rtÑte), Î€Ú·Ù· υÚÈÛÌ€ν·• ÎÔ¿ÚνÈ ·ÛÙÚ›ÌπÈ (k%Årni astrímbi), Î€Ú·Ù· ÛÙÚ·‚¿• ÎÔ¿ÚνÈ ÎÔυ ν›ÙÛÈ (ku `Ñts#), Î€Ú·Ù· ÌÈÎÚ¿• ÎÔ¿ÚνÈ ÌπÚÔ¿ÛÙÂ (k%Årni mbroaste), Î€Ú·Ù· fiÚıÈ·• ÎÔ¿ÚνÈ ν· ν·πfiÈ (k%Årni na n!pò#), Î€Ú·Ù· πÚÔ˜ Ù· π›Ûω• ÎÔ¿ÚνÈ νÎ!λÈÎ¿ÙÂ (ng!likÅte), Î€Ú·Ù· Î·‚·λÈÎÂÌ€ν·• ÎÔ¿ÚνÈ νÙÈÛÊ¿πÙÂ (k%Årni disfÅpte), Î€Ú·Ù· ·νÔÈ¯Ù¿


111

• ÎÔ¿ÙÛÈν[, -! (k%Åtsin%), ¯ÚώÌ· πÚÔ‚¿ÙÔυ• ÎfiıÔυÚ[ (kòıur%), πÂÚÈλ·›ÌÈÔ ¡‡λÈνÔ • ÎfiÎ·λÙÛÈ (kòkaltsi), ÎfiÎ·λÔ πÚÔÛ·ÚÌÔÛÌ€νÔ ÛÙη ζώνη, Ú‹ÛÈÌÔ È· ÎÚ€-

Ì·ÛÌ·, π.¯. ÙÔυ π·ÔυÚÈÔ‡• ÎÔλ¿ÛÙÚ! (kolÅstr!), πÚωÙfi·λ·, È‰È·›ÙÂÚ· π·¯‡ ¿λ·• ÎfiπÈλ! (kòpil!), ÎÔυπ€λ[ (kupÇl%), ·Úν› πÔυ ÂννÔ‡ÛÂ Ì€Û· ÛÙÔ ¯ÚfiνÔ • ÎfiÚνÔυ ÊÚ›πÙÔυ (kòrnu frÑptu), Î€Ú·ÙÔ „ηÌ€νÔ• ÎÔυπ›Â (kupÑe), ÎÔπ¿‰È• ÎÔυÚ¿Ôυ (kurÅu), πÂÚÈλ·›ÌÈÔ ‰ÂÚÌ¿ÙÈνÔ• ÎÔυÛÙÔ‡Ú! (kustÆr!), Ì·¯·›ÚÈ ÌÂ ¡‡λÈνη ‹ ÎÔÎÎ¿λÈνη λ·‚‹• ÎÔυÙ¿Ú[ (kut!r%), ÛÙÚÔ‡Î·• ÎÔυÙ·Ú›Ù®[ (kutarÑt&%), ÌÈÎÚfi Î·È ÛÙÂν¿¯ωÚÔ Ì€ÚÔ˜ fiπÔυ ÛÈ¿-ÛÈ¿ η

πÚÔ‚·Ù›ν· ‰Â¯fiÙ·ν ÙÔ ¡€νÔ ·Úν›• ÎÔυÙÌ¿Ù˜ (kutmÅts), ÙÔ ÙÂλÂυÙ·›Ô ¿λ·• ÎÔυÊÔυÚ‰Ôυ¿”Â, (kufur‰%Å`e) ÙÔ ζώÔ πÔυ ·ÚÌ€ÂÙ·È Â‡ÎÔλ·• ÎÛÔυÚ·Ê¿Ù! (ksurafÅt!), ÛηÌ¿‰È ÛÙÔ ·υÙ›• λ·Ê›ν! (l!fÑn!), fiνÔÌ· ÛÎ‡λÔυ• λÈ Û·ÚÌ¿ (li s!rmÅ, sÅrmu, Ú‹Ì.), Ù· ÛÎ¿ÚÈζÂ Ô ‚ÔÛÎfi˜• λÈ¿Ú! (|År!), ¯ÚώÌ· πÚÔ‚¿ÙÔυ• λ›Ìπ! (lÑmb!), λωÛÛ›‰È ÎÔυ‰ÔυνÈÔ‡• Ì·ÚÌ¿Ú! (marmÅr!) ·Úν› πÔυ ‰Âν €Ú¯ÂÙ·È ÛÂ ÛÂ¡Ôυ·λÈÎ‹ Âπ·Ê‹ • Ì¿ÛÎÔυÚ (mÅskur) ·ÚÛÂνÈÎfi ζώÔ • Ì!ν¿Ú[ (m!nÅr%), Â›‰Ô˜ Ì·¯·ÈÚÈÔ‡ • Ì!Úλ€ÛÎÔυ (m!rlÇsku) Ú‹Ì· πÔυ ÛηÌ·›νÂÈ fiÙÈ Ù· ζώ·, π.¯. Ù· πÚfi‚·Ù·,

Û€ÚνÔυν, ‚Ú›ÛÎÔνÙ·È ÛÂ ÔÚ·ÛÌfi• Ì!ÙÚÈÎ¿Ú[ (m!trikÅr%) ·υÙfi˜ πÔυ ‚fiÛÎÂÈ Ù· ·λ¿ÚÈ·• Ì!ÙÚ›ÙÛ! (m!trÑts!), ·λ¿ÚÈ• Ì›Î! (mÑng!), ζώÔ ÌÂ ÌÈ· ÌfiνÔ Î·λ‹ Úώ·• ÌÈÚ›Ùζ[ (mirÑdz%), ÛÙ¿λÔ˜, ÛÙ·λfiÙÔπÔ˜• ÌÈÚÈÙζ¿ (miridzÅ), ÛÙ¿λÈζÂ ÙÔ ÎÔπ¿‰È• ÌíνÈÙÛn (mínits#), Ì·ν›ÎÈ·• ÌλÈfiÚ[ (m|òr%), ·Úν› Âνfi˜ €ÙÔυ˜ Î·È ÌÂÙ¿ • ÌÔ‡ÎÔÚ (mÆkor), Ù· υÚ¿ Ùη˜ €νν·˜ • ÌÔ‡λÎÔυ (mÆlgu), ·ÚÌ€ω• ÌÔυλÙζ¿ÚÎ!, (muldzÅrk!), ÙÔ ζώÔ πÔυ ·ÚÌ€ÂÙ·È Â‡ÎÔλ·• ÌÔυλÙζ!ÙfiÚ[ (muldz!tòr%), ·ÚÌÂ¯Ù‹˜• ÌÔυÚ¿Î! (murÅk!), Ì·‡Úη ›‰· ÌÂ ¿ÛπÚÔ ÛÙ· πfi‰È· Î·È ÛÙ· Ì¿ÙÈ·• ÌÔ‡ÚÎ! (mÆrg!), ›‰· Î·Ê€ ÛÎÔ‡Ú·• ÌÔ‡ÚÙ«ÈÔυ (mÆrd^u), fiνÔÌ· ÛÎ‡λÔυ• ÌÔ‡ÛÎÚ! (mÆskr!), ›‰· Ì·‡Úη ÌÂ ÎÚ›ζ· ·υÙÈ¿ Î·È ÌÔ‡Úη


112

• Ìπ·®Ô‡Ú! (Ì·‡ÚÔ ÎfiÎÎÈνÔ ·λλ¿ ¿ÛπÚÔ ÌÂ πÚfiÛωπÔ) • Ìπ¿λÈ[ (bÅ|%), ¯ÚώÌ· πÚÔ‚¿ÙÔυ• Ìπ¿ÚÙζÔυ, -! (bÅrdzu, -!), ¯ÚώÌ· πÚÔ‚¿ÙÔυ• Ìπ¿ÛÎ! (bÅsk!), πÔÎ¿ÚÈ, ÙÔ Û‡νÔλÔ ÙÔυ Ì·λλÈÔ‡ ÙÔυ ζώÔυ• Ìπ!Ù¿λÈ[ (b!tÅ|%), ÊÔυÛÎωÙfi ÌÂ¿λÔ ÎÔυ‰Ô‡νÈ• ÌπÈζ€Ú† (bizÇr#), λυÎ¿‰È· Î·È ÂνÙfiÛıÈ· ÙÔυ ζώÔυ • ÌπÈÚÌπ€Î[ (birbÇk%), ÎÚÈ¿ÚÈ• Ìπ†¿λ! (b#Ål!) ¿ÛπÚÔ πÚfi‚·ÙÔ • ÌπÔυÎλ›ÙÛ! (buklÑts!), ÊÙÛ€λ·• ÌπÔ‡ÛÎ! (bÆsk!), Ì·‡Úη ›‰· ÌÂ ÎfiÎÎÈν· Ì¿Ôυλ·• νÈ®¿Ú[ (ni&År%), ÙÔ ·‰‡ν·ÙÔ (¿π·¯Ô) ¿λ·• νÔ¿ÙÈν[ (n%Åtin%), ·Úν›, ÎÚÈ¿ÚÈ Âνfi˜ ¯ÚfiνÔυ• νÙ·[ ÙÔυ ÎÔυÙ¿Ú[ (da tu kutÅr%), ‰ηλ. Ô‰ηώ Ù· ζώ· πÚÔ˜ ÙÔ Ì€ÚÔ˜ ÙÔυ

·ÚÌÂ¯Ù‹• νÙ†·νÙÔ¿Ú! (d#Åd%År!), ÛÙÈ˜ 12-2 Ù· ÌÂÛ¿νυ¯Ù·• νÙÈÛÎ¿Ù! (diskÅt!), ÛηÌ¿‰È ÛÙÔ ·υÙ›• ”€λ[ (`Çl%), ·Úν›• Ô¿Î!Úν! (%Åk!rn!), ¯ÚώÌ· πÚÔ‚¿ÙÔυ• ÔυÈ¿Ú[ (u#År%) πÚÔ‚·ÙÔ‚ÔÛÎfi˜ • Ôυ›ÌÂ (uÑme), ÛÂÈÚ¿ 16 ÎÔυ‰ÔυνÈών • ÔυÛÔ‡Î[ (usÆk%), η λÈπ·ÚfiÙηÙ· (λ€Ú·) ÙÔυ Ì·λλÈÔ‡ • Ô‡Ùζ[ (Ædz%) Ù· Ì·ÛÙ¿ÚÈ· ÙÔυ ζώÔυ• π!ÚÙÛ€ÛÎÔυ (p!rtsÇsku), Ú‹Ì· πÔυ ÛηÌ·›νÂÈ fiÙÈ Ù· ›‰È· Û€ÚνÔυν, ‚Ú›-

ÛÎÔνÙ·È ÛÂ ÔÚ·ÛÌfi• πÈ‰Ôυπ›ν·Î[ (pi‰upÑnak%), ¡‡λÈνÔ ‰Ô¯Â›Ô ÌÂ Î·π¿ÎÈ • πÈÎÔυÚ¿Ú[ (pikurÅr%), ‚ÔÛÎfi˜ • πíνÂ (píne), „ωÌ›• πíνÈ νÙÈ Î›”† (píni di kí`#), ÛÎυλfi„ωÌÔ• πλ¿‚! (plÅv!), ›‰· Ô‡ÙÂ ¿ÛπÚη Ô‡ÙÂ ÎfiÎÎÈνη• πÔ‰·ÚÔ‡®[, πÔ‰·ÚÔ‡®È (po‰arÆ&%, pu‰!rÆ&i), ¯ÚώÌ· ζώÔυ ÌÂ ‰È·ÊÔÚÂ-

ÙÈÎfi ¯ÚώÌ· ÛÙ· πfi‰È·• πÔ‡Î! (pÆng!), Î·πνÔÛ·ÎÔ‡λ· • πÔυÔ‡Ú (pu…Ær), π·Ô‡ÚÈ • Û€ÌνÔυÚ† (sÇmnur#), ÛηÌ¿‰È· ÛÙ· ·υÙÈ¿• Û† ÎÔ‡ÚÌ! (s# kÆrm!), ·πÔÎfi‚ÂÙ·È ÙÔ ·Úν›• ÛÎ¿ÌνÔυ (skÅmnu), ÌÈ· π€ÙÚ· ‹ €ν· ÎÔ‡ÙÛÔυÚÔ fiπÔυ Î¿ıÔνÙ·ν ÔÈ ·Ú-

ÌÂ¯Ù€˜• ÛÎ¿Ú! (skÅr!), ÛηÌ¿‰È ÛÙÔ ·υÙ›• ÛÎíÚÙÛÈ (skístsi) ·ÚÚώÛÙÈ·, fiÙ·ν πÈ¿νÔνÙ·ν Ù· πfi‰È· Ùων πÚÔ‚¿Ùων Î·È

‰Âν ÌπÔÚÔ‡Û·ν ν· ÎÈνηıÔ‡ν.


113

• ÛÔ¿ÚÙÈ (s%Årti), ÙÔ ‡ÛÙÂÚÔ• ÛÔ‡Î[ (sÆg%), ‚υζ·›νω• ÛÔυÎ¿Ú[ (sugÅr%), fi„ÈÌ· ÂννηÌ€νÔ ζώÔ • ÛÔυÈ¿λÈÂ (su#Å|e), ÎωλÔÎÔ‡ÚÂÌ· • ÛÙÈ¿Úπ! (st#Årp!) ·Úν› πÔυ ‰Âν €ννηÛÂ πÔÙ€• ÛÙÈÚπ¿Ú[ (stirpÅr%) ‚ÔÛÎfi˜ Ùων ÛÙ€ÚÊων• ÛÙÚ!!λÈ¿Ù! (str!g!|Åt!), ÙÔ πÚÈν ·πfi ÙÔ ÙÂλÂυÙ·›Ô ¿λ·• ÛÙÚÔ‡Î! (strÆg!), ÛÙÚÔ‡Î·• ®Èλ‚¿ÚÂ (&ilvÅre), Û·λ‚¿ÚÈ• Ù¿ÛÙÚÔυ (tÅstru), ÙÚÔυ‚¿˜ • Ù!Ìπ¿ÚÈ (t!mbÅri), Î¿π·• Ù!ÌπÔυÚ›Ôυ (t!mburÑ%), πÚώÈÌ· ÂννηÌ€νÔ ζώÔ • Ùζ¿‰! (dzÅ‰!), ‰·‰›• Ù«ÔυÌ!νÙ¿νÈ (d^um!ndÅni), Èλ€ÎÔ• ÙÔυνÙ†¿ÚÂ (tund#Åre), ÎÔ‡ÚÂÌ· ·ÈÔπÚÔ‚¿Ùων• ÙÔυÊ€ÎÈ (tufÇki), ÙÔυÊ€ÎÈ• ÙÛ¿π[ (tsÅp%) ÙÚ¿Ô˜ • ÙÛ!ÚÔ‡¯† (ts!rÆó), ÙÛ·ÚÔ‡¯È·• ÙÛ€λνÈÎ[ (tsÇlnik%), ÙÛ€λÈÎ·˜ • ÙÛ›π! (tsÑp!), ÙÔ ζώÔ ÌÂ ÌÈÎÚ¿ ·υÙÈ¿• ÙÛÈπÔυ‚›Ù! (tsipuvÑt!), ζώÔ ÌÂ ÌÈÎÚ¿ Ì·ÛÙ¿ÚÈ· Î·È ÚώÂ˜• Ù®·Ùíν! (t&atín!), ‰υÛÎÔλÔ¿ÚÌÂ¯ÙÔ ζώÔ• Ù®Ô¿ÚÈÙ®† (t&%Årits#), ·νÙÚÈÎ€˜ Î¿λÙÛÂ˜ ·πfi Û·È¿ÎÈ, Î¿ÙÈ Û·ν Î€ÙÂ˜ • Ù®Ô‡ν[ (t&Æn%), Îλ›ÙÛ·, • ÊÔ¿ÚÙÈÎ! (f%Årtik!), ÎÔυÚÔ„¿λÈ‰Ô • ÊÔ‡ÚÎ! (fÆrk!), ÛηÌ¿‰È ÛÙÔ ·υÙ›• ¯€Ú[ νÙÈ ÎÔ‡®Â (xÇr% di gÆ&e), ÌÂÙ·λλÈÎfi ÛÙÂÊ¿νÈ ÌÂ ·È¯ÌηÚ€˜ ·πÔλ‹-

¡ÂÈ˜ ÛÙÔ λ·ÈÌfi ÙÔυ ÛÎ‡λÔυ


114

22.. ∫∫!!®®¿¿ÚÚ[[ ((kk!!&&ÅÅrr%%)) ÙÙυυÚÚÔÔÎÎfifiÌÌÔÔ˜

√È µλ¿¯ÔÈ ÙυÚÔÎÔÌÔ‡Û·ν Î·Ù¿ ‰υÔ ÙÚfiπÔυ˜. √ πÚώÙÔ˜ ‹Ù·ν η ÙυÚÔ-ÎfiÌηÛη πÔυ €Î·νÂ Ô Î¿ıÂ È‰ÈÔÎÙ‹Ùη˜ ÎÔπ·‰ÈÔ‡ ÌÔν¿¯Ô˜ ÙÔυ ÛÙÔ Ûπ›ÙÈ ‹ÛÙÔ Ì·νÙÚ› ÙÔυ ÌÂ Ùην ‚Ô‹ıÂÈ· Ùων ÌÂλών Ùη˜ ÔÈÎÔ€νÂÈ¿˜ ÙÔυ. √ ‰Â‡ÙÂÚÔ˜‹Ù·ν η ÔÌ·‰ÈÎ‹ ÙυÚÔÎfiÌηÛη ÌÂÙ¿ ÙÔ ÛÌ›¡ÈÌÔ ‰υÔ ‹ πÂÚÈÛÛfiÙÂÚων ÎÔπ·-‰Èών Î·È €π·ÈÚνÂ ‚ÈÔÙÂ¯νÈÎ‹ ÚÔÈ¿. ∆· ÎυÚÈfiÙÂÚ· πÚÔ˚fiνÙ· ‹Ù·ν Ô ÙÂλÂÌ€˜,(telemÇ), ÙÔ Î·ÛÎ·‚¿λÈ, ÙÔ Î·Û€ÚÈ (Î!®Î!‚¿“n[, k!sk!va|%), ÙÔ ‚Ô‡ÙυÚÔ,Ô‡ÌÙÔυ (Æmtu), ÙÔ Ì·νÔ‡ÚÈ (Ô‡ÚνÙ!, Ærd!) Î·È Î·Ù¿ ÙfiπÔυ˜ Â›¯·ν Î·È ¿λλ·πÚÔ˚fiνÙ·. ∆Ô Î¿ıÂ Â›‰Ô˜ ÙυÚÈÔ‡ Â›¯Â Ùην ‰ÈÎ‹ ÙÔυ ÙÂ¯νÈÎ‹.

±È· ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ Ùων ™ÂÚÚών, ÛÙη ‰Â‡ÙÂÚη πÂÚ›πÙωÛη, ÙÔ ÙυÚÔÎÔÌÂ›ÔλÂfiÙ·ν Î!λ‡‚! (k!lÑv!) Î·È Î!®¿Ú[ (k!&År%) Ô ÙυÚÔÎfiÌÔ˜, Âνώ Ù®ÈÚ¿Î[(t&irÅk%) ‹Ù·ν Ô ‚Ôηıfi˜, π·Ú·Èfi˜, Î·È Î¿λÊ! (kÅlf!) Ô ‚Ôηıfi˜ ÙÔυ Ì¿-ÛÙÔÚ·. ∆· ·νÙÈÎÂ›ÌÂν· πÔυ ¯ÚηÛÈÌÔπÔÈÔ‡ÛÂ ‹Ù·ν ·πλ¿ Î·È πÚωÙfiÔν·Ì€¯ÚÈ Ùη ‚ÈÔÌη¯·νÈÎ‹ π·Ú·ω‹ ÙÔυ ÙυÚÈÔ‡. ∫!ζ¿νÈ (k!zÅni) ‹Ù·ν ÙÔ ‚·-ÛÈÎfi ÛÎÂ‡Ô˜ πÔυ €πηζ·ν ÙÔ ÙυÚ› Î·È Â›¯Â πÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙηÙ· ·πfi 10 Ì€¯ÚÈ 200ÔÎ¿‰Â˜. ∆Ô ÙÈζ~¿Ê†· (tiz~Åf#a) ‹Ù·ν ÙÔ ÙÚ·π€ζÈ ‹ ÌÈ· Ù¿‚λ· ¡‡λÈνη ‹ ÌÈ·λ·Ì·Ú›ν· fiπÔυ ·ÎÔυÌπÔ‡Û·ν ÙÔ ÎfiıÔυÚ[ (kòıur%), €ν· ÙÂÙÚ¿ωνÔ, Û·νÛυÚÙ¿ÚÈ ¯ωÚ›˜ π¿ÙÔ, fiπÔυ €‚·ζ·ν ÙÔν ÙÂλÂÌ€ È· ν· π¿ÚÂÈ ÙÔ ÔÚÈÛÙÈÎfi ÙÔυÛ¯‹Ì·. ™ÙÚÈÎ!ÙÔ¿ÚÈ (strik!t%Åri) ‹Ù·ν ÙÔ π·ν› πÔυ ÛÙÚ¿Èζ·ν ÙÔ ¿λ·Î·ıώ˜ Î·È ÔÈ ‰È¿ÊÔÚÂ˜ ÙÛ·νÙ›λÂ˜ πÔυ ¯ÚηÛÈÌÔπÔÈÔ‡Û·ν.

Œ‚·ζ·ν ÙÔ ¿λ· ÛÙÔ Î·ζ¿νÈ Î·ÙÂυıÂ›·ν ·πfi ÙÔ ¿ÚÌÂÌ· Î·È ·ν ‰Âν Â›¯ÂÙην ·ν¿λÔη ıÂÚÌÔÎÚ·Û›· ÙÔ ζ€ÛÙ·Èν·ν λ›Ô. ŒÚÈ¯ν·ν Ùην Ì!È¿Ôυ!(m!~Å%!), ·ÚíνÙζ! (aríndz!), πÔυ Ùην π·›Úν·ν ·πfi ÙÔν πÚÔÛÙfiÌ·¯Ô Ùων ÌÈ-ÎÚών ·ÚνÈών, Î·È ÎυÚ›ω˜ Î·ÙÛÈÎÈών, πÚÔÙÔ‡ ·υÙ¿ ·Ú¯›ÛÔυν ν· ÙÚώνÂ πÚ¿-ÛÈνÔ. ∏ ·ÚíνÙζ! (aríndz!), ‹ Î·È ·ÌÔ‡Ú! (amÆr!) ÛÂ ¿λλÔυ˜ ‚λ¿¯Ôυ˜, ‹Ù·ν€ν·˜ πÔλÙfi˜ πÔυ ÙÔν ¡€Ú·Èν·ν ·λ·ÙÈÛÌ€νÔ ÛÙÔν ‹λÈÔ Î·È ÌÂÙ¿ ÙÔν €ÙÚÈ‚·νÎ·È ÌÂ νÂÚfi ÙÔν €‚·ζ·ν ÛÂ €ν· ÌπÔυÎ¿λÈ Î·È ÙÔν Â›¯·ν È· Ùην ÙυÚÔÎfiÌηÛη.∞πfi ÂÎÂ› €ÚÈ¯ν·ν Ùην ·ν¿λÔη πÔÛfiÙηÙ· Î·È ÌÂ €ν· ¡‡λÔ, ÙÔ ÌÈνÙÈÙfiÚ[(minditòr%) ÙÔ ·ν·Î¿ÙÂυ·ν. ™Â ‰υÔ πÂÚ›πÔυ ώÚÂ˜ ¿Ú¯ÈζÂ ν· π‹ζÂÈ Î·È ·πÔ-ÙÂλÔ‡ÛÂ €ν·ν fiÎÔ υλÈÎÔ‡ πÔυ ÙÔ €Ûπ·ζ·ν, ÊÚ!νÙζÂ¿ÚÈ (fr!ndz#Åri Ûπ¿-ÛÈÌÔ), Î·È €ÙÛÈ ‰È·¯ωÚ›ζÔνÙ·ν ·πfi ÙÔ Ùζ¥Ú[ (dz¥r%), ÙÔ ÙυÚfi·λ·. ∆fiÙÂ ÌÂ€ν· πÈ¿ÙÔ ‹ ¡‡λÈνη ÎÔυÙ¿λ· €π·ÈÚν·ν ÙÔν ÙÂλÂÌ€ Î·È ÙÔν €‚·ζ·ν ÛÙÔ Îfi-ıÔυÚ[ (kòıur%), ·ÊÔ‡ πÚÔηÔυÌ€νω˜ €ÛÙÚων·ν Ùην ÙÛ·νÙ›λ· Û' ·υÙfi.∞ÊÔ‡ €π·ÈÚνÂ ÙÔ Û¯‹Ì· ÙÔυ ÙÂÙÚ·ώνÔυ, ÙÔ ÛÙÚ¿Èζ·ν, ÙÔ €ÎÔ‚·ν Î·È ÙÔÙÔπÔıÂÙÔ‡Û·ν ÛÂ ‰Ô¯Â›· ‹ ‚·Ú€λÈ·, ·ÊÔ‡ πÚÔηÔυÌ€νω˜ ÙÔ ·λ¿ÙÈζ·ν ÛÂÎ¿ıÂ ÛÂÈÚ¿. ∞πÔÙÂλÔ‡ÛÂ λÂπÙ‹ ÙÂ¯νÈÎ‹ Ô ·¯ÙÈÚÌ¿˜, (·¯Ù!ÚÌ¥, axt!rm¥),‰ηλ. η ·λλ·‹ Ùων υÚών Î·È πÈı·νfiν Î·È ÙÔυ ÙυÚÈÔ‡ ·πfi ‰Ô¯Â›Ô ÛÂ ‰Ô¯Â›Ô.∞ÊÔ‡ πÂÚνÔ‡ÛÂ Î¿πÔÈÔ˜ ¯ÚfiνÔ˜ Î·È ωÚ›Ì·ζÂ, ÙÔ €‚·ζ·ν ÛÂ ‰Ô¯Â›· Î·È ÙÔ


115

ÛÊÚ¿Èζ·ν.∏ π·Ú·ω‹ ‚Ô‡ÙυÚÔυ È·

ÔÈÎÔÂνÂÈ·Î‹ ¯Ú‹Ûη ‹ Î·È È·πÔ‡ληÌ· ¿Ú¯ÈζÂ πÚώÙ· ÌÂ Ùηνπ‹¡η ÙÔυ ¿λ·ÙÔ˜ ÛÂ È-·Ô‡ÚÙÈ, ·νÙÚ¿† Ì!ÚÎ¿Ù[(adrÅ# m!rkÅt%, €Î·ν· È-·Ô‡ÚÙÈ). ªÂÙ¿ ÙÔ €‚·ζ·ν ÛÙÔÙ!λ!Ú›Ù®[ (t!l!rÑt&%), €ν· ¡‡-λÈνÔ ‰Ô¯Â›Ô, η νωÛÙ‹ ·λλÔ‡νÙÔυÚ‚¿ν·, πÔυ ÙÔ Î¿ÙωÌ€ÚÔ˜ Â›¯Â ÌÂ·λ‡ÙÂÚη ‰È¿ÌÂ-ÙÚÔ ·πfi ÙÔ Âπ¿νω Î·È ÙÔ ¯Ùυ-πÔ‡Û·ν ÌÂ €ν· ¡‡λÔ, ÙÔÛÊÔυÚλ›Ù®[ (sfurlÑt&%), πÔυÂ›¯Â ÛÙην Î¿Ùω ¿ÎÚη €ν·ÌÈÎÚfi ¡‡λÈνÔ ‰›ÛÎÔ. ªÂ ÙÔ¯Ù‡πηÌ· ÙÔ ‚Ô‡ÙυÚÔ €‚·ÈνÂÂπ¿νω ÛÙην ÂπÈÊ¿νÂÈ·, ·π’fiπÔυ ÙÔ Ì¿ζÂυ·ν, Âνώ ÙÔ υÚfiπÔυ €ÌÂνÂ ‹Ù·ν η νωÛÙ‹νÙ¿λ! (dÅl!) (¡Èνfi·λÔ) ·πfiÙην ÔπÔ›· €‚·ζ·ν Ùην Î›ζ!(gÑz!) (Ìυζ‹ıÚ·). µÚ¿ζ·ν ÙÔÙζ¥Ú[ (dz¥r%) Î·È ÙÔ πÂÚÈÂ¯fi-ÌÂνÔ ÙÔ €‚·ζ·ν ÛÙην ÙÛ·νÙ›λ·ν· Ê‡Ôυν Ù· υÚ¿, Ùζ¥Ú[ ·ÛÙ¿λÈ[ (dz¥r% astÅ|%), Î·È Ù€λÔ˜ €‚·ÈνÂ η Î›ζ!·ÛÙ!λÈ¿Ù! (gÑz! ast!|Åt!). ∆ην €‚·ζ·ν ÛÂ ÙÔυλÔ‡ÌÈ Î·È πÚfiÛıÂÙ·ν πÈπ€ÚÎ†·ÚνÙ†¿ÙÈ (pipÇr© ard#Åti) (Î·υÙÂÚ€˜ πÈπÂÚÈ€˜). ∆fiÛÔ Ùη Î›ζ· fiÛÔ Î·È ÙηνÛÙÚ!!λÈ¿Ù! (str!…!|Åt!) Ùην €‚·ζ·ν ÛÙÔ ÙÔυλÔ‡ÌÈ Î·È Ùην ‡ÚÈζ·ν, ·Û›®“ÈÊfiλÈÔυÚÈ (asÑ&|i fò|ur#). ∆Ô Ô‡ÌÙÔυ ÙÔυÎ›Ù[ (Æmtu tukÑt%) ‹Ù·ν ÙÔ λÈωÌ€νÔÊÚ€ÛÎÔ ‚Ô‡ÙυÚÔ πÔυ ÙÔ ¯ÚηÛÈÌÔπÔÈÔ‡Û·ν ÛÙ· Ê·ηÙ¿, ÛÙ· ÔπÔ›· €‰ÈνÂÈ‰È·›ÙÂÚη νÔÛÙÈÌÈ¿, ·λλ¿ Î·È ÛÂ Ê€ÙÂ˜ „ωÌÈÔ‡ ÌÂ ζ¿¯·Úη È· Ù· π·È‰È¿.¶·λÈfiÙÂÚ· ·νÙ› ÙÔυλÔ‡ÌÈ· ¯ÚηÛÈÌÔπÔÈÔ‡Û·ν π‹λÈν· ÛÎÂ‡η È·Ù› ÂÎÂ› fiλ·Ù· πÚÔ˚fiνÙ· ÈνfiÙ·ν νÔÛÙÈÌfiÙÂÚ·.

∫¿®[ Ìπ!ÙÔ‡Ù[ (kÅ&% b!tÆt%), Î·Û€ÚÈ, ÎÂÊ·λÔÙ‡ÚÈŒν· ¿λλÔ ÙυÚ› πÔυ Ûυν‹ıÈζ·ν πÔλλÔ› µλ¿¯ÔÈ Ùων ™ÂÚÚών ‹Ù·ν ÙÔ Î¿®[

Ìπ!ÙÔ‡Ù[, €ν· Â›‰Ô˜ ÙυÚÈÔ‡ πÔυ ‰È€ÊÂÚÂ Î¿πω˜ ·πfi ÙÔν ÙÂλÂÌ€. µ¿ζ·ν ÙÔ¿λ· ÛÙÔ Î·ζ¿νÈ ÌÂ Ì·È¿ Î·È fiÙ·ν ¿Ú¯ÈζÂ ν· π‹ζÂÈ ÙÔ ¯ÙυπÔ‡Û·ν ÌÂ ÙÔ

∆!λ!Ú›Ù®[ (t!l!rÑt&%), ¡‡λÈνÔ ‰Ô¯Â›Ô


116

ÛÊ!Úλ›Ù®[. ªÂÙ¿ ÙÔ Ûπ¿ÛÈÌÔ €ÚÈ¯ν·ν ζÂÛÙfi νÂÚfi ÛÂ 35-37 ‚·ıÌÔ‡˜ Î·ÈÙfiÙÂ η Ì¿ζ· Î¿ıÔνÙ·ν ÛÙÔ Î·ζ¿νÈ. ªÂ €ν· Û·ν›‰È, ÛÎíνÙÔυÚ! (skíndur!),Ì¿ζÂυ·ν ÙÔ πηÌ€νÔ ÙυÚ› ν· ›νÂÈ ÌÈ· Ì¿ζ· πÔυ Ùην π·ÙÔ‡Û·ν Ì€Û· ÛÙηνÙÛ·νÙ›λ· È· ν· Ê‡Ôυν Ù· υÚ¿. ∞πfi Ùην ÙÛ·νÙ›λ· ÌÂÙ€ÊÂÚ·ν Ùη Ì¿ζ· ÛÂ€ν· Ú¿ÊÈ. ™ÙÔ ÌÂÙ·¡‡ Â›¯·ν ÂÙÔÈÌ¿ÛÂÈ €ν· ÙÔυλÔ‡ÌÈ, ÊÔ¿λÈ (f%Åli), ·πfi ÙÔÔλfiÛωÌÔ ‰€ÚÌ· Âνfi˜ ζώÔυ Î·Ù¿λληλ· ÂπÂ¡ÂÚ·ÛÌ€νÔυ, Î·È Ì€Û· €‚·ζ·νÎÔÌÌ·ÙÈ·ÛÌ€νÔ ÙÔ ÙυÚ› Ì·ζ› ÌÂ Î›ζ!, Ìυζ‹ıÚ·.

∏ π·Ú·ÛÎÂυ‹ ‚Ô‡ÙυÚÔυ È· ÂÌπÔÚÈÎ‹ ¯Ú‹Ûη ÈνfiÙ·ν fi¯È ÛÂ €ν· ÌÈÎÚfiÙ!λ!Ú›Ù®[ ·λλ¿ ÛÂ ‚·Ú€λÈ, fiπÔυ ÙÔ ¯ÙυπÔ‡Û·ν ÌÂ €ν· ÌÂ¿λÔ ÛÊ!Úλ›Ù®[,·ÊÔ‡ πÚÔηÔυÌ€νω˜ Â›¯Â ›νÂÈ È·Ô‡ÚÙÈ. ªÂ ÙÔ ¯Ù‡πηÌ· €‚·ÈνÂ ÛÙην ÂπÈ-Ê¿νÂÈ· ÙÔ ‚Ô‡ÙυÚÔ Î·È ÙÔ ¿λλÔ ‹Ù·ν η νÙ¿λ! πÔυ ÈνfiÙ·ν Ìυζ‹ıÚ·. ∆Ô‚Ô‡ÙυÚÔ ÙÔ €πλÂν·ν ÌÂ νÂÚfi Î·È ÙÔ π·ÙÔ‡Û·ν, Ôυ Ìπ!ÙÂ¿Ì[ (u b!t#Åm% ÙÔ¯ÙυπÔ‡Û·ÌÂ), È· ν· Ê‡Ôυν Ù· υÚ¿. ∆Ô Ô‡ÌÙÔυ ÙÔυÎ›Ù[ (Æmtu tukÑt%) ‹Ù·νÙÔ λÈωÌ€νÔ ÊÚ€ÛÎÔ ‚Ô‡ÙυÚÔ πÔυ ÈνfiÙ·ν ÌÂ ¡¿ÊÚÈÛÌ· Î·È ·πÔ‚Ôλ‹ ÌÈ-ÎÚών ÙÂÌ·¯›ων, Û·ν ÙÛÈ·Ú›‰Â˜. ∆Ô €‚·ζ·ν ÛÂ ‰Ô¯Â›· Î·È ÙÔ €ÛÙÂλν·ν ÛÙην∞ı‹ν· Î·È ÛÂ ¿λλÂ˜ ÌÂ¿λÂ˜ πfiλÂÈ˜. ∏ ÛÙÚ!!λÈ¿Ù!, fiÙ·ν Â›¯·ν πÔλλÔ‡˜ ‚Ô-ÛÎÔ‡˜, ÈνfiÙ·ν ÛÂ ‚·Ú€λÈ Î·È ÛÙην ÂπÈÊ¿νÂÈ¿ Ùη˜ €‚·ζ·ν ¡›ÎÈ, ÙÔυÎÈ¿Ì[Û€[ πÚÈÛÔ‡πÚ! (tu©Åm% sÇ% prisÆpr!, λÈών·ÌÂ ¡›ÎÈ ·πfi π¿νω), È· ν· ‰È·-ÙηÚÂ›Ù·È.

∫!®Î!‚¿λÈ[ (Î!&k!vÅ|%)∆Ô πÈÔ ÂÌπÔÚÂ‡ÛÈÌÔ ÙυÚ› ‹Ù·ν ÙÔ Î!ÛÎ!‚¿λÈ[, Î·Û€ÚÈ È· ÙÔυ˜ ™ÂÚ-

Ú·›Ôυ˜ µλ¿¯Ôυ˜, Î·È ‰È€ÊÂÚÂ ·πfi Ùην π·Ú·ÛÎÂυ‹ Ùων ¿λλων ÙυÚÈών. ∑€-ÛÙ·Èν·ν ÙÔ ¿λ· ÛÂ 30 ‚·ıÌÔ‡˜ Î·È ·ÊÔ‡ €πηζÂ ÙÔ €Ûπ·ζ·ν Î·È ÙÔ υλÈÎfiÎ¿ıÔνÙ·ν ÛÙÔν π¿ÙÔ ÙÔυ Î·ζ·νÈÔ‡. Œ‚·ζ·ν ÙÔ ÙυÚfi·λ· Î·È ÙÔ υπfiλÔÈπÔÙÔ ÛÎ€π·ζ·ν ÌÂ ÌÈ· ÙÛ·νÙ›λ·, ÙÔ π·ÙÔ‡Û·ν ÌÂ Ù· πfi‰È·, Î¿λÎÔυ (kÅlkuπ·Ùώ), È· ν· Ê‡Ôυν Ù· υÚ¿. ∞υÙfi Îfi‚ÔνÙ·ν ÛÂ ÎÔÌÌ¿ÙÈ· Î·È Ì·ζ› ÌÂ ÙηνÙÛ·νÙ›λ· ÙÔ €‚·ζ·ν ÛÙÔ ÙÂζÈ¿¯È, ÙÔ ÙÚ›‚·ν Î·È ÙÔ Îfi‚·ν È· ν· Ê‡Ôυν πÂ-ÚÈÛÛfiÙÂÚ· υÚ¿, λÔυ ·ζνÙÚÔυÌÈν¿Ì[ (l% azdruminÅm% ÙÔ Ûυνıλ›‚·ÌÂ).∞ν·πÔ‰Ô‡ÚÈζ·ν Ùην ÙÛ·νÙ›λ· Î·È €‚·ζ·ν Âπ¿νω ÌÈ· ÛÎíνÙÔυÚ!, ÌÈ· Û·-νÈ‰€νÈ· Ù¿‚λ·, Î·È Âπ¿νω Ùη˜ ÙÔπÔıÂÙÔ‡Û·ν ‚¿Úη È· ν· Ê‡Ôυν πÂÚÈÛ-ÛfiÙÂÚ· υÚ¿.

ªÂÙ¿ ‰υÔ-ÙÚÂÈ˜ ώÚÂ˜ ÙÔ Îfi‚·ν ÛÂ Ù€ÛÛÂÚ· ÎÔÌÌ¿ÙÈ·. ™ÙÔ ÙÂζÈ¿¯È €ÌÂνÂ2-3 Ì€ÚÂ˜ È· ν· ÊÙ¿ÛÂÈ ÛÙÔ Î·Ù¿λληλÔ ÛηÌÂ›Ô ώÛÙÂ ν· ‰ÔυλÂυÙÂ›, πíν Û†·ÙζÔ‡νÎ! ÛÈ Ôυ λÔυÎÚÂ¿Ùζ! (pín s# ad^Æng! s# u lukr#Ådz! Ì€¯ÚÈ ν· ÊÙ¿ÛÂÈν· ‰ÔυλÂ‡ÂÙ·È). ±È· ν· Î·Ù·λ¿‚Ôυν fiÙÈ ωÚ›Ì·ÛÂ Î·È ν· ÛυνÂ¯ÈÛÙÂ› η ÂπÂ-¡ÂÚ·Û›·, €ÎÔ‚·ν €ν· ÎÔÌÌ·Ù¿ÎÈ ·πfi ÙÔ ÂÛωÙÂÚÈÎfi, Ù¿λÈ[ νÙÈ νÔ‡νÙÚÔυ(tÅ|% di nÆndru Îfi‚ω ·πfi Ì€Û·), ÙÔ €‚·ζ·ν ÛÙÔ Ùη¿νÈ Î·È, ·ν ÈνfiÙ·ν Û·νλ¿ÛÙÈ¯Ô, ‹Ù·ν ώÚÈÌÔ. ∆fiÙÂ ÙÔ Ìπ·ÛÎ›, fiλÔ ÙÔ ÎÔÌÌ¿ÙÈ, ÙÔ €ÎÔ‚·ν Ê€ÙÂ˜Û·ν ÙÔ „ωÌ› Î·È ÂÙÔ›Ì·ζ·ν ÙÔ Î·ζ¿νÈ ÌÂ νÂÚfi ÛÙÔυ˜ 75 ‚·ıÌÔ‡˜. ™Â π·-


117

ν€ÚÈ· ‚¿ζ·ν πÔÛfiÙηÙ· È· ‰υÔ ÎÂÊ¿λÈ· Î·È Ù· €‚·ζ·ν ÛÙÔ Î·ζ¿νÈ ÌÂ ÙÔ‚Ú·ÛÙfi νÂÚfi. ⁄ÛÙÂÚ· €‚·ζ·ν ÙÔ Î¿ıÂ π·ν€ÚÈ, ÙÔ ·ÎÔυÌπÔ‡Û·ν ÛÙÔ ¯Â›-λÔ˜ ÙÔυ Î·ζ·νÈÔ‡ πλ·›ω˜, ώÛÙÂ ν· ζυÌώνÔυν Ùη Ì¿ζ·, Î·È Ù· υÚ¿ ν· ¡·-ν·π€ÊÙÔυν ÛÙÔ Î·ζ¿νÈ. ªÂÙ¿ Ô Î¿λÊ·˜ ÙÔ π‹·ÈνÂ ÛÙÔν Ì¿ÛÙÔÚ·,Ì¿ÛÙÔυÚλÔυ (mÅsturlu), Î·È ·υÙfi˜ ÌÂ Ù· ¯€ÚÈ· ÙÔ ζ‡ÌωνÂ ÌÂ ÂπÈ‰Â¡ÈfiÙηÙ·Î·È ÙÔ €πλ·ıÂ ÌÂ ·λ¿ÙÈ, ·νÙÔυν¿ Î!ÛÎ!‚¿“λÈÔυ (adunÅ k!sk!vÅ||u). ∆Ô€πλ·ıÂ ÛÙ· ‰υÔ ÙÔυ ¯€ÚÈ· ÌÂ Ù€¯νη ώÛÙÂ ν· Û¯ηÌ·Ù›ÛÂÈ ÌfiνÔ ÌÈ· ÎÔÚυÊ‹,·Ê·λfi, ÌπÔυÚ›ÎÔυ burÑk%, πÔυ Ùην €ÎÔ‚Â ÛÙη Ûυν€¯ÂÈ·, ώÛÙÂ η Ì¿ζ· πÔυ€Ìπ·ÈνÂ ÌÂÙ¿ ÛÙÔ Î·λÔ‡πÈ ν· Û¯ηÌ·Ù›ζÂÈ Â¡ωÙÂÚÈÎ¿ €ν· Â›‰Ô˜ πÚÔÛÙ·ÙÂυ-ÙÈÎ‹˜ π€ÙÛ·˜, πÔυ Û‹ÌÂÚ· ·νÙÈÎ·Ù·ÛÙ¿ıηÎÂ ·πfi π·Ú·Ê›νη. ∆ην ¿λλη Ì€Ú·ÙÔ €‚·ζ·ν ·πfi ÙÔ Î·λÔ‡πÈ Î·È Î·Ù¿ ÙÔν ™ÂπÙ€Ì‚ÚÈÔ ÙÔ Î·Ù€‚·ζ·ν ÛÙηνπfiλη ·πfi ÙÔν §·˚λÈ¿.

¶ληÚÔÊÔÚηÙ€˜: ¢ηÌ‹ÙÚÈÔ˜ ¡. ∫ÔÎÎώνη˜, ¡ÈÎfiλ·Ô˜ £. §Â‚€νÙη˜

±λωÛÛ¿ÚÈ

• ·ÌÔ‡Ú! (amÆr!), Ì·È¿• ·νÙÔυν¿ Î!ÛÎ!‚¿“λÈÔυ (adunÅ k!sk!vÅ||u), Ì¿ζÂυÂ ÙÔ Î·Û€ÚÈ• ·νÙÚ¿† Ì!ÚÎ¿Ù[ (adrÅ# m!rkÅt%), €Î·ν· È·Ô‡ÚÙÈ)• ·ÚíνÙζ! (aríndz!), Ì·È¿ ·πfi ÙÔν πÚÔÛÙfiÌ·¯Ô Ùων ÌÈÎÚών ·ÚνÈών Î·È

ÎυÚ›ω˜ Î·ÙÛÈÎÈών• ·Û›®“È ÊfiλÈÔυÚÈ (asÑ&|i fò|ur#), υÚÈÛÌ€ν· ÙÔυλÔ‡ÌÈ·• ·¯Ù!ÚÌ¥ (axt!rm¥), ·¯ÙÈÚÌ¿˜, ‰ηλ. η ·λλ·‹ Ùων υÚών Î·È πÈı·νfiν Î·È

ÙÔυ ÙυÚÈÔ‡ ·πfi ‰Ô¯Â›Ô ÛÂ ‰Ô¯Â›Ô• Î›ζ! (gÑz!), Î›ζ! ·ÛÙ!λÈ¿Ù! (gÑz! ast!|Åt!), Ìυζ‹ıÚ·• Î¿λÎÔυ (kÅlku), π·Ùώ (È· ν· Ê‡Ôυν Ù· υÚ¿)• Î¿λÊ! (kÅlf!), ‚Ôηıfi˜ ÙÔυ Ì¿ÛÙÔÚ·• Î¿®[ Ìπ!ÙÔ‡Ù[ (kÅ&% b!tÆt%), Î·Û€ÚÈ, ÎÂÊ·λÔÙ‡ÚÈ• Î!®¿Ú[ (k!&År%), ÙυÚÔÎfiÌÔ˜• Î!®Î!‚¿“n[ (k!sk!va|%), Î·ÛÎ·‚¿λÈ, Î·Û€ÚÈ• Î!ζ¿νÈ (k!zÅni), ÛÎÂ‡Ô˜ πÔυ €πηζ·ν ÙÔ ÙυÚ› • Î!λ‡‚! (k!lÑv!), Î·λ‡‚·, ÙυÚÔÎÔÌÂ›Ô• ÎfiıÔυÚ[ (kòıur%), €ν· ÙÂÙÚ¿ωνÔ, Û·ν ÛυÚÙ¿ÚÈ ¯ωÚ›˜ π¿ÙÔ, fiπÔυ €‚·-

ζ·ν ÙÔν ÙÂλÂÌ€ È· ν· π¿ÚÂÈ ÙÔ ÔÚÈÛÙÈÎfi ÙÔυ Û¯‹Ì·• ÎÔυÙÌ¿Ù˜ (kutmÅts), πÔυ ‹Ù·ν È‰È·›ÙÂÚ· π·¯‡, ÙÔ ÙÂλÂυÙ·›Ô ¿λ·• λÔυ ·ζνÙÚÔυÌÈν¿Ì[ (l% azdruminÅm%), ÙÔ Ûυνıλ›‚·ÌÂ• Ì!È¿Ôυ! (m!~Å%!), Ì·È¿• Ì¿ÛÙÔυÚ[ (mÅstur%), Ì¿ÛÙÔÚ·˜• ÌÈνÙÈÙfiÚ[ (minditòr%), ¡‡λÔ È· ÙÔ ·ν·Î¿ÙÂÌ· ÙÔυ ¿λ·ÎÙÔ˜


118

• νÙ¿λ! (dÅl!), ¡Èνfi·λÔ• Ô‡ÌÙÔυ (Æmtu), ‚Ô‡ÙυÚÔ• Ô‡ÌÙÔυ ÙÔυÎ›Ù[ (Æmtu tukÑt%), λÈωÌ€νÔ ÊÚ€ÛÎÔ ‚Ô‡ÙυÚÔ• Ô‡ÚνÙ! (Ærd!), Ì·νÔ‡ÚÈ• πíν Û† ·ÙζÔ‡νÎ! ÛÈ Ôυ λÔυÎÚÂ¿Ùζ! (pín s# ad^Æng! s# u lukr#Ådz!), Ì€¯ÚÈ

ν· ÊÙ¿ÛÂÈ ν· ‰ÔυλÂ‡ÂÙ·È• πÈπ€ÚÎ† ·ÚνÙ†¿ÙÈ (pipÇr© ard#Åti), Î·υÙÂÚ€˜ πÈπÂÚÈ€˜• ÛÎíνÙÔυÚ! (skíndur!), Û·ν›‰È • ÛÙÚ!!λÈ¿Ù! (str!…!|Åt!), ÙÔ ‚Ú·ÛÌ€νÔ ÎÔυÙÌ¿Ù˜• ÛÙÚÈÎ!ÙÔ¿ÚÈ (strik!t%Åri), ÙÔ π·ν› πÔυ ÛÙÚ¿Èζ·ν ÙÔ ¿λ·, ÙÛ·νÙ›λ·• ÛÊÔυÚλ›Ù®[ (sfurlÑt&%), ¡‡λÔ πÔυ Â›¯Â ÛÙην Î¿Ùω ¿ÎÚη €ν· ÌÈÎÚfi ¡‡λÈνÔ

‰›ÛÎÔ• Ù!λ!Ú›Ù®[ (t!l!rÑt&%), ¡‡λÈνÔ ‰Ô¯Â›Ô, νÙÔυÚ‚¿ν·• Ù¿λÈ[ νÙÈ νÔ‡νÙÚÔυ (tÅ|% di nÆndru), Îfi‚ω ·πfi Ì€Û·• ÙÂλÂÌ€ (telemÇ), ÙÂλÂÌ€˜ • Ùζ¥Ú[ (dz¥r%), ÙυÚfi·λ·• Ùζ!Ú[ ·ÛÙ¿λÈ[ (dz¥r% astÅ|%), ‚Ú¿ζω ÙυÚfi·λ· È· Ìυı‹ıÚ·• ÙÈζ~¿Ê†· (tiz~Åf#a), ÙÚ·π€ζÈ ‹ Ù¿‚λ· ¡‡λÈνη ‹ λ·Ì·Ú›ν· fiπÔυ ·ÎÔυÌ-

πÔ‡Û·ν ÙÔ ÎfiıÔυÚ[, ‚λ. λ.• ÙÔυÎÈ¿Ì[ Û€[ πÚÈÛÔ‡πÚ! (tu©Åm% sÇ% prisÆpr!), λÈών·ÌÂ ¡›ÎÈ ·πfi

π¿νω• Ù®ÈÚ¿Î[ (t&irÅk%), ‚Ôηıfi˜ ÙυÚÔÎfiÌÔυ, π·Ú·Èfi˜, • ÊÔ¿λÈ (f%Åli), ÙÔυλÔ‡ÌÈ • ÊÚ!νÙζÂ¿ÚÈ (fr!ndz#Åri), "Ûπ¿ÛÈÌÔ" ÙÔυ ÙυÚÈÔ‡


119

33..ÀÀÊÊ¿¿ννÙÙÚÚ··

ªÈ· ·πfi ÙÈ˜ ‚·ÛÈÎ€˜ ·Û¯Ôλ›Â˜ Ùη˜ ‚λ¿¯·˜ ‹Ù·ν η ÂπÂ¡ÂÚ·Û›· ÙÔυ Ì·λ-λÈÔ‡ ·πfi Ùη ÌÔÚÊ‹ Ùη˜ Ìπ¿ÛÎ! (bÅsk!) (πÔÎ¿ÚÈ) ω˜ Ùην Î·Ù·ÛÎÂυ‹ Î·ÈÚ·Ê‹ Âν‰υÌ¿Ùων. ∆Ô Ì·λλ› ·ÊıÔνÔ‡ÛÂ Î·È ÈÎ·νÔπÔÈÔ‡ÛÂ ÌÈ· ·πfi ÙÈ˜ ‚·-ÛÈÎ€˜ ·ν¿ÎÂ˜ Ùων ‚λ¿¯ων, πÔυ ‹Ù·ν η Âν‰υÌ·Û›·, Ù· ÎλÈνÔÛÎÂπ¿ÛÌ·Ù·Î·È Ù· ‰È¿ÊÔÚ· ÛÙÚωÛ›‰È·. ∞π’ fiλÂ˜ ÙÈ˜ Ê¿ÛÂÈ˜ Ù‹˜ ÂπÂ¡ÂÚ·Û›·˜ η πÈÔÂπ›πÔνη ‹Ù·ν η ‡Ê·νÛη, ÙÛ¿Û[ (tsÅs% υÊ·›νω), Î·È ÂÈ‰ÈÎ¿ Ô ·Ú!ζÌπfi†Ôυ(ar!zbò#u), ·Ú·λÂÈfi˜. ±νωÚ›ζÔυÌÂ ·πfi Ù· ‰ηÌÔÙÈÎ¿ ÙÚ·Ô‡‰È· fiÙÈ ·π’ fiλÂ˜ÙÈ˜ υν·ÈÎÂ›Â˜ ‰ÔυλÂÈ€˜ Ô ·Ú·λÂÈfi˜ ‹Ù·ν Ô πÈÔ ÎÔυÚ·ÛÙÈÎfi˜ Î·È È' ·υÙfiÙÔν ıÂωÚÔ‡Û·ν ÌÂ¿λη ÛÎλ·‚È¿. ¢Âν υπ‹Ú¯Â ‚λ¿¯ÈÎÔ Ûπ›ÙÈ ‹ Î·È ıÂÚÈν‹ Î·-λ‡‚· πÔυ ν· Ìην Â›¯Â ÙÔν ·Ú·λÂÈfi ÙÔυ.

ΌÙ·ν π·Ú·λ¿Ì‚·ν·ν Ù· Ì·λλÈ¿ ·πfi ÙÔ ÎÔ‡ÚÂÌ·, η πÚώÙη ‰ÔυλÂÈ¿ ‹Ù·νÙÔ Î·ı¿ÚÈÛÌ·, Ôυ ÎÔυÚ·Ì (u kurÅm, ÙÔ Î·ı·Ú›ζ·ÌÂ), ·πfi ÙÈ˜ ¡€νÂ˜ ‡λÂ˜ πÔυÂ›¯Â, ·Î¿ıÈ·, ÎÔπÚÈ€˜ Î·È ¿λλ· ÛÎÔυπ›‰È·. ªÂÙ¿ ÙÔ €‚Ú·ζ·ν ÛÂ Î·ζ¿νÈ·‹ ÙÔ €‚·ζ·ν ÛÂ ÛÎ¿ÊÂ˜ Î·È Ú›¯ν·ν ζÂÛÙfi νÂÚfi. ªÂ €ν·ν Îfiπ·νÔ, ÙÔ Ì¿†λÔυ(mÅ#lu), ÙÔ ¯ÙυπÔ‡Û·ν. ∆Ô ¡€‚·ζ·ν, Ôυ ÛÎfiÙÔυ (u skòtu, ÙÔ ‚¿ζω), Î·È ÙÔ¿πλων·ν ÛÂ ÊÚ¿¯ÙÂ˜ ‹ π¿νω ÛÙ· ¯fiÚÙ· È· ν· ÛÙÂνώÛÂÈ. ∆Ô νÂÚfi ·πfi ÙÔ‚Ú¿ÛÈÌÔ, ÔυÛÔ‡Î[ (usÆk%), ‹Ù·ν ÂÌ¿ÙÔ λÈπ·Ú€˜ ÔυÛ›Â˜ Î·È Î·Ù¿λληλÔ È·Ùην πλ‡Ûη Ùων Ì¿λλÈνων ÚÔ‡¯ων. ™υν‹ıω˜ ÙÔ ÔυÛÔ‡Î[ ÙÔ €‚Ú·ζ·ν ÌÂ λÔυ-λ¿ÎÈ ‰υÔ-ÙÚÂÈ˜ ÊÔÚ€˜ È· ν· ·πÔÎÙ‹ÛÂÈ ÌÂ·λ‡ÙÂÚη πλυνÙÈÎ‹ ÈÎ·νfiÙηÙ·.

1. §·ν¿ÚÈ 2. ∆ÛÈÎÚ›ÎÈ 3. ∞ν€Ìη

3

1

2


120

∆Ô ¡¿ÛÈÌÔ, Ôυ ÛÎ!ÚÌÈν¿Ì[ (u sk!rminÅm%, ÙÔ ¡·›ν·ÌÂ), ÈνfiÙ·ν ÌÂ Ù·¯€ÚÈ·, È· ν· ‰ÔυλÂυÙÂ› Î·λ‡ÙÂÚ· Î·Ù¿ Ùην νηÌ·ÙÔπÔ›ηÛη. ∆ÚÈÙζ€Ì[ ÙÔυÛÎ¿ÌνÔυ (tridzÇm% tu skÅmnu) ‹Ù·ν ÙÔ π€Ú·ÛÌ· ÛÙÔ λ·ν¿ÚÈ, λ!ν¿Ú[ ÙÔυÛÎ¿ÌνÔυ (l!nÅr% tu skÅmnu), ÌÈ· Û·νÈ‰€νÈ· Î·Ù·ÛÎÂυ‹ πÔυ Â›¯Â ÌÈ· ÙÂÙÚ¿-ωνη ‚¿Ûη ÌÂ ‚ÂλfiνÂ˜ Î·È €ν· Âπ›Ûη˜ ÙÂÙÚ¿ωνÔ ¡‡λÔ È‰›ων ‰È·ÛÙ¿ÛÂωνÂπ›Ûη˜ ÌÂ ‚ÂλfiνÂ˜. ∞ν¿ÌÂÛ· ÛÙ· ‰υÔ ·υÙ¿ ¡‡λ· €‚·ζ·ν ÙÔ Ì·λλ› Î·È ÙÔ¡·›ν·ν. ∆Ô ·ÚÔ‡νÙ! (arÆd!) ‹Ù·ν Ì·λλ› Î·λfi ÌÂ λÂπÙ€˜ Î·È Ì·ÎÚÈ€˜ ›νÂ˜Î·Ù¿λληλÔ È· ÔυÛÙÔ‡Ú! (ustÆr!), ÛÙηÌfiνÈ, Âνώ ÙÔ υÊ¿‰È, ÙÚ¿Ì! (trÅm!),ÈνfiÙ·ν ÌÂ Ù· ‰Â‡ÙÂÚ· Ì·λλÈ¿.

∏ νηÌ·ÙÔπÔ›ηÛη ÙÔυ ÛÙηÌÔνÈÔ‡ ÈνfiÙ·ν ÌÂ ÙηÊÔ‡ÚÎ· (ÊÔ‡ÚÎ!, fÆrk!), ÚfiÎ·, Âνώ È· ÙÔ υÊ¿‰È¯ÚηÛÈÌÔπÔÈÔ‡Û·ν Î·È ÙÔ ÙÛÈÎÚ›ÎÈ. ∏ ÊÔ‡ÚÎ·‹Ù·ν, fiπω˜ λ€ÂÈ Î·È η λ€¡η, ÌÈ· ‰È¯¿λ· π¿νω ÛÙηνÔπÔ›· €‚·ζ·ν ÙÔ ¡·ÛÌ€νÔ Ì·λλ› Î·È Ùην ÎÚ·ÙÔ‡-Û·ν ÛÙÔ ·ÚÈÛÙÂÚfi €ÚÈ ‹ Ùην ÛÙÂÚ€ων·ν ÛÙη Ì€ÛηÙÔυ˜. ∆Ô ÊÔ‡Û[ (fÆs%) ‹Ù·ν ÙÔ ·‰Ú¿¯ÙÈ, πÔυ ·πÔ-ÙÂλÔ‡νÙ·ν ·πfi €ν· λÂπÙfi ¡‡λÈνÔ Î‡λÈν‰ÚÔ π·¯‡-ÙÂÚÔ ÛÙη Ì€Ûη Î·È Â›¯Â ÛÙÔ ¿νω ¿ÎÚÔ ÌÈ· ÂÎÔπ‹Î·È ÛÙÔ Î¿Ùω Ì€ÚÔ˜ ÙÔ πÚ›ÛÈν[ (prÑsin%), €ν·ÛÙÚÔυλfi ¡‡λÔ ‹ €ν· ÎÂÚ·Ì›‰È, È· ν· €¯ÂÈ‚¿ÚÔ˜. ΌÙ·ν €ÌÈζÂ ÙÔ ÊÔ‡Û[, ÙÔ €Î·ν·ν ÎÔυ‚¿-ÚÈ·, νÙÈπÈν¿Ì[ ÎλÈ€ÌÔυÚ† (dipinÅm% g|Çmur#,ÎÔυ‚·ÚÈ¿ζ·ÌÂ ÎÔυ‚¿ÚÈ·). ∆Ô ›‰ÈÔ ÈνfiÙ·ν Î·È ÌÂÙÔ ÙÛÈÎÚ›ÎÈ fiÙ·ν €ÌÈζ·ν Ù· Ì·ÛÔ‡ÚÈ·, πÈÙÚ›Î†(pitrÑ©). ∆Ô ÙυλÈ¿‰È, λÈ®ÎÈÙfiÚÔυ (li&kitòr%), ‹Ù·ν€ν· ¡‡λÔ Û·ν ÊÔ‡ÚÎ· ÛÙη ÌÈ· ¿ÎÚη Î·È ÛÙην¿λλη Â›¯Â €ν· Î·ÚÊ›. ∂ÎÂ› Î¿ν·ν ÙÔυ˜ ÙÛÈλ€‰Â˜,Ôυ ÙÚÈÙÛÈ¿ ÙÔυ λÈ®ÎÈÙfiÚ[ (u trits#Å tu li&kitòr%, ÙÔπÂÚνÔ‡Û·ν ÛÙÔ ÙυλÈ¿‰È). √È ÙÛÈλ€‰Â˜ πÂÚνÔ‡Û·ν

¶Ú›ÛÈν[ (prÑsin%), ÛÊÔνÙ‡λÈ

§È®ÎÈÙfiÚÔυ (li&kitòr%),ÙυλÈ¿‰È


121

ÛÙην ·ν€ÌÈ (anÇmi) (·ν€Ìη) Î·È Èνfi-Ù·ν ÎÔυ‚¿ÚÈ· (Î“€Ì[, g|Çm%). ™υν‹-ıω˜ ÙÔ ·ÔÚ·ÛÙfi ‚·Ì‚·ÎÂÚfi ν‹Ì·, ÙÔ¯›νÎÔυ (xÑnku), πÔυλÈÔ‡νÙ·ν ÛÂ ÙÛÈλ€-‰Â˜. ±È· ν· ÌÂ›νÂÈ ÙÔ ν‹Ì· νÙÔ‡ÚÔ Î·Èν· Ìη ÌπÂÚ‰Â‡ÂÙ·È, ÙÔ ζÂÌ·ÙÔ‡Û·ν ÛÙÔÎ·ζ¿νÈ ÌÂ ·λÂ‡ÚÈ ·πfi Û›Î·λη ‹ Ì€Û·ÛÂ Î·ζ¿νÈ €‚·ζ·ν ÎÔπÚÈ€˜ ·πfi πÚfi-‚·Ù·, ÙÔ €Î·ν·ν πÔλÙfi Î·È ÂÎÂ› €ÚÈ-¯ν·ν ÙÔ ν‹Ì· È· 2-3 Ì€ÚÂ˜, oπfiÙÂ ÙÔ€‚·ζ·ν νÙÔ‡ÚÔ Î·È πÔλ‡ ¿ÛπÚÔ È·Ùην ·ÎfiλÔυıη ÂπÂ¡ÂÚ·Û›·.

µ¿„ÈÌÔ∆Ô ‡Ê·ÛÌ·, Û!È¿ÎÔυ (s!~Åk%), ÙÔ €‚·Ê·ν ÌÂ ·ÚfiÌπÔυλÈ (a…ròmbuli)

(·ÚÈfiÌηλ·) Î·È €π·ÈÚνÂ Î›ÙÚÈνÔ ÚώÌ·, ·ÊÔ‡ πÚÔηÔυÌ€νω˜ ÙÔ π‹·Èν·νÛÙÔ Ìπ!Ù¿νÈ (b!tÅni). ∆· Ì¿λλÈν· ·ν‰ÚÈÎ¿ ÚÔ‡¯· Ù· €‚·Ê·ν Ì·‡Ú· ÌÂÊλÔ‡‰Â˜ ·πfi ÊÚ¿πÛ·ν[ (frÅpsan%), (ıÚ¿„Ô˜-ÌÈλÈ¿ÚÈ), Î·È Ì€Û· ÛÙÔ Î·-ζ¿νÈ €‚·ζ·ν Î·È Î·Ú·ÌπÔÈ¿. ªÂ Ìλ€ÛÎÔυ (mlÇsku), €ν· ÊυÙfi πÈı·νfiν ·-λ·ÙÛ›‰·, €‚Ú·ζ·ν Ù· Ì·λλÈ¿ Î·È €‚·ζ·ν Î·È ÛÙ‡„η πÔυ €‚·ζÂ Î›ÙÚÈνÔ¯ÚώÌ·. ªÂ ÎÚÂÌ€ζÈ €‚·Ê·ν Ù· ÎfiÎÎÈν· ÚÔ‡¯·.

∞Ú!ζÌπfiÈ[ (ar!zbò#u), ·Ú·λÂÈfi˜O ·Ú·λÂÈfi˜, ·Ú!ζÌπfiÈ[ (ar!zbò#u), ·πÔÙÂλÔ‡νÙ·ν ·πfi ‰υÔ ¡‡λÈνÂ˜ Î·-

Ù·ÛÎÂυ€˜ ÛÂ Û¯‹Ì· ¶, Ù· ÔπÔ›· ÂνώνÔνÙ·ν ÌÂÙ·¡‡ ÙÔυ˜ ÌÂ ¿λλ· Î¿ıÂÙ·¡‡λ·. ¶¿νω ·πfi ÙÈ˜ ÂνώÛÂÈ˜, ÌπÚÔ˜ Î·È π›Ûω, υπ‹Ú¯·ν ‰υÔ ÎυλÈν‰ÚÈÎ¿¡‡λ·, Ù· ÛÔ‡λÔυÚ† (sÆlur#), ·νÙÈ¿, ÛÔ‡λ[ νÙÈ ν!›νÙÂ (sÆl% di n!Ñnde), ÌπÚÔ-ÛÙÈνfi ·νÙ›, Î·È ÛÔ‡λ[ νÙÈ ν!πfi† (sÆl% di n!pò#), πÈÛÈνfi ·νÙ›. ∆· ·νÙÈ¿ ÛÙη-Ú›ζÔνÙ·ν ÛÂ ÊÔ‡ÚÎÂ˜. ™ÙÔ ÌπÚÔÛÙÈνfi Ù‡λÈ·ν ÙÔ ÛÙηÌfiνÈ, ÔυÛÙÔ‡Ú! (ustÆr!),Î·È ÛÙÔ π›Ûω ÙυλÈfiÙ·ν ÙÔ υÊ·ÛÌ€νÔ. ™ÙÔ ÌπÚÔÛÙÈνfi υπ‹Ú¯Â ÌÈ· ÂÎÔπ‹Î·È ÂÎÂ› ÎÚ·ÙÈfiÙ·ν ÙÔ ÛÙηÌfiνÈ ÌÂ ÙÔ Ù®Ô‡λ[ (t&Æl%), Âνώ ÛÙÔ π›Ûω, ÙÔ ÙÛ›Ì-πÚÈ (tsÑmbri), €ν· Ûπ·ÛÙfi Û›‰ÂÚÔ ÌÂ ÙÚ‡πÂ˜ Î·È Î·ÚÊ› ÎÚ·ÙÔ‡ÛÂ ÙÔ ‡Ê·-

ºÔ‡Û[ (fÆs%), ·‰Ú¿¯ÙÈ

1. √υÛÙÔ‡Ú! (ustÆr!), ‰È·Û›‰È2. Î“€ÌÔυÚ† (g|Çmur#), ÎÔυ‚¿ÚÈ·

1

2


122

ÛÌ· ÙÂνÙωÌ€νÔ. ∆· ÌÈÙ¿ÚÈ·, “›ÙÛÈ (|Ñtsi), ·πÔÙÂλÔ‡νÙ·ν ÙÔ Î·ı€ν· ·πfi ‰υÔ‚€ÚÂ˜, Ù· ÌÈÙ·Úfi¡υλ·, Ù®Ô‡”† (t&Æ`#), πÔυ ÂνώνÔνÙ·ν ÌÂÙ·¡‡ ÙÔυ˜ ÌÂ €ν·πλ€Ì· ·πfi ¯ÔνÙÚfi ν‹Ì· Î·È ·πfi ·υÙ¿ πÂÚνÔ‡Û·ν ÙÔ ÛÙηÌfiνÈ È· ν· πÚÔ-ÂÙÔÈÌ¿ÛÔυν Ùην ‡Ê·νÛη ·ν¿λÔ· ÌÂ ÙÔ π·ν› πÔυ ‹ıÂλ·ν. ±Î!νÙ!‚Ô‡®È(g!d!vÆ&i) ‹Ù·ν ÙÔ ‰€ÛÈÌÔ ·υÙÔ‡ ÙÔυ πλ€Ì·ÙÔ˜ Ùων ÎλωÛÙών Ùων ÌÈÙ·-ÚÈών. ∆Ô ¡υλfi¯ÙÂνÔ ‹Ù·ν ‰υÔ ¡‡λ·, ÌπíÚνÙÈλ! (bírdil!), π¿νω Î·È Î¿Ùω, Î·ÈÌÂÙ·¡‡ ÙÔυ˜ €Ìπ·ÈνÂ η Ûπ¿Ù! (spÅt!), ÙÔ ¯Ù€νÈ. ¶Ôυ‰!Ú›ÙÛÈ (pu‰!rÑtsi) ‹Ù·νÔÈ π·Ù‹ÙÚÂ˜, Û·ν Ù· πÂνÙ¿λ Ùων ·υÙÔÎÈν‹Ùων, πÔυ ¯ÚηÛ›ÌÂυ·ν È· Ùην ·λ-λ·‹ Ùων ÌÈÙ·ÚÈών.

√υÚÙζíÚÂ (urdzíre) ›‰È·ÛÌ· ∏ πÚÔÂÙÔÈÌ·Û›· ÙÔυ πÂÚ¿ÛÌ·ÙÔ˜ ÙÔυ ÛÙηÌÔνÈÔ‡ ÛÙ· ÌÈÙ¿ÚÈ· Â›¯Â ÙÈ˜

Â¡‹˜ ‰È·‰ÈÎ·Û›Â˜. ¶ÚώÙ· ÈνfiÙ·ν ÙÔ ›‰È·ÛÌ·, ÔυÚÙζíÚÂ (urdzíre), η ÌÂÙ·-ÙÚÔπ‹ ‰ηλ·‰‹ Ùων ÎÔυ‚·ÚÈών ÛÂ ‰È·Û›‰È, ÔυÛÙÔ‡Ú! (ustÆr!). ∏ ‰Â‡ÙÂÚη‹Ù·ν ÙÔ Ù‡λÈÌ·, ·Ì‚!λ›ÚÂ - ·Ì‚!ÚÙ›ÚÂ (amv!lÑre - amv!rtÑre), η ÙÔπÔı€-ÙηÛη ÙÔυ ‰È·ÛÈ‰ÈÔ‡ ÛÙÔ πÈÛÈνfi ·νÙ›. ∫·È η ÙÚ›Ùη Î·È ÙÂλÂυÙ·›· ÙÔ π€Ú·ÛÌ·ÙÔυ ÛÙηÌÔνÈÔ‡, ·ν!‚!νÙ†¿ÚÂ - ·ν·Ú¿νÙν· (an!v!d#Åre - anarÅdna), ÛÙ· ÌÈ-Ù¿ÚÈ· Î·È ÛÙÔ ¯Ù€νÈ, πÔυ ÈνfiÙ·ν ·ν¿λÔ· ÌÂ ÙÔ ‡Ê·ÛÌ· πÔυ ‹ıÂλ·ν ν·υÊ¿νÔυν, ÛÙÚ¿Ù· νÙÈ νÙfiÈ, νÙÈ ÙÚ€È, νÙÈ fiπÙÔυ (strÅt! di dò#, di trÇ#, di òptu)Î.λπ. ^fiÚ! (&òr!) ‹Ù·ν ÙÔ λ¿ıÔ˜ πÔυ ÈνfiÙ·ν Î·Ù¿ ÙÔ π€Ú·ÛÌ· ÙÔυ ÛÙηÌÔ-

∞Ú!ζÌπfiÈ[ (ar!zbò#u), ·Ú·λÂÈfi˜


123

νÈÔ‡ ÛÙ· ÌÈÙ¿ÚÈ·. ∏ fiλη ·υÙ‹ ‰È·‰ÈÎ·Û›· ‹ıÂλÂ Ù€¯νη Î·È ÌfiνÔ ÔÚÈÛÌ€νÂ˜υν·›ÎÂ˜ Ùη νώÚÈζ·ν.

∆Ô ÙÛÈÎÚ›ÎÈ ‹Ù·ν η νωÛÙ‹ ¡‡λÈνη Î·Ù·ÛÎÂυ‹ πÔυ ÚηÛ›ÌÂυÂ È· ν· Î¿-νÔυν Ûυν‹ıω˜ ÙÔ υÊ¿‰È, ÙÚ¿Ì! (trÅm!). ∆fiÚÎÔυ (tòrku) Û‹Ì·ÈνÂ ‰ÔυλÂ‡ω ÙÔÙÛÈÎÚ›ÎÈ. ∑‚¿λÈÙζ! (zvÅlidz!) λÂfiÙ·ν η Û·˝Ù·, Â›¯Â €ν· ¡υλ¿ÎÈ Ì€Û· ÛÙÔÔπÔ›Ô πÂÚνÔ‡ÛÂ ÙÔ Ì·ÛÔ‡ÚÈ, Î!λ¿ÌÈ (Î!lÅmi), Î·È π¿νω ÙÔυ ÙυλÈfiÙ·ν ÙÔÙÚ¿Ì! (trÅm!). ∆· Î·λ¿ÌÈ· Ù· €ÌÈζ·ν ÛÙÔ ÙÛÈÎÚ›ÎÈ. ∆Ô ¯›νÎÔυ (xÑnku) ‹Ù·ν·ÔÚ·ÛÙfi ‚·Ì‚·ÎÂÚfi ν‹Ì· πÔυ ÙÔ Â›¯·ν ÛÂ ÙÛÈλ€‰Â˜. ∆Ôυ˜ €‚·ζ·ν ÛÙην·ν€ÌÈ (anÇmi) Î·È €Î·ν·ν ÎÔυ‚¿ÚÈ·, νÙÈπÈν¥Ì[ Îλ€ÌÔυÚ† (dipin¥m%g|Çmur#).

∆Ô ‡Ê·ÛÌ· ÙÔ π‹·Èν·ν ÛÙÔ Ìπ!Ù¿νÈ(b!tÅni), ÌÈ· ¡‡λÈνη Î·Ù·ÛÎÂυ‹ πÔυ ÌÂ Î¿ÙÈ¡‡λÈν· ÛÊυÚÈ¿ ÙυπÔ‡ÛÂ ÙÔ υÊ·ÛÌ€νÔ π·ν›Î·È ÙÔυ €‰ÈνÂ πυÎνfiÙηÙ·, Âνώ ÛÙη νÙÚÈ-ÛÙ€λ· π‹·Èν·ν ÙÈ˜ ‚Âλ€νÙζÂ˜, ÙÈ˜ È¿Ì-πÔυλÂ˜ Î·È ¿λλ· ÔνÙÚ¿ ÛÙÚωÛ›‰È· πÔυ Ù·¯ÙυπÔ‡ÛÂ ÙÔ νÂÚfi.

∆· υÊ¿ÛÌ·Ù· πÔυ υÊ·›ν·ν ‹Ù·ν πíνÙζ!(píndz!), π·ν› ÎυÚ›ω˜ È· πÔυÎ¿ÌÈÛ·,Û!È¿ÎÈ (s!~Åki), ·λ!Ù«€ (al!d^Ç), Î·Ù·-Û¿ÚÎÔυ (katasÅrku), ·‰›ÌÙÔυ (a‰Ñmtu), Ì¿λ-λÈν· È· πÔ‰È€˜, È¿ÌπÔυλÂ˜ Î·È fiλ· Ù·¿λλ· Â›‰η, fiπω˜ ÎÔυÚÂλÔ‡‰Â˜, ÎÈλ›ÌÈ·Î.λπ. ±È· Î¿π· Â›¯·ν Î·ÙÛÈÎ›ÛÈ· ÙÚ›¯·,Î!πÚ›ν! (k!prÑn!), Î·È ÛÙηÌfiνÈ Ì¿λλÈνÔ.

™¯€‰È·∆· υÊ·νÙ¿ Â›¯·ν ‰È¿ÊÔÚ· Û¯€‰È· ·ν¿λÔ· ÌÂ Ùη Ú‹Ûη ÙÔυ ÚÔ‡¯Ôυ πÔυ

‹ıÂλ·ν. ŒÙÛÈ €¯ÔυÌÂ Û¯€‰ÈÔ Îυπ·ÚÈÛÛ¿ÎÈ, ÎÔυ λ¿ÌνÈ· (ku lÅm`a), ÎÔυ fiÎ“È(ku òk|i), ν· fiÙÛÈ (naòtsi), ÎÔυ Ì·ÚÙÛ›Î[ (ku martsÑk%), ÎÔυ Ìíν· (ku mína),νÈÊÈνÙ€ÛÎ! (nifidÇsk!).

∆Û›ÌπÚÈ (tsímbri)

∑‚¿λÈÙζ! (zvÅlidz!), Û·˝Ù·


124

¶ληÚÔÊÔÚ‹ÙÚÈÂ˜: ª·Ú›· £ÂÔ¯¿Úη-™ÂÚ€Ùη, ª·Ú›· §¿ππ·-µ€ÚÚÔυ,∞ν·ÛÙ·Û›· ∆Ú·Ô‡‰·-£ÂÔ¯¿Úη

±λωÛÛ¿ÚÈ

• ·ÚfiÌπÔυλÈ (a…ròmbuli), ·ÚÈfiÌηλ·• ·‰›ÌÙÔυ (a‰Ñmtu), ‰›ÌÈÙÔ ‡Ê·ÛÌ·• ·λ!Ù«€ (al!d^Ç), ·λ·Ùζ¿˜• ·Ì‚!λ›ÚÂ - ·Ì‚!ÚÙ›ÚÂ (amv!lÑre - amv!rtÑre), Ù‡λÈÌ· • ·ν!‚!νÙ†¿ÚÂ - ·ν·Ú¿νÙν· (an!v!d#Åre - anarÅdna), π€Ú·ÛÌ· ÙÔυ ÛÙηÌÔ-

νÈÔ‡ ÛÙ· ÌÈÙ¿ÚÈ· Î·È ÛÙÔ ¯Ù€νÈ• ·ν€ÌÈ (anÇmi), ·ν€Ìη• ·Ú!ζÌπfi†Ôυ (ar!zbò#u), ·Ú·λÂÈfi˜• ·ÚÔ‡νÙ! (arÆd!), Ì·λλ› Î·λfi ÌÂ λÂπÙ€˜ Î·È Ì·ÎÚÈ€˜ ›νÂ˜ • Î!νÙ!‚Ô‡®È (g!d!vÆ&i) ÙÔ ‰€ÛÈÌÔ ÙÔυ πλ€Ì·ÙÔ˜ Ùων ÎλωÛÙών Ùων ÌÈ-

Ù·ÚÈών• Î“€Ì[ (g|Çm%), ÎÔυ‚¿ÚÈ• ζ‚¿λÈÙζ! (zvÅlidz!), Û·˝Ù·• Î·Ù·Û¿ÚÎÔυ (katasÅrku), Â›‰Ô˜ υÊ¿ÛÌ·ÙÔ˜• Î!λ¿ÌÈ (Î!lÅmi), ¡υλ¿ÎÈ ÛÙη Û·˝Ù· ÛÙÔ ÔπÔ›Ô πÂÚνÔ‡ÛÂ ÙÔ Ì·ÛÔ‡ÚÈ• Î!πÚ›ν! (k!prÑn!), Î·ÙÛÈÎ›ÛÈ· ÙÚ›¯·,• ÎÔυ λ¿ÌνÈ· (ku lÅm`a), Û¯€‰ÈÔ ÛÙÔ ‡Ê·ÛÌ·• ÎÔυ Ì·ÚÙÛ›Î[ (ku martsÑk%), Û¯€‰ÈÔ ÛÙÔ ‡Ê·ÛÌ·• ÎÔυ Ìíν· (ku mína), Û¯€‰ÈÔ ÛÙÔ ‡Ê·ÛÌ·• ÎÔυ fiÎ“È (ku òk|i), Û¯€‰ÈÔ ÛÙÔ ‡Ê·ÛÌ·• λ!ν¿Ú[ ÙÔυ ÛÎ¿ÌνÔυ (l!nÅr% tu skÅmnu), λ·ν¿ÚÈ È· ÙÔ ¡¿ÛÈÌÔ ÙÔυ Ì·-

λÈÔ‡• λÈ®ÎÈÙfiÚÔυ (li&kitòr%), ÙυλÈ¿‰È • “›ÙÛÈ (|Ñtsi), ÌÈÙ¿ÚÈ· • Ì¿†λÔυ (mÅ#lu), Ô Îfiπ·νÔ˜• Ìλ€ÛÎÔυ (mlÇsku), ·λ·ÙÛ›‰·• Ìπ¿ÛÎ! (bÅsk!), πÔÎ¿ÚÈ Ì·λλ›• Ìπ!Ù¿νÈ (b!tÅni), Ì·νÙ¿νÈ• ÌπíÚνÙÈλ! (bírdil!), ¡υλfi¯ÙÂνÔ • ν· fiÙÛÈ (naòtsi), Û¯€‰ÈÔ ÛÙÔ ‡Ê·ÛÌ·• νÈÊÈνÙ€ÛÎ! (nifidÇsk!), Û¯€‰ÈÔ ÛÙÔ ‡Ê·ÛÌ·• νÙÈπÈν·Ì[ ÎλÈ€ÌÔυÚ† (dipinÅm% g|Çmur#), ÎÔυ‚·ÚÈ¿ζ·ÌÂ ÎÔυ‚¿ÚÈ·• Ôυ ÎÔυÚ·Ì (u kurÅm), ÙÔ Î·ı·Ú›ζ·ÌÂ (ÙÔ Ì·λλ›)• Ôυ ÛÎ!ÚÌÈν¿Ì[ (u sk!rminÅm%), ÙÔ ¡·›ν·ÌÂ (ÙÔ Ì·λλ›)• Ôυ ÛÎfiÙÔυ (u skòtu), ÙÔ ¡Â‚¿ζω (ÙÔ Ì·λλ›), ÙÔ πλ€νω


125

• Ôυ ÙÚÈÙÛÈ¿ ÙÔυ λÈ®ÎÈÙfiÚ[ (u trits#Å tu li&kitòr%), ÙÔ πÂÚνÔ‡Û·ν ÛÙÔ ÙυλÈ-¿‰È

• ÔυÚÙζíÚÂ (urdzíre), η ÌÂÙ·ÙÚÔπ‹ Ùων ÎÔυ‚·ÚÈών ÛÂ ‰È·Û›‰È• ÔυÛÔ‡Î[ (usÆk%), νÂÚfi ·πfi ÙÔ ‚Ú¿ÛÈÌÔ ÙÔυ Ì·λλÈÔ‡, ÂÌ¿ÙÔ λÈπ·Ú€˜

ÔυÛ›Â˜• ÔυÛÙÔ‡Ú! (ustÆr!), ÛÙηÌfiνÈ• πÈÙÚ›Î† (pitrÑ©), Ì·ÛÔ‡ÚÈ·• πíνÙζ! (píndz!), π·ν› ÎυÚ›ω˜ È· πÔυÎ¿ÌÈÛ·• πÔυ‰!Ú›ÙÛÈ (pu‰!rÑtsi), π·Ù‹ÙÚÂ˜• πÚ›ÛÈν[ (prÑsin%), €ν· ÛÙÚÔυλfi ¡‡λÔ ‹ €ν· ÎÂÚ·Ì›‰È ÛÙÔ Î¿Ùω Ì€ÚÔ˜

ÙÔυ ·‰Ú·¯ÙÈÔ‡, È· ν· €¯ÂÈ ‚¿ÚÔ˜• Û!È¿ÎÔυ (s!~Åk%), ‡Ê·ÛÌ· • ÛÔ‡λ[ νÙÈ ν!›νÙÂ (sÆl% di n!Ñnde), ÌπÚÔÛÙÈνfi ·νÙ›• ÛÔ‡λ[ νÙÈ ν!πfi† (sÆl% di n!pò#), πÈÛÈνfi ·νÙ›• ÛÔ‡λÔυÚ† (sÆlur#), ·νÙÈ¿, ‰υÔ ÎυλÈν‰ÚÈÎ¿ ¡‡λ·• Ûπ¿Ù! (spÅt!), ¯Ù€νÈ.• ÛÙÚ¿Ù· νÙÈ νÙfiÈ, νÙÈ ÙÚ€È, νÙÈ fiπÙÔυ (strÅt! di dò#, di trÇ#, di òptu), Â›‰Ô˜

πÂÚ¿ÛÌ·ÙÔ˜ ÙÔυ ÛÙηÌÔνÈÔ‡ ÛÙ· ÌÈÙ¿ÚÈ· Î·È ÛÙÔ ¯Ù€νÈ• ®fiÚ! (&òr!), λ¿ıÔ˜ Î·Ù¿ ÙÔ π€Ú·ÛÌ· ÙÔυ ÛÙηÌÔνÈÔ‡ ÛÙ· ÌÈÙ¿ÚÈ·• ÙfiÚÎÔυ (tòrku), ν€ıω, ‰ÔυλÂ‡ω ÙÔ ÙÛÈÎÚ›ÎÈ• ÙÚ¿Ì! (trÅm!), υÊ¿‰È • ÙÚÈÙζ€Ì[ ÙÔυ ÛÎ¿ÌνÔυ (tridzÇm% tu skÅmnu), λ·ν·Ú›ζÔυÌÂ• ÙÛ¿Û[ (tsÅs%), υÊ·›νω• ÙÛ›ÌπÚÈ (tsÑmbri), Ûπ·ÛÙfi Û›‰ÂÚÔ ÌÂ ÙÚ‡πÂ˜ Î·È Î·ÚÊ› È· ν· ÎÚ·ÙÈ€Ù·È

ÙÔ ‡Ê·ÛÌ· ÙÂνÙωÌ€νÔ• Ù®Ô‡”† (t&Æ`#), ÌÈÙ·Úfi¡υλ·• Ù®Ô‡λ[ (t&Æl%), ¡‡λÔ πÔυ ÛÙÔ ÌπÚÔÛÙÈνfi ·νÙ› È· ν· ÎÚ·ÙÈ€Ù·È ÙÔ ÛÙη-

ÌfiνÈ• ÊÔ‡ÚÎ!, fÆrk!), ÊÔ‡ÚÎ·, ÚfiÎ·• ÊÔ‡Û[ (fÆs%) ‹Ù·ν ÙÔ ·‰Ú¿¯ÙÈ• ÊÚ¿πÛ·ν[ (frÅpsan%), ıÚ¿„Ô˜, ÌÈλÈ¿ÚÈ• ¯›νÎÔυ (xÑnku), ‚·Ì‚·ÎÂÚfi ν‹Ì·


127

∏ λ·˚Î‹ π·Ú·‰ÔÛÈ·Î‹ ÊÔÚÂÛÈ¿ ·νÙÈπÚÔÛωπÂ‡ÂÈ €ν· ÎÔ›Ù·ÛÌ· πÔλÈÙÈ-ÛÙÈÎ‹˜ πÂÚÈÔυÛ›·˜ πÔυ ÂÎÊÚ¿ζÂÈ ÙÔν ‚·ıÌfi Âυ·ÈÛıηÛ›·˜ Ùη˜ λ·˚Î‹˜ ·νÙ›-λη„η˜, Ùη˜ πÂ›Ú·˜ Î·È Ùη˜ ÙÂ¯νÈÎ‹˜ νώÛη˜. ∫¿ıÂ ÊÔÚÂÛÈ¿ πÚÔÛ‰ÈÔÚ›ζÂÙ·È·πfi Ù· υλÈÎ¿ Î·Ù·ÛÎÂυ‹˜, Ùην ÙÂ¯νÈÎ‹ ÂπÂ¡ÂÚ·Û›· Ùων υλÈÎών, Ùη λÂÈ-ÙÔυÚÈÎfiÙηÙ¿ Ùη˜, ÙÈ˜ ÎÔÈνωνÈÎ€˜ Î·È ÎλÈÌ·ÙÔλÔÈÎ€˜ Ûυνı‹ÎÂ˜ Î·È Ù€λÔ˜·πfi ÙÔ ·ÈÛıηÙÈÎfi Ùη˜ ·πÔÙ€λÂÛÌ·.

∏ ÛÙÔλ‹ Ùων µλ¿¯ων ÙÔυ νÔÌÔ‡ ™ÂÚÚών, ÌÂ πÚfiÙυπÔ ÙÈ˜ ÛÙÔλ€˜ Ùων±Ú·ÌÌÔυÛÙÈ¿νων Î·È Ùων ∞‚‰ÂλλÈωÙών ÎÙηνÔÙÚfiÊων, ·νÙλÂ› Ù· υλÈÎ¿ Ùη˜,Î·Ù¿ Î‡ÚÈÔ λfiÔ, ·πfi Ùη ‰ÈÎ‹ ÙÔυ˜ π·Ú·ω‹ ÙÔυ Ì·λλÈÔ‡ Âνώ η ÂπÂ¡ÂÚ-·Û›·, νηÌ·ÙÔπÔ›ηÛη, ‡Ê·νÛη, ÎÔπ‹ Î·È Ú·Ê‹, ÌÂÚÈÎ€˜ ÊÔÚ€˜, ›νÂÙ·È ·πfiÙÈ˜ µλ¿¯Â˜ υν·›ÎÂ˜ Î·È Ûυ¯ν¿ ·πfi ÂÈ‰ÈÎÔ‡˜ ‚λ·¯ÔÚ¿ÊÙÂ˜.

ΕΝ∆ΥΜΑΣΙΑ ΒΛΑΧΩΝ ΣΕΡΡΩΝ

∂Ú·ÛÙ‹ÚÈÔ ‚λ·¯ÔÚ¿ÊÙη


128

∫·Ù¿ Ù· νÂfiÙÂÚ· ¯ÚfiνÈ·, ·ÎÔλÔυıώνÙ·˜ Ùη ÂνÈÎ‹ Ìfi‰· Ùη˜ ÂπÔ¯‹˜,·Ú¯›ζÂÈ ν· ›νÂÙ·È ¯Ú‹Ûη Î·È ¿λλων υλÈÎών, fiπω˜ ÙÔυ ‚·Ì‚·ÎÈÔ‡, πÔυ·ÊıÔνÔ‡ÛÂ ÛÙ· ™€ÚÚ·˜, Î·ıώ˜ Î·È €ÙÔÈÌων υÊ·ÛÌ¿Ùων, ÎυÚ›ω˜ πÔλυÙÂ-λών, ‚ÂλÔ‡‰Ô (Î·ÙηÊ€), ÌÂÙ·¡ωÙών, fiπω˜ Ô νυÊÈ¿ÙÈÎÔ˜ Û·È¿˜ Î·È Ù· ÎÂ-Ê·λÔÌ¿νÙÈλ·, Î·ıώ˜ Î·È €ÙÔÈÌων ·˚Ù·νÈών Î·È ÌÂ πÚÔ€λÂυÛη ÎυÚ›ω˜ ·πfiÙην ¶fiλη. ∏ ÊÔ‡ÛÙ·, η ‚ÂλÔ‡‰Èνη πÔ‰È¿ Î·È ÙÔ ÌÂ˚νÙ¿νÈ Â›ν·È ·πfi ÙÈ˜ ·ÛÙÈ-Î€˜ Î·ÈνÔÙÔÌ›Â˜ Ùη˜ ÛÙÔλ‹˜.

∏ υν·ÈÎÂ›· ÛÙÔλ‹∏ ÛÙÔλ‹ Ùη˜ µλ¿¯·˜ Ùων ™ÂÚÚών ·ÎÔλÔυıÂ›, fiπω˜ ‹Ù·ν ÂπfiÌÂνÔ, Ùη

λÂfiÌÂνη "¯ωÚÈÎ‹" ÛÙÔλ‹ Ùη˜ ¯ώÚ·˜ ÌÂ Î‡ÚÈ· ¯·Ú·ÎÙηÚÈÛÙÈÎ¿ ÙÔ πÔυÎ¿-ÌÈÛÔ, Ùη ÊÔ‡ÛÙ·, Ùην ÙÚ·¯ηλÈ¿, ÙÔ Û·È¿, νυÊÈ¿ÙÈÎÔ Î·È Î·ıηÌÂÚÈνfi, Ù·‰È¿ÊÔÚ· Èλ€Î· ÌÂ ‹ ¯ωÚ›˜ Ì·ν›ÎÈ·, ÙÈ˜ πÔ‰È€˜ Î·È ÙÔν ÎÂÊ·λfi‰ÂÛÌÔ Î·È¿λλ· ÛυÌπληÚωÌ·ÙÈÎ¿, fiπω˜ ÙÔυ˜ ÙÛÂ‚Ú€‰Â˜, ÙÔ πÂÛÎ›ÚÈ, ÙÔ ζ·‚fiνÈ Î.λπ.

∆Ô È‰È·›ÙÂÚÔ ·Ú·ÎÙηÚÈÛÙÈÎfi Ùη˜ ÛÙÔλ‹˜ Ùη˜ µλ¿¯·˜ Ùων ™ÂÚÚών Â›ν·Èη Î!Ù®Ô‡λ! (Î!t&Æl!), ‰ηλ. ÙÔ Î¿λυÌÌ· Ùη˜ ÎÂÊ·λ‹˜, πÔυ ‰È·Ê€ÚÂÈ ·πfi¿λλÂ˜ ÛÙÔλ€˜ Î·È ·ÎÔλÔυıÂ› ÎÔÈν¿ πÚfiÙυπ· ÌÂ ÛÙÔλ€˜ ¿λλων πÂÚÈÔ¯ών,fiπω˜ ÙÔυ ƒÔυÌλÔυÎÈÔ‡, πÔυ ‰›νÔυν Ùην ÂνÙ‡πωÛη ·Ú¯·›·˜ πÂÚÈÎÂÊ·λ·›·˜.∫·È ÛÙÔ ƒÔυÌλÔ‡ÎÈ Ô ÎÂÊ·λfi‰ÂÛÌÔ˜ ÔνÔÌ¿ζÂÙ·È Î·ÙÛÔ‡λÈ.

∏ ÛÙÔλ‹ Ùων υν·ÈÎών, Âν Û¯€ÛÂÈ ÌÂ Ùην ·νÙÚÈÎ‹, Â›ν·È πÈÔ πÔλ‡πλÔÎη,Î·ıώ˜ η υν·ÈÎÂ›· Âυ·ÈÛıηÛ›· Ûυν‰υ¿ζÂÈ ÙÈ˜ πÚ·ÎÙÈÎ€˜ ·ν¿ÎÂ˜ ÌÂ ÙÔ ·È-ÛıηÙÈÎfi ·πÔÙ€λÂÛÌ·, πÔυ πÚÔÛ‰›‰ÂÈ ÛÙην πÚÔÛωπÈÎfiÙηÙ· Ùων υν·ÈÎώνÔÌÔÚÊÈ¿ Î·È ÔηÙÂ›· ‹ ·ν·‰ÂÈÎν‡ÂÈ Ùην ÔÌÔÚÊÈ¿ ÙÔυ˜ ÛÂ υ„ηλfi ‚·ıÌfi. ∏¯Ú‹Ûη Ùη˜ π·Ú·‰ÔÛÈ·Î‹˜ νυÊÈÎ‹˜ ÛÙÔλ‹˜ ÛÙην πÂÚÈÔ¯‹ Ùων ™ÂÚÚών ‰È·-ÙηÚ‹ıηÎÂ Ì€¯ÚÈ ÙÔν ‚’ π·ÎfiÛÌÈÔ πfiλÂÌÔ Âνώ ÛÙ· Î·λ‡‚È· Ùη˜ µÔυλ·-Ú›·˜ Ì€¯ÚÈ ÙÔ 1947. ™ÙÔ ÃÈÔνÔ¯ώÚÈ Ì€¯ÚÈ Ùη ‰ÂÎ·ÂÙ›· ÙÔυ ’60 ÊÔÚÈfiÙ·ν ÛÂÎ·ıηÌÂÚÈν‹ ‚¿Ûη η π·Ú·‰ÔÛÈ·Î‹ ÛÙÔλ‹ ·ν‰Úών Î·È υν·ÈÎών

¢υÛÙυ¯ώ˜ ‰Âν υπ¿Ú¯Ôυν πÂÚÈÚ·ÊÈÎ€˜ ÌÂλ€ÙÂ˜ Ùων υν·ÈÎÂ›ων ÛÙÔλώνÙων µλ¿¯ων ώÛÙÂ ÛυÎÚÈÙÈÎ¿ ν· ·¡ÈÔλÔ‹ÛÔυÌÂ ÙÈ˜ Ùυ¯fiν È‰È·ÈÙÂÚfiÙηÙÂ˜Î·È ν· ‚ÚÔ‡ÌÂ Ù· ÂÈ‰ÈÎ¿ ¯·Ú·ÎÙηÚÈÛÙÈÎ¿ ÛÙÔÈ¯Â›·. ∏ ÂÈÛ·ω‹ νÂÔÙÂÚÈ-ÛÌών Î·È €ÙÔÈÌων υÊ·ÛÌ¿Ùων ÛÙÈ˜ ÛÙÔλ€˜ Ùων ·ÛÙÈÎÔπÔÈηÌ€νων µλ¿¯ωνÎ·È η πÚÔ˚Ô‡Û· Î·Ù¿ÚηÛη Ùη˜ π·Ú·‰ÔÛÈ·Î‹˜ ÛÙÔλ‹˜ Ùων ÎÙηνÔÙÚfiÊωνÌ¿˜ ÛÙÂÚÔ‡ν Ùην ‰υν·ÙfiÙηÙ· ν· π·Ú·ÎÔλÔυı‹ÛÔυÌÂ Ù· È‰È·›ÙÂÚ· ¯·Ú·-ÎÙηÚÈÛÙÈÎ¿ ÛÙÔÈ¯Â›· Ùη˜ ‚λ¿¯ÈÎη˜ υν·ÈÎÂ›·˜ ÛÙÔλ‹˜ Î·È ÙÈ˜ Â¡Âλ›¡ÂÈ˜ Ùη˜‰È·¯ÚÔνÈÎ¿. ±È' ·υÙfi ÙÔ λfiÔ ›νÂÙ·È πÈÔ ÂπÈÙ·ÎÙÈÎ‹ η ·ν¿Îη È· Ùη ‰È¿-ÛωÛη Ùων Î·Ù¿λÔÈπων ÙÔυ π·Ú·‰ÔÛÈ·ÎÔ‡ υλÈÎÔ‡ πÔλÈÙÈÛÌÔ‡ Ùων µλ¿-¯ων.

Όπω˜ ·ν·Ê€Ú·ÌÂ ÛÙην ·Ú¯‹, η Ú·Ê‹ Ùων Âν‰υÌ¿Ùων ÈνfiÙ·ν ·πfi ÙÈ˜µλ¿¯Â˜ ·λλ¿ Î·È ·πfi ÙÔυ˜ ‚λ·¯ÔÚ¿ÊÙÂ˜. ±È· Ùην πÂÚÈÔ¯‹ Ùων ™ÂÚÚών νω-Ú›ζÔυÌÂ fiÙÈ υπ‹Ú¯·ν ÊηÌÈÛÌ€νÔÈ Î·È ÂπÈ‰€¡ÈÔÈ ÙÂ¯ν›ÙÂ˜, ·λλ¿ ‰È·ı€ÙÔυÌÂ


129

Âλ¿¯ÈÛÙÂ˜ πληÚÔÊÔÚ›Â˜ È· Ùην Ù€¯νη ÙÔυ˜ Î·È È· Ù· Ì€Û· Î·È Ùην ÙÂ¯νÈÎ‹πÔυ ¯ÚηÛÈÌÔπÔÈÔ‡Û·ν. √È µλ¿¯ÔÈ Ú¿ÊÙÂ˜ Ùων ™ÂÚÚών ·ν·λ¿Ì‚·ν·ν ÙηνÚ·Ê‹ υν·ÈÎÂ›ων Î·È ·νÙÚÈÎών ÚÔ‡¯ων Î·È È‰›ω˜ Ùων πÔλυÙÂλών, νυÊÈ¿-ÙÈÎων Û·È¿‰ων Î.λπ. Όλ· Ú¿‚ÔνÙ·ν ÛÙÔ ¯€ÚÈ Î·È ÛÙÔ Ûπ›ÙÈ ÙÔυ πÂλ¿Ùη,fiπÔυ ÂÎÙfi˜ Ùη˜ ¯ÚηÌ·ÙÈÎ‹˜ ·ÌÔÈ‚‹˜ Ô Ú¿ÊÙη˜ Â¡·ÛÊ¿λÈζÂ ‰È·ÙÚÔÊ‹ Î·È‡πνÔ. µ·ÛÈÎ¿ ÂÚ·λÂ›· ÙÔυ ‹Ù·ν ÙÔ „·λ›‰È, ÙÔ Û›‰ÂÚÔ, Ô π‹¯υ˜, πÔυ Â›¯Â 64πfiνÙÔυ˜ ωÚÈÛÌ€νÔυ˜ ÛÂ 8 ÚÔυπ›Â˜, Î·È η Î¿ıÂ ÌÈ· ÚÔυπ›· ‹Ù·ν ωÚÈÛÌ€νηÛÂ 4/4 ÌÂ Ì‹ÎÔ˜ ‰υÔ πfiνÙÔυ˜ Î¿ıÂ Ù€Ù·ÚÙÔ, ‰·¯Ùυλ‹ıÚ·, πÈ·ÛÙ‹ÚÈ ÌÂ ÌÂ-Ù·λλÈÎfi ¿νÙζÔ πÔυ ÚηÛ›ÌÂυÂ Î·È ω˜ ı‹Îη È· ÙÔ „·λ›‰È ·λλ¿ Î·È ν· ÛÎ·-λώνÂÈ ÌÂ ÙÔ ¿νÙζÔ ÙÔ ‡Ê·ÛÌ· Âνώ ÙÔ υπfiλÔÈπÔ ÙÌ‹Ì· ÛÊÈfiÙ·ν ÛÙÔ π›ÛωÌ€ÚÔ˜ ÙÔυ fiν·ÙÔυ ώÛÙÂ ν· ÎÚ·Ù¿ÂÈ ÙÔ ‡Ê·ÛÌ· ÙÂνÙωÌ€νÔ, Î€Ú·ÙÔ ·È¯-ÌηÚfi È· ν· ÙÚυπ¿ÂÈ ÙÔ ‡Ê·ÛÌ·, νÙÚ¿Î·-¡‡λÈνÔ˜ ÛÙ·υÚfi˜ È· ÙÔ ÛÙÚ›-„ÈÌÔ Ùη˜ ÎλωÛÙ‹˜ Ú·„›Ì·ÙÔ˜ Î·È ‚ÂλfiνÈ· ‰È¿ÊÔÚ·.

±νωÛÙfi˜ Ú¿ÊÙη˜ ‹Ù·ν Ô ¡ÈÎfiλ·Ô˜ (∫ÔλÔ‡Ûη˜) ±ÎÔ¿Ûη˜ ÛÙÔ ™È‰ηÚfi-Î·ÛÙÚÔ, Ì·ıηÙ‹˜ ÙÔυ ÊηÌÈÛÌ€νÔυ ‚λ·¯ÔÚ¿ÊÙη ±ÂωÚ›Ôυ •›ÊÙÔυ ·πfi Ù·∫·λ‡‚È·. ∫·È Ô ±ÎÔ¿Ûη˜ Âνν‹ıηÎÂ ÛÙ· ∫·λ‡‚È· ÙÔ 1910 ·λλ¿ ·πfi ÙÔ1912 ÂÎ·Ù·ÛÙ¿ıηÎÂ ÛÙÔ ™È‰ηÚfiÎ·ÛÙÚÔ. ™Ù· ∫·λ‡‚È· Âπ›Ûη˜ €Ú·‚·ν Ô¡ÈÎfiλ·Ô˜ µÂÚfiνη˜ Î·È Ô ±ÂώÚÈÔ˜ ∆Û·Î¿λη˜. ÕλλÔ˜ νωÛÙfi˜ Ú¿ÊÙη˜‹Ù·ν Ô π·π-¡¿Îη˜ ∆¿λλ·˜, ÂπÈ‰€¡ÈÔ˜ ÙÂ¯ν›Ùη˜ ÙÔυ ÔπÔ›Ôυ ÌÈ· ÊÔ‡ÛÙ· Ûώ-ζÂÙ·È ÛÙην Î·ÙÔ¯‹ Ùη˜ Î. ª. ∆ζώÙζÔυ-∞Âλ›‰η. ∂π›Ûη˜ νωÛÙfi˜ Î·ÈÎ·λfi˜ ÙÂ¯ν›Ùη˜ ‹Ù·ν Î·È Ô ∞ı·ν¿ÛÈÔ˜ µÔ‡ÚÙÔ˜ πÔυ ζÔ‡ÛÂ ÛÙÔ ƒÔ‰Ôλ›‚Ô˜™ÂÚÚών. Œν·˜ ¿λλÔ˜ ‚λ·¯ÔÚ¿ÊÙη˜ ÌÂ Î·λ‹ Ê‹Ìη ‹Ù·ν Î·È Ô ™Ù€ÚÈÔ˜ªπ·Î¿λη˜, πÔυ Âνν‹ıηÎÂ ÙÔ 1899 ÛÙη £ÂÚÌÔπη‹ ™È‰ηÚÔÎ¿ÛÙÚÔυ Î·ÈζÔ‡ÛÂ ÛÙÔ §ÂυÎών·. ™ÙÔ ÃÈÔνÔ¯ώÚÈ νωÛÙfi˜ Ú¿ÊÙη˜ ‹Ù·ν Ô vω¿ννη˜ ∑¿Ú-ÎÔ˜. √ ∫ÔλÔ‡Ûη˜ ±ÎÔ¿Ûη˜ €πλÂÎÂ Î·È Ù· ·˚Ù¿νÈ· ÌÂ Ù· ÙÛfiÎ·ν·, η ‰ÂÎλωÛÙ‹ ÛÙÚÈ‚fiÙ·ν ÛÙÔ ·‰Ú¿¯ÙÈ ·λλ¿ ÛÂ ·νÙ›ıÂÙη ÊÔÚ¿ ·πfi ÙÔ Î·νÔνÈÎfi,È· ν· Ìη ¡ÂÛÙÚ›‚ÂÈ Î·Ù¿ ÙÔ Ú¿„ÈÌÔ. ∆· ÚÔ‡¯· fiλ· Ú¿‚ÔνÙ·ν ·πfi ÙÔ Ì€Û·Ì€ÚÔ˜ Î·È Â¡ωÙÂÚÈÎ¿ ‰Âν Ê·ÈνfiÙ·ν Ù›πÔÙ·.

∫·Ù¿Û·ÚÎ· η µλ¿¯· ÊÔÚÔ‡ÛÂ ÙÔ πÔυÎ¿ÌÈÛÔ (Î!ÌÂ¿®Â, k!m#Å&e),υÊ·νÙfi, λÂυÎfi ‚·Ì‚·ÎÂÚfi, ÎÔνÙfi Ì€¯ÚÈ ÌÂÙ¿ Ù· fiν·Ù·, fiπω˜ ÙÔυ˜ Âπ€-‚·λλÂ η ÎÙηνÔÙÚÔÊÈÎ‹ ζω‹ Î·È ÔÈ ÂÚ·Û›Â˜ πÔυ ·π·ÈÙÂ› ·υÙ‹. ∞πÔÙÂλÔ‡ν-Ù·ν ·πfi ÂÊÙ¿ ÎÔÌÌ¿ÙÈ·, €ν· ÎÔÌÌ¿ÙÈ ‡Ê·ÛÌ· È· ÌπÚÔ˜-π›Ûω, ωÚ›˜ Ú·Ê‹ÛÙÔυ˜ ώÌÔυ˜, 4 λ·ÎÈfiλÈ· È· ν· ‰›νÔυν Ê¿Ú‰Ô˜ Î¿Ùω (Â‚·ζ€) Î·È ‰υÔ Ì·-ν›ÎÈ· πÔυ Ú¿‚ÔνÙ·ν Î¿ıÂÙ· ÛÙÔν ÎυÚ›ω˜ ÎÔÚÌfi. ∏ λ·ÈÌÔυ‰È¿ ‹Ù·ν ÎÂνÙη-Ì€νη Î·ıώ˜ Î·È Ô πÔ‰fiυÚÔ˜ Î·È Ù· Ì·ν›ÎÈ· ÌÂ ·πλfi ÛÙÂνfi Î€νÙηÌ·.∆ÂλÂ›ωνÂ ÌÂ ‰·νÙ€λ· È· ν· Ê·›νÂÙ·È Î¿Ùω ·πfi ÙÔν Û·È¿, πÔυ ‹Ù·ν ÎÔν-Ù‡ÙÂÚÔ˜. ∂π¿νω ÛÙÔ πÔυÎ¿ÌÈÛÔ ÊÔÚÔ‡Û·ν Ùην ÙÚ·¯ηλÈ¿, ÎÈπÙ¿Ú[, kiptÅr%),υÊ·νÙfi ‹ ·ÔÚ·ÛÙfi λÂπÙfi ‡Ê·ÛÌ· πÔυ ÌÂ ÌÈ· Ù·Èν›· ÛÔ‡ÚωνÂ Î·È ÎÔ‡Ì-πωνÂ π›Ûω ÛÙÔ Û‚€ÚÎÔ.

¶¿νω ·πfi ·υÙ¿ ÊÔÚÔ‡Û·ν ÙÔ Û·È¿, ÎÔνÙ‡ÙÂÚÔ ·πfi ÙÔ πÔυÎ¿ÌÈÛÔ, È·


130

ν· Ê·›νÂÙ·È η ‰·νÙ€λ·. √ Û·È¿˜ ‹Ù·ν Ì¿λλÈνÔ˜, ‚·Ì‚·ÎÂÚfi˜ ‹ ÌÂÙ·¡ω-Ùfi˜ (Ô νυÊÈÎfi˜) Ù· ÙÂλÂυÙ·›· ÚfiνÈ·, ÌÂ λ·ÎÈfiλÈ· Î·È ·ν·ÛηÎωÌ€νÔ È·Î¿ÛÙÔ Û‚€ÚÎÔ. ∆· Ì·ν›ÎÈ· ‹Ù·ν ÌÂ Î·π¿ÎÈ·, Î!π¥Î† (k!p¥©), ‰ηλ·‰‹ ·ν·Ûη-ÎωÌ€ν·, Î·ıώ˜ ·νÙ›ÛÙÔÈ¯· Î·È Ù· Î·π¿ÎÈ· ÙÔυ Î¿Ùω ÌπÚÔÛÙÈνÔ‡ Ì€ÚÔυ˜ÙÔυ Û·È¿, ‰Â¡È¿ Î·È ·ÚÈÛÙÂÚ¿. Όλ· Ù· Î·π¿ÎÈ· ‹Ù·ν ÎÂνÙηÌ€ν·.

∞ÚfiÙÂÚ· π¿νω ·πfi ÙÔ πÔυÎ¿ÌÈÛÔ ÊÔÚÔ‡Û·ν Ùη ÊÔ‡ÛÙ·, ÊÔ‡ÛÙ!(fÆst!), ·νÙ› ÙÔυ Û·È¿, Â›‰Ô˜ ÊÔÚ€Ì·ÙÔ˜ ¯ωÚ›˜ Ì·ν›ÎÈ·, υÊ·νÙfi Ì¿λλÈνÔ.¶·ÚfiÌÔÈÔ ÌÂ Ùη ÊÔ‡ÛÙ· ‹Ù·ν ÙÔ ÙÛÈπÔ‡νÈ, Î!νÙÔ‡®Â - ÙÛÈπÔ‡νÈ (tsipÆni -k!ndÆ&e), πÔυ Âν›ÔÙÂ ÊÔÚÈfiÙ·ν π¿νω ·πfi Ùη ÊÔ‡ÛÙ·, υÊ·νÙfi ‰›ÌÈÙÔ, ·νÔÈ-¯Ùfi ÂÌπÚfi˜ ÌÂ ÎÔυÌπÈ¿. ∆Ô ‚ÂλÔ‡‰ÈνÔ (ÊÔυÛÙ¿νÈ) Î·ÙηÊ€˜ ÛÂ ÛÎÔ‡ÚÔ ÌπλÂ·νÙÈÎ·ıÈÛÙÔ‡ÛÂ Ùη ÊÔ‡ÛÙ· Î·È ÙÔ ÙÛÈπÔ‡νÈ. ∂›¯Â π€ÙÔ Î·È È·Î¿ Î·È ‹Ù·ν·νÔÈ¯Ùfi ÌπÚÔÛÙ¿. ∆Ô ÌÈνÙ¿ν (mintÅn) ÙÔ ÊÔÚÔ‡Û·ν π¿νω ‹ Î¿Ùω ·πfi ÙηÊÔ‡ÛÙ· Î·È ‹Ù·ν Â›‰Ô˜ Èλ€ÎÔυ ÌÂ Ì·ν›ÎÈ·. ∆€λÔ˜ ÊÔÚÔ‡Û·ν πÔ‰È¿ Î·ıη-ÌÂÚÈν‹, Ì¿λλÈνη υÊ·νÙ‹ ‹ Âπ›ÛηÌη ·πfi Î·ÙηÊ€ ÛÙÔ ›‰ÈÔ ¯ÚώÌ· ÌÂ Ù· Ì·-ν›ÎÈ·. ∏ Û¿ÚÈÎ! (sÅrik!) ‹Ù·ν π·νωÊfiÚÈ, ¯ωÚ›˜ Ì·ν›ÎÈ· ·πfi Û·È¿ÎÈ ÌÂÊλfiÎÈ·. ™Ùη Ì€Ûη €‚·ζ·ν ÙÔ ·ÛηÌÔζών·ÚÔ (ÌπíÚνÔυ νÙÈ ·Û›ÌÈ bírnu diasÑmi) ‹ ÙÔ ζÔυν›ÙÛ! (zunÑts!) Î·ÌωÌ€νÔ ÌÂ ¯¿νÙÚÂ˜. ™ÙÔ ÎÂÊ¿λÈ ÊÔÚÔ‡-Û·ν Ùην Î!ÙÛÔ‡λ! ÌÂ fiλ· Ù· ÛÙÔλ›‰È·. ™ÙÔ ÛÙ‹ıÔ˜ €‚·ζ·ν ÙÔ ÈÔÚνÙ¿νÈ (È-ÔυÚνÙ¿νÈ, ~urdÅni), ¯ÚυÛ¿ ÊλÔυÚÈ¿ πÂÚ·ÛÌ€ν· ÛÂ ÎλωÛÙ‹, Î·È ÛÙ· ¯€ÚÈ·‚Ú·¯ÈfiλÈ·, ÌπÈλÈÙζ›ÙÛ† (bilidzÑts#) Î·È ‰·¯Ùυλ›‰È· (ν†¿λÂ, n#Åle). ™Ù· πfi‰È·ÊÔÚÔ‡Û·ν π!ÚπfiÙ˜ (p!rpòts), λ!πÔ‡Ù˜ (l!pÆts), Î¿λÙÛÂ˜ ÌÂ Ú›Â˜ Î·È ÙÂ-λÂυÙ·›· ‰ÂÚÌ¿ÙÈν· π·πÔ‡ÙÛÈ·.

∏ ·νÙÚÈÎ‹ ÛÙÔλ‹∏ ·νÙÚÈÎ‹ ÛÙÔλ‹ Ùων µλ¿¯ων Ùων ™ÂÚÚών ‰Âν ÌπÔÚÂ› ν· ÙυπÔπÔÈηıÂ›

ÌÂ ·ÎÚ›‚ÂÈ·, È·Ù› ÛÙÔ νÔÌfi ™ÂÚÚών €¯ÔυÌÂ µλ¿¯Ôυ˜ πÚÔÂÚ¯fiÌÂνÔυ˜ ·πfi‰È¿ÊÔÚÂ˜ πÂÚÈÔ¯€˜ Ùη˜ ∏πÂ›ÚÔυ, £ÂÛÛ·λ›·˜ Î·È ª·ÎÂ‰Ôν›·˜, ÌÔλÔνfiÙÈÛÙÈ˜ Ì€ÚÂ˜ Ì·˜ π·Ú·ÙηÚÂ›Ù·È ÔÌÔÂνÔπÔ›ηÛη Ùων ‚λ¿¯ων ÙÔυ νÔÌÔ‡ ™ÂÚ-Úών ω˜ πÚÔ˜ Ùη λώÛÛ·, Ùη ÛÙÔλ‹ Î·È Ùην ÂıÈÌÈÎ‹ ζω‹.

∏ ·νÙÚÈÎ‹ ÛÙÔλ‹ ‚·Û›ζÂÙ·È ÛÙÈ˜ ÛÙÔλ€˜ Ùων ±Ú·ÌÌÔυÛÙÈ¿νων Î·È ∞‚‰Â-λÈωÙών µλ¿¯ων ¯ωÚ›˜ ν· ·πÔÎλÂ›ÔνÙ·È Î·È ÛυνÂÈÛÊÔÚ€˜ ·πfi µλ¿¯Ôυ˜¿λλων πÂÚÈÔ¯ών.

√ µλ¿¯Ô˜ ÊÔÚÔ‡ÛÂ ÛÙ· πfi‰È· π!ÚπfiÙ˜ / λ!πÔ‡Ù˜ (p!rpòts / l!pÆts), Î¿λ-ÙÛÂ˜ Ì¿λλÈνÂ˜, πλÂ¯Ù€˜ ÛÙÔ €ÚÈ πÔυ €ÊÙ·ν·ν Ì€¯ÚÈ Ù· fiν·Ù· fiπÔυ €‰Âν·νÌÂ €ν· ÎÔÚ‰fiνÈ Ùη˜ Î¿λÙÛ·˜. ◊Ù·ν Ûυν‹ıω˜ ¿ÛπÚÂ˜, ÌπλÂ ‹ ÎfiÎÎÈνÂ˜ Î·ÈÔÈ ·ÌπÚÈ¿ÙÈÎÂ˜ ·ν¿ÌÂÛ· ÛÙÈ˜ Ú›Â˜ Â›¯·ν Î·È ¯ÚυÛ·Ê€νÈ· ÎλωÛÙ‹. ™Ù·¿ÎÚ· Ùων πÔ‰Èών €ÊÂÚÂ ÙÛ·ÚÔ‡¯È· (ÙÛ!ÚÔ‡¯È, ts!rÆxi) ·πfi ‰€ÚÌ· ¯ÔÈÚÈνfi‹ ¿λλÔυ ζώÔυ ‹ π·πÔ‡ÙÛÈ· Î·È ÛÙ· νÂfiÙÂÚ· ¯ÚfiνÈ· ‰ÂÚÌ¿ÙÈν· ·ÔÚ·ÛÙ¿ÌÂ ‹ ¯ωÚ›˜ ÊÔ‡νÙ·.

∂ν ÛυνÂ¯Â›· ÊÔÚÔ‡ÛÂ Ûώ‚Ú·ÎÔ (ÛÈνÙÚfiÊÂ, ζÌ†¿ν! sindròfe, zm#Ån!)


131

λÂπÙfi, ‚·Ì‚·ÎÂÚfi Û·ν ÙÔ πÔυÎ¿ÌÈÛÔ πÔυ €‰ÂνÂ ÌÂ ‚Ú·ÎÔζών·. ™ÙÔ Âπ¿νωÌ€ÚÔ˜ Î·Ù¿Û·ÚÎ· ÊÔÚÔ‡ÛÂ Ê·ν€λ· Ì¿λλÈνη πλÂ¯Ù‹ (Î·Ù·Û¿ÚÎÔυkatasÅrku) Î·È ·πfi π¿νω ÙÔ πÔυÎ¿ÌÈÛÔ (Î!ÌÂ¿®Â, k!m#Å&e) Ì·ÎÚ‡ Ì€¯ÚÈ Ù·fiν·Ù·, ÌÂ λ·ÎÈfiλÈ· πÔυ €Î·ν·ν πÙυ¯€˜. ◊Ù·ν ·νÔÈ¯Ùfi ÌπÚÔÛÙ¿ Î·È ÎÔ‡Ì-πωνÂ ·πfi Ùη Ì€Ûη Î·È π¿νω. ∫¿Ùω ·πfi Ùη Ì€Ûη ÊÔÚÔ‡ÛÂ Ù®Ô¿ÚÈÙ®†(t&%Årits#), Û·ν Î·λÛfiν ‹ Û·λ‚¿ÚÈ, Â›‰Ô˜ π·νÙÂλÔνÈÔ‡. ¶¿νω Û' ·υÙ¿ €‚·ζÂÙη ÊÔυÛÙ·ν€λ· ÌÂ πÙυ¯€˜, Îλ›”† (k|Ñ`#), ¿ÛπÚη Î·È ÌÂ ÙÛ€πÂ˜ ÛÙ· πλ¿È· Î·ÈÛÙÔν πÂÚ›υÚfi ÙÔυ˜ ·˚Ù¿νÈ ‹ ·νÙ› ÊÔυÛÙ·ν€λ·˜ Ùην ÎÔυνÙÔ‡®[ (kundÆ&%)(ÙÛÈπÔ‡νÈ), Û·ν ·Ì¿νÈÎÔ ηÌÈπ·λÙfi, λÂυÎfi ·πfi Û·È¿ÎÈ Î·È πÙυ¯ωÙfi ÛÙ·νώÙ·, πÔυ ·νÙÈÎ·Ù€ÛÙηÛÂ Ùη ÊÔυÛÙ·ν€λ·.

¶¿νω ·πfi ÙÔ ÎÔυνÙÔ‡®[ ÊÔÚÔ‡Û·ν ÙÔ Ù«ÈÔυÌ!νÙ¿νÈ (d^um!ndÅni), È-λ€ÎÔ ÛÙ·υÚωÙfi ÌÂ Ì·ν›ÎÈ·, ‰›ÌÈÙÔ ‰È·ÎÔÛÌηÌ€νÔ ÌÂ ·˚Ù¿νÈ· ¯ÚυÛ¿ Î·È¿λλ· ‰È·ÊfiÚων ¯ÚωÌ¿Ùων πÔυ ÎÔ‡ÌπωνÂ ÌÂ ÎÔυÌπÈ¿ ÊÙÈ·Ì€ν· Âπ›Ûη˜·πfi ·˚Ù¿νÈ Î·È Ì·λλ›. ™ÙÔ ÛÙ‹ıÔ˜ Â›¯Â ‰υÔ ‰È·ÎÔÛÌηÙÈÎ¿ λÔυλÔ‡‰È· ÌÂ‰È¿ÊÔÚ· ¯ÚώÌ·Ù·. ¶Ôλλ€˜ ÊÔÚ€˜ π¿νω ·πfi ÙÔ ÙζÈÔυÌ·νÙ¿νÈ ÊÔÚÔ‡Û·ν®ÎÔυÚÙ¿Î! (&kurtÅk!), ÛÂ ÌπλÂ ¯ÚώÌ·, ‰È·ÎÔÛÌηÌ€νÔ ÌÂ ·˚Ù¿νÈ· Î·È πÈÔÂπ›ÛηÌ· ÌÂ Ô‡ν· πÂÚÈÊÂÚÂÈ·Î¿. ∏ Û¿ÚÈÎ! (sÅrik!) €Ìπ·ÈνÂ π¿νω ·πfi Ùη®ÎÔυÚÙ¿Î!, Ì·‡Úη Ì¿λλÈνη ‹ Î·È ¿ÛπÚη ·ÌπÚÈ¿ÙÈÎη, ÌÂ Ì·ν›ÎÈ· ·λλ¿ fi¯ÈÚ·ÌÌ€ν· Î¿Ùω ·πfi Ù· ÌπÚ¿ÙÛ·, È· ν· ‰ÈπλώνÔυν π›Ûω fiÙ·ν €Î·νÂ ζ€ÛÙη.™ÙÔ ÂÛωÙÂÚÈÎfi Â›¯·ν Ì¿λλÈνÔ ÊλfiÎÔ, È’ ·υÙfi ÔνÔÌ·ζfiÙ·ν Î·È ÊλÔÎ¿Ù!(flokÅt!). ∆Ô Ù·λ·¿νÈ ‹Ù·ν Û·ν Ì·λλÈώÙÔ ÌÂ ζ!ÚÎÔ‡λ! (z!rkÆl!) ¯ωÚ›˜ ν·ÎλÂ›νÂÈ ÌπÚÔÛÙ¿. ∆€λÔ˜ ÙÔ Ù!Ìπ¿ÚÈ (t!mbÅri) ·πfi È‰fiÙÚÈ¯· (Î!πÚ›ν!,k!prÑn!) ‹Ù·ν Î¿π· Îλ·ÛÈÎ‹ ÌÂ ÂνÛωÌ·ÙωÌ€νη ζ!ÚÎÔ‡λ! (Î·ÙÛÔ‡λ·).

¶·Ú·Î¿Ùω ‰›νÂÙ·È €ν· λωÛÛ¿ÚÈ ÌÂ Ù· Â¡·ÚÙ‹Ì·Ù· Ùη˜ ÛÙÔλ‹˜ ÛÙ·‚λ¿¯ÈÎ· Î·È Ùην λÂπÙÔÌÂÚ€ÛÙÂÚη πÂÚÈÚ·Ê‹ ÙÔυ˜. ∏ πÂÚÈÚ·Ê‹ ›νÂÙ·È ÌÂ‚¿Ûη Ùη ÊÔÚÂÛÈ¿ ÙÔυ ÃÈÔνÔ¯ωÚ›Ôυ Î·È Ùην π·Ú·Î¿Ùω ‚È‚λÈÔÚ·Ê›·. º.√ÈÎÔνÔÌ›‰Ôυ, ª·ÎÂ‰ÔνÈÎ¿, 13 (1973) 341. ™ÈώÎη, ¡. ∏ Âν‰υÌ·Û›· Ùων±Ú·ÌÌÔυÛÙÈ¿νων µλ¿¯ων, ¶Ú·ÎÙÈÎ¿ 20Ô‡ ¢ÈÂıνÔ‡˜ ™υνÂ‰Ú›Ôυ È· ÙÔ ÃÔÚfi,∞ı‹ν·, 2006. §È¿Ôυ, ±. ∏ Âν‰υÌ·Û›· Ùη˜ πÂÚÈÔ¯‹˜ ªπ€λÂ˜ πÚÔ ÙÔυ 1912,™ÂÚÚ·˚Î¿ ÃÚÔνÈÎ¿ 2 (1957) 255-59. N. Caragianni - N. S!r!mandu, FolclorAromîn Gr!mustean, Bucure@ti, 1982. ¶Ô‡λÈÔ˜, v. Î·È ∆·Ú¿Ûη˜ ±. (¯Ê). ¶·-ÚÔυÛ›·Ûη ÊÔÚÂÛÈών ÛÙÔ ı€·ÙÚÔ "¢ώÚ· ™ÙÚ¿ÙÔυ". 1996.


132

±±υυνν··ÈÈÎÎÂÂ››·· ÊÊÔÔÚÚÂÂÛÛÈÈ¿¿

11.. ∞∞ÎÎ ννÙÙÈÈ ··ÛÛ‹‹ÌÌÈÈ ((ÅÅkk ddii aassÑÑmmii)),, ··ÛÛηηÌÌÔÔ‚‚ÂÂλλfifiνν··

¢υÔ ‚ÂλfiνÂ˜ ·ÛηÌ€νÈÂ˜ ÛÙην ÎÔÚυÊ‹ Ùη˜ Î!ÙÛÔ‡λ! πÔυ ÛυÎÚ·ÙÔ‡ν ÙÈ˜ÎÔÙÛ›‰Â˜ Ùων Ì·λλÈών Î·È ÙÔ ÙÂπÂλ›ÎÈ, πÔυ Â›ν·È ·ÛηÌ€νÈÔ˜ ‰›ÛÎÔ˜ ÛÙην ÎÔ-ÚυÊ‹ Ùη˜ Î!ÙÛÔ‡λ!.

22.. ∞∞λλ!!¡¡››ÚÚ††·· ((aall!!kkssÑÑrr##aa))

¡υÊÈ¿ÙÈÎη ÛÙÔλ‹

∞∞λλ!!¡¡››ÚÚ††·· ((aall!!kkssÑÑrr##aa)),, νυÊÈ¿ÙÈÎη ÛÙÔλ‹


133

33.. µµλλ¿¿ÛÛÎÎ!! ((vvllÅÅsskk!!))

∆ÂÙÚ¿ωνη Ì·νÙ›λ·,‚·Ì‚·ÎÂÚ‹ ‹ Ì¿λλÈνη, ÌÔ-νfi¯ÚωÌη, Î›ÙÚÈνη, πÚ¿ÛÈνη,ÎfiÎÎÈνη η νυÊÈ¿ÙÈÎη ÌπλÂÌÂ ÛÙ·ÌπωÙ¿ Û¯€‰È·, ÌÂ‰·νÙ€λ· Î·È ¯¿νÙÚÂ˜ Î·ÈπÔ‡λÈÂ˜ ÛÙÔν πÂÚ›υÚÔ. ™ÙÂ-ÚÂώνÂÙ·È ÌÂ Î·ÚÊ›ÙÛ· ÌÂ¯¿νÙÚÈνÔ ÎÂÊ¿λÈ Î¿Ùω ·πfiÙÔ ÙÂπÂλ›ÎÈ. ¢ÈπλώνÂÙ·ÈώÛÙÂ ν· €¯ÂÈ ÙÚÂÈ˜ ¿ÎÚÂ˜, ÔÈ‰υÔ πÈ¿νÔνÙ·È ‡Úω ·πfiÙην Î·ÙÛÔ‡λ· Î·È η ÌÈ· π€-ÊÙÂÈ ÛÙην πλ¿Ùη. ™Ùη ν‡ÊηÙην Î·Ù€‚·ζ·ν ÛÙÔ πÚfi-ÛωπÔ Ì€¯ÚÈ Ù· Ì¿ÙÈ·.

44.. ±±ÈÈÔÔυυÚÚννÙÙ¿¿ννÈÈ((~~uurrddÅÅnnii)),, ÈÈÔÔÚÚννÙÙ¿¿ννÈÈ

ÃÚυÛ¿ ÊλÔυÚÈ¿, νÙÔ‡Ì-πλÂ˜ πÂÚ·ÛÌ€νÂ˜ ÛÂ ÎλωÛÙ‹πÔυ ÎÚ€ÌÔνÙ·È ÛÙÔ λ·ÈÌfiÎ·È ·νÙζώνÔυν ‰Â¡È¿ Î·È·ÚÈÛÙÂÚ¿. ◊Ù·ν ‰Â›Ì· ÎÔÈ-

µλ¿ÛÎ! (vlÅsk!)

±ÈÔυÚνÙ¿νÈ(~urdÅni), ÈÔÚνÙ¿νÈ


134

νωνÈÎ‹˜ Î·Ù¿ÛÙ·Ûη˜ Î·È πλÔ‡ÙÔυ. ∂›ν·È ‰ώÚÔ ÙÔυ ·ÌπÚÔ‡ Î·È ·π·Ú·›-ÙηÙÔ È· ÙÔν ¿ÌÔ. ∞ÎfiÌη €ÙÛÈ λÂfiÙ·ν Î·È ÙÔ ÌÂÙ·λλÈÎfi ÛπÔν‰υλωÙfi, νυ-ÊÈ¿ÙÈÎÔ ÎfiÛÌηÌ· ÙÔυ λ·ÈÌÔ‡ πÔυ ·νÙÈÎ·Ù·ÛÙ¿ıηÎÂ ·πfi ¯¿νÙÚÈνÔ.

55.. ∑∑‚‚fifiνν[[ ((zzvvòònn%%))

§ÂπÙfi ·Ú·¯νÔ˛Ê·νÙÔ ‡Ê·ÛÌ·,ÎfiÎÎÈνÔ ÌÂ πÔ‡λÈÂ˜ πÔυ ÛÎÂπ¿ζÂÈ ÙÔπÚfiÛωπÔ Ùη˜ ν‡Êη˜ Ùη Ì€Ú· ÙÔυ¿ÌÔυ, π€πλÔ 1.20 Ã 1.20 πÔυ ÙÔ €‚·-ζ·ν π¿νω ·πfi Ùη ‚λ¿ÛÎ· Î·È ÛÙÂÚÂώ-νÔνÙ·ν ÛÙÔ ÌπÚÔÛÙÈνfi Ì€ÚÔ˜ Ùη˜Î·ÙÛÔ‡λ·˜. ™ÙÔ π¿νω Ì€ÚÔ˜, ÛÙη Ì€Ûη,υπ‹Ú¯Â ÌÈ· ÛÂÈÚ¿ ¯¿νÙÚÂ˜, Ì!ÚÙζÈ¿λÈm!rdz#Åli, πÔυ λÂfiÙ·ν Î¿λ†· ÎÔ‡ÛÎÈÚ-λÔÚ (kÅl#a kÆskirlor, Ô ‰ÚfiÌÔ˜ Ùων πÂ-ıÂÚÈÎών), Î·È Û‹Ì·ÈνÂ fiÙÈ Ô ‰ÚfiÌÔ˜‹Ù·ν È· Ù· πÂıÂÚÈÎ¿ ·νÔÈ¯Ùfi˜ ν· π¿-ÚÔυν Ùη ν‡Êη.

66.. ∑∑ÔÔυυνν››ÙÙÛÛ!! ((zzuunnÑÑttss!!)),, ζζωωνν››ÙÙÛÛ··

∑ώνη Î·ÌωÌ€νη ÌÂ ¯¿νÙÚÂ˜,(Ì!ÚÙζÈ¿λÈ m!rdz#Åli), πλÂÌ€νη ÌÂ ÎÔυ-‚·Ú›ÛÙÚ· ÛÙÔ Î·Ûν¿ÎÈ Î·È ÊÔ‰Ú·ÚÈ-ÛÌ€νη ÌÂ ‡Ê·ÛÌ· È· ν· ÛÙ€ÎÂÙ·È

±ÈÔυÚνÙ¿νÈ (~urdÅni), ÈÔÚνÙ¿νÈ

∑‚fiν[ (zvòn%)


135

νÙÔ‡Ú·. ∂›¯Â ÙÔ ¯ÚώÌ· Ùη˜ÊÔÚÂÛÈ¿˜ Î·È ‰È¿ÊÔÚ· Û¯€-‰È· λÔυλÔ‡‰È· ‹ Î·È ÂωÌÂ-ÙÚÈÎ¿. ∆Ô πÈÔ ·πλfi ‹Ù·νÌ·‡ÚÔ˜ ÊfiνÙÔ˜ ÌÂ ¿ÛπÚηÚ·ÌÌ‹ ζÈÎ-ζ·Î.

77.. ∫∫!!ÎÎ€€““†† ((kk!!nnggÇÇ||)),, ÎÎ··--ÎÎ€€λλÈÈ··

™¯€‰ÈÔ Î·È È· ÙÈ˜ Î¿λ-ÙÛÂ˜ πÔυ ÈνfiÙ·ν ·ν¿ÌÂÛ·ÛÂ Ú›Â˜ Î·ÌωÌ€νÂ˜ ÌÂ ¯Úυ-ÛfiνηÌ·. ◊Ù·ν ¿ÛπÚη ÌÂÚ›·, ÌÂ ÎfiÎÎÈν· ‰È·ÎÔÛÌη-ÙÈÎ¿ λÔυλÔ‡‰È· Î·ÌωÌ€ν·ÛÙην πλ€¡η. Õλλ· Û¯€‰È·‹Ù·ν: λ¿ÌÈ·, fiÎ“È (Ì¿ÙÈ·),Î.λπ.

88.. ∫∫!!ÌÌ††¿¿®®ÂÂ ((kk!!mm##ÅÅ&&ee)),, ππÔÔυυÎÎ¿¿ÌÌÈÈÛÛÔÔ

¶ÔυÎ¿ÌÈÛÔ, ÊÔÚÈ€Ù·È Î·Ù¿Û·ÚÎ· Û·ν πÚώÙÔ ÚÔ‡¯Ô Ì·ÎÚ‡ ω˜ Î¿Ùω·πfi ÙÔ fiν·ÙÔ. ∞πÔÙÂλÂ›Ù·È ·πfi ÂÊÙ¿ ÎÔÌÌ¿ÙÈ· υÊ¿ÛÌ·ÙÔ˜ πÔυ ÈνfiÙ·νÌÂ ‚·Ì‚·ÎÂÚfi ν‹Ì·. ∂›¯Â Ù€ÛÛÂÚ· λ·ÎÈfiλÈ· Ú·ÌÌ€ν· ÛÙÔ ÎÂνÙÚÈÎfi ‡Ê·-ÛÌ· È· ν· ‰›νÔυν Û¯‹Ì· Â‚·ζ€ ÛÙÔ ÚÔ‡¯Ô. ∆· Ì·ν›ÎÈ· ‹Ù·ν ÔÚıÔώνÈ·π·Ú·λληλfiÚ·ÌÌ· ÎÔÌÌ¿ÙÈ· πÔυ Ú·‚fiÙ·ν Î¿ıÂÙ· ÛÙÔ ÎÂνÙÚÈÎfi ÎÔÌÌ¿ÙÈ

∑Ôυν›ÙÛ! (zunÑts!), ζων›ÙÛ·


136

ÙÔυ υÊ¿ÛÌ·ÙÔ˜. ∏ λ·ÈÌÔυ‰È¿,ÎÔ‡Ú· νÙÈ Î!ÌÂ¿®È (gÆra dik!m#Å&i), ‹Ù·ν ·πλ‹ Î·È ÎÔ‡ÌπωνÂÌÂ ν¿ÛÙoυÚ† (nÅsturi), ÎÔυÌπÈ¿.¶Ôλλ€˜ ÊÔÚ€˜ η λ·ÈÌÔυ‰È¿, πÔυ‹Ù·ν ¿νÔÈÌ· ·ÚÎÂÙ¿ ‚·ı‡, ‹Ù·νÎÂνÙηÌ€νη ÌÂ ‰È¿ÊÔÚ· ‰È·ÎÔÛÌη-ÙÈÎ¿ Û¯€‰È· Âνώ ¿λλ· πÔυÎ¿ÌÈÛ·‰Âν Â›¯·ν, È·Ù› ÛÎÂπ·ζfiÙ·ν ·πfiÙην ÙÚ·¯ηλÈ¿, ‰ηλ·‰‹ ÙÔ ÎÈπÙ¿Ú[.∆Ô ¿ÎÚÔ ÙÔυ πÔυÎ·Ì›ÛÔυ Î·È ÙωνÌ·νÈÎÈών ‹Ù·ν ‰È·ÎÔÛÌηÌ€νÔ ÌÂ·πλfi, ÛÙÂνfi Î€νÙηÌ· ÛÙÔ ¯ÚώÌ·Ùη˜ πÔ‰È¿˜ Î·È ·ÎÔλÔυıÔ‡ÛÂ ÌÈ·‰·νÙ€λ· 2-3 ÂÎ·ÙÔÛÙών ÛÙÔ Ù€λÂÈ-ωÌ· ÙÔυ πÔυÎ·Ì›ÛÔυ, πÔυ ‹Ù·νλ›Ô Ì·ÎÚ‡ÙÂÚÔ ·πfi ÙÔ Û·È¿ È·ν· Ê·›νÂÙ·È.

99.. ∫∫!!ππ¥¥ÎÎ†† ((kk!!pp¥¥©©)),, ÎÎ··ππ¿¿ÎÎÈÈ··

∞ν·Û‹ÎωÌ· ÛÙ·¿ÎÚ· Ùων Ì·νÈÎÈώνÙÔυ Û·È¿. ∆Ô ·ν·Û‹-ÎωÌ· ‰È·ÎÔÛÌÂ›Ù·È ÌÂÙ·Èν›Â˜ ‚ÂλÔ‡‰ÈνÂ˜‰È·ÊfiÚων ¯ÚωÌ¿ÙωνÎ·È ÌÂ ¯ÚυÛ‹ ·ÔÚ·-ÛÙ‹ ‰·νÙ€λ·, Ù®Ôυπ¿ÚÈ(t&upÅri). ∂π›Ûη˜ υπ‹Ú-¯·ν ÎωνÈÎ¿ ÎÔυÌπÈ¿πÔυ πÂÚÈ€‚·λλ·ν Ù·Î·π¿ÎÈ· ÌÂ ıηλÈ€˜·πfi ·˚Ù¿νÈ. ∫·π¿ÎÈ·ÔνÔÌ·ζfiÙ·ν Î·È Ù··ν·ÛηÎώÌ·Ù· Ùη˜ πÔ-‰È¿˜ (Ùων ÌπÚÔÛÙÈνώνÊ‡λλων) ÙÔυ Û·È¿.

∫!Ì†¿®Â (k!m#Å&e), πÔυÎ¿ÌÈÛÔ

∫!π¥Î† (k!p¥©), Î·π¿ÎÈ·


137

1100.. ∫∫!!ÙÙ®®ÔÔ‡‡λλ!! ((kk!!tt&&ÆÆll!!)),, ÎÎ··ÙÙÛÛÔÔ‡‡λλ··

∆Ô ÛπÔυ‰·ÈfiÙÂÚÔ ¯·Ú·ÎÙηÚÈÛÙÈÎfi Ùη˜ ÛÙÔλ‹˜ Ùων µλ¿¯ων ÙÔυ νÔÌÔ‡™ÂÚÚών, πÔυ €‰ÈνÂ È‰È·›ÙÂÚη ÌÂ·λÔπÚ€πÂÈ· Î·È ı‡ÌÈζÂ πÂÚÈÎÂÊ·λ·›· ·Ú-¯·›ων ∂λλ‹νων, Î¿ÙÈ π·ÚfiÌÔÈÔ ÌÂ ÙÔ Î¿λυÌÌ· Ùη˜ ÛÙÔλ‹˜ ÙÔυ ƒÔυÌλÔυ-ÎÈÔ‡, ‹Ù·ν η Î·ÙÛÔ‡λ· ÙÔυ ÎÂÊ·λÈÔ‡ ÛÙη ÛÙÔλ‹ Ùη˜ µλ¿¯·˜ ÙÔυ νÔÌÔ‡™ÂÚÚών. ±ÈνfiÙ·ν ·πfi ÎfiÎÎÈνÔ υÊ·νÙfi ‹ ÙÛfi¯· ÛÂ Û¯‹Ì· ÎυλÈν‰ÚÈÎfi, Û·νÊ€ÛÈ, Î·È Â›¯Â 12 ÂÎ·ÙÔÛÙ¿ ‡„Ô˜. ±·˚Ù¿νÈ· Î·È ÚυÛÔ¿˚Ù·ν· ÛÙfiλÈζ·ν πÂ-ÚÈÌÂÙÚÈÎ¿ Ùην Î·ÙÛÔ‡λ·. ¢·νÙ€λ· ¯ÚυÛ‹ ÛÙÂÊ·νώνÂÈ ‡Úω-‡Úω Ù· ·˚-Ù¿νÈ·, ‰È·ÎÔÛÌηÌ€νη ÌÂ λÈλ›ÙÛÈ (lilÑtsi), λÔυλÔ‡‰È·, ÛυÎÚ·ÙÂ› Ùην πÚfiÛıÂÙηÎÔÙÛ›‰· ·πfi Ì·λλÈ¿ πÔυ ÛÙÂÚÂώνÂÙ·È ÛÙÔ ÌπÚÔÛÙÈνfi Ì€ÚÔ˜ Î·È Âπ¿νω ÛÙηνÎ·ÙÛÔ‡λ·, ‡Úω ·πfi ÙÔ ÙÂπÂλ›ÎÈ. Ã¿νÙÚÂ˜ πÂÚ·ÛÌ€νÂ˜ ÛÂ ÎλωÛÙ‹, ·λυÛ›-‰Â˜ Î·È ÊλÔυÚÈ¿ ·ÛηÌ€νÈ· Î·È ¯ÚυÛ¿ ‹ ÛÔ‡‚·λÂÙ˜, πÈÚπ›νÙζ! (sÆvalets,pirpÑndz!), ÊλÔυÚ›n ÎÔυ ÎÔυ¿ÚνÂ (flurÑ# ku k%Årne), ÊλÔυÚÈ¿ Û·˚ÙωÙ¿, ‰›νÔυνÌÂ·λ‡ÙÂÚÔ ‰È¿ÎÔÛÌÔ ÛÙην Î·ÙÛÔ‡λ·. ªπÚÔÛÙ¿ Î·È Î·Ù·ÎfiÚυÊ· ÎÚ€ÌÔν-Ù·È 5 ÌÂ 7 π·Ú·‰¿ÎÈ· Î·È ¿λλ· 30 πÂÚÈÌÂÙÚÈÎ¿ Ùη˜ Î·ÙÛÔ‡λ·˜. ∆ην Î·-ÙÛÔ‡λ· ÛυÎÚ·ÙÂ›, πÂÚνώνÙ·˜ Î¿Ùω ·πfi ÙÔ Û·fiνÈ, ÙÔ Ì!Ô‡Ú[ (m!…Ær%),λÔυÚ› πÔυ ·πÔÙÂλÂ›Ù·È ·πfi πλÂÌ€νÂ˜ ¯¿νÙÚÂ˜ ÛÂ ÙÚÈωνÈÎfi Û¯‹Ì· Î·È ÛÂ

∫!Ù®Ô‡λ! (k!t&Æl!), Î·ÙÛÔ‡λ·


138

ÊfiνÙÔ ÛÎÔ‡ÚÔ. ™Ùην ÎÔÚυÊ‹ Ùη˜ Î·ÙÛÔ‡λ·˜ ÙÔπÔıÂÙÂ›Ù·È ÙÔ Ù¿ÛÈ, Ù¿Ûn[νÙÈ ·Û›ÌÈ (tÅs#% di asÑmi), ÙÔ νωÛÙfi ÙÂπÂλ›ÎÈ, ·ÛηÌ€νÈÔ˜ ‰›ÛÎÔ˜ ÌÂ ¯ÂÈÚÔ-πÔ›ηÙ· ÛÊυÚ‹λ·Ù· Û¯‹Ì·Ù· Î·È ‰È·ÎÔÛÌηÙÈÎ¿ Û¯€‰È·. ¶·ÚfiÌÔÈÔ ÎfiÛÌηÌ·Ê€ÚÔυν Î·È ¿λλÂ˜ π·Ú·‰ÔÛÈ·Î€˜ ÛÙÔλ€˜, π.¯. Ùων ¶ÔνÙ›ων, ÌÂ ÎυÚ›·Ú¯Ôı€Ì· ÙÔν ‰ÈÎ€Ê·λÔ ·ÂÙfi Î·È ¿λλ· Û¯€‰È·. ™Ùην ÎÔÚυÊ‹ Ùη˜ Î·ÙÛÔ‡λ·˜‰υÔ ·ÛηÌ€νÈÂ˜ ‚ÂλfiνÂ˜, ·Î νÙÈ ·Û›ÌÈ (ak di asÑmi), ÛυÎÚ·ÙÔ‡ν ÙÈ˜ ÎÔÙÛ›-‰Â˜ Î·È ÙÔ ÙÂπÂλ›ÎÈ. ¶¿νω ·πfi ÙÔ ÙÂπÂλ›ÎÈ ÌÂ Î·ÚÊ›ÙÛÂ˜ πÔυ €¯Ôυν ¯¿ν-ÙÚÈνÔ ÎÂÊ¿λÈ ÛÙÂÚÂώνÂÙ·È η ‚λ¿ÛÎ·, ÙÔ Ì·νÙ›λÈ. ∂π›Ûη˜ ÛÙην ÎÔÚυÊ‹ Ùη˜Î·ÙÛÔ‡λ·˜ Ìπ·›νÂÈ η πfi®· (pò&a) ‹ ÙÛÂÌπ€ÚÈ πÚÔ˜ Ùην πλ¿Ùη, Âνώ ÂÌπÚfi˜€¯ÔυÌÂ ÙÔ ζ‚fiνÔυ Î·È Ùην ÙÛ›π·. ™ÙÔ ÌπÚÔÛÙÈνfi Ì€ÚÔ˜ Ùη˜ Î·ÙÛÔ‡λ·˜ Ú¿-‚ÔνÙ·È 6 νÔÌ›ÛÌ·Ù· ÚυÛ¿ Î·È ÔνÔÌ¿ζÔνÙ·È ÎfiÚ[. ™ÙÔ Ù€λÔ˜ ÙÔυ ÎfiÚÔυ Ú¿-‚ÂÙ·È €ν· ÌÂ·λ‡ÙÂÚÔ νfiÌÈÛÌ·, νÙÔ‡Ìπλ·, Î·È ÎÚ€ÌÂÙ·È ÌπÚÔ˜ ÛÙÔ Ì€ÙωπÔ.™Ù· πλ¿È· ÌÂ ·ÎÚ¿ÊÂ˜ ÛÙÂÚÂώνÔνÙ·È ‰Â¡È¿ λÔυλÔ‡‰È· ‹ ¿λλ· ‰È·ÎÔ-ÛÌηÙÈÎ¿ (Ù«ÔυÙ«Ô‡ÊÎÈ d^ud^Æfki), Û!ÚÔ‡®ÎÈ (s!rgÆ&ki), πÈÚπÈνÙ›Î[ (pir-

∫!Ù®Ô‡λ! (k!t&Æl!), Î·ÙÛÔ‡λ·


139

pindÑk%) Î·È ·ÚÈÛÙÂÚ¿ Î·ıÚÂÊÙ¿ÎÈÌÂ λÔυλÔ‡‰È ∆Ô ‚¿ÚÔ˜ Ùη˜ Î·ÙÛÔ‡-λ·˜ υπÔλÔ›ζÂÙ·È ÛÂ 2,5-3,5 ÔÎ¿-‰Â˜.

1111.. ∫∫ÈÈ¿¿ννÙÙÈÈνν[[ ((©©ÅÅddiinn%%))

ª·λλ› πÔυ ν€ıÂÙ·È È· Ú¿„ÈÌÔ.

1122.. ∫∫ÈÈππÙÙ¿¿ÚÚ[[ ((kkiippttÅÅrr%%)),, ÙÙÚÚ··¯ηηλλÈÈ¿¿

∆Ú·¯ηλÈ¿ πÔυ ÊÔÚÈfiÙ·ν π¿νω·πfi ÙÔ πÔυÎ¿ÌÈÛÔ. ◊Ù·ν €ν· ÎÔÌ-Ì¿ÙÈ ‡Ê·ÛÌ· υÊ·νÙfi ‹ ·ÔÚ·ÛÙfiπÈÔ λÂπÙfi ·πfi ÙÔ πÔυÎ¿ÌÈÛÔ, ÌÂ‰È¿ÊÔÚ· Û¯€‰È· ÂωÌÂÙÚÈÎ¿ Î·È ÛÂ‰È¿ÊÔÚ· ¯ÚώÌ·Ù·, ·ν¿λÔ· ÌÂ ÙηÛÙÔλ‹. ªÂ ÌÈ· ÎÔÚ‰€λ· ÎÔ‡ÌπωνÂπ›Ûω. ∆Ô ÎÈπÙ¿Ú[ νÙÈ Û›ÚÌ! ‹Ù·ν·πfi ÌÂÙ·¡ωÙfi ‡Ê·ÛÌ· Î·È ‰Â›Ì·ÂυÎ·Ù¿ÛÙ·Ùη˜ υν·›Î·˜.

1133.. ∫∫ÔÔυυÌÌ¿¿®®[[ ((kkuummÅÅ&&%%))∂›‰Ô˜ νυÊÈÎÔ‡

π·νωÊÔÚÈÔ‡ ÌÂÌ·ν›ÎÈ· πÔυ Î·Ù€-λη·ν ÛÂ Î·π¿ÎÈ·ÌÂ ·˚Ù¿νÈ· ÛÙÔ ÙÂ-λÂ›ωÌ·. ºÔÚÈfiÙ·νπ¿νω ·πfi Ùη ÊÔ‡-ÛÙ· ‹ ÙÔ ÊÔυÛÙ¿νÈ.

1144.. §§··ÎÎÈÈfifiλλÈÈ,,ÊÊÚÚííννÙÙζζ!! ((ÊÊ‡‡λλλλ··))((llaannòòllii)),, λλ··ÎÎÈÈfifiλλÈÈ··

∆ÚÈωνÈÎ¿ ÙÂ-Ì¿¯È· υÊ¿ÛÌ·ÙÔ˜È· ÙÔ πÔυÎ¿ÌÈÛÔÎ·È ¿λλ· Âν‰‡-Ì·Ù·.

∫ÈπÙ¿Ú[ (kiptÅr%), ÙÚ·¯ηλÈ¿

∫ÔυÌ¿®[ (kumÅ&%)


140

2. §†¿Û! (l#Ås!)1. §!πÔ‡Ù˜, π!ÚπfiÙ˜ (l!pÆts,p!rpòts), Î¿λÙÛÂ˜

1 2

2

2


141

1155.. §§!!ππÔÔ‡‡ÙÙ˜,, ππ!!ÚÚππfifiÙÙ˜ ννÙÙÈÈ λλííνν!! ((ll!!ppÆÆttss,, pp!!rrppòòttss ddii llíínn!!)),, ÎÎ¿¿λλÙÙÛÛÂÂ˜

∫¿λÙÛÂ˜ πλÂÎÙ€˜ ÌÂ 5 ‚ÂλfiνÂ˜ (Î!Úλ›ÙζÈ, k!rlÑdzi) πÔυ ÊÙ¿νÔυν ω˜ ÙÔ fi-ν·ÙÔ. ¢È·ÎÔÛÌÔ‡νÙ·È ÌÂ ÔÚÈζfiνÙÈÂ˜ ÛÙÂν€˜ Ú›Â˜, πÔυ ÌÂÙ·¡‡ ÙÔυ˜ ÌÂÛÔ-λ·‚Â› ¯ÚυÛfiνηÌ·. ∞ν¿ÌÂÛ· ÛÙÈ˜ Ú›Â˜ υπ¿Ú¯Ôυν ‰È¿ÊÔÚ· ‰È·ÎÔÛÌηÙÈÎ¿Û¯€‰È·, Î·ÌωÌ€ν· Î·Ù¿ Ùην πλ€¡η fiπω˜ Î!Î€“†, fiÎ“È, λ¿ÌÈ·.

1166.. §§††¿¿ÛÛ!! ((ll##ÅÅss!!))

™ÙÔλ›‰È È· ÙÔ λ·ÈÌfi ‹ ÙÔ ÛÙ‹ıÔ˜ Û·ν ÈÔÚνÙ¿νÈ

1177.. §§ÈÈλλ››ÙÙÛÛÈÈ ((lliillÑÑttssii)),, λλÔÔυυλλÔÔ‡‡‰‰ÈÈ··

¢È·ÎÔÛÌηÙÈÎ¿ Û¯€‰È· Î·È Ù·Èν›· ÌÂ ¿νÙÚÂ˜ È· Ùην Î·ÙÛÔ‡λ· Î·È ¿λλ·Â¡·ÚÙ‹Ì·Ù·.

1188.. §§ÈÈÌÌππ··ννÙÙ€€ ((lliibbaaddÇÇ)),, λλÈÈÌÌππ··ννÙÙ€€˜

∂›‰Ô˜ ÌÈνÙ¿ν, ‚λ. πÈÔ Î¿Ùω, πÈÔ ÎÔνÙfi, Ì¿λλÈνÔ ÌÂ ‡Ê·ÛÌ· υÊ·νÙfi ÌπλÂ‹ Ì·‡ÚÔ Î·È ÎÂνÙηÌ€νÔ ÌÂ ·˚Ù¿νÈ·.

1199.. ªª!!ÔÔ‡‡ÚÚ[[ ((mmaa……ÆÆrr%%)),, ÌÌ··ÔÔ‡‡ÚÚÈÈ

Ã¿νÙÚÈνÔ ‰È·ÎÔÛÌηÙÈÎfi Â¡¿ÚÙηÌ·, ÂÈÚÔπÔ›ηÙÔ Âν Â›‰ÂÈ ÈÌ¿νÙ·. ∂›ν·È ÙÔλÔυÚ› πÔυ ÛυÎÚ·ÙÂ› Ùην Î·ÙÛÔ‡λ· ÛÙÔ λ·ÈÌfi, fiπω˜ ÛÙ· ÛÙÚ·ÙÈωÙÈÎ¿ÎÚ¿νη. ∞πÔÙÂλÂ›Ù·È ·πfi ÌÈ· λÔυÚ›‰· 50-60 ÂÎ. Ì‹ÎÔ˜ Î·È 2,5 Ê¿Ú‰Ô˜ Î·ÈÎÂνÙηÌ€νÔ ÌÂ ¯¿νÙÚÂ˜ Î·È ‰È¿ÊÔÚ· ÂωÌÂÙÚÈÎ¿ Û¯€‰È·. ™ÙÔ π›Ûω Ì€ÚÔ˜ÛÙ· ¿ÎÚ· €¯ÂÈ ÌÂÙ·λλÈÎÔ‡˜ ¿νÙζÔυ˜, πÈ¿ÛÙÔυÚ† (póÅstur#), πÔυ ·νÙζώ-

§ÈÌπ·νÙ€ (libadÇ), λÈÌπ·νÙ€˜


142

νÔυν ÛÙην Î·ÙÛÔ‡λ·. ±È· ÌÂ·λ‡-ÙÂÚη ·ÛÊ¿λÂÈ·, ÂπÂÈ‰‹ ÙÔ ‚¿ÚÔ˜Ùη˜ Î·ÙÛÔ‡λ·˜ ‹Ù·ν ÌÂ¿λÔ, ¯Úη-ÛÈÌÔπÔÈÔ‡Û·ν Î·È ‰Â‡ÙÂÚÔ ‹ Î·ÈÙÚ›ÙÔ Ì·Ô‡ÚÈ. ∆· Ì·Ô‡ÚÈ· ÙωννÂ·Úών υν·ÈÎών Î·È ÎÔÚÈÙÛÈών‹Ù·ν ÌÂ €νÙÔν· ¯ÚώÌ·Ù·, Âνώ ÙωνηλÈÎÈωÌ€νων Â›¯·ν ÛÎÔυÚfiÙÂÚ·.

2200.. ªªííννÈÈÙÙÛÛnn ((mmíínniittss##)),, ÌÌ··νν››ÎÎÈÈ··

±ÈνfiÙ·ν ·πfi ‚ÂλÔ‡‰Ô ·ÔÚ·ÛÙfiπÚ¿ÛÈνÔ ‹ ÌπλÂ ‹ Î·È ¿λλων ¯Úω-Ì¿Ùων. ◊Ù·ν ·νÂ¡¿ÚÙηÙ· ·πfi ÙηÊÔ‡ÛÙ· Î·È ‰Âν ÂνώνÔνÙ·ν ÌÂ·υÙ‹ν. ªÂÙ·¡‡ ÙÔυ˜ ÂνώνÔνÙ·ν ÌÂÌÈ· Ê·Ú‰È¿ υÊ·ÛÌ¿ÙÈνη λÔυÚ›‰·ª!Ô‡Ú[ (ma…Ær%), Ì·Ô‡ÚÈ

ªíνÈÙÛn (mínits#), Ì·ν›ÎÈ·


143

‚ÂλÔυ‰€νÈ·. ™Ù· ¿ÎÚ· ÙÔυ˜ ·ν·ÛηÎώνÔνÙ·ν (Î!π¥Î†) Î·È ‹Ù·ν ÛÙÔλÈÛÌ€ν·ÌÂ Ù·Èν›Â˜ ‚ÂλÔ‡‰ÈνÂ˜ ‰È·ÊfiÚων ¯ÚωÌ¿Ùων ÌÂ Âν‰È¿ÌÂÛη ÌÈ· ·ÔÚ·ÛÙ‹¯ÚυÛ‹ ‰·νÙ€λ·, Ù®Ôυπ¿ÚÈ (t&upÅri). ∞υÙ¿ ‹Ù·ν Ù· λÂfiÌÂν· Î·π¿ÎÈ· Î·È ÙÂ-λÂ›ων·ν ÌÂ ÎωνÈÎ¿ ÎÔυÌπÈ¿, ν¿ÛÙÔυÚn (nÅstur#), πÔυ ÎÔ‡Ìπων·ν ÛÂ ıηλ‡ÎÈ··πfi ·˚Ù¿νÈ πÔυ ·πÔÙÂλÔ‡ÛÂ ÙÔ Ù€λÂÈωÌ· Ùων Î·π·ÎÈών.

2211.. ªªÈÈννÙÙ¿¿νν ((mmiinnttÅÅnn))

∂›‰Ô˜ Èλ€ÎÔυ ÌÂ Ì·ν›ÎÈ· πÔυ ÙÔ ÊÔÚÔ‡Û·ν π¿νω ·πfi Ùη ÊÔ‡ÛÙ·. ∂›ν·È·πfi ‚ÂλÔ‡‰Ô Î·È ÛÙ· ¿ÎÚ· ÙÔυ Ê€ÚÂÈ ·˚Ù¿νÈ·. ªπÚÔÛÙ¿ ‰Âν ÎÔυÌπώνÂÈ,È· ν· Ê·›νÂÙ·È η ÙÚ·¯ηλÈ¿. ¢Â¡È¿ Î·È ·ÚÈÛÙÂÚ¿ υπ¿Ú¯ÂÈ Î·ÌÈ¿ ÊÔÚ¿ ·πfi€ν· λÔυλÔ‡‰È ÌÂ ¯¿νÙÚÂ˜, fiÙ·ν ÊÔÚÈ€Ù·È π¿νω ·πfi Ùη ÊÔ‡ÛÙ·.

2222.. ªªππÈÈλλÈÈÙÙζζ€€ÎÎ!! ((bbiilliiddzzÇÇkk!!)),, ‚‚ÚÚ··¯ÈÈfifiλλÈÈ

ÃÚυÛfi ÌÂ ÎÚÂÌ·ÛÌ€νÔ ÊλÔυÚ› Ûυν‹ıω˜.

ªÈνÙ¿ν (mintÅn)


144

2233.. ªªππÚÚííννÔÔυυ ‹‹ ªªππííÚÚννÔÔυυ ννÙÙÈÈ ··ÛÛ››ÌÌÈÈ ((BBrríínnuu // bbrríírrnnuu ddii aassiimmii)),, ··ÛÛηηÌÌÔÔζζώώνν··ÚÚÔÔ

∞ÛηÌ€νÈ·, Ûυν‹ıω˜, ÛπÔν‰υλωÙ‹ ÌÂÙ·λλÈÎ‹ ζώνη, πÔυ Ùη ÊÔÚÔ‡Û·νπ¿νω ·πfi ÙÔ Û·È¿ Î·È ·πÔÙÂλÔ‡νÙ·ν ·πfi 30-60 ÌÂÙ·λλÈÎ€˜ πλ¿ÎÂ˜ Ûυν-‰Â‰ÂÌ€νÂ˜ ÌÂÙ·¡‡ ÙÔυ˜. ™‹ÌÂÚ· Â›ν·È Ûπ·νÈfiÙ·ÙÔ.

2244.. ¡¡¿¿ÛÛÙÙÔÔυυÚÚÈÈ ((nnÅÅssttuurrii)),, ÎÎÔÔυυÌÌππÈÈ¿¿

∫ωνÈÎ¿ ·ÔÚ·ÛÙ¿ ÎÔυÌπÈ¿

2255.. √√υυÙÙÚÚ¿¿ÙÙ˜ ((uuttrrÅÅttss))

ÃÂÈÚÔπÔ›ηÙ· ÛÙÚÈÊÙ¿ ÎÔÚ‰fiνÈ·

2266.. ¶¶¿¿ÙÙ[[ ((ppÅÅtt%%))

E›‰Ô˜ ÌÈÎÚÔ‡ Ì·¡Èλ·ÚÈÔ‡ ·πfi Ì·λλ› ‹ ‚¿Ù· ÛÙÔ ¿νω ÂÛωÙÂÚÈÎfi Ì€ÚÔ˜Ùη˜ Î·ÙÛÔ‡λ·˜, È· ν· Ìπ‹ÔνÙ·È ÔÈ ‚ÂλfiνÂ˜ πÔυ ÎÚ·ÙÔ‡ν ‰È¿ÊÔÚ· ÛÙÔÈ-¯Â›· Ùη˜ Î·ÙÛÔ‡λ·˜. ™ÙÔ Î¿Ùω Ì€ÚÔ˜ νÙ‡νÂÙ·È ÌÂ Î¿ÌπÔÙ, È· ν· ÛÙ€ÎÂÙ·ÈfiÚıÈÔ.

2277.. ¶¶!!ππÔÔ‡‡ÙÙÛÛ!! ((pp!!ppÆÆttss!!)),, ππ··ππÔÔ‡‡ÙÙÛÛÈÈ··

∆· υν·ÈÎÂ›· π·πÔ‡ÙÛÈ· ‹Ù·ν Ì·‡Ú·, ·ÔÚ·ÛÙ¿, ·πfi ÛÂ‚Úώ ‰€ÚÌ· Î·ÈÙ· πÔυλÔ‡Û·ν ÔÈ ÎÔυνÙÔυÚ¿‰Â˜.

2288.. ¶¶ÈÈÛÛÎÎ››ÚÚ ((ppiisskkÑÑrr))

ÕÛπÚÔ ‚·Ì‚·ÎÂÚfi υÊ·νÙfi π·ν› ÛÙην Î·ıηÌÂÚÈν‹ Î·ÙÛÔ‡λ· Ùων ηλÈ-ÎÈωÌ€νων υν·ÈÎών. ÃÚηÛÈÌÔπÔÈÔ‡νÙ·ν Î·È Û·ν πÂÙÛ€Ù·.

ªπíÚνÔυ νÙÈ ·Û›ÌÈ (Brírnu di asimi), ·ÛηÌÔζών·ÚÔ


145

2299.. ¶¶ÔÔ¿¿λλ!! ((pp%%ÅÅll!!)),, ππÔÔ‰‰ÈÈ¿¿

¶Ô‰È€˜ €¯ÔυÌÂ ÙÈ˜ Î·ıηÌÂÚÈν€˜ Î·È ÙÈ˜ ÈÔÚÙÈν€˜, πÔυ €¯Ôυν ‰È·ÎÔÛÌη-ÙÈÎfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·. √È πÚώÙÂ˜ Â›ν·È Ì¿λλÈνÂ˜ υÊ·νÙ€˜, ¯ÂÈÚÔπÔ›ηÙÂ˜ ÌÂ ÎÂν-Ù‹Ì·Ù· ÛÙην ‡Ê·νÛη Î·È ÌÂ ÎÚfiÛÈ· ÛÙÔ Î¿Ùω Ù€λÂÈωÌ· Î·È ÛÙ· πλ·˚ν¿(Ù®ÈÙ¿νÎÔυ t&itÅnku). ™¯ηÌ·Ù›ζÔυν Î¿ıÂÙÂ˜Ú›Â˜ Î·È ·πÔÙÂλÔ‡νÙ·È ·πfi €νωÛη ‰υÔÎÔÌÌ·ÙÈών. ∏ πÔ‰È¿ ·πfi Û·È¿ÎÈ, πÈÔ Ûπ¿-νÈ·, €¯ÂÈ ‰È·ÎfiÛÌηÛη ·πfi ·˚Ù¿νÈ· Î·È Úυ-ÛÔ¿ÈÙ·ν·. ∏ ÈÔÚÙÈν‹ πÔ‰È¿ Â›ν·È ·πfi‚ÂλÔ‡‰Ô (ÊÚÔ‡Ì! ‹ Î·ÙÈÊ€) Î·È ÛÙÔ ›‰ÈÔ¯ÚώÌ· ÌÂ Ù· πÚfiÛıÂÙ· Ì·ν›ÎÈ·. ±‡Úω-‡Úω €¯ÂÈ 1-3 ·˚Ù¿νÈ· ‹ 5 ÛÈÚ›ÙÈ· Î·È ·ν¿-ÌÂÛ¿ ÙÔυ˜ Ù®Ôυπ¿Ún νÙÈ ¯ÚυÛ¿ÊÈ (t&upÅri dixrisÅfi), ÚυÛ‹ ‰·νÙ€λ·, ÛÔυÚώνÂÈ ÛÙη Ì€ÛηÎ·È νÙÔυÌπλ¿ÚÂÙ·È ÌÂ ‡Ê·ÛÌ· È· ν· ÛÙ€-ÎÂÙ·È νÙÔ‡Ú·.

3300.. ™™¿¿ÚÚÈÈÎÎ!! ((ssÅÅrriikk!!))

¶·νωÊfiÚÈ ¯ωÚ›˜ Ì·ν›ÎÈ· ·πfi Û·È¿ÎÈ.ªÂ Ùην πÚÔÛı‹Îη λ·ÎÈÔλÈών ·πfi Ùη Ì€ÛηÎ·È Î¿Ùω π·›ÚνÂÈ Ê¿Ú‰Ô˜ ÙÔ ÚÔ‡¯Ô. ™ÙÔÂÛωÙÂÚÈÎfi υπ¿Ú¯ÂÈ ÊλfiÎÔ˜ Âνώ ÙÔ Â¡ωÙÂ-ÚÈÎfi Â›ν·È λÂ›Ô. ™ÙÔλ›ζÂÙ·È ÌÂ ‰È¿ÊÔÚ· ·˚-Ù¿νÈ·.

¶Ô¿λ! (p%Ål!), πÔ‰È¿

™¿ÚÈÎ! (sÅrik!)


146

3311.. ™™!!††€€ ((ÛÛ··ÈÈ¿¿˜))

√ Û·È¿˜ ‹Ù·ν Ì¿λλÈνÔ˜, ‚·Ì‚·ÎÂÚfi˜ ‹ ÌÂÙ·¡ωÙfi˜ (Ô νυÊÈ¿ÙÈÎÔ˜). ±È·ÙÔν ÌÂÙ·¡ωÙfi ·fiÚ·ζ·ν ‡Ê·ÛÌ· €ÙÔÈÌÔ ÌÂ Ú›Â˜. ∆Ôν ÌÂÙ·¡ωÙfi Û·È¿ ÌÂÙ¿ÙÔν ¿ÌÔ ÙÔν ÊÔÚÔ‡Û·ν Û·ν Âπ›ÛηÌÔ €ν‰υÌ· Ì€¯ÚÈ Ù· 30 ÙÔυ˜ ÚfiνÈ·, ÌÂÙ¿ÊÔÚÔ‡Û·ν Ì¿λλÈνÔ ‹ ‚·Ì‚·ÎÂÚfi ÌÂ ÛÎÔυÚfiÙÂÚ· ÚώÌ·Ù·. √ Ì¿λλÈνÔ˜ Â›ν·ÈÌÔνfi¯ÚωÌÔ˜ ÌÂ Û¯ÈÛÙ€˜ ÙÛ€πÂ˜ ·ν¿ÌÂÛ· ÛÙ· ‰υÔ λ·ÎÈfiλÈ· (ÛÙη Ú·Ê‹ÙÔυ˜). ¶›Ûω ·πfi ÙÔ λ·ÈÌfi Ô Û·È¿˜ ·ν·ÛηÎώνÂÙ·È Âν Â›‰ÂÈ ÎÔλ¿ÚÔυ. ∆· Ì·-ν›ÎÈ· ÙÔυ Û·È¿ €¯Ôυν Î·π¿ÎÈ·, ‰ηλ. ·ν·Û‹ÎωÌ·, ÛÙÈ˜ ¿ÎÚÂ˜ ÙÔυ˜ πÔυÂ›ν·È ‰È·ÎÔÛÌηÌ€νÔ ÌÂ 6 ÛÂÈÚ€˜ ·πfi ·˚Ù¿νÈ· Î·È ¯ÚυÛfiνηÌ·. Όπω˜ Ù·Ì·ν›ÎÈ· €ÙÛÈ ‰È·ÎÔÛÌηÌ€νÂ˜ Â›ν·È Î·È ÔÈ ·ν·‰ÈπλώÛÂÈ˜ ÙÔυ Û·È¿ ‰Â¡È¿Î·È ·ÚÈÛÙÂÚ¿ (Î·π¿ÎÈ·), πÔυ ‰›νÔυν È‰È·›ÙÂÚη ÔÌÔÚÊÈ¿ ÛÙÔ Û·È¿. √ Î·-λÔÎ·ÈÚÈνfi˜ Û·È¿˜ ‰Âν €¯ÂÈ Ì·ν›ÎÈ· Î·È Ê·›νÔνÙ·È Ù· Ì·ν›ÎÈ· ÙÔυ πÔυÎ¿-

ÌÈÛÔυ. Όλ· Ù· ÙÂλÂÈώÌ·Ù· ÙÔυ Û·È¿ ÛÙÔλ›ζÔνÙ·ÈÌÂ ·˚Ù¿νÈ· Î·È ÌπÚÔÛÙ¿ ÎÔυÌπώνÂÈ ÌÂ ¯ÂÈÚÔπÔ›-ηÙ· ÎÔυÌπÈ¿ ·πfi ·˚Ù¿νÈ πÔυ ‰€νÔνÙ·È ÛÂ ÎfiÌπÔ.

3322.. ^††¿¿ÌÌÂÂ ((&&ÅÅmmee))¶·νωÊfiÚÈ π·ÚfiÌÔÈÔ ÌÂ ÙÔ ÎÔυÌ¿®[, ·πfi ‰·-

Ì¿ÛÎÔ ‡Ê·ÛÌ·, ÌÂ Ùη ‰È·ÊÔÚ¿ fiÙÈ ‹Ù·ν ÌÔνfi-¯ÚωÌÔ, Ûυν‹ıω˜ ‚υÛÛÈν›, Î·È ÊÔÚÈfiÙ·ν ÎÈ ·υÙfi Û·ννυÊÈÎfi π·νωÊfiÚÈ.

3333.. ™™ÈÈλλÈÈ‚‚¿¿ÚÚÈÈ ννÙÙÈÈ ÎÎÔÔυυÛÛÙÙÔÔ‡‡ÚÚ!! ((ssiilliivvÅÅrrii ddii kkuussttÆÆrr!!))

∞λυÛ›‰· πÔυ ÎÚÂÌfiÙ·ν ·πfi ÙÔ ·ÛηÌÔζών·ÚÔÎ·È Î·Ù€ληÂ ÛÂ Ûπ·ÛÙfi ÛÔυÈ¿ ÛÙην ¿ÎÚη.

™!†€ (Û·È¿˜)

™ÈλÈ‚¿ÚÈ νÙÈ ÎÔυÛÙÔ‡Ú!(silivÅri di kustÆr!)


147

3344.. ^ÎÎÔÔυυÚÚÙÙ¿¿ÎÎ!! ((&&kkuurrttÅÅkk!!))

∂›‰Ô˜ Èλ€ÎÔυ ¯ωÚ›˜ Ì·ν›ÎÈ·, ÛÙÔλÈÛÌ€νÔ ÌÂ ·˚Ù¿νÈ· ¯ÚυÛ·Ê€νÈ· Î·ÈÔυÙÚ¿Ù˜ π¿νω ÛÙÔ ‡Ê·ÛÌ·. ∞πÔÙÂλÂ› ·π·Ú·›ÙηÙÔ Â¡¿ÚÙηÌ· Ùη˜ ÊÔÚÂÛÈ¿˜π¿νω ·πfi ÙÔ ÌÂÙ·¡ωÙfi Û·È¿ ‹ Ùη ÊÔ‡ÛÙ· Î·È ÙÔ ÙÛÈπÔ‡νÈ. ∂›ν·È Ì¿λλÈνÔ¯ÂÈÚÔπÔ›ηÙÔ Û·È¿ÎÈ Î·È ÎÔνÙfi, π¿νω ·πfi Ùη Ì€Ûη, È· ν· Ê·›νÂÙ·È η ζώνη.™ÙÔν πÂÚ›υÚÔ ÌÂÚÈÎ€˜ ÊÔÚ€˜ €ÊÂÚÂ Ô‡ν· Ì·‡Úη. ∞πÔÙÂλÂ› πÔλ‡ÙÈÌÔ ÎÔÌ-Ì¿ÙÈ Ùη˜ νυÊÈÎ‹˜ ÛÙÔλ‹˜

3355.. ∆∆¿¿ÛÛ[[ ννÙÙÈÈ ··ÛÛ››ÌÌÈÈ ((ttÅÅss%% ddii aassiimmii)),, ÙÙÂÂππÂÂλλ››ÎÎÈÈ

∞ÛηÌ€νÈÔ˜ ‰›ÛÎÔ˜ ÌÂ ‰È¿ÌÂÙÚÔ 10-15 ÂÎ. ÛÙην ÎÔÚυÊ‹ Ùη˜ Î·ÙÛÔ‡λ·˜ÌÂ ‰È¿ÊÔÚ· ‰È·ÎÔÛÌηÙÈÎ¿ ÛÙÔÈ¯Â›· Î·È ÌÂ Î‡ÚÈÔ ÙÔν ‰ÈÎ€Ê·λÔ ·ÂÙfi. ◊Ù·νÛÊυÚ‹λ·ÙÔ ÎfiÛÌηÌ· ÌÂ πλÔ‡ÛÈÔ ‰È¿ÎÔÛÌÔ. ∆Ô ÙÂπÂλ›ÎÈ ÔλfiυÚ· πÂÚÈ‚¿λ-λÂÙ·È ·πfi νÔÌ›ÛÌ·Ù· η ·ÛηÌ€νÈ· Âλ¿ÛÌ·Ù·, ÚÔ‡Î† (rÆ©, Âν. ÚÔ‡πÔυ = νfi-ÌÈÛÌ·), ÚÔυπ›·.

^ÎÔυÚÙ¿Î! (&kurtÅk!)

∆¿Û[ νÙÈ ·Û›ÌÈ (tÅs% di asimi) ƒÔ‡Î† (rÆ©)


148

3366.. ∆∆««ÔÔυυÙÙ««ÔÔ‡‡ÊÊÎÎÈÈ ((dd^uudd^ÆÆffkkii)),, ÙÙζζÔÔυυÙÙζζÔÔ‡‡ÊÊÎÎÈÈ··

™ÙÔλ›‰È·, ÌÂÙ·λλÈÎ¿ ‹ ¯¿νÙÚÈν·, ÛÙην Î·ÙÛÔ‡λ·.

3377.. ∆∆ÛÛÈÈ‚‚ÚÚ€€ ((ttssiivvrrÇÇ)) ÛÛÂÂ‚‚ÚÚ€€˜

ÕÛπÚÔ λÂπÙfi ÎÂνÙηÌ€νÔ Ì·νÙ›λÈ, ‰Â¡È¿ Î·È ·ÚÈÛÙÂÚ¿ ·πfi ÙÔ ζÔυν¿ÚÈÙη˜ πÔ‰È¿˜.

3388.. ∆∆ÛÛÈÈππÔÔ‡‡ννÈÈ ((ttssiippÆÆnnii)),, ÙÙÛÛÈÈππÔÔ‡‡ννÈÈ

∆«ÔυÙ«Ô‡ÊÎÈ (d^ud^Æfki)

∆ÛÈπÔ‡νÈ (tsipÆni), ÙÛÈπÔ‡νÈ

∆ÛÈ‚Ú€ (tsivrÇ) ÛÂ‚Ú€˜


149

∂›‰Ô˜ ÊÔυÛÙ·ν€λ·˜ πÔυ ·νÙÈÎ·ıÈÛÙ¿ ÛÂ ÔÚÈÛÌ€νÂ˜ πÂÚÈπÙώÛÂÈ˜ Ùη ÊÔ‡-ÛÙ· ‹ ÊÔÚÈ€Ù·È Û·ν π·νωÊfiÚÈ π¿νω ·πfi Ùη ÊÔ‡ÛÙ·. ∂›ν·È υÊ·νÙfi ¯ÂÈÚÔ-πÔ›ηÙÔ ‰›ÌÈÙÔ. Œ¯ÂÈ ÎfiÎÎÈνÔ ¯ÚώÌ· È· ÙÈ˜ ν€Â˜ Î·È ÛÎÔ‡ÚÔ È· ÙÈ˜ηλÈÎÈωÌ€νÂ˜, ¯ωÚ›˜ Ì·ν›ÎÈ· Î·È ·νÔÈ¯Ùfi ÌπÚÔÛÙ¿ Ì€¯ÚÈ Î¿Ùω Âνώ Ûυ-ÎÚ·ÙÂ›Ù·È ·πfi ‰υÔ ÎÔυÌπÈ¿, ¯ÂÈÚÔπÔ›ηÙ·, ÛÙη Ì€Ûη. ™Ùην Î·Ù·ÛÎÂυ‹ ÙÔυ€¯ÂÈ È· ÙÈ˜ ν€Â˜ πÔλλ¿ Î·Ù·ÎfiÚυÊ· λ·ÎÈfiλÈ·, È· ν· Û¯ηÌ·Ù›ζÂÈ πÈ€ÙÂ˜,Âνώ È· ÙÈ˜ ηλÈÎÈωÌ€νÂ˜ Ù· λ·ÎÈfiλÈ· Â›ν·È ÔÚÈζfiνÙÈ· πÚÔ˜ €ν· Î·Ù·Îfi-ÚυÊÔ ÎÂνÙÚÈÎfi, Ùη Ì¿ν·. Àπ¿Ú¯ÂÈ Î·È ÛÙην ·ν‰ÚÈÎ‹ ÊÔÚÂÛÈ¿, πÔυ ·νÙÈÎ·-ı›ÛÙ·Ù·È ·πfi Ùην ÊÔυÛÙ·ν€λ· Î·È ÔνÔÌ¿ζÂÙ·È Î·È Î!νÙÔ‡®Â.

3399.. ∆∆®®fifiÌÌππÚÚ!! ((tt&&òòmmbbrr!!)),,ÙÙÛÛÂÂÌÌππ€€ÚÚÈÈ

∆Ô νωÛÙfi Ì·νÙ›λÈπÔυ ·νÙÈÎ·Ù€ÛÙηÛÂ Ù·ÙÂλÂυÙ·›· ¯ÚfiνÈ· ÙηνÎ·ÙÛÔ‡λ·.

∆ÛÈπÔ‡νÈ (tsipÆni), ÙÛÈπÔ‡νÈ

∆®fiÌπÚ! (t&òmbr!), ÙÛÂÌπ€ÚÈ


150

4400.. ∆∆®®ÔÔυυππ¿¿ÚÚÈÈ ((tt&&uuppÅÅrrii)),, ÚÚυυÛÛ‹‹ ‰‰··ννÙÙ€€λλ··

ÃÚυÛ‹ ·ÔÚ·ÛÙ‹ ‰·νÙ€λ· È· Ù· Ì·-ν›ÎÈ·, Ù®Ôυπ¿ÚÈ νÙÈ ¯ÚυÛ¿ÊÈ

4411.. ººÔÔυυÚÚÎÎ€€ÙÙ!! ((ffuurrkkÇÇtt!!))

¢·νÙ€λ· ÌÂ ¯¿νÙÚÂ˜ Î·È πÔ‡λÈÂ˜ ÛÙη‚λ¿ÛÎ! Î·È ÂνÈÎ¿ ‰·νÙ€λ· πÔυ ›νÂÙ·ÈÌÂ ÊÔυÚÎ€Ù·.

4422.. ººÔÔ‡‡ÛÛÙÙ!! ((ffÆÆsstt!!)),, ÊÊÔÔ‡‡ÛÛÙÙ··

ºÔÚÈfiÙ·ν π¿νω ·πfi ÙÔ πÔυÎ¿ÌÈÛÔ.◊Ù·ν ÚÔ‡¯Ô ÂÈÚÔπÔ›ηÙÔ, Ì¿λλÈνÔ υÊ·νÙfi,πÈÔ λÂπÙfi ·πfi ÙÔ ‰›ÌÈÙÔ Î·È νωÛÙfi ω˜·λ!Ùζ€ (al!dzÇ). ºfiÚÂÌ· ¯ωÚ›˜ Ì·ν›ÎÈ·Î·È ·νÔÈ¯Ùfi Ì€¯ÚÈ ÙÔν ÔÊ·λfi Î·È ÌÂ¯ÚώÌ· ÎfiÎÎÈνÔ ÌÂ ÎÚÂÌ€ζÈ ‚·ÌÌ€νÔ Î·ÈÈ· ÙÈ˜ πÂνıηÊÔÚÔ‡ÛÂ˜ Î·È ηλÈÎÈωÌ€νÂ˜ÛÎÔ‡ÚÔ ÌπλÂ. ∆Ô Î¿Ùω Ì€ÚÔ˜ ÈνfiÙ·ν ÌÂ 8ÙÂÌ¿¯È· υÊ¿ÛÌ·ÙÔ˜ Î·È ÌÂ υÊ¿‰È ·πfiÎλωÛÙ‹ πÔυ ν€ıÂÙ·È ÛÙη ÚfiÎ· Î·È Û¯η-Ì·Ù›ζÂÈ πÈ€ÙÂ˜, (Î“›”† klÑ`#), È' ·υÙfi Î·È€¯ÂÈ Ê¿Ú‰Ô˜ 2,5 ÔÚÈ€˜. ∆Ô π¿νω Ì€ÚÔ˜υÊ·›νÂÙ·È ÌÂ υÊ¿‰È ·πfi ÙÔ ÙÛÈÎÚ›ÎÈ, ‰›-ÌÈÙÔ ÌÂ 4 ÌÈÙ¿ÚÈ· - 4 π·Ù‹ÙÚÂ˜, Î·È Â›ν·ÈπÈÔ ÂÚfi ·πfi ÙÔ Î¿Ùω. ∞νÙÈÎ·Ù€ÛÙηÛÂ

Î·Ù¿ Î¿πÔÈÔ ÙÚfiπÔ ÙÔν Û·È¿, Ô ÔπÔ›Ô˜ ÊÔÚÈfiÙ·ν ω˜ νυÊÈÎfi ÊfiÚÂÌ· Ì€¯ÚÈπÚfiÛÊ·Ù·. ∏ ÊÔ‡ÛÙ· Â›ν·È πÈÔ ÎÔνÙ‹ ·πfi ÙÔ πÔυÎ¿ÌÈÛÔ Î·È ÛÙÔν πÔ‰fiυÚfiÙη˜ €¯ÂÈ 4-5 ·˚Ù¿νÈ· ÎfiÎÎÈν·, ÌπλÂ, Ì·‡Ú· πÔυ Û¯ηÌ·Ù›ζÔυν ÌÈ· Ê¿Û· 4-5 ÂÎ·ÙÔÛÙών. ™Ùη Ì€Ûη ÛυÎÚ·ÙÂ›Ù·È ÌÂ ·˚Ù¿νÈ· Î·È ÛÔυÚώνÂÈ Âνώ Ùην πÂ-ÚÈ‚¿λλÔυν 4-5 ¿λλ· ·˚Ù¿νÈ·. ±È· ν· Ìη ¯·λÔ‡ν ÔÈ πÈ€ÙÂ˜ ÛÙÔν πÔ‰fiυÚÔ,πÈ¿νÔνÙ·È ÌÂ Ì¿λλÈνη νÂÛÌ€νη ÎλωÛÙ‹ πÔυ λ€ÂÙ·È ÎÈ¿νÙÈν[.

ºÔ‡ÛÙ! (fÆst!), ÊÔ‡ÛÙ·

∆fiÎ! (tòk!), ÙÔÎ¿˜


151

∞∞νν‰‰ÚÚÈÈÎÎ‹‹ ÊÊÔÔÚÚÂÂÛÛÈÈ¿¿


152

11.. ∞∞ÚÚ!!ÎÎ!!‚‚››ÙÙÛÛ!! ((aarr!!kk!!vvÑÑttss!!)),, ÂÂππÈÈÌÌ¿¿ννÈÈÎÎ··

ª¿λλÈν· ÂπÈÌ¿νÈÎ·, πλÂÌ€ν· ÌÂ 5 ‚ÂλfiνÂ˜, πÔυ €ÊÙ·ν·ν ω˜ Î¿Ùω ·πfiÙÔν ·Îών·.

22.. ∑∑ÌÌ††¿¿νν!! // ÛÛÈÈννÙÙÚÚfifiÊÊÂÂ ((zzmm##ÅÅnn!! // ssiinnddrròòffee)),, ÛÛώώ‚‚ÚÚ··ÎÎÔÔ

§ÂυÎfi, ‚·Ì‚·ÎÂÚfi (πíνÙζ!) ‹ Ì¿λλÈνÔ (Î·Ù·Û¿ÚÎÔυ)

33.. ∫∫!!ÌÌ††¿¿®®ÂÂ ((kk!!mm##ÅÅ&&ee)),, ππÔÔυυÎÎ¿¿ÌÌÈÈÛÛÔÔ¶ÔυÎ¿ÌÈÛÔ ÌÂ λ·ÎÈfiλÈ· πÔυ €ÊÙ·νÂ Ì€¯ÚÈ Ù· fiν·Ù·. ™υν‹ıω˜ Ù· Ì·-

ν›ÎÈ·, πÔυ Ê·›νÔνÙ·ν Î¿Ùω ·πfi ÙÔ Û·È¿, ÙÂλÂ›ων·ν ÛÂ ‰·νÙ€λ· ÌÂ ÊÔυÚ-Î€Ù! ‰ÔυλÂÌ€νη ÛÂ Î·Ûν¿ÎÈ ÌÂ πÔ‡λÈÂ˜, Ûπ!ÚÙζ›Ù˜ (sp!rdzÑts), ÛÂ ¯ÚώÌ·¯ÚυÛ·Ê›. ∏ λ·ÈÌÔυ‰È¿ Â›¯Â Î€νÙηÌ· ÌÂ „·ÚÔÎfiÎÎ·λÔ.

∞Ú!Î!‚›ÙÛ! (ar!k!vÑts!), ÂπÈÌ¿νÈÎ·

∑Ì†¿ν! / ÛÈνÙÚfiÊÂ (zm#Ån! / sindròfe), Ûώ‚Ú·ÎÔ


153

44.. ∫∫!!ννÙÙÔÔ‡‡®®ÂÂ ‹‹ ÙÙÛÛÈÈππÔÔ‡‡ννÈÈ ((kk!!nnddÆÆ&&ee // ttssiippÆÆnnii))

∞ν‰ÚÈÎ‹ ÊÔÚÂÛÈ¿, πÙυ¯ωÙ‹ ÛÙ· νώÙ·, λÂυÎ‹, ·πfi Û·È¿ÎÈ, ·Ì¿νÈÎÔ π·-νωÊfiÚÈ πÔυ ·νÙÈÎ·Ù€ÛÙηÛÂ Ùη ÊÔυÛÙ·ν€λ·.

55.. ∫∫ÈÈÔÔυυÛÛÙÙ€€ÎÎÈÈ ((©©uussttÇÇ©©ii))

∞ÛηÌ€νÈÔ ·λυÛÈ‰ωÙfi ÎfiÛÌηÌ· Ûυν‹ıω˜ ·νÙζωÌ€νÔ ÛÙÔ ‰Â¡› ώÌÔ.

66.. §§!!ππÔÔ‡‡ÙÙ˜ ((ll!!ppÆÆttss)),, ÎÎ¿¿λλÙÙÛÛÂÂ˜

∫¿λÙÛÂ˜ π·Ú‰·λ€˜, ÎÂνÙηÙ€˜ Ì€¯ÚÈ Ù· fiν·Ù·. ÃÚυÛÔÎ€νÙηÙÂ˜ ÊÔÚÔ‡-Û·ν ÔÈ ±Ú·ÌÌÔυÛÙÈ¿νÔÈ ·ÌπÚÔ›.

∫!νÙÔ‡®Â (k!ndÆ&e) §!πÔ‡Ù˜ (l!pÆts), Î¿λÙÛÂ˜


154

77.. ªª¿¿ÚÚÙÙÛÛ[[ ((mmÅÅrrttss%%))

vÌ¿νÙ·˜ ÌÂ ¯¿νÙÚÂ˜ πÔλ‡¯ÚωÌÂ˜ Î·È ÊÔ‡νÙÂ˜ Û·ν ÎÔÌπÔλfiÈ.

88.. ªªππÚÚííνν[[ ((bbrríínn%%)),, ζζÔÔυυνν¿¿ÚÚÈÈ

Ì¿λλÈνÔ ÛÙη Ì€Ûη

99.. ¡¡!!ππííÚÚÙÙÈÈÎÎ!! ((nn!!ppíírrttiikk!!)),, ÊÊÈÈ‰‰¿¿ÎÎÈÈ

√ÌÔ›ωÌ· ÊÈ‰ÈÔ‡ Î·ÌωÌ€νÔ ·πfi ¿νÙÚÂ˜ Î·È ÚηÛ›ÌÂυÂ ω˜ ÌπÂλ€ÚÈ Ùων·νÙÚών. ™υν‹ıω˜ ‹Ù·ν ‰ώÚÔ πÚÔ˜ ÙÔυ˜ ·ÚÚ·‚ωνÈ·ÛÙÈÎÔ‡˜, Ûυζ‡Ôυ˜, ÎÔυ-νÈ¿‰Ôυ˜ Î.λπ.

1100.. ™™¿¿λλÈÈ ((ssÅÅllii))

∂›‰Ô˜ Î·ÛÎfiλ ÌÂ ÌπλÂ Î·È ¿ÛπÚÂ˜ Ú›Â˜, ÌÂ ÊÔ‡νÙÂ˜ ÛÙ· ¿ÎÚ· Î·È Û‡Ì-‚ÔλÔ πÚÔÛ‹λωÛη˜ ÛÙην ÂıνÈÎ‹ È‰€·. ∆Ô ÊÔÚÔ‡Û·ν ÌfiνÔν ¿νÙÚÂ˜ ·λλ¿ ·Ú-fiÙÂÚ· Î·È υν·›ÎÂ˜. ∂ÌÊ·ν›ζÂÙ·È ÛÂ πÔλλ€˜ ÊωÙÔÚ·Ê›Â˜.

1111.. ^ÈÈλλ‚‚¿¿ÚÚÂÂ ((&&iillvv!!rree)) ÛÛ··λλ‚‚¿¿ÚÚÈÈ

∂›‰Ô˜ π·νÙÂλÔνÈÔ‡ ·πfi υÊ·νÙfiπ·ν›

1122.. ∆∆!!ÌÌππ¿¿ÚÚÂÂ ((tt!!mmbbÅÅrree))

H νωÛÙ‹ Î¿π·

1133.. ∆∆!!ÌÌππ!!ÚÚÔÔ‡‡®®ÎÎ!! ((tt!!mmbb!!rrÆÆ&&kk!!))

∫ÔνÙfiÎ·π·, πÈÔ Âλ·ÊÚÈ¿ ·πfi ÙηνÎ¿π· Î·È πÈÔ ÎÔνÙ‹, È· Ùην ηÌ€Ú·Î·È È· Ù· ÌÈÎÚ¿ π·È‰È¿.

ªπÚíν[ (brín%), ζÔυν¿ÚÈ

^Èλ‚¿ÚÂ (&ilv!re) Û·λ‚¿ÚÈ

¡!πíÚÙÈÎ! (n!pírtik!), ÊÈ‰¿ÎÈ


155

1144.. ∆∆««ÈÈÔÔυυÌÌ··ννÙÙ¿¿ννÈÈ ((dd^uummaannddÅÅnnii))

ÃÂÈÚÔπÔ›ηÙÔ ÛÙ·υÚωÙfi Èλ€ÎÔ, ‚υÛÛÈν› ·πfi Û·È¿ÎÈ (‰›ÌÈÙÔ Ì¿λλÈνÔ),‰È·ÎÔÛÌηÌ€νÔ ÌÂ ¯ÚυÛ¿ ·˚Ù¿νÈ·. ºÔÚÈ€Ù·È π¿νω ·πfi ÙÔ ÙÛÈπÔ‡νÈ.

∆!Ìπ¿ÚÂ (t!mbÅre) ∆!Ìπ!ÚÔ‡®Î! (t!mb!rÆ&k!)

∆«ÈÔυÌ·νÙ¿νÈ (d^umandÅni)


156

1155.. ∆∆®®ÔÔ¿¿ÚÚÈÈÙÙÛÛnn ((tt&&%%ÅÅrriittss##))

¶Ô‰Ôν¿ÚÈ·, Â›‰Ô˜ Î·λÛfiν, πÔυ ÊÔÚÈfiÙ·ν È· ν· ÎÚ·ÙÔ‡ν ζÂÛÙ¿ Ù·πfi‰È·. ™υÎÚ·ÙÔ‡νÙ·ν π¿νω ÛÙÔ ÌηÚfi ÌÂ ÎÔÚ‰Ôν¿ÎÈ·.

¶ληÚÔÊÔÚ‹ÙÚÈÂ˜: ª·Ú›· £ÂÔ¯¿Úη-™ÂÚ€Ùη, ª·Ú›· §¿ππ·-µ€ÚÚÔυ,∞ν·ÛÙ·Û›· ∆Ú·Ô‡‰·-£ÂÔ¯¿Úη

∆«ÈÔυÌ·νÙ¿νÈ (d^umandÅni)

∆®Ô¿ÚÈÙÛn (t&%Årits#)


157

±λωÛÛ¿ÚÈ

• ·Î νÙÈ ·Û‹ÌÈ (Åk% di asÑmi), ·ÛηÌÔ‚Âλfiν·• ·λ!¡›Ú†· (al!ksÑr#a), η (νυÊÈ¿ÙÈÎη) ÛÙÔλ‹• ·λ!Ùζ€ (al!dzÇ), ·λ·Ùζ¿˜• ·Ú!Î!‚›ÙÛ! (ar!k!vÑts!), Ì¿λλÈν· ÂπÈÌ¿νÈÎ·• ‚λ¿ÛÎ! (vlÅsk!), ÙÂÙÚ¿ωνη Ì·νÙ›λ·• ÈÔυÚνÙ¿νÈ (~urdÅni), ÈÔÚνÙ¿νÈ ÌÂ ÚυÛ¿ ÊλÔυÚÈ¿ πÂÚ·ÛÌ€ν· ÛÂ ÎλωÛÙ‹• ÎÔ‡Ú· νÙÈ Î!ÌÂ¿®È (gÆra di k!m#Å&i), λ·ÈÌÔυ‰È¿• ζ!ÚÎÔ‡λ! (z!rkÆl!), ÎÔυÎÔ‡λ· Ùη˜ Î¿π·˜• ζ‚fiν[ (zvòn%), λÂπÙfi ·Ú·¯νÔ˛Ê·νÙÔ π€πλÔ • ζÌ†¿ν! (zm#Ån!) Ûώ‚Ú·ÎÔ λÂπÙfi, ‚·Ì‚·ÎÂÚfi Û·ν ÙÔ πÔυÎ¿ÌÈÛÔ πÔυ

€‰ÂνÂ ÌÂ ‚Ú·ÎÔζών·• ζÔυν›ÙÛ! (zunÑts!), ζων¿ÎÈ Î·ÌωÌ€νÔ ÌÂ ¯¿νÙÚÂ˜• Î¿λ†· ÎÔ‡ÛÎÈÚλÔÚ (kÅl#a kÆskirlor), Ô ‰ÚfiÌÔ˜ Ùων πÂıÂÚÈÎών), ÛÂÈÚ¿

·πfi ¯¿νÙÚÂ˜ ÛÙÔν ÎÂÊ·λfi‰ÂÛÌÔ Ùη˜ ν‡Êη˜ πÔυ Û‹Ì·ÈνÂ fiÙÈ Ô ‰ÚfiÌÔ˜‹Ù·ν È· Ù· πÂıÂÚÈÎ¿ ·νÔÈ¯Ùfi˜ ν· π¿ÚÔυν Ùη ν‡Êη.

• Î·Ù·Û¿ÚÎÔυ (katasÅrku), Ê·ν€λ· Ì¿λλÈνη πλÂ¯Ù‹ • Î·ÙÈÊ€ (katifÇ), ‚ÂλÔ‡‰Ô• Î!Î€“† (k!ngÇ|), Î¿ÎÂλ·, Û¯€‰È· È· ÙÈ˜ Î¿λÙÛÂ˜• Î!Ì†¿®Â (k!m#Å&e), πÔυÎ¿ÌÈÛÔ υÊ·νÙfi, λÂυÎfi ‚·Ì‚·ÎÂÚfi, ÎÔνÙfi Ì€¯ÚÈ

ÌÂÙ¿ Ù· fiν·Ù·• Î!νÙÔ‡®Â - ÙÛÈπÔ‡νÈ (tsipÆni - k!ndÆ&e), ÙÛÈπÔ‡νÈ • Î!π¥Î† (k!p¥©), Î·π¿ÎÈ·, ·ν·Û‹ÎωÌ· ÛÙ· ¿ÎÚ· Ùων Ì·νÈÎÈών ÙÔυ ‹ ÙÔυ

Î¿Ùω ÌπÚÔÛÙÈνÔ‡ Ì€ÚÔυ˜ ÙÔυ Û·È¿• Î!πÚ›ν! (k!prÑn!), È‰fiÙÚÈ¯· • Î!Úλ›ÙζÈ (k!rlÑdzi), ‚ÂλfiνÂ˜ πλÂ¡›Ì·ÙÔ˜• Î!Ù®Ô‡λ! (Î!t&Æl!), ÙÔ Î¿λυÌÌ· Ùη˜ ÎÂÊ·λ‹˜• ÎÈ¿νÙÈν[ (©Ådin%), Ì¿λλÈνη νÂÛÌ€νη ÎλωÛÙ‹• ÎÈÔυÛÙ€ÎÈ (©ustÇ©i), ·ÛηÌ€νÈÔ ·λυÛÈ‰ωÙfi ÎfiÛÌηÌ· • ÎÈπÙ¿Ú[ (kiptÅr%), ÙÚ·¯ηλÈ¿,• ÎÈπÙ¿Ú[ νÙÈ Û›ÚÌ! (kiptÅr%di sÑrm!), ÙÚ·¯ηλÈ¿ ·πfi ÌÂÙ·¡ωÙfi ‡Ê·ÛÌ· • Îλ›”† (k|Ñ`#), πÙυ¯€˜ ÛÙη ÊÔυÛÙ·ν€λ· • ÎÔυÌ¿®[ (kumÅ&%), Â›‰Ô˜ νυÊÈÎÔ‡ π·νωÊÔÚÈÔ‡ ÌÂ Ì·ν›ÎÈ· • ÎÔυνÙÔ‡®[ (kundÆ&%), ÙÛÈπÔ‡νÈ, Û·ν ·Ì¿νÈÎÔ ηÌÈπ·λÙfi, λÂυÎfi ·πfi Û·-

È¿ÎÈ Î·È πÙυ¯ωÙfi ÛÙ· νώÙ·, πÔυ ·νÙÈÎ·Ù€ÛÙηÛÂ Ùη ÊÔυÛÙ·ν€λ·.• λ·ÎÈfiλÈ, ÊÚíνÙζ! (lanòli, fríndz!), λ·ÎÈfiλÈ·, Ê‡λλ·• λ!πÔ‡Ù˜ (l!pÆts), Î¿λÙÛÂ˜ ÌÂ Ú›Â˜• λÈλ›ÙÛÈ (lilÑtsi), λÔυλÔ‡‰È· È· ‰È·ÎfiÛÌηÛη ÚÔ‡¯ων• λÈÌπ·νÙ€ (libadÇ), Â›‰Ô˜ ÌÈνÙ¿ν, ‚λ.λ.


158

• λ†¿Û! (l#Ås!), ÛÙÔλ›‰È È· ÙÔ λ·ÈÌfi ‹ ÙÔ ÛÙ‹ıÔ˜ Û·ν ÈÔÚνÙ¿νÈ• Ì¿ÚÙÛ[ (mÅrts%), ÈÌ¿νÙ·˜ ÌÂ ¿νÙÚÂ˜ πÔλ‡¯ÚωÌÂ˜ Î·È ÊÔ‡νÙÂ˜ Û·ν ÎÔÌ-

πÔλfiÈ.• Ì!Ô‡Ú[ (ma…Ær%), ÙÔ λÔυÚ› πÔυ ÛυÎÚ·ÙÂ› Ùην Î·ÙÛÔ‡λ· ÛÙÔ λ·ÈÌfi• Ì!ÚÙζÈ¿λÈ (m!rdz#Åli), ¯¿νÙÚÂ˜ • ÌÈνÙ¿ν (mintÅn), Â›‰Ô˜ Èλ€ÎÔυ ÌÂ Ì·ν›ÎÈ· • ÌíνÈÙÛn (mínits#), Ì·ν›ÎÈ·• ÌπíÚνÔυ (ÌπÚíν[) νÙÈ ·Û›ÌÈ (bírnu [brín%] di asÑmi), ·ÛηÌÔζών·ÚÔ • ÌπÈλÈÙζ€Î! (bilidzÇk!), ‚Ú·¯ÈfiλÈ• ÌπÚíν[ (brín%), ζÔυν¿ÚÈ• ν¿ÛÙoυÚ† (nÅsturi), ÎÔυÌπÈ¿• ν!πíÚÙÈÎ! (n!pírtik!), ÔÌÔ›ωÌ· ÊÈ‰ÈÔ‡ Î·ÌωÌ€νÔ ·πfi ¯¿νÙÚÂ˜ • ν†¿λÂ (n#Åle), ‰·¯Ùυλ›‰È·• ÔυÙÚ¿Ù˜ (utrÅts), ¯ÂÈÚÔπÔ›ηÙ· ÛÙÚÈÊÙ¿ ÎÔÚ‰fiνÈ·• π¿Ù[ (pÅt%), Â›‰Ô˜ ÌÈÎÚÔ‡ Ì·¡Èλ·ÚÈÔ‡ ·πfi Ì·λλ› ‹ ‚¿Ù· ÛÙÔ ¿νω ÂÛω-

ÙÂÚÈÎfi Ì€ÚÔ˜ Ùη˜ Î·ÙÛÔ‡λ·˜• π!πÔ‡ÙÛ! (p!pÆts!), π·πÔ‡ÙÛÈ·• π!ÚπfiÙ˜ (p!rpòts), Î¿λÙÛÂ˜ ÌÂ Ú›Â˜• πÈ¿ÛÙÔυÚ† (póÅstur#), ÌÂÙ·λλÈÎÔ› ¿νÙζÔÈ πÔυ ·νÙζώνÔυν ÛÙην Î·-

ÙÛÔ‡λ·• πÈÚπÈνÙ›Î[ (pirpindÑk%), ‰È·ÎÔÛÌηÙÈÎ¿ Î·ÙÛÔ‡λ·˜• πÈÚπ›νÙζ! (pirpÑndz!), ÊλÔυÚ¿ÎÈ·• πÈÛÎ›Ú (piskÑr), ¿ÛπÚÔ ‚·Ì‚·ÎÂÚfi υÊ·νÙfi π·ν› ÛÙην Î·ıηÌÂÚÈν‹ Î·-

ÙÛÔ‡λ· Ùων ηλÈÎÈωÌ€νων υν·ÈÎών.• πÔ¿λ! (p%Ål!), πÔ‰È¿ • πfi®· (pò&a), ÙÛÂÌπ€ÚÈ• ÚÔ‡Î† (rÆ©, Âν. ÚÔ‡πÔυ = νfiÌÈÛÌ·), ÚÔυπ›·, πÔυ πÂÚÈ‚¿λλÔυν ÙÔ ÙÂπÂλ›ÎÈ• Û¿λÈ (sÅli), Â›‰Ô˜ Î·ÛÎfiλ • Û¿ÚÈÎ! (sÅrik!), π·νωÊfiÚÈ, ¯ωÚ›˜ Ì·ν›ÎÈ· ·πfi Û·È¿ÎÈ ÌÂ ÊλfiÎÈ·• Û!†€ (s!#Ç), Û·È¿˜• Û!ÚÔ‡®ÎÈ (s!rgÆ&ki), ‰È·ÎÔÛÌηÙÈÎ¿ Î·ÙÛÔ‡λ·˜• ÛÈλÈ‚¿ÚÈ νÙÈ ÎÔυÛÙÔ‡Ú! (silivÅri di kustÆr!), ·λυÛ›‰· πÔυ ÎÚÂÌfiÙ·ν ·πfi

ÙÔ ·ÛηÌÔζών·ÚÔ Î·È Î·Ù€ληÂ ÛÂ Ûπ·ÛÙfi ÛÔυÈ¿ ÛÙην ¿ÎÚη• ÛÈνÙÚfiÊÂ (sindròfe) Ûώ‚Ú·ÎÔ λÂπÙfi, ‚·Ì‚·ÎÂÚfi Û·ν ÙÔ πÔυÎ¿ÌÈÛÔ πÔυ

€‰ÂνÂ ÌÂ ‚Ú·ÎÔζών·• ÛÔ‡‚·λÂÙ˜ (sÆvalets), ÊλÔυÚ¿ÎÈ·• Ûπ!ÚÙζ›Ù˜ (spardzÑts), πÔ‡λÈÂ˜ ÛÂ ÚώÌ· ÚυÛ·Ê›. ∏ λ·ÈÌÔυ‰È¿ Â›¯Â Î€ν-

ÙηÌ· ÌÂ „·ÚÔÎfiÎÎ·λÔ.• ®Èλ‚¿ÚÂ (&ilv!re), Û·λ‚¿ÚÈ, Â›‰Ô˜ π·νÙÂλÔνÈÔ‡ ·πfi υÊ·νÙfi π·ν›• ®†¿ÌÂ (&Åme), π·νωÊfiÚÈ π·ÚfiÌÔÈÔ ÌÂ ÙÔ ÎÔυÌ¿®[, ‚λ.λ.


159

• ®ÎÔυÚÙ¿Î! (&kurtÅk!), Â›‰Ô˜ Èλ€ÎÔυ ¯ωÚ›˜ Ì·ν›ÎÈ·• Ù¿Û[ νÙÈ ·Û›ÌÈ (tas% di asimi), ÙÂπÂλ›ÎÈ, ·ÛηÌ€νÈÔ˜ ‰›ÛÎÔ˜ ÛÙην ÎÔÚυÊ‹

Ùη˜ Î·ÙÛÔ‡λ·˜ • Ù!Ìπ!ÚÔ‡®Î!, ÎÔνÙfiÎ·π·, πÈÔ Âλ·ÊÚÈ¿ ·πfi Ùην Î¿π· Î·È πÈÔ ÎÔνÙ‹• Ù!Ìπ¿ÚÂ (t!mbÅre), Î¿π· ·πfi È‰fiÙÚÈ¯·• Ù«ÔυÙ«Ô‡ÊÎÈ (d^ud^Æfki), ÛÙÔλ›‰È·, ÌÂÙ·λλÈÎ¿ ‹ ¯¿νÙÚÈν·, ÛÙην Î·-

ÙÛÔ‡λ·.• Ù«ÈÔυÌ!νÙ¿νÈ (d^um!ndÅni), ¯ÂÈÚÔπÔ›ηÙÔ ÛÙ·υÚωÙfi Èλ€ÎÔ ÌÂ Ì·ν›ÎÈ·,

‰›ÌÈÙÔ • ÙÛ!ÚÔ‡¯È ts!rÆxi, ÙÛ·ÚÔ‡¯È·• ÙÛÂ‚Ú€˜, ¿ÛπÚÔ λÂπÙfi ÎÂνÙηÌ€νÔ Ì·νÙ›λÈ• ÙÛÈπÔ‡νÈ (tsipÆni), ÙÛÈπÔ‡νÈ, Â›‰Ô˜ ÊÔυÛÙ·ν€λ·˜ πÔυ ·νÙÈÎ·ıÈÛÙ¿ Ùη

ÊÔ‡ÛÙ· ‹ ÊÔÚÈ€Ù·È Û·ν π·νωÊfiÚÈ π¿νω ·πfi Ùη ÊÔ‡ÛÙ·• Ù®ÈÙ¿νÎÔυ, t&itÅnku, ÙÂλÂ›ωÌ· ÛÙÈ˜ πÔ‰È€˜ Î·È ÛÙ· Ì·¡Èλ¿ÚÈ·• Ù®Ô¿ÚÈÙÛn, (t&%Årits#), πÔ‰Ôν¿ÚÈ·, Â›‰Ô˜ Î·λÛfiν• Ù®fiÌπÚ! (t&òmbr!), ÙÛÂÌπ€ÚÈ• Ù®Ôυπ¿ÚÈ (t&upÅri), ¯ÚυÛ‹ ·ÔÚ·ÛÙ‹ ‰·νÙ€λ·• ÊλÔυÚ›n ÎÔυ ÎÔυ¿ÚνÂ (flurÑ# ku k%Årne), ÊλÔυÚÈ¿ Û·˚ÙωÙ¿• ÊÔυÚÎ€Ù! (furkÇt!), ‰·νÙ€λ· ÌÂ ¯¿νÙÚÂ˜ Î·È πÔ‡λÈÂ˜ • ÊÔ‡ÛÙ! (fÆst!), ÊÔ‡ÛÙ·, ÚÔ‡¯Ô ¯ÂÈÚÔπÔ›ηÙÔ, Ì¿λλÈνÔ υÊ·νÙfi, πÈÔ λÂπÙfi

·πfi ÙÔ ‰›ÌÈÙÔ • ÊÚÔ‡Ì! (frÆm!), ‚ÂλÔ‡‰Ô


161

∏ ‚λ·¯fiÊωνη ‰ηÌÔÙÈÎ‹ πÔ›ηÛη Î·È ÌÔυÛÈÎ‹ Â›ν·È ·ν·ÌÊÈÛ‚‹ÙηÙη ·λλ¿¿νωÛÙη ÛÙην ÂλληνÈÎ‹ ÂπÈÛÙηÌÔνÈÎ‹ €ÚÂυν·, Ùη˜ ÔπÔ›·˜ η ÛυÌ‚Ôλ‹ πÂ-ÚÈÔÚ›ζÂÙ·È ÛÂ ÔÚÈÛÌ€νÂ˜, È‰›ω˜ ÂÚ·ÛÈÙÂ¯νÈÎ€˜, πÚÔÛπ¿ıÂÈÂ˜ È· Ùη ÛυλλÔ‹Î·È Î·Ù·Ú·Ê‹ ‚λ·¯fiÊωνων ÙÚ·Ôυ‰Èών fiπω˜ ÙÔυ ™. ¶·π·ÂωÚ›Ôυ, "∆·Î·Ù¿ ¿ÌÔν €ıÈÌ· Âν ™·Ì·Ú›ν· Ùη˜ ª·ÎÂ‰Ôν›·˜", §·ÔÚ·Ê›· 2 (1910)431-446, ÙÔυ µ.v. µ‹Î·, "√ ¿ÌÔ˜ π·Ú¿ ÙÔÈ˜ µλ·¯ÔÊώνÔÈ˜ (·Ì‹λÈ· €ıÈÌ·Âν ±Ôυ‰Ô‚¿Û‰·)", §·ÔÚ·Ê›· 6 (1917) 122-123, ÙÔυ ∞. ∆Ôπ¿λη, "∆· ωÚÈ¿Õνω Î·È ∫¿Ùω ªπÂ¿λ·", ª·ÎÂ‰ÔνÈÎ¿ 12 (1972) 424, ÙÔυ ∞. ∫ÔλÙÛ›‰·, √È∫ÔυÙÛfi‚λ·¯ÔÈ ∞', £ÂÛÛ·λÔν›Îη, 1976, Ùη˜ ¶·π·ζ‹Ûη-¶·π·ıÂÔ‰ώÚÔυ, ∆·ÙÚ·Ô‡‰È· Ùων µλ¿¯ων, ∞ı‹ν·, 1985, ÙÔυ ±. ¶·‰ÈώÙη, µλ¿¯ÈÎ· ÙÚ·Ô‡‰È·ÙÔυ ªÂÙÛfi‚Ôυ, C¥ntitsi armânesti di Aminciu, ¯.¯.

±È· ÌÈ· ÂυÚ‡ÙÂÚη €ÚÂυν· Î·È ıÂώÚηÛη ÙÔυ υλÈÎÔ‡ πÚ€πÂÈ Î·νÂ›˜ ν· ·ν·-ÙÚ€¡ÂÈ ÛÂ ¡€νÔυ˜ ÌÂλÂÙηÙ€˜ Î·È ÛυλλÔÂ›˜, È‰›ω˜ µλ·¯fiÊωνÔυ˜, πÔυ ÌÔÚ-ÊώıηÎ·ν, €‰Ú·Û·ν Î·È ÂπηÚÂ¿ÛÙηÎ·ν ·πfi Ùη ƒÔυÌ·ν›·. µλ¿¯ÈÎ·ÙÚ·Ô‡‰È· ÛÂ ¡€νÔυ˜ ÌÂλÂÙηÙ€˜ ‚Ú›ÛÎÔυÌÂ ÛÙÔυ˜ A.J. Wace - M.S. Th-ompson, ∆he Nomads of the Balkans, London, 1914 (= √È νÔÌ¿‰Â˜ Ùων µ·λ-Î·ν›ων. £ÂÛÛ·λÔν›Îη 1989, ∞‰ÂλÊÔ› ∫υÚÈ·Î›‰η), G. Weigand, DieAromunen, Leipzig, I, II, 1895, Die Sprache der Olympo-Walachen, Leipzig,1888, M. G. Obedenaru, Texte Macedoromâne, Bucure@ti, 1891, V. Peprescu,Mostre Dialectul Macedoromân, Bucure@ti, 1881, II, 1882. P. Papahagi, Dinliteratura poporan! a Aromânilor, Bucure@ti, 1900, T. Papahagi, AntologieAromâneasc!, Bucure@ti, 1922, Originea Mulovi@tenilor @i Gope@enilor inlumina unor texte, Bucure@ti, 1930, P. Papahagi, Poezia instreinarii laAromâni, Bucure@ti, 1922, I, Caranica, 130 Melodii populare aromânesti,Bucure@ti 1937, G. Marcu, Folklor musical aromân, Bucure@ti, 1977, S. µaud-µovy (Chansons aromounes de Thessalie - ∫ÔυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎ¿ ÙÚ·Ô‡‰È· Ùη˜£ÂÛÛ·λ›·˜, £ÂÛÛ·λÔν›Îη 1990, ∞‰ÂλÊÔ› ∫υÚÈ·Î›‰η.

µ·ÛÈÎfi ÂÌπfi‰ÈÔ È· Ùην πÚÔÛ€ÈÛη ÙÔυ ‚λ·¯fiÊωνÔυ ‰ηÌÔÙÈÎÔ‡ ÙÚ·-Ôυ‰ÈÔ‡ È· Ùην ÂλληνÈÎ‹ €ÚÂυν· ÛÙ¿ıηÎÂ η λώÛÛ· Ùων µλ·¯fiÊωνων, ÌÈ·

ΤΡΑΓΟΥ∆ΙΑ ΒΛΑΧΩΝ ΣΕΡΡΩΝ


162

νÂÔλ·ÙÈνÈÎ‹ λώÛÛ· πÔυ Î·Ù¿ÂÙ·È ·πfi Ùη λ·˚Î‹ λ·ÙÈνÈÎ‹ πÔυ ÌÂÙ€ÊÂÚ·νÔÈ ƒωÌ·˚Î€˜ λÂÂώνÂ˜ ÛÙη µ·λÎ·νÈÎ‹ Î·È πÔυ ‰È·ÛώıηÎÂ ÛÂ ÔÚÈÛÌ€νÂ˜ νη-Û›‰Â˜ Ùη˜ µ·λÎ·νÈÎ‹˜ ¯ÂÚÛÔν‹ÛÔυ.

√È ÂλληνfiÊωνÔÈ ÂÚÂυνηÙ€˜ ¯ωÚ›˜ Ùη νώÛη Ùη˜ ÎÔυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎ‹˜ Â›ν·È·‰‡ν·ÙÔ ν· πÚÔÛÂ›ÛÔυν Ùη ‰ηÌÔÙÈÎ‹ πÔ›ηÛη Ùων µλ¿¯ων Î·È ‰Â‡ÙÂÚÔ η€λλÂÈ„η Ú·πÙ‹˜ ÌÔÚÊ‹˜ Ùων ‰ηÌÔÙÈÎών ÙÚ·Ôυ‰Èών Î·ıÈÛÙ¿ È' ·υÙÔ‡˜·ÎfiÌη ‰υÛÎÔλfiÙÂÚη Ùη ÌÂλ€Ùη ÙÔυ˜, È‰›ω˜ fiÙ·ν ı€λÔυν ν· ÌÂλÂÙ‹ÛÔυν ÙηÚ›Ì· Î·È ÙÔ Ì€ÙÚÔ ÙÔυ˜ ‹ Ùη ÊωνηÙÈÎ‹ ·ÚÌÔν›· ÙÔυ˜, ‰Â‰ÔÌ€νÔυ fiÙÈ ÔÚÈ-ÛÌ€νÔÈ ÊıfiÔÈ Ùη˜ ∫ÔυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎ‹˜ Â›ν·È ¿νωÛÙÔÈ ÛÙην ÂλληνÈÎ‹λώÛÛ·. Όλ· ·υÙ¿ ·πÔı·ÚÚ‡νÔυν ÙÔυ˜ ÌÂλÂÙηÙ€˜ ν· ·Û¯ÔληıÔ‡ν ÌÂ Ùη‚λ¿¯ÈÎη ‰ηÌÔÙÈÎ‹ πÔ›ηÛη Î·È ÌÔυÛÈÎ‹, ÌÔλÔνfiÙÈ È· Ùην ÙÂλÂυÙ·›· €¯ÔυÌÂπÚfiÛÊ·ÙÂ˜ ÂÚ·Û›Â˜ πÔυ ·Û¯Ôλ‹ıηÎ·ν ÂπÈÛÙηÌÔνÈÎ¿ ÌÂ Ùη ÌÔυÛÈÎ‹ Î·ÈπÚÔÛ‰ÔÎÔ‡ÌÂ ··ı¿ ·πÔÙÂλ€ÛÌ·Ù·.

ŒÙÛÈ ÙÔ πÚfi‚ληÌ· Ùη˜ €ÚÂυν·˜ Âν·πfiÎÂÈÙ·È ÛÙÔυ˜ ›‰ÈÔυ˜ ÙÔυ˜ Bλ¿¯Ôυ˜ν· ·ν·‰Â›¡Ôυν ÌÂλÂÙηÙ€˜ Ùη˜ ‰ηÌÔÙÈÎ‹˜ πÔ›ηÛη˜ πÔυ ν· νωÚ›ζÔυν Î·λ¿Ùην ∫ÔυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎ‹ λώÛÛ·, ÌÔλÔνfiÙÈ ÔÈ ¯ÚÔνÈÎ€˜ ÛυÎυÚ›Â˜ Â›ν·È ‰υÛÌÂ-νÂ›˜ ÌÈ· Î·È €πÚÂπÂ πÚÈν ·πfi πÔλλ¿ ¯ÚfiνÈ· ν· Â›¯Â ·Ú¯›ÛÂÈ η €ÚÂυν·. ™‹-ÌÂÚ· νωÚ›ζÔυÌÂ fiÙÈ ÙÔ ‰ηÌÔÙÈÎfi ÙÚ·Ô‡‰È ¿νÂÙ·È Î·È ÎυÚ›ω˜, Âνώ Î¿πω˜·ν·‚ÈώνÂÈ, ‰Âν π·Ú¿ÂÙ·È Î·ÈνÔ‡ÚÈÔ, ÌÈ·˜ Î·È €λÂÈ„·ν ÔÈ Î·Ù¿λληλÂ˜ Ûυν-ı‹ÎÂ˜ πÔυ ÙÔ ‰ηÌÈÔ‡ÚηÛ·ν. ∆€λÔ˜ ‰Âν €λÂÈ„Â Î·È Î¿πÔÈ· πÚÔÎ·Ù¿λη„η,Ûυν€πÂÈ· Ùη˜ ·Ì¿ıÂÈ·˜ Î·È Ùη˜ ÌÔνfiπλÂυÚη˜ Î·È ÂλλÂÈπÙÈÎ‹˜ νώÛη˜ Ùων∫ÔυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎών πÚ·Ì¿Ùων.

±È· ÌÈ· ÛωÛÙ‹ ıÂώÚηÛη ÙÔυ fiλÔυ ζηÙ‹Ì·ÙÔ˜ πÚ€πÂÈ ν· ληÊıÔ‡ν υπfi„ηÔÚÈÛÌ€νÂ˜ π·Ú¿ÌÂÙÚÔÈ, ώÛÙÂ ν· ÛÙÔÈ¯ÂÈÔıÂÙηıÔ‡ν ÔÈ ·π·Ú·›ÙηÙÂ˜ ‚¿ÛÂÈ˜È· ÌÈ· ÌÂλλÔνÙÈÎ‹ ÛυλλÔ‹ Î·È €ÚÂυν· Ùων µλ¿¯ÈÎων ÙÚ·Ôυ‰Èών.

¶ÚώÙÔν πÚ€πÂÈ ν· λ·Ì‚¿νÂÙ·È υπfi„η ÙÔ ÂÔνfi˜ fiÙÈ η πÔλÈÙÈÛÙÈÎ‹ ·ÊÂ-ÙηÚ›· Î·È ÙÔ πÔλÈÙÈÛÙÈÎfi υπfi‚·ıÚÔ Ùων µλ¿¯ων Â›ν·È ÎÔÈνfi ÌÂ ÙÔυ˜ Âλλη-νfiÊωνÔυ˜ Î·Ù¿ Ùην ÈÛÙÔÚÈÎ‹ ‰È·‰ÚÔÌ‹ ·υÙών Ùων ·νıÚώπων. ∏ ÎÔÈν‹π·È‰Â›·, η ›‰È· ıÚηÛÎÂ›·, Ù· ›‰È· ‹ıη Î·È €ıÈÌ·, Ô ›‰ÈÔ˜ ÂωÚ·ÊÈÎfi˜¯ώÚÔ˜ Î·È η ›‰È· ÈÛÙÔÚÈÎ‹ πÔÚÂ›· ‰Âν ‰È·ÊÔÚÔπÔÈÔ‡ν Ùη ÛÎ€„η, Ùη νÔÔ-ÙÚÔπ›· Î·È ÙÔν Ûυν·ÈÛıηÌ·ÙÈÎfi ÎfiÛÌÔ ·υÙών Ùων ‰υÔ ÔÌ¿‰ων. ∞ÌÊfiÙÂÚÔÈ·πÔÙÂλÔ‡ν €ν· ·‰È¿Ûπ·ÛÙÔ Û‡νÔλÔ πÔλÈÙÈÛÙÈÎών ÛÙÔÈ¯Â›ων πÔυ ‰È·Ê€ÚÔυνÌfiνÔ ω˜ πÚÔ˜ Ùη λωÛÛÈÎ‹ €ÎÊÚ·Ûη, ωÚ›˜ ·υÙ‹ ν· ·πÔÙÂλÂ› ÊÚ·Ìfi ‹ ·λ-λÔ›ωÛη ÙÔυ πÔλÈÙÈÛÙÈÎÔ‡ ÔÚ¿Ì·ÙÔ˜ ·υÙών Ùων ·νıÚώπων. ∂πÈπλ€Ôν ÙÔ π€-Ú·ÛÌ· Ùων µλ¿¯ων ·πfi ÙÔν €ν· λωÛÛÈÎfi Îώ‰ÈÎ· ÛÙÔν ¿λλÔ, ‰ηλ. ·πfi Ù·µλ¿¯ÈÎ· ÛÙ· ∂λληνÈÎ¿, υπ‹Ú¡Â ÎÔÈνfi˜ ÙfiπÔ˜ È· fiλÔυ˜ ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ ÙfiÛÔÛÙην Î·ıηÌÂÚÈν‹ €ÎÊÚ·Ûη fiÛÔ Î·È ÛÙη ‰ηÌÔÙÈÎ‹ πÔ›ηÛη. √ µλ¿¯Ô˜ ÂÎ-ÊÚ¿ζÂÙ·È Î·È Ûυνı€ÙÂÈ πÔ›ηÛη ÙfiÛÔ ÛÙ· ÂλληνÈÎ¿ fiÛÔ Î·È ÛÙ· ‚λ¿¯ÈÎ· Î·ÈÙÚ·Ôυ‰¿ÂÈ Â¡›ÛÔυ ÛωÛÙ¿ ÙfiÛÔ Ù· ÂλληνÈÎ¿ ‰ηÌÔÙÈÎ¿ ÙÚ·Ô‡‰È· fiÛÔ Î·ÈÙ· ‚λ¿¯ÈÎ·.


163

∏ ‰›λωÛÛη π·È‰Â›· Î·È η πÔλÈÙÈÛÙÈÎ‹ €ÎÊÚ·Ûη, πÔυ πÚÈν ·πfi ÌÂÚÈÎ€˜‰ÂÎ·ÂÙ›Â˜ ‹Ù·ν È· ÙÈ˜ Ûυν·ÊÂ›˜ ÂπÈÛÙ‹ÌÂ˜ ·ÚνηÙÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô, ‰ηλ. €ν·˜ ‰›-λωÛÛÔ˜ ‰Âν ÌπÔÚÂ› ν· Î·Ù€¯ÂÈ Â¡›ÛÔυ ÛωÛÙ¿ ‰υÔ λώÛÛÂ˜, ÛÙην πÂÚ›-πÙωÛη Ùων µλ¿¯ων Î·Ù·ÚÚ›πÙÂÙ·È fiπω˜ Î·È È· fiλÔυ˜ ÙÔυ˜ ‰›λωÛÛÔυ˜πληıυÛÌÔ‡˜. ŒÙÛÈ, fiÛÔν ·ÊÔÚ¿ ÙÔ ‰ηÌÔÙÈÎfi ÙÚ·Ô‡‰È, π·Ú·ÙηÚÔ‡ÌÂ fiÙÈ Ôµλ¿¯Ô˜ πÂÚν¿ÂÈ ·πfi ÙÔν €ν· Îώ‰ÈÎ· ÛÙÔν ¿λλÔ ÌÂ ÌÂ¿λη ÂυÎÔλ›· Î·È ÙÔÌÔν·‰ÈÎfi Î›νηÙÚÔ Â›ν·È η πÔÈfiÙηÙ· Ùη˜ ÌÂλω‰›·˜ Î·È ÙÔ πÂÚÈÂ¯fiÌÂνÔ ÙωνÛÙ›¯ων. ∏ λώÛÛ· Ôυ‰€πÔÙÂ ÛÙ¿ıηÎÂ ÂÌπfi‰ÈÔ È· Ùην ÂπÈλÔ‹ ÙÔ‡ ÙÈ ı·ÙÚ·Ôυ‰‹ÛÂÈ ·λλ¿ ÙÔ Î‡ÚÈÔ ÛÙÔÈ¯Â›Ô πÔυ ÙÔν πÚÔÛÂ›λÎυÂ ‹Ù·ν fiλ· ÂÎÂ›ν·Ù· ÛÙÔÈ¯Â›· πÔυ Î·È ÛÙÈ˜ Ì€ÚÂ˜ Ì·˜ ÂπÈ‚¿λλÔυν €ν· ÙÚ·Ô‡‰È Â›ÙÂ ·υÙfiÂ›ν·È ÂλληνÈÎfi Â›ÙÂ ¡€νÔ, Â›ÙÂ ÌÂ ÂλληνÈÎÔ‡˜ ÛÙ›¯Ôυ˜ Â›ÙÂ ÌÂ ¡ÂνfiλωÛÛÔυ˜,·ÚÎÂ› ν· ÂÎπληÚώνÂÈ ÔÚÈÛÌ€νÂ˜ πÚÔϋπÔı€ÛÂÈ˜, πÔυ Â›ν·È η Ìfi‰· Î·È η ·π‹-¯ηÛη πÔυ πÚÔÎ·λÂ› ÙÔ Î¿ıÂ ÙÚ·Ô‡‰È, ¯ωÚ›˜ ν· ÛυνÙÚ€¯Ôυν λfiÔÈ λωÛÛÈ-Î‹˜ ÂÈÙν›·Ûη˜ ‹ ¿λλων π·Ú·Ì€ÙÚων.

Œν· ¿λλÔ ζ‹ÙηÌ· πÔυ πÚ€πÂÈ ν· λ·Ì‚¿νÂÙ·È υπfi„η Â›ν·È η νÔıÂ›· Ùη˜‚λ·¯fiÊωνη˜ πÔ›ηÛη˜ Î·È η Î·Ù·ÛÎÂυ‹ ‰‹ıÂν ‰ηÌÔÙÈÎών ÙÚ·Ôυ‰Èών È·λfiÔυ˜ πÚÔπ··ν‰ÈÛÙÈÎÔ‡˜. ∂›ν·È νωÛÙfi fiÙÈ ÙÔ ÙÚ·Ô‡‰È ·πÔÙÂλÂ› ÈÎ·νfiÊÔÚ€· È‰ÂÔλÔ›·˜, È·Ù› ·πÂυı‡νÂÙ·È ÛÂ ÌÂ¿λÔ πλ‹ıÔ˜ ·νıÚώπων, €¯ÂÈÙη ‰υν·ÙfiÙηÙ· ν· υπÔÎÚ‡πÙÂÈ ÙÈ˜ πÚ·Ì·ÙÈÎ€˜ ÙÔυ πÚÔı€ÛÂÈ˜ Î·È ·ÎfiÌη ν··πÔÛÙηı›ζÂÙ·È Â‡ÎÔλ· Î·È ν· πÚÔÎ·λÂ› Ûυν·ÈÛıηÌ·ÙÈÎ€˜ ·ν·Ù·Ú¿¡ÂÈ˜ÛÙÔν ¿νıÚωπÔ. ¶Ôλλ€˜ πÚÔπ·¿ν‰Â˜ ÚηÛÈÌÔπÔ›ηÛ·ν ÙÔ ÙÚ·Ô‡‰È, ÙfiÛÔ ÙηÌÂλω‰›· fiÛÔ Î·È ÙÔυ˜ ÛÙ›¯Ôυ˜, È· ν· ‰È·‰ώÛÔυν ÙÈ˜ È‰€Â˜ ÙÔυ˜ Î·È ν· ·-›¡Ôυν ÙÔν Ûυν·ÈÛıηÌ·ÙÈÎfi ÎfiÛÌÔ ·υÙών ÛÙÔυ˜ ÔπÔ›Ôυ˜ ·πÂυı‡νÂÙ·È. ŒÙÛÈη ÚÔυÌ·νÈÎ‹ πÚÔπ·¿ν‰· ıÂώÚηÛÂ πÚfiÛÊÔÚÔ Ì€ÛÔ Ùην Î·Ù·ÛÎÂυ‹ Î·È‰È¿‰ÔÛη ‚λ·¯ÔÚÔυÌ¿νÈÎων ÙÚ·Ôυ‰Èών πÔυ Ê·νÂÚ¿ ‹ ÎÚυÊ¿ πÚÔπ·¿ν-‰Èζ·ν ÔÚÈÛÌ€νÂ˜ È‰€Â˜ Î·È ·πfi„ÂÈ˜ πÔυ πÚ€Û‚Âυ·ν. ∆· ÙÚ·Ô‡‰È· ·υÙ¿,‰υÛ‰È¿ÎÚÈÙ· ·πfi ÙÔν ÎfiÛÌÔ, fiπω˜ Â›ν·È ÊυÛÈÎfi, πÔÙ€ ‰Âν €ÊÙ·Û·ν ÛÙÔÛηÌÂ›Ô ν· π·›¡Ôυν Î¿πÔÈÔ ÛηÌ·νÙÈÎfi ÚfiλÔ ÛÙη ζω‹ Î·È ÛÙην ÛυÌπÂÚÈÊÔÚ¿Ùων µλ¿¯ων, È·Ù› Ù· πÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· Â›¯·ν πÚÔÛωÚÈν‹ ÂπÈÙυ¯›· Î·È ‰È¿‰ÔÛηÂνώ ÂÌÊ·νώ˜ ÌÂÚÈÎ¿ ·πÔÙÂλÔ‡Û·ν ¡€νÔ ÛώÌ· ·ν¿ÌÂÛ· ÛÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜.∞υÙfi ÙÔ ÂÔνfi˜ Ùη˜ νÔıÂ›·˜ ÛÙ¿ıηÎÂ, fiπω˜ Î·È η Âν €νÂÈ ÚÔυÌ·νÈÎ‹ πÚÔ-π·¿ν‰·, €ν·˜ ·ÎfiÌη λfiÔ˜ π·Ú·ÎÌ‹˜ Ùη˜ ‚λ¿¯ÈÎη˜ λώÛÛ·˜ Î·È πÚfi-Û¯ηÌ· È· ÌÂÚÈÎÔ‡˜ ν· Î·Ù·‰ÈÎ¿ÛÔυν ÙÔ Û‡νÔλÔ Ùων ÙÚ·Ôυ‰Èών Î·È Ùην‚λ¿¯ÈÎη λώÛÛ· ω˜ ÛηÌÂ›Ô ·νÙÂıνÈÎ‹˜ ÛυÌπÂÚÈÊÔÚ¿˜ Î·È Êfi‚ηÙÚÔ È·ÙÔυ˜ ÔÌÈληÙ€˜ Ùη˜.

Όλ· ·υÙ¿ €ννηÛ·ν Î·È €ν· Âν‰Ô‚λ·¯ÈÎfi „Âυ‰ÔπÚfi‚ληÌ· ÌÂ Ùην υπÔ-ÛÙ‹ÚÈ¡η Ùη˜ È‰€·˜ fiÙÈ ‰Âν υπ¿Ú¯ÂÈ ÎÔυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎ‹ ‰ηÌÔÙÈÎ‹ πÔ›ηÛη. ∏νώÌη ·υÙ‹ Â›ν·È ·ÛÙ‹ÚÈ¯Ùη Î·È ·π·Ú¿‰Â¯Ùη ·πfi ÙÔ Û‡νÔλÔ Û¯Â‰fiν Ùωνµλ¿¯ων. ∏ υπÔÛÙ‹ÚÈ¡η ·υÙ‹˜ Ùη˜ ¿πÔ„η˜ ·πfi Ìη ÂπÈÛÙηÌÔνÈÎ€˜ ÂÚ·Û›Â˜πÔυ ÛÙηÚ›ζÔνÙ·È ÛÂ πÔÛÔÙÈÎ¿ ÎÚÈÙ‹ÚÈ·, ‰ηλ. ÂÊfiÛÔν ÔÈ πÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ λ€νÂ


164

fiÙÈ ‰Âν υπ¿Ú¯ÂÈ ‚λ¿¯ÈÎη ‰ηÌÔÙÈÎ‹ πÔ›ηÛη Î·È fiÙÈ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ÙÚ·Ôυ‰Ô‡νÌfiνÔ ÂλληνÈÎ¿, ÙfiÙÂ ‰Âν υπ¿Ú¯ÂÈ Î·È ‰ηÌÔÙÈÎ‹ ‚λ¿¯ÈÎη πÔ›ηÛη!.

ªÈ· Ù€ÙÔÈ· È‰€· Â›ν·È ·νÙ›ıÂÙη πÚÔ˜ Ùην ·λ‹ıÂÈ· Î·È ·πÔÙÂλÂ› πÚÔ-Ûπ¿ıÂÈ· ν· ÌÂÈωıÂ› η ÈÎ·νfiÙηÙ· Ùων µλ¿¯ων È· Ùη ‰ηÌÈÔυÚ›· ‰ηÌÔÙÈÎ‹˜πÔ›ηÛη˜. ∫·ν€ν·˜ µλ¿¯Ô˜ ‰Âν πÂ›ıÂÙ·È fiÙÈ Ù· ÙÚ·Ô‡‰È· πÔυ ÙÚ·Ôυ‰Ô‡-Û·ν ÔÈ ÔνÂ›˜, ÔÈ π·ππÔ‡‰Â˜ ÙÔυ Î·È ÔÈ ›‰ÈÔÈ ·πÔÙÂλÔ‡ν πÚÔπ··ν‰ÈÛÙÈÎ¿Î·Ù·ÛÎÂυ¿ÛÌ·Ù·. ∏ ·λ‹ıÂÈ· ·υÙ‹˜ Ùη˜ ¿πÔ„η˜ ·πÔ‰ÂÈÎν‡ÂÙ·È ·πfi Ù· πÔ-λυ¿ÚÈıÌ· ‚λ¿¯ÈÎ· ÙÚ·Ô‡‰È· πÔυ πÚÔϋπ‹Ú¯·ν Ùη˜ ÚÔυÌ·νÈÎ‹˜ πÚÔπ·-¿ν‰·˜, πÔυ ÂÌÊ·ν›ζÂÙ·È ‡Úω ÛÙ· 1860. ª·ÚÙυÚ›Â˜ Ùων ›‰Èων Ùωνµλ¿¯ων ·λλ¿ Î·È ¡€νων ÂÚÂυνηÙών Ì¿˜ πληÚÔÊÔÚÔ‡ν fiÙÈ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ÙÚ·-Ôυ‰Ô‡Û·ν Î·È πÚÈν Ùην ÂÌÊ¿νÈÛη Ùη˜ ÚÔυÌ·νÈÎ‹˜ πÚÔπ·¿ν‰·˜ Î·È Ùη˜Î·Ù·ÛÎÂυ‹˜ ÚÔυÌ·νÔ‚λ¿¯ÈÎων ÙÚ·Ôυ‰Èών. flÛÙÂ Î·È ÈÛÙÔÚÈÎ¿ Î·Ù·ÚÚ›-πÙÂÙ·È η È‰€· Ùη˜ ¿ÚνηÛη˜ Ùων ‚λ¿¯ÈÎων ‰ηÌÔÙÈÎών ÙÚ·Ôυ‰Èών. ¢Â‡ÙÂÚÔ,Â›ν·È ·π›ı·νÔ ν· υπÔı€ÛÂÈ Î·νÂ›˜ fiÙÈ fiλ· Ù· ÂÎ·ÙÔνÙ¿‰Â˜ ‚λ¿¯ÈÎ· ‰ηÌÔ-ÙÈÎ¿ ÙÚ·Ô‡‰È· ÂÌÊ·ν›ÛÙηÎ·ν Î·È Ù· ÂÎÔλπώıηÎ·ν ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ÛÂ ÙfiÛÔÛ‡νÙÔÌÔ ¯ÚÔνÈÎfi ‰È¿ÛÙηÌ· Î·Ù¿ ÙÔ ÔπÔ›Ô ÂÌÊ·ν›ζÂÙ·È η ÚÔυÌ·νÈÎ‹ πÚÔ-π·¿ν‰·. ∞ÎfiÌη Â›ν·È ·Î·Ù·νfiηÙÔ ν· υπ¿Ú¯Ôυν Î·Ù·ÛÎÂυ·ÛÌ€ν· ‚λ¿¯ÈÎ·ÙÚ·Ô‡‰È· πÔυ ν· Â¡υÌνÔ‡ν ÙÔυ˜ ÎλÂÊÙ·ÚÌ·ÙωλÔ‡˜ Î·È ÙÔυ˜ ·ώνÂ˜ ÙÔυ˜È· Ùην ÂıνÈÎ‹ ·πÂλÂυı€ÚωÛη.

Œν·˜ πÔυ υπÔÛÙηÚ›ζÂÈ Ùην ·νυπ·Ú¡›· ‚λ¿¯ÈÎων ‰ηÌÔÙÈÎών ÙÚ·Ôυ‰ÈώνÊ·›νÂÙ·È fiÙÈ ‰Âν €ζηÛÂ ·ν¿ÌÂÛ· ÛÂ µλ¿¯Ôυ˜ Î·È ‰Âν π·Ú·‚Ú€ıηÎÂ ÛÂ ¿-ÌÔυ˜ Î·È λ€νÙÈ·, È· ν· ·ÎÔ‡ÛÂÈ ‚λ¿¯ÈÎ· ÙÚ·Ô‡‰È· Î·È ν· ‰ÂÈ Ùην ··λ-λ›·Ûη Î·È ÂυÊÚÔÛ‡νη ÛÙ· πÚfiÛωπ· Ùων ·νıÚώπων πÔυ Ù· ÙÚ·Ôυ‰Ô‡Û·ν.

∏ π·Ú·νÔ˚Î‹ Ù·‡ÙÈÛη fiÛων ÙÚ·Ôυ‰Ô‡ν ‚λ¿¯ÈÎ· ÙÚ·Ô‡‰È· ÌÂ ¿ÙÔÌ·πÔυ ‰Âν €¯Ôυν ÔÚı‹ ÂıνÈÎ‹ ÛυÌπÂÚÈÊÔÚ¿ ‰È·Èων›ζÂÈ ÙÔ νωÛÙfi ‰›ληÌÌ·, ÙÔÂνÔ¯ÈÎfi Û‡ν‰ÚÔÌÔ Ùων µλ¿¯ων, È·Ù› η ÈÛÙÔÚÈÎ‹ ÌÔ›Ú· ÙÔ‡˜ €‰ωÛÂ €ν·¡€νÔ λωÛÛÈÎfi Îώ‰ÈÎ· Î·È πÚ€πÂÈ Î·ıηÌÂÚÈν¿ ν· ·πÔ‰ÂÈÎν‡Ôυν fiÙÈ "‰ÂνÂ›ν·È Âλ€Ê·νÙÂ˜". ∏ ·πÔλÔηÙÈÎ‹ ·υÙ‹ ÛυÌπÂÚÈÊÔÚ¿ Ùων µλ¿¯ων ›Ûω˜ ‰È-Î·ÈÔλÔÂ›Ù·È È· Î¿πÔÈÂ˜ ¿λλÂ˜ ÂπÔ¯€˜, Û‹ÌÂÚ· fiÌω˜ ·πÔÙÂλÂ› ·ÈÙ›· Ùη˜π·Ú·ÎÌ‹˜ ÙÔυ˜ Î·È Ùη˜ ‚λ¿¯ÈÎη˜ λώÛÛ·˜.

∆· ÂλληνfiÊων· ÙÚ·Ô‡‰È· ÙÚ·Ôυ‰ÈÔ‡νÙ·È ·πfi ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ ÌÂ Ùην›‰È· Âυ¯·Ú›ÛÙηÛη Î·È ··λλ›·Ûη ÌÂ Ùην ÔπÔ›· ÙÚ·Ôυ‰Ô‡ν Ù· ‚λ¿¯ÈÎ·,È·Ù› ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ‰È·ı€ÙÔυν Ùην ÈÎ·νfiÙηÙ· ν· ¯ÂÈÚ›ζÔνÙ·È Â¡›ÛÔυ Î·λ¿ ÙÔυ˜‰υÔ λωÛÛÈÎÔ‡˜ Îώ‰ÈÎÂ˜. ÕλλωÛÙÂ η ÂλληνÈÎ‹ ·πÔÙÂλÂ› Ù·υÙfi¯ÚÔνη Ìη-ÙÚÈÎ‹ λώÛÛ· È· ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ Î·È Ì¿λÈÛÙ· Ù· ÂλληνÈÎ¿ Ùων µλ¿¯ων Â›ν·ÈÎ·λ‡ÙÂÚ· ·πfi ÙÔυ˜ ÔÌÈληÙ€˜ Ùων ÂλληνÈÎών È‰ÈωÌ¿Ùων Ùη˜ υπ·›ıÚÔυ. ∫·-νÂ›˜ µλ¿¯Ô˜ ‰Âν ·ν·νωÚ›ζÂÙ·È ω˜ ‰›λωÛÛÔ˜ fiÙ·ν ÌÈλ¿ÂÈ ÂλληνÈÎ¿ È·Ù›‰Âν Î¿νÂÈ ÊωνηÙÈÎ¿ Î·È Ú·ÌÌ·ÙÈÎ¿ λ¿ıη Î·È η ÚÔÈ¿ (ÙÔ ·¡¿ν) Ùη˜ Êων‹˜ÙÔυ ‰Âν πÚÔ‰›‰ÂÈ ·λλfiλωÛÛÔ ¿ÙÔÌÔ, fiπω˜ ÛυÌ‚·›νÂÈ ÌÂ ¿λλÔυ˜ ‰›λωÛ-ÛÔυ˜ πληıυÛÌÔ‡˜.


165

Œν· ¿λλÔ ζ‹ÙηÌ· Â›ν·È η ÌÂÙ¿ÊÚ·Ûη ÂλληνÈÎών ‰ηÌÔÙÈÎών ÙÚ·Ôυ‰Èών·πfi Ù· ∂λληνÈÎ¿ ÛÙ· µλ¿¯ÈÎ·. ∏ Âν€ÚÂÈ· ·υÙ‹ ‰ηλώνÂÈ Ùην ÂπÈıυÌ›· È·ÙÔ Î·λfi ÙÚ·Ô‡‰È Î·È Ùην ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÙÔυ ÛÙ· µλ¿¯ÈÎ· È· Î·λ‡ÙÂÚη Î·Ù·-νfiηÛη Î·È π·Ú¿λληλ· È· ν· ›νÂÈ ÎÙ‹Ì· Î·È fiÛων νώÚÈζ·ν λÈfiÙÂÚ· ∂λ-ληνÈÎ¿. ∂›ν·È ·ν¿Îη ν· ÂÚÂυνηıÂ› πÔÈ· ÙÚ·Ô‡‰È· πÚÔÙÈÌώνÙ·È ν·ÌÂÙ·ÊÚ¿ζÔνÙ·È Î·È πÔÈÔ ÚfiλÔ π·›ζÂÈ ÙÔ πÂÚÈÂ¯fiÌÂνfi ÙÔυ˜, ώÛÙÂ ν· ÙÔυ˜Ô‰ηÔ‡ν ÛÂ ÌÈ· Ù€ÙÔÈ· Âν€ÚÂÈ·, ‰Â‰ÔÌ€νÔυ fiÙÈ ÂÎÂ›νη Ùην ÂπÔ¯‹ ‰Âν υπ‹Ú-¯·ν ÔÈ ‰ÈÛÎÔÚ·ÊÈÎ€˜ ÂÙ·ÈÚÂ›Â˜, ώÛÙÂ ν· ÌÂÙ·λωÙÙ›ζÔνÙ·È È· ÎÂÚ‰Ô-ÛÎÔπÈÎÔ‡˜ λfiÔυ˜. ¢È·πÈÛÙώνÔυÌÂ fiÙÈ πÔλλ¿ ‚λ¿¯ÈÎ· ÙÚ·Ô‡‰È· υπ¿Ú¯ÔυνÎ·È ÛÙ· ÂλληνÈÎ¿ λ€¡η πÚÔ˜ λ€¡η π·ÚfiÌÔÈ· Î·È Â›ν·È ÊυÛÈÎfi ν· ıÂωÚÔ‡ÌÂÙ· ÂλληνÈÎ¿ ÙÚ·Ô‡‰È· ω˜ πÚfiÙυπ·, ÌÔλÔνfiÙÈ ‰Âν ·πÔÎλÂ›ÂÙ·È Î·È ÙÔ ·ν-Ù›ÛÙÚÔÊÔ ÛÂ ÔÚÈÛÌ€νÂ˜ πÂÚÈπÙώÛÂÈ˜.

∏ ·¡›· Ùη˜ €ÚÂυν·˜ Ùη˜ ‚λ·¯fiÊωνη˜ πÔ›ηÛη˜ €ÎÂÈÙ·È ÛÙÔ ÂÔνfi˜ fiÙÈÔÈ µλ¿¯ÔÈ ·πÔÙÂλÔ‡ν ·υÙfi¯ıÔνÔ ÛÙÔÈ¯Â›Ô ÙÔυ ÂλληνÈÎÔ‡ ¯ώÚÔυ πÔυ ‰È·Ù‹-ÚηÛÂ Ùην Î·ı·ÚfiÙηÙ¿ ÙÔυ λfiω Ùη˜ Âν‰Ô·Ì›·˜ Î·È Ùη˜ ·πÔÌfiνωÛη˜ ÙωνÔÈÎÈÛÌών ÙÔυ˜ ·πfi Ù· ÌÂ¿λ· ·ÛÙÈÎ¿ Î€νÙÚ·. ªÈ· π·Ú¿λληλη Â¡€Ù·Ûη Ùη˜ÂλληνÈÎ‹˜ ‰ηÌÔÙÈÎ‹˜ πÔ›ηÛη˜ ÌÂ Ùην ·νÙ›ÛÙÔÈ¯η ‚λ·¯ÈÎ‹ ÌπÔÚÂ› ν· Ì·˜Ô‰η‹ÛÂÈ Ì€¯ÚÈ Ùην ·νÂ‡ÚÂÛη πÔÈηÙÈÎών ÌÔÙ›‚ων πÔυ ν· Êı¿νÔυν ω˜ Ùην·Ú¯·ÈfiÙηÙ·.

∏ ÛÙÈ¯ÔυÚÈÎ‹ Ùων ‚λ¿¯ÈÎων ÙÚ·Ôυ‰Èών π·ÚÔυÛÈ¿ζÂÈ πÔÈÎÈλ›·. Àπ¿Ú-¯Ôυν ‰υÔ Î·ÙηÔÚ›Â˜ ÙÚ·Ôυ‰Èών, ÌÂ ÔÌÔÈÔÎ·Ù·λη¡›· Î·È ¯ωÚ›˜ ÔÌÔÈÔÎ·-Ù·λη¡›·. √ ·ÚÈıÌfi˜ Ùων Ûυλλ·‚ών Âπ›Ûη˜ πÔÈÎ›λλÂÈ. Œ¯ÔυÌÂ 6, 7, 8Û‡λλ·‚Ôυ˜ ‹ 7+8 ‹ 8+7 Û‡λλ·‚Ôυ˜, 10Û‡λλ·‚Ôυ˜ Î·È 12Û‡λλ·‚Ôυ˜ ÛÙ›-¯Ôυ˜. √ ÙÚÔ¯·˚Îfi˜ 7Û‡λλ·‚Ô˜ Î·È 8Û‡λλ·‚Ô˜ Â›ν·È Ù· πÈÔ ÎÔÈν¿ Ì€ÙÚ·¯ωÚ›˜ ν· υπÔλÂ›πÔνÙ·È Î·È Ù· υπfiλÔÈπ·. ™Ùην ¶›ν‰Ô Î·È ÛÙÔ ±Ú¿ÌÌÔ π·-Ú·ÙηÚÔ‡ÌÂ ·νÔÌÔÈÔÎ·Ù·λη¡›· Âνώ ÛÙÔυ˜ νfiÙÈÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ Ûυ¯ν‹ Â›ν·È ηÔÌÔÈÔÎ·Ù·λη¡›·.

∆Ô πÂÚÈÂ¯fiÌÂνÔ Ùων ÙÚ·Ôυ‰Èών Ì¿˜ Ô‰ηÂ› ÛÂ ÌÈ· Î·ÙηÔÚÈÔπÔ›ηÛηÙων ‚λ¿¯ÈÎων ÙÚ·Ôυ‰Èών. Œ¯ÔυÌÂ ÙÚ·Ô‡‰È· πÔυ ·ν·Ê€ÚÔνÙ·È ÛÙη Ê‡ÛηÎ·È ÛÙην ·¿πη Ùων µλ¿¯ων πÚÔ˜ ·υÙ‹ν, ÛÙ· ‚Ôυν¿, ÛÙÔν €ÚωÙ·, ÛÙÈ˜·ν·¯ωÚ‹ÛÂÈ˜ Ùων ÎÔπ·‰Èών Î·È ÛÙÈ˜ ÌÂÙ·ÎÈν‹ÛÂÈ˜, ÛÙην ¡ÂνÈÙÈ¿, ÛÙη ζω‹Ùων Î·Ú·‚·ν·Ú·›ων, ÔÈ ÔπÔ›ÔÈ ÛÙ· Ì·ÎÚÈν¿ ÙÔυ˜ Ù·¡›‰È· ÙÚ·Ôυ‰¿ν ώÚÂ˜·Ù€λÂÈωÙÂ˜, fiπω˜ Ì·˜ πληÚÔÊÔÚÂ› Ô G. Abbott, Œν·˜ ÕλÔ˜ ÛÙη ª·ÎÂ-‰Ôν›· ÙÔυ 1900, ∞ı‹ν· 2004-5, ™ÙÔ¯·ÛÙ‹˜. ∞ÎfiÌη €¯ÔυÌÂ ÌÔÈÚÔλfiÈ·,ÂπÈÎ¿-ηÚωÈÎ¿ ÙÚ·Ô‡‰È· πÔυ Â¡υÌνÔ‡ν πÚfiÛωπ· Î·È ηÚωÈÎ€˜ πÚ¿¡ÂÈ˜,Ìπ·λ¿νÙÂ˜ Î.λπ. ∆· ηÚωÈÎ¿ ÙÚ·Ô‡‰È· Â›ν·È ÂÎÂ›ν· πÔυ ÙÚ·Ôυ‰ÈÔ‡νÙ·ÈπÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÛÙ· ÂλληνÈÎ¿, È·Ù› ı€λÔυν ν· ÙÔυ˜ Î·Ù·λ·‚·›νÔυν ÔÈ ¡€νÔÈ,fiπω˜ ÈÛ¯υÚ›ζÂÙ·È Ô G. Marcu, Folclor musical aromân, Bucure@ti, 1977.

™¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ Ùη ÌÔυÛÈÎ‹ €ÚÂυν· Ùων ‚λ¿¯ÈÎων ÙÚ·Ôυ‰Èών ÚÂÈ¿ζÂÙ·È ÂÈ-‰ÈÎfi˜ ÂÚÂυνηÙ‹˜ ÊÈλfiλÔÔ˜ Î·È ÌÔυÛÈÎfi˜, νώÛÙη˜ ‚·ı‡˜ Ùη˜ ‰ηÌÔÙÈÎ‹˜


166

ÌÔυÛÈÎ‹˜ Î·È Ùη˜ ‚λ¿¯ÈÎη˜ λώÛÛ·˜. ¢υÛÙυ¯ώ˜ η €ÚÂυν· ÙÔυ S. µaud-µovy(Chansons aromounes de Thessalie - ∫ÔυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎ¿ ÙÚ·Ô‡‰È· Ùη˜ £ÂÛ-Û·λ›·˜, £ÂÛÛ·λÔν›Îη 1990, ∞‰ÂλÊÔ› ∫υÚÈ·Î›‰η), €ÌÂÈνÂ ·νÔλÔÎλ‹ÚωÙη,Âνώ Â›ν·È Âνı·ÚÚυνÙÈÎfi fiÙÈ ν€ÔÈ ÂπÈÛÙ‹ÌÔνÂ˜ ÌÔυÛÈÎÔλfiÔÈ, ¿Ú¯ÈÛ·ν ν··Û¯ÔλÔ‡νÙ·È ÌÂ Ùη ÌÔυÛÈÎ‹ Ùων ‚λ¿¯ÈÎων ÙÚ·Ôυ‰Èών, ·πfi ÙÔυ˜ ÔπÔ›Ôυ˜,fiπω˜ ·ν·Ê€Ú·ÌÂ, πÂÚÈÌ€νÔυÌÂ ··ı¿ ·πÔÙÂλ€ÛÌ·Ù·. Œν· ·πfi Ù· πÚώÙ·ÛυÌπÂÚ¿ÛÌ·Ù· Â›ν·È η Ù·‡ÙÈÛη ‚λ·¯fiÊωνη˜ Î·È ÂλληνfiÊωνη˜ ‰ηÌÔÙÈÎ‹˜ÌÔυÛÈÎ‹˜ ÌÂ Î¿πÔÈÂ˜ ›Ûω˜ Â¡·ÈÚ€ÛÂÈ˜ ω˜ πÚÔ˜ ÙÈ˜ "π·‡ÛÂÈ˜" Ùων ‚λ¿¯ÈÎων,Î·Ù¿ Ùην π·Ú·Ù‹ÚηÛη ÙÔυ µaud-µovy.

√È ‰È¿ÊÔÚÂ˜ ÌÔυÛÈÎ€˜ Îλ›Ì·ÎÂ˜, Ô ÂπÈÙÔνÈÛÌfi˜, ÔÈ π·Ú€νıÂÙÂ˜ λ€¡ÂÈ˜Î·È Ù· ‰È¿ÊÔÚ· ÛÙÔλ›‰È· ·πÔÙÂλÔ‡ν Âπ›Ûη˜ ÛÙÔÈ¯Â›· πÚÔ˜ €ÚÂυν·.

±È· Ùην πÂÚÈÔ¯‹ Ùων ™ÂÚÚών ÌπÔÚÔ‡ÌÂ ν· ÈÛ¯υÚÈÛÙÔ‡ÌÂ fiÙÈ Ù· ±Ú·Ì-ÌÔÛÙÈ¿νÈÎ· ÙÚ·Ô‡‰È· πÚ€πÂÈ ÙÔυλ¿¯ÈÛÙÔν πÔÛÔÙÈÎ¿ ν· υπÂÚ€¯Ôυν ·πfi Ù·υπfiλÔÈπ·, ÌÈ· Î·È ÔÈ ±Ú·ÌÌÔυÛÙÈ¿νÔÈ υπÂÚ€¯Ôυν Î·È πληıυÛÌÈ·Î¿ ÛÙηνπÂÚÈÔ¯‹ Ùων ™ÂÚÚών. ∂πÂÈ‰‹ Â›ν·È ¿νωÛÙÔ˜ Ô ·ÚÈıÌfi˜ Ùων ‚λ¿¯ÈÎων ÙÚ·-Ôυ‰Èών Ùη˜ πÂÚÈÔ¯‹˜, ‰Â ÌπÔÚÔ‡ÌÂ ·πfi €ν· ‰Â›Ì· 100 πÂÚ›πÔυ ÙÚ·Ôυ-‰Èών ν· ‚¿λÔυÌÂ ·ÎÚÈ‚‹ ÛυÌπÂÚ¿ÛÌ·Ù· Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ Ùην Î·ÙηÔÚÈÔπÔ›ηÛ‹ÙÔυ˜, È· π·Ú¿‰ÂÈÌ· ·ν ÎυÚÈ·Ú¯Ô‡ν Ù· ÂÚωÙÈÎ¿ (fiπω˜ ÛυÌ‚·›νÂÈ ÛÙÔ π·-Ú·ÙÈı€ÌÂν· ÙÚ·Ô‡‰È· Ùη˜ ÛυλλÔ‹˜ Ì·˜) ‹ Ù· ÊυÛÈÔλ·ÙÚÈÎ¿, Ùων ÎÙηνÔ-ÙÚfiÊων ‹ Ùη˜ ¡ÂνÈÙÈ¿˜. ±ÂÔνfi˜ π·Ú·‰Â¯Ùfi ÌπÔÚÂ› ν· ıÂωÚηıÂ› η ‡π·Ú¡ηÌÈ·˜ Î·ÙηÔÚ›·˜ ÙÚ·Ôυ‰Èών πÔυ ·ν·Ê€ÚÔνÙ·È ÛÙÔυ˜ ÎÈÚ·Ùζ‹‰Â˜-·ω-È¿ÙÂ˜, πÔυ Ûπ·ν›ζÔυν ‹ λÂ›πÔυν ÂνÙÂλώ˜ ·πfi ÙÈ˜ ÛυλλÔ€˜ ÂλληνÈÎών ‰η-ÌÔÙÈÎών ÙÚ·Ôυ‰Èών. ŒÙÛÈ ÌÈ· Î·Ù¿Ù·¡η ‰Â ı· πÚfiÛıÂÙÂ Ù›πÔÙÂ ÙÔÈ‰È·›ÙÂÚÔ ÛÙην €ÚÂυν¿ ÙÔυ˜.

ªÂÚÈÎ€˜ π·Ú·ÙηÚ‹ÛÂÈ˜ πÔυ ı· ÌπÔÚÔ‡Û·ÌÂ ν· Î¿νÔυÌÂ Â›ν·È Û¯ÂÙÈÎ€˜ÌÂ Ùην ÔÌÔÈÔÎ·Ù·λη¡›·, ÙÔν ·ÚÈıÌfi Ùων Ûυλλ·‚ών Î·È Ù· Ì€ÙÚ·.

™¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ Ù· ‚λ¿¯ÈÎ· ÙÚ·Ô‡‰È· Ùη˜ πÂÚÈÔ¯‹˜ Ùων ™ÂÚÚών Â›ν·È ‰‡-ÛÎÔλÔ ν· ·ν·Î·λ‡„ÔυÌÂ Ùην Î·Ù·ω‹ ÙÔυ˜. ∫È ·υÙfi ÔÊÂ›λÂÙ·È ÛÙÔ ÂÔ-νfi˜ fiÙÈ Ù· ÙÂλÂυÙ·›· ‰È·ÎfiÛÈ· ¯ÚfiνÈ· ÔÈ µλ¿¯ÔÈ Ùη˜ πÂÚÈÔ¯‹˜, πÔυ Â›¯·νπÔÈÎ›λη ÂωÚ·ÊÈÎ‹ πÚÔ€λÂυÛη, ÔÌÔÂνÔπÔÈ‹ıηÎ·ν ÛÂ ÎÔÈν‹ λωÛÛÈÎ‹ÎÔÈνfiÙηÙ· Î·È π·Ú¿λληλ· ÔÌÔÂνÔπÔÈ‹ıηÎ·ν Î·È Ù· πÔλÈÙÈÛÙÈÎ¿ ÙÔυ˜ ÛÙÔÈ-¯Â›·, ÛÙÔλ‹, ‹ıη Î·È €ıÈÌ·, ÎÔÈνωνÈÎ‹ ζω‹, Âπ·€λÌ·Ù·. ŒÙÛÈ ‰Â ÌπÔ-ÚÔ‡ÌÂ ν· ·ν·νωÚ›ÛÔυÌÂ ÌÂ ‚Â‚·ÈfiÙηÙ· fiÙÈ €ν· ÙÚ·Ô‡‰È Â›ν·È±Ú·ÌÌÔÛÙÈ¿νÈÎÔ, ∞‚‰ÂλλÈώÙÈÎÔ ‹ ¡υÌÊ·ÈώÙÈÎÔ. ÕλλωÛÙÂ ‰Â ı· ÚηÛ›ÌÂυÂÈ‰È·›ÙÂÚ·, ·ν ÙÔ πÂÙυ¯·›ν·ÌÂ, È·Ù› νωÚ›ζÔυÌÂ fiλÔÈ fiÙÈ Ù· ÙÚ·Ô‡‰È· Ù·-¡È‰Â‡Ôυν Î·È πÔλ‡ ‰‡ÛÎÔλ· ÌπÔÚÂ› €ν·˜ ÙfiπÔ˜ ν· ·πÔ‰Â›¡ÂÈ fiÙÈ Â›ν·È ÔπÔÈηÙ‹˜ ÛυÎÂÎÚÈÌ€νων ÙÚ·Ôυ‰Èών.


167

∏ Î·Ù·Ú·Ê‹ Î·È Ì·νηÙÔÊώνηÛη Ùων ÙÚ·Ôυ‰Èών πÔυ ·ÎÔλÔυıÔ‡ν¿Ú¯ÈÛÂ ·πfi Ù· Ì€Û· Ùη˜ ‰ÂÎ·ÂÙ›·˜ ÙÔυ ’70 Î·È ÔλÔÎληÚώıηÎÂ πÂÚ› Ù· Ì€Û·Ùη˜ ‰ÂÎ·ÂÙ›·˜ ÙÔυ ’90 ·πfi ÙÔν ±ÈώÚÔ ¢. ∆·Ú¿Ûη.

µ·ÛÈÎÔ› πληÚÔÊÔÚηÙ€˜-ÙÚ·Ôυ‰ÈÛÙ€˜ υπ‹Ú¡·ν ÔÈ:™ÙÂÚÈ·ν‹ ∆·Ú¿Ûη (1894), ∞πfiÛÙÔλÔ˜ ∆Ú·Ô‡‰·˜ (1920), ™Ù€λλ· ∆Ú·-

Ô‡‰· (1921), ¢ηÌ‹ÙÚÈÔ˜ ∆·Ú¿Ûη˜ (1923), ª·Ú›· ∆·Ú¿Ûη (1923), ™ÙÂÚ-È·ν‹ ∆·Ú¿Ûη (1929), ¡ÈÎfiλ·Ô˜ ∆·Ú¿Ûη˜ (1932), ∞ν·ÛÙ·Û›· ∆Ú·Ô‡‰·(1929), ªηÛÈ¿Î· ∂υ·Âλ›· (1912), ±ÂώÚÈÔ˜ ∆ÛÂÚÌÂνÙζ€λη˜ (∫Ôυ‚€Ôυ),£·ν¿Ûη˜ ªηÛÈ¿Î·˜, vω¿ννη˜ º¿Î·˜.

ΌÙ·ν Ù›ıÂÙ·È ÙÔ πÚfi‚ληÌ· Ùη˜ ÊωνηÙÈÎ‹˜ ·πfi‰ÔÛη˜ ÌÈ·˜ λώÛÛ·˜ ηÔπÔ›· ‰Âν ‰È·ı€ÙÂÈ "Âπ›ÛηÌÔ" ·λÊ¿‚ηÙÔ, ‰Âν ÌπÔÚÂ› Î·νÂ›˜ ν· ‰ώÛÂÈ ÌÈ·Â‡ÎÔλη Î·È ¿ÌÂÛη ·π¿νÙηÛη. ¶Ú€πÂÈ ν· π¿ÚÂÈ ÌÈ· ·πfiÊ·Ûη πÔυ ÌÔÈ¿ζÂÈν· Â›ν·È ·ÚÎÂÙ¿ Û‡νıÂÙη Î·ıώ˜ πÚ€πÂÈ: ν· ·νÙ·πÔÎÚ›νÂÙ·È ÛÙÔ ζηÙÔ‡ÌÂνÔÙη˜ πÈÛÙ‹˜ ÊωνηÙÈÎ‹˜ ·πfi‰ÔÛη˜ Ùων λ€¡Âων Ùη˜ ÛυÎÂÎÚÈÌ€νη˜ λώÛÛ·˜,ν· λ·Ì‚¿νÂÈ υπfi„η ÙÔ ÎÔÈνfi ÛÙÔ ÔπÔ›Ô ·πÂυı‡νÂÙ·È (Â¡ÔÈÎÂ›ωÛη ÌÂ Î¿-πÔÈÔ ÛυÎÂÎÚÈÌ€νÔ ·λÊ¿‚ηÙÔ) Î·È ν· Ìη ‰ηÌÈÔυÚÂ› ¿λλÔυ Â›‰Ôυ˜ πÚÔ-‚λ‹Ì·Ù·.

H ÎÔυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎ‹ λώÛÛ· ÛÙ· π·λÈfiÙÂÚ· ÌνηÌÂ›· Ùη˜ (18Ô˜ ·È.) ¯Úη-ÛÈÌÔπÔ›ηÛÂ ÙÔ ÂλληνÈÎfi ·λÊ¿‚ηÙÔ ¯ωÚ›˜ ·υÙfi ν· Î·λ‡πÙÂÈ fiλÂ˜ ÙÈ˜ ·ν¿-ÎÂ˜ Ùη˜. H €λλÂÈ„η ·υÙ‹ Ì·˜ Ô‰‹ηÛÂ ÛÙην ·πÔ‰Ô¯‹ Âνfi˜, Î·Ù¿ ‚¿Ûη,ÊωνηÙÈÎÔ‡ ·λÊ·‚‹ÙÔυ, πÔυ ·πÔÙÂλÂ›Ù·È ·πfi Ú·Ê‹Ì·Ù· ÙÔυ ·νÙ›ÛÙÔÈ¯Ôυλ·ÙÈνÈÎÔ‡ Î·È ÂλληνÈÎÔ‡, fiπω˜ Ì·˜ υπÔ¯ÚÂώνÔυν ÔÈ ÊıfiÔÈ Ùη˜ ÎÔυÙÛÔ-‚λ·¯ÈÎ‹˜, Ù· ÔπÔ›· ¿λλωÛÙÂ ÚηÛÈÌÔπÔÈÔ‡νÙ·È ÛÙην πλÂÈÔνfiÙηÙ¿ ÙÔυ˜ Î·ÈÛÙÔ ¢ÈÂıν€˜ ºωνηÙÈÎfi ∞λÊ¿‚ηÙÔ (vƒ∞). ∆Ô ·λÊ¿‚ηÙÔ ·υÙfi ¯ÚηÛÈÌÔπÔÈ-Ô‡ÌÂ ÛÙÈ˜ "Î·ı·Úώ˜ ÂπÈÛÙηÌÔνÈÎ€˜" ÂÚ·Û›Â˜, Î·ıώ˜ ÙÔ ζηÙÔ‡ÌÂνÔ Û'·υÙ€˜ Â›ν·È η ·ÎÚÈ‚‹˜ Î·Ù·Ú·Ê‹ Î·È η ÛυνÂννfiηÛη Ùων ÌÂλών Ùη˜ ÂπÈ-ÛÙηÌÔνÈÎ‹˜ ÎÔÈνfiÙηÙ·˜. ™Â ÂÚ·Û›Â˜ πÔυ €¯Ôυν ω˜ ÛÙfi¯Ô €ν· ÂυÚ‡ÙÂÚÔ·ν·νωÛÙÈÎfi ÎÔÈνfi, fiπω˜ η π·ÚÔ‡Û·, ÚηÛÈÌÔπÔÈÔ‡ÌÂ Î·È €ν·ν ÙÚfiπÔ Ú·-Ê‹˜ πÈÔ πÚÔÛÈÙfi. ±È· ÙÔ λfiÔ ·υÙfi Ù· ÙÚ·Ô‡‰È· πÔυ ·ÎÔλÔυıÔ‡ν €¯ÔυνÚ·ÊÂ› ÌÂ ‰‡Ô ÙÚfiπÔυ˜:

·. ÌÂ Ùη ¯Ú‹Ûη ÙÔυ ÂλληνÈÎÔ‡ ·λÊ·‚‹ÙÔυ È· Ùην ·ν¿νωÛ‹ ÙÔυ˜ ·πfiÙÔ ÂυÚ‡ ÎÔÈνfi. ΌπÔυ fiÌω˜ ÙÔ ÂλληνÈÎfi ·λÊ¿‚ηÙÔ ·‰υν·ÙÂ› ·πÔ‰ώÛÂÈÊıfiÔυ˜ Ùη˜ ∫ÔυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎ‹˜ ÔÈ ÔπÔ›ÔÈ ‰Âν ·π·νÙÔ‡ν ÛÙην ∫ÔÈν‹ ¡Â-ÔÂλληνÈÎ‹ (·π·νÙÔ‡ν fiÌω˜ ÔÈ πÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ·πfi ·υÙÔ‡˜ ÛÙ· È‰ÈώÌ·Ù· Ùη˜ν€·˜ ÂλληνÈÎ‹˜), ÂÎÂ› €Èν·ν ÂπÂÌ‚¿ÛÂÈ˜ ÛÙÔ ÂλληνÈÎfi ·λÊ¿‚ηÙÔ, πÚÔÎÂÈ-Ì€νÔυ ν· ·πÔ‰ÔıÔ‡ν ÔÈ ÊıfiÔÈ Ùη˜ ∫µ fiÛÔ πÈÔ πÈÛÙ¿ ›νÂÙ·È. ŒÙÛÈ πÚÔ-ÛÙ€ıηÎ·ν Ù· Â¡‹˜ ν€· Ú¿ÌÌ·Ù· ‹ ÙÚÔπÔπÔÈ‹ıηÎ·ν υπ¿Ú¯ÔνÙ·:

[, n È· Ùην ·πfi‰ÔÛη Ùων (ÙÂλÈÎών) ηÌÈÊωνÈÎών Êıfiων Ôυ Î·È È.


168

† È· Ùην ·πfi‰ÔÛη ÙÔυ ηÌÈÊωνÈÎÔ‡ ÊıfiÔυ È ÛÂ ÂÛωÙÂÚÈÎ‹ ı€Ûη«, ® È· Ùην ·πfi‰ÔÛη Ùων π·¯Èών ÛυÚÈÛÙÈÎών ζ Î·È Û.”, “, œ, ‘, ~ È· Ùην ·πfi‰ÔÛη Ùων ÔυÚ·νÈÎών ·νÙ›ÛÙÔÈ¯ων ν, λ, Î, ¯, .!, ¥, $, í È· Ùην ·πfi‰ÔÛη Ùων ÎÂνÙÚÈÎών (¿ÙÔνων Î·È ÙÔνÈÛÌ€νων) Âν-

‰È¿ÌÂÛων Î·È ÎλÂÈÛÙών ·νÙ›ÛÙÔÈ¯· Êωνη€νÙων. ‚. ÌÂ Ùη ¯Ú‹Ûη ÙÔυ ·λÊ·‚‹ÙÔυ πÔυ €¯ÔυÌÂ πÚÔÙÂ›νÂÈ ÛÂ π·λÈfiÙÂÚη ÂÚ-

·Û›· Ì·˜ (N. K·ÙÛ¿νη˜ Î·È K. NÙ›ν·˜, ±Ú·ÌÌ·ÙÈÎ‹ Ùη˜ KÔÈν‹˜ KÔυÙÛÔ-‚λ·¯ÈÎ‹˜. £ÂÛÛ·λÔν›Îη: 1990, 27)

H ÊωνηÙÈÎ‹ ·¡›· Ùων Ú·ÊηÌ¿Ùων Â›ν·È η Â¡‹˜:

a ¿λ· l λ¿‰È! ·λλ. que | λÈ·νfi˜b Ìπ›Ú· m νfiÌÔ˜k Î·λfi˜ n ν€Ô˜d νÙ€ÊÈ ` νÈ¿Ù·dz Ùζ¿ÌÈ o fiλÔ˜d^ ÈÙ·λ. gioco p πfiνÔ˜‰ ‰·‰› r Úfi‰Èe ı€λω s ÛώÌ·f Êω˜ & ·λλ. chieng ÎÔλ t ÙfiνÔ˜ ÎÈfiνη˜ ts ÙÛ·Îώνω… ¿λ· t& ÈÙ·λ. cioccolato~ È·Ù› ı€λωx ¯·Ú¿ u ÔυÚ·νfi˜ó ¯ÈfiνÈ v ‚¿λλωi ÙÈÌ‹ z ζω‹î ÙÔυÚÎ. k\z ^ ·λλ. jour© ÎÈfiλ·˜

∫·È Ì›· ·ÎfiÌη λωÛÛÔλÔÈÎ‹ π·Ú·Ù‹ÚηÛη: ÔÈ ‰È¿ÊÔÚÂ˜ ‰ÈπλÔÙυπ›Â˜πÔυ ·π·νÙÔ‡ν ÛÙÔ ÛώÌ· Ùων ÙÚ·Ôυ‰Èών πÔυ ·ÎÔλÔυıÔ‡ν ÔÊÂ›λÔνÙ·È ÛÙηνπÔÈÎ›λη Û‡νıÂÛη ÙÔυ πληıυÛÌÔ‡ πÔυ ·πÔÙ€λÂÛÂ ·νÙÈÎÂ›ÌÂνÔ Ùη˜ €ÚÂυν¿˜Ì·˜, π.¯. ∞‚‰ÂλÈώÙÂ˜, ±Ú·ÌÌÔυÛÙÈ¿νÔÈ, ¡υÌÊ·ÈώÙÂ˜, Î.λπ. ¶ÚÔÙÈÌ‹Û·ÌÂÈ· λfiÔυ˜ ‰ÂÔνÙÔλÔ›·˜ ν· ÛÂ‚·ÛÙÔ‡ÌÂ ·υÙ‹ Ùην πÔÈÎÈλ›·, ·νÙ› ν· π·-ÚÔυÛÈ¿ÛÔυÌÂ ÌÂ ÙÂ¯νηÙ‹ ÔÌÔÈÔ€νÂÈ·.


169

11 ....................................................................................................................................................................................

ªπ¿ÙÈ ÙÔυ¿Î· λ' ÕÈÔυ ¶€ÙÚÔυ ›ν[ Ù«ÈÔυν¿ÌÈ· λ· ÛÔυν ∫€ÙÚÔυÎ¿νÙ· ›νÔυ, ¯!Ú!fi®nÎ! ®n-¿[ ®n-ÙÛ›νÙÛÈ ÚfiÛnÎ¿νÙ· ÊÔ‡ÎÔυ, ·Ì‚ÈÚÈν¿Ù˜ Î! νÔυ ®n-¿[ ÙÛ›νÙÛn π!Ú¿Ù˜

BÅti t%Åka l' Å~u PÇtruÑn% d^unÅm#a la Sun KÇtrukÅnda Ñnu x!r!ò&#k! &#-Å% &#-tsÑntsi …ròs#kÅnda fÆgu, amvirinÅtsk! nu &#-Å% tsÑnts# p!rÅts

ÃÙυπ¿ÂÈ ÙÔ Û‹Ì·νÙÚÔ ÛÙÔν ÕÈÔ¶€ÙÚÔ€Ú¯ÔνÙ·È ÔÈ νÈÔÈ ÛÙÔ ™Ôυν ∫€ÙÚÔυ(ÛÙÔν ÕÈÔ ¶€ÙÚÔ)fiÙ·ν €Ú¯ÔνÙ·È, (Â›ν·È) ¯·ÚÔ‡ÌÂνÔÈ,È·Ù› €¯Ôυν π€νÙÂ ÚfiÛÈ·,fiÙ·ν ÊÂ‡Ôυν, Ì·Ú·Ì€νÔÈ,È·Ù› ‰Âν €¯Ôυν π€νÙÂ π·Ú¿‰Â˜.

22 ....................................................................................................................................................................................

∆ÛÈ ”-‚ÈÙζÔ‡n, λ†· νÙ¿νÙÔ,ν! λÈλ›Ù®È ·Úfi®È(·)Úfi®È Î· ÌÈÚÙ«È¿ν!·ν¿λÙ! Î· ÊÈνÙ¿ν!ÙÔυ Î!ÚνÙ›ν! ¡È¿ν!λ†· ÌÔ‡Ì· ’Ì†·λ†· νÙ¿νÙ· ’Ì†·ÎÔ‡Ì[ Û! ”-Ê¿ÎÔυ Û-ÌÈ νÙÔ‡ÎÔυλÈλ›Ù®È· Û-Ôυ ·ÚÔ‡πÔυ§fiπÔυ‚·* Û-Ôυ ·νÙÔ‡ÎÔυπÈÙ ÊÈÚ›Ù˜ Û-Ôυ ·ÚÔ‡ÎÔυÊ†¿ÙÈ Û-Ôυ ·Ú!Û†!ÛÎ!

Ù«Èfiν“È Û-Ôυ ·”ÈÔυÚÙ«È¿ÛÎ!®È Ôυ ζÈλÈ„È¿ÛÎ!λ†· νÙ¿νÙ· ’Ì†·®È‚νÙ¿†· ’Ì†·

Tsi `-vidzÆ#, l#a dÅdo,n! lilÑt&i arò&i(a)rò&i ka mird^Ån!anÅlt! ka fidÅn!tu g!rdÑn! ks#Ån!l#a mÆma ’m#al#a dÅda ’m#akÆm% s! `-fÅku s-mi dÆkulilÑt&a s-u arÆpuLòpuva s-u adÆkupit firÑts s-u arÆkuf#Åti s-u ar!s#Åsk!d^òn|i s-u a`urd^Åsk!&i u zilips#Åsk!l#a dÅda ’m#a&ivdÅ#a ’m#a

∆È Â›‰·, Î·λ€ Ì¿ν·,€ν· ÎfiÎÎÈνÔ λÔυλÔ‡‰ÈÎfiÎÎÈνÔ Û·ν ÎÔ¯‡λÈ„ηλfi Û·ν ÊÈνÙ¿νÈÛÂ ¡€νÔ Î‹πÔÎ·λ€ Ì¿ν· ÌÔυÎ·λ€ ÌηÙ€Ú· ÌÔυπώ˜ ν· Î¿νω ν· π¿ων· Îfi„ω ÙÔ λÔυλÔ‡‰ÈÛÙη §fiπÔυ‚· ν· ÙÔ Ê€ÚωÛÙ· ÊυÚ›‰Â˜ ν· ÙÔ Ú›¡ωÎÔÚ›ÙÛÈ· ν· ÙÔ ·Ú€ÛÔυνÔÈ νÈÔÈ ν· ÙÔ ÌυÚ›ÛÔυνÎ·È ν· ÙÔ ζηλ€„ÔυνÎ·λ€ Ì¿ν· ÌÔυÎ·ηÌ€ ÌÔυ


170

33 ....................................................................................................................................................................................

-¶ÈλÈÛÙ€Ú[*, λ¿n πÈλÈÛÙ€Ú[,πÈλÈÛÙ€Ú[, ‚· ”-ÙÈ Ì!Ú›ÙÔυ.-^n-ÈÔ ‚fin, νÙ¿νÙÔ, Û-ÌÈ Ì!Ú›Ù˜.§· Î¿ÚÈ, νÙ¿νÙÔ, ‚· ”-ÌÈ νÙ¿n;-µ· ”-ÙÈ d¿[ λ· πÈÎÔυÚ¿Ú[-¡Ôυ ”-‚fin, νÙ¿νÙÔ, πÈÎÔυÚ¿Ú[.¶ÈÎÔυÚ¿Ú[ ÙÛ!ÚÔ‡‘n ·ζ‚¿Úν·.-¶ÈλÈÛÙ€Ú[, λ¿n πÈλÈÛÙ€Ú[,πÈλÈÛÙ€Ú[, ‚· ”-ÙÈ Ì!Ú›ÙÔυ.-§· Î¿Ún, νÙ¿νÙÔ, λ· Î¿Ún;-µ· ”-ÙÈ νÙ¿Ôυ λ· Î!Ú‚!ν¿Ú[.-¡Ôυ ”-‚fin, νÙ¿νÙÔ, Î!Ú‚!ν¿Ú[.∫!Ú‚!ν¿Ú[ Î!Ú‚€λÈ· ν-Û›νÔυ,ÊÔυÚÙÔυÙ›Ú†· Î!πÈÙÔ‡”n-¶ÈλÈÛÙ€Ú[, λ¿n πÈλÈÛÙ€Ú[,πÈλÈÛÙ€Ú[, ‚· ”-ÙÈ Ì!Ú›ÙÔυ.-§· Î¿Ún, νÙ¿νÙÔ, λ· Î¿Ún;-µ· ”-ÙÈ νÙ¿[ λ· 'Ú¿ÊÙÔυλÔυ-¡Ôυ ”-‚fin, νÙ¿νÙÔ, ·Ú¿ÊÙÔυλÔυ.µ· ”-ÌÈ ·νÙζ¿π! ÎÔυ ¿ÎÔυλÔυ®n-‚· ”-·νÛ¿Ú[ Î· νÙÚ¿ÎÔυλÔυ-¶ÈλÈÛÙ€Ú[, λ¿n πÈλÈÛÙ€Ú[,πÈλÈÛÙ€Ú[, ‚· ”-ÙÈ Ì!Ú›ÙÔυ.-§· Î¿Ún, νÙ¿νÙÔ, λ· Î¿Ún;-µ· ”-ÙÈ νÙ¿[ λ· Ù!Ìπ!ν¿Ú[-^n-Èfi ‚fin, νÙ¿νÙÔ, Ù!Ìπ!ν¿Ú[.Œλ[ ‚· Ìπ¿Ù! ®n-Èfi ‚· ·νÛ¿ÚÔυ.*dÈνdÈÚλ›.

-PilistÇr%*, lÅ# pilistÇr%pilistÇr%, va `-ti m!rÑt%.-—#-~o vò#, dÅdo, s-mi m!rÑts.La kÅr#, dÅdo, va `-mi dÅ#;-Va `-ti dÅ% la pikurÅr%-Nu `-vò#, dÅdo, pikurÅr%pikurÅr% ts!rÆó azvÅrna-PilistÇr%, lÅ# pilistÇr%

pilistÇr%, va `-ti m!rÑt%.-—#-~o vò#, dÅdo, s-mi m!rÑts.La kÅr#, dÅdo, va `-mi dÅ#;-Va `-ti dÅ% la k!rv!nÅr%-K!rv!nÅr% k!rvÇ|a n-sÑnufurtutÑr#a k!pitÆ`#-PilistÇr%, lÅ# pilistÇr%pilistÇr%, va `-ti m!rÑt%.-La kÅr#, dÅdo, va `-mi dÅ#;-Va `-ti dÅ% la 'rÅftulu-Nu `-vò#, dÅdo, arÅftuluva `-mi andzÅp! ku Åkulu&#-va `-ansÅr% ka drÅkulu-PilistÇr%, lÅ# pilistÇr%pilistÇr%, va `-ti m!rÑt%.-La kÅr#, dÅdo, la kÅr#;-Va `-ti dÅ% la t!mp!nÅr%.-—#-~o vò#, dÅdo, t!mp!nÅr%Çl% va bÅt! &#-~o va ansÅr%.

-¶ÂÚÈÛÙ€ÚÈ, Î·λ€ πÂÚÈÛÙ€ÚÈ,πÂÚÈÛÙ€ÚÈ, ı· ÛÂ π·νÙÚ€„ω.-∫·È ω ı€λω, Ì¿ν·, ν· ÌÂ π·νÙÚ€-„ÂÈ˜.™Â πÔÈÔν, Ì¿ν·, ı· ÌÂ ‰ώÛÂÈ˜;-£· ÛÂ ‰ώÛω ÛÂ ÙÛÔÌπ¿νÔ-¢Â ı€λω, Ì¿ν·, ÙÛÔÌπ¿νÔÔ ÙÛÔÌπ¿νÔ˜ Û‚·Úν›ζÂÈ Ù· ÙÛ·ÚÔ‡¯È·.-¶ÂÚÈÛÙ€ÚÈ, Î·λ€ πÂÚÈÛÙ€ÚÈ,πÂÚÈÛÙ€ÚÈ, ı· ÛÂ π·νÙÚ€„ω.™Â πÔÈÔν, Ì¿ν·, ÛÂ πÔÈÔν;-£· ÛÂ ‰ώÛω ÛÂ ÎÈÚ·Ùζ‹.-¢Â ı€λω, Ì¿ν·, ÎÈÚ·Ùζ‹,Ô ÎÈÚ·Ùζ‹˜ ÙÔ „ωÌ› ÛÙÔν ÎfiÚÊÔ ÙÔυÙη ÊÔÚÙωÙ‹Ú· πÚÔÛÎÂÊ¿λÈ.-¶ÂÚÈÛÙ€ÚÈ, Î·λ€ πÂÚÈÛÙ€ÚÈ,πÂÚÈÛÙ€ÚÈ, ı· ÛÂ π·νÙÚ€„ω.-™Â πÔÈÔν, Ì¿ν·, ÛÂ πÔÈÔν;-£· ÛÂ ‰ώÛω ÛÂ Ú¿ÊÙη-¢Â ı€λω, Ì¿ν·, ÙÔ Ú¿ÊÙη


171

£· ÌÂ ÙÛÈÌπ¿ ÌÂ Ùη ‚Âλfiν· Î·È ı· πη‰¿ω Û·ν ‰È¿ÔλÔ˜-¶ÂÚÈÛÙ€ÚÈ, Î·λ€ πÂÚÈÛÙ€ÚÈ,πÂÚÈÛÙ€ÚÈ, ı· ÛÂ π·νÙÚ€„ω.-™Â πÔÈÔν, Ì¿ν·, ÛÂ πÔÈÔν;-£· ÛÂ ‰ώÛω ÛÂ νÙ·ÔυλÙζ‹.-∫È Âώ ı€λω, Ì¿ν·, ÛÂ νÙ·ÔυλÙζ‹∞υÙfi˜ ı· ¯Ùυπ¿ÂÈ ÎÈ Âώ ı· πη‰¿ω

44 ....................................................................................................................................................................................

-¡Ôυ ”-ÙÈ ·ÚíνÙÈ, Ê†¿Ù! ”›Î! ®n-νÔυ ›νÔυ λ· νfin.§· νfin ¿ÚÈ ÌÔ‡νÙÈ ·ν¿λÙ!®n-νÔυ ‚· πÔÙ˜ Ù·˜ ÙÚ€ÙÛn(›νÔυ = ∞‚‰ÂλÈώÙÂ˜)-™ÌπÔυÈÚ!ÙfiÚÔυ (πÈÙÔυÚν›Î!) ‚· ”-ÌÈÊ¿ÎÔυÌÔ‡νÙ†· ‚¿ Ôυ ÙÚ€Î[®n-Èfi λ· ‚fin ‚· Û-›ν[.-¡Ôυ ”-ÙÈ ·ÚíνÙÈ, Ê†¿Ù! ”›Î! ®n-νÔυ ›νÔυ λ· νfin.§· νfin ¿ÚÈ ‚¿λÈ Ì¿ÚÈ®n-νÔυ ‚· πÔÙ˜ Ù·˜ ÙÚ€ÙÛn.-¶€ÛÎÔυ Ì¿ÚÈ ‚· ”-ÌÈ Ê¿ÎÔυ‚¿λ†· ‚· ”-Ôυ ÙÚ€Î[®n-Èfi λ· ‚fin ‚· Û-›νÔυ.-¡Ôυ ”-ÙÈ ·ÚíνÙÈ, Ê†¿Ù! ”›Î! ®n-νÔυ ›νÔυ λ· νfin.§· νfin ¿ÚÈ ÛÙ›ÛÌ! ·ν¿λÙ!®n-νÔυ ‚· πÔÙ˜ Ù·˜ ÙÚ€ÙÛn.-±ÔυÛÙÈÚ›ÙÛ! ‚· ”-ÌÈ Ê¿ÎÔυÛÙ›ÛÌ· ‚· ”-Ôυ ÙÚ€Î[®n-Èfi λ· ‚fin ‚· Û-›νÔυ -¡Ôυ ”-ÙÈ ·ÚíνÙÈ, Ê†¿Ù! ”›Î! ®n-νÔυ ›νÔυ λ· νfin.§· νfin ¿ÚÈ ÛÔυ¿ÎÚ! ·Ú¿Ôυ®n-νÔυ ‚· πÔÙ˜ Ù·˜ ÙÚ€ÙÛn.-™Ôυ¿ÎÚ! ·Ú¿Ôυ, νfiÚ! ÌπÔ‡ν!

νÙ¿ÔυλÈ ‚· ÙÚÈÙÛ€Ì[®n-Èfi λ· ‚fin ‚· Û-›ν[.∆Ú! Èν¿Ù†· ·Ù¿, λ!n Ù«ÈfiνÈ®n-ÙÚ! ®È‚νÙ¿†· ·Ì†¿Èfi λ· ‚fin ‚· Û-›ν[.

-Nu `-ti arídi, f#Åt! `Ñka,&#-nu …Ñnu la nò#La nò# Åre mÆnti anÅlt!&#-nu va pots tas trÇts#-Zbuir!tòru (piturnÑk!) va `-mi fÅkumÆnt#a va u trÇk%&#-~o la vò# va s-…Ñn%-Nu `-ti arídi, f#Åt! `Ñka,&#-nu …Ñnu la nò#.La nò# Åre vÅli mÅri&#-nu va pots tas trÇts#.-PÇsku mÅri va `-mi fÅkuvÅl#a va `-u trÇk%&#-~o la vò# va s-…Ñn%-Nu `-ti arídi, f#Åt! `Ñka,&#-nu …Ñnu la nò#La nò# Åre stÑzm! anÅlt!&#-nu va pots tas trÇts#-±ustirÑts! va `-mi fÅkustÑzma va `-u trÇk%&#-~o la vò# va s-…Ñn%-Nu `-ti arídi, f#Åt! `Ñka,&#-nu …Ñnu la nò#La nò# Åre s%Åkr! arÅ%!&#-nu va pots tas trÇts#-S%Åkr! arÅ%!, nòr! bÆn!dÅuli va tritsÇm%&#-~o la vò# va s-…Ñn%Tr! …inÅt#a atÅ, l!# d^òni,&#-tr! &ivdÅ#a am#Å~o la vò# va s-…Ñn%.

-ªη ÂλÈ€Û·È, ÌÈÎÚfi ÎÔÚ›ÙÛÈ,‰Âν €Ú¯ÂÛ·È ÛÂ Ì·˜.


172

™Â Ì·˜ €¯ÂÈ „ηλfi ‚ÔυνfiÎ·È ‰Âν ÌπÔÚÂ›˜ ν· ÙÔ πÂÚ¿ÛÂÈ˜.-¶Ôυλ› ı· ›νωÙÔ ‚Ôυνfi ı· ÙÔ πÂÚ¿ÛωÎÈ Âώ ÛÂ Û·˜ ı· Úıω.-ªη ÂλÈ€Û·È, ÌÈÎÚfi ÎÔÚ›ÙÛÈ,‰Âν €Ú¯ÂÛ·È ÛÂ Ì·˜.™Â Ì·˜ €¯ÂÈ ÌÂ¿λÔ Ú€Ì·Î·È ‰Âν ÌπÔÚÂ›˜ ν· ÙÔ πÂÚ¿ÛÂÈ˜.-æ¿ÚÈ ÌÂ¿λÔ ı· ›νωÙÔ Ú€Ì· ı· ÙÔ πÂÚ¿ÛωÎÈ Âώ ÛÂ Û·˜ ı· Úıω.-ªη ÂλÈ€Û·È, ÌÈÎÚfi ÎÔÚ›ÙÛÈ,‰Âν €Ú¯ÂÛ·È ÛÂ Ì·˜.™Â Ì·˜ €¯ÂÈ „ηλfi ÙÔ›¯ÔÎ·È ‰Âν ÌπÔÚÂ›˜ ν· ÙÔν πÂÚ¿ÛÂÈ˜.-™·‡Ú· ı· ›νωÙÔν ÙÔ›¯Ô ı· ÙÔν πÂÚ¿ÛωÎÈ Âώ ÛÂ Û·˜ ı· Úıω.-ªη ÂλÈ€Û·È, ÌÈÎÚfi ÎÔÚ›ÙÛÈ,‰Âν €Ú¯ÂÛ·È ÛÂ Ì·˜.™Â Ì·˜ €¯ÂÈ Î·ÎÈ¿ πÂıÂÚ¿Î·È ‰Âν ÌπÔÚÂ›˜ ν· (Î·λÔ)πÂÚ¿ÛÂÈ˜.-∫·ÎÈ¿ πÂıÂÚ¿, Î·λ‹ ν‡ÊηÔÈ ‰υÔ Ì·˜ ı· πÂÚ¿ÛÔυÌÂÎÈ Âώ ÛÂ Û·˜ ı· Úıω.±È· ÙÔ Èν¿ÙÈ ÛÔυ, π·λÈÎ¿ÚÈ,Î·È È· ÙÔν Î·ηÌfi ÌÔυÂώ ÛÂ Û·˜ ı· Úıω.

55 ....................................................................................................................................................................................

√‡ν! ÊÈ¿Ù! ÌÔ‡λÙ! Ì®È¿Ù!ÙÛÈ ®ÈνÙÈ¿ πÈ ÎÈ¿ÙÚ! ¿λÌπ!ÛÈ “n-ÈνÙÚ¥ Ô‡ν[ ®È¿ÚπÈ ›[νÙÈ ‚· “n-ÌíÎ! ¿λÌπÔυλÔυ ν-Û›ν[.-ªπ¿!, λ†· ÌÔ‡Ì!, Ìíν· ν-Û›νÔυÙ·˜ í”n ÛÎÔÙ˜ Ô‡ν[ ®È¿ÚπÈ ›[.-¡Ôυ πfiÙ[, λ†· ›λÈÂ, Ù·˜ ÙÛ-Ôυ ÛÎfiÙ[Î! ®n ¿λÙÈ ¯›“È ‚· ”n-·Ì›νÙÔυ

-ªπ¿!-”n, λ!n Ê€νÙÈ, Ìíν· ν-Û›νÔυÙ·˜ í”n ÛÎÔÙ˜ Ô‡ν[ ®È¿ÚπÈ ›[.-¡Ôυ πfiÙ[, λ†· ›λÈÂ, Ù·˜ ÙÛ-Ôυ ÛÎfiÙ[Î! ®n-¿λÙÈ ¯›“È ‚· (·)Ì›νÙ! ÌíÙ·.-ªπ¿!-”n, λ†· ÛfiÚ!, Ìíν· ν-Û›νÔυ Ù·˜ í”n ÛÎÔÙ˜ Ô‡ν[ ®È¿ÚπÈ ›[.-¡Ôυ πfiÙ[, λ†· ÛfiÚ!, Ù·˜ ÙÛ-Ôυ ÛÎfi-ÙÔυÎ! ®n-¿λÙÈ ¯›“È ‚· (·)Ì›νÙ! ÌÔ‡Ì·.-ªπ¿!-”n, λ!n ÊÚ¿ÙÂ, Ìíν· ν-Û›νÔυÙ·˜ í”n ÛÎÔÙ˜ Ô‡ν[ ®È¿ÚπÈ ›[.-¡Ôυ πfiÙ[, λ†· ÛfiÚ!, Ù·˜ ÙÛ-Ôυ ÛÎfi-ÙÔυÎ! ®n-¿λÙÈ ¯›“È ‚· (·)Ì›νÙ! ÌÔ‡Ì·.-ªπ¿!-”n, λ!n Ù«ÈfiνÂ, Ìíν· ν-Û›νÔυÙ·˜ í”n ÛÎÔÙ˜ Ô‡ν[ ®È¿ÚπÈ ›[.ªπ¿! Ù«ÈfiνλÈ Ìíν! ν-Û›νÔυ®È ÛÎÔυ¿ÛÈ Ô‡ν[ ®È¿ÚπÈ ›[-¡›ÙÛÈ ÌÔ‡Ì·, ν›ÙÛÈ 'Ê€νÙÈν›ÙÛÈ ÛfiÚ!, ν›ÙÛÈ ÊÚ¿ÙÈÌ¿Ûn Ô‡ν[ λ¿n Ù«ÈfiνÈ ¡€ν[.

'Un! f#Åt! mÆlt! m&Åt!tsi &id#Å pi ©Åtr! Ålb!&i |-indr¥ Æn% &Årpi …Ñ%di va |-mík! Ålbulu n-sÑnu-BÅ…!, l#a mÆm!, mína n-sÑnutas í`# skòts Æn% &Årpi …Ñ%-Nu pòt%, l#a xÑ|e, tas ts-u skòt%k! & Ålti xÑ|i va ` amÑntu.-BÅ…!-`, l!# fÇndi, mína n-sÑnutas í`# skòts Æn% &Årpi …Ñ%-Nu pòt%, l#a xÑ|e, tas ts-u skòt%k! &#-Ålti xÑ|i va (a)mÑnt! míta.-BÅ…!-`, l#a sòr!, mína n-sÑnutas í`# skòts Æn% &Årpi …Ñ%-Nu pòt%, l#a sòr!, tas ts-u skòtuk! &#-Ålti xÑ|i va (a)mÑnt! mÆma.-BÅ…!-`, l!# frÅte, mína n-sÑnutas í`# skòts Æn% &Årpi …Ñ%


173

-Nu pòt%, l#a sòr!, tas ts-u skòtuk! &#-Ålti xÑ|i va (a)mÑnt! mÆma.-BÅ…!-`, l!# d^òne, mína n-sÑnutas í`# skòts Æn% &Årpi …Ñ%.BÅ…! d^ònili mína n-sÑnu&i sk%Åse Æn% &Årpi …Ñ%.-NÑtsi mÆma, nÑtsi 'fÇndinÑtsi sòr!, nÑtsi frÅtimas# Æn% lÅ# d^òni ksÇn%.

Œν· ÎÔÚ›ÙÛÈ πÔλ‡ fiÌÔÚÊÔπÔυ Î·ıfiÙ·ν ÛÂ ¿ÛπÚη π€ÙÚ·Î·È Ùη˜ Ìπ‹ÎÂ €ν· Ê›‰È ζωνÙ·νfiÎ·È ı· Ùη˜ Ê¿ÂÈ ÙÔν ¿ÛπÚÔ Ùη˜ ÙÔνÎfiÚÊÔ.-µ¿λÂ, Ì¿ν·, ÙÔ ¯€ÚÈ ÛÔυ ÛÙÔν ÎfiÚÊÔÌÔυν· ÌÔυ ‚¿λÂÈ˜ €ν· Ê›‰È ζωνÙ·νfi.-¢Âν ÌπÔÚώ, ÎfiÚη, ν· Û' ÙÔ ‚¿λωÈ·Ù› ÎÈ ¿λλ· ÎÔÚ›ÙÛÈ· ı· Âνν‹Ûω.-µ¿λÂ, π·Ù€Ú·, ÙÔ ¯€ÚÈ ÛÔυ ÛÙÔνÎfiÚÊÔ ÌÔυν· ÌÔυ ‚¿λÂÈ˜ €ν· Ê›‰È ζωνÙ·νfi.-¢Âν ÌπÔÚώ, ÎfiÚη, ν· Û' ÙÔ ‚¿λωÈ·Ù› ÎÈ ¿λλ· ÎÔÚ›ÙÛÈ· ı· Âνν‹ÛÂÈ ηÌ¿ν· ÛÔυ.-µ¿λÂ, ·‰ÂÚÊ‹, ÙÔ ¯€ÚÈ ÛÔυ ÛÙÔνÎfiÚÊÔ ÌÔυν· ÌÔυ ‚¿λÂÈ˜ €ν· Ê›‰È ζωνÙ·νfi.-¢Âν ÌπÔÚώ, ·‰ÂÚÊ‹, ν· Û' ÙÔ ‚¿λωÈ·Ù› ÎÈ ¿λλ· ÎÔÚ›ÙÛÈ· ı· Âνν‹ÛÂÈ ηÌ¿ν· Ì·˜.-µ¿λÂ, ·‰ÂÚÊ€, ÙÔ ¯€ÚÈ ÛÔυ ÛÙÔνÎfiÚÊÔ ÌÔυν· ÌÔυ ‚¿λÂÈ˜ €ν· Ê›‰È ζωνÙ·νfi.-¢Âν ÌπÔÚώ, ·‰ÂÚÊ‹, ν· Û' ÙÔ ‚¿λωÈ·Ù› ÎÈ ¿λλ· ÎÔÚ›ÙÛÈ· ı· Âνν‹ÛÂÈ ηÌ¿ν· Ì·˜.-µ¿λÂ, π·λÈÎ¿ÚÈ, ÙÔ ¯€ÚÈ ÛÔυ ÛÙÔνÎfiÚÊÔ ÌÔυ

ν· ÌÔυ ‚¿λÂÈ˜ €ν· Ê›‰È ζωνÙ·νfi.µ¿ζÂÈ ÙÔ π·λÈÎ¿ÚÈ ÙÔ ¯€ÚÈ ÛÙÔν ÎfiÚÊÔ Î·È ‚¿ζÂÈ €ν· Ê›‰È ζωνÙ·νfi.-√‡ÙÂ η Ì¿ν·, Ô‡ÙÂ Ô Î‡Úη˜,Ô‡ÙÂ η ·‰ÂÚÊ‹, Ô‡ÙÂ Ô ·‰ÂÚÊfi˜π·Ú¿ €ν· ¡€νÔ π·λÈÎ¿ÚÈ.

66 ....................................................................................................................................................................................

^ÈνÙ†¿Ì[ 'ν! ÙζÔ‡! ÙÔυ λÈ‚¿‰ÈÙÚ†¿ÙÛÈ Ô‡ν[ Ù«ÈfiνÈ νÙÈ ”-ÌÈ ‚†¿νÙÈ-ªπÔ‡ν-ÙÛ! ÙζÔ‡·, λ†· ÌÔυ®È¿Ù!.¡[-¿Ì[ ‚ÈÙζÔ‡Ù! ·¯Ù¿ÚÈ νÈ¿Ù!.ÕλÌπ· ·Úfi®È ®n-Ì·υÚÔυÌ¿Ù!.∆ζíÛÈ ÛÌπfiÚλÔυ ®n-ÙÚ¿πÛÈ Î¿λ†·,®n-Èfi Ì!Ú¿Ù·-”n ÌÔυÙÚ†¿ÌÔυ ‚¿λ†·.ªÔυÙÚ†¿ÌÔυ ‚¿λÈ· ®n-λ!Î!ÚÌ¿ÌÔυ.NÙÈÎ Û†¿Ú· Î¿Û! ÌÈ ÙÛ†¿ÌÔυ®È ÙÔυ ÛfiÌνÔυ ÌÈ ÌÈνÙÔυ†¿ÌÔυ.-∆ÛÈ ÊÔυ ÛÌπfiÚλÔυ ·ÙÛ€λ[ ÙÛÈ-”nνÙζíÛÈÙÔυ ›νÈÌ! ÌÈ πÈÙÚÔ‡ÌÛÈ.

^id#Åm% 'n! dzÆ! tu livÅ‰itr#Åtsi Æn% d^òni di `-mi v#Ådi.-BÆn!-ts! dzÆa, l#a mu&Åt!.N%-Åm% vidzÆt! axtÅri `Åt!.'Alb!, arò&i &#-mavrumÅt!.Dzísi zbòrlu &#-trÅpsi kÅl#a,&#-~o marÅta-` mutr#Åmu vÅl#a.Mutr#Åmu vÅl#a &#-l!k!rmÅmu.Dik s#Åra kÅs! mi ts#Åmu&i tu sòmnu mi mindu#Åmu.-Tsi fu zbòrlu atsÇl% tsi-` dzísitu Ñnim! mi pitrÆmsi.

∫·ıfiÌÔυν ÌÈ· Ì€Ú· ÛÙÔ λÈ‚¿‰ÈπÂÚν¿ÂÈ €ν· π·λÈÎ¿ÚÈ Î·È ÌÂ ‚λ€πÂÈ.-∫·λ‹ ÛÔυ Ì€Ú·, fiÌÔÚÊη.


174

¢Âν €¯ω ‰ÂÈ Ù€ÙÔÈ· νÈ¿Ù·.ÕÛπÚη, ÎfiÎÎÈνη Î·È Ì·υÚÔÌ¿Ù·.∂›πÂ ÙÔ λfiÔ Î·È ÙÚ¿‚η¡Â ÙÔ ‰ÚfiÌÔÙÔυÎÈ Âώ η Î·ηÌ€νη ÎÔÈÙÔ‡Û· ÙÔ Ú€Ì·.∫ÔÈÙÔ‡Û· ÙÔ Ú€Ì· Î·È ‰¿ÎÚυζ·.∞πfi ‚Ú·‰›˜ π‹· ÛÙÔ Ûπ›ÙÈÎ·È ÛÙÔ fiνÂÈÚfi ÌÔυ ÛÎÂÊÙfiÌÔυν-∆È ‹Ù·ν Ô λfiÔ˜ πÔυ ÌÔυ Â›πÂÎ·È ÛÙην „υ¯‹ ÌÂ Î¿ÚÊωÛÂ.

77 ....................................................................................................................................................................................

ŒÛÙ! πÚÈÌÔυ‚È¿Ú!, νÙ¿νÙÔ,ν€®[ ·fiνÈ· ν-¯Ôυ¿Ú!ν-¯Ôυ¿Ú! ™·Ì·Ú›ν·ÛÈÌÈν¿n ®n-Î!ÚνÙ›ν·ÊÈÙÚÔυÛ›Ú! ÙÛ†¿πÂ.-∆ÛÈ ‚ÚÂÙ˜, ‚fin λ¥n ÊÈ¿ÙÈ,ÊÈ¿ÙÈ ™!ÚÌ!νÈ¿ÙÈ;

'Est! primuv#År!, dÅdo,`Ç&% a…ò`a n-x%År!n-x%År! SamarÑnasiminÅ# &#-gÅrdÑna,fitrusÑr! ts#Åpe.-Tsi vrÇts, vò# l¥# f#Åti,f#Åti S!rmÅ`Åti?

º€ÙÔ˜ Ùην ¿νÔÈ¡η, Ì¿ν·,π‹· νωÚ›˜ ÛÙÔ ¯ωÚÈfi,ÛÙÔ ¯ωÚÈfi ÛÙη ™·Ì·Ú›ν· Ê‡ÙÂ„· ÙÔν Î‹πÔ,Ê‡ÙÚωÛ·ν ÎÚÂÌ‡‰È·.-∆È ı€λÂÙÂ, ÛÂÈ˜ ÎÔÚ›ÙÛÈ·,ÎÔÚ›ÙÛÈ· Ùη˜ ™·Ì·Ú›ν·˜;

88 ....................................................................................................................................................................................

ªfin ÙÛ·λ-∆¿Ûn ÎÔυ Ìπ¿λÙÛ· ·ÛÙÚíÌπ!ÙÛÈ ÙÛ-Ìπ!¿®n, ÿÙÛ!, πÈ πλíÎÔυ∆Ú€n ÙζíλÈ ®n-ÙÚ€È νÔυ¿πÙÈπλíνÙζÈ ÿÙÛ· ®n-·ζÎÈλ†¿®ÙÈ.-ÿÙÛ!-”È, Î·Ú' νÔυ ÙÛ! λ-‚Ú†¿ÈνÙÔ‡Ìπλ·, Û€ÌνÔυ Î!ÙÛ€ Ôυ λÔυ¿È,ÌπÈÚÌπ€ÎλÔυ Î!ÙÛ€ λ-Ù!λÈ¿È;±ÈÔ Ùζ!ÙÛ†¿Ì[ ÙÚ! Î¿Ì· Î›νÈλ· µÈÚÈfiÙλÔυ Û!-”È ÙÈ νÙ¿Ôυ.

Mò# tsal-TÅs#, ku bÅltsa astrímb!tsi ts-b!…Å&#, 'Its!, pi plíngu;TrÇ# dzíli &# trÇi n%Åptiplíndzi 'Itsa &# azgil#Å&ti.-'Its!-` kar# nu ts! l-vr#ÅidÆbla, sÇmnu k!tsÇ u luÅi,birbÇklu k!tsÇ l-t!|Åi;±#Ô dz!ts#Åm% tr! kÅma gÑnila Vir~òtlu s!-` ti dÅu.

µÚÂ ∆¿Û·Èν·, ÌÂ ÙÔ ÛÙÚ·‚fi Ìπ¿λÙÛÔ(Î·π€λÔ)È·Ù›, Zω›ÙÛ·, €‚·λÂ˜ Ù· Îλ¿Ì·Ù·;∆ÚÂÈ˜ Ì€ÚÂ˜ Î·È ÙÚÂÈ˜ ν‡¯ÙÂ˜Îλ·›ÂÈ η ÿÙÛ· Î·È Êων¿ζÂÈ.ÿÙÛ· ÌÔυ, ·ÊÔ‡ ‰Âν ÙÔν ‹ıÂλÂ˜,Ùη νÙÔ‡Ìπλ·, ÙÔ ÛηÌ¿‰È È·Ù› ÙÔπ‹ÚÂ˜;ÙÔ ÎÚÈ¿ÚÈ È·Ù› ÙÔ €ÛÊ·ζÂ˜;∂ώ €λÂ· È· Î·λ‡ÙÂÚ·ν· ÛÂ ‰ώÛω ÛÙÔ µÂÚÈώÙη.

99 ....................................................................................................................................................................................

§· Ì€ÚλÔυ νÙ›Ù[ ÛÔυÚ›ν[λ· ®Èfiπ·ÙλÔυ νÙ›Ù[ ÎÈ¿ÚÈÎÔυ νÙ¿ÔυλÈ ÛÔυλÈν¿ÚÈ


175

ÎÔυπ¿”È· νÙÈ ÛÙÔυÚν¿ÚÈÌÈ λ¿Ì[ πÈ Ìíνn ®n πÈ Ê¿ÙÛ!ÌÈ λ¿Ì[ ®n πÈ νÙ¿ÔυλÈ ÌπÚ¿ÙÛ!.ì-·ÛÙÛín Î¿πλÔυ ·νÙÚ†¿πÙ·,”-‚ÈÙζÔ‡n ®È Ô‡ν[ λ¿n νÙÈ Ù«ÈfiνÈ.∆Ôυ Ìíν· ·λÔ‡n ·νÙÚ†¿πÙ··‚†¿ ®n-Ô‡ν[ ν€λ[ νÙÈ ·Û›ÌÈ.-∆«ÈfiνÂ, ÎíÙÔυ λ-νÙ¿n ν€λÔυ;-ºÈ¿Ù!, πÈ Ô‡ν[ fiÎ“ÈÔυ λ¿n-∆«ÈfiνÂ, Û-ÙÛ-·ÌÔ‡ÚÙ! ÎÔ‡Ú·Î· ÎÔ‡ÎλÔυ νÙÈ Ù' ª¿n.

La mÇrlu dÑt% surÑn%la &òpatlu dÑt% ©Åriku dÅuli sulinÅrikupÅ`a di sturnÅrimi lÅm% pi mín# &#-pi fÅts!,mi lÅm% &#-pi dÅuli brÅts!.ì-astsí# kÅplu andr#Åpta,`-vidzÆ# &i Æn% la# di d^òni.Tu mína alÆ# andr#Åptaav#Å &#-Æn% nÇl% di asÑmi.-D^òne, kítu l-dÅ# nÇlu;-F#Åt!, pi Æn% òk|u lÅ#-D^òne, s-ts-amÆrt! gÆraka kÆklu di t MÅ#.

™Ùη ÌηλÈ¿ ÛÙÔ πÚoÛ‹λÈÔÛÙη ‚Ú‡Ûη ÛÙ' ·ν‹λÈÔÌÂ ÙÔυ˜ ‰υÔ ÎÚÔυνÔ‡˜Î·È Ùην ÎÔυπ¿ν· ·πfi ÛÙÔυÚν¿ÚÈπλÂνfiÌÔυν ÛÙ· ¯€ÚÈ· Î·È ÛÙÔ πÚfi-ÛωπÔ,πλÂνfiÌÔυν Î·È ÛÙ· ‰υÔ ÌÔυ ÌπÚ¿ÙÛ·.±‡ÚÈÛ· ÙÔ ÎÂÊ¿λÈ ÌÔυ ÛÙ· ‰Â¡È¿Î·È Â›‰· €ν· π·λÈÎ¿ÚÈ.™ÙÔ ‰Â¡› ÙÔυ ¯€ÚÈÂ›¯Â €ν· ·ÛηÌ€νÈÔ ‰·¯Ùυλ›‰È.-¶·λÈÎ¿ÚÈ, πfiÛÔ ÙÔ ‰›νÂÈ˜ ÙÔ ‰·¯Ùυ-λ›‰È;

-∫ÔÚ›ÙÛÈ, €ν· Ì·‡ÚÔ Ì¿ÙÈ.-¶·λÈÎ¿ÚÈ, ν· ÛÔυ ÌÔυ‰È¿ÛÂÈ ÙÔÛÙfiÌ·fiπω˜ ÌÂ ÙÔν ÎÔ‡ÎÔ ÙÔυ ª·ÈÔ‡.

1100 ....................................................................................................................................................................................

¡Ù¿Ôυ Ê†¿ÙÈ, νÙ¿Ôυ Ì®È¿ÙÈνÙ¿ÔυλÈ πÚfiÙÈ ÎÔυÛÔυÚ›νÈÔ‡ν!-È §Ô‡ν†·, ·ν¿νÙ!-È ª¿ÚÙÛ·.^#-·πÈÚ› ìÈ€ÚÎÔυÚn νÙÈÌ”È¿ÙÛ!ÙÔυ ÙζÔ‡· νÙÈ ™Ù!Ì!Ú›ÈλÔ‡Ì†· È®È¿ ÙÔυ ÛÈÚÈ¿νÈ†¿λÈ νÙ¿ÔυλÈ Û-ÙÛ†¿ ÙÚ! λ†¿ÌνÈπÈ Ô‡ν[ λ¿n ÌÔ‡νÙÈ ·ν¿λÙÔυ È®›Ú!ÌÈνÙ›Ú! Î¿λ†· ®È Û-ÎÈÚÔ‡Ú!.

DÅu f#Åti, dÅu m&ÅtidÅuli pròti kusurÑniÆn!-i LÆn#a, anÅnd!-i MÅrtsa.—#-apirÑ ìÇrkur# dim`Åts!tu dzÆa di St!m!rÑilÆm#a i&Å tu sir~Åni#Åli dÅuli s-ts#Å tr! l#Åmnipi Æn% la# mÆndi anÅltu i&Ñr!mindÑr! kÅl#a &i s-kirÆr!.

¢υÔ ÎÔÚ›ÙÛÈ·, ‰υÔ fiÌÔÚÊÂ˜‰υÔ πÚώÙÂ˜ ¡·‰€ÚÊÂ˜η ÌÈ· Â›ν·È η ¢ÂυÙ€Ú·, η ¿λλη η ∆Ú›Ùη.•ηÌ€ÚωÛÂ η ∆ÂÙ¿ÚÙη ÙÔ πÚω›Ùη Ì€Ú· Ùη˜ ¶·ν·›·˜Ô ÎfiÛÌÔ˜ €‚·ÈνÂ ÛÙÔ ÛÂÚÈ¿νÈ.∞υÙ€˜ ÔÈ ‰υÔ π‹·Èν·ν È· ¡‡λ·‚‹Î·ν ÛÂ €ν· „ηλfi ‚ÔυνfiÌπ€Ú‰Â„·ν ÙÔ ‰ÚfiÌÔ Î·È ¯¿ıηÎ·ν.


176

1111 ....................................................................................................................................................................................

∞νÙÔ‡, λ†· Ì¿λÂ, Û›Ù·Û-·νÙζ!Úν€Ì[ Ê!Ú›ν·Û-·Î“ÈÌ¥Ì[ 'ν! Ê†¿Ù!ÎÔυ ÌÔ‡Ì! ®n-ÎÔυ Ù¿Ù!Ù·˜ ·πÚ›νÙ! ·λÔυ¿ÙλÔυ·λÔυ¿ÙλÔυ νÙÈ νÔ‡ÌÙ!Ù·˜ ν-·νÙÚ¥Ì[ ÎÔυλ¿ÙÛ“ÈÛ-·Î“ÈÌ¥Ì[ ÊÔυÚÙ¿ÙÛ“ÈÛ-·Î“ÈÌ¥Ì[ ®È νÔ‡ν“ÈνÔ‡ν“È ÎÔυ ÎÚÔ‡νλÈ.

∞dÆ, l#a mÅle, sÑtas-andzirnÇm% f!rÑnas-ak|im¥m% 'n! f#Åt!ku mÆm! &#-ku tÅt!tas aprÑnd! al%Åtlual%Åtlu di nÆmt!tas n-adr¥m% kulÅts|is-ak|im¥m% furtÅts|is-ak|im¥m% &i nÆn|inÆn|i ku krÆnli

º€ÚÂ, Î·λ€ Ì¿ν·, ÙÔ ÎfiÛÎÈνÔν· ÎÔÛÎÈν›ÛÔυÌÂ ÙÔ ·λÂ‡ÚÈν· Êων¿¡ÔυÌÂ €ν· ÎÔÚ›ÙÛÈÌÂ Ì¿ν· Î·È π·Ù€Ú·ν· πÈ¿ÛÂÈ ÙÔ πÚÔζ‡ÌÈÙÔ πÚÔζ‡ÌÈ ÙÔυ ¿ÌÔυν· Î¿νÔυÌÂ ÙÈ˜ ÎÔυλÔ‡ÚÂ˜ν· Î·λ€ÛÔυÌÂ Ù· ÌπÚ·Ù›ÌÈ·ν· Î·λ€ÛÔυÌÂ Î·È ÙÔυ˜ νÔυνÔ‡˜ÙÔυ˜ νÔυνÔ‡˜ ÌÂ Ù· ÛÙ€Ê·ν·

1122 ....................................................................................................................................................................................

√‡ν! ‚†¿Ú! Ì¿ÚÈ, Ì¿ÚÈλ¥n ªÔυ¯ÙÛ›ν·, λ¥n

Ô‡ν! ‚†¿Ú! Ì¿ÚÈ, Ì¿ÚÈ±ÈfiÚn ®È Î·πÈÙ¿ν[ÊÔ‡Ú“È Û-‚†¿ÚÛ! ÙÔυ ∆ÔυÚÎ›ÈÙÔ‡ÙÛ! Û-νÙÔ‡ÎÔυ, ®n-ÙÔ‡ÙÛ!Û-ÙÔυ¿Úν!±ÈfiÚn ·ÚÌíνλÔυ νÔυ Û! Û-ÙÔυ¿Úν!.∞‚ÙζíÚ! Î! λ-‚!Ù!Ì¿Ú!Ûfi†· ÙÔ‡Ù! Ôυ ·ν‚ÈÚÈν¿Ú!.

'Un! v#År! mÅri, mÅril¥# MuxtsÑn!, l¥#Æn! v#År! mÅri, mÅri,±#òr~# &i kapitÅn%,fÆr|i s-v#Års! tu TurkÑitÆts! s-dÆku, &#-tÆts! s-t%Årn!±#òr~# armínlu nu s! s-t%Årn!.Avdzír! k! l-v!t!mÅr!sò#a tÆt! u anvirinÅr!.

Œν· ÌÂ¿λÔ Î·λÔÎ·›ÚÈÎ·λ€ ªÔυ¯ÙÛ›ν·,€ν· ÌÂ¿λÔ Î·λÔÎ·›ÚÈ±ÈώÚη Î·πÂÙ¿νÈÂ,ÔÈ Îλ€ÊÙÂ˜ ÔÚÌ¿νÂ ÛÙην ∆ÔυÚÎ›·fiλÔÈ π¿νÂ, fiλÔÈ υÚν¿νÂ π›Ûω,Ô ‚λ·¯Ô-±ÈώÚη˜ ‰Â υÚν¿ÂÈ.ÕÎÔυÛ·ν fiÙÈ ÙÔν ÛÎfiÙωÛ·ν,fiλÔ ÙÔ ÛfiÈ ÙÔ Ì¿Ú·ν·ν.

1133 ....................................................................................................................................................................................

¶ÈÈλ›Ù˜ ν·πfin, ν·πfinÛ-‚†¿νÙ! ÛÔυ¿ÎÚ· Ùζ›νÈÚλÈ‚· “-“È· ¯¿Ú†·, νÔυ ‚· í“n-“È·‚· Û-·ÚíνÙ! νÙÈ ‚· í“n-“È·.±È· ÌÔυÙÚ›ÙÛλÔυ νÙÈ πÈ Î€πÙÔυÛ-π¿ÚÈ Ô‡ν[ Ù«ÈfiνÈ ·λÈ€πÙÔυÈ· ÌÔυÙÚ›ÙÛλÔυ νÙÈ πÈ ÊÚíÌÙÈÛ-π¿ÚÈ Î!-È ÌπÈÚÌπ€Î[ νÙ›Ù[ ÌÔ‡νÙÈÈ· ÌÔυÙÚ›ÙÛλÔυ νÙÈ πÈ ν¿ÚÈ


177

Û-π¿ÚÈ Î!-È νÙÈ ÛfiÈ Ì¿ÚÈÈ· ÌÔυÙÚ›ÙÛλÔυ νÙÈ πÈ ÎÔ‡Ú!Î· Ù®ÈÔυÚÈ¿πλÔυ ÌíÎ! ÊÔυνÙÔ‡λ[È· ÌÔυÙÚ›ÙÛλÔυ νÙÈ πÈ νÙ›νÙÛ!Î·¯·Ú¿ νÙÈ ·λÔ‡n π!Ú›νÙÛ!È· ÌÔυÙÚ›ÙÛλÔυ νÙÈ πÈ Î¿π[Û-π¿ÚÈ ÛfiÈ νÙÈ ·Ú¿π[È· ÌÔυÙÚ›ÙÛλÔυ νÙÈ πÈ ÌíνÈλ· Ù®ÈÔυÚ†¿π[ ÌÈνÙ†¿ Î!ÚÌπÔ‡νÈ-∆Û›-˜ ÊÔυÚÙ¿ÙÛ“È ÙÛÈ ·νÙÔ‡ÛÈ®nÙÔυÙ˜ ÌπÈÎÈ¿ÚÈ ®È νÈ·νÛÔυÚ¿Ù˜.

Pi…ilÑts napò#, napò#s-v#Åd! s%Åkra dzÑnirliva |-|a xÅr#a, nu va $|-|ava s-aríd! di va $|-|a.±#a mutrÑtslu di pi kÇptus-pÅri Æn% d^òni a|Çptu.±#a mutrÑtslu di pi frímtis-pÅri k!-i birbÇk% dit% mÆndi.±#a mutrÑtslu di pi nÅris-pÅri k!-i di sòi mÅri±#a mutrÑtslu di pi gÆr!ka t&urÅplu mík! fudÆl%±#a mutrÑtslu di pi dÑnts!kaxarÅ di alÆ# p!rÑnts!.±#a mutrÑtslu di pi kÅp%s-pÅri sòi di arÅp%±#a mutrÑtslu di pi mínila t&ur#Åp% mind#Å k!rbÆni-∆si-s furtÅts|i tsi adÆsi&#tÆts bi©År# &i n#ansurÅts.

∫¿νÙÂ π›Ûω, π›ÛωÈ· ν· ‰ÂÈ η πÂıÂÚ¿ ÙÔ ·ÌπÚfiı· ÙÔν ¯·ÚÂ›, ‰Â ı· ÙÔν ¯·ÚÂ›ı· Âλ·ÛÙÂ› Î·È ı· ÙÔν ¯·ÚÂ›.±È· ÎÔÈÙ¿¡ÙÂ ÙÔν ÛÙÔ ÛÙ‹ıÔ˜Ê·›νÂÙ·È €ν· ‰È·λÂ¯Ùfi π·λÈÎ¿ÚÈ.±È· ÎÔÈÙ¿¡ÙÂ ÙÔν ÛÙÔ Ì€ÙωπÔ

Ê·›νÂÙ·È Û·ν ÎÚÈ¿ÚÈ ‚Ôυν›ÛÈÔ.±È· ÎÔÈÙ¿¡ÙÂ ÙÔν ÛÙη Ì‡ÙηÊ·›νÂÙ·È fiÙÈ Â›ν·È ·πfi ÌÂ¿λÔ ÛfiÈ.±È· ÎÔÈÙ¿¡ÙÂ ÙÔν ÛÙÔ ÛÙfiÌ·Û·ν ÙÔ ÊÔ‡ÚνÔ ÙÚώÂÈ, πÂÚ‹Ê·νÔ˜±È· ÎÔÈÙ¿¡ÙÂ ÙÔν ÛÙ· ‰fiνÙÈ·ν· ÙÔν ¯·›ÚÔνÙ·È ÔÈ ÔνÂ›˜ ÙÔυ.±È· ÎÔÈÙ¿¡ÙÂ ÙÔν ÛÙÔ ÎÂÊ¿λÈÊ·›νÂÙ·È ·πfi ÛfiÈ Ì·‡ÚÔ.±È· ÎÔÈÙ¿¡ÙÂ ÙÔν ÛÙ· ¯€ÚÈ·ÛÙÔ ÊÔ‡ÚνÔ ·ν·Î¿ÙÂυÂ Î¿Ú‚Ôυν·,-∆È Â›ν·È Ù· ÌπÚ·Ù›ÌÈ· πÔυ €ÊÂÚÂ˜;Όλ· ÌπÂÎÈ¿Úη‰Â˜ ÎÈ ·ν‡π·νÙÚÔÈ.

1144 ....................................................................................................................................................................................

∞πÚÈνÙ€Ù˜ Î!νÙ›λ·Û-ν! νÙÈπν€Ì[ ν! Ì‚†¿ÛÙ! (ν‚†¿ÛÙ·)Ì‚È¿ÛÙ! νÙÈ ν-ÎÔυÚÙÛÈ¿Ôυ (‹ νÙÈπÈÛ†¿Ôυ, ±Ú·ÌÌÔυÛÙÈ¿νÔÈ)ÎÔυ ÊÔυÛÙ¿ν†· λ¿Ú!π·ÙÚÔυÙζ¥Ù˜ νÙÈ Î“›”È®È·˚Ùζ¥Ù˜ νÙÈ ÎÔυ¿ÙÈ.

AprindÇts k!ndÑlas-n! dipnÇm% 'n! mv#Åst!mv#Åst! di n-Gurt&#Åu (di pi s#Åu)ku fustÅn#a lÅr…!patrudz¥ts di k|Ñ`i&aidz¥ts di k%Åti

∞ν¿„ÙÂ ÙÔ Î·νÙ‹λÈν· ¡ÂπÂζ€„ÔυÌÂ ÌÈ· ν‡Êην‡Êη ·πfi Ùην ∫ÔÚÈÙÛ¿ (·πfi Ùη Û€λ·)ÌÂ Ê·Ú‰‡ ÊÔυÛÙ¿νÈÌÂ Û·Ú¿νÙ· λ·ÈfiλÈ·ÌÂ Â¡‹νÙ· π‹¯ÂÈ˜


178

1155 ....................................................................................................................................................................................

∞ÎÈÛ›Ú! fi†λÈ Û-ÊÔ‡!πÈÎÔυÚ¿Ú“È νÔυ ‚Ú†· Û-νÙÔ‡Î!ÎÈ¯!†¿ζ“È ®n-ÌÈνÙÔυ€ÛÎÔυ:-TfiÚ· ÊÙ®ÈfiÚn ÙÛÈ ‚· Û! ·νÙÚ¥ÌÔυ;λÔυ¿Ù˜ Î¿˚“È Ù·˜ ·Î!ÚÎ¥ÌÔυÛ-νÔυ ν! ·ÛÙ¿“È ÊÔ‡Ú“È ν-Î¿λÈÎ! ν! ·‚È€Ì[ ÌÔυ“È€Ún ÌÔυ®È¿ÙÈν! ·‚†€ÌÔυ ÊÈ¿ÙÈ ÈÛÔυÛ›ÙÈÎÔυ Û€ÌÔυÚλÈ ÎÈνÙÈÛ›ÙÈÎÔυ ÌíνÈÙÛλÈ ·νÙÔυπλ!Û›ÙÈ®n-ÎÔυ Ù¿®ÈÔυÚλÈ ·ÛηÌÔυÛ›ÙÈ.

AngisÑr! ò#li s-fÆ…!pikurÅr|i nu vr#Å s-dÆk!kix!#Åz|i &#-minduÇsku:-Tòra ft&òr# tsÑ va s! adr¥mu;l%Åts kÅ#|i tas ang!rk¥mus-nu n! astÅ|i fÆr|i n-gÅlik! n! avÇm% mu|Çr# mu&Åtin! avÇmu f#Åti isusÑtiku sÇmurli kindisÑtiku mínitsli andupl!sÑti&#-ku tÅ&urli asimusÑti

∫›νηÛ·ν Ù· πÚfi‚·Ù· ν· Ê‡ÔυνÔÈ ‚ÔÛÎÔ› ‰Â ı€λÔυν ν· π¿νÂÔÈ ÎÂ¯·È¿‰Â˜ ÛÎ€ÊÙÔνÙ·È:-∆ώÚ·, π·È‰È¿, ÙÈ ı· Î¿νÔυÌÂ;π¿ÚÙÂ Ù· ¿λÔ· ν· ÊÔÚÙώÛÔυÌÂν· Ìη Ì·˜ ‚ÚÔυν ÛÙÔ ‰ÚfiÌÔ ÔÈ Îλ€-ÊÙÂ˜È·Ù› €¯ÔυÌÂ υν·›ÎÂ˜ fiÌÔÚÊÂ˜€¯ÔυÌÂ ÎÔÚ›ÙÛÈ· ·ÚÚ·‚ωνÈ·ÛÌ€ν·ÌÂ Ù· ÛÈ¿ÌÈ·* ÎÂνÙηÌ€ν·ÌÂ Ù· Ì·ν›ÎÈ· ‰ÈπλωÌ€ν·Î·È ÌÂ Ù· Ù¿ÛÈ· ·ÛηÌωÌ€ν·

*ÚÔ‡¯·

1166.. ¡¡··ννÔÔ‡‡ÚÚÈÈÛÛÌÌ··

¡¿νÈ, ν¿νÈ, ν¿νÈ νÔ‡®ÈÂ‚›”È ÛfiÌνÔυλ νÙÈ πÔυ Ô‡®ÈÂÙÚ·˜ í”n “È· ÊÈÙ®ÈfiÚ[ νÙ›Ù[ ÎÔ‡®ÈÂ.

NÅni, nÅni, nÅni nÆ&evÑ`i sòmnul di pu Æ&etras í`# |a fit&òr% dit% gÆ&e

¡¿νÈ, ν¿νÈ, ν¿νÈ‹ÚıÂ Ô ‡πνÔ˜ π›Ûω ·π' Ùην πfiÚÙ·ν· ÌÔυ π¿ÚÂÈ ÙÔ π·È‰› ·π' ÙÔ λ·ÈÌfi

1177.. ((∫∫λλÂÂ››‰‰ωωνν··˜))

∆ÛÈ ¿ÚÈ ÙÛ·λ-ª›®È· νÙÈ ÛÈ ÎÚ†¿π!·Ì!ν¥ νfiÚ-Û· νÙÈ λ· ¿π!νÙÔ‡ÛÈ-νÙÔ‡ÛÈ π!ν Ì· -Î¿λÈÛÙ!‚ÚÔυÛ› νÙfin ∞ÚÌπÈνÈ€®n∞ÚÌπÈνÈ€®n ÊíÚ! Î!Ì€®n®n-¿λÙÛ! νÙfin ÎÔυ Ô‡ν· ·Úfi®È.-∆fiÚ·, Ì‚†¿ÛÙ!, ÙÛÈ Û-·νÙÚ¥ÌÔυ;-§Ôυ¿Ù˜ ÊλÔυÚ›†λÈ ®n-·λ!Û¿Ù˜-ÌÈ-¡fin ÊλÔυÚ›È ν! ·‚€ÌÔυÌ¿Ûn Î· Ù›νÈ, λ†· ÌÔυ®È¿Ù!,Ì¿Ûn Î· Ù›νÈ νÔυ ·‚€ÌÔυ.

Tsi Åri tsal-MÑ&a di si kr#Åp!am!n¥ nòr-sa di la Åp!dÆsi-dÆsi p!n ma n-gÅlist!vrusÑ dò# ArbinÇ&#ArbinÇ&# f$r! k!mÇ&#&#-Ålts! dò# ku …Æna arò&i.-Tòra, mv#Åst!, tsi s! adr¥mu;-L%Åts flurÑ#li & al!sÅts-mi-Nò# flurÑi n! avÇmumÅs# ka tÑni, l#a mu&Åt!,mÅs# ka tÑni nu avÇmu.


179

∆È €¯ÂÈ η ªÈ¯¿λ·Èν· Î·È ÛÎ¿ÂÈÎ·ıυÛÙ€ÚηÛÂ η ν‡Êη Ùη˜ ÛÙη ‚Ú‡Ûηπ‹Â, π‹Â ω˜ πÈÔ π€Ú··νÙ¿ÌωÛÂ ‰υÔ ∞Ú‚·ν›ÙÂ˜∞Ú‚·ν›ÙÂ˜ ¯ωÚ›˜ πÔυÎ¿ÌÈÛ·ÎÈ ¿λλÔυ˜ ‰υÔ ÌÂ ÎfiÎÎÈνη Ô‡ν·.-∆ώÚ·, ν‡Êη, ÙÈ ν· Î¿νÔυÌÂ;-¶¿ÚÙÂ Ù· ÊλÔυÚÈ¿ ÎÈ ÂÌ€ν· ·Ê‹ÛÙÂÌÂ.-∂ÌÂ›˜ ÊλÔυÚÈ¿ €¯ÔυÌÂ,·λλ¿ Û·ν ÂÛ€ν·, fiÌÔÚÊη,·λλ¿ Û·ν ÂÛ€ν· ‰Âν €¯ÔυÌÂ.

1188.. ((∫∫λλÂÂ››‰‰ωωνν··˜))

-ªfi† ÙÔυ λÈλ›Ù®È Î¿λÌπÈν!ÙÛÈ ”-ÙÛ-·πÈÚ›®n Û¿λÌπÈÙ!;-∆ÛÈ Û-νÔυ ·πÈÚ€ÛÎÔυ Û¿λÌπÈÙ!νÔυ ”-¿Ì[ ÎÔυ Î¿ÚÈ Û-ÌÈ-·Ú!ÛÌπÔυ”È€ÙζÔυ.MÈ ·Ú!ÛÌπÔυν†¿ÌÔυ ÎÔυ ÛfiÎÔυÚ-”ÈÔυλ¿†λÔυ ÛfiÎÚÔυ νÔυ ”-‚ÚÔυ ÌπÔ‡ν[ÛÈ ÌÙ¥ λÔυλ€λÔυ ®n-ÌÈ ·ÎÔυνÙ›.ªÈ-·Ú!ÛÌπÔυν†¿ÌÔυ ÎÔυ ÛÔυ¿Î!Ú-Ì†·Ì· λ¿†· ÛÔυ¿ÎÚ· νÔυ ”-‚ÚÔυ ÌπÔ‡ν[ÛÈ ÌÙ¥ ÊÔυÚÎ›ÙÛ· ®n-ÌÈ ·ÎÔυνÙ›.

-Mò# tu lilÑt&i gÅlbin!tsi `-ts-apirÑ&# sÅlbit!;-Tsi s-nu apirÇsku sÅlbit!nu `-Åm% ku kÅri s-ar!zbu`Çdzu.M#-ar!zbun#Åm% ku sòkur-`ulÅ#lu sòkru nu `-vru bÆn%si mt¥ lulÇlu &#-mi agudÑ.M#-ar!zbun#Åm% ku s%Åk!r-m#ama lÅ#a s%Åkr! nu `-vru bÆn%ÛÈ ÌÙ¥ furkÑtsa s#-mi agudÑ.

-ªωÚ' ÛÂ Î›ÙÚÈνÔ λÔυλÔ‡‰ÈÈ·Ù› ¡ηÌ€ÚωÛÂ˜ ω¯Ú‹;

-¶ώ˜ ν· Ìην ¡ηÌÂÚώÛω ω¯Ú‹;‰Âν €¯ω ÌÂ πÔÈÔν ν· Ì·λώÛω.ª¿λων· ÌÂ ÙÔν πÂıÂÚfi ÌÔυ,Ô Î·ηÌ€νÔ˜ Ô πÂıÂÚfi˜ ÌÔυ ‰Â ı€ληÛÂÙÔ Î·λfi ÌÔυÛ‹ÎωÛÂ ÙÔ λÔυλ¿ Î·È ÌÂ ¯Ù‡πηÛÂ.ª¿λων· ÌÂ Ùην πÂıÂÚ¿ ÌÔυ,Ì· η Î·ηÌ€νη η πÂıÂÚ¿ ÌÔυ ‰Â ı€ληÛÂÙÔ Î·λfi ÌÔυÛ‹ÎωÛÂ Ùη ÚÔÎ›ÙÛ· Î·È ÌÂ ¯Ù‡πηÛÂ.

1199.. ((∫∫λλÂÂ››‰‰ωωνν··˜))

º†¿ÙÈ ®È Ì‚†¿ÛÙÈ Û-·λ!¡€ÛÎÔυÛ-·λ!¡€ÛÎÔυ, Û-·ÚÌ!ÙÔυÛ€ÛÎÔυÊ†¿ÙÈλÈ ·νÙÔ‡ν! λÈλ›Ù®ÈÌ‚†¿ÛÙÈλÈ ·νÙ¿Ú! Î!λ†¿Ù·

F#Åti &i mv#Åsti s-al!ksÇskus-al!ksÇsku, s-arm!tusÇskuf#Åtili adÆn! lilÑt&imv#Åstili adÅr! g!l#Åta.

∫fiÚÂ˜ Î·È ν‡ÊÂ˜ νÙ‡νÔνÙ·ÈνÙ‡νÔνÙ·È Î·È ÛÙÔλ›ζÔνÙ·È.√È ÎfiÚÂ˜ Ì·ζÂ‡Ôυν λÔυλÔ‡‰È·,ÔÈ ν‡ÊÂ˜ ÂÙÔÈÌ¿ζÔυν Ùην Î·Ú‰¿Ú·.

2200 ((∫∫λλÂÂ››‰‰ωωνν··˜))

∞νÙÔυν¿Ù˜-‚!, Ê†¿ÙÈ,ÙÚ·˜ ν-·νÙÚ¥Ì[ Î!λ†¿Ù· πλfiÙ®n, πλfiÙ®n νÙÈ ·Û‹ÌÈζÔυν›ÙÛ· νÙÈ ¯ÚυÛ¿ÊÈ.AνÙÔυν¿Ù˜-‚!, Ì‚†¿ÛÙÈ,ÙÚ·˜ ν-·νÙÚ¥Ì[ Î!λ†¿Ù· πλfiÙ®n, πλfiÙ®n νÙÈ ·Û‹ÌÈζÔυν›ÙÛ· νÙÈ ¯ÚυÛ¿ÊÈ


180

AdunÅts-v!, f#Åti,tras n-adr¥m% g!l#Åtaplòt&#, plòt&# di asÑmizunÑtsa di xrisÅfi.AdunÅts-v!, mv#Åsti,tras n-adr¥m% g!l#Åtaplòt&#, plòt&# di asÑmizunÑtsa di xrisÅfi.

ª·ζÂυÙÂ›ÙÂ, ÎÔÚ›ÙÛÈ·,ν· ÊÙÈ¿¡ÔυÌÂ Ùην Î·Ú‰¿Ú·,πfiÚπÂ˜, πfiÚπÂ˜ ·π' ·Û‹ÌÈ,ÙÔ ζων¿ÎÈ ·πfi ¯ÚυÛ¿ÊÈ.ª·ζÂυÙÂ›ÙÂ, ν‡ÊÂ˜,ν· ÊÙÈ¿¡ÔυÌÂ Ùην Î·Ú‰¿Ú·,πfiÚπÂ˜, πfiÚπÂ˜ ·π' ·Û‹ÌÈ,ÙÔ ζων¿ÎÈ ·πfi ¯ÚυÛ¿ÊÈ.

2211.. ((∫∫λλÂÂ››‰‰ωωνν··˜))

ªÈ λ¿ÌÔυ ÌÈ ·ÛπÈλ¿ÌÔυλ· ®Èfiπ·ÙλÔυ νÙÈÙ[ ÎÈ¿ÚÈλ· ÎÔ‡Úν· νÙÈ ÛÙÔυÚν¿ÚÈì-·ÚÎ¿† fiÎ“ÈÔυλ[ πÈ Ùζ†¿ν!®n-‚ÈÙζÔ‡n Ô‡ν[ λ¿n νÙÈ Ù«ÈfiνÈÎÔυ Û¿ÚÈÎ· πÈ ÌπÚ¿ÙÛÔυ®n-πÈ ·ν¿νÙÔυ ÌπÚ¿ÙÛ[ ÙÔυÊ€ÎÈ·ÎÔυ Î¿ÚÙ†· πÈ Ùζ!νÔ‡Î“ÈÔυÎÚ!„È¿®ÙÈ ®n-νÙÈÛÎÚ!„È¿®ÙÈ.NÙ!-”-ÌÈ, λ†· ÌÔ‡Ì!, νÙ!-”-ÌÈλ· Î¿Û· ·ÙÛ†¿ νÙÈ ν-Ùζ†¿ν!.

Mi lÅmu mi spilÅmula &òpatlu dit% ©Årila gÆrna di sturnÅri.ì-arkÅ# òk|ul% pi tz#Ån!&#-vidzÆ# Æn% lÅ# di d^òniku sÅrika pi brÅtsu&#-pi anÅndu brÅtsu tufÇ©aku kÅrt#a pi dz!nÆk|u

gr!ps#Å&ti &#-dizgr!ps#Å&ti-D¥-`-mi, l#a mÆm!, d¥-`-mila kÅsa ats#Å di n-dz#Ån!.

¶λÂνfiÌÔυν, ¡ÂπλÂνfiÌÔυνÛÙη ‚Ú‡Ûη ÛÙÔ ·ν‹λÈÔÛÙη ‚Ú‡Ûη ·πfi ÛÙÔυÚν¿ÚÈ.ŒÚÈ¡· Ù· Ì¿ÙÈ· ÌÔυ ÛÙη Ú¿¯ηÎÈ Â›‰· €ν· π·λÈÎ¿ÚÈÌÂ Ùη Û¿ÚÈÎ· ÛÙÔ ÌπÚ¿ÙÛÔÎ·È ÛÙÔ ¿λλÔ ÌπÚ¿ÙÛÔ ÙÔ ÙÔ‡ÊÂÎÈÌÂ ÙÔ Ú¿ÌÌ· ÛÙÔ fiν·ÙÔ,Ú¿ÊÂÈ Î·È ¡ÂÚ¿ÊÂÈ.-¢ώÛÂ ÌÂ, Î·λ€ Ì¿ν·, ‰ώÛÂ ÌÂÛÙÔ Ûπ›ÙÈ ·υÙfi ÛÙη Ú¿¯η (ÙÔυ ‚ÔυνÔ‡)

2222 ....................................................................................................................................................................................

¡ÙÈÛÙÈÌ€λÈ· ÎÈνÙÈÛ›Ù!λ· Ù›νÈ ·‚†¿ÌÔυ ·ÎÈÛ›Ù!πÈ ÛÔ‡ν[ Î¿λÈ ®n-π›ÛÙÈ Î¿λÈÛ-ν-·νÙÔυν¥Ì[ νÙfi†“È -Î¿λÈ.-±È· Ê!-”È Î¿λÈ Ù·˜ $”n ÙÚ€Î[.-v¿ÛÙÈ ”›Î! νÔυ νÙÔυÎÈ¿®ÙÈ.™ÎÔυ¿ÙÈ πÔ‡Î· νÙÈ ®-Ôυ Ì†¿®ÙÈÔ‡ν[ Î·Ú·ÚfiÛÈ ÎÔυ Ì!νÔ‡ÛÈÙ·˜ λ-Ôυ πÔυ¿ÚÙ! Ê†¿Ù· νÙÈ ÎÔ‡ÛÈ.

DistimÇ|a kindisÑt!la tÑni av#Åmu angisÑt!pi nÆn% kÅli &# pÑsti kÅlis-n-adun¥m% dò#|i n-gÅli.-±#Å f¥-` kÅli tas $`# trÇk%-IÅ&ti `Ñk! nu du©Å&ti.Sk%Åti pÆnga di &-u m#Å&tiÆn% kara…ròsi ku m!nÆsitas l-u p%Årt! f#Åta di gÆ&e

ª·νÙ›λÈ ÎÂνÙηÌ€νÔ È· Û€ν· Â›¯· ÎÈν‹ÛÂÈ


181

Î¿Ùω ·π' ÙÔ ‰ÚfiÌÔ Î·È π¿νω ÛÙÔ‰ÚfiÌÔν' ·νÙ·ÌώÛÔυÌÂ ÔÈ ‰υÔ Ì·˜ ÛÙÔ‰ÚfiÌÔ.-±È· Î¿νÂ ÌÔυ ‰ÚfiÌÔ ν· πÂÚ¿Ûω.-∂›ν·È ÌÈÎÚ‹, ‰Âν Î·Ù·λ·‚·›νÂÈ.µ¿ζÂÈ ÙÔ πÔυ› Î·È Ùη ‰ωÚ›ζÂÈ€ν· Î·Ú·ÚfiÛÈ ÌÂ ¯ÂÚ¿ÎÈÈ· ν· ÙÔ ÊÔÚ¿ÂÈ ÙÔ ÎÔÚ›ÙÛÈ ÛÙÔλ·ÈÌfi.

2233 ....................................................................................................................................................................................

(∞)Îλfi πÈ Ùζ†¿ν· 'ν! λÈλ›Ù®ÈÛÈÌÈν¿Ù! νÙÈ Ô‡ν! Ê†¿Ù!,Ìfi† λÈλ›Ù®È · ‚Ú†¿ÚÈλÈÂn.(∞)Îλfi ®ÈνÙ†¿ 'ν! Ê†¿Ù! aÚÌíν!®ÈνÙ†¿ ®n-Î!νÙ¿ νÙÈ πÚÈÔ‡ν!,Ìfi† λÈλ›Ù®È · ‚Ú†¿ÚÈλÈÂn.∆«fiνÈ ·ÚÌíν[ νÙÈ ·Îλfi ÙÚÈÙÛÈ¿Ì®È¿Ù· ·ÚÌíν· Ôυ ÌÔυÙÚ†¿®È λÈλ›Ù®È· Ôυ ·ÚÔυπ†¿,Ìfi† λÈλ›Ù®È · ‚Ú†¿ÚÈλÈÂn

(A)klò pi dz#Ån! 'n! lilÑt&isiminÅt! di Æn! f#Åt!,mò# lilÑt&i a vr#Åri|e#.(A)klò &id#Å 'n! f#Åt! armín!&id#Å s#-k!ndÅ di priÆn!,mò# lilÑt&i a vr#Åri|e#.D^òni armín% di aklò trits#Åm&Åta armín! u mutr#Å&i lilÑt&a u arup#Åmò# lilÑt&i a vr#Åri|e#.

¶¿νω ÛÙη Ú¿¯η €ν· λÔυλÔ‡‰ÈÊυÙÂÌ€νÔ ·πfi €ν· ÎÔÚ›ÙÛÈ,·¯ λÔυλÔ‡‰È Ùη˜ ·¿πη˜.∂ÎÂ› Î·ıfiÙ·ν ÌÈ· ‚λ·¯Ô‡λ·Î·ıfiÙ·ν Î·È ÙÚ·Ôυ‰Ô‡ÛÂ ·‰È¿ÎÔπ·,

·¯ λÔυλÔ‡‰È Ùη˜ ·¿πη˜.µλ·¯fiπÔυλÔ ·πfi ’ÎÂÈ πÂÚνÔ‡ÛÂ,Î·È η fiÌÔÚÊη ‚λ·¯Ô‡λ· ÎÔÈÙÔ‡ÛÂÎ·È ÙÔ λÔυλÔ‡‰È ÙÔ €ÎÔ‚Â,·¯ λÔυλÔ‡‰È Ùη˜ ·¿πη˜.

2244 ....................................................................................................................................................................................

∆ÛÈ ”-νÙfiÚ[, λ†· νÙ¿νÙ!, νÙfiÚ[Û-·λ!νÙÛ€ÛÎÔυ ÊÙ®ÈfiÚ“È ν-ÎfiÚ[®n-†Ô ÌÔυÙÚ€ÛÎÔυ νÙÈÙ' ÔυÌπfiÚ[Î¿ÚÈ Ù«ÈfiνÈ Û-Ì† ·Ú!®È¿ÛÎ!.∆«ÈfiνÈ ”›Î[ ÊíÚ' νÙÈ ÌÔυÛÙ¿ÎÈÛ-νÔυ ÌÈ-·ÛÎ›ν! πÈ ÙÔυ Ê¿ÙÛ!ÛÈ-” “È· ·λÌπ†¿ÙÛ! ®È ÌÔυ®ÈÙ†¿ÙÛ!.

Tsi `-dòr%, l#a dÅd!, dòr%s-al!ntsÇsku ft&òr|i n-kòr%&#-~o mutrÇsku dit' ubòr%kÅri d^òni s-mi ar!&#Åsk!.D^òni `Ñk% fír' di mustÅkis-nu mi-askÑn! pi tu fÅts!si-` |a alb#Åts! &i mu&it#Åts!

∆È πÔν¿ω, Î·λ€ Ì¿ν·, πÔν¿ωÛυνÂννÔÔ‡νÙ·È Ù· ·fiÚÈ· ÛÙÔ ¯ÔÚfiÎÈ Âώ ÎÔÈÙ¿ω ·π' Ùην ·υλ‹ ÌÔυπÔÈÔ π·λÈÎ¿ÚÈ ÌÔυ ·Ú€ÛÂÈ.¶·λÈÎ¿ÚÈ ÌÈÎÚfi, ¯ωÚ›˜ ÌÔυÛÙ¿ÎÈν· Ìη ÌÂ ÙÛÈÌπ¿ÂÈ ÛÙÔ πÚfiÛωπÔν· ÌÔυ π¿ÚÂÈ Ùην ·ÛπÚ¿‰· Î·È ÙηνÔÌÔÚÊ¿‰·.

2255 ....................................................................................................................................................................................

∞Û†¿Ú· ”-‚›”È[ νÙ›ÙÔυ ¡È¿νÈ®È ¿Û·νÙζ! È®›n πÚÈ ÈÌν¿ÚÈ·Êλ¿n ÌÔυ®È¿Ù· λ· Ìπ!¯Ù®È€ÈÔυ ®-·νÙ!π¿ λÂλ›Ù®ÂλÂ


182

λÂλ›Ù®ÂλÂ ®n-ÙÚ†·νÙ¿ÊυλÈÙÚÈ·νÙ¿ÊυλÈ ®n-·ÚÔ‡Ê·λÈ.-º†¿Ù!, λ†· Ê†¿Ù!, ‚finÛ-Ù†-·νÙÚ€Ìπ[‚fin Û-Ù†-·νÙÚ€Ìπ[, ®n ‚fin Û!-”-ÛπÔ‡”ÈÎíÙÈ ÛÙ†¿λÈ λ· ÔυÚ·νfi, ÎíÙÈ ÊÚíνÙζ! ‚·ÛÈλÈ·Îfi.

As#År! `-vÑ`% dÑtu ks#Åni&i Ås!ndz! i&Ñ# pri imnÅriaflÅ# mu&Åta la b!xt&Ç~u &-ad!pÅ lelÑt&elelelÑt&ele &#-tr#andÅfilitr#andÅfili &#-…arÆfali.-F#Åt!, l#a f#Åt!, vò# s-t#-andrÇb%vò# s-t#-andrÇb%, &#-vò# s!-`-spÆ`ikíti st#Åli la uranò,kíti fríndz! vasi|akò.

æÂ˜ ‹Úı· ·π' Ù· ¡€ν·Î·È Û‹ÌÂÚ· ‚‹Î· πÂÚ›π·ÙÔ‚Ú‹Î· Ùην fiÌÔÚÊη ÛÙÔν Î‹πÔfiπÔυ πfiÙÈζÂ Ù· λÔυλÔ‡‰È·Ù· λÔυλÔ‡‰È· Î·È Ù· ÙÚÈ·νÙ¿Êυλλ·Ù· ÙÚÈ·νÙ¿Êυλλ· Î·È Ù· ·Ú‡Ê·λ·.-∫fiÚη, Î·λ€ ÎfiÚη, ı€λω ν· ÛÂ Úω-Ù‹Ûωı€λω ν· ÛÂ ÚωÙ‹Ûω Î·È ı€λω ν· ÌÔυπÂÈ˜πfiÛ· ·ÛÙ€ÚÈ· ÛÙÔν ÔυÚ·νfi, πfiÛ· Ê‡λλ· Ô ‚·ÛÈλÈÎfi˜.

2266 ....................................................................................................................................................................................

-ªπÔ‡νÙζ·-Ù˜ ¿n ÎÚÈπ¿Ù!, λ†· §€ν!,Î¿πλÔυ-Ù˜ ¿n λÈ¿Ù[ν¿Î!-È νÙÈ ¿π! ·Ú¿ÙÛÈ, λ†· §€ν!,ν¿Î·-È νÙÈ ¿λÌπ' ·Ô‡!.-¡Ôυ-È ®n-νÙÈ ¿π' ·Ú¿ÙÛÂ, λ†· νÙ¿νÙÔ,®n-ν€ νÙÈ ¿λÌπ' ·Ô‡!

νÙÈ Ô‡ν[ Î·†Ìfi ÙÛ! ”-¿Ì[, λ†· νÙ¿νÙÔ,Î! νÔ‡-È Ù«ÈfiνλÈ ·Ôυ¿ÙÛÈ.-§È¿…!-Ù˜, Ìπ¿!-Ù˜ Ù®ÈfiÌπÚ·, λ†· §€ν!,Î!ÙÛ€ νÔυ ÙÛ! ÔυνÙ«È¿®ÙÈ.-ºfiÎλÔυ ®n-π›Ú· Ûn-Ôυ ¿ÚνÙ!, λ†· νÙ¿νÙÔ,Ì· νÔ‡-È Ù«ÈfiνλÈ ·Ôυ¿ÙÛÈ.M· νÔ‡-È Ù«ÈfiνλÈ ·Ôυ¿ÙÛÈ, λ†· νÙ¿νÙÔ,ÙÚÔ‡πλÔυ-”n Û-·Ú!Ù®È¿®ÙÈ®n-Î¿νÙ·-È Ù«ÈfiνλÈ ·Ôυ¿ÙÛÈ, λ†· νÙ¿νÙÔ,ÙÚÔ‡πλÔυ Û-·Î!λÙζ¿®ÙÈ.

-BÆdza-ts Å# kripÅt!, l#a LÇn!,kÅplu-ts Å# li…Åt%nÅk!-i di Åp! arÅtsi, l#a LÇn!,nÅk!-i di Ålb' aÆ!;-Nu-i di Åp! arÅtse, l#a dÅdo,&#-ne di Ålb' aÆ!.Di Æn% ka#mò ts! `-Åm%, l#a dÅdo,k! nÆ-i d^ònli a%Åtsi.-≈a…!-ts, bÅ…!-ts t&òmbra, l#a LÇn!,k!ts! nu ts! und^Å&ti.-Fòklu &#-pÑra s#-u Ård!, l#a dÅdo,ma nÆ-i d^ònli a%Åtsi, l#a dÅdo.Ma nÆ-i d^ònli a%Åtsi, l#a dÅdo,trÆplu-` s!-ar!t&Å&ti&# kÅnda-i d^ònli a%Åtsi, l#a dÅdo,trÆplu s-ang!ldzÅ&ti.

-∆Ô ¯Â›λÈ ÛÔυ Ùfi ’¯ÂÈ˜ ÛÎ·ÛÌ€νÔ, ‚ÚÂ §€ν·,ÙÔ ÎÂÊ¿λÈ ÛÔυ ‰ÂÌ€νÔÌ‹πω˜ Â›ν·È ·πfi ÎÚ‡Ô νÂÚfi, ‚ÚÂ §€ν·,Ì‹πω˜ ·πfi ¿ÛπÚÔ ÛÙ·Ê‡λÈ;-¢Âν Â›ν·È ·πfi ÎÚ‡Ô νÂÚfi, ‚ÚÂ Ì¿ν·,ÎÈ Ô‡ÙÂ ·πfi ¿ÛπÚÔ ÛÙ·Ê‡λÈ.∞πfi €ν·ν Î·ηÌfi πÔυ €¯ω, ‚ÚÂ Ì¿ν·,È·Ù› ‰Âν Â›ν' Â‰ώ ÙÔ π·λÈÎ¿ÚÈ.


183

-¢€ÛÂ, ‚¿λÂ ÙÔ ÎÂÊ·λÔÌ¿νÙÈλfi ÛÔυ,‚ÚÂ §€ν·,È·Ù› ‰Â ÛÔυ Ù·ÈÚÈ¿ζÂÈ.-∏ ÊωÙÈ¿ ÎÈ η λ·‡Ú· ν· ÙÔ Î¿„ÂÈ, ‚ÚÂ Ì¿ν·,·ν ‰Âν Â›ν' Â‰ώ ÙÔ π·λÈÎ¿ÚÈ.∞ν ‰Âν Â›ν' Â‰ώ ÙÔ π·λÈÎ¿ÚÈ, ‚ÚÂ Ì¿ν·,ÙÔ ÎÔÚÌ› ÌÔυ ÎÚυώνÂÈ,ÎÈ fiÙ·ν Â›ν' Â‰ώ ÙÔ π·λÈÎ¿ÚÈ, ‚ÚÂ Ì¿ν·,ÙÔ ÎÔÚÌ› ζÂÛÙ·›νÂÙ·È.

2277 ....................................................................................................................................................................................

∆Ú! €ÚÌÔυ νÙÈ ^È¿ÚÔυ (™€ÚÚÂ˜)πfiνÙ· νÙÈ ν-™!ÚÔ‡ν!ÌÔ‡λÙÛ! Ù«Èfi”n ÎÈÚÔ‡Ú!ÌÔ‡λÙÈ ÌÔυÌ¥νn πλíνÎÔυÊ†¿ÙÈ ÈÛÔυÛ›ÙÈ.¡ÙÔ‡ÛÈ §€ν· ν-‚¿λÈ Û-Ìπ¿! Î!λνÙ¿ÚÈ νÙÔ‡ÛÈ ®n-∫fiλ· ·ÎλfiÙÛÈ®È¿νÙÈ ®n-·ζÌπÔυÚ¿®ÙÈ§€ν· νÔ‡-È ÛÈ ÎÚÈ¿®ÙÈ-¡Ù¿Ù˜ ¯!Ìπ¿Ú†· ν-¯Ôυ¿Ú!Û-¿‚νÙ! ”›ÎÔυ ®n Ì¿ÚÈ.

Tr! Çrmu di ^År%pònda di n-S!rÆn!mÆlts! d^ò`# kirÆr!mÆlti mumín# plínguf#Åti isusÑte.DÆsi LÇna n-vÅlis-bÅ…! k!ldÅridÆsi &#-Kòla aklòtsi&Ådi &#-azburÅ&tiLÇna nÆ-i si gr#Å&ti-DÅts x!bÅr#a n-x%År!s-Åvd! `Ñku &#-mÅri

±È· Ù· €ÚÌ· Ù· ™€ÚÚ·˜Ùην ¿ÙÈÌη Ùη ™·λÔν›ÎηπÔλλ¿ π·λÈÎ¿ÚÈ· ¯¿ıηÎ·νπÔλλ€˜ Ì·ν¿‰Â˜ Îλ·›νÂÎÔÚ›ÙÛÈ· ·ÚÚ·‚ωνÈ·ÛÌ€ν·.¶¿ÂÈ η §€ν· ÛÙÔ Ú€Ì·ν· ‚¿λÂÈ Î·Ú‰¿ÚÈ (ν· πλ‡νÂÈ)π‹Â ÎÈ Ô ∫fiλ·˜ ÂÎÂ›Î¿ıÂÙ·È Î·È ÎÔυ‚ÂνÙÈ¿ζÂÈη §€ν· ‰Âν ÙÔυ ·π·νÙ¿-¢ώÛÙÂ ÙÔ ¯·Ìπ€ÚÈ ÛÙÔ ¯ωÚÈfiν· ÙÔ Ì¿ıÂÈ ÌÈÎÚfi˜ Î·È ÌÂ¿λÔ˜.

2288 ....................................................................................................................................................................................

º†¿Ù! ·ν¿λÙ! Ì·υÚÔυÌ¿Ù!¿†νÙÂ Ê†¿Ù! Ù·˜ ν! ‚Ùζ›ÌÔυÙ·˜ ν! ÙÛ€Ì[ λ· λfiÎλÔυ ·νfiÛÙÔυλfiÎλÔυ ·νfiÛÙÔυ ®n-ÙÔυ Û†€ÌÙÈ* ·νÔ¿ÛÙ!.

* ÛÈ€ÌÙÈ = ÙfiπÔ˜ ζω‹˜

F#Åt! anÅlt! mavrumÅt!Å#de f#Åt! tas n! vdzÑmutas n! tsÇm% la lòklu anòstulòklu anòstu &#-tu sÇmti an%Åst!

∫fiÚη „ηλ‹ Î·È Ì·υÚÔÌ¿Ù·,¿ÈνÙÂ, ÎfiÚη, ν· Ê‡ÔυÌÂν· π¿ÌÂ ÛÙ· Ì€Úη Ì·˜ÛÙ· Ì€Úη Ì·˜ Î·È ÛÙη ζω‹ Ì·˜

2299 ....................................................................................................................................................................................

¡¿π·ÚÙÈ νÙÈ λ¿†· ·Ì¿ÚÈ”-·λ!‚νÙ¿Ú! 'ν· ÌÔυ®È¿Ù!ÎÔ‡Ì[ Û! ”-Ê¿Î[Û! ”-νÙÔ‡Î[ Û-Ôυ ‚€νÙÔυ.-±Î¿λÈÎ!-Ù˜, Ù«ÈfiνÈ, ÌπÈν€ÎλÔυ


184

Û! ”-ÙÈ νÙÔ‡ÙÛn π!ν νÙÈ ÌÔυ®È¿Ù!.-ªπÔ‡ν-ÙÛ! ÙζÔ‡!, Ìfin ÌÔυ®È¿Ù!-±Î›νÈ ‚›”È®n, Ìfi† Ù«ÈÔν¿ÚÂ,-±ÈÔυ ÙÛ!-È ÌíÙ·, λ†· ÌÔυ®È¿Ù!;-ªÔ‡Ì·-”n †¿®ÙÈ λ· 'ν! νÔ‡ÌÙ!λ· 'ν! νÔ‡ÌÙ! ‚!ÛÈ“ÎÈ¿ÛÎ!.

NÅparti di lÅ#a amÅri`-al!vdÅr! 'n! mu&Åt!kÆm% s! `-fÅk%s! `-dÆk% s-u vÇdu.-NgÅlik!-ts, d^òni, binÇklus! `-ti dÆts# p!n di mu&Åta.-BÆn-ts! dzÆ!, mò# mu&Åt!-GÑni vÑ`i&#, mo# d^onÅre.-±#u ts!-i míta, l#a mu&Åt!;-MÆma-` #Å&ti la ’n! nÆmt!,la ’n! nÆmt! v!si|©Åsk!

¶€Ú· ·π' Ùη ı¿λ·ÛÛ· ÌÔυ π·›νÂ„·ν ÌÈ·ν fiÌÔÚÊηπώ˜ ν· Î¿νω ν· π¿ω ν· Ùη ‰ω.-∫·‚·λ›ÎÂ„Â, π·λÈÎ¿ÚÈ, Ù' ¿λÔfi ÛÔυÎ·È π‹·ÈνÂ ÛÙην fiÌÔÚÊη.-∫·λ‹ ÛÔυ Ì€Ú·, fiÌÔÚÊη.-∫·λώ˜ ‹ÚıÂ˜, π·λÈÎ¿ÚÈ.-¶Ô‡ν' η Ì¿ν· ÛÔυ, ‚ÚÂ ÎfiÚη;-∏ Ì¿ν· ÌÔυ Â›ν·È Û' €ν· ¿ÌÔ,Û' €ν· ¿ÌÔ ‚·ÛÈλÈÎfi.

3300....................................................................................................................................................................................

∆Ú! Ô‡ν! Î!νÙÔ‡®ÈÂ ‚›νÈÙ!πÈ ·ÙÛ€[ ÛÌπfiÚÔυ ÈÔυ Û-νÙÈÌ!νÙ¿†®È ÈÔ ‚›”È[ ·Î¿Û! νÔυ ÙÈ ·Êλ¿†πÈÙ Ìπ!¯Ù®È¿Ù˜ ÙÈ πÚÈÈÌν¿†λÈλ›Ù®È ·Úfi®È ÙÛ-·νÙÔυν¿†ÙÔ‡ÊÂ-ÙÔ‡ÊÂ λÈ λÈ¿†®n-πÈ λ· ÛÔυ¿ÙÛ! λÈ-·Ìπ!ÚÙÛ¿†.

Tr! Æn! k!ndÆ&e vÑnit!pi atsÇ% zbòr% ~u s-dim!ndÅ#&i ~Ô vÑ`% akÅs! nu ti aflÅ#pit b!xt&Åts ti priimnÅ#lilÑt&i arò&i ts-adunÅ#tÆfe-tÆfe li li…Å#&#-pi la s%Åts! li amb!rtsÅ#

±È· €ν· ÙÛÈπÔ‡νÈ ·λ¿ζÈÔ,ÛÙÔ λfiÔ πÔυ ÛÂ ÂÈ‰ÔπÔ›ηÛ·‹Úı· Ûπ›ÙÈ ÛÔυ Î·È ‰Â ÛÂ ‚Ú‹Î·ÛÙÔυ˜ Ìπ·¯ÙÛ€‰Â˜ ‚ÔλÙ¿ÚÈζÂ˜ÎfiÎÎÈν· λÔυλÔ‡‰È· Ì¿ζÂυÂ˜ÙÔ‡ÊÂ˜-ÙÔ‡ÊÂ˜ Ù¿ ’‰ÂνÂ˜Î·È ÛÙÈ˜ Ê›λÂ˜ Ù· ÌÔ›Ú·ζÂ˜

3311 ....................................................................................................................................................................................

^È¿πÙÈ Ù«Èfi”n ÙÔ‡Ù˜ 'ν! ÙÔυÚλ›ÈνÙÔ‡ÎÔυ νÔυ¿πÙ†· ÙÔυ ¯!Ú!›È‚ÔÚ Ù·˜ ÙÚ†¿Î! ÙÔυ Ù®ÈÚ®›È.-µfi†, λ!† Ù«Èfi”n, ÙÔυÙ˜ 'ν! ÙÔυÚλ›ÈÎ¿Ú· νÙ¿Ù˜ νÙÈ ‚-·νÛÔυÚ¿ÙÛ!Ì‚†¿ÛÙÈλ›-‚! λÈ-·λ!Û¿ÙÛ!πÈ ÙÔυ ¯Ôυ¿ÚÈ, πÈÙ Ì!¯!λ¿Ù˜πÈ λ· ÊÚ·Ù˜, πÈ λ· ÎÔυÌν¿Ù˜‚fi† ÙÔυ ¡È¿νÈ ·λ!¿Ù˜ÊλÔυÚ›† ‚ÚÂÙ˜ ÙÚ·˜ ·ÌÈνÙ¿Ù˜

—Åpti d^ò`# tÆts 'n! turlÑidÆku n%Åpt#a tu x!r!~Ñivor tas tr#Åk! tu t&ir&Ñi.-Vò#, l!# d^ò`#, tÆts 'n! turlÑikÅra dats di v-ansurÅts!mv#ÅstilÑ-v! li-al!sÅts!pi tu x%Åri, pit m!x!lÅtspi la frats, pi la kumnÅtsvò# tu ks#Åni al!…ÅtsflurÑ# vrets tas amintÅts


185

∂ÊÙ¿ π·λÈÎ¿ÚÈ·, fiλ· ÌÈ· π·Ú€·π·ν ÙÔ πÚω›, Ùη ¯·Ú·υ‹ı€λÔυν ν· π·ν ÛÙην ·ÔÚ¿.-∂, ÛÂÈ˜, π·λÈÎ¿ÚÈ·, fiλ· ÌÈ· π·Ú€·fiÙ·ν π·νÙÚÂ‡ÂÛÙÂÙÈ˜ υν·›ÎÂ˜ Û·˜ ÙÈ˜ ·Ê‹νÂÙÂÛÙ· ¯ωÚÈ¿, ÛÙÔυ˜ Ì·¯·λ¿‰Â˜,ÛÂ ·‰€ÚÊÈ·, ÛÂ ÎÔυνÈ¿‰Ôυ˜ÛÂÈ˜ ÛÙ· ¡€ν· ÙÚυυÚν¿ÙÂÊλÔυÚÈ¿ ı€λÙÂ ν· ÎÂÚ‰›ÛÂÙÂ.

3322 ....................................................................................................................................................................................

§· π¿ÙÚÔυλÂ, λ· ÙÛ›νÙÛÈλÂλ· ®È¿®ÈλÂ Ê!νÙ¥νÈ·Îλfi ®-νÙÔυÚνÈ¿ ‚ÚÔ‡Ù· Û›ÎÔυÚ!,Û›ÎÔυÚ!, ÈÛÔυÛ›Ù!.^È νÙ¿νÙ!-Û· “È-Ôυ Ùζ!ÙÛÈ¿,®È νÙ¿νÙ!-Û· “È-Ôυ Ùζ¥ÙÛÈ.-ª-†·* ÛÎÔυ¿λ(!), Ì-†· ÛÎÔυ¿λ(!), λ†·”›Î·** ·Ì†¿ÛÎÔυ·λ! Û! ”-ÙÈ ·λ!¡È€®ÙÛ!Î! ‚›”ÈÚ! ÎÔ‡ÛÎÚÈ“È Û-ÙÈ “È·®È Ì‚†¿ÛÙ! Û! ”-ÙÈ ·νÙ¿Ú!.-∫¿Ú† ‚È”ÈÚ!, Î›νÈ ‚È”ÈÚ!Ùζ!ÙÛ€Ù˜-λ! Û-ÙÚ†¿Î! ν-Î¿Û!***.

*È· **¯›λÈ· ***Ìπ!¿Ù˜-λ! Û-ÌíÎ! πíνÈ.

La pÅtrule, la tsÑntsilela &Åsile f!ndíniaklò &-dur`Å vrÆta sÑngur!sÑngur!, isusÑt!.—i dÅd!-sa, l#a, |-u dz!ts#Å,&i dÅd!-sa |-u dzítsi.-IÅ sk%Ål!, #Å sk%Ål!, l#a `Ñka** am#Åsk%Ål! s!-` ti al!ksÇsts!k! vÑìr! kÆskri|i s-ti |a

&i mv#Åst! s!-` ti adÅr!.-KÅr# vÑìr!, gÑni vÑìr!dz!tsÇts-l! s-tr#Åk! n-gÅs!***.

** xÑ|a*** b!…Åts-l! s-mík! píni.

™ÙÈ˜ Ù€ÛÛÂÚÈ˜, ÛÙÈ˜ π€νÙÂÛÙÈ˜ €¡È ÙÈ˜ πη€˜ÂÎÂ› ÎÔÈÌ¿Ù·È η ·¿πη (ÌÔυ) ÌÔν·¯‹ÌÔν·¯‹, ·ÚÚ·‚ωνÈ·ÛÌ€νη.∫·È η Ì¿ν· Ùη˜ Ùη˜ €λÂÂÎÈ η Ì¿ν· Ùη˜ Ùη˜ λ€ÂÈ.-±È· Û‹Îω, È· Û‹Îω, ÌÈÎÚ‹ ÌÔυ**Û‹Îω ν· νÙυıÂ›˜È·Ù› ‹Úı·ν ÔÈ ÛυÌπÂı€ÚÔÈ ν· ÛÂ π¿-ÚÔυνÎ·È ν‡Êη ν· ÛÂ Î¿νÔυν.-™·ν ‹Úı·ν, Î·λωÛfiÚÈÛ·ν,πÂ›ÙÂ ÙÔυ˜ ν¿ ’ÚıÔυν Ì€Û·***.

**ÎfiÚη*** ‚¿λÙÂ ÙÔυ˜ ν· Ê·ν „ωÌ›

3333 ....................................................................................................................................................................................

ªfi† λ†·, πÈ λ· ·Ù¿ πÔυ¿ÚÙ! ÈÔ ÙÚÈ-ÎÔ‡†Ìfi† λ†·, ÈÔ ÙÛ! ÎÚ›† Ù›νÈ Ì· νÔυ ”-ÎÚ›®nÌfi† Î·Ú¿ νÔυ ”-ÎÚ›®n ÎÔυ fiÎ“ÈÔυλÔυÌÈ ÌÔυÙÚ›®nÌfiÈ λ†·, ÎÔυ fiÎ“ÈÔυλÔυ λ¿† ÈÔυ ÙÛ!λ!Î!ÚÌ¿®nÌfiÈ λ†·, νÙÈÙ ¯ÈÎ¿ÙÈ ÙÈ Ôυ¯Ù¿®n-µfi†, λ†· νÙ¿νÙÔ, ‚fi†, ‚fiÈ Û! ”-ÌÈÌ!Ú›Ù˜ ‚fi† Û! ”-Ê¿ÙÛn νÔ‡ÌÙ!, νÔ‡ÌÙ! ÎÔυ ÛÈ-Ì›Ù˜‚fi†, λ†·, ÎÔυ ÛÈÌ›Ù˜, ‚fi†, λ†·, ÎÔυ ÛÙ·-


186

Ê›Ù˜‚fi†, λ†·, Û' ÊÔ‡! ÎÔ‡ÛÎ!Ú“È,ÎÔ‡ÛÎ!Ú“È ¯!ÚÛ›Ù˜.

Mò# l#a, pi la atÅ p%Årt! ~o trikÆ#mò# l#a, ~o ts! grÑ# tÑni ma nu `-grÑ&#mò# kara nu `-grÑ&# ku òk|ulu mimutrÑ&# mò# l#a, ku òk|ulu lÅ# ~u ts! l!k!rmÅ&# mò# l#a, dit xikÅti ti uxtÅ&#-Vò#, l#a dÅdo, vò#, vò# s! `-mi m!rÑtsvò# s! `-fÅts# nÆmt!, nÆmt! ku simÑtsvò#, l#a, ku simÑts, vò#, l#a, ku stafÑtss-fÆ…! kÆsk!r|i, kÆsk!r|i x!rsÑts

∞π' Ùην πfiÚÙ· ÛÔυ, Î·λ€, Âώ π€Ú·Û·Âώ, Î·λ€, ÛÔυ Êών·¡· Ì· Ûυ ‰Â ÌÔυ·π¿νÙηÛÂ˜Î·λ€, Û·ν ‰Â ÌÔυ ·π¿νÙηÛÂ˜ ÌÂ ÙÔÌ¿ÙÈ ÌÂ ÎÔ›Ù·¡Â˜ ÌÂ ÙÔ Ì¿ÙÈ, Î·λ€, ÙÔ Ì·‡ÚÔ, πÔυ ÛÔυ‰¿ÎÚυÛÂ·π' Ù· Ûπλ¿¯ν·, Î·λ€, ·ν·ÛÙ€ν·¡Â˜.-£€λω, Î·λ€ Ì¿ν·, ı€λω, ı€λω ν· ÌÂπ·νÙÚ€„ÂÈ˜ı€λω ν· ÌÔυ Î¿νÂÈ˜ ¿ÌÔ, ¿ÌÔ ÌÂÎÔυλÔ‡ÚÈ·,ı€λω, Î·λ€, ÌÂ ÎÔυλÔ‡ÚÈ·, ı€λω ÌÂÛÙ·Ê›‰Â˜,ν· Ê‡Ôυν ÔÈ ÛυÌπÂı€ÚÔÈ, ÔÈ ÛυÌπÂı€-ÚÔÈ ¯·ÚÔ‡ÌÂνÔÈ

3344 ....................................................................................................................................................................................

-ªfi† ª!ÚÔ‡®ÈÂ, ÎÔ‡Ú! νÙÈ ÎÔ‡Î[Ìfi† ª!ÚÔ‡®ÈÂ, Ì‚†¿ÛÙ! ”›Î!-NÙÈ ÈÔυ ÌÈ ®Ù›† Î! ”-ÙζíÎ[ ª!ÚÔ‡®ÈÂ;-NÙÈ ÎÔυÎfiÙλÔυ, νÙÈ ÛÎÔυÚÙ¿Î·

ƒÂÊÚ·›ν:

ªfi† ª!ÚÔ‡®ÈÂ, λ†·ªfi† νÙ!λÈ¿ν!, λ†·.

-Mò# M!rÆ&e, gÆr! di kÆk%mò# M!rÆ&e, mv#Åst! `Ñk!-Di ~Æ mi &tÑ# k! `-dzík% M!rÆ&e;-Di kukòtlu, di skurtÅka

ƒÂÊÚ·›ν:Mò# M!rÆ&e, l#aMò# d!|Ån!, l#a

µÚÂ ª·ÚÔ‡ÛÈ·, ÛÙfiÌ· Û·ν ÎÔ‡ÎÔυ‚ÚÂ ª·ÚÔ‡ÛÈ·, ÌÈÎÚ‹ νυÊÔ‡λ·.-¶Ô‡ ¡€ÚÂÈ˜ fiÙÈ ÌÂ λÂν ª·ÚÔ‡ÛÈ·;-∞π' ÙÔν ÎfiÎÎÔÚ·*, ·π' ÙÔ ÎÔνÙfi Èλ€ÎÔ

ƒÂÊÚ·›ν: µÚÂ ª·ÚÔ‡ÛÈ·, Î·λ€‚ÚÂ νÙ·λÈ¿ν·, Î·λ€

*ÙÔ Û¯€‰ÈÔ ÛÙÔ ÎÔνÙfi Èλ€ÎÔ

3355 ....................................................................................................................................................................................

¡Ù¿νÙ· ·Ì†¿, ‚Ú†¿† ‚!Ù!Ì¿ÚÈÙÛÈ Ê†¿Ù! ·‚†¿† ÙÚ! Ì!ÚÙ¿ÚÈνÙÈ ν¿Ôυ ¿”n Î¿λÎ! ÙÔυ Ùζ¿ÙÛÈνÙÈ ”-Ôυ νÙ†¿νÙÈ®n 'λ¿ÚÔυ-·λ¿ÚÔυ'λ¿ÚÔυ-·λ¿ÚÔυ ν›Î· ªπ¿νÈ·§¥† ªπ!νÈfiÙÛ! νÈπÚ!¡›ÙÛ!Ì¿Ûn ªπfiÙÛ†· ®È †·Ú¿ πÚ!¡›Ù!›Ìν! ·νÙÚ†¿πÙ! ·ÚÌ·ÙÔυÛ›Ù!ÎÔυ ®ÎÔυÚÙ¿Î· ÎÈνÙÈÛ›Ù!.

DÅda am#Å, vr#Å# vÅt!mÅritsi f#Åt! av#Å# tr! m!rtÅridi nÅu Å`# kÅlk! tu dzÅtsidi `-u d#Ådi&# 'lÅr…u-alÅr…u


187

'lÅr…u-alÅr…u nÑnga BÅà-L!# B!`òts!, nipr!ksÑts!mÅsi µòts#a &#-#arÅ pr!ksÑt!Ñmn! andr#Åpta arm!tusÑt!ku &kurtÅka kindisÑt!

ª¿ν· ÌÔυ, ‹ıÂλÂ˜ ÛÎfiÙωÌ·ÙÈ ÎÔÚ›ÙÛÈ Â›¯Â˜ È· π·νÙÚÂÈ¿·π' Ù· ÂννÈ¿ π·Ù¿ÂÈ ÛÙ· ‰€Î·Î·È ÙÔ €‰ωÛÂ˜ πÔλ‡ Ì·ÎÚÈ¿πÔλ‡ Ì·ÎÚÈ¿ ÎÔνÙ¿ ÛÙη ªπ¿νÈ·.-µÚÂ ªπ·νÈώÙÂ˜, ·νÔÈÎÔÎ‡ÚÂυÙÔÈªfiνÔ η ∞fiÚω ‹Ù·ν νÔÈÎÔÎυÚ¿πÂÚπ·Ù¿ÂÈ Ù·ÈÚÈ·ÛÌ€νη, ÛÙÔλÈÛÌ€νηÌÂ ÛÎÔυÚÙ¿Î· ÎÂνÙηÌ€νη

3366 ....................................................................................................................................................................................

√‡ν· Ì‚†¿ÛÙ! νÙÈ ±È¿νÈν·π€ÚλÈ νÙÈ ν-Î¿π[ ®-·ÛÌÔυλÙ«È¿®n-· ‚¿λÈλÂ† π!Ú!Î!Û†¿-º¥ν-ÙÈ, λ†· ‚¿λÂ, Î¿Ì· νÎÔυ¿Û! ”-ÙÚ€Î[ Û-ÌÈ νÙÔ‡Î[ π!ν ±È¿νÈν·.±È¿νÈν·, ¯Ôυ¿Ú! ÊÔυÚ†¿ÛÎ!,'ÎλÔ Û! ‚!Ù!Ì¿Ú! Ù«ÈfiνλÈ ·Ì€λÔυνÔυ ”-ÌÈ νÙÔυÚÔ‡, λ†·, Ù«ÈfiνλÈ ·Ì€λ[Ì¿Ûn ÌÈ νÙÔυÚÔ‡ ·ÚÌ¿Ù· ·Ì†¿,·ÚÌ¿Ù· ·Ì†¿ νÙÈ Î·νÙÈÊ€.

'Un! mv#Åst! di ±#ÅninapÇr|i di n-gÅp% &-azmuldz#Å&#-a vÅlile# p!r!k!s#Å.-F¥n-ti, l#a vÅle, kÅma ng%Ås! `-trÇku% s-mi dÆk% p!n ±#Ånina.±#Ånina, x%År! fur#Åsk!,'klo s! v!t!mÅr! d^ònli amÇl%nu `-mi durÆ, l#a, d^ònli amÇl%mas# mi durÆ armÅta am#ÅarmÅra am#Å di kadifÇ.

ªÈ· ν‡Êη ·πfi Ù· ±È¿ννÂν·ÙÚ·‚Ô‡ÛÂ Ù· Ì·λλÈ¿ Ùη˜Î·È ÙÔ πÔÙ¿ÌÈ π·Ú·Î·λÔ‡ÛÂ.-Œλ·, πÔÙ¿ÌÈ, πÈÔ ÎÔνÙ¿ν· πÂÚ¿Ûω ν· π¿ω ÛÙ· ±È¿ννÂν·.±È¿ννÂν·, ¯ώÚ· ÎλÂÊÙών,ÂÎÂ› ÛÎfiÙωÛ·ν ÙÔν Î·λfi ÌÔυ‰Â ÌÂ πfiνÂÛÂ Ô Î·λfi˜ ÌÔυÌfiνÔ ÌÂ πfiνÂÛÂ η ·ÚÌ·ÙωÛÈ¿ (ÊÔÚÂ-ÛÈ¿) ÌÔυη ÊÔÚÂÛÈ¿ ·πfi Î·ÙÈÊ€.

3377 ....................................................................................................................................................................................

¡ÙÈ ·†€ÛÙ! Û!πÙ!Ì¥ν!, λ†· νÙ¿νÙÔ, π¥νÙÔυ ·λ¿νÙ! νÙÈπÔ‡ÛÈÚ! ÊÔ‡Ú“È νÙÈ ªÔυÚ¿‚·νÙÚ†€πÙÔυ Û-ÙÚ¿ÎÔυ λ· ÛÙ¿νÈ ·λ∆€Ù«È·.'ÎλÔ Û! Ì!Î¿Ú!, 'ÎλÔ Û! ÌπÈÈÔ‡Ú! ÙÚ!·Ù®›®λÈ ®-λÈ ÔυÌπλÔ‡Ú!.§¿†λÔυ ∆€Ù«È· $“È Ê! ·Ú¥Ôυ‚Ú†¿ Û! $“È ÙζíÎ!, Ô‡ν[ λ¿† ÛÌπfiÚÔυ.K·πÈÙ¿νλÔυ Û-ν!Ú!†¿®ÙÈÛÎÔυ¿ÙÈ ÎfiÚ‰· ÛÈ ®-λÔυ Ù¿“È.

Di a#Çst! s!pt!m¥na, l#a dÅdo, p!n tualÅnd!dipÆsira fÆr|i di MurÅvandr#Çptu s-trÅgu la stÅni al TÇdâ'klo s! m!kÅr!, 'klo s! bi~Ær!tr!…!tsÑtsli &-li umblÆr!.LÅ#lu TÇdâ $| f! ar¥uvr#Å s! $| dzík! Æn% la# zbòru.KapitÅnlu s-n!r!#Å&tisk%Åti kòr‰a si &-lu tÅ|i.

∞π' ·υÙ‹ Ùην Â‚‰ÔÌ¿‰·, Î·λ€ Ì¿ν·,ω˜ Ùην ¿λλη


188

Î·Ù€‚ηÎ·ν ÔÈ Îλ€ÊÙÂ˜ ·π' ÙÔ ªÔÚ¿‚·›ÛÈ· ÙÚ·‚¿νÂ ÛÙη ÛÙ¿νη ÙÔυ ∆€ÙζÈ·.∂ÎÂ› €Ê··ν Î·È ‹πÈ·ν€ÌÈÛ·ν Î·È ÙÔυ˜ ÙÔÚ‚¿‰Â˜.√ Î·ηÌ€νÔ˜ Ô ∆€ÙζÈ·˜ÙÔυ Î·ÎÔÊ¿νηÎÂ‹ıÂλÂ ν· πÂÈ ÌÈ· ÎÔυ‚€νÙ·.√ Î·πÂÙ¿νÈÔ˜ ı‡ÌωÛÂ‚¿ζÂÈ ÙÔ Ûπ·ı› Î·È ÙÔν ÛÎÔÙώνÂÈ.

3388....................................................................................................................................................................................

ª¿ÚÙζÈν! νÙÈ ·Ì¿ÚÈÙÚ†¿ÙÛÈ 'ν! π·ÌπfiÚÈ®ÈÔ‡ÈÚ! ®n-·ζÎÈλÈ¿®ÙÈÎ·πÈÙ¿νλÔυ ÎÚ†¿®ÙÈ.-±ÈÔυ ¯›†, ∞ÈÔυ-¡ÈÎfiλ·,Ù›νÈ ®n-Ì¿ÚÈ ¯¿ÚÈ€®n-”È ÙÚ·˜ ν! ·ÛÎ¿œ†.

ƒÂÊÚ·›ν:λ†· νÙ¿νÙÔ

¶·Ú·Ù‹ÚηÛη = ÙÔ ÙÚ·Ô‡‰È ·υÙfi ·ν·Ê€-ÚÂÙ·È ÛÙη Êυ‹ ÛÙη ƒÔυÌ·ν›· Ì€Ûω ∂υ-¡Â›νÔυ ¶fiνÙÔυ.

MÅrdzin! di amÅritr#Åtsi 'n! pampòri&Æir! &#-azgil#Å&tikapitÅnlu gr#Å&ti.-±#Æ xÑ#, A~u Nikòla,tÑni &#-mÅri xÅrie&#-`i tras n! askÅ©#

ƒÂÊÚ·›ν:λ#· dÅdo

™Ùην ¿ÎÚη Ùη˜ ı¿λ·ÛÛ·˜πÂÚν¿ÂÈ €ν· ‚·πfiÚÈ

ÛÊυÚ›ζÂÈ Î·È ÔυÚλÈ¿ζÂÈÔ Î·πÂÙ¿νÈÔ˜ λ€ÂÈ.-¶Ô‡ Â›Û·È, ∞˚-¡ÈÎfiλ·,ÌÂ¿λη η ¯¿Úη ÛÔυ‚Â˜ ν· Ì·˜ λÈÙώÛÂÈ˜.

3399 ....................................................................................................................................................................................

¡Ùfi† Ù«Èfi”n ÛÔ‡ν[ Ê!νÙ¥ν!®n ¿λÙÛ! νÙfi† π›ÛÙÈ Ê!νÙ¥ν!·®Ù†¿πÙ! ÿÙÛ· Û-νÙÔ‡Î! λ· ¿π!.±È¿-Ôυ ÿÙÛ· Û-νÙ†¿νÙÈ Î¿πλÔυÎÔυ νÙ¿ÔυλÈ πÔυ¿Ù®Â ÙÔυ Ìíν!.-¡Ù!-”n, λ†· ÿÙÛ!, ¯È¿Ì! ¿π!-∫·˜ ÙÛ!-νÙ¿Ôυ ÎÔυ ÛÙ¿Ìν· ν-Î¿πÔυ

ƒÂÊÚ·›ν:- ∞ λ†· ÿÙÛ!, Ìπ†¿λ! ÿÙÛ! - ∞ λ†· ÿÙÛ!, ÎÔυ fiÎ“ÈÔυλÔυ λ¿†.

Dò# d^ò`# sÆn% f!ndín!&#-Ålts! dò# pÑsti f!nfín!a&t#Åpt! 'Itsa s-dÆk! la Åp!~a-u 'Itsa s-d#Ådi kÅpluku dÅuli stÅmni tu mín!.-D¥-`, l#a 'Its!, óÅm! Åp!.-KÅs ts!-dÅ% ku stÅmna n-gÅpu

ƒÂÊÚ·›ν:A, l#a 'Its!, b#Ål! 'Its!A, l#a 'Its!, ku òk|ulu lÅ#.

¢υÔ π·λÈÎ¿ÚÈ· ÛÙην πη‹ÎÈ ¿λλÔÈ ‰υÔ π¿ν' ÛÙην πη‹πÂÚÈÌ€νÔυν Ùην ÿÙÛ· ν· π¿ÂÈ È· νÂÚfi¡¿ Ùην η ÿÙÛ· ¡ÂπÚfi‚·λÂÌÂ ÙÈ˜ ‰υÔ ÛÙ¿ÌνÂ˜ ÛÙÔ ¯€ÚÈ.¢Ô˜ ÌÔυ, Î·λ€ ÿÙÛ·, λ›Ô νÂÚfi-∞ν ÛÔυ ‰ώÛω ÌÂ Ùην ÛÙ¿Ìν· ÛÙÔ ÎÂ-Ê¿λÈ...


189

ƒÂÊÚ·›ν:∞¯, Î·λ€ ÿÙÛ·, ¿ÛπÚη ÿÙÛ·∞¯, Î·λ€ ÿÙÛ·, Ì·υÚÔÌ¿Ù·.

4400 ....................................................................................................................................................................................

¡ÙÈ πÚÂ ÌÔ‡νÙÈ νÙÈπÔυν†¿ÌÔυÌ†¿ÚÈ ·Úfi®È ”-·νÙÔυν¿ÌÔυÙÔ‡ÊÂ-ÙÔ‡ÊÂ λÈ λÈ¿ÌÔυÎ· ÎÔυÛ›ÙÛÈ λÈ ·Ìπ!λÙ†¿ÌÔυπÈ λ· ÛÔυ¿ÙÛ! λÈ ·Ìπ!ÚÙÛ¿ÌÔυπÚ›ÛÙÈ πÔυ¿λ! λÈ ·ÎÔυνÙ†¿ÌÔυπÚ›ÛÙÈ πÔυ¿λ!, ®-πÈ ÛÔ‡ν[ πÔυ¿λ!-∆«ÈfiνÂ, ÙÛÂ ÙÛ! ÈνÙÚ¥ ÙÔυ ÊÔυ¿λÈνÙÈ ·ÎÔυνÙ†€®ÙÛ! π›ÛÙÈ πÔυ¿λ!;-º†¿Ù!, Î! ÙÛ!-È Î¿Úν†· ÌÔυ¿λÈÎ· Î¿®λÔυ νÙÈ ÛÙÚÈÎÔυÙÔυ¿ÚÈ.

Di pre mÆnti dipun#Åmum#Åri arò&i `-adunÅmutÆfe-tÆfe li li…Åmuka kusÑtsi li amb!lt#Åmupi la s%Åts! li amb!rtsÅmupristi p%Ål! li agud#Åmupristi p%Ål!, &-pi sun% p%Ål!-D^òne, tse ts! intr¥ tu f%Ålidi agud#Çsts! pisti p%Ål!;-F#Åt!, k! ts!-i kÅrn#a m%Ålika kÅ&lu di strikut%Åri.

∞π' ÙÔ ‚Ôυνfi Î·Ù€‚·Èν·ÎfiÎÎÈν· Ì‹λ· Ì¿ζÂυ·ÙÔ‡ÊÂ˜-ÙÔ‡ÊÂ˜ Ù¿ '‰Âν·ÛÂ πλÂ¡Ô‡‰Â˜ Ù¿ 'πλÂ·ÛÙÈ˜ ÊÈλÂν¿‰Â˜ Ù· ÌÔ›Ú·ζ·π¿νω ÛÙην πÔ‰È¿ Ù· ¯ÙυπÔ‡Û·π¿νω ÛÙην πÔ‰È¿, Î¿Ùω ·π' Ùην πÔ‰È¿.-¶·λÈÎ¿ÚÈ, ÙÈ ÛÔυ Ìπ‹ÎÂ ÛÙÔ Ìυ·λfiÎ·È ¯Ùυπ¿˜ π¿νω ÛÙην πÔ‰È¿;-∫fiÚη, È·Ù› Â›ν·È ÙÔ ÎÚ€·˜ Ì·λ·Îfi

Û·ν ÙυÚ› ÛÙην ÙÛ·νÙ›λ·.

4411 ....................................................................................................................................................................................

ªfin ª!ÚÔ‡®ÈÂ, Ê†¿Ù! ”›Î!,λÈ¿-Ù˜ ÌπÔυÎλ›ÙÛ· νÙÔ‡-”-ÙÈ ÙÚ! ¿π!νÙÈ λ· ®Èfiπ·ÙλÔυ νÙÈÙ ÎÈ¿ÚÈ'ÎλÔ ®-ÙÚ€Î[ Ù«Èfi”“È νÙÈ λ· ÛÙ¿νÈÙÔυÙ˜ Ì¿Û† ÙÚ€Î[, Î¿Ún νÔυ ÎÚ†¿®ÙÈ∆Ú†¿ÙÛÈ ®n-∫ώÛÙ·, Ù«ÈfiνÈ Ì· ”›ÎÔυ€λ[ Ì· Û! ÙÚ†¿ÙÛÈ, €λ[ Ì· Û!ÎÚ†¿®ÙÈ-MπÔ‡ν!-Ù˜ ÙζÔ‡·, Ìfin ª!ÚÔ‡®ÈÂ.-±Î›νÈ ‚›”È®n, Ù›νÈ ∫ώÛÙ·,¡ÙÈ ÈÔ‡ ÌÈ ®Ù›† Î! ”-ÙζíÎ[ ª!ÚÔ‡®ÈÂ;-NÙÈ ¿νÙ· ·Úν¿Ì[ È¿Úν· νÙ·νÙÔ‡νÔυÌ†¿ÚÈ ·Úfi®n ν! ·νÙÔυν¿ÌÔυ®È ÙÔυ νÙÔυ¿! λÈ ·Ìπ!ÚÙÛ¿ÌÔυ.

ƒÂÊÚ·›ν: Mfi† ª!ÚÔ‡®ÈÂ, λ†·-ªfi† νÙ·λÈ¿ν!, λ†·.

Mò# M!rÆ&e, f#Åt! `Ñk!,|Å-ts buk|Ñtsa dÆ-`-ti tr! Åp!di la &òpatlu dit ©Åri'klo &-trÇk% d^ò`|i di la stÅnitÆts mÅs# trÇk%, kÅr# nÆ gr#Å&titr#Åtsi &#-Kòsta, d^òni ma `ÑkuÇl% mÅs# tr#Åtsi, Çl% mÅs# gr#Å&ti.-BÆn!-ts dzÆa, mò# M!rÆ&e.-GÑni vÑ`i&#, tÑni Kòsta.Di ~u mi &tÑ# k! `-dzík% M!rÆ&e;-Di Ånda arnÅm% #Årna dadÆnum#Åri arò&i n!-adunÅmu&i tu d%Å…! li amb!rtsÅmu

ƒÂÊÚ·›ν: Mò# M!rÆ&e, l#aMò# da|Ån!, l#a


190

µÚÂ ª·ÚÔ‡ÛÈ·, ÌÈÎÚfi ÎÔÚ›ÙÛÈ,π¿ÚÂ Ùη ÊÙÛ€λ· ÛÔυ Î·È π‹·ÈνÂ È·νÂÚfiÛÙη ‚Ú‡Ûη ÛÙÔ ·ν‹λÈÔÂÎÂ› πÂÚνÔ‡ν π·λÈÎ¿ÚÈ· ·π' Ùη ÛÙ¿νηfiλÔÈ πÂÚν¿νÂ, Î·ν€ν·˜ ‰Â Êων¿ζÂÈπÂÚν¿ÂÈ ÎÈ Ô ∫ώÛÙ·˜, π·λÈÎ¿ÚÈ πÈÔÌÈÎÚfi·υÙfi˜ πÂÚν¿ÂÈ Î·È Êων¿ζÂÈ.-∫·λ‹ ÛÔυ Ì€Ú·, ª·ÚÔ‡ÛÈ·.-∫·λώ˜ fiÚÈÛÂ˜, ∫ώÛÙ·.∞πfi πÔ‡ ¡€ÚÂÈ˜ fiÙÈ ÌÂ λ€νÂ ª·ÚÔ‡-ÛÈ·;-∞πfi ÙfiÙÂ πÔυ Â›Ì·ÛÙ·ν ÙÔ ¯ÂÈÌών·Ì·ζ›Ì·ζÂ‡·ÌÂ ÎfiÎÎÈν· Ì‹λ·Î·È ÛÙη ‚Âλ€νÙζ· Ù· ÌÔÈÚ¿ζ·ÌÂ.

ƒÂÊÚ·›ν: µÚÂ ª·ÚÔ‡ÛÈ·, Î·λ€‚ÚÂ νÙ·λÈ¿ν·, Î·λ€

4422 ....................................................................................................................................................................................

-¡ÙÈ ‚fi† Ù«Èfi”n, νÙÈ ‚fi† Ì!Ú¿Ù˜,Î¿ÚÈ νÙ¿ÙÛn νÙÈ ‚-·νÛÔυÚ¿Ù˜®È ÌÔυ®È¿ÙÈλÈ λÈ ·λ!Û¿Ù˜πÈ ÙÔυ ¡†¿νÈ ‚-·λ!¿Ù˜πÈ ÙÔυ ¡†¿νÈ, πÈ Ù' ™ÂÚÌπ›Â®n-π!ν λ· πfiνÙ· νÙÈ µλ·¯›Â.∆Ô‡ÙÛ! Ûn νÙÔ‡Î[ ®n-ÙÔ‡ÙÛ! Ûn-~Ñn%Ù«fiνλÈ ·Ì€[ νÔυ λÔυ-¿ÚÈ Û! ›ν!.¡ÙÈ ‚fi† ÙζÈfi”n, νÙÈ ‚fi† Ì!Ú¿Ù˜νÔυ ‚ÈÙζÔ‡Ù[ ∆ÈÔ‡®λÔυ ·Ì€[;-TÛ!-λ ‚ÈÙζÔ‡ÌÔυ,ÙÛ!-λ ·ÛÌπÔυÚÔ‡Ì[,Î¿ÚÙÈ, Ì·ν€ÙÈ ÙÛ-·νÙÔυÙÛ€ÌÔυ®È Ô‡ν[ λ¿† Ìπ¿†ÚÔυ νÙÈ ÊλÔυÚ›†Î¿Ì· ÌÔ‡λÙÈ · λÈ ÌÔυ®È¿ÙÈ^n-¿‚νÙÈ νfiÚ-Û· νÙÈÙ' ÔυνÙ¿È

Ìπ¿! ÌπfiÙÛλÈ ®n-·ζÎÈλÈ¿®ÙÈ.-∆¿ÙÛn, λ†· Ì‚†¿ÛÙ!, Ù¿ÙÛn, λ†· ”›Î!,ÈÔ ‚· ”-Ù†-¿Ì[ ÙÔυ λfiÎ[ νÙÈ νfiÚ!®È Î¿Ún νÔυ, ‚· ”-ÙÈ Ì!Ú›ÙÔυ‚· ”-ÙÈ νÙ¿[ ÙÔυ λfiÎ[ νÙÈ ¯›“ÈÂ.

-Di vò# d^òn#, di vò# m!rÅts,kÅri dats di v-ansurÅts&i mu&Åtili li al!sÅtspi tu ks#Åni v-al!…Åtspi tu ks#Åni, pi t' SerbÑe&#-pín la pònda di VlaxÑe.TÆts! s# dÆk% &#-tÆts! s#-~Ñn%d^ònli amÇ% nu l%-Åri s! Ñn!.Di vò# d^òn#, di vò# m!rÅts,nu vidzÆt% Ti…Æ&lu amÇ%;-Ts!-l vidzÆm%, ts!-l azburÆm%,kÅrti, manÇti ts-adutsÇm%&i Æn% la# bÅ#ru di flurÑ#kÅma mÆlti ali mu&Åti.—#-Åvdi nòr-sa dit' udÅibÅ…! bòtsli &#-azgil#Å&ti.-TÅts#, l#a mv#Åst!, tÅts#, l#a `Ñk!,~o va `-ti Åm% tu lòk% di nòr!&i kÅr# nu, va `-ti m!rÑtuva `-ti dÅ% tu lòk% ti xÑ|e.

-™ÂÈ˜, π·λÈÎ¿ÚÈ·, ÛÂÈ˜, Î·ηÌ€ν·,πÔυ ·πÔÊ·Û›ζÂÙÂ ν· π·νÙÚÂυÙÂ›ÙÂÎ·È ÙÈ˜ fiÌÔÚÊÂ˜ ·Ê‹νÂÙÂÛÙ· ¡€ν· ÙÚ€¯ÂÙÂÛÙ· ¡€ν·, ÛÙη ™ÂÚ‚›·,Î·È ÛÙην €ÚÌη Ùη µλ·¯›·.ΌλÔÈ π¿νÂ ÎÈ fiλÔÈ υÚν¿νÂ,Ô λÂ‚€νÙη˜ ÌÔυ ‰Â Ê·›νÂÙ·È ν· €Ú¯ÂÙ·È.™ÂÈ˜, π·λÈÎ¿ÚÈ·, ÛÂÈ˜, Î·ηÌ€ν·,Ìην Â›‰·ÙÂ ÙÔ ∆ÂÔ‡ÛÈÔ ÌÔυ;-∆Ôν Â›‰·ÌÂ, ÙÔυ ÌÈλ‹Û·ÌÂ,Ú¿ÌÌ·, ÛηÌ¿‰È ÛÔυ Ê€ÚνÔυÌÂ


191

Î·È ÌÈ· ·ÚÌ·ıÈ¿ ÊλÔυÚÈ¿Ù· πÈÔ πÔλλ¿ Ùη˜ fiÌÔÚÊη˜.∞ÎÔ‡ÂÈ η ν‡Êη Ùη˜ ·π' ÙÔν ÔνÙ¿‚¿ζÂÈ ÙÈ˜ Êων€˜, Êων¿ζÂÈ.-™ώπ·, Î·λ€ ν‡Êη, Ûώπ·, ÌÈÎÚ‹ ÌÔυ,Âώ ı· ÛÂ €¯ω Û·ν ν‡Êη ÌÔυ,ÎÈ ·ν ‰Âν, ı· ÛÂ π·νÙÚ€„ω,ı· ÛÂ ‰ώÛω Û·ν ÎfiÚη ÌÔυ

4433 ....................................................................................................................................................................................

∆ÛÈ “-·νÙÚ¿n Ì›νÈ ·λÔ‡nνÙÈ ”-ÌÈ π›ÌπÛÂ ®È ”-Î!ÙζÔ‡nÌÈ ·ÎÔυνÙ›n ÙÔυ νÙ¿ÔυλÈ ÌíνnνÙ¿ÔυλÈ Ìíνn, νÙ¿ÔυλÈ π¥λ”ÈνÙ¿ÔυλÈ π¥λ”È, νÙ¿ÔυλÈ Ê¥λÙÛ!νÙ¿ÔυλÈ Ê¥λÙÛ!, Ì†¿ÚÈ ·Úfi®È'ÎλÔ ”-Î!ÙζÔ‡ ®È Ì·¯ÌÔυνÙ€†·Ì·¯ÌÔυνÙ€†· νÙÈ λ· νÙ¿νÙ·νÈ€ÛÔυ Ù·¯Èν¿ Û-Ôυ Î¿ÊÙÔυ®n €λÔυ $”n ÎÚ†¿®ÙÈ -"ÿνÔυ ·ν¿λÙÔυ"®n ÈÔ ”n ·ÊÚ›Î!, Û-νÔυ ¿†Ìπ! ®n ¿λÙÔυ-vνÔυ-›νÔυ πÈ λ· Ô‡®ÈÂÙÚ·˜ ν! λfiÌÔυ νÙfi†“È νÙÈ ÎÔ‡®ÈÂ.

Tsi |-adrÅ# mÑni alÆ#di `-mi pÑmpse &i `-k!dzÆ#mi agudÑ# tu dÅuli mín#dÅuli mín#, dÅuli p¥lìdÅuli p¥lì, dÅuli f¥lts!dÅuli f¥lts!, m#Åri arò&i'klo `-k!dzÆ &i maxmudÇ#amaxmudÇ#a di la dÅda`Çsu taxinÅ s-u kÅftu&#-Çlu $`$ gr#Å&ti -"'Inu anÅltu"&#-~o `-afrÑk! s-nu Å#b! &#-Åltu-Inu-Ñnu pi la Æ&etras n! lòmu dò#|i di gÆ&e.

∆È ÙÔυ €Î·ν· Âώ ·υÙÔ‡

Î·È ÌÂ €ÛπÚω¡Â Î·È €πÂÛ·¯Ù‡πηÛ· ÛÙ· ‰υÔ ÌÔυ ¯€ÚÈ·Ù· ‰υÔ ÌÔυ ¯€ÚÈ·, ÙÈ˜ ‰υÔ π·λ¿ÌÂ˜ÙÈ˜ ‰υÔ π·λ¿ÌÂ˜, Ù· ‰υÔ ÌÔυ Ì¿Ôυλ·Ù· ‰υÔ ÌÔυ Ì¿Ôυλ·, ÎfiÎÎÈν· Ì‹λ·ÂÎÂ› ÌÔ‡ ’πÂÛÂ ÎÈ Ô Ì·¯ÌÔυνÙÈ€˜*Ô Ì·¯ÌÔυνÙÈ€˜ ·π' Ùη Ì·Ì¿ ÌÔυπ‹· ÙÔ πÚω› ν· ÙÔν „¿¡ωÎÈ ·υÙfi˜ ÌÔυ λ€ÂÈ: "Œλ· π¿νω"ÎÈ Âώ ÊÔ‚¿Ì·È Ìην €¯ÂÈ ÎÈ ¿λλÔν-Œλ·-€λ· ·π' Ùην πfiÚÙ·È· ν· πÈ·ÛÙÔ‡ÌÂ ÔÈ ‰υÔ ·π' ÙÔ λ·ÈÌfi.

* Ùη˜ λ›Ú·˜

4444 ....................................................................................................................................................................................

-ªÔ‡Ì· ·Ì†¿, ÙÛÈ ÌÈ Ê!Ù®È¿®n;ÙÛÂ Ù«ÈfiνÂ ”È νÙÈνÙ†¿®n;™-·Ì‚ÈÙÛ¥ Û! Ûn-νÙÔ‡Î! ν-^È¿ÚÔυ®È νÙÈ Ù' ^È¿ÚÔυ Û-νÙÔ‡ÙÛÈ ™Ì‡Úνη®È νÙÈ Ù' ™Ì‡Úνη ªπÔ‰·ν›ÂÙÔ‡ÙÛ! Û-νÙÔ‡ÎÔυ, ÙÔ‡ÙÛ! ›νÔυÙ«ÈfiνλÈ ·Ì€λ[ νÔυ λÔυ ¿ÚÈ Û-›ν!¿νÙ· ›ν·, ›ÙÛÈ Û! νÔυ ›ν·Î¿πλÔυ ν-Ù¿ÛÙÔυÚÔυ ÛÈ Û-λ-Ôυ ·νÙÔ‡Î!.-ª‚†¿ÛÙ! Ì', ÎÔ‡Ú· Û! ”†-ÙÛ!-·ÌÔ‡ÚÙ!ÙÛÈ λ¿† ÎÚ¿†λÔυ ÙÛÈ Ùζ!ÙÛ€®†.

-MÆma am#Å, tsi mi f!t&Å&itse d^òne, ì did#Å&i;S-amvits¥ s! s#-dÆk! n-—Åru&i di t' —Åru s-dÆtsi ZmÑrni&i di t' ZmÑrni Bo…‰anÑe∆Æts! s-dÆku, tÆts! …Ñnud^ònli amÇl% nu lu Åri s-Ñn!Ånda Ñna, Ñtsi s! nu ÑnakÅplu n-tÅsturu si s-l-u adÆk!.


192

-Mv#Åst! m', gÆra s! `-ts-amÆrt!tsi lÅ# grÅ#lu tsi dz!tsÅ&#

-ª¿ν· ÌÔυ, ÙÈ ÌÂ €ννηÛÂ˜,ÙÈ π·λÈÎ¿ÚÈ ÌÔυ ’‰ωÛÂ˜.ŒÌ·ıÂ ν· πη·›νÂÈ ÛÙ· ™€ÚÚ·˜ÎÈ ·π' Ù· ™€ÚÚ·˜ π‹Â ™Ì‡ÚνηÎÈ ·π' Ùη ™Ì‡Úνη ªπÔ‰·ν›·.ΌλÔÈ π¿ν, fiλÔÈ υÚν¿νÂÙÔ ‰ÈÎfi ÌÔυ π·λÈÎ¿ÚÈ ‰Â υÚν¿ÂÈfiÙ·ν €ÚıÂÈ, Î·ıfiλÔυ Ìην €ÚıÂÈÙÔ ÎÂÊ¿λÈ ÛÙÔν ÙÔÚ‚¿ ν· ÙÔυ ÙÔ Ê€-ÚÔυν.-¡‡Êη ÌÔυ, ν· ÛÔυ ÌÔυ‰È¿ÛÂÈ ÙÔÛÙfiÌ·,È· ÙÔ λfiÔ πÔυ Â›πÂ˜.

45 ....................................................................................................................................................................................

™! ·Î!ÙÛ¥ ÎfiÚλÔυ νÙÈ ÊÈ¿ÙÈ-Õ†νÙÂ, λ†· Ã¿˚‰!, ¿†νÙÂÎ! ÙÛ! ‚›”È Ìπ!ÚÌπ¿ÙλÔυ-∫¿Ú· ‚È”È, Î›νÈ ‚›”ÈÈÔ νÙÈÙ ÎfiÚÔυ νÔυ ”-€ÛÔυ-∫¿ÊÙ! λ¿†λÔυ πíνÈ Û-ÌíÎ!-∫¿Ú· Î¿ÊÙ!, Î›νÈ Û-Î¿ÊÙ!ÈÔ νÙÈÙ ÎfiÚÔυ νÔυ ”-€ÛÔυπíν†· †¿®ÙÈ ÙÔυ πÔυλ›ÙÛ!Ì!Î¿ÚÈ· ÛÔ‡ν[ πÔυλ›ÙÛ!·Ì‚!λ›ÙÈ ÎÔυ Î!π¿ÎÈ-∫¿ÊÙ! λ¿†λÔυ ¿π! Û-Ìπ†¿-Õπ· †¿®ÙÈ ÙÔυ ÌπÔυÎλ›ÙÛ·Î€λÎÈ· †¿®ÙÈ πÈ πÔυλ›ÙÛ!ÈÔ νÙÈÙ ÎfiÚÔυ νÔυ ”-€ÛÔυ-∫¿ÊÙ! λ¿†λÔυ ·λ!¡ÈÌ€νÙÔυ-™ÙÚ¿νλÈ ÛÔ‡νÔυ πÈ ¯!Ú¿ÚÔυ€λ[ Û! Û! ·λ!¡È¿ÛÎ!ÈÔ νÙÈÙ ÎfiÚÔυ νÔυ ”-€ÛÔυ-Õ†νÙÂ, λ†· Ã¿†‰!, ¿†νÙÂÎ! ÙÛ! ‚›”È ®n-Ô‡νÔυ Ôυ¿ÛπÈ

-∫¿Ú· ‚›”È, Î›νÈ ‚›”ÈπÔυ¿ÌÈλÈ ÙÔυ Ù!λÈÔ‡ÚÔυπ·Ô‡ÚλÔυ πÈ πÔυλ›ÙÛ!ŒλÔυ Û! λ-ÎÈÚν!Û†¿ÛÎ!ÈÔ νÙÈÙ ÎfiÚÔυ ÎfiÚÔυ νÔυ ”-€ÛÔυ-Õ†νÙÂ, λ†· Ã¿†‰!, ¿†νÙÂÎ! ‚· Û-ÙζíÎÔυ Ô‡νÔυ ÛÌπfiÚÔυ-±ÈÔ λ¿†· Ì· ”È ÎÚÈπ¿ÌÔυÛ-νÔυ ·‚†¿Ì[ '¯Ù¿ÚÈ Ìπ!ÚÌπ¿Ù[.

S! ak!ts¥ kòrlu di f#Åti-'A#de, l#a XÅ#‰!, Å#dek! ts! vÑì b!rbÅtlu.-Kara vÑì, gÑni vÑì~o dit kòru nu `-Çsu-KÅft! lÅ#lu píni s-mík!-Kara kÅft!, gÑni kÅft!~o dit kòru nu `-Çsupín#a #Å&ti tu pulÑts!m!kÅr#a sun% pulÑts!amv!lÑti tu k!pÅki.-KÅft! lÅ#lu Åb! s-b#Å.-'Apa #Å&ti tu buk|Ñts!kÇl©a #Åsti pi pulÑts!~o dit kòru nu ì Çsu-KÅft! lÅ#lu alaksimÇntu.-StrÅnli sÆnu pri x!rÅruÇl% s! s! al!ks#Åsk!~o dit kòru nu ì Çsu-'A#de, l#a XÅ#‰!, Å#dek! ts! vÑì &#-Ænu %Åspi.-Kara vÑì, gÑni vÑìp%Åmili tu t!|Ærupa…Ærlu pi pulÑts!'Elu si l-kirn!s#Åsk!~o dit kòru nu `-Çsu-'A#de, l#a XÅ#‰!, Å#dek! va s-dzíku Ænu zbòru-±#o lÅ#a ma ì kripÅmus-nu av#Åm% 'xtÅri b!rbÅt%


193

¶È¿ÛÙηÎÂ Ô ¯ÔÚfi˜ Ùων ÎÔÚÈÙÛÈών-ÕÈνÙÂ, ‚ÚÂ Ã¿È‰ω, ¿ÈνÙÂÈ·Ù› ÛÔυ ‹ÚıÂ Ô ¿νÙÚ·˜.-∞ν ‹ÚıÂ, Î·λωÛfiÚÈÛÂÂώ ·π' ÙÔ ¯ÔÚfi ‰Â ‚·›νω.-£ÂλÂÈ Ô ‰fiλÈÔ˜ „ωÌ› ν· Ê¿ÂÈ-∞ν ı€λÂÈ, Î·λώ˜ ν· ı€λÂÈ,Âώ ·π' ÙÔ ¯ÔÚfi ‰Â ‚·›νωÙÔ „ωÌ› Â›ν·È ÛÙÔ Ú¿ÊÈÊ·ηÙfi Î¿Ùω ·π' ÙÔ Ú¿ÊÈÙυλÈÌ€ν· ÛÙÔ Î·π¿ÎÈ.-£€λÂÈ Ô ‰fiλÈÔ˜ νÂÚfi ν· πÈÂÈ.-∆Ô νÂÚfi Â›ν·È ÛÙη ÊÙÛ€λ·,ÙÔ πÔÙ‹ÚÈ π¿ν' ÛÙÔ Ú¿ÊÈÂώ ·π' ÙÔ ¯ÔÚfi ‰Â ‚·›νω-£€λÂÈ Ô ‰fiλÈÔ˜ ·λλ·¡È¿.-∆· ÚÔ‡¯· Â›ν·È ÛÙÔ ÈÔ‡ÎÔ·˜ ·λλ¿¡ÂÈ, ·˜ νÙυıÂ›Âώ ·π' ÙÔ ¯ÔÚfi ‰Â ‚·›νω-ÕÈνÙÂ, ‚ÚÂ Ã¿È‰ω, ¿ÈνÙÂÈ·Ù› ÛÔυ ‹ÚıÂ ÂπÈÛÎ€πÙη˜-∞ν ‹ÚıÂ, Î·λωÛfiÚÈÛÂÔÈ Î·Ú·Ì€λÂ˜ Â›ν·È ÛÙÔ πÈ·Ù¿ÎÈÙÔ π·Ô‡ÚÈ π¿ν' ÛÙÔ Ú¿ÊÈ∞υÙfi˜ ·˜ ÙÔν ÎÂÚ¿ÛÂÈÂώ ·π' ÙÔ ¯ÔÚfi ‰Â ‚·›νω-ÕÈνÙÂ, ‚ÚÂ Ã¿È‰ω, ¿ÈνÙÂı· ÛÔυ πω €ν· λfiÔ-∂ώ η Î·ηÌ€νη ¯ÔλfiÛÎ··ν· Ìην €¯ω Ù€ÙÔÈÔν ¿νÙÚ·

4466 ....................................................................................................................................................................................

∆«ÈfiνÂ, ·‚Ùζín ‚· νÙÔυÙ˜ ÙÔυ ¡È¿νÈÎ¿νÙ· Û-ÊÔ‡Ù˜ Û! ”-νÙ¿n ¯!Ìπ¿ÚÈÛ! ”-·Ô‡ÎÔυ πfiÚÙÛ!λÈ ÎÔυ νÈ¿ÚÈÛ-λÈ νÙÈÛÎ“›νÙÔυ Û-Î!ÚÙÛ!ν†¿ÛÎ!Û-¿‚νÙ! λÔ‡Ì†· Û-ζÈλÈ„È¿ÛÎ!Û-¿‚νÙ! ÌÔ‡Ì· Û! ¯!ÚÛ†¿ÛÎ!.

D^òne, avdzí# va duts tu ks#ÅnikÅnda s-futs s! `-dÅ# x!bÅris! `-aÆngu pòrts!li ku `Åris-li disk|Ñdu s-k!rts!n#Åsk!s-Åvd! lÆm#a s-zilips#Åsk!s-Åvd! mÆma s! x!rs#Åsk!.

¶·λÈÎ¿ÚÈ, ¿ÎÔυÛ· ı· π·˜ ÛÙ· ¡€ν·fiÙ·ν Ê‡ÂÈ˜ ν· ÌÔυ Ìην‡ÛÂÈ˜ν· ·λÂ›„ω ÙÈ˜ πfiÚÙÂ˜ ÌÂ Ì€λÈν· ÙÈ˜ ·νÔ›ω Î·È ν· ÙÚ›ζÔυν ν· ·ÎÔ‡ÂÈ Ô ÎfiÛÌÔ˜ ν· ζηλÂ‡ÂÈν· ·ÎÔ‡ÂÈ η Ì¿ν· ν· ¯·›ÚÂÙ·È

4477 ....................................................................................................................................................................................

√‡ν[ ·Ô‡®n[ νÙÈ ‚¿λ†· Ì¿ÚÂ®n-¿λÙÔυ ·Ô‡®(n[) νÙÈ π·λÈÔυ¯fiÚÈπÈ ÛÔυν Î¿λÈ ®È πÈ ÛÙÈ Î¿λÈÛ-·νÙÔυν¿Ú! νÙfi†“È ν-Î¿λÈ®n-Ì¿ÚÈ λ!Î!ÚνÙ›È ®-Ê¿ÎÔυ.√‡ν[ ®-·‚†¿ ν¿Ôυ ¯›“Èν¿Ôυ ¯›“n ®n-ν¿Ôυ νÔυÚ¥ÚÈν¿Ôυ ”›“È νÙÈ νÔυÌ¿“Èπ·ÙÚÔυÙζ¥Ù˜ νÙÈ πÈÎÔυÚ¿Ú†®È·˚Ùζ¥Ù˜ νÙÈ νÙfi† νÙÈ Îí”Èν¿Ôυ ÌÔ‡λÈ Î!νÙ!Ú€®ÙÛ!.µ›”È Ôυ¿Ú· ®È ÎÈÚfiλÔυÙÚ·˜ Û! Û-νÙÔ‡Î! ÎÈfi˜ ÙÔυ ·Úν›Ôυπ!ν ÙÔυ Ì¿ÚÙζÈν†· νÙÈ ·Ì¿ÚÈ®-†¿ÛÈ λ¿ÌÈ· ÎÔυ ÛÙÈ¯ÈfiλÔυνÙÈ λÂ ÛÔ‡ÚπÂ π!ν ÙÔυ Ô‡ν!νÙÈ ®-·ÚÌ¿ÛÈ ·Ô‡®λÔυ Û›ÎÔυÚ[νÙÈ ®-“È· Û¿ÚÈÎ· πÈ ÌπÚ¿ÙÛÔυνÙÈ ®-È¿ÛÈ πÚÈ Ô‡ν! Ùζ†¿ν!®n-Ìπ¿! ÌπfiÙÛλÈ ®n-·ζÎÈλÈ¿®ÙÈ-±ÈÔυ ¯ÈÙ˜ ‚fin νÔυÚ¥Ún ·Ì†¿λÈ ÙÔ‡ÙÈ λ¥†λÈ Û-‚! Ìπ!¿ÙÛ!®n-Î¿Ì· ”›Î· Û-Ôυ ·λ!¡›ÙÛ!Û-Ôυ ·λ!¡›Ù˜, Û-Ôυ ·ÚÌ!ÙÔυÛ›Ù˜


194

®n-‚!-Ôυ πÈÙÚÈÙÛ€Ù˜ λ· Ìí-Û·Î! Û›-È Ì‚†¿ÛÙ! νÈ¯!ÚÛ›Ù!νÈ¯!ÚÛ›Ù! ®n νÈ-·ÎÈÚ‰ÈÛ›Ù!.

'Un% aÆ&% di vÅl#a mÅre&#-Åltu aÆ&% di pa|uxòripi sun kÅli &i pisti kÅlis! adunÅr! dò#|i n-gÅli&#-mÅri l!k!rdÑi &-fÅku.'Un% &#-av#Å nÅu xÑ|inÅu xÑ|# &#-nÅu nur¥rinÅu `Ñ|i di numÅ|#patrudz¥ts di pikurÅr#&aidz¥ts di dò# di kí`#nÅu mÆli k!nd!rÇ&ts!.VÑ`i %Åra &i kiròlutras s! s-dÆk! g#òs tu arnÑup!n tu mÅrdzin#a di amÅri&#-#Åsi lÅm`a ku stióòludi le sÆrpe p!n tu Æn!di &#-armÅsi aÆ&lu sÑngur%di &#-|a sÅrika mbrÅtsudi &#-#Åsi pri Æn! dz#Ån!&#-bÅ…! bòtsli &#-azgil#Å&ti-±#Æ xits vò#, nur¥r# am#Åli,tÆti l¥#li s-v! b!…Åts!&#-kÅma `Ñka s-u al!ksÑts!s-u al!ksÑts, s-u arm!tusÑts&#-v! u pitritsÇts la mí-sak! si-i mv#Åst! nix!rsÑt!nix!rsÑt! &#-niangir‰isÑt!

Œν·˜ π·πÔ‡˜ ·π' Ùη ÌÂ¿λη ÎÔÈλ¿‰· ÎÈ €ν·˜ ¿λλÔ˜ ·π' ÙÔ π·λÈÔ¯ώÚÈÎ¿Ùω ·πfi Ùo ‰ÚfiÌÔ Î·È π¿νω ÙÔ‰ÚfiÌÔÛυν·νÙ‹ıηÎ·ν ÔÈ ‰υÔ ÙÔυ˜ ÛÙÔ ‰ÚfiÌÔÎ·È ÌÂ¿λη ÎÔυ‚€νÙ· Î¿νÔυν.∫¿πÔÈÔ˜ Â›¯Â ÂννÈ¿ ÈÔυ˜ÂννÈ¿ ÈÔυ˜ Î·È ÂννÈ¿ ν‡ÊÂ˜

ÂννÈ¿ ¯ÈλÈ¿‰Â˜ È‰ÔπÚfi‚·Ù·Û·Ú¿νÙ· ÙÛÔπ¿νÔυ˜Â¡‹νÙ· ‰υÔ ÛÎυλÈ¿ÂννÈ¿ ÌÔ‡λÂ˜ È· ÊfiÚÙωÌ·.◊ÚıÂ η ώÚ· ÎÈ Ô Î·ÈÚfi˜È· ν· π¿ÂÈ Î¿Ùω ÛÙ· ¯ÂÈÌ·‰È¿ω˜ Ùην ¿ÎÚη Ùη˜ ı¿λ·ÛÛ·˜Î·È ‚·›νÂÈ η λ¿ÌνÈ· Î·È ÙÔ ÛÙÔÈ¯ÂÈfiÎ·È Ù· Ú›¯νÂÈ fiλ· Ì€¯ÚÈ €ν·ÎÈ €ÌÂÈνÂ Ô π·πÔ‡˜ ÌÔν·¯fi˜.¶·›ÚνÂÈ Ùη Û¿ÚÈÎ· ·Î·λÈ¿Î·È ‚·›νÂÈ π¿νω ÛÙÔ ‚Ôυνfi‚¿ζÂÈ ÙÈ˜ Êων€˜ Î·È Êων¿ζÂÈ.-¶Ô‡ Â›ÛÙÂ ÛÂÈ˜, ν‡ÊÂ˜ ÌÔυ,fiλÂ˜ Û·˜ ν· Ì·υÚÔÊÔÚÂıÂ›ÙÂÎ·È Ùην πÈÔ ÌÈÎÚ‹ ν· Ùην νÙ‡ÛÂÙÂν· Ùην νÙ‡ÛÂÙÂ, ν· Ùην ·ÚÌ·ÙώÛÂÙÂν· Ùη ÛÙÂ›λÂÙÂ ÛÙη Ì¿ν· Ùη˜È·Ù› Â›ν·È ν‡Êη πÔυ ‰Â ¯¿ÚηÎÂπÔυ ‰Â ¿ÚηÎÂ Î·È ‰Âν Î€Ú‰ÈÛÂ Ùην Âυ-Ùυ¯›· Ùη˜

4488 ....................................................................................................................................................................................

ªÔ‡Ì· ·ÙÛ†¿ ζÔ‡Úλ·, ·Ú¿ıυÌ·*±ÈώÚηλÔυ ÔυÚÔ‡ÙλÔυ νÔυ Û-λÔυ ‚Ú†¿-™! ”-ÊÔ‡Ù˜, ±ÈώÚηλÔυ ·Ì€[, νÙÈ·Ôυ¿-^n ÈÔυ Û! ”-ÌÈ νÙÔ‡Î[, λ†· ÌÔ‡Ì··Ì†¿;-¶È Ô‡ν[ €ÚÌÔυ ÌÔ‡νÙÈ Û! ”-ÙÈ νÙÔ‡Ù˜Ô‡ÚÛ· ·ÙÛ†¿ λ¿†· Û-ÙÈ Ì!ÎÅ.^n ·ÙÔ‡ÌÙÛ†· ±ÈώÚηλÔυ ÛÔυÛÎÈÚ¥®È Ô‡ν[ ÎÚ€[ Ìπλ!ÛÙ€Ì[ ÔυÌπλ!ÛÙÈÌ¥-ªÔ‡Ì·, Û-ÙÛ! ÌÔυ¿Ú! ν¿ÔυλÈ ¯›“È®n-È¿Ú· λ· Ì›νÈ Û! ”-ÙÈ ·Î“›”È.

*·ν¿ıηÌ·


195

MÆma ats#Å zÆrla, arÅthima*±#òr…ilu urÆtlu nu s-lu vr#Å-S! `-fÆts!, ±#òr…ilu amÇ%, di a%Å-— ~u s! `-mi dÆk%, l#a mÆma am#Å;-Pi Æn% Çrmu mÆndi s! `-ti dÆtsÆrsa ats#Å lÅ#a s-ti mík!.—i atÆmts#a ±#òr…ilu suskir¥&i Æn% grÇ% bl!stÇm% u blÅstim!-MÆma, s-ts! m%År! nÅuli xÑ|i&#-~Åra la mÑni s! `-ti ang|Ñì.

*anÅthima

∏ Ì¿ν· η ÙÚÂλ‹, η ·Ú¿ıυÌηÙÔ ±ÈώÚη ÙÔν ¿Û¯ηÌÔ ‰Âν ÙÔν ‹ıÂλÂ-¡· Ê‡ÂÈ˜, ±ÈώÚη ÌÔυ, ·πfi ‰ω.-∫·È πÔ‡ ν· π¿ω, Ì¿ν· ÌÔυ;-™Â €ν· €ÚÌÔ ‚Ôυνfi ν· π·˜η Ì·‡Úη η ·ÚÎÔ‡‰· ν· ÛÂ Ê¿ÂÈ.∆fiÙÂ Ô ±ÈώÚη˜ ı‡ÌωÛÂÎ·È ÌÈ· ‚·ÚÈ¿ Î·Ù¿Ú· Ùη˜ €ÚÈ¡Â.-ª¿ν·, ν· ÛÔυ πÂı¿νÔυν ÔÈ ÂννÈ¿ ÛÔυÎfiÚÂ˜Î·È π¿λÈ ÛÂ Ì€ν· ν· Â›ÚÂÈ˜.

*·ν¿ıÂÌ·

4499 ....................................................................................................................................................................................

∞λ†¿ ª¿Úω ®n-·λ†¿ ±Î¿Úω,νÙÈ ¿νÙ· È·Ú¿Ì[* νÙ·νÙÔ‡ν[πÈ ÛÔ‡ν[ Ì€Ú[ ®È πÈ ÛÔ‡ν[ !ÙÔ‡νÈÔυÛÔ‡ν[ ·Ô‡ÌπÚ· νÙÈ Î!ÛÙÔ‡νÈÔυ'ÎλÔ ®n ·‚†¿ ®n-Ô‡ν! ¿π! ·Ú¿ÙÛÈÌÈ ·πλÈÎ¿† Û! ”-ÌπÈ¿[ νÈ¯È¿Ì!νÈ¯È¿Ì! ¿π! ·Ú¿ÙÛÈ'ÎλÔ ”-Î!ÙζÔ‡ ®È νÙÈÛÙÈÌ€λÈ·νÙÈÛÙÈÌ€λÈ· νÙÈ λ· νÙ¿νÙ·ÎÔυ ÙÚÂ†ÛÔ‡ÙÈ νÙÈ ·ÚÔυÌπ†¿ÙÛ!®-¿λÙÛ! ·¯íνÙÈ Î·Ú·ÚfiÛÈ

Î¿Ú† ‚¿ ”-¿Êλ! Û-”-Ôυ πÈÙÚ†¿Î!πÈ Ô‡ν[ λ¿n Ù«ÈfiνÈ νÈ-·νÛÔυÚ¿ÙÔυπÈ Ô‡ν[ λ¿n Î¿λÔυ νÈ-·Î!λÙÛ¿ÙÔυ ÎÔυ Ô‡ν[ ÎÔυÎfiÙÔυ νÈ-Î!νÙ¿ÙÔυ.

*·Úν¿ÌÔυ.**νÈ-·Î!ÙÛ¿ÙÔυ = (Â‰ώ) Ìη ÂυνÔυ¯È-ÛÌ€νÔÎ·È νÈ-·Î!λÙÛ¿ÙÔυ = ·πÂÙ¿λωÙÔ(ÌÂÙ·Ê. Ìη ÂυνÔυ¯ÈÛÌ€νÔ)

Al#a MÅro &#-al#a GÅro,di Ånda #ÅrÅm%* dadÆn%pi sÆn% mÇr% &i sÆn% …!tÆùsÆn% aÆmbra di k!stÆù'klo &#-av#Å &#-Æn! Åp! arÅtsimi aplikÅ# s! `-b#Å% nióÅm!nióÅm! Åp! arÅtsi'klo `-k!dzÆ &i distimÇ|adistimÇ|a di la dÅdaku tre#sÆti di arub#Åts!&#-Ålts! axínti kara…ròsikÅr# va `-Åfl! s-`-u pitr#Åk!pi Æn% la# d^òni ni-ansurÅtupi Æn% la# kÅl% ni-ak!tsÅtu**ku Æn% kukòtu ni-k!ntÅtu

*arnÅmu**ni-ak!tsÅtu / ni-ang!ltsÅtu

∞¯ ‚ÚÂ ª¿Úω, ·¯ ‚ÚÂ ±Î¿Úω,·πfi fiÙ·ν Â›Ì·ÛÙ·ν Ì·ζ›Î·Ù' ·π' Ùη ÌηλÈ¿, Ùην Îυ‰ωνÈ¿ÛÙην ÛÎÈ¿ Ùη˜ Î·ÛÙ·νÈ¿˜ÂÎÂ› Â›¯Â €ν· ÎÚ‡Ô νÂÚfi€ÛÎυ„· ν· πÈω λÈ¿ÎÈλ›Ô ÎÚ‡Ô νÂÚfi∂ÎÂ› ÌÔυ €πÂÛÂ η Ì·νÙ‹λ·η Ì·νÙ‹λ· ·π' Ùη Ì¿ν· ÌÔυÌÂ ÙÚÈ·ÎfiÛÈÂ˜ ÚÔυπ›Â˜


196

ÎÈ ¿λλ· ÙfiÛ· Î·Ú·ÚfiÛÈ·.ΌπÔÈÔ˜ Ùη ‚ÚÂÈ ν· ÌÔυ Ùη ÛÙÂ›λÂÈÌÂ €ν· ·ν‡π·νÙÚÔ π·λÈÎ¿ÚÈÛÂ €ν· ¿λÔÔ ·πÂÙ¿λωÙÔ (ÌÂÙ·Ê. ÌηÂυνÔυ¯ÈÛÌ€νÔ)ÌÂ €ν·ν ÎfiÎÔÚ· ·ÙÚ·Ô‡‰ÈÛÙÔ.

5500 ....................................................................................................................................................................................

ì-†·Ú¿Ì ·ÌπÚfi νÙÈ ÙÚ€È ÙζíλÈπ!®ÙÈ¿Ì[ fi†λÈ Ì¿ÚÙζÈν· νÙÈ ·Ì¿ÚÈ®-‚›”ÈÚ! ÊÔ‡Ú“È νÙÈ ”-ÌÈ λÔυ¿Ú!.¡ÙfiÛπÚ·Ù˜ ¿”n ÛÎλ¿‚Ôυ λ· ÊÔ‡ÚnÎ¿ν! Û†¿Ú! νÔυ ”n νÙÔυÚ”›È®-Ô‡ν! ÛÈ¿Ú! π!νÙÔυÚ”›È®È ”n-‚ÈÙζÔ‡n Ô‡ν[ λ¿n ›Û[ντι ”-·‚È¿Ì[ 'ν! πÈÙÚÔυν›Î!®-Ôυ Ù«ÈÔυÎ¿ÌÔυ πÚÈ Ùζ!νÔ‡Î“È.∆†¿ÛÈÚ! Ìíν· νÙÈ ”-Ôυ λÔυ¿Ú!ÌÈ ÛÈÎ¿n ®È ÌÈ Ôυ¯Ù¿nÎÚÈ¿®ÙÈ Î·πÈÙ¿ν[ νÙÈ ·ν¿λÙÔυ:-¡ÙÈ ‚fin, Ù«fi”n, Î¿Ún ÛÈ Ôυ¯ÙÈ¿Ùζ!.∫ώÛÙ· ÛÎλ¿‚λÔυ ÛÈ Ôυ¯Ù†¿Ùζ!.-ÿνÙÚ!, ∫ώÛÙ·, ÙÔυ ·ÚÈλ€.µÚ€n Î¿λ[, ‚Ú€n È¿π!‚Ú€n ‰ÈfiÙÔυ νÙÈ ÙÚ€n ¿”n;™È ÛÎÔυλ¥ ®-ÙÔυÊ¿νÈ Ì¿ÚÈ›Ìν! ∫ώÛÙ·, Ûn-ÙÚ¿ÙζÈ Î¿λ†·¿Êλ! 'Ê€ν-ÛÔυ Ô‡ν Î·λÔ‡·Ú[-ªπÔ‡ν-ÙÛ! ÙζÔ‡·, λ¥n Î·λÔ‡·Ú[-±Î›νÈ ‚›νÈ®n, Ù«fiνÈ λÈ‚€νÙÔυ-∆ÛÂ Ù¥Ìπ!νn Û! Ìπ¿Ù! ν-¯Ôυ¿Ú!;-ª‚†¿ÛÙ· ·λ ∫ώÛÙ· Û! Ûn-Ì!Ú›Ù!Ì‚†¿ÛÙ· ·λ ∫ώÛÙ· ®-νfiÚ· ·Ì†¿.ºÔ‡ÙζÈ ∫ώÛÙ· Ûn-ÙÚ¿ÙζÈ Î¿λ†·¿Êλ! Ìí-Û· Î·λÔυÚÈ¿Ôυ.-ªπÔ‡ν-ÙÛ! ÙζÔ‡·, Î·λÔυÚÈ¿Ôυ -±Î›νÈ ‚›νÈ®n, Ù«fiνÈ λÈ‚€νÙÔυ-∆ÛÂ Ù¥Ìπ!νn Û! Ìπ¿Ù! ν-¯Ôυ¿Ú!;-ª‚È¿ÛÙ· ·λ ∫ώÛÙ· Û! Ûn-Ì!Ú›Ù!

Ì‚È¿ÛÙ· ·λ ∫ώÛÙ· ®n-νfiÚ· ·Ì†¿.ºÔ‡ÙζÈ ∫ώÛÙ· Ûn-ÙÚ¿ÙζÈ Î¿λ†·¿Êλ! ÛfiÚ-Û· Î!λÔυÚ›ÙÛ!-ªπÔ‡ν-ÙÛ! ÙζÔ‡·, Î!λÔυÚ›ÙÛ! -±Î›νÈ ‚›νÈ®n, Ù«fiνÈ λÈ‚€νÙÔυ-∆ÛÂ Ù¥Ìπ!νn Û! Ìπ¿Ù! ν-¯Ôυ¿Ú!;-ª‚È¿ÛÙ· ·λ ∫ώÛÙ· Û! Ûn-Ì!Ú›Ù!Ì‚È¿ÛÙ· ·λ ∫ώÛÙ· ®n-νfiÚ· ·Ì†¿.ÿÌν! ∫ώÛÙ· ®n-Î¿Ì· ›Ìν!®-¿Êλ! ÎÔ‡ÛÎ!Ú“È ÙÔυ ÔυÌπfiÚÔυ.-±È· Ê!ÙÛ€Ù˜-‚! ÙÔ‡Ù˜ ν·πfinÙÚ·˜ í”n Ì€ÛÎÔυ Ì‚†¿ÛÙ· ν¿Ôυ·.™ÎÔυ¿ÙÈ πÔ‡Î· νÙÈ ®-Ôυ Ì†¿®ÙÈ-√, λ¥n Ù«fiνÈ, λ¥n ¡Èν›ÙÔυÙ›νÈ ¯›n Ù«fiνλÈ ·Ì€Ôυ.

ì-#arÅm …ambrò di trÇi dzílip!&t#Åm% ò#li mÅrdzin#Å di amÅri&-vÑ`ir! fÆr|i di `-mi l%År!.Dòsprats Å`# sklÅv% la fÆr#kÅn! s#År! nu `-dur`Ñ#&-Æn! s#År! p!dur`Ñ#&i `-vidzÆ# Æn% lÅ# ~Ñs%di `-av#Åm% 'n! pitrunÑk!&-u d^ukÅmu pri dz!nÆk|i.T#Åsir! mína di `-u l%År!mi sikÅ# &i mi uxtÅ#gr#Å&ti kapitÅn% di anÅltu:-Di vò#, d^ò`#, kÅr# si uxt#Ådz!.Kosta sklÅvlu si uxt#Ådz!.-'Indr!, Kòsta, tu ar…ilÇ.VrÇ# kÅl%, vrÇ# ~Åp!vrÇ# ‰iòt% di trÇ# Å`#?Si skul¥ &-tufÅni mÅriÑmn! Kòsta, s#-trÅdzi kÅl#aÅfl! 'fÇnsu Æn kalÆ…ar%-GÑni vÑni&#, d^òni livÇndu-Tse t¥mp!n# s! bÅt! n-x%År!?-Mv#Åsta al Kòsta s! s#-m!rÑt!mv#Åsta al Kòsta &-nòra am#Å.


197

FÆdzi Kòsta s#-trÅdzi kÅl#aÅfl! sòr-sa k!lu…rÑts!-GÑni vÑni&#, d^òni livÇndu-Tse t¥mp!n# s! bÅt! n-x%År!?-Mv#Åsta al Kòsta s! s#-m!rÑt!mv#Åsta al Kòsta &-nòra am#Å.'Imn! Kòsta &-kÅma Ñmn!&-Åfl! kÆsk!r|i tu ubòru-´a f!tsÇts-v! tÆts n!pò#tras í`# mÇsku mv#Åsta nÅ%aSk%Åti pÆnga di &-u m#Å&ti-O, l¥# d^òni, l¥# ksinÑtutÑni óÑ# d^ònli amÇu

◊ÌÔυν ÙÚÈών ηÌÂÚών ·ÌπÚfi˜€‚ÔÛÎ· Ù· πÚfi‚·Ù· ‰›πλ· ÛÙη ı¿-λ·ÛÛ·ÎÈ ‹Úı·ν ÔÈ Îλ€ÊÙÂ˜ Î·È ÌÂ π‹Ú·ν.¢ώ‰ÂÎ· ¯ÚfiνÈ· ÛÎλ¿‚Ô˜ ÛÙÔυ˜ Îλ€-ÊÙÂ˜Î·ÌÈ¿ ν‡¯Ù· ‰Âν ÎÔÈÌ‹ıηÎ·Î·È ÌÈ· ν‡¯Ù· π·Ú·ÎÔÈÌ‹ıηÎ·Î·È Â›‰· €ν· fiνÂÈÚÔfiÙÈ Â›¯· ÌÈ· π€Ú‰ÈÎ· Î·È Ùην €π·Èζ· ÛÙ· fiν·Ù·.ÕπλωÛ·ν ÙÔ ¯€ÚÈ Î·È ÌÔυ Ùην π‹Ú·ν‰›„·Û· Î·È ·ν·ÛÙ€ν·¡·Êων¿ζÂÈ Ô Î·πÂÙ¿νÈÔ˜ ·πfi „ηλ¿:-¶ÔÈÔ˜ ·πfi Û·˜, π·λÈÎ¿ÚÈ·, ·ν·ÛÙÂ-ν¿ζÂÈ;√ ∫ώÛÙ·˜ Ô ÛÎλ¿‚Ô˜ ·ν·ÛÙÂν¿ζÂÈ.-ªπÂ˜, ∫ώÛÙ·, ÛÙÔν ·ÚÈλ€.£Â˜ ¿λÔÔ, ıÂ˜ ÊÔÚ¿‰·ıÂ˜ πÔυλ·Ú¿ÎÈ ÙÚÈών ÂÙών;™ηÎώıηÎÂ Î·È ‰υν·Ùfi˜ ·€Ú·˜πη·›νÂÈ Ô ∫ώÛÙ·˜, ÙÚ·‚¿ÂÈ ÙÔ ‰ÚfiÌÔÙÔυ‚Ú›ÛÎÂÈ ÙÔν π·Ù€Ú· ÙÔυ Î·λfiÂÚÔ.-∫·λ‹ ÛÔυ Ì€Ú·, ‚ÚÂ Î·λfiÂÚÂ.-∫·λώ˜ ‹λıÂ˜ λÂ‚€νÙη ÌÔυ

-∆È Ù‡Ìπ·ν· ‚·ÚÔ‡ν ÛÙη ¯ώÚ·;-∏ υν·›Î· ÙÔυ ∫ώÛÙ· π·νÙÚÂ‡ÂÙ·Èη υν·›Î· ÙÔυ ∫ώÛÙ· Î·È η ν‡Ê‹ ÌÔυ.ºÂ‡ÂÈ Ô ∫ώÛÙ·˜ Î·È ÙÚ·‚¿ÂÈ ÙÔ‰ÚfiÌÔ ÙÔυ‚Ú›ÛÎÂÈ Ùη Ì¿ν· ÙÔυ Î·λÔÚÈ¿.-∫·λ‹ ÛÔυ Ì€Ú·, Î·λÔÚÈ¿ ÌÔυ.-∫·λώ˜ ‹λıÂ˜ λÂ‚€νÙη ÌÔυ-∆È Ù‡Ìπ·ν· ‚·ÚÔ‡ν ÛÙη ¯ώÚ·;-∏ υν·›Î· ÙÔυ ∫ώÛÙ· π·νÙÚÂ‡ÂÙ·Èη υν·›Î· ÙÔυ ∫ώÛÙ· Î·È η ν‡Ê‹ ÌÔυ.ºÂ‡ÂÈ Ô ∫ώÛÙ·˜ Î·È ÙÚ·‚¿ÂÈ ÙÔ‰ÚfiÌÔ ÙÔυ‚Ú›ÛÎÂÈ Ùην ·‰ÂλÊ‹ ÙÔυ Î·λÔÚ›ÙÛ·.-∫·λ‹ ÛÔυ Ì€Ú·, Î·λÔÚ›ÙÛ· ÌÔυ.-∫·λώ˜ ‹λıÂ˜ λÂ‚€νÙη ÌÔυ-∆È Ù‡Ìπ·ν· ‚·ÚÔ‡ν ÛÙη ¯ώÚ·;-∏ υν·›Î· ÙÔυ ∫ώÛÙ· π·νÙÚÂ‡ÂÙ·Èη υν·›Î· ÙÔυ ∫ώÛÙ· Î·È η ν‡Ê‹ ÌÔυ.¶η·›νÂÈ Ô ∫ώÛÙ·˜ Î·È πη·›νÂÈ‚Ú›ÛÎÂÈ ÙÔυ˜ ÛυÌπÂı€ÚÔυ˜ ÛÙην ·υλ‹.-±È· Î¿νÙÂ π›Ûω fiλÔÈ Û·˜È· ν· ÎÂÚ¿Ûω Ùην Î·ÈνÔ‡ÚÈ· ν‡Êη.µ¿ζÂÈ ÙÔ πÔυÎ› ν· Ùην ÎÂÚ¿ÛÂÈ-µÚÂ λÂ‚€νÙη, ‚ÚÂ ¡€νÂ ÌÔυÂÛ‡ Â›Û·È Ô Î·λfi˜ ÌÔυ.

5511 ....................................................................................................................................................................................

ªπ·Î›ÙÛ· ÙÔυ µÔυÚ!Ú›ÈνÙ¿Ôυ ÛÔ‡ÙÈ νÙÈ Î!λ›‚È.∫·Ú·Ì¿νλÔυ λÈ ÔυÚÛ†¿®ÙÈ®-Î!ÙÈ νÙ¿Ôυ λÈ ·Ú!Ûπ!νÙ¿®ÙÈ.ÕλÙÈ ªπ¿νÈ· ®-¿λÙÈ µÚ¿ÛÙ·Ì· ÌÔ‡λÙÈλÈ Û! Ûn-νÙÔ‡ÎÔυ µÚ¿ÛÙ·

ƒÂÊÚ·›ν: νÙ¿νÙÔ, λ†·, ±Î€λÔ, λ†·


198

BakÑtsa tu Vur…!rÑidÅu sÆti di k!lÑvi.KaramÅnlu li urs#Å®ti&-k!ti dÅu li ar!sp!ndÅ&ti.'Alti BÅà &-Ålti VrÅstama mÆltili s! s#-dÆku VrÅsta

ƒÂÊÚ·›ν:dÅdo, l#a, GÇlo, l#a

∏ ªπ·Î›ÙÛ· ÛÙη µÔυλ·Ú›·(€¯ÂÈ) ‰È·ÎfiÛÈ· Ûπ›ÙÈ·.√ ∫·Ú·Ì¿νÔ˜ Ù· ÔÚ›ζÂÈÎ·È ·ν¿ ‰υÔ Ù· ¡Â¯ωÚ›ζÂÈ.Õλλ· ÛÙη ªπ¿νÈ·, ¿λλ· ÛÙη µÚ¿ÛÙ·Ù· πÈÔ πÔλλ¿ π¿νÂ ÛÙη µÚ¿ÛÙ·.

ƒÂÊÚ·›ν:Î·λ€ Ì¿ν·, Î·λ€ ±Î€λω

5522 ....................................................................................................................................................................................

-¡Ù¿νÙ· ·ÌÈ¿, ÙÛÈ ”È ·νÙÚ¿®ÈÙÛÈ ”È ·νÙÚ¿®È, Ìn-·ÚÔυ®Èν¿®ÈÌ‚†¿ÛÙ! fiÚÌπ! ”n-νÙ†¿νÙÈ®n.-∆›νÂ, ¯›λÈÂ, νÔυ ÙÛ! ÌÔυÙÚ†¿n-∫! ÈÔ ”-Ôυ ‚ÈÙζÔ‡n λ· ÛÔυÎ¿ÎÈ· ·λ £Ôυ‰ÔυÚÔ‡®n[fiÎλÈÔυ ÛÎfiÛ[ νÔυ ”È νÙÔυÎ›nÔυ λ-Ìπ!¥ ÛÔ‡ν[ Û‚fiνÔυ ÎÚfiÛÔυÛ-νÔυ ÛÈ “-‚È¿νÙ! fiÎλÈÔυλÔυ ÛÎfiÛÔυ.

-DÅda am#Å, tsi ì adrÅ&itsi ì adrÅ&i, m#-aru&inÅ&imv#Åst! òrb! `-d#Ådi&#.-TÑne, óÑ|e, nu ts! mutr#Å#-K! ~o `-u vidzÆ#la sukÅ©a al £u‰urÆ&%òk|u skòs% nu ì dukÑ#u l-b!…¥ sÆn% zvònu gròsu

s-nu si |-v#Åd! òk|ulu skòs%.

-ª¿ν· ÌÔυ, ÙÈ ÌÔυ €Î·νÂ˜,ÙÈ ÌÔυ €Î·νÂ˜, ÌÂ νÙÚfiπÈ·ÛÂ˜,ν‡Êη ÙυÊλ‹ ÌÔυ €‰ωÛÂ˜.-∂Û‡, ÈÂ ÌÔυ, ‰Âν €‚λÂπÂ˜;-∂ώ Ùην Â›‰· ÛÙÔ ÛÔÎ¿ÎÈ ÙÔυ £Ô‰ωÚ¿ÎηÙÔ ‚·λÌ€νÔ Ì¿ÙÈ ‰Âν ÙÔ Â›‰·Ùfi ’¯Â ‚¿λÂÈ Î¿Ùω ·πfi Ùην ÙÛ›π·È· ν· Ìη Ê·›νÂÙ·È ÙÔ ‚·λÌ€νÔ Ùη˜ÙÔ Ì¿ÙÈ.

5533 ....................................................................................................................................................................................

§†· ‚ÈÙÛ›ν!, λ†· Ì!Ú›Ù!ÙÛÈ ÙÛ-¿n Ê†¿Ù! Ì·υÚÔυÌ¿Ù!›νÙÚ!, †¿ÛÈ ÙÔυ Î!ÚνÙ›ν!νÔυ-“n ·νÙ›ÚÛÈ νÙÈ ‚ÈÙÛ›ν!›νÙÚ! ®-†¿ÛÈ ÙÔυ ÔυÌπfiÚÔυν¿Î· Ûn-¿‚νÙ! ‚¥Ú λ¿† ÛÌπfiÚÔυ-º†¿Ù! ÎÔυ ÎÔυÛ›ÙÛ! λÔ‡Î!λÔ‡Î!, ·ÚÎ¿Ù! πÚÈ π!λÙ¿ÚÈ‚fin Û-ÙÛ! νÙ¿[ Ô‡ν! Ìπ!®¿ÚÈÙÛÈ ”-Ìπ!…¿®n Ì¿ÚÈ ÎÚÈπ¿ÚÈ

L#a vitsÑn!, l#a m!rÑt!tsi ts-Å# f#Åt! mavrumÅt!Ñndr!, #Åsi tu g!rdÑn!nu-|# andÑrsi di vitsÑn!Ñndr! &-#Åsi tu ubòrunÅk! s#-Åvd! v¥r lÅ# zbòru-F#Åt! ku kusÑts! lÆng!lÆng!, arkÅt! pri p!ltÅrivò# s-ts! dÅ% Æn! b!&Åritsi `-b!…Å&# mÅri kripÅri

µÚÂ ÂÈÙfiνÈÛÛ·, Î·ηÌ€νηπÔυ €¯ÂÈ˜ ÎfiÚη Ì·υÚÔÌ¿Ù·Ìπ·›νÂÈ ‚·›νÂÈ ÛÙÔ Ìπ·¯ÙÛ€


199

‰Âν νÙÚ€πÂÙ·È Ùη ÂÈÙfiνÈÛÛ·Ìπ·ÈνÔ‚·›νÂÈ ÛÙην ·υλ‹Ì‹πω˜ ÎÈ ·ÎÔ‡ÛÂÈ Î¿ν· λfiÔ.-∫fiÚη ÌÂ Ù· Ì·ÎÚÈ¿ Ì·λλÈ¿Ì·ÎÚÈ¿, ÚÈÌ€ν· ÛÙην πλ¿Ùηı€λω ν· ÛÔυ ‰ώÛω €ν· ÊÈλ›,È·Ù› ÌÔ‡ ’‚·λÂ˜ ÌÂ¿λÔ Î·ηÌfi.

5544 ....................................................................................................................................................................................

¡È€ÚÎÔυÚ†· πÚÈ ν›Î! Û†¿Ú!ÈÔ Ì·Ú¿ÙλÔυ, ÈÔ,νÙÈπÔ‡ÛÈÚ! ÊÔ‡Ú“È (ν)¯Ôυ¿Ú!νÙÈ ”È λÔυ¿Ú! fi†λÈ ·Ì†¿λÈfi†λÈ ·Ì†¿λÈ ®-Î¿“È ·Ì€“nνÙÈ ”-·ÚÌ¿®Ôυ ®-Ì›νÈ Û›ÎÔυÚ[

ìÇrkur#a pri nÑnga s#År!~o marÅtlu, ~odipÆsir! fÆr|i (n)x%År!di ì l%År! ò#li am#Åliò#li am#Åli &#-kÅ|i amÇ|#din `-armÅ&u &-mÑni sÑngur%

∆ην ∆ÂÙ¿ÚÙη πÚÔ˜ ÙÔ ‚Ú¿‰υ, Ô Î·ηÌ€νÔ˜ ÌÔυ,‹Úı·ν ÔÈ Îλ€ÊÙÂ˜ ÛÙÔ ¯ωÚÈfiÎ·È ÌÔυ π‹Ú·ν Ù· πÚfi‚·Ù·Ù· πÚfi‚·Ù· Î·È Ù' ¿λÔ¿ ÌÔυÎÈ €ÌÂÈν· Ô ‰fiλÈÔ˜ ÌfiνÔ˜

5555....................................................................................................................................................................................

±È· Ìπ¿!-Ù˜ ÎÔυÌ¿®λÔυ‚€Ù˜ Î· ÎÔ‡Ì[ ÙÛ-ÔυνÙ«¿ÛÙÈ®-¿νÙ· ÙÚ€Ù˜ λ· Ô‡®È·πλ†¿Î!-ÙÈ νÈ¯È¿Ì!

´Å bÅ…!-ts kumÅ&lu

vÇts ka kÆm% ts-undz#Å&ti&-Ånda trÇts la Æ&iapl#Åk!-ti nióÅm!

±È· ÊfiÚ· ÙÔ ÎÔυÌ¿ÛÈ ÛÔυ (ÚÔ‡¯Ô)‰Â˜ πώ˜ ÛÔυ Ù·ÈÚÈ¿ζÂÈÎÈ fiÙ·ν πÂÚν¿˜ ·π' Ùην πfiÚÙ·ÛÎ‡„Â λÈ¿ÎÈ

5566 ....................................................................................................................................................................................

§· Ê!νÙíν· νÙ›Ù[ ·λÔ‡ν[ÙÛíν-”È Î¿λÔυ Û! ”-νÙÈπÔ‡ν[ÎÔυ ·Ì€[ λ¿λÈ Û! Ìn-·νÙÔ‡ν[Û! ”-Ìn-·νÙÔ‡ν[, Û! ·ÎÚ!„€ÛÎÔυ·ÎÈλÈÙ®Ô‡νn Û! ”È πÈÙÚ€ÎÔυλ· νÙ¿νÙ· ®È λ· Ù¿ÙλÔυÌÈ νÙ†¿νÙÈÚ! ÙÔυ π¿νÙÂÛ! λÔυÎÚ€Ùζ[ π!ν ÙζÔυνÔυ¿πÙÂ

La f!ndín! dit% alÆn%tsín-ì kÅlu s! `-dipÆn%ku amÇ% lÅli s! m#-adÆn%s! `-m#-adÆn%, s! angr!psÇskuAngilit&Æn# s! ì pitrÇkula dÅda &i la tÅtlumi d#Ådir! tu pÅdes! lukrÇdz% p!n dzun%Åpte

™Ùην πη‹ ÛÙη ÊÔυνÙÔυÎÈ¿ÎÚ¿Ù· ÌÔυ Ù' ¿λÔÔ ν· Î·ÙÂ‚ώÌÂ ÙÔ ıÂ›Ô ÌÔυ ν· ‚ÚÂıών· ‚ÚÂıώ, ν· Ú¿„ω¯·ÈÚÂÙ›ÛÌ·Ù· ν· ÛÙÂ›λωÛÙη Ì¿ν· Î·È ÛÙÔν Î‡Úη ÌÔυÌÂ π·νÙÚ€„·νÂ ÛÙÔν Î¿ÌπÔ Î·È ‰ÔυλÂ‡ω Ì€Ú· ν‡¯Ù·


200

5577 ....................................................................................................................................................................................

¶ÚÈ Ì!Ô‡λ· ·ν¿λÙÔυÙÚ€n ÎÔυπ›n νÙÈ ÛÙ†¿ÚπÈ®¿πÙÈ πÈÎÔυÚ¿ÚnÙÔυ Ô‡ν[ ÌÈÚ›Ùζ[ λn-·ν¿Ú!®-Î¿Ú· ÛÈ Ìπ!…¿Ú!ÎÚ€Ôυ ÛfiÌνÔυ ÛÈ Î!λÎ¿Ú!¿νÙ· ÛÈ ÛÎÔυλ¿Ú!fi†λÈ νÔυ ®-λÈ-·Êλ¿Ú!ÎÚ†¿®ÙÈ ·ÙÛ€λ[ Ì· ”›ÎλÔυ-§€λÂ fi† ÌÔυ®¿ÙÈÙÔ‡ÙÈ λ¥n ®È Ìπ†¿λÈπ¿-ÙÛ›νÙÛÈ Î·λ€®ÈÙÔ‡ÙÈ fi†λÈ Ûn-ÎÈ¿Ú!Ì¿Ûn ªÔυζ¿ Û-·ÚÌíν!Û-πÔυ¿ÚÙ! Îλfiπ·Ù[ Ì¿ÚÈÎλfiπ·ÙλÔυ-È νÙn ·Û›ÌÈÙ®ÔυπÚ¿ÎÈ· È νÙÈ ÙÔ‡νÙ«ÈÔ.

Pri m!…Æla anÅltutrÇn kupÑ# di st#Årpi&Åpti pikurÅr#tu Æn% mirÑdz% l#-anÅr!&-kÅra si bÅ…År!grÇu sòmnu si k!lkÅr!Ånda si skulÅr!ò#li nu &-li-aflÅr!gr#Å&ti atsÇl% ma `Ñklu-Lele Ô# mu&ÅtitÆti l¥# &i b#Ålipa-tsÑntsi kalÇ&itÆti ò#li s#-©År!mÅs# MuzÅ s-armín!s-p%Årt! klòpat% mÅriklòpatlu-i di asÑmit&uprÅ©a di tÆnd^o.

™Ùην ÎÔÚÊ‹ „ηλ¿ÙÚ›· ÎÔπ¿‰È· ÛÙ€ÚÊ·

ÂÊÙ¿ ÙÛÔÌπ·ν·Ú·›ÔÈÛÂ €ν· ÛÙ¿λÔ Ù· Ì¿ζÂ„·νÎÈ ·ÊÔ‡ ¡¿πλωÛ·ν (È· ‡πνÔ) ‚·ı‡ ‡πνÔ π‹Ú·νÎÈ fiÙ·ν ¡‡πνηÛ·νÙ· πÚfi‚·Ù· ‰Â ‚Ú‹Î·ν.ºων¿ζÂÈ Ô πÈÔ ÌÈÎÚfi˜:-§€λÂ fiÌÔÚÊ· (πÚfi‚·Ù·)fiλ· ¿ÛπÚ· Î·È Ì·‡Ú·Ù€ÛÛÂÚ·-π€νÙÂ π·Ú‰·λ¿fiλ· ν· ¯·ıÔ‡νÂÌfiνÔ η ªÔυζ¿ ν· ÌÂ›νÂÈν· ÊÔÚ¿ÂÈ ÙÔ ÌÂ¿λÔ ÙÔ ÎÔυ‰Ô‡νÈÙÔ ÎÔυ‰Ô‡νÈ Â›ν' ·ÛηÌ€νÈÔÌÂ ÙÔ πÂÚÈλ·›ÌÈÔ ·πfi ÌπÚÔ‡νÙζÔ.

5588....................................................................................................................................................................................

∆ÛÂ Û! ”-‚fin, Î·‚¿n νÙÈ νfinÎ! ν! ¯›ÌÔυ πÈÎÔυÚÔ‡®nπÈÎÔυÚÔ‡®È νÙÈπÔυ finλ· ÌÈÚ¿ζ“È λÈ π!®Ù†¿Ì[λ· ÎÔυÎ›ζÔυ ÌÈÚÈÙζ¿Ì[.¶λ¿†λÔυ, πλ¿†λÔυ νÙÈπÔυν†¿Ì[νÙÈ ‚ÈÙζÔ‡ÌÔυ Ê†¿ÙÈ ÌÔ‡λÙÈνÙÈ ”-·λ€π®[ ·ÙÛ†¿ Ì· ÌπÔ‡ν!νÙÈ ν!πfin ·ÙÛ†¿ Ì· Ì®¿Ù!-ÿν!, Ê†¿Ù!, νÙ›πÔυ Ì›νÈÙ·˜ Ìπ!ν¥Ì[ νÙfi†“È νÙ·νÙÔ‡νÔυ®-Î·˜ ÎÈÚ€ÌÔυ Û-ÎÈÚ€Ì[ νÙ·νÙÔ‡νÔυÙÔυ Ô‡ν! ÎÚÔυ¿π! Ù·˜ ν! Ìπ¿!®-Ô‡ν! ÙÛ†¿Ú! Ù·˜ ν-·πÚ›νÙ!.

Tse s! `-vò#, kavÅ# di nò#k! n! óÑmu pikurÆ&#pikurÆ&i dipu ò#la mirÅz|i li p!&t#Åm%la kukÑzu mirtdzÅm%.PlÅ#lu, plÅ#lu dipun#Åm%di vidzÆmu f#Åti mÆlti


201

di `-alÇp&% ats#Å ma bÆn!di n!pò# ats#Å ma m&Åt!-'In!, f#Åt!, dipu mÑniras b!n¥m% dò#|i dadÆnu&-kas kirÇmu s-kirÇm% dadÆnutu Æn! gr%Åp! tas n! bÅ…!&-Æn! ts#År! tas n-aprÑnd!.

∆È ν· ı€λω, ·λ›ÌÔνfi Ì·˜È·Ù› Â›Ì·ÛÙÂ ÙÛÔπ·ν¿ÎÈ·ÙÛÔπ·ν¿ÎÈ· ÛÙ· πÚfi‚·Ù·ÛÙÈ˜ ‚ÔÛÎ€˜ Ù· ‚fiÛÎÔυÌÂÛÙην ÙÛÔυÎν›‰· Ù· ÛÙ·λ›ζÔυÌÂ¶λ·È¿, πλ·È¿ Î·ÙÂ‚·›ν·ÌÂÎÈ Â›‰·ÌÂ πÔλλ¿ ÎÔÚ›ÙÛÈ·‰È¿λÂ¡· Ùην πÈÔ Î·λ‹ÎÈ ‡ÛÙÂÚ· Ùην πÈÔ fiÌÔÚÊη-Œλ·, ÎÔÚ›ÙÛÈ, Ì·ζ› ÌÔυÈ· ν· ζ‹ÛÔυÌÂ Ì·ζ›ÎÈ ·ν ¯·ıÔ‡ÌÂ, ν· π¿ÌÂ Ì·ζ›ÛÂ ÌÈ· Ô‡‚· ν· Ì·˜ ‚¿λÔυνÎÈ €ν· ÎÂÚ› ν· Ì·˜ ·ν¿„Ôυν.

5599 ....................................................................................................................................................................................

§· ·ÚÔ‡ÔυλÔυ νÙÈ ª·υÚÔυν€ÚÈ·Îλfi Û-νÈÎ¿Ú! ν¿Ôυ Ì‚†¿ÛÙÈ®-νÙ¿Ôυ Ê†¿ÙÈ ÈÛÔυÛ›ÙÈ-∆ÛÈ Ìπ!ÚÌπ¿Ù˜ ·‚Ô‡ÌÔυ νfiÈÎ! νÔυ ‚›”ÈÚ! ÎÔυ νfiÈÙ·˜ ν! ÙÚ†¿Î! νÙÈÙ[ ·ÚÔ‡Ôυ.

La arÆ%lu di MavrunÇriaklò s-nikÅr! nÅu mv#Åsti&-dÅu f#Åti isusÑti-Tsi b!rbÅts avÆmu nòik! nu vÑ`ir! ku nòitas n! tr#Åk! dit% arÆu.

™ÙÔ πÔÙ¿ÌÈ ÛÙÔ ª·υÚÔν€ÚÈ

ÂÎÂ› πν›ηÎ·ν ÂννÈ¿ ν‡ÊÂ˜Î·È ‰υÔ ÎÔÚ›ÙÛÈ· ·Ú·‚ωνÈ·ÛÌ€ν·.-∆È ¿νÙÚÂ˜ Â›¯·ÌÂ ÂÌÂ›˜πÔυ ‰Âν ‹Úı·νÂ Ì·ζ› Ì·˜ν· Ì·˜ πÂÚ¿ÛÔυν ·π' ÙÔ πÔÙ¿ÌÈ.

6600 ....................................................................................................................................................................................

µ›”È ÙÔυ¿Ìν·, ÊÔ‡Î[ ®-∞ÚÌí”“ÈÊÔ‡Î[ ∞ÚÌí”“È Û-νÙÔ‡Î[ Ù[ ·Úν›ÔυÛ-ÙÚ†¿Î! ¯›Ì· ÙÔυ ÌπÔ¿ζÂÙÔυ ÌπÔ¿ζ†· νÙÈ ∫λÈÛÔ‡Ú!.∆¿ν· ·λ ±ÎfiÙ®· ·ÚÌ¿ÛÈ -Î¿λÂÙÔ‡Ù˜ Ì·˜ ÙÚ€Î[ ®È Î¿Ún νÔυ “-ÎÚ†¿®ÙÂÙÚ†¿ÙÛÈ ∆€λÈ· ÙÛ€λνÈÎ[ Ì¿ÚÂ€λÔυ ÙÚ†¿ÙÛÈ €λ[ ®-Ôυ νÙÚ†¿Ìπ!-∆ÛÂ ÙÛ-νÙ!ν!Û›®n, ∆¿ν· ·ÙÛ€·;-¡! ·ÚÌ¿ÛÈ È¿π·, λ¿λÈ ∆€λÈ·.±ÎÚÈ¿ÛÙÈ ∆€λÈ· ·ÔυÈ¿ÙλÔυ:-∆›νÈ, ∫fiλÂ ®È νÈπÔυ¿ÙÂ,λÈ¿ ν¿ÔυλÈ Ìλ¥Ún ·Ì†¿λÂ›Ìν!, Î¿ÚÎ! ∆¿ν· ·λ ±ÎfiÙ®Â.-§¿λÈ, Ìλ¥ÚλÈ ÛÔ‡νÙÔυ ·ÚÌ¿ÛÂÛÔ‡νÙÔυ ·ÚÌ¿ÛÂ ®È ‚· Û! ÎÚ†¿π!.-ªλ¥ÚλÈ ·Ì†¿λÂ ÛÔ‡νÙÔυ ÌÔ‡λÙÂÛÔ‡νÙÔυ ÌÔ‡λÙÂ ®È νÔυ Û-ÌπÈÙÛ€ÛÎÔυ.

VÑ`i t%Åmna, fÆk% &-Armí`|ifÆk% Armí`|i s-dÆk% tu arnÑus-tr#Åk! óÑma tu bo…Åzetu bo…Åz#a di ∫lisÆr!.Tana al Gòt&a armÅsi n-gÅletÆts mas trÇk% &i kÅr# nu |-gr#Å&tetr#Åtsi TÇ|a tsÇlnik% mÅreÇlu tr#Åtsi Çl% &-u ntr#Åb!-Tse ts-d!n!&Ñ&#, TÅna atsÇa?-N! armÅsi ~Åpa, lÅli TÇ|a.Gr#Å&ti TÇ|a a…u~Åtlu-TÑni, Kòle &i nip%Åte


202

|Å nÅuli ml¥r# am#ÅleÑmn!, ngÅrk! TÅna al Gòt&e.-LÅli, ml¥rli sÆndu armÅsesÆndu armÅse &i va s! kr#Åp!.-Ml¥rli am#Åli sÆndu mÆltesÆndu mÆlte &i nu s-bitsÇsku.◊ÚıÂ ÙÔ ÊıÈνfiπωÚÔ ÊÂ‡Ôυν ÎÈ ÔÈ µλ¿¯ÔÈÊÂ‡Ôυν ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ÛÙ· ¯ÂÈÌ·‰È¿ν· πÂÚ¿ÛÔυν Î¿Ùω ÛÙÔ π€Ú·ÛÌ·ÛÙÔ π€Ú·ÛÌ· Ùη˜ ∫λÂÈÛÔ‡Ú·˜.∏ ∆¿ν· ÙÔυ ±ÎfiÙÛÈ· €ÌÂÈνÂ ÛÙÔ ‰ÚfiÌÔfiλÔÈ πÂÚνÔ‡ν, Î·νÂ›˜ ‰Âν Ùη˜ ÌÈλ¿ÂÈπÂÚν¿ÂÈ Ô ∆€λÈ·˜ Ô ÌÂ·λÔÙÛ€λÈÎ·˜πÂÚν¿ÂÈ Î·È Ùη ÚωÙ¿ÂÈ.-±È·Ù› ÛÙ·Ì¿ÙηÛÂ˜, ∆¿ν·, ÂÛ‡;-ª·˜ €ÌÂÈνÂ η ÊÔÚ¿‰·, ıÂ›Â ∆€λÈ·.ºων¿ζÂÈ Ô ∆€λÈ·˜ ÙÔν ·ωÈ¿Ùη:-∂Û‡, ∫fiλ· ÎÈ ·νÂ„È€ ÌÔυ,π¿ÚÂ Ù· ÂννÈ¿ ÌÔυ ÌÔυλ¿ÚÈ·π‹·ÈνÂ ÊfiÚÙωÛÂ Ùην ∆¿ν· ÙÔυ ±Îfi-ÙÛÈ·.-£Â›Â, Ù· ÌÔυλ¿ÚÈ· Â›ν' ·πÔÛÙ·Ì€ν··πÔÛÙ·Ì€ν· Î·È ı· ÛÎ¿ÛÔυν.-∆· ‰ÈÎ¿ ÌÔυ Ù· ÌÔυλ¿ÚÈ· Â›ν·È πÔλλ¿πÔλλ¿ Î·È ·ÙÂλÂ›ωÙ·.

6611 ....................................................................................................................................................................................

-ƒ¿ÊÙÂ, ÙÛÂ νÔυ ”-Ù«fiÙÛn;-∆ÛÂ λ¥n νÙÚ¿Î[ νÙÈ Ù«fiÎ[ Û!-”-Ê¿ÎÔυ;ÈÔ Î!Ù®Ô‡λ! ν[-¿Ì[ Û! ”-Ìπ¿ÎÔυ-ƒ¿ÊÙÂ, ÙÛÂ νÔυ ”-Ù«fiÙÛn-∆ÛÂ λ¥n νÙÚ¿Î[ νÙÈ Ù«fiÎ[ Û!-”-Ê¿ÎÔυÈÔ Î!νÙÔ‡®È ν[-¿Ì[ Û! ”-Ìπ¿ÎÔυÙ«ÔυÌÔυνÙ¿νÈ ν[-¿Ì[ Û! ”-Ìπ¿ÎÔυÈÔ Î!Ì†¿®È ν[-¿Ì[ Û! ”-Ìπ¿ÎÔυν[-¿Ì[ π!ÙÔ‡ÚÈ ÈÔ Û! ”-Ìπ¿ÎÔυ

ÈÔ π!ÚπfiÙÛ! ν[-¿Ì[ Û! ”-Ìπ¿ÎÔυÈÔ ÙÛ!ÚÔ‡¯È ν[-¿Ì[ Û! ”-Ìπ¿ÎÔυν[-¿Ì[ ÛÈνÙÚfiÊ†· Ù·˜ ”-Ôυ-Ìπ¿ÎÔυ

-RÅfte, tse nu `-d^òts#?-Tse l¥# drÅk% di d^òk% s!-`-fÅku?~o k!t&Æl! n%-Åm% s! `-bÅku-RÅfte, tse nu `-d^òts#?-Tse l¥# drÅk% di d^òk% s!-`-fÅku?~o k!ndÆ&i n%-Åm% s! `-bÅkud^um!ndÅni n%-Åm% s! `-bÅku~o k!m#Å&i n%-Åm% s! `-bÅkun-Åm% p!tÆri ~o s! `-bÅku~o p!rpòts! n%-Åm% s! `-bÅku~o ts!rÆói n%-Åm% s! `-bÅkun-Åm% sindròf#a tas `-u-bÅku

-ƒ¿ÊÙη, ÙÈ ‰Â ¯ÔÚÂ‡ÂÈ˜;-∆È ‰È¿ÔλÔ ¯ÔÚfi ν· Î¿νω;Âώ Î·π€λÔ ‰Âν €¯ω ν· ÊÔÚ€Ûω.-ƒ¿ÊÙη, ÙÈ ‰Â ¯ÔÚÂ‡ÂÈ˜;-∆È ‰È¿ÔλÔ ¯ÔÚfi ν· Î¿νω;Âώ ÙÛÈπÔ‡νÈ ‰Âν €¯ω ν· ÊÔÚ€ÛωÂώ ÙζÈÔυÌ·νÙ¿νÈ ‰Âν €¯ω ν· ÊÔÚ€ÛωπÔυÎ¿ÌÈÛÔ ‰Âν €¯ω ν· ÊÔÚ€ÛωπÔ‰Ôν¿ÚÈ· ‰Âν €¯ω ν· ÊÔÚ€ÛωÎ¿λÙÛÂ˜ ‰Âν €¯ω ν· ÊÔÚ€ÛωÙÛ·ÚÔ‡¯È· ‰Âν €¯ω ν· ÊÔÚ€Ûω‰Âν €¯ω ‚Ú·Î› ν· ÊÔÚ€Ûω

6622 ....................................................................................................................................................................................

¶È ·ν¿Ú·, 'ν¿Ú· ÎfiÚÔυλÔυ¯›λÈÔυ νÙÈ νÙfiÌνÔυλÔυÛ-νÔυ Û! ®-ÌÔ‡Ù! πÔ‡λÌπÈÚÈ®-νÔυ Û! ·Î¿ÚÎ! ÛÈ€ÌÔυÚλÈÛÈ€ÌÔυÚλÈ ®-ÎÔυÌ¿®ÔυÚλÈ®-νÔυ Û! ·Î¿ÚÎ! ‰Ôυ¿ÚÈλÈ‰Ôυ¿ÚÈλÈ · Ì‚†¿ÛÙÈλÈ


203

Pi anÅr…a, 'nÅr…a kòruluóÑ|u di dòmnulus-nu s! &#-mÆt! pÆlbiri&#-nu s! s-angÅrk! s#Çmurlis#Çmurli &#-kumÅ&urli&#-nu s! angÅrk! ‰%År!li‰%År!li a mv#Åstili

™È¿, ÛÈ¿ ÙÔ ¯ÔÚfiÈÂ ÙÔυ νÔÈÎÔÎ‡Úην· Ìη ÛηÎωıÂ› ÎÔυÚνÈ·¯Ùfi˜Î·È Ìη λÂÚωıÔ‡ν Ù· ÛÈ¿ÌÈ· (ÚÔ‡¯·)Ù· ÛÈ¿ÌÈ· Î·È Ù· ÎÔυÌ¿ÛÈ· (ÚÔ‡¯·)Î·È ‰Â λÂÚωıÔ‡ν Ù· ‰ώÚ·Ù· ‰ώÚ· Ùη˜ ν‡Êη˜.

6633 ....................................................................................................................................................................................

-º†¿Ù!, λ†· Ê†¿Ù!, ÙÛÈ ÙÈ ·Î¿Ù®È Ì¥-Ù·;-ªÔ‡Ì· νÔυ ÌÈ ·Î¿Ù®È, ®-›ÙÛn ÙÛÈ‚¿νÔυ ”-ÙζíÙÛÈªÔ‡Ì· ÌÈ πÈÙÚ†¿ÙÛÈ ÙÚ! ¿π! ·Ú¿ÙÛÈ¿π· 'ÙÛ†¿ ·Ú¿ÙÛ†· νÔυ ®Ù›[ ÈÔυ Û!-·Û‚Ôυ¿ÌÈ-µ¿λ†·, ‚¿λ†· νÛÔ‡ÛÔυ, ‚¿λ†·, ‚¿λ†·ÎÈfiÛÔυ'ÎλÔ ÛÈ ‚!Ù!Ì¿Ú! ÙÚ€†“È πÚ!Ì!Ù€ÊÙÛ!.±ÎÚ†¿®ÙÈ ·ÙÛ€λ[ Ì· Ì¿ÚÈ: -§€λÂ, λ€λÂÌÔ‡Ì!§€λÂ, λ€λÂ ÌÔ‡Ì!, Î¿Ún ‚· ”-ÙÈÌÔυÙÚ†¿ÛÎ!;±ÎÚ†¿®ÙÈ ·ÙÛ€λ[ νÙÈ Ì€ÛÈ: -§€λÂ, λ€λÂÌπλÈ¿ÚÂ,§€λÂ, λ€λÂ ÌπλÈ¿ÚÂ, Î¿Ún ‚· ”-ÙÈ¯!ÚÛ†¿ÛÎ!;±ÎÚ†¿®ÙÈ ·ÙÛ€λ[ Ì· ”›ÎλÔυ: -§€λÂ,λ€λÂ ÛfiÚ!,§€λÂ, λ€λÂ ÛfiÚ!, Î¿Ún ‚· ”-ÙÈ Ì!Ú›Ù!;

-F#Åt!, l#a f#Åt!, tsi ti angÅt&i m¥-ta?-MÆma nu mi angÅt&i, &-Ñts# tsivÅ nu `-dzítsiMÆma mi pitr#Åtsi tr! Åp! arÅtsiÅpa 'ts#a arÅts#a nu &tÑ% ~u s!-azv%Åmi-VÅl#a, vÅl#a nsÆsu, vÅl#a, vÅl#a nòsu'klo si v!t!mÅr! trÇ#|i prÅm!tÇfts!.Gr#Å&ti atsÇl% ma mÅri: -LÇle, lÇlemÆm!-LÇle, lÇle mÆm!, kÅr# va `-ti mutr#Åsk!?Gr#Å&ti atsÇl% di mÇsi: -LÇle, lÇle mb|ÅriLÇle, lÇle mb|Åri, kÅr# va `-ti x!rs#Åsk!?Gr#Å&ti atsÇl% ma Ñklu: -LÇle, lÇle sòr!LÇle, lÇle sòr!, kÅr# va `-ti m!rÑt!?

-∫fiÚη, Î·λ€ ÎfiÚη, ÙÈ ÛÂ Ì·λώνÂÈ ηÌ¿ν· ÛÔυ;-∏ Ì¿ν· ÌÔυ ‰Â ÌÂ Ì·λώνÂÈ Î·È Ù›πÔÙ·‰Â ÌÔυ λ€ÂÈ.∏ Ì¿ν· ÌÂ ÛÙ€λνÂÈ È· ÎÚ‡Ô νÂÚfiÙÔ ÎÚ‡Ô ÙÔ νÂÚfi ‰Âν ¡€Úω πÔ‡ πη¿ζÂÈ-∆Ô Ú€Ì· Ú€Ì· Î·Ù¿ π¿νω, ÙÔ Ú€Ì·Ú€Ì· Î·Ù¿ Î¿ÙωÂÎÂ› ÛÎÔÙώıηÎ·ν ÔÈ ÙÚÂÈ˜ πÚ·Ì·ÙÂυ-Ù¿‰Â˜.ºων¿ζÂÈ Ô ÌÂ·λ‡ÙÂÚÔ˜: -§€λÂ, Ì¿ν·, λ€λÂ, Ì¿ν·, πÔÈÔ˜ ı· ÛÂ ÊÚÔνÙ›ζÂÈ;ºων¿ζÂÈ Ô ÌÂÛ·›Ô˜: -§€λÂ, υν·›Î·, λ€λÂ, υν·›Î·, πÔÈÔ˜ ı· ÛÂ ¯·›ÚÂÙ·È;ºων¿ζÂÈ Ô πÈÔ ÌÈÎÚfi˜: -§€λÂ, ·‰ÂλÊ‹ÌÔυ, λ€λÂ, ·‰ÂλÊ‹ ÌÔυ, πÔÈÔ˜ ı· ÛÂ π·ν-ÙÚ€„ÂÈ;


204

6644 ....................................................................................................................................................................................

¡Ù†¿νÙÈ Î¿π[ ®-Ô‡ν! Î!Ú‚¿νÈÔ‡ν! Î!Ú‚¿νÈ ®È νÙÈ ªπfiÛν·†€Û[ ÌÔυÌ¥νλÈ νÙÈ ®-“-·®Ù†¿πÙ!†¿ÛÈ ®n ÌÔ‡Ì· ·λ ∆¿Ûn νÙÈ ®n-λ[-·®Ù†¿πÙ!.-ªπÔ‡ν!-Ù˜ ÙζÔ‡·, ÌÔ‡Ì· ·λ ∆¿ÛÈ.-±ÈÔυ λ[-·‚ÂÙ˜ ∆¿ÛÈλ[ ·Ì€Ôυ;-∆¿Ûn ·ÚÌ¿ÛÂ ªπfiÛν· (ν)¯Ôυ¿Ú!Ù·˜ Û! ®-λÈ¿ ¯!Û¿π†· · Î!Ú‚!ν¿ÚλÔÚ.-ªπÈν€ÎλÔυ Î!ÙÛ€ λ[-·νÙÔ‡ÛÈÙ[;-Œλ[ ‚· Û-›ν! ÎÔυ ÙÂλ›Î·.-™ÈÎÔ‡ν†· Î!ÙÛ€ Ôυ-·νÙÔ‡ÛÈÙ[;-Œλ[ ‚· Û-νÙÔυ¿ÚÌ! ÙÔυ ÈÔυÚ¿νÈ.-∆Ôυ ÈÔυÚ¿νÈ ν[-¿ÚÈ ÛÎÔυλ¿ÚÈ.-∆ÛÈ Û-ÙÛ! ÙÛ€ÌÔυ, ÌÔ‡Ì· ·λ ∆¿ÛÈ;∆¿Ûn λ[-·ÎÔυνÙ›Ú! Î¿λ†· Ì¿ÚÂ®-λ[-·Ì‚!ÚÙ›Ú! ÙÔυ Ù!Ìπ¿ÚÂλ[-·νÙÚÔυπ¿Ú! ®-νÙÈ Ô‡ν! πÔυÚν¿ÚÂν[-·‚†¿ Î¿Ún Ù·˜ ÛÈ ®-λÔυ πλ¥Î!®-λÔυ πλ!νÙζ†¿ ®-νÙ¿Ôυ µÔυλ¿ÚÈ.

D#Ådi kÅp% &#-Æn! k!rvÅni&#-Æn! k!rvÅni &i di Bòsna#Çs% mum¥nli di &#-|-a&t#Åpt!.IÅsi &#-mÆma al TÅs# di &#-l%-a&t#Åpt!.-BÆn!-ts dzÆa, mÆma al TÅsi.-´u lu-avÇts TÅsil% amÇu?-TÅs# armÅse Bòsna (n)x%År!tas s! &#-|a x!sÅp#a a k!rv!nÅrlor.-BinÇklu k!tsÇ lu-adÆsit%?-'El% va s-Ñn! ku telÑga.-SigÆn#a k!tsÇ u-adÆsit%?-'El% va s-d%Årm! tu ~ur…Åni.-Tu ~ur…Åni nu-Åri skulÅri.Tsi s-ts! tsÇmu, mÆma al TÅsi?TÅs# l%-agudÑr! tu t!mpÅrel%-adrupÅr! &#-di Æn! purnÅren%-av#Å kÅr# tas si &-lu plíng!

&#-lu pl!ndz#Å &#-dÅu Vur…Åri.

º¿νηÎÂ ·πfi Ì·ÎÚÈ¿ €ν· Î·Ú·‚¿νÈ€ν· Î·Ú·‚¿νÈ ·πfi Ùη ªπfiÛν·‚·›νÔυν ÔÈ Ì¿νÂ˜ ν· ÙÔυ˜ πÂÚÈÌ€νÔυν.µ·›νÂÈ ÎÈ η Ì¿ν· ÙÔυ ∆¿Ûη (ν· ÙÔνπÂÚÈÌ€νÂÈ)-∫·λ‹ ÛÔυ Ì€Ú·, Ì¿ν· ÙÔυ ∆¿Ûη.-¶Ô‡ ÙÔν €¯ÂÙÂ ÙÔν ∆¿Ûη ÌÔυ;-√ ∆¿Ûη˜ €ÌÂÈνÂ ÛÙη ªπfiÛν·, ÛÙÔ¯ωÚÈfiÈ· ν· π¿ÚÂÈ Ùην ·ÌÔÈ‚‹ Ùων Î·Ú·‚·-ν¿Úη‰ων.-∆' ¿λÔfi ÙÔυ È·Ù› ÙÔ Ê€Ú·ÙÂ;-∞υÙfi˜ ı· ÚıÂÈ ÌÂ ÙÔ Î¿ÚÔ.-∆È ÛÈÎÔ‡νÈ ÙÔυ È·Ù› ÙÔ Ê€Ú·ÙÂ;-∞υÙfi˜ ı· ÎÔÈÌηıÂ› ÛÙÔ νÂÎÚÔÎÚ€-‚·ÙÔ-™ÙÔ νÂÎÚÔÎÚ€‚·ÙÔ ‰Âν €¯ÂÈ ¡‡πνηÌ·.-∆È ν· ÛÔυ πÔ‡ÌÂ, Ì¿ν· ÙÔυ ∆¿Ûη;∆Ôν ∆¿Ûη ÙÔν ¯Ù‡πηÛ·ν ÛÙÔ ÌÂ¿λÔ‰ÚfiÌÔÎ·È ÙÔν Ù‡λÈ¡·ν ÛÂ ÌÈ· Î¿π·Î·È ÙÔν ÛÙ‡λωÛ·ν ÛÂ €ν· πÔυÚν¿ÚÈ‰Âν Â›¯Â πÔÈÔ˜ ν· ÙÔν Îλ¿„ÂÈÎ·È ÙÔν €Îλ·„·ν ‰υÔ µÔυλ¿ÚÂ˜.

6655 ....................................................................................................................................................................................

Œ®È, ÌÔ‡Ì·, Û!-·®Ù€πÙÛ! ¯›“λÔυÎ! ÙÛ-·νÙÔ‡ÙÛÈ 'ν! πÈÚ‰›Î!'ν! πÈÚ‰›Î! ¯ÈÚ!Î›ν!Î¿Û· Ìπλ›ν! νÙÈ Ê!Ú›ν!.

'E&i, mÆm!, s! a&tÇpts! óÑ|luk! ts-adÆtsi 'n! pir‰Ñk!'n! pir‰Ñk! óir!kÑn!kÅsa mblÑn! di f!rÑn!.

µÂ˜, Ì¿ν·, ν· πÂÚÈÌ€νÂÈ˜ ÙÔ ÈÔ


205

È·Ù› ÛÔυ Ê€ÚνÂÈ ÌÈ· π€Ú‰ÈÎ·ÌÈ· π€Ú‰ÈÎ· ν‡ÊηÙÔ Ûπ›ÙÈ ÂÌ¿ÙÔ ·λÂ‡ÚÈ.

6666 ....................................................................................................................................................................................

-∫¿Ún ÙÛ! ÙζíÛÂ ·ÙÛ€·, ÌÔ‡Ì!,®È Ìπ!¿®n ÛÔυ¿ÚλÈ ÙÔυ Îfi¯È;-¡Ô‡-È ÛÂ ÛÔυ¿ÚλÈ, νÔ‡-È ÛÂ λÔ‡ν·Î! ÛÈ †¿ÛÙÈ ¯›λn[ ÎÔυ νfiÚ·-∫¿Ún ÙÛ! Ùζ¥ÛÂ ·ÙÛ€·, Ê€νÙÈ,®È Ìπ!¿®n ÛÔυ¿ÚλÈ ÙÔυ Îfi¯È-¡Ô‡-È ÛÂ ÛÔυ¿ÚλÈ, νÔ‡-È ÛÂ λÔ‡ν·Î! ÛÈ †¿ÛÙÈ ¯›λÈÔυ ÎÔυ νfiÚ·.

-KÅr# ts! dzíse atsÇa, mÆm!,&i b!…Å&# s%Årli tu kòói?-Nu-i se s%Årli, nu-i se lÆnak! s! #Åsti óÑ|% ku nòr!-KÅr# ts! dzíse atsÇa, fÇndi,&i b!…Å&# s%Årli tu kòói?-Nu-i se s%Årli, nu-i se lÆnak! s! #Åsti óÑ|% ku nòr!.

-¶ÔÈÔ˜ ÛÔυ Â›πÂ ÂÛ€ν·, Ì¿ν·,Î·È €‚·λÂ˜ ÙÔν ‹λÈÔ ÛÙην Îfi¯η;-¢Âν Â›ν·È Ô ‹λÈÔ˜, ‰Âν Â›ν·È ÙÔ ÊÂ¿ÚÈÈ·Ù› Â›ν·È Ô ÈÔ˜ ÎÈ η ν‡Êη.-¶ÔÈÔ˜ ÛÔυ Â›πÂ ÂÛ€ν·, π·Ù€Ú·,Î·È €‚·λÂ˜ ÙÔν ‹λÈÔ ÛÙην Îfi¯η;-¢Âν Â›ν·È Ô ‹λÈÔ˜, ‰Âν Â›ν·È ÙÔ ÊÂ¿ÚÈÈ·Ù› Â›ν·È Ô ÈÔ˜ ÎÈ η ν‡Êη.

6677 ....................................................................................................................................................................................

√‡ν! ∞‚‰€λ! Ì¿ÚÈ, Ì¿ÚÈª›®λÔυ ·λ µ¿λÎ· ν' ¿Êλ! Ì‚†¿ÛÙ!ν' ¿Êλ! Ì‚†¿ÛÙ! Ù· Û-·νÛÔυ¿Ú!®-€λ[ Ì·Ú¿ÙλÔυ Î· νÙÔυνÈ¿Ôυ.

-Õ†νÙÂ, ª›®·, ¿†νÙÂ, ÊÚ¿ÙÂ,Û-ν! νÙÔυÙÛ€Ì[ π!ν µ€ÚÈ· ν-¯Ôυ¿Ú!λ· Î!λ›‚È ·λ ªπ·Ú‰·λ€¡ηÛ-ν! Î!ÊÙ¥ÌÔυ ™›ÚÌ· Ì‚†¿ÛÙ!.-ªπÔ‡ν-ÙÛ! ÙζÔ‡·, ªπ·Ú‰·λ€¡η-±Î›νÈ ‚›”È®n, ª›®Ô ·λ µ¿λÎ·ÙÚ€ÙÛ! ®€Ù˜ πÈ ÎÈπÈÙÔ‡νÈÔυ (Î!πÈÙÔ‡-νÈÔυ)Û! ”-ÙÛ! νÙ¥Ì[ ÌπÈλÌπ€λn ÎÔυ ›νÔυ.-¡fin νÔυ ‚›”ÈÌ[ ÙÚ! ®ÈνÙ†¿ÚÈνfin ν! ‚›”ÈÌ[ ÙÚ! Ô‡ν! ·¿πÈÙ·˜ ν! νÙ¿ÙÛ! ™›ÚÌ· Ì‚†¿ÛÙ!-™›ÚÌ· ·‚Ôυ¿Ôυ νÔυ ‚! ÔυνÙ«¿®ÙÈÎ! ®È-È 'ν¿λÙ! Î· ÊÈνÙ¿νÈ¿λÌπ! ·Úfi®È Î· ÌÈÚÙ«¿νÈ.

'Un! Av‰Çl! mÅri, mÅriMÑ&lu al VÅlka n' Åfl! mv#Åst!n' Åfl! mv#Åst! ta s-ans%År!&-Çl% marÅtlu ka du`Åu.-'A#de, MÑ&a, Å#de, frÅte,s-n! dutsÇm% p!n VÇr~a n-x%År!la k!lÑvi al µar‰alÇksis-n! k!ft¥mu SÑrma mv#Åst!.-BÆn-ts! dzÆa, µar‰alÇksi-GÑni vÑì&#, MÑ&o al VÅlkatrÇts!, &Çts pi kipitÆù (k!pitÆù)s! `-ts! d¥m% bilbÇl# ku ~Ñnu.-Nò# nu vÑìm% tr! &id#Årinò# n! vÑìm% tr! Æn! a…Åpitas n! dÅts! SÑrma mv#Åst!.- SÑrma av%Åu nu v! undz#Å&tik! &i-i 'nÅlt! ka fidÅniÅlb! arò&i ka mird^Åni.

™Â ÌÈ· ∞‚‰€λ· ÌÂ¿λη, ÌÂ¿ληÔ ª›ÛÈ·˜ ÙÔυ µ¿λÎ· ‰Â ‚Ú›ÛÎÂÈ ν‡Êη‰Â ‚Ú›ÛÎÂÈ ν‡Êη ν· Ùην π·νÙÚÂυÙÂ›ÎÈ ·υÙfi˜ Ô Î·ηÌ€νÔ˜ Û·ν fiλÔ ÙÔνÎfiÛÌÔ.


206

-ÕνÙÂ, ª›ÛÈ·, ¿νÙÂ, ·‰ÂλÊ€ ÌÔυν· π¿ÌÂ ω˜ Ùη µ€ÚÔÈ·Û·ν Î·λ‡‚È· ÙÔυ ªπ·Ú‰·λ€¡ην· ζηÙ‹ÛÔυÌÂ Ùη ™›ÚÌ· È· υν·›Î·-∫·λ‹ ÛÔυ Ì€Ú·, ªπ·Ú‰·λ€¡η-∫·λώ˜ fiÚÈÛÂ˜, ª›ÛÈ· ÙÔυ µ¿λÎ·π€Úν·, Î¿ÙÛÂ ÛÙην Îfi¯ην· ÛÔυ Ê€ÚÔυÌÂ ÛÙÚ·¿λÈ· Î·È ÎÚ·Û›.-∂ÌÂ›˜ ‰Âν ‹Úı·ÌÂ È· Î·ıÈÛÈfiÂÌÂ›˜ ‹Úı·ÌÂ È· ÌÈ· ·¿πηÈ· ν· Ì·˜ ‰ώÛÂÙÂ Ùη ™›ÚÌ· ν‡Êη-∏ ™›ÚÌ· ‰Â Û·˜ Ù·ÈÚÈ¿ζÂÈÈ·Ù› Â›ν·È „ηλ‹ Û·ν ÊÈνÙ¿νÈ¿ÛπÚη ÎfiÎÎÈνη Û·ν ÙÔ ÎÔ¯‡λÈ.

6688 ....................................................................................................................................................................................

√ λ¥n πÔ‡λÈÔυ ·ÛÌπÔυÈÚÔυÙfiÚÔυ,ÙÛÈ ÙÛ! ·ÛÌπÔυ¿ÈÚn π›ÙÔυ νÈfiÚÔυÛ! νÈ€ÙÛ! λ· ‚ÚÔ‡Ù· ÙÔυ ÔυÌπfiÚÔυ'Îλfi ÙÛ! ·Êλ¿®È ÎÔ‡ÛÎ!Ú“È ν-ÎfiÚÔυ.±ÎÚ†¿®ÙÈ ®-Ù«fiνλÈ Ô‡νÔυ ÛÌπfiÚÔυ-∂®n, λ†· ‚ÚÔ‡Ù!, Û! ”-ÙÈ λfiÌÔυ-∆«fiνÂ, νÔυ ·¯¥νÙ! ›ÈÊ¥-”n νÈ¯È¿ÌÔυ 'πÔυÌÔυν›ÈÛ! $”-νÙ· νÙ¿νÙ·-Ì†· ÈÊ¯›ÈÛ! ν€ÎÔυ λ· ÛÔυ¿ÎÚ· ÎÔυ ÙÈ”›È.

O l¥n pÆ|% azbuirutòr%,tsi ts! azb%Åir# pÑtu niòrus! `Çts! la vrÆta tu ubòru'klo ts! aflÅ&i kÆsk!r|i n-kòru.Gr#Å&ti &-d^ònli Ænu zbòru-'E&#, l#a vrÆt!, s! `-ti lòmu-D^òne, nu ax¥nt! ~Ñif¥-`# nióÅmu 'pumunÑis! $`-da dÅda-m#a ifóÑis! nÇku la s%Åkra ku ti`ÑÑ.

µÚÂ πÔυλ› πÂÙÔ‡ÌÂνÔ,

πÔυ πÂÙ¿˜ ÛÙ· Û‡ννÂÊ·ν· π·˜ ÛÙην ·¿πη ÌÔυ ÛÙην ·υλ‹ Ùη˜ÂÎÂ› πÔυ ‚Ú‹ÎÂ˜ ÙÔυ˜ ÛυÌπ€ıÂÚÔυ˜ÛÙÔ ¯ÔÚfi.§€ÂÈ Î·È ÙÔ π·λÈÎ¿ÚÈ €ν· λfiÔ.-µÂ˜, ··πηÌ€νη, ν· ÛÂ π¿ÚÔυÌÂ.-¶·λÈÎ¿ÚÈ, Ìην ÙfiÛÔ ‚È¿ζÂÛ·ÈÎ¿νÂ λ›η υπÔÌÔν‹ν· ÌÔυ ‰ώÛÂÈ η Ì¿ν· ÌÈ·ν Âυ¯‹ν· π¿ω ÛÙην πÂıÂÚ¿ ÌÂ ÙÈÌ‹.

6699 ....................................................................................................................................................................................

∆fiÚ· Û†¿Ú· νÔυ ”-νÙÔυÚ”›Èπ¥ν ÙÔυ ¯!Ú!›È®n-π¥ν ÙÔυ πÚ¥νÙζÔυ Ì¿ÚÈÎÔ‡Ì[ ‚· ”-€Û[ ÙÔυ ÛÔυ¿ÙÛ!Ì!®Î¿Ù! πÈ Ê¿ÙÛ!ÎÔυ ÊÈÙ®fiÚλÔυ ÌπÚ¿ÙÛ!Ûfi†· νÙÈ ·Ì‚·Úλ›·ÊÚ¿ÙÛ“È ν›Î· Ì›νÈÎÔ‡Ì[ ‚· ”-€Û[ ÙÔυ ÛÔυ¿ÙÛ!ÎÔυ Ê¿ÙÛ· Ìπ!®¿Ù!;

Tòra s#Åra nu `-dur`Ñip¥n tu x!r!~Ñi&#-p¥n tu pr¥ndzu mÅrikÆm% va `-Çs% tu s%Åts!m!&kÅt! pi fÅts!ku fit&òrlu mbrÅts!sò#a di ambarlÑ…afrÅts|i nÑnga mÑnikÆm% va `-Çs% tu s%Åts!ku fÅtsa b!&Åt!?

∆ώÚ· ÙÔ ‚Ú¿‰υ ‰Âν ÎÔÈÌ‹ıηÎ·ω˜ Ùη ¯·Ú·υ‹ÎÈ ω˜ ÙÔ ÌÂÛηÌ€ÚÈπώ˜ ı· ‚ω ÛÙÈ˜ Ê›λÂ˜ ÌÔυ‰·ÎωÌ€νη ÛÙÔ πÚfiÛωπÔ


207

ÌÂ ÙÔ π·È‰› ÛÙην ·Î·λÈ¿ÙÔ ÛfiÈ ‡Úω ‡ÚωÙ· ·‰€ÚÊÈ· ÌÔυ ‰›πλ·πώ˜ ı· ‚ω ÛÙÈ˜ Ê›λÂ˜ ÌÔυÌÂ ÙÔ πÚfiÛωπÔ ÊÈληÌ€νÔ;

7700....................................................................................................................................................................................

ªÈ ¿Ú®[, λ¿†λÔυ, ÌÈ ¿Ú®[Î¿πλÔυ ·Ì€[ ”-·Ûπ¿Ú®[‚ÚÔ‡Ù·-” ¿ÌÔυ νÙÈ π¿ÚÙÈλ· Ê†¿ÙÈ ·Ìπ!λÙ†¿®ÙÈÎÔυ fiÎλÈÔυλÔυ ÌÈ ÌÔυÙÚÈ¿®ÙÈÎÔυ ÎÔ‡Ú· νÔυ ”-ÎÚÈ¿®ÙÈÌ¿Ûn ÎÔυ Ìíν· ”-Ê¿ÙÛÂ:-Œλ·, Ù«fiνÂ, ·Ôυ¿ÙÛÂ.

Mi År&%, lÅ#lu, mi År&%kÅplu amÇ% `-aspÅr&%vrÆta-` Åmu di pÅrtila f#Åti amb!lt#Å&tiku òk|ulu mi mutr#Å&tiku gÆra nu `-gr#Å&timÅs# ku mína `-fÅtse:-'Ela, d^òne, a%Åtse.

∫¿ηÎ·, Ô Î·ηÌ€νÔ˜, Î¿ηÎ·ÙÔ ÎÂÊ¿λÈ ÌÔυ ÙÔ ¯¿λ·Û·Ùην ·¿πη ÌÔυ Ùην €¯ω Ì·ÎÚÈ¿ÛÙ· ÎÔÚ›ÙÛÈ· πλ€ÎÂÈÌÂ ÙÔ Ì¿ÙÈ ÌÂ ÎÔÈÙ¿ÂÈÌÂ ÙÔ ÛÙfiÌ· ‰Â ÌÔυ ÌÈλ¿ÂÈÌfiνÔ ÌÂ ÙÔ ¯€ÚÈ ÌÔυ Î¿νÂÈ:-Œλ·, π·λÈÎ¿ÚÈ ÌÔυ, Â‰ώ.

7711....................................................................................................................................................................................

¡Ù›Ù[ ¯!ÙζÈλíÎÈ νÙÈπÔυν†¿ÌÔυ ÙÔυ ¯Ôυ¿Ú· 'Ì†¿ ÎÔυνÈÎ!„È¿ÌÔυ

”-·Êλ¿n ®-ÌÔυ®¿Ù· λ· ®fiπ·Ù[ÈÔυ ®-λ· ÛÙÚ¿”È · Ù«fiνÈλÔυÎÔυ ÌÂ Û·πÔ‡νÈ λÈ νÙÈνÙ†¿ÎÔυ Ì€Ú[ ·Úfi®È λÈ ÊÚÈÎ¿.-º†¿Ù!, λ†· Ê†¿Ù!, ‚fin Û-ÙÈ ·νÙÚ€π[‚fin Û-ÙÈ ·νÙÚ€π[ ®-‚fin Û! ”-ÛπÔ‡νnÎíÙÈ ÛÙ†¿λÈ λ· ÔυÚ·νfiÎíÙÈ ÊÚíνÙζ! ‚·ÛÈλÈ·Îfi;

DÑt% h!d^ilíki dipun#Åmutu x%Åra 'kunik!ps#Åmu`-aflÅ# &-mu&Åta la &òpat%~u &-la strÅ`i a d^òniluku me sapÆni li did#Åku mÇr% arò&i li frikÅ.-F#Åt!, l#a f#Åt!, vò# s-ti antrÇp%vò# s-ti antrÇp%&-vò# s! `#-spÆn#kíti st#Åli la uranòkíti fríndz! vasi|akò;

∞π' ÙÔ ¯·ÙζÈλ›ÎÈ Î·Ù€‚·Èν·ÛÙÔ ¯ωÚÈfi ÌÔυ ÎÔν¿ÎÂυ·‚Ú‹Î· Î·È Ùην fiÌÔÚÊη ÛÙη ‚Ú‡ÛηfiπÔυ €πλÂνÂ Ù· ÚÔ‡¯· ÙÔυ π·λÈÎ·ÚÈÔ‡ÌÂ Û·πÔ‡νÈ Ù· €πλÂνÂÎ·È ÌÂ Ì‹λÔ Ù· €ÙÚÈ‚Â.-∫fiÚη, Î·λ€ ÎfiÚη, ı€λω ν· ÛÂ Úω-Ù‹Ûωı€λω ν· ÛÂ ÚωÙ‹ÛωπfiÛ· ·ÛÙ€ÚÈ· ÛÙÔν ÔυÚ·νfiπfiÛ· Ê‡λλ· Ô ‚·ÛÈλÈÎfi˜;

7722 ....................................................................................................................................................................................

√‡ν! ¯Ôυ¿Ú! Î!ÙÚ! ÎÈ¿ÚÈÌÔ‡λÙÈ νÙÚ¿‚·λÈ Ì· ®-¿ÚÈ.∞ÈλÔ‡®λÔυ Ìπ¿ÙÈ ÙÔυ¿Î·Û!-·Î!Ù®¿ νfiÚ· ÎÔυ ÛÔυ¿ÎÚ·


208

ÙÚ! €ÚÌ· νÙÈ ÌÔυ®ÈÙ†¿ÙÛ!Î¿Ún νÙÈ Î¿Ún È Î¿Ì· Ì®¿Ù!.™Ôυ¿ÎÚ· ÙζíÛÈ: -±ÈÔ Ì· ÌπÔ‡ν!.¡fiÚ· ÙζíÛÈ: -±ÈÔ Ì· Ì®¿Ù!.ì-¿ÌÔυ ÌπíÚνÔυ νÙÈ ·Ì‚·Úλ›·®ÈλÈ‚¿ÚÈ νÙÈ Î!ÛÙÔ‡Ú!Ù¿Ûn νÙÈ ·Û›ÌÈ πÈ Î!Ù®Ô‡λ!.

'Un! x%År! k!tr! ©ÅrimÆlti drÅvali ma &-Åri.AngilÆ&lu bÅti t%Åkas!-ang!t&Å nòra ku s%Åkratr! Çrma di mu&it#Åts!kÅr# di kÅr# i kÅma m&Åt!.S%Åkra dzísi: -´o ma bÆn!.Nòra dzísi: -´o ma m&Åt!.ì-Åm% bírnu di amvarlÑ…a&ilivÅri di kustÆr!tÅs# di asÑmi pi k!t&Æl!.

Œν· ¯ωÚÈfi πÚÔ˜ ÙÔ ·ν‹λÈÔπÔλλ€˜ Ê·Û·Ú›Â˜ €¯ÂÈ.√ ∞Âλ¿Îη˜ ¯Ùυπ¿ Ùην Î·Ìπ¿ν·Ì¿λωνÂ η ν‡Êη ÌÂ Ùην πÂıÂÚ¿È· Ùην €ÚÌη Ùην ÔÌÔÚÊÈ¿πÔÈ· ·π' ÙÈ˜ ‰υÔ Â›ν·È πÈÔ fiÌÔÚÊη.§€ÂÈ η πÂıÂÚ¿: -∂ώ Â›Ì·È πÈÔfiÌÔÚÊη.§€ÂÈ η ν‡Êη: -∂ώ Â›Ì·È πÈÔ fiÌÔÚÊη.€¯ω ζων¿ÚÈ ÛÙη Ì€Ûη ÌÔυ·λυÛ›‰· ÛÙÔ ÛÔυÈ¿·ÛηÌ€νÈÔ Ù¿ÛÈ ÛÙην Î·ÙÛÔ‡λ·.

7733 ....................................................................................................................................................................................

¡Ù†¿νÙÈ λÔ‡ν·, νÙ†¿νÙÈ ÛÔυ¿ÚλÈπÚÈ ÔυνÙ¿È ·λ› Ì®¿ÙÈνÙÔυ¿ÚÌÈ ‚ÚÔ‡Ù· ÙÔυ ÈÔυÚ¿νÈÙÔυ ÌÈνÙ¿ν[ ÊíÚ! ÊÔυÛÙ¿νÈ.-™ÎÔυ¿λ!, λ†· ‚ÚÔ‡Ù!, ÛÎÔυ¿λ!, λ†·

¯›λÈÂ,λÈ¿-Ù˜ ÌπÔυÎ“›ÙÛ·, Û! νÈ€ÙÛ! ÙÚ! ¿π!νÙÈ λ· ®fiπ·ÙλÔυ νÙ›Ù[ ÎÈ¿ÚÈ.

ƒÂÊÚ·›ν: -∞Ûλ¿ν Ìπ€η, ÌÔÚ€-º›λÈ Ìπ€η, ÌÔÚ€

D#Ådi lÆna, d#Ådi s%Årlipri udÅi alÑ m&Åtid%Årmi vrÆta tu ~ur…Ånitu mintÅn% fír! fustÅni.-Sk%Ål!, l#a vrÆt!, sk%Ål!, l#a xÑ|e,|!-ts buk|Ñtsa, s! `Çts! tr! Åp!di la &òpatlu dÑt% ©Åri.

ƒÂÊÚ·›ν:-AslÅn bÇ#, morÇ-FÑli bÇ#, morÇ

µ‹ÎÂ ÙÔ ÊÂ¿ÚÈ, ‚‹ÎÂ Ô ‹λÈÔ˜ÛÙÔ ‰ωÌ¿ÙÈÔ Ùη˜ fiÌÔÚÊη˜ÎÔÈÌ¿Ù·È η ·¿πη ÛÙÔ νÂÎÚÔÎÚ€‚·ÙÔÛÂ ÌÂ˚νÙ¿νÈ ¯ωÚ›˜ ÊÔυÛÙ¿νÈ.-™‹Îω, ··πηÌ€νη, Û‹Îω, ÎfiÚη ÌÔυπ¿ÚÂ Ùη ÊÙÛ€λ· ν· π·˜ È· νÂÚfi·π' Ùη ‚Ú‡Ûη ·π' Ù' ·ν‹λÈÔ.

ƒÂÊÚ·›ν:-∞Ûλ¿ν Ìπ€η, ÌωÚ€-º›λÈ Ìπ€η, ÌωÚ€

7744 ....................................................................................................................................................................................

±Î›νÈ ‚›”È Ìπ›ÚÌπÈλÔυÛ! ν! ÛÔυÚÛ†¿ÛÎ! ·ÌπÚfiλÔυÛ! λ-·νÙ¿Ú! Ì®¿ÙÔυ-Ì®¿ÙÔυÙ! λ· νÔ‡νÔυ, Ù! λ· ÊÔυÚÙ¿ÙÛ!®-Ù! λ· Ì‚†¿ÛÙ· Î¿Ì· Ì®¿ÙÔυ.


209

GÑni vÑì bÑrbilus! n! surs#Åsk! …ambròlus! l-adÅr! m&Åtu-m&Åtut! la nÆnu, t! la furtÅts!&-t! la mv#Åsta kÅma m&Åtu.

∫·λώ˜ fiÚÈÛÂ Ô ÎÔυÚ€·˜ν· Ì·˜ ¡υÚ›ÛÂÈ ÙÔ ·ÌπÚfiν· ÙÔν Î¿νÂÈ fiÌÔÚÊÔ-fiÌÔÚÊÔÈ· ÙÔ νÔυνfi, È· ÙÔυ˜ ÌπÚ·Ù›ÌÔυ˜Î·È È· Ùη ν‡Êη πÈÔ fiÌÔÚÊÔ.

7755 ....................................................................................................................................................................................

√‡ν[ Ù«fiνÈ ÌÔυ®¿Ù[, ÌÔυ®¿Ù[(ÚÂÊÚ·›ν) €λ[ πÈÚ›Ê·ν[, €λ[ Ì!Ú¿-ÙÔυλÔυÈ®› Ù«fiνλÈ πÚÈ ÈÌν¿ÚÈÎÔυ ÙÔυÊ€ÎÈ· νÙÈ π!λÙ¿ÚÈλ-Ôυ-·Î!ÙÛ¿Ú! πÚÔυÈÛÙ¿Ùζ“È®È “-·ÚÎ¿Ú! ÎÚ€[, λ¿n ÎÚ€[ÎÚ€[, λ¿n ÎÚ€[ νÈ-·ÛÎÔυÌπ!Ú¿Ù[-µ›νÙÈ-ÙÛ!, Ù«fiνÂ, Ù«ÔυÌ!νÙ¿ν†·Ù·˜ ·ÛÎ¿œÈ ν‚†¿ÛÙ· ·Ù¿.-∆«ÔυÌ!νÙ¿ν†· ”-Ôυ ‚ÈνÙÔ‡nν‚†¿ÛÙ· νÔυ ”-Ôυ νÙ†¿νÙÈÚ!.-µ›νÙÈ-ÙÛ!, Ù«fiνÂ, Û¿ÚÈÎ·Ù·˜ ·ÛÎ¿œÈ ν‚†¿ÛÙ· ·Ù¿.-™¿ÚÈÎ· ÈÔ ”-Ôυ ‚ÈνÙÔ‡nν‚†¿ÛÙ· νÔυ ”-Ôυ νÙ†¿νÙÈÚ!-µ›νÙÈ-ÙÛ!, Ù«fiνÂ, ÎÈÔυÛÙ€ÎÈ·Ù·˜ ·ÛÎ¿œÈ ν‚†¿ÛÙ· ·Ù¿.-±ÈÔ ÎÈÔυÛÙ€ÎÈ· ”-Ôυ ‚ÈνÙÔ‡nν‚†¿ÛÙ· νÔυ ”-Ôυ νÙ†¿νÙÈÚ!-µ›νÙÈ-ÙÛ!, Ù«fiνÂ, ÙÔυÊ€ÎÈ·Ù·˜ ·ÛÎ¿œÈ ν‚†¿ÛÙ· ·Ù¿.-±ÈÔ ÙÔυÊ€ÎÈ· ”-Ôυ ‚ÈνÙÔ‡nν‚†¿ÛÙ· νÔυ ”-Ôυ νÙ†¿νÙÈÚ!-µ›νÙÈ-ÙÛ!, Ù«fiνÂ, ÌπÈν€ÎλÔυÙ·˜ ·ÛÎ¿œÈ ν‚†¿ÛÙ· ·Ù¿.

-±ÈÔ ÌπÈν€ÎλÔυ ”-Ôυ ‚ÈνÙÔ‡nν‚†¿ÛÙ· νÔυ ”-Ôυ νÙ†¿νÙÈÚ!

'Un% d^òni mu&Åt%, mu&Åt%(R) Çl% pirÑfan%, Çl% m!rÅtulu i&Ñ d^ònli pri imnÅriku tufÇ©a di p!ltÅril-u-ak!tsÅr! pruistÅdz|i&i-|-arkÅr! grÇu, lÅ# grÇugrÇu, lÅ# grÇu ni-askumb!rÅt%-VÑndi-ts!, d^òne, dûm!ndÅn#atas askÅ©i nv#Åsta atÅ.-Dûm!ndÅn#a `-u vindÆ#nv#Åsta nu `-u d#Ådir!.-VÑndi-ts!, d^òne, sÅrikatas askÅ©i nv#Åsta atÅ.-SÅrika ~o `-u vindÆ#nv#Åsta nu `-u d#Ådir!.-VÑndi-ts!, d^òne, ©ustÇ©atas askÅ©i nv#Åsta atÅ.-´Ô ©ustÇ©a `-u vindÆ#nv#Åsta nu `-u d#Ådir!.-VÑndi-ts!, d^òne, tufÇ©atas askÅ©i nv#Åsta atÅ.-´Ô tufÇ©a `-u vindÆ#nv#Åsta nu `-u d#Ådir!.-VÑndi-ts!, d^òne, binÇklutas askÅ©i nv#Åsta atÅ.-´Ô binÇklu `-u vindÆ#nv#Åsta nu `-u d#Ådir!.

Œν· π·λÈÎ¿ÚÈ fiÌÔÚÊÔ, fiÌÔÚÊÔ(ÚÂÊÚ·›ν) ·υÙfi˜ πÂÚ‹Ê·νÔ˜, ·υÙfi˜ ÔÎ·ηÌ€νÔ˜‚‹ÎÂ ÙÔ π·λÈÎ¿ÚÈ È· πÂÚ›π·ÙÔÌÂ ÙÔ ÙÔυÊ€ÎÈ ÛÙην πλ¿ÙηÙÔν €πÈ·Û·ν ÔÈ πÚÔÂÛÙÔ›Î·È ÙÔυ €ÚÈ¡·ν €ν· ÂÚfi ¡‡λÔÂÚfi, ÂÚfi Î·È ...-¶Ô‡λ·, π·λÈÎ¿ÚÈ, ÙÔ ÙζÈÔυÌ·νÙ¿νÈ ÛÔυ


210

È· ν· λÈÙώÛÂÈ˜ Ùη ν‡Êη ÛÔυ.-∆Ô ÙζÈÔυÌ·νÙ¿νÈ ÌÔυ ÙÔ πÔ‡ληÛ·Î·È Ùη ν‡Êη ‰Â ÌÔυ Ùην €‰ωÛ·ν.-¶Ô‡λ·, π·λÈÎ¿ÚÈ, Ùη Û¿ÚÈÎ¿ ÛÔυÈ· ν· λÈÙώÛÂÈ˜ Ùη ν‡Êη ÛÔυ.-∆η Û¿ÚÈÎ¿ ÌÔυ Ùην πÔ‡ληÛ·Î·È Ùη ν‡Êη ‰Â ÌÔυ Ùην €‰ωÛ·ν.-¶Ô‡λ·, π·λÈÎ¿ÚÈ, ÙÔ ÎÈÔυÛÙ€ÎÈ ÛÔυÈ· ν· λÈÙώÛÂÈ˜ Ùη ν‡Êη ÛÔυ.-∆Ô ÎÈÔυÛÙ€ÎÈ ÌÔυ ÙÔ πÔ‡ληÛ·Î·È Ùη ν‡Êη ‰Â ÌÔυ Ùην €‰ωÛ·ν.-¶Ô‡λ·, π·λÈÎ¿ÚÈ, ÙÔ ÙÔυÊ€ÎÈ ÛÔυÈ· ν· λÈÙώÛÂÈ˜ Ùη ν‡Êη ÛÔυ.-∆Ô ÙÔυÊ€ÎÈ ÌÔυ ÙÔ πÔ‡ληÛ·Î·È Ùη ν‡Êη ‰Â ÌÔυ Ùην €‰ωÛ·ν.-¶Ô‡λ·, π·λÈÎ¿ÚÈ, Ù' ¿λÔfi ÛÔυÈ· ν· λÈÙώÛÂÈ˜ Ùη ν‡Êη ÛÔυ.-∆' ¿λÔfi ÌÔυ ÙÔ πÔ‡ληÛ·Î·È Ùη ν‡Êη ‰Â ÌÔυ Ùην €‰ωÛ·ν.

7766 ....................................................................................................................................................................................

¡Ôυ-¿‚Ùζ!, λ†· ∆¿ν!, νÔυ-¿‚Ùζ!ÙÛÂ ÙÛ! ÙζíÙÛÈ Ê€ν-ÙÔυ®È Î· ÙÛÈ ÙÈ ÔυÚνÈπ®¿®ÙÈ.-^È ·Îλfi ÈÔυ ‚· ”-ÙÈ νÙÔ‡ÙÛ!®È ·Îλfi 'Ê€νÙÈ ‚· ÙÛ! ¿ÊλÈ.∆¿ν!! ÎÔυ ÌπÔ‡νÔυ ‚· Û! ÙζíÎ!M‚†¿ÛÙ!! ÎÔυ ·ÚfiÔυ ‚· Û! ÎÚÈ¿ÛÎ!.

Nu-Åvdz!, l#a TÅn!, nu-Åvdz!tse ts! dzítsi fÅn-tu&i ka tsi ti urnip&Å&ti.-—i aklò ~u va `-ti dÆts!&i aklò 'fÇndi va ts! Åfli.TÅn!! ku bÆn% va s! dzík!Mv#Åst!! ku aròu va s! gr#Åsk!.

ÕÎÔυ, ‚ÚÂ ∆¿ν·, ¿ÎÔυÙÈ ÛÔυ λ€ÂÈ Ô π·Ù€Ú·˜ ÛÔυ

Î·È Û·ν ÙÈ ÛÂ ÔÚÌηνÂ‡ÂÈ-∫·È ÂÎÂ› πÔυ ı· π·˜Î·È ÎÂÈ ·Ê€νÙη (π·Ù€Ú·) ı· ‚ÚÂÈ˜'∆¿ν·!' ÌÂ ÙÔ Î·λfi ı· ÛÂ Êων¿ζÂÈ'¡υÊη!' ÌÂ ÙÔ Î·Îfi ı· ÛÂ Êων¿ζÂÈ.

7777 ....................................................................................................................................................................................

∆ÚÈ¿ÌπÔυÚ! ÛÔυ¿ÚλÈ, ·ÛÎ¿πÈÙ!¯›λÈ· Û! νÙÈÛπ¿ÚÙ! νÙÈ 'Ê€ν-ÛÔυ.∆ÚÈ¿ÌπÔυÚ! ÛÔυ¿ÚλÈ, ·ÛÎ¿πÈÙ!¯›λÈ· Û! νÙÈÛπ¿ÚÙ! νÙÈ Ì¥-Û·.∆ÚÈ¿ÌπÔυÚ! ÛÔυ¿ÚλÈ, ·ÛÎ¿πÈÙ!¯›λÈ· Û! νÙÈÛπ¿ÚÙ! νÙÈ ÊÚ¿ÙÛ“È.∆ÚÈ¿ÌπÔυÚ! ÛÔυ¿ÚλÈ, ·ÛÎ¿πÈÙ!¯›λÈ· Û! νÙÈÛπ¿ÚÙ! νÙÈ ÛÔυÚ¥Ún.∆ÚÈ¿ÌπÔυÚ! ÛÔυ¿ÚλÈ, ·ÛÎ¿πÈÙ!¯›λÈ· Û! νÙÈÛπ¿ÚÙ! νÙÈ Ûfi†·.∆ÚÈ¿ÌπÔυÚ! ÛÔυ¿ÚλÈ, ·ÛÎ¿πÈÙ!¯›λÈ· Û! νÙÈÛπ¿ÚÙ! νÙÈ Ì¥-Û·.-±È· †€®n, λ†· ÌÔ‡Ì!, Û! ”-ÌÈ πÈÙÚ€ÙÛnπ¥ν λ· πÔυ¿ÚÙ!, π¥ν λ· ÛÈ›ÚÈ (ÔυÌπfi-ÚÔυ).-Ã›λÈÂ, Î!ÚνÙ›ν· ÈÔυ ν! ÙÛ!-Ôυ-·λ¿®nÛ€ÚλÈ ®n-Ù·¯Èν¥Ún Û-Ôυ-·νÙ¿œn;-T«fiν“È, Ì¿νÔ, Î¿Ú· Û-ÙÚÈ¿Î!Û! λ! ·ÚÔ‡œn λÈλ›ÙÛÈ Û! λ! νÙ¿n®È ÊÈÙ®fiÚ“È Ì· Û! ν-·ÙÚÈ¿Ìπ!Û! λ! ÙζíÙÛn Î! ÌÈ Ì!ÚÙ¿n.

Tr#Åmbur! s%Årli, askÅpit!óÑ|a s! dispÅrt! di 'fÇn-su.Tr#Åmbur! s%Årli, askÅpit!óÑ|a s! dispÅrt! di mí-sa.Tr#Åmbur! s%Årli, askÅpit!óÑ|a s! dispÅrt! di frÅts|i.Tr#Åmbur! s%Årli, askÅpit!óÑ|a s! dispÅrt! di sur¥r#.Tr#Åmbur! s%Årli, askÅpit!óÑ|a s! dispÅrt! di sò#a.


211

-´a #Ç&#, l#a mÆm!, s! `-mi pitrÇts#p¥n la p%Årt!, p¥n la siÑri (ubòr%).-XÑ|e, g!rdÑna ~u n! ts!-u-alÅ&#sÇrli &#-taóin¥r# s-u-adÅ©#?-D^òn|i, mÅno, kÅra s-tr#Åk!s! l! arÆ©# lilÑtsi s! l! dÅ#&i fit&òr|i ma s! s!-atr#Åmb!s! l! dzíts# k! mi m!rtÅ#.

∆Ú€ÌÂÈ Ô ‹λÈÔ˜, ‚·ÛÈλÂ‡ÂÈη ÎfiÚη ¯ωÚ›ζÂÙ·È ·π' ÙÔν π·Ù€Ú· Ùη˜.∆Ú€ÌÂÈ Ô ‹λÈÔ˜, ‚·ÛÈλÂ‡ÂÈη ÎfiÚη ¯ωÚ›ζÂÙ·È ·π' Ùη Ì¿ν· Ùη˜.∆Ú€ÌÂÈ Ô ‹λÈÔ˜, ‚·ÛÈλÂ‡ÂÈη ÎfiÚη ¯ωÚ›ζÂÙ·È ·π' Ù' ·‰€ÚÊÈ· Ùη˜.∆Ú€ÌÂÈ Ô ‹λÈÔ˜, ‚·ÛÈλÂ‡ÂÈη ÎfiÚη ωÚ›ζÂÙ·È ·π' ÙÈ˜ ·‰ÂÚÊ€˜ Ùη˜.∆Ú€ÌÂÈ Ô ‹λÈÔ˜, ‚·ÛÈλÂ‡ÂÈη ÎfiÚη ¯ωÚ›ζÂÙ·È ·π' ÙÔ ÛfiÈ Ùη˜.∆Ú€ÌÂÈ Ô ‹λÈÔ˜, ‚·ÛÈλÂ‡ÂÈη ÎfiÚη ¯ωÚ›ζÂÙ·È ·π' Ùη Ì¿ν· Ùη˜.-±È· ‚Â˜, Î·λ€ Ì¿ν·, ν· ÌÂ ¡ÂπÚÔ‚Ô-‰›ÛÂÈ˜Ì€¯ÚÈ Ùην πfiÚÙ·, Ì€¯ÚÈ Ùην ·υλ‹.-∫fiÚη, ÙÔν Î‹πÔ πÔ‡ Ì·˜ ÙÔν ·Ê‹νÂÈ˜Ù· ‚Ú¿‰È· Î·È Ù· πÚωÈν¿ ν· ÙÔν πÔÙ›-ζÂÈ˜;-∆· π·λÈÎ¿ÚÈ·, Ì¿ν·, ·ν πÂÚ¿ÛÔυνν· ÙÔυ˜ Îfi„ÂÈ˜ λÔυλÔ‡‰È· ν· ÙÔυ˜‰ώÛÂÈ˜Î·È Ù· π·È‰È¿ ·ν ÚωÙ‹ÛÔυνν· ÙÔυ˜ πÂÈ˜ fiÙÈ π·νÙÚÂ‡ÙηÎ·.

7788 ....................................................................................................................................................................................

¡ÈÎÔυÎ›Ú· · Î¿Û!λÈ,Î›νn Ùn-·Êλ¿Ú! Ôυ¿ÛπÈÛ“ÈÔυ¿ÛπÈÛ“È ÎÔυ ÎÔ‡ÛÎ!Ú“È.-±È· 'ÛÙÈÚν€Ù˜ ÌÈÛ¥λÈÔυÚλÈÚ!‰È„›Ù˜ Ù!λÈÔ‡ÚÈλÈ

È· ·νÙÔυÙÛ€Ù˜ π!Ô‡ÚÈλÈÛ! ÎÈÚνÈÛ›ÌÔυ Ôυ¿ÛπÈÛ“È.

NikukÑra a kÅs!li,gÑn# t#-aflÅr! uÅspis|iuÅspis|i ku kÆsk!r|i.-´a 'stirnÇts mis¥|urlir!‰ipsÑts t!|Ærili~a adutsÇts p!…Ærilis! kirnisÑm% uÅspis|i.

¡ÔÈÎÔÎυÚ¿ ÙÔυ ÛπÈÙÈÔ‡,Î·λώ˜ ÛÔυ fiÚÈÛ·ν ÔÈ ÊÈλÔ¡ÂνÔ‡ÌÂνÔÈÔÈ ÊÈλÔ¡ÂνÔ‡ÌÂνÔÈ ÌÂ ÙÔυ˜ ÛυÌπÂı€-ÚÔυ˜.-±È· ÛÙÚώÛÙÂ Ù· ÙÚ·π€ζÈ·Ù·ÎÙÔπÔÈ‹ÛÙÂ Ù· πÈ·Ù¿ÎÈ·È· Ê€ÚÙÂ Ù· π·Ô‡ÚÈ·ν· ÎÂÚ¿ÛÔυÌÂ ÙÔυ˜ ÊÈλÔ¡ÂνÔ‡ÌÂνÔυ˜.

7799 ....................................................................................................................................................................................

ªÔ‡Ì· ·Ì†¿, ‚ÚÈ¿n ‚!Ù!Ì¿ÚÈÙÛÈ Ê†¿Ù! ·‚†¿n ÙÚ! Ì!ÚÙ¿ÚÈνÙÈ ν¿Ôυ ¿”n Î!λÎ¿n ÙÔυ Ùζ¿ÙÛÈνÙÈ ÌÈ νÙ†¿ÙÈ®n 'λ¿ÚÔυ, ·λ¿ÚÔυ'λ·ÚÔυ, ·λ¿ÚÔυ ÙÔυ µ!Ú!Ú›È'λ·ÚÔυ, ·λ¿ÚÔυ πÈ ÙÔυ ¡È¿νÈ.ªn ·λ!¡È¿Ì[, Ìn ·ÚÌ!ÙÔυÛ†¿Ì[λ· ÌπÈÛ†¿ÚÈÎ· ”-ÌÈ ÙÛ†¿ÌÔυνÙÈ ”-ÌÔυÙÚÈ¿ÌÔυ νÙn ·Ì‚·Úλ›·fiÎ“È“È π¿ν! ”-·Î!ÙÛ¿Ú!ν¿Î· ‚€ÙÔυ ‚¥Ú νÙn ·νfi®ÙÛ!‚¥Ú νÙn ·νfi®ÙÛ! ®n ‚¥Ú νÙÈ Ûfi†·νÙÈ ”-‚ÈÙζÔ‡n ®n Ô‡ν[ ›“[ νÙÈ πÚ€ÊÙÔυνÙÈ ”-λÔυ Ê€Ù®[ ÊÚ¿ÙÈλÔυ ·Ì€[λ[-·ÛÌπÔυÚ¥ÛÎÔυ ·ÚÌ!ν€®ÙÛ!Ìn-·ÛÌπÔυÚ¿®ÙÈ ‚ÔυÚ!Ú€®ÙÛ!


212

RÂÊÚ·›ν: λ†· ÌÔ‡Ì· ·Ì†¿λ†· νÙ¿νÙ· ·Ì†¿

MÆma am#Å, vr#Å# v!t!mÅritsi f#Åt! av#Å# tr! m!rtÅridi nÅu Å`# k!lkÅ# tu dzÅtsidi mi d#Ådi&# 'lÅr…u, alÅr…u'lÅr…u, alÅr…u tu V!r…!rÑi'lÅr…u, alÅr…u pi tu ks#Åni.M# al!ks#Åm%, m# arm!tus#Åm%la bis#Årika `-mi ts#Åmudi `-mutr#Åmu d# amvarlÑ…aòk|i|i pÅn! `-ak!tsÅr!nÅk! vÇtu v¥r d# anò&ts!v¥r d# anò&ts! &#-v¥r di sò#adi `-vidzÆ# &#-Æn% óÑ|% di prÇftudi `-lu fÇt&% frÅtilu amÇ%l% azbur¥sku arm!nÇ&ts!m# azburÅ&ti vur…!rÇ&ts!.

ƒÂÊÚ·›ν:l#a mÆma am#Ål#a dÅda am#Å

ª¿ν· ÌÔυ, ‹ıÂλÂ˜ ÛÎfiÙωÌ·ÙÈ ÎÔÚ›ÙÛÈ Â›¯Â˜ È· π·νÙÚÂÈ¿·π' Ù· ÂννÈ¿ ¯ÚfiνÈ· π¿ÙηÛ· ÛÙ· ‰€Î·Î·È ÌÂ €‰ωÛÂ˜ Ì·ÎÚÈ¿, Ì·ÎÚÈ¿Ì·ÎÚÈ¿, Ì·ÎÚÈ¿ ÛÙη µÔυλ·Ú›·Ì·ÎÚÈ¿, Ì·ÎÚÈ¿ ÛÙ· ¡€ν·.¡ÙυνfiÌÔυν, ÛÙÔλÈζfiÌÔυνÛÙην ÂÎÎληÛ›· π‹·Èν·Î·È ÎÔÈÙÔ‡Û· ‡Úω ÌÔυÙ· Ì¿ÙÈ· ÌÔυ π¿ν· €πÈ·Û·νÌ‹πω˜ ‰ω Î¿ν·ν ·π' ÙÔυ˜ ‰ÈÎÔ‡˜ Ì·˜Î¿ν·ν ·π' ÙÔυ˜ ‰ÈÎÔ‡˜ Ì·˜, Î¿ν·ν ·π'ÙÔ ÛfiÈÎ·È Â›‰· €ν· π·π·‰Ôπ·›‰ÈÎ·È ÙÔν π·ÚÔÌÔ›ωÛ· ÌÂ ÙÔν ·‰ÂÚÊfi ÌÔυ

ÙÔυ ÌÈλ¿ω ‚λ¿¯ÈÎ·,ÌÔυ ÌÈλ¿ÂÈ ‚Ôυλ¿ÚÈÎ·.

8800 ....................................................................................................................................................................................

§· πfiÌλÔυ νÙÈ ν›Î· ·Ì¿ÚÈνÙÔυ¿ÚÌÈ ‚ÚÔ‡Ù· ÛÔ‡ν[ ·Ô‡ÌπÚ!ÛÔ‡ν[ ·Ô‡ÌπÚ! ®È πÈ ¿λÌπ! ÎÈ¿ÙÚ!.™È ÛÎÔυλ¥ ®n-Ô‡ν[ ‚›ÌπÙÔυ ζÔ‡ÚλÔυ®È πÔυλÌπÈÚ¥ ÊÚíνÙζ!λÈ ÙÔ‡ÙÈ.

ƒÂÊÚ·›ν: Ìfi† λÈλ›ÙÛÈ λ†·, ÙÚ·νÙ¿ÊÈλ! Úfi®È ®È Î¿λÌπÈν!

La pòmlu di nÑnga amÅrid%Årmi vrÆta sÆn% aÆmbr!sÆn% aÆmbr! &i pi Ålb! ©Åtr!.Si skul¥ &#-Æn% vÑmptu zÆrlu&i pulbir¥ fríndz!li tÆti.

ƒÂÊÚ·›ν:mò# lilÑtsi l#a, trandÅfil! rò&i &i gÅlbin!

™ÙÔ ‰€νÙÚÔ ‰›πλ· ÛÙη ı¿λ·ÛÛ·ÎÔÈÌ¿Ù·È η ·¿πη ÌÔυ ÛÙÔν ›ÛÎÈÔÛÙÔν ›ÛÎÈÔ Î·È Û' ¿ÛπÚη π€ÙÚ·.™ηÎώıηÎÂ ÎÈ €ν·˜ ÙÚÂλfi˜ ·€Ú·˜Î·È ÛÎfiÚπÈÛÂ fiλ· Ù· Ê‡λλ·.

ƒÂÊÚ·›ν: λÔυλÔυ‰¿ÎÈ ÌÔυ, ÙÚÈ·νÙ¿ÊυλλÔ ÎfiÎÎÈνÔ Î·È Î›ÙÚÈνÔ

8811....................................................................................................................................................................................

ª¿ÚÙζÈν· νÙÈ ·Ì¿ÚÈÙÚÈ¿ÙÛÈ 'ν! Î!Ú‚¿νÈ


213

Î!ÚÎ¿Ù! νÙÈ Û¿ÚÈ, ∫fiλ· ·λ ∫·„¿λ†.Œλ[ Ù«fiνÈ Ì· Ì¿ÚÈπÈÙ' ÌÔ‡λ· ν' Î!λ¿ÚÔυÌ‚!ÚÙ›ÙÔυ ÙÔυ Ù!Ìπ¿ÚÈÎÔυ π€ÚÙ®· ÎÈπÙÈν¿Ù!νÙÈÛÙÈÌ€λÈ· ·ÚÎ¿Ù!Û! “È ÙÛíν! ·ÔυÌπÚ†¿ÙÛ!πλfiÛÎ· ·ÛπÈνÙζÔυÚ¿Ù!νÙÈ ÎÔυÙÛ¿ÎÈ ·Î!ÙÛ¿Ù!Ê¥Ú ν! Î›Î! νÙÈ ¿π!®È ÎÔυ ÎÔ‡Ú· ÔυÛÎ¿Ù!.

MÅrdzina di amÅritr#Åtsi 'n! k!rvÅning!rkÅt! di sÅri,Kòla al KapsÅl#.'El% d^òni ma mÅripit' mÆla n' k!lÅrumv!rtÑtu tu t!mbÅriku pÇrt&a kiptinÅt!distimÇ|a arkÅt!s! |i tsín! umbr#Åts!plòska spindzurÅt!di kutsÅ©i ak!tsÅt!f¥r n! kÑk! di Åp!&i ku gÆra uskÅt!.

¢›πλ· ·π' ÛÙη ı¿λ·ÛÛ·πÂÚν¿ÂÈ €ν· Î·Ú·‚¿νÈÊÔÚÙωÌ€νÔ ·λ¿ÙÈ,Ô ∫fiλ·˜ ÙÔυ ∫·„¿λη.∞υÙfi˜ π·λÈÎ¿ÚÈ ÌÂ¿λÔπ¿νω ÛÙη ÌÔ‡λ· Î·‚¿λ·ÙυλÈÌ€νÔ˜ ÌÂ˜ Ùην Î¿π·ÌÂ Ùη ÊÚ¿νÙζ· ¯ÙÂνÈÛÌ€νηÙÔ Ì·νÙ›λÈ ÙÔυ ÚÈÌ€νÔν· ÙÔυ ÎÚ·Ù¿ÂÈ ÛÎÈ¿ÙÔ Êλ·ÛÎ› ÎÚÂÌ·ÛÌ€νÔ·π' ÙÔυ ÎÔυÙÛ¿ÎÈ ÎÚÂÌ·ÛÌ€νÔ

¯ωÚ›˜ ÛÙ·fiν· νÂÚfiÎ·È ÌÂ ÙÔ ÛÙfiÌ· ÛÙÂνfi

8822 ....................................................................................................................................................................................

-±ÈÔυ ”-·Ú¿n, Ê†¿Ù!, π¥ν ÙfiÚ·;-±ÈÔ Ì€ÛÈ νÙÈ ∞ÚÌπÈν€ÛÈ (ƒÂÊÚ·›ν 1)-±ÈÔυ ”-·Ú¿n, Ê†¿Ù!, π¥ν ÙfiÚ·-±ÈÔ ÙÚÔ‡π[ νÙÈ ·ÚÌ·ÙÔυλÔυ¿”È (ƒÂ-ÊÚ·›ν 2)-±ÈÔ ”-·Ú¿Ì[ λ· ÌÔ‡Ì· ®n-Ê€νÙÈ-Œ®È-”n ÙfiÚ· ÙÔυ ÌÈ‰¿νÈÛ! ”-ÙÈ ‚†¿νÙ! ”›ÎÔυ ®n-Ì¿ÚÈ”›ÎÔυ ®n-Ì¿ÚÈ ®n-¯Ôυ¿Ú· ÙÔ‡Ù!Û! ν! Ê!ÙÛ€Ì[ νÙ¿ÔυλÈ ÌπÈÈ¿νÈνÙÈ νfin νÙ¿ÔυλÈ Î¿Ún-È Ì· Ì®¿Ù!.

-ú `-arÅ#, f#Åt!, p¥n tòra?-ó mÇsi di ArbinÇ&# (R 1)-ú `-arÅ#, f#Åt!, p¥n tòra?-ó trÆp% di arm!tul%Åì (R 2)-ó `-arÅm% la mÆma &#-fÇndi-'E&i-`# tòra tu mi…‰Ånis! `-ti v#Åd! `Ñku &#-mÅri`Ñku &#-mÅri &#-x%Åra tÆt!s! n! f!tsÇm% dÅuli bi~Ånidi nò# dÅuli kÅr#-i ma m&Åt!.

-¶Ô‡ ‹ÛÔυν, ÎfiÚη, Ì€¯ÚÈ ÙώÚ·;-Œ¯ω Ì€Ûη Û·ν Ùων ∞Ú‚·νÈÙών-¶Ô‡ ‹ÛÔυν, ÎfiÚη, Ì€¯ÚÈ ÙώÚ·;-Œ¯ω ÛώÌ· Û·ν ·ÚÌ·ÙÔλών (υν·È-Îών)-◊ÌÔυν ÛÙη Ì¿ν· Î·È ÙÔν Î‡Úη ÌÔυ-Œ‚· ÙώÚ· ÛÙÔ ÌÂ˚νÙ¿νÈ È· ν· ÛÂ ‰Ôυν ÌÈÎÚÔ›, ÌÂ¿λÔÈÌÈÎÚÔ›, ÌÂ¿λÔÈ ÎÈ fiλÔ ÙÔ ¯ωÚÈfiν· Î¿νÔυÌÂ ÔÈ ‰υÔ Ì·˜ ‰È·ωνÈÛÌfi·π' ÙÈ˜ ‰υÔ Ì·˜ πÔÈ· η ÔÌÔÚÊfiÙÂÚη


214

8833 ....................................................................................................................................................................................

¡-Ùζ†¿ν!, ν-Ùζ†¿ν! λ· ÙÛÈÙ¿ÙÈ'Îλfi Ûn-Ìπ¿Ù[ Ù¥Ìπ!νÈ ν-Î!λ¿ÚÔυ.§· ¯!Û¿πλÔυ πÚÈ ÎÔυπÚ›È®n-·Î!ÙÛ¿Ú! ÙÚ€È ÎfiÚÔυÚnνÙfin νÙÈ Ê†¿ÙÈ ®-Ô‡ν[ νÙÈ Ì‚†¿ÛÙÈ.v¿ÛÈ µλ¿¯-ÌπÂn Ê¿ÙÛÈ Û›ÚÈ (ÛÈ›ÚÈ)ÛÎÔυ¿ÙÈ πÔ‡Î· νÙÈ ®-λÈ Ì†¿®ÙÈ.∫Ô‡ÚÈn Ô‡ν!, ÎÔ‡ÚÈn νÙ¿Ôυ,·λ› ™›ÚÌ! νÙfin νÙÈ ÙÛ›νÙÛÈÙ·˜ Û! ®-“È¿ Î·Ú·ÌπÔυÈ¿ÔυÙ·˜ ·Ô‡Î! λ¿†· ·Ú¿Ôυλ¿†· ·Ú¿Ôυ νÙÈ ÎÈÚ¿Ôυ.

ƒÂÊÚ·›ν: ÙÛÈνÔ‡n, ÌÔÚ€, λ· ‚ÈÙÛ›ν!

N-dz#Ån!, n-dz#Ån! la tsitÅti'klo s#-bÅt% t¥mp!ni n-k!lÅru.La x!sÅplu pri kuprÑi&#-ak!tsÅr! trÇi kòrur#dò# di f#Åte &#-Æn% di mv#Åsti.IÅsi VlÅx-be# fÅtsi sÑri (siÑri)sk%Åti pÆnga di &-li m#Å&ti.KÆri# Æn!, kÆri# dÅu,alÑ SÑrm! dò# di tsÑntsitas s! &#-|a karabu~Åutas aÆng! lÅ#a arÅulÅ#a arÅu di kirÅu.

ƒÂÊÚ·›ν:tsinÆ#, morÇ vitsÑn!

¶¿νω, „ηλ¿ ÛÙÔ Ì·¯·λ¿ÂÎÂ› ¯Ùυπ¿ν νÙ·Ô‡λÈ· Î·‚¿λ· ÛÙ' ¿λÔ·.™ÙÔ ¯·Û¿πη ÛÙην ÎÔπÚÈ¿πÈ¿ÛÙηÎ·ν ÙÚÂÈ˜ ¯ÔÚÔ›‰υÔ ·πfi ÎÔÚ›ÙÛÈ·, €ν·˜ ·πfi ν‡ÊÂ˜.µ·›νÂÈ Ô µλ¿¯-ÌπÂη˜ Î¿νÂÈ ÛÂÚÈ¿νÈ

‚¿ζÂÈ ÙÔ πÔυÎ› ÎÂÚν¿ÂÈ.™' ·λλη €ν· , Û' ¿λλη ‰‡Ô,ÛÙη ™›ÚÌ· ‰υÔ ·πfi π€νÙÂÈ· ν· π¿ÚÂÈ Î·Ú·ÌπÔÈ¿ν· ·λÂ›„ÂÈ Ùην Ì·υÚ›λ·Ùη Ì·υÚ›λ· ·π' Ùη λ·Ìπ¿‰· (Ùη˜ ∞ν¿-ÛÙ·Ûη˜)

ƒÂÊÚ·›ν: ‰Â›πνηÛ·, Î·λ€, ÛÙη ÂÈÙfiνÈÛÛ·

8844 ....................................................................................................................................................................................

-±ÈÔυ ·ÎÈÛ›®n, λ†· §€ν!,ÙfiÚ· πÂ ν›Î· Û†¿Ú!;-∞ÎÈÛ›n λ· νÙ¿νÙ· Ôυ¿ÛπÈÙ!Û!-”È-ÙfiÚÎÔυ ®È ÌπÔυÌπ¿ÎλÔυÙÚ·˜ ·νÙ¿Ú[ ·ÚÌ¿Ù· ÊÚ¿ÙÈ”-Ôυ·ÚÌ¿Ù· ®È Î!νÙÔ‡®λÔυÙÚ·˜ ·νÙ¿Ú[ Î!νÙÔ‡®· νÙÈ ·ÌπÚfiÎÔυ π·ÙÚÔυÙζ¥Ù˜ νÙÈ Î“›”ÈÙÚ·˜ ·νÙ¿Ú[ πÔυÚπfiÙÛ“È νÙÈ ·ÌπÚfiÎÔυ ®·˚Ùζ¥Ù˜ νÙÈ ÛÎfiÙÔυÚn.

ƒÂÊÚ·›ν: ÈÔ, λ†· §€ν!, λ†¿

-´u angisÑ&#, l#a LÇn!,tòra pe nÑnga s#År!?-AngisÑ# la dÅda %Åspit!s!-`-tòrku &i bumbÅklutras adÅr% armÅta frÅti`-uarmÅta &i k!ndÆ&lutras adÅr% k!ndÆ&a di …ambròku patrudz¥ts di k|Ñ`itras adÅr% p!rpòts|i di …ambròku &aidz¥ts di skòtur#.

ƒÂÊÚ·›ν:~o, l#a LÇn!, l#a


215

-¶Ô‡ Î›νηÛÂ˜, ‚ÚÂ §€ν·,ÙώÚ· ‚Ú·‰È¿ÙÈÎ·;-∫›νηÛ· ÊÈλÂν¿‰· ÛÙη Ì¿ν· ÌÔυÈ· ν· ν€Ûω Î·È ÙÔ ‚·Ìπ¿ÎÈν· Î¿νω ÛÙÔλ‹ È· ÙÔν ·‰ÂÚÊfi ÌÔυÙη ÛÙÔλ‹ Î·È ÙÔ ÙÛÈπÔ‡νÈ ÙÔυÈ· ν· Î¿νω ÙÔ ÙÛÈπÔ‡νÈ ÙÔυ ·ÌπÚÔ‡ÌÂ Û·Ú¿νÙ· λ·ÈfiλÈ·È· ν· Î¿νω Î¿λÙÛÂ˜ È· ÙÔ ·ÌπÚfiÌÂ Â¡‹νÙ· ÙÂλÂÈώÌ·Ù·.ƒÂÊÚ·›ν: ·¯, ‚ÚÂ §€ν·, ·¯

8855 ....................................................................................................................................................................................

ª¥-Ù· Ì!Î¥ ζ¿¯·ÚÈνÙÈ ”-ÙÈ Ê†¿ÙÛÈ ·¯¥Ù' ÌÔυ®¿Ù!νÙÈ ”-·ÚÎ¿n fiÎ“ÈÔυλÔυ πÚÂ Ù›νÈ®È ”-‚Ùζ›Ú! fi†λÈ ÙÔυ ¿ÚÔυνÙÈ ”-ÎÔυÚÌ¿Ú! ®n-Ì¿ÚÈ ζ”›Èπ¿Û· Ôυ¿È ®n-π·λÈÔυ¿Èπ¿Û· Ôυ¿È ®È Ì!νÔ‡Î“ÈÔυπ¿Û· ÛÎ›ÎλÔυ ®n-ÌπÈÚÌπÈÎÔ‡®λÔυνÙÈ ”-Ôυ νÙ€ÙÔυ ®n-·ÚÔ‡· ÙÔ‡Ù!'ÚÔ‡· ÙÔ‡Ù! ®n-Ù«ÈÚÈÌ€λÔυ (Ù!Ìπ¿-Ú†·).

ƒÂÊÚ·›ν:λ†· ÊÈ¿Ù!, λ†·λ†· Ì®¿Ù!, λ†·

M¥-ta m!k¥ zÅxaridi `-ti f#Åtsi ax¥t' mu&Åt!di `-arkÅ# òk|ulu pre tÑni&i `-vdzÑr! ò#li tu Å…rudi `-kurmÅr! &#-mÅri z`ÑipÅsa %Åi &#-pa|u%ÅipÅsa %Åi &i m!nÆk|upÅsa skÑklu &#-birbikÆ&ludi `-u dÇdu &#-arÆ…a tÆt!'rÆ…a tÆt! &#-d^irimÇlu (t!mbÅr#a).

ƒÂÊÚ·›ν:l#a f#Åt!, l#al#a m&Åt!, l#a

∏ Ì¿ν· ÛÔυ €Ê·Â ζ¿¯·Úη Î·È ÛÂ €Î·νÂ ÙfiÛÔ fiÌÔÚÊηÎ·È €ÚÈ¡· Ù· Ì¿ÙÈ· ÌÔυ π¿νω ÛÔυÎ·È ÌÔυ €Êυ·ν Ù· πÚfi‚·Ù· ÛÙÔ ¯ω-Ú¿ÊÈÎ·È ÌÔυ €ÎÔ„·ν ÌÂ¿λη ζηÌÈ¿Î¿ıÂ πÚfi‚·ÙÔ Î·È π·λÈÔπÚfi‚·ÙÔÎ¿ıÂ πÚfi‚·ÙÔ Î·È ‰ÂÌ¿ÙÈÎ¿ıÂ ÛÙ¿¯υ Î·È ÎÚÈ·Ú¿ÎÈÎ·È €‰ωÛ· fiλη ÌÔυ Ùην ·ÌÔÈ‚‹fiλη Ùην ·ÌÔÈ‚‹ Î·È Ùην Î¿π·.

ƒÂÊÚ·›ν:Î·λ€, ÎfiÚηÎ·λ€, fiÌÔÚÊη

8866 ....................................................................................................................................................................................

∆Û›νÙÛÈ ÙζíλÈ · ª¿ÚÙÛÔυλÔυÙÈÎνÈ¿ζ“È ÛÈ ÌÔυÙ¿Ú!ÙÈÎνÈ¿ζ“È ∞ÚÌ!ν€®ÙÛ!∆¿Ûn ·λ[ ™Ù›λ·®È ™Ù›λ· ·λ ÙÛ·λ-∆«fi·.§Ôυ¿Ú! ‚¿λ†· ν-ÛÔ‡ÛÔυÌ¿ÚÙζÈν· νÙn ·Ì¿ÚÈ®n-È®›Ú! ∫·‚¿λ·.∞Û†¿Ú! 'πÚ›νÙÔυ ¶¿®ÙÈ'πÚ›νÙÔυ ÎÚ¿†λÔυ Ì¿ÚÈ“-·Ì‚!ÚÙ›Ú! ÊÔ‡Ú“ÈÊÔ‡Ú“È ®n-∞ÚÌπÈν€Û“ÈÙ·˜ λ! “È¿ ÌπÈÚÌπ€ÙÛ“ÈÌπÈÚÌπ€ÙÛ“È ·ÙÛ€“n Î·λ€®“È.-¡Ù¿Ù˜, ÊÈÙ®fiÚn, νÔυ ‚-·Ûπ!Ú†¿Ù˜π¥νÔυ Û! ›ν! λ¿λÈνÙÈ λ· ÎÚ¿†λÔυ Ì¿ÚÈÎÔυ ÙÔυÊ€ÎÈ· ·πÚ†¿Û!


216

ƒÂÊÚ·›ν: ÈÔ, ∫ÈÚ¿ÙÛ!-Ì, ÈÔÈÔ, λ†· ·Ú¯fiνÙÈÛ!

TsÑntsi dzíli a MÅrtsulutik`Åz|i si mutÅr!tik`Åz|i Arm!nÇ&ts!TÅs# al% StÑla&i StÑla al tsal-D^ò…a.LuÅr! vÅl#a n-sÆsumÅrdzina d# amÅri&#-i&Ñr! KavÅla.As#År! 'prÑndu PÅ&ti'prÑndu grÅ#lu mÅri|-amv!rtÑr! fÆr|ifÆr|i &#-ArbinÇ&|itas l! |a birbÇts|ibirbÇts|i atsÇ|# kalÇ&|i.-Dats, fit&òr#, nu v-asp!r#Åtsp¥nu s! Ñn! lÅlidi la grÅ#lu mÅriku tufÇ©a apr#Ås!

ƒÂÊÚ·›ν:~o, KirÅts!-m, ~o~o, l#a arxòndis!

¶€νÙÂ Ì€ÚÂ˜ ÙÔυ ª¿ÚÙηη νÂÔλ·›· ÛηÎώıηÎÂÔÈ νÂÔλ·›ÔÈ ÔÈ µλ¿¯ÔÈÔ ∆¿Ûη˜ ÙÔυ ™Ù‡λ· ÎÈ Ô ™Ù‡λ·˜ Ùη˜ ∑Èώ·Èν·˜.¶‹Ú·ν ÙÔ Ú€Ì· Î·Ù¿ π¿νω‰›πλ· ·π' Ùη ı¿λ·ÛÛ·Î·È ‚‹Î·ν ÛÙην ∫·‚¿λ·.æÂ˜ ¡ηÌÂÚώνÔνÙ·˜ ¶¿Û¯·¡ηÌÂÚώνÔνÙ·˜ η ÌÂ¿λη ÈÔÚÙ‹ÙÔυ˜ Î‡ÎλωÛ·ν ÔÈ Îλ€ÊÙÂ˜ÔÈ Îλ€ÊÙÂ˜ ÔÈ ∞Ú‚·ν›ÙÂ˜ν· ÙÔυ˜ π¿ÚÔυν Ù· ÎÚÈ¿ÚÈ·

Ù· ÎÚÈ¿ÚÈ· Ù· π·Ú‰·λ¿.-¶·λ€„ÙÂ, π·È‰È¿, Ìη ÊÔ‚ηıÂ›ÙÂώÛπÔυ ν¿ ’ÚıÂÈ Ô ıÂ›Ô˜·π' Ùη ÌÂ¿λη Ùη ÈÔÚÙ‹ÌÂ ÙÔ ÙÔυÊ€ÎÈ ·ν·ÌÌ€νÔ.

ƒÂÊÚ·›ν: ·¯, ∫ÈÚ¿ÙÛ· ÌÔυ, ·¯·¯, ·Ú¯fiνÙÈÛÛ·

8877 ....................................................................................................................................................................................

-¡Ôυ ”-ÙÛ! ÙÛ†¿ÌÔυ, λ†· Ã·Ù«ÈÔ¿”Â,¡Ôυ ”-ÙÛ! ÙÛ†¿ÌÔυ, ÎÔ‡ÛÎÚ!Ã·Ù«ÈÔ¿”Â,Ù›νÂ, ÎÔ‡ÛÎÚ!, Û-νÔυ ”-ÙÈ νÙÔ‡ÙÛ!ÊλÔυÚ›†λÈ Û-νÔυ ÙÛ! λÈ Ìπ¿ÙÛ!Î! ‚· Û! ÙÚ€Ù˜ ÌÔ‡νÙÛ! ·ν¿λÙÛ!ÌÔ‡νÙÛ! ·ν¿λÙÛ! ®n-ÊÔ‡Ún ·ÚÈ¿ÙÛ!.-¡ÙÈ ÊÔ‡Ún ¿ÚÈ νÔ‡-”n-È ÊÚ›Î!νÙÈ ›ÌÈÚn νÔυ ”-·ÛÎ!π¿nÌÈ Ìπ!¿n ·Î!λÌπÔυνÙ¿Ù!ÌÈ ÛÎÔυλ¿È νÙÈÛπÔυλÈ¿Ù!.§€λÂ Ìfin ÊλÔυÚ›†λÈ ·Ì†¿λÈνÙÈÙ' Ì·νÙ€ÌÈ ÛÔ‡νÙÔυ ·ÌÈνÙ¿ÙÈ®n-νÙÈ πÚÂ Î€πÙÔυ ÛÔ‡νÙÈ λÔυ¿ÙÈ.

-Nu `-ts! ts#Åmu, l#a Xad^#oÅ`eNu `-ts! ts#Åmu, kÆskr! Xad^#oÅ`e,tÑne, kÆskr!, s-nu `-ti dÆts!flurÑ#li s-nu ts! li bÅts!k! va s! trÇts mÆnts! anÅlts!mÆnts! anÅlts! &#-fÆr# a…r#Åts!.-Di fÆr# Å…ri nu-`#-i frÑk!di Ñmir# nu `-ask!pÅ#mi b!…Å# ang!lbudÅt!mi skulÅi dispu|Åt!.LÇle mò# flurÑ#li am#Ålidit' madÇmi sÆndu amintÅti&#-di pre kÇptu sÆndu l%Åti.


217

-ÕÎÔυ, Î·λ€ Ã·Ùζ‹‰·Èν·,ÕÎÔυ, ÛυÌπÂı€Ú· Ã·Ùζ‹‰·Èν·,ÂÛ‡, ÛυÌπÂı€Ú·, ν· Ìην π·˜Î·È Ù· ÊλÔυÚÈ¿ ν· Ìην Ù· ‚¿λÂÈ˜È·Ù› ı· πÂÚ¿ÛÂÈ˜ „ηλ¿ ‚Ôυν¿„ηλ¿ ‚Ôυν¿ ÎÈ ¿ÚÈÔυ˜ Îλ€ÊÙÂ˜.-∞πfi ¿ÚÈÔυ˜ Îλ€ÊÙÂ˜ ‰Â ÊÔ‚¿Ì·È·πfi ‹ÌÂÚÔυ˜ ‰Â λ›ÙωÛ·ÎÔÈÌ‹ıηÎ· ÔλÔÛÙfiλÈÛÙηÎ·È ¡‡πνηÛ· ¡ÂυÌνωÌ€νη.§€λÂ Ù· ÊλÔυÚÈ¿ ÌÔυ ·π' ÙÔ Ì·νÙ€ÌÈ Â›ν·È ÊÙÈ·Ì€ν·Î·È ·πfi ÙÔ ÛÙ‹ıÔ˜ Â›ν·È π·ÚÌ€ν·.

8888 ....................................................................................................................................................................................

√ λ¥n ™ÂÌ›ÙÂ, λ¥n νÙÂÚ‚›ÛÂ,™›ÌÂ-Ì ÙÛÈ ν! ÙÛ! ζÔυÚλÔυÛ›®È;∆Û! ·λ!Û¿®n νfiÚ-Ù· λ· ¯¿νÈλ· ¯¿νÈ νÙÈ 'ÈÔ µ·Û›λÈ.v¿ÛÈ ®È ¯!νÙ«›λÔυ ®È Ôυ ·νÙÚÈ¿Ìπ!:-ª‚†¿ÛÙ!, ÎÔ‡Ún νfiÚ! ”-€®ÙÛ!;-ì-€ÛÎÔυ νfiÚ· ·λÔ‡ ™ÈÌ›ÙÈ®È νÈπÔυ¿Ù! ·λ ÎÈÚ-¡·νfiÛÙÈ.

O l¥# SemÑte, l¥# dervÑse,SÑme-m, tsi n! ts! zurlusÑ&i?Ts! al!sÅ&# nòr-ta la xÅnila xÅni di '~o VasÑli.IÅsi &i xand^Ñlu &i u antr#Åb!:-Mv#Åst!, kÆr# nòr! `-Ç&ts!?-ì-Çsku nòra alu SimÑti&i nip%Åt! al kir-Nagnòsti.

µÚÂ ™ηÌ›Ùη, ‚ÚÂ ‰ÂÚ‚›Ûη™ηÌ›Ùη ÌÔυ, È·Ù› π·λ¿‚ωÛÂ˜;ÕÊηÛÂ˜ Ùη ν‡Êη ÛÔυ ÛÙÔ ¯¿νÈÛÙÔ ¯¿νÈ Ù' ∞η-µ·Û›λη.µ·›νÂÈ Î·È Ô ¯·νÙζ‹˜ Î·È Ùη ÚωÙ¿ÂÈ:-¡‡Êη, Ù›νÔ˜ ν‡Êη Â›Û·È;

-∂›Ì·È ν‡Êη ÙÔυ ™ηÌ›ÙηÎÈ ·νÂ„È¿ ÙÔυ ÎυÚ-¡·νώÛÙη.

8899 ....................................................................................................................................................................................

-∫Ôυ ÎÔυ“È€n, ÎÔυ ÎÔυ“È€nÈÔ‡ νÙÔυÚ”›®n ·Û†¿Ú! νÔυ¿πÙ†·-±È· νÙÔυÚ”›n λ· ÌÔ‡Ì· ν-Û›νÔυÛÔ‡ν[ ÈÔυÚνÙ¿ν†· νÙÈ ÊλÔυÚ›È.±ÈÔ νÙÔυÚ”›È λ· ν¿Ôυ ÊÚ¿Ù˜ν¿Ôυ ÊÚ¿Ù˜ ®È ν¿Ôυ νÔυÚ¥Ún.

-Ku ku|Ç#, ku ku|Ç#, ~u dur`Ñ&# as#År! n%Åpt#a-á dur`Ñ# la mÆma n-sÑnusÆn% ~urdÅn#a di flurÑi.ó dur`Ñ# la nÅu frÅtsnÅu frÅts &i nÅu nur¥r#.

-∫Ôυ ÎÔυ“È€n, ÎÔυ ÎÔυ“È€nπÔ‡ ÎÔÈÌ‹ıηÎÂ˜ ¯ıÂ˜ ‚Ú¿‰υ-∫ÔÌ‹ıηÎ· ÛÙη Ì¿ν· ÌÔυ ·Î·λÈ¿Î¿Ùω ·π' ÙÔ ÈÔÚνÙ¿νÈ ·πfi ÊλÔυÚÈ¿.∫ÔÈÌ‹ıηÎ· ÛÙÔυ˜ ÂννÈ¿ ·‰ÂÚÊÔ‡˜ÂννÈ¿ ·‰ÂÚÊÔ‡˜ ÎÈ ÂννÈ¿ ν‡ÊÂ˜.

9900 ....................................................................................................................................................................................

∆! ·n-±È·νÈfi˜, λ¥n, Ù! ·n-±È·νÈfi˜,Ù! ·n-±È·νÈfi˜, È·ν›ÛÌ·Ù·ÙÛÈ ‚›”È®n ·ÚÌ¿Û[, ·ÚÌ¿Û[ÎÔυ Ù®ÔυÚ‚€λÔυ ·ÚÎ¿Ù[, ·ÚÎ¿Ù[·ÚÎ¿Ù[, ·ÚÎ¿Ù[ πÈ π!λÙ¿ÚÈ;T! a#-á`òs, l¥# t! a#-á`òs,t! a#-á`òs, ~anÑzmatatsi vÑì&# armÅs%, armÅs%ku t&urvÇlu arkÅt%, arkÅt%arkÅt%, arkÅt% pi p!ltÅri?

∆' ∞η-±È·ννÈÔ‡, Î·λ€, Ù' ∞η-±È·ννÈÔ‡


218

Ù' ∞η-±È·ννÈÔ‡, È·νν›ÛÌ·Ù·ÙÈ ‹ÚıÂ˜ ÎÔÌÌ€νÔ˜, ÎÔυÚ·ÛÌ€νÔ˜ÌÂ ÙÔν ÙÛÂ‚Ú€ ÚÈÌ€νÔÚÈÌ€νÔ π¿ν' ÛÙην πλ¿Ùη.

9911 ....................................................................................................................................................................................

Ã·ÙζÈ-™Ù€ÚÈ· ÙÛ€λνÈÎ[ Ì¿ÚÈÙÔυ ±Ú¿ÌÌÔυÛÙ· ¿λÙÔυ ν[-¿ÚÈ¿ÚÈ Î¿ÛÈ Î· π·λ¿ÙÈfiÈ ÌÔ‡λÙÈ νÈÌÈÛÔυÚ¿ÙÈ®¿πÙÈ †¿Ù˜ ‰ÈfiÙ˜ ·λÔ‡nÛÔ‡νÙÔυ ÛfiÙ˜ · ‚›ÌπÙÔυλÔυnÙÚ€n Ê†¿ÙÈ νÈÌ!ÚÙ¿ÙÈÙÚ€†λÈ ÛÔ‡νÔυ Î· λÔ‡ν· Ì®¿ÙÈ.

Xadzi-StÇr~a tsÇlnik% mÅritu ±rÅmusta Åltu n%-ÅriÅri kÅsi ka palÅtiòi mÆlti nimisurÅti&Åpti #Åts ‰iòts alÆ#sÆndu sòts a vÑmptulu#trÇ# f#Åti nim!rtÅtitrÇ#li sÆnu ka lÆna m&Åti.

√ Ã·Ùζη-™Ù€ÚÈ·˜ ÌÂ¿λÔ˜ ÙÛ€λÈÎ·˜ÛÙη ±Ú¿ÌÌÔυÛÙ· ¿λλÔν ‰Âν €¯ÂÈ€¯ÂÈ Ûπ›ÙÈ· Û·ν π·λ¿ÙÈ·πÚfi‚·Ù· πÔλλ¿, ·Ì€ÙÚηÙ·ÂÊÙ¿ ÎÔπ¿‰È· ÌÂ πÔυλ¿ÚÈ· ÙÔυÎ¿νÔυν π·Ú€· ÛÙÔν ¿νÂÌÔÙÚ›· ÎÔÚ›ÙÛÈ· ·ν‡π·νÙÚ·Î·È Ù· ÙÚ›· Â›ν·È ωÚ·›· Û·ν ÙÔ ÊÂ¿ÚÈ.

9922....................................................................................................................................................................................

§Ô‡ν!, λÔ‡ν! ν¿Ôυ,‚· ÙÛ! νÙ¿Ôυ νÙ¿Ôυ Ôυ¿ÔυνÙ¥-”n Î!Ì†¿®È ν¿ÔυÙ·˜ Ôυ-Ìπ¿Î[ νÙÔυÌíνÈÎ!

Ê†¿ÙÈλÈ Û! Û-ÎÔυÌíνÈÎ!ÊÈÙ®fiÚ“È Û! π!Ù†¿Ùζ!Î!“›ν· Î!ÚÎ!ÚÈ¿Ùζ!πÈ Û¿ÎλÔυ νÙÈ Ê!Ú›ν!.∫Ô‡Ì[ ·νÙÚ¥ ®n-ÎÔ‡Ì' Ê†¿ÙÛÈÎÔ‡ÚλÔυ Û! νÙÈÛÊ†¿ÙÛÈ∫Ô‡Ì[ ·νÙÚ¥ ®n ÎÔ‡Ì' Ùζ¥ÛÈÎÔ‡ÚλÔυ Û! ·Î“›ÛÈ

LÆn!, lÆn! nÅu,va ts! dÅu dÅu %Åud¥-n# k!m#Å&i nÅutas u-bÅku dumínikaf#Åtili s! &#-kumínik!fit&òr|i s! p!t#Ådz!g!|Ñna k!rk!r#Ådz!pi sÅklu di f!rÑn!.KÆm% adr¥ &#-kÆm% f#ÅtsikÆrlu s! disf#ÅtsiKÆm% adr¥ &#-kÆm% dz¥sikÆrlu s! ang|Ñsi.

¡€Ô, νÈÔ ÊÂ¿ÚÈı· ÛÔυ ‰ώÛω ‰υÔ ·υ¿‰ώÛÂ ÌÔυ Î·ÈνÔ‡ÚÈÔ πÔυÎ¿ÌÈÛÔν· ÙÔ ÊÔÚ€Ûω Ùην ∫υÚÈ·Î‹Ù· ÎÔÚ›ÙÛÈ· ÎÔÈνωνÔ‡νÙ· ·fiÚÈ· ‚·ÊÙ›ζÔνÙ·Èη ÎfiÙ· Î·Î·Ú›ζÂÈÛÙÔ Û·Î› ·π' ·λÂ‡ÚÈ.¶ώ˜ €Î·νÂ, πώ˜ Ù· Î·Ù¿ÊÂÚÂÔ ÎώλÔ˜ ¿νÔÈ¡Â¶ώ˜ €Î·νÂ, πώ˜ Ù· Î·Ù¿ÊÂÚÂÔ ÎώλÔ˜ €ÎλÂÈÛÂ

9933 ....................................................................................................................................................................................

√‡ÌπλÈÂ, ÛfiÚ!, ‚È¿ÚÛ!, ÊÚ¿ÙÂÛ! “-νÙ¿[ ¿π! ·λ› ÌÔυ®¿ÙÂνÔυ “-fin Û†¿ÙÈ, Î! “-fin ÊÔυ¿ÌÂ


219

Ô‡ÌπλÈÂ, ÊÚ¿ÙÂ, ‚È¿ÚÛ!, ÛfiÚ·

'Umb|e, sòr!, v#Års!, frÅtes! |-dÅ% Åp! alÑ mu&Åtenu |-ò# s#Åti, k! |-ò# f%ÅmeÆmb|e, frÅte, v#Års!, sòr!.

±€ÌÈÛÂ, ·‰ÂÚÊ‹, ¯‡ÛÂ, ·‰ÂÚÊ€È· ν· ‰ώÛω νÂÚfi ÛÙην fiÌÔÚÊη‰Â ‰È„¿ÂÈ, ·λλ¿ πÂÈν¿ÂÈ±€ÌÈÛÂ, ·‰ÂÚÊ€, ¯‡ÛÂ, ·‰ÂÚÊ‹

9944 ....................................................................................................................................................................................

¡ÙÈ ÎÔυ ”›Î! ÙÈ ÎÚÈÛÙ†¿ÌÔυÌ· ÎÚÈÛÎÔ‡ÛÈ®n ®È ”-ÙÈ Ì!ÚÙ¿®È®n.¡Ôυ ”-Ê¥ ·Úfi[ Î! ÙÈ Ì!ÚÙ¿®È®nÌ· ”-Ê¥ ·Úfi[ Î! νÔυ ·νÙÚÈÌπ¿®È®n.∆Û! ÔυÌπλÔ‡®È®n Î¿πλÔυ ÎÔυ ¿λÌπ!·Û›ÌÈ®È νÙÈ ÎÔ‡®È Î!λÌπÈνÔ‡®ÈÙÈ ·λ!¡¥®n ÙÈ ·ÚÌ!ÙÔυÛ›®nÙ›νÈ Ê€νÙÈ νÔυ ·νÙÚÈÌπ¿®È®nÌ¿Ûn ÎÔυ Î¿πλÔυ ·Ùfiλ[ ÙÛ! λÔυ¿®È®nÎ¿πλÔυ ·Ùfiλ[ ‚ÚÈ¿ ÛÙÔυλÙ®Èν¿ÚÈÎÔυ Ô‡ν! ÎÈ¿ÙÚ! Î¿Ì· Ì¿ÚÈ.

ƒÂÊÚ·›ν: λ†·, ÔυÚÔ‡λ· ·Ì†¿λ€λÂ, ÛÙ†¿Ôυ· ·Ì†¿

Di ku `Ñk! ti krist#Åmuma kriskÆsi&# &i `-ti m!rtÅsi&#.Nu `-f¥ arò% k! ti m!rtÅsi&#ma `-f¥ arò% k! nu antribÅsi&#.Ts! umblÆsi&# kÅplu ku Ålb! asÑmi&i di gÆ&i g!lbinÆ&iti al!ksÑ&# ti arm!tusÑ&#tÑni 'fÇndi nu antribÅsi&#mÅs# ku kÅplu atòl% ts! l%Åsi&#

kÅplu atòl% vr#Å stult&inÅriku Æn! ©Åtr! kÅma mÅri.

ƒÂÊÚ·›ν:l#a, …ur…Æla am#ÅlÇlÇ, st#Å%a am#Å

∞πfi ÌÈÎÚ‹ ÛÂ ÌÂ¿λων··λλ¿ ÌÂ¿λωÛÂ˜ Î·È π·νÙÚÂ‡ÙηÎÂ˜.¢Â ÌÔυ Î·ÎÔÊ¿νηÎÂ πÔυ π·νÙÚÂ‡Ùη-ÎÂ˜·λλ¿ ÌÔυ Î·ÎÔÊ¿νηÎÂ πÔυ ‰Â ÚώÙη-ÛÂ˜.±€ÌÈÛÂ˜ ÙÔ ÎÂÊ¿λÈ ÛÔυ ÌÂ ¿ÛπÚÔ·Û‹ÌÈÎ·È ÛÙÔ λ·ÈÌfi ÊλÔυÚÈ¿νÙ‡ıηÎÂ˜, ·ÚÌ·ÙώıηÎÂ˜ÂÛ‡ π·Ù€Ú· ‰Â ÚώÙηÛÂ˜ÌfiνÔ ÌÂ ÙÔ ÎÂÊ¿λÈ ÛÔυ ÙÔν π‹ÚÂ˜ÙÔ ÎÂÊ¿λÈ ÛÔυ ‹ıÂλÂ ÙÛ¿ÎÈÛÌ·ÌÂ ÌÈ· ÌÂ¿λη π€ÙÚ·.

ƒÂÊÚ·›ν:·¯, ÔυÚÔ‡λ· ÌÔυ·¯, ·ÛÙ€ÚÈ ÌÔυ

9955 ....................................................................................................................................................................................

∆ζ¥, ÌÔÚ ª¿ÚÔ, Ùζ¥,Ùζ¥ ·Ê€νÙÔυλÔυnÙ·˜ ÌÈ Ìπ¿! πÈÎÔυÚ¿Ú[Î·˜ νÔυ ÌÈ ‚· ÙÚ! πÈÎÔυÚ¿Ú[Û! ”-ÌÈ Ìπ¿! ÙÚ! ‚!Î¿Ú[Î·˜ νÔυ ÌÈ ‚· ÙÚ! ‚!Î¿Ú[ Û! ”-ÌÈ Ìπ¿! ÙÚ! πÔυÚÎ¿Ú[Î·˜ νÔυ ÌÈ ‚· ÙÚ! πÔυÚÎ¿Ú[Û! ”-ÌÈ Ìπ¿! ¯ÔυÛÌÈÎÈ¿ÚÔυ

Dz¥, mor MÅro, dz¥,dz¥ afÇndulu#


220

tas mi bÅ…! pikurÅr%kas nu mi va tr! pikurÅr%s! `-mi bÅ…! tr! v!kÅrukas nu mi va tr! v!kÅrus! `-mi bÅ…! tr! purkÅr%kas nu mi va tr! purkÅr%s! `-mi bÅ…! xuzmi©År%

¶Â˜, ÌωÚ€ ª¿Úω, πÂ˜πÂ˜ ÛÙÔν π·Ù€Ú· ÛÔυ ν· ÌÂ ‚¿λÂÈ ÙÛÔÌπ¿νÔÎÈ ν· ‰Â ÌÂ ‚¿λÂÈ ÙÛÔÌπ¿νÔ·˜ ÌÂ ‚¿λÂÈ Âλ·‰¿ÚηÎÈ ν· ‰Â ÌÂ ‚¿λÂÈ Âλ·‰¿Úη·˜ ÌÂ ‚¿λÂÈ ÔυÚÔυν¿ÚηÎÈ ν· ‰Â ÌÂ ‚¿λÂÈ ÔυÚÔυν¿Úη·˜ ÌÂ ‚¿λÂÈ ¯ÔυÛÌÈÎÈ¿Úη

9966 ....................................................................................................................................................................................

∆ÚÔυ ¿νλÔυ ·ÙÛ€λ[ νÙÈ ÌÈνÙÈÙÔ‡Ú!ÙÔ‡Ù! ‚†¿Ú· ®-ÊÔ‡Ú! Î›νÈÙÚ€†λÈ Ùζ¥λÈ νÙÈ ÛÔυν ∫€ÙÚÔυνÙÈ λ! ‚›”È ®-Ô‡ν! Î¿ÚÙÈνÙÈ λ· ÛÙ¿ν†· ·ÙÛ†¿ νÙÈÙ' ÎÈ¿ÚÈ.-§È¿-Ôυ, ∫fiλ·, ‰ÈÔυ‚!ÛÈ¿-Ôυ∫fiλ·, ÙÛÂ ν! Ùζ¥ÙÛÈ Î¿ÚÙ†·;-∫¿ÚÙ†· Ùζ¥ÙÛÈ È¡ÔυÚ›ÈÈ¡ÔυÚ›Â µÔυÚ!Ú›È.

¡ÙÈÌÈÚ®¿Ú“È λ· ÎÔυν¿ÎÈ'Îλfi ®È ¿Êλ! ÛfiÙÛ“È ·λÔ‡nÙÔ‡Ù˜ νÈπfiÙ˜ ®È ÎÔυÛÔυÚ›”n.

Tru Ånlu atsÇl% di minditÆr!tÆt! v#Åra &#-fÆr! gÑnitrÇ#li dz¥li di sun KÇtrudi l! vÑ`i &#-Æn! kÅrtidi la stÅn#a ats#Å dit' ©Åri.-≈Å-u, Kòla, ‰~uv!s#Å-uKòla, tse n! dz¥tsi kÅrt#a?-KÅrt#a dz¥tsi iksurÑiiksurÑi Vur…!rÑi.Dimir&År|i la kunÅki'klò &i Åfl! sòts|i alÆ#tÆts nipòts &i kusurÑ`#.

∆η ¯ÚÔνÈ¿ ·υÙ‹ ÌÂ ÙÈ˜ Ê·Û·Ú›Â˜fiλÔ ÙÔ Î·λÔÎ·›ÚÈ Ì·˜ π‹Â Î·λ¿ÙÈ˜ ÙÚÂÈ˜ Ì€ÚÂ˜ ÙÔυ ™Ôυν ∫€ÙÚÔυÙÔυ˜ ‹ÚıÂ €ν· Ú¿ÌÌ··π' Ùη ÛÙ¿νη ·π' Ù' ·ν‹λÈÔ.-¶¿ÚÙÔ, ∫fiλ·, ‰È¿‚·Û€ ÙÔ∫fiλ·, ÙÈ Ì·˜ λ€ÂÈ ÙÔ Ú¿ÌÌ·;-∆Ô Ú¿ÌÌ· λ€ÂÈ Â¡ÔÚ›·Â¡ÔÚ›· ÛÙη µÔυλ·Ú›·.™ÙÔ ™È‰ηÚfiÎ·ÛÙÔ ÛÙÔ ÎÔν¿ÎÈÂÎÂ› ‚Ú›ÛÎÂÈ ÙÔυ˜ ÛυνÙÚfiÊÔυ˜ ÙÔυfiλÔÈ ·νÂ„ÈÔ› Î·È ¡·‰€ÚÊÈ·.


221

Abbott, G. Œν·˜ ÕλÔ˜ ÛÙη ª·ÎÂ‰Ôν›· ÙÔυ 1900, ∞ı‹ν· 2004-5, ™ÙÔ¯·-ÛÙ‹˜

µaud-µovy, S. Chansons aromounes de Thessalie - ∫ÔυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎ¿ ÙÚ·-Ô‡‰È· Ùη˜ £ÂÛÛ·λ›·˜, £ÂÛÛ·λÔν›Îη 1990, ∞‰ÂλÊÔ› ∫υÚÈ·Î›‰η.

µerard, V. ∆ÔυÚÎ›· Î·È ∂λληνÈÛÌfi˜, ∞ı‹ν·, 1987Capidan, Th. Aromânii. dialectul Aromân, Bucure@ti 1932Caragianni, N. - S!r!mandu, N. Folclor Aromîn Gr!mustean, Bucure@ti, 1982. Caranica, I. 130 Melodii populare aromânesti, Bucure@ti 1937, Cousinery, E.M. Voyage dans la Macedoine, vv, ¶·Ú›ÛÈ, 1831Hâciu, ∞. Aromânii, Foc@ani 1936Marcu, G. Folclor musical aromân, Bucure@ti, 1977.Obedenaru, M. G. Texte Macedoromâne, Bucure@ti, 1891Papahagi, P. Din literatura poporan! a Aromânilor, Bucure@ti, 1900Papahagi, P. Poezia instreinarii la Aromâni, Bucure@ti, 1922, Papahagi, T. Antologie Aromâneasc!, Bucure@ti, 1922Papahagi, T. Originea Mulovi@tenilor @i Gope@enilor in lumina unor texte,

Bucure@ti, 1930, Peprescu, V. Mostre Dialectul Macedoromân, Bucure@ti, 1881, II, 1882Poghirc, C. 1989. Romanisation linguistique et culturelle dans les Balkans:

Survivances et ∂volution. Les Aroumains (Cahier: Centre d’ ∂tude descivilisations de l’ Europe centrale et du sud-est 8). Paris: INALCO

Svoronos, ¡. Salonique et Cavalle, Paris 1951. Wace-Thompson (Wace, A.J. - Thompson, M.S. ∆he Nomads of the Bal-

kans, London, 1914 (= √È νÔÌ¿‰Â˜ Ùων µ·λÎ·ν›ων. £ÂÛÛ·λÔν›Îη1989, ∞‰ÂλÊÔ› ∫υÚÈ·Î›‰η)

Weigand, G. Die Aromunen, Leipzig, I, II, 1895Weigand, G. Die Sprache der Olympo-Walachen, Leipzig, 1888∞Ú‚·ν›ÙÔυ, ∞. ∏ ª·ÎÂ‰Ôν›· ÂÈÎÔνÔÚ·ÊηÌ€νη, ∞ı‹ν·, 1910 µ‹Î·, µ.v. "√ ¿ÌÔ˜ π·Ú¿ ÙÔÈ˜ µλ·¯ÔÊώνÔÈ˜ (·Ì‹λÈ· €ıÈÌ· Âν ±Ôυ‰Ô-

Βιβλιογραφία


222

‚¿Û‰·)", §·ÔÚ·Ê›· 6 (1917) 122-123vω¿ννη˜ §υ‰fi˜, Bonn, 261, 68∫·ÙÛ¿νη˜, N. Î·È NÙ›ν·˜, K. ±Ú·ÌÌ·ÙÈÎ‹ Ùη˜ KÔÈν‹˜ KÔυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎ‹˜.

£ÂÛÛ·λÔν›Îη: 1990∫·ÙÛ¿νη˜, ¡. √νÔÌ·ÛÙÈÎfi ¡υÌÊ·›Ôυ, £ÂÛÛ·λÔν›Îη 1990∫·ÊÙ·νÙζ‹, ±. vÛÙÔÚ›· πfiλÂω˜ ™ÂÚÚών∫·ÊÙ·νÙζ‹, ±. vÛÙÔÚ›· Ùη˜ ∏Ú¿ÎλÂÈ·˜ - £. ∆ÂνÂÎÂÙζ‹, §·ÔÚ·ÊÈÎ¿ ∏Ú¿-

ÎλÂÈ·˜, ¢‹ÌÔ˜ ∏Ú¿ÎλÂÈ·˜, 1973. ∫ÂÚ·ÌfiπÔυλÔ˜, ∞νÙ. ∆È Â›ν·È ÔÈ ∫ÔυÙÛfi‚λ·¯ÔÈ, ∞ı‹ν·, 1939 ∫ÔλÙÛ›‰·, ∞. √È ∫ÔυÙÛfi‚λ·¯ÔÈ ∞', £ÂÛÛ·λÔν›Îη, 1976§¿˚Ô˜, 1972§È¿Ôυ, ±. ∏ Âν‰υÌ·Û›· Ùη˜ πÂÚÈÔ¯‹˜ ªπ€λÂ˜ πÚÔ ÙÔυ 1912, ™ÂÚÚ·˚Î¿ ÃÚÔ-

νÈÎ¿ 2 (1957) 255-59. ª·Ú·ÚÈÙÔπÔ‡λÔυ, Ã. "∏ π·ÚÔυÛ›· Ùων µλ·¯fiÊωνων ∂λλ‹νων ÛÙην ∞ν·-

ÙÔλÈÎ‹ ª·ÎÂ‰Ôν›·-£Ú¿Îη Î·È È‰È·›ÙÂÚ· ÛÙην •¿νıη", ¶Ú·ÎÙÈÎ¿ ™Â-ÌÈν·Ú›ων §·ÔÚ·Ê›·˜ Î·È µλ¿¯ÈÎων ¶·Ú·‰ÔÛÈ·Îών ÃÔÚών, ¯.¯.¶·νÂλλ‹νÈ· √ÌÔÛπÔν‰›· ¶ÔλÈÙÈÛÙÈÎών ™υλλfiων µλ¿¯ων

√ÈÎÔνÔÌ›‰Ôυ, º. H ÛÙÔλ‹ ÙÔυ ÃÈÔνÔ¯ωÚ›Ôυ, ª·ÎÂ‰ÔνÈÎ¿, 13 (1973) 341. ¶·‰ÈώÙη, ±. µλ¿¯ÈÎ· ÙÚ·Ô‡‰È· ÙÔυ ªÂÙÛfi‚Ôυ, C¥ntitsi armânesti di Amin-

ciu, ¯.¯. ¶·π·ÂωÚ›Ôυ, ™. "∆· Î·Ù¿ ¿ÌÔν €ıÈÌ· Âν ™·Ì·Ú›ν· Ùη˜ ª·ÎÂ‰Ôν›·˜",

§·ÔÚ·Ê›· 2 (1910) 431-446, ¶·π·ζ‹Ûη-¶·π·ıÂÔ‰ώÚÔυ, Z. ∆· ÙÚ·Ô‡‰È· Ùων µλ¿¯ων, ∞ı‹ν·, 1985¶·π·ÌÈ¯·‹λ, ªÈ¯. ∫λÂÈÛÔ‡Ú·, 1972¶·π·¯·Ùζ‹, B. Comertul Moscopolean cu Venetia, Bucure@ti, 1935¶€νν·, ¶. ∆· Õνω ¶ÔÚfiÈ·, ∞ı‹ν·, 1989¶‹¯·˜, v. "Aromânii din tsinutul Serres", Lumina II¶Ô‡λÈÔ˜, v. Î·È ∆·Ú¿Ûη˜ ±. (¯Ê). ¶·ÚÔυÛ›·Ûη ÊÔÚÂÛÈών ÛÙÔ ı€·ÙÚÔ

"¢ώÚ· ™ÙÚ¿ÙÔυ". 1996.™ÈώÎη, ¡. ∏ Âν‰υÌ·Û›· Ùων ±Ú·ÌÌÔυÛÙÈ¿νων µλ¿¯ων, ¶Ú·ÎÙÈÎ¿ 20Ô‡ ¢ÈÂ-

ıνÔ‡˜ ™υνÂ‰Ú›Ôυ È· ÙÔ ÃÔÚfi, ∞ı‹ν·, 2006. ∆Ôπ¿λη, ∞. "∆· ¯ωÚÈ¿ Õνω Î·È ∫¿Ùω ªπÂ¿λ·", ª·ÎÂ‰ÔνÈÎ¿ 12 (1972)

424Ã·λÎÔÎÔν‰‡λη˜, Bonn, v, 35Ã·ÙζηÌÈ¯¿λη, ∞. √È Âν Ùω Û¯ÔλÂ›ω ªÂÙÛfi‚Ôυ ‰È‰¿¡·νÙÂ˜ Î·È ‰È‰·¯ı€ν-

ÙÂ˜, vω¿ννÈν·, 1940ÃÚυÛÔ¯fiÔυ, ªÈ¯. µλ¿¯ÔÈ Î·È ∫ÔυÙÛfi‚λ·¯ÔÈ, ∞ı‹ν·È, 1909


223

±±ÂÂννÈÈÎÎ‹‹ ÂÂÈÈÛÛ··ωω‹‹√È µλ¿¯ÔÈ Ùη˜ ∂λλ¿‰·˜ ·πÔÙÂλÔ‡ν €ν· ÂÎλÂÎÙfi ÙÌ‹Ì· ÙÔυ Âλλη-

νÈÛÌÔ‡ πÔυ πÚfiÛÊÂÚÂ πÔλλ¿ ÛÙην ÂıνÈÎ‹ ·ν·€ννηÛη Î·È ÛÙην πνÂυ-Ì·ÙÈÎ‹, ÔÈÎÔνÔÌÈÎ‹ Î·È ÎÔÈνωνÈÎ‹ ·ν¿πÙυ¡η Ùη˜ ∂λλ¿‰·˜.∂ÌÊ·ν›ζÔνÙ·È ÛÙÔ πÚÔÛÎ‹νÈÔ Ùη˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ÙÔν 10Ô ·Èών· ÌÔλÔνfiÙÈη π·ÚÔυÛ›· ÙÔυ˜ Â›ν·È Î·Ù¿ πÔλ‡ πÚÔÂν€ÛÙÂÚη. ¶ληÚÔÊÔÚ›Â˜€¯ÔυÌÂ ·πfi ÙÔυ˜ ‚υζ·νÙÈνÔ‡˜ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡˜ ÔÈ ÔπÔ›ÔÈ fiÌω˜ ‰Âν Â›ν·Èπ¿νÙ· ·¡ÈfiπÈÛÙÔÈ, È·Ù› Î·νÂ›˜ ‰Âν ÌπÔÚÂ› ν· πÚÔÛ‰ÈÔÚ›ÛÂÈ ÌÂ ·ÎÚ›-‚ÂÈ· πfiÙÂ ÂÌÊ·ν›ζÔνÙ·È Î·È Î·νÂ›˜ ‰Âν ·ν·Ê€ÚÂÙ·È ÛÂ ÂÔνfiÙ· ÛÙ·ÔπÔ›· Â›¯Â Û‡¯ÚÔνη π·ÚÔυÛ›·.

√È µλ¿¯ÔÈ ÙÔυ ÂλληνÈÎÔ‡ ώÚÔυ πÚ€πÂÈ ν· ‰È·ÎÚ›νÔνÙ·È ·πfi ÙÔυ˜λ·ÙÈνfiÊωνÔυ˜ πληıυÛÌÔ‡˜ ÙÔυ ‚·λÎ·νÈÎÔ‡ ώÚÔυ, È·Ù› Î¿ıÂ ÔÌ¿‰··πÔÙÂλÂ› ηÂν‹ πληıυÛÌfi πÔυ ÂÎλ·ÙÈν›ÛÙηÎÂ ÛÙην πÂÚÈÔ¯‹ ÙÔυ ÂνώÔÈ ıÂωÚ›Â˜ πÂÚ› Î·ıfi‰Ôυ ·πÔÙ€λÂÛ·ν πÂ‰›Ô πÔλÈÙÈÎών ÛÎÔπÈÌÔÙ‹-Ùων πÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ π·Ú¿ ·ν·ζ‹ÙηÛη Ùη˜ ·λ‹ıÂÈ·˜. √È µλ¿¯ÔÈ Î·Ù·-ν€ÌÔνÙ·È ÛÂ fiλÔ ÙÔ ‚ÔÚÂÈÔÂλλ·‰ÈÎfi ¯ώÚÔ, ∏πÂÈÚÔıÂÛÛ·λ›·,ª·ÎÂ‰Ôν›·, ∞λ‚·ν›· Î·È FYROM ω˜ πÚÔ˜ ÙÈ˜ ÌηÙÚÔπÔλÈÙÈÎ€˜ ÙÔυ˜Î·ÙÔÈÎ›Â˜. ∫·Ù¿ ÙÔυ˜ ¯ÚfiνÔυ˜ Ùη˜ ∆ÔυÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ €¯ÔυÌÂ ÌÂÙÔÈÎ›-ÛÂÈ˜ µλ¿¯ων Î·È ÛÙην ∞ν·ÙÔλÈÎ‹ ª·ÎÂ‰Ôν›· Î·È £Ú¿Îη. ∏ ÛηÌÂÚÈν‹Î·Ù¿ÛÙ·Ûη π·ÚÔυÛÈ¿ζÂÙ·È ‰È·ÊÔÚÔπÔÈηÌ€νη ÌÂ ‚λ¿¯ÈÎ· ¯ωÚÈ¿ Î·-ÙÔÈÎÔ‡ÌÂν·, ÂÎ·Ù·λÂÈÌÌ€ν· Î·È ÌÂ ÌÂÙ·Î›νηÛη ‚λ¿¯ÈÎÔυ πληıυÛÌÔ‡πÚÔ˜ Ù· ·ÛÙÈÎ¿ Î€νÙÚ· fiπω˜ §¿ÚÈÛ·, ∫·ÙÂÚ›νη, ∆›Úν·‚Ô, ∂λ·Û-Ûfiν·, ±È¿ννÂν·, ºλώÚÈν·, ∫·ÛÙÔÚÈ¿, £ÂÛÛ·λÈÎ‹, ™€ÚÚÂ˜, •¿νıη,¢Ú¿Ì·, ∫·‚¿λ· Î.λπ.

ø˜ ÙÔ 1940, πÚÈν ·Ú¯›ÛÔυν ÔÈ ·ıÚfiÂ˜ ÂπÈ·Ì›Â˜, ‹Ù·ν ‰υν·Ùfiν ν·πÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÙÂ› Ô ·ÚÈıÌfi˜ Ùων µλ¿¯ων Î·Ù¿ ·ÎÚÈ‚‹ Û¯ÂÙÈÎ¿ πÚÔ-Û€ÈÛη, Û‹ÌÂÚ· fiÌω˜ ÌÂ ÙÈ˜ ÂλÂ‡ıÂÚÂ˜ ÂπÈ·Ì›Â˜ Â›ν·È ‰‡ÛÎÔλÔ ω˜

Περίληψη


224

·‰‡ν·ÙÔν ν· υπÔλÔ›ÛÂÈ Î·νÂ›˜ ÙÔν πÚ·Ì·ÙÈÎfi ·ÚÈıÌfi Ùων µλ¿¯ων,λ·Ì‚¿νÔνÙ·˜ υπfi„η Î·È ÙÈ˜ πÔλÈÙÈÎ€˜ ÛÎÔπÈÌfiÙηÙÂ˜ πÔυ π·ÚÂÌ‚¿λ-λÔνÙ·È Û’ ·υÙfi ÙÔ ı€Ì·.

∏ Î·Ù·ω‹ Ùων µλ¿¯ων ·πÔÙ€λÂÛÂ €ν· ·Î·νıώ‰Â˜ ζ‹ÙηÌ·, È·Ù›η π·ÚÂÌ‚Ôλ‹ πÔλÈÙÈÎών ÛÎÔπÈÌÔÙ‹Ùων ‹Ù·ν ÈÛ¯υÚfiÙ·Ùη. √È ‰υÔ ‚·-ÛÈÎ€˜ ıÂωÚ›Â˜ πÔυ υπÔÛÙηÚ›ζÔυν ·πfi Ùη ÌÈ· Î¿ıÔ‰Ô Ùων µλ¿¯ων·πfi Ù· ‚fiÚÂÈ· Î·È ·πfi Ùην ¿λλη Ùην ¿πÔ„η πÂÚ› ηÂνών πληıυ-ÛÌών πÔυ ÂÎλ·ÙÈν›ÛÙηÎ·ν Â¡·ÎÔλÔυıÔ‡ν ν· €¯Ôυν ÙÔυ˜ Ôπ·‰Ô‡˜ÙÔυ˜, ÌÔλÔνfiÙÈ η ·υÙÔ¯ıÔν›· Ùων µλ¿¯ων ıÂωÚÂ›Ù·È η πÈÔ πÈı·ν‹ÂÎ‰Ô¯‹. ª¿λÈÛÙ· ÙÂλÂυÙ·›· ÂπÈÎÚ·ÙÂ› ÌÈ· Âν‰È¿ÌÂÛη ·νÙ›λη„η πÔυυπÔÛÙηÚ›ζÂÈ Ùην ·υÙfi¯ıÔν· Î·Ù·ω‹ Ùων µλ¿¯ων ·λλ¿ Î·È ÌÂÚÈÎ‹Î¿ıÔ‰Ô ·πfi Ù· ‚ÔÚÂÈfiÙÂÚ·. ™‹ÌÂÚ· ÛÙÔÈ¯Â›· ÈÛÙÔÚÈÎ¿, λωÛÛÈÎ¿,·νıÚωπÔλÔÈÎ¿ Î·È πÔλÈÙÈÛÙÈÎ¿, ÌÔυÛÈÎ‹, ¯ÔÚfi˜, Âν‰υÌ·Û›· Î.λπ.ÛυÎλ›νÔυν ÛÙην ·νÙ›λη„η fiÙÈ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ·πÔÙÂλÔ‡ν ηÂν‹ πληıυÛÌfiÙων πÂÚÈÔ¯ών ÛÙÈ˜ ÔπÔ›Â˜ Î·ÙÔÈÎÔ‡ν.

∏ λώÛÛ· ÙÔυ˜ Â›ν·È ÌÈ· νÂÔλ·ÙÈνÈÎ‹ λώÛÛ· π·ÚfiÌÔÈ· ÌÂ ÙÈ˜‰υÙÈÎ€˜ νÂÔλ·ÙÈνÈÎ€˜ λώÛÛÂ˜ ÛÙη ‰ÔÌ‹ Ùη˜, η ÔπÔ›· πÚÔ€Ú¯ÂÙ·È ·πfiÙην ‚·λÎ·νÈÎ‹ λ·ÙÈνÈÎ‹ Î·È Â›ν·È ÈÛfiÙÈÌη ÌÂ Ùην ÈÙ·λÈÎ‹, ·λλÈÎ‹,ÚÔυÌ·νÈÎ‹, ÈÛπ·νÈÎ‹ Î.λπ. ¢Âν ·πÔÙÂλÂ› ‰È¿λÂÎÙÔ Ùη˜ ÚÔυÌ·νÈÎ‹˜fiπω˜ ÂπÈ¯ÂÈÚ‹ıηÎÂ ·πfi Ùην ÚÔυÌ·νÈÎ‹ πÚÔπ·¿ν‰·, ·λλ¿ η Û¯€ÛηÙÔυ˜ Â›ν·È ·‰ÂλÊÈÎ‹ Î·È fi¯È Û¯€Ûη ÌηÙ€Ú·˜ (ÚÔυÌ·νÈÎ‹) Î·È ÎfiÚη˜(‚λ·¯ÈÎ‹). √È ÔÌÔÈfiÙηÙÂ˜ Â›ν·È πÔλλ€˜ ·λλ¿ Î·È ÔÈ ‰È·ÊÔÚ€˜ ÌÂÙ·¡‡ÙÔυ˜ ·ÚÎÂÙ€˜ Î·È ÌÂ ·Ú¯·ÈfiÙÂÚη Ùην ‚λ·¯ÈÎ‹.

∆Ô fiνÔÌ· Ùων µλ¿¯ων, Î·Ù¿ ÎÔÈν‹ π·Ú·‰Ô¯‹, πÚÔ€Ú¯ÂÙ·È ·πfiÙην ·λ·ÙÈÎ‹ Êυλ‹ Ùων µfiλÎων (Volci) ‰È· Ì€ÛÔυ Ùη˜ Ûλ·‚ÈÎ‹˜, ÂνώÙ· ÔνfiÌ·Ù· ∫ÔυÙÛfi‚λ·¯ÔÈ, ∞ÚÔυÌÔ‡νÔÈ, ªπÔ‡ÚÙζfi‚λ·¯ÔÈ, ∫·Ú¿-‚λ·¯ÔÈ Î.λπ. ·πÔÙÂλÔ‡ν ÌÂÙ·Âν€ÛÙÂÚÂ˜ ÔνÔÌ·Û›Â˜ ÌÂ ·‰ÈÂυÎÚ›νÈÛÙÔÛυ¯ν¿ πÂÚÈÂ¯fiÌÂνÔ.

£ÚηÛÎÂυÙÈÎώ˜ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ Â›ν·È ¯ÚÈÛÙÈ·νÔ› ÔÚıfi‰Ô¡ÔÈ ÌÂ ‰È·¯ÚÔ-νÈÎ‹ ¯Ú‹Ûη Ùη˜ ÂλληνÈÎ‹˜ Û’ fiλÂ˜ ÙÈ˜ ıÚηÛÎÂυÙÈÎ€˜ ÙÔυ˜ ÙÂλÂÙ€˜. ∏¯Ú‹Ûη Ùη˜ ‚λ·¯ÈÎ‹˜ ÛÙη ıÂ›· λ·ÙÚÂ›· ·πÔÙÂλÂ› πÚÔ˚fiν Ùη˜ πÚÔπ·-¿ν‰·˜ Î·È fiÛÔÈ Ùην υπÔÛÙηÚ›ζÔυν ‰Âν Û€‚ÔνÙ·È Ùην π·Ú¿‰ÔÛη Ùωνµλ¿¯ων, πÔυ Â›ν·È π·ÚfiÌÔÈ· ÌÂ Ùων ∞λ‚·νfiÊωνων Ùη˜ vÙ·λ›·˜, ÔÈÔπÔ›ÔÈ λÂÈÙÔυÚÔ‡ν ÛÙην ÂλληνÈÎ‹, ÌÔλÔνfiÙÈ ÌÈλÔ‡ν ·λ‚·νÈÎ¿ Î·ÈÈÙ·λÈÎ¿.


225

Œν· ·πfi Ù· ‚·ÛÈÎ¿ ·›ÙÈ· Ùη˜ π·Ú·ÎÌ‹˜ Ùων µλ¿¯ων Î·È Ùη˜ ‚λ¿-¯ÈÎη˜ λώÛÛ·˜ υπ‹Ú¡Â η ÂÌÊ¿νÈÛη Ùη˜ ÚÔυÌ·νÈÎ‹˜ πÚÔπ·¿ν‰·˜,πÔυ ‰È·›ÚÂÛÂ ÙÔυ µλ¿¯Ôυ˜ ÛÂ ‰υÔ ÛÙÚ·ÙfiπÂ‰· ÌÂ ·πÔÙ€λÂÛÌ· Ùην‰È¿ÙÚηÛη ÙÔυ ÎÔÈνωνÈÎÔ‡ ÙÔυ˜ ÈÛÙÔ‡ Î·È Ùην ‰ηÌÈÔυÚ›· Ì›ÛÔυ˜ ÌÂ-Ù·¡‡ Ùων ‚λ¿¯ÈÎων ÎÔÈνÔÙ‹Ùων Î·È ÔÈÎÔÂνÂÈών, πÔυ €ÊÙ·Û·ν Ì€¯ÚÈÙÔ ÛηÌÂ›Ô ν· ·λληλÔÂ¡ÔνÙώνÔνÙ·È. ∏ ·Ú¯‹ €ÈνÂ ÌÂ Ùην ›‰ÚυÛη ÚÔυ-Ì·νÈÎών Û¯ÔλÂ›ων ÛÂ ‚λ¿¯ÈÎÂ˜ ÎÔÈνfiÙηÙÂ˜ ÌÂ πÚÔÂ¡¿Ú¯ÔνÙ· ÙÔν Î·È-ÚÔÛÎfiπÔ ∞πfiÛÙÔλÔ ª·Ú·Ú›Ùη Î·È Ùην ¯ÚηÌ·ÙÈÎ‹ υπÔÛÙ‹ÚÈ¡η ÙÔυÚÔυÌ·νÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔυ˜. ∏ ‰È·Ì¿¯η, ·υÙ‹ πÔυ ¡ÂÎ›νηÛÂ ·πfi Ùην ÂπÔ¯‹Ùη˜ ∆ÔυÚÎÔÎÚ·Ù›·˜, ÛυνÂ¯›ÛÙηÎÂ Ì€¯ÚÈ ÙÔν ‚’ π·ÎfiÛÌÈÔ πfiλÂÌÔ ÌÂÙην ƒωÌ·˚Î‹ λÂÂών· Î·Ù¿ Ùη ±ÂÚÌ·νÈÎ‹ Î·ÙÔ¯‹, πÔυ ÙÚ·υÌ¿ÙÈÛÂ ÙÔ∫ÔυÙÛÔ‚λ·¯ÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô Î·È ‰È·Ù¿Ú·¡Â Ùην Ûυν·ÈÛıηÌ·ÙÈÎ‹ ÙÔυÈÛÔÚÚÔπ›·.

∏ πνÂυÌ·ÙÈÎ‹ πÚÔÛÊÔÚ¿ Ùων µλ¿¯ων πÚÔ˜ ÙÔν ÂλληνÈÛÌfi υπ‹Ú¡ÂÛυνÂ¯‹˜ Î·È ÌÂ·λÂÈώ‰η˜, ÌÔλÔνfiÙÈ Ì€¯ÚÈ ÛÙÈÌ‹˜ ‰Âν €ÈνÂ η ÛωÛÙ‹·πÔÙ›ÌηÛ‹ Ùη˜. ∏ ªÔÛ¯fiπÔλη, ÙÔ λ›ÎνÔ Ùη˜ ÂλληνÈÎ‹˜ π·È‰Â›·˜ Î·Ù¿Ùην ∆ÔυÚÎÔÎÚ·Ù›·, €¯ÂÈ ν· ÂπÈ‰Â›¡ÂÈ Ùην ›‰ÚυÛη ÙÔυ πÚώÙÔυ ÂλληνÈ-ÎÔ‡ ÙυπÔÚ·ÊÂ›Ôυ ÛÙ· µ·λÎ¿νÈ·, Ùην €Î‰ÔÛη πÔλλών ‚È‚λ›ων Î·ÈÙην λωÛÛÈÎ‹ Âπ›‰Ú·Ûη Û’ fiλÔ ÙÔ µ·λÎ·νÈÎfi ¯ώÚÔ ÌÂ Ùην πÂÚ›ÊηÌη∞Î·‰ηÌ›· Ùη˜ Î·È ÙÔυ˜ ÊηÌÈÛÌ€νÔυ˜ ‰È‰·ÛÎ¿λÔυ˜ Ùη˜ ∫·‚·λλÈώÙη,¢·νÈ‹λ, Î.λπ.

∂¡›ÛÔυ ÛηÌ·νÙÈÎ‹ υπ‹Ú¡Â Î·È η ÂıνÈÎ‹ πÚÔÛÊÔÚ¿ Ùων µλ¿¯ωνÈ· Ùην ·πÂλÂυı€ÚωÛη Ùη˜ ∂λλ¿‰·˜ Î·È Ùην ·ν·€ννηÛη ÙÔυ νÂÔÂλ-ληνÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔυ˜. µλ¿¯ÔÈ λfiÈÔÈ, fiπω˜ Ô ƒ‹·˜ ºÂÚ·›Ô˜ Î·È ¿λλÔÈ,πÚÔÂÙÔ›Ì·Û·ν „υ¯ÔλÔÈÎ¿ Î·È È‰ÂÔλÔÈÎ¿ ÙÔυ˜ ŒλληνÂ˜ Î·È ÌÂ ÙηνπÔλυπληı‹ π·ÚÔυÛ›· ÙÔυ˜ ÛÙÈ˜ ÂλληνÈÎ€˜ π·ÚÔÈÎ›Â˜ ‚Ô‹ıηÛ·ν ÙÔνÂλληνÈÎfi λ·fi ν· ÂνÛÙÂÚνÈÛÙÂ› ÙÈ˜ È‰€Â˜ ÙÔυ ¢È·ÊωÙÈÛÌÔ‡ Î·È ν· ÂπÈ-ζηÙ‹ÛÂÈ Ùην ÂλÂυıÂÚ›· ÙÔυ. ∆Ô ›‰ÈÔ ÛπÔυ‰·›· υπ‹Ú¡Â Î·È η €νÔπληπÚÔÛÊÔÚ¿ Ùων µλ¿¯ων, È·Ù› Ô ÂλληνÈÎfi˜ ·ÚÌ·ÙÔλÈÛÌfi˜ υπ‹Ú¡Â ÂνÌ€ÚÂÈ €ννηÌ· Ùων µλ¿¯ων πÔÈÌ€νων Î·È ÎÙηνÔÙÚfiÊων πÔυ ·πfi-ÎÚυ‚·ν, ÙÚÔÊÔ‰ÔÙÔ‡Û·ν Î·È πληÚÔÊÔÚÔ‡Û·ν Ù· €νÔπλ· ·νÙ·ÚÙÈÎ¿ÛώÌ·Ù· ÙfiÛÔ Î·Ù¿ Ùην Âπ·ν¿ÛÙ·Ûη ÙÔυ ’21 fiÛÔ Î·È Î·Ù¿ ÙÔν ª·-ÎÂ‰ÔνÈÎfi ∞ών·.

∆€λÔ˜ η ÔÈÎÔνÔÌÈÎ‹ πÚÔÛÊÔÚ¿ Ùων µλ¿¯ων πÚÔ˜ ÙÔ νÂÔ€ννηÙÔ


226

ÂλληνÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ υπ‹Ú¡Â ·πÔÊ·ÛÈÛÙÈÎ‹, È·Ù› €ν· πλ‹ıÔ˜ µλ¿¯ωνÂυÂÚÂÙών fiπω˜ ÔÈ ™›ν·˜, ∞‚€ÚωÊ, ∆ÔÛ›ÙÛ·˜, µ€λλÈÔ˜ Î·È ¿λλÔÈ¿ÊηÛ·ν ·νÂ¡›Ùηλ· Ù· ›¯νη ÙÔυ˜ ÛÙην ÛυνÂ›‰ηÛη Ùων ∂λλ‹νων.

µµλλ¿¿¯ÔÔÈÈ ∞∞νν··ÙÙÔÔλλÈÈÎÎ‹‹˜ ªª··ÎÎÂÂ‰‰ÔÔνν››··˜ ÎÎ··ÈÈ ££ÚÚ¿¿ÎÎηη˜..™¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ Ùη˜ ∞ν·ÙÔλÈÎ‹˜ ª·ÎÂ‰Ôν›·˜ Î·È £Ú¿-

Îη˜ πÚ€πÂÈ ν· ·ν·Ê€ÚÔυÌÂ fiÙÈ ‰Âν Ì·ÚÙυÚÔ‡νÙ·È ÛÙην πÂÚÈÔ¯‹ Î·Ù¿Ù· ÌÂÛ·ÈωνÈÎ¿ ¯ÚfiνÈ· ‚λ¿¯ÈÎÔÈ ÔÈÎÈÛÌÔ› Î·È ÌfiνÈÌη π·ÚÔυÛ›· µλ¿-¯ων, fiπω˜ Ûυν€‚·ÈνÂ ÛÙην ∏πÂÈÚÔıÂÛÛ·λ›· Î·È ª·ÎÂ‰Ôν›·. √È ‰È¿-ÊÔÚÂ˜ ·ν·ÊÔÚ€˜ Ùων µυζ·νÙÈνών ÈÛÙÔÚÈÎών Î·È ¯ÚÔνÔÚ¿Êων È·Ùην π·ÚÔυÛ›· µλ¿¯ων πÚÔÊ·νώ˜ ·ν·Ê€ÚÔνÙ·È ÛÂ ÌÂÙ·ÎÈνÔ‡ÌÂνÔυ˜νÔÌ¿‰Â˜ πÚÈν ·πfi Ùην ÂπÔ¯‹ ÙÔυ ηÌÈνÔÌ·‰ÈÛÌÔ‡ ÙÔυ˜ (transhumanza).∏ π·ÚÔυÛ›· ÙÔυ˜ Î·È ÛÙην ¶fiλη Ì·ÚÙυÚÂ›Ù·È Î·È ·πfi µυζ·νÙÈνÔ‡˜(¶Ùω¯ÔπÚfi‰ÚÔÌÔ˜), πÔυ ·ν·Ê€ÚÔνÙ·È ÛÙ· ÎÙηνÔÙÚÔÊÈÎ¿ πÚÔ˚fiνÙ·ÛÙην ·ÔÚ¿ Ùη˜ ∫ωνÛÙ·νÙÈνÔ‡πÔλη˜. Œ¯ÔυÌÂ Âπ›Ûη˜ πÔλλ€˜ ÌÂÛ·È-ωνÈÎ€˜ Î·È νÂfiÙÂÚÂ˜ πληÚÔÊÔÚ›Â˜ È· Ùην ÌÂÙ¿‚·Ûη µλ¿¯ων ÛÙην¶fiλη, È· Ù· Î·Ú·‚¿νÈ· πÔυ ÂÎÙÂλÔ‡Û·ν Ù·ÎÙÈÎ¿ ‰ÚÔÌÔλfiÈ· ÙfiÛÔÎ·Ù¿ Ùην µυζ·νÙÈν‹ ÂπÔ¯‹ fiÛÔ Î·È Î·Ù¿ Ùην ÙÔυÚÎÔÎÚ·Ù›·. ∂π›Ûη˜µÂνÂÙÛÈ¿νÈÎÂ˜ πη€˜ ·ν·Ê€ÚÔνÙ·È ÛÂ µλ¿¯Ôυ˜ πÔυ Ù·¡›‰Âυ·ν Î·Ù¿Ì‹ÎÔ˜ Ùη˜ ∂ν·Ù›·˜ Ô‰Ô‡.

√È λfiÔÈ Ùη˜ ÌÂÙ·Î›νηÛη˜ Î·È π·ÚÔυÛ›·˜ µλ¿¯ων Û’ ·υÙ‹ Ùην πÂ-ÚÈÔ¯‹ Â›ν·È πÔÈÎ›λÔÈ. ∫υÚÈ·Ú¯Ô‡ν ÔÈ ÔÈÎÔνÔÌÈÎÔ› λfiÔÈ πÔυ ·ÊÔÚÔ‡νÙÈ˜ ÌÂÙ·ÊÔÚ€˜ Î·È ÙÔ ÂÌπfiÚÈÔ, πÔυ ‹Ù·ν Î·ÙÂ¡Ô¯‹ν Âπ¿ÂλÌ· Ùωνµλ¿¯ων, Ùην ÂÎÌÂÙ¿λλÂυÛη πÂÚÈÔ¯ών πÔυ Â›¯·ν ÌÂ¿λÂ˜ πλÔυÙÔπ·-Ú·ωÈÎ€˜ πη€˜ (‚·Ì‚¿ÎÈ, Î·πνfi˜), Ùην Â¡Â‡ÚÂÛη ν€ων ‚ÔÛÎfiÙÔ-πων È· Ù· πÔ›ÌνÈ¿ ÙÔυ˜ Î·È ·ÔÚών È· Ùην πώληÛη Ùων·λ·ÎÙÔÎÔÌÈÎών πÚÔ˚fiνÙων.

Œν·˜ ¿λλÔ˜ λfiÔ˜ ‹Ù·ν η ·ÛÊ¿λÂÈ· Ùων È‰›ων Î·È Ùων ÎÔπ·‰ÈώνÙÔυ˜. ™Â ·νώÌ·λÂ˜ πÂÚÈfi‰Ôυ˜ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ÌÂÙ·ÎÈνÔ‡νÙ·È ÛÂ ·πÚfiÛÈÙÂ˜πÂÚÈÔ¯€˜ ‹ ÛÂ πÂÚÈÔ¯€˜ πÔυ π·Ú€¯Ôυν ·ÛÊ¿λÂÈ· Î·È ‰υν·ÙfiÙηÙÂ˜ÂπÈ‚›ωÛη˜. ∫·Ù¿ Ùην ÙÔυÚÎÔÎÚ·Ù›· ÔÈ λfiÔÈ ·υÙÔ› πληı·›νÔυν Î·ÈÔÈ µλ¿¯ÔÈ ·ν·Î¿ζÔνÙ·È ÛÂ Ûυ¯ν€˜ ÌÂÙ·ÎÈν‹ÛÂÈ˜ Î·È ·νÂ‡ÚÂÛη ν€ωνÂÛÙÈών.

∞υÙ€˜ ÔÈ ÌÂÙ·ÎÈν‹ÛÂÈ˜ Â›¯·ν Î·È Ù· ··ı¿ ÙÔυ˜ ·πÔÙÂλ€ÛÌ·Ù·fiπω˜ η ›‰ÚυÛη ν€ων πÔλÈÛÌ¿Ùων ÛÂ πÂÚÈÔ¯€˜ Ùη˜ ∞ν·ÙÔλÈÎ‹˜ ª·-ÎÂ‰Ôν›·˜ Î·È η π·ÚÔυÛ›· ÙÔυ ÂλληνÈÎÔ‡ ÛÙÔÈ¯Â›Ôυ ÛÂ Âυ·›ÛıηÙÂ˜ πÂ-


227

ÚÈÔ¯€˜, fiπω˜ €‰ÂÈ¡·ν Ù· Î·ÙÔπÈν¿ ÂÔνfiÙ· (ª·ÎÂ‰ÔνÈÎfi˜ ∞ώ-ν·˜) Î.λπ. ∏ π·ÚÔυÛ›· Ùων µλ¿¯ων Â›ν·È Ì€¯ÚÈ ÙÈ˜ Ì€ÚÂ˜ Ì·˜ λÈfi-ÙÂÚÔ ‹ πÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ζωνÙ·ν‹ ÛÂ ÛηÌ·νÙÈÎ€˜ πfiλÂÈ˜ Ùη˜ πÂÚÈÔ¯‹˜ Î·ÈÂÈ‰ÈÎfiÙÂÚ· ÛÙÈ˜ ™€ÚÚÂ˜, ¢Ú¿Ì·, ∫·‚¿λ·, •¿νıη, ¶ÚÔÛÔÙÛ¿νη, ÃÚυ-ÛÔ‡πÔλη Î·È ÂνÈÎfiÙÂÚ· ÛÂ πÂÚÈÔ¯€˜ Ùη˜ ƒÔ‰fiπη˜ Î·È ÙÔυ Œ‚ÚÔυ.

™Ù· ·ÛÙÈÎ¿ Î€νÙÚ· πÔυ ·ν·Ê€ÚÔυÌÂ η π·ÚÔυÛ›· µλ¿¯ων Â›ν·ÈπÔλ‡ π·λÈ¿ Î·È ·ÊÔÚ¿ ÎυÚ›ω˜ ÙÔυ˜ ªÔÛ¯ÔπÔλ›ÙÂ˜ €πÔÈÎÔυ˜ πÔυÌÂÙ¿ ÙÔ 1769, Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ Ùη˜ ªÔÛ¯fiπÔλη˜, ‰È·ÛπÂ›ÚÔνÙ·È Û’ fiληÙην µ·λÎ·νÈÎ‹ ¯ÂÚÛfiνηÛÔ Î·È ÛÙÈ˜ πÂÚÈÔ¯€˜ Ùη˜ ∞ν·ÙÔλÈÎ‹˜ ª·ÎÂ-‰Ôν›·˜ Î·È £Ú¿Îη˜. ∂πÚfiÎÂÈÙÔ È· ·ÛÙÈÎÔπÔÈηÌ€νÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ πÔυ·Û¯Ôλ‹ıηÎ·ν ‚·ÛÈÎ¿ ÌÂ ÙÔ ÂÌπfiÚÈÔ Î·È ÛÂ Û‡νÙÔÌÔ ¯ÚÔνÈÎfi ‰È¿-ÛÙηÌ· Â›ÙÂ ÌÂÙ·ÎÈν‹ıηÎ·ν πÚÔ˜ Ù· µ·λÎ¿νÈ· Î·È Ùην ·ν·ÙÔλÈÎ‹ ∂υ-Úώπη Â›ÙÂ €Èν·ν ‰υÛ‰È¿ÎÚÈÙÔÈ ·ν¿ÌÂÛ· ÛÙÔν ÂλληνÈÎfi Î·Ù¿ ÙfiπÔυ˜πληıυÛÌfi.

√√ÈÈ µµλλ¿¿¯ÔÔÈÈ ÙÙωωνν ™™ÂÂÚÚÚÚώώνν™¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜ Ùη˜ πfiλη˜ Î·È Ùη˜ πÂÚÈÔ¯‹˜ Ùων ™ÂÚÚών

ÌπÔÚÔ‡ÌÂ ν· πÔ‡ÌÂ fiÙÈ Î·Ù·Êı¿νÔυν ÛÂ ‰υÔ Î‡Ì·Ù·. ∆Ô πÚώÙÔ ·πÔ-ÙÂλÂ›Ù·È ·πfi ªÔÛ¯ÔπÔλ›ÙÂ˜ Î·È ·πfi µλ¿¯Ôυ˜ Ùων ‡Úω ·πfi Ùην ªÔ-Û¯fiπÔλη ÔÈÎÈÛÌών, υ„ηλÔ‡ ÌÔÚÊωÙÈÎÔ‡ Î·È ÔÈÎÔνÔÌÈÎÔ‡ ÂπÈπ€‰Ôυ,πÔυ ·Û¯Ôλ‹ıηÎ·ν ÌÂ ÙÔ ÂÌπfiÚÈÔ Î·È ÙÈ˜ ÌÂÙ·ÊÔÚ€˜, Âνώ πÔλλÔ› ·πfi·υÙÔ‡˜ ÌÂÙ·ÎÈν‹ıηÎ·ν πÚÔ˜ ÙÈ˜ ‚fiÚÂÈÂ˜ πÂÚÈÔ¯€˜ Ùη˜ µ·λÎ·νÈÎ‹˜Î·È Ùη˜ ·ν·ÙÔλÈÎ‹˜ ∂υÚώπη˜. ¶ÔλλÔ› ·πfi ·υÙÔ‡˜ Û‡νÙÔÌ· €Èν·ν‰υÛ‰È¿ÎÚÈÙÔÈ ÌÂÙ·¡‡ Ùων Î·ÙÔ›Îων Ùη˜ πfiλη˜ Î·È Âλ¿¯ÈÛÙÂ˜ ·ν·-Ìν‹ÛÂÈ˜ Î·È ÔνfiÌ·Ù· Â›ν·È νωÛÙ¿.

∆Ô ‰Â‡ÙÂÚÔ Î‡Ì· ·πÔÙÂλÂ›Ù·È ·πfi µλ¿¯Ôυ˜ πÔÈÎ›λη˜ πÚÔ€λÂυÛη˜ÌÂ πÔλυ·ÚÈıÌfiÙÂÚÔυ˜ ÙÔυ˜ ±Ú·ÌÌÔυÛÙÈ¿νÔυ˜ Î·È ∞‚‰ÂλλÈώÙÂ˜. ∞π’fiλη Ùην ∏πÂÈÚÔıÂÛÛ·λ›·, ª·ÎÂ‰Ôν›· Î·È ∞λ‚·ν›· Î·Ù·ÊÙ¿νÔυνÙÛÂλÈÎ¿Ù· Î·È ÌÂÌÔνωÌ€νÔÈ ÎÙηνÔÙÚfiÊÔÈ ÎυÚ›ω˜ Ùην ÂπÔ¯‹ Ùη˜ ·νfi-‰Ôυ Î·È ÎυÚÈ·Ú¯›·˜ ÙÔυ ∞λ‹ ¶·Û¿. ∫·Ù¿ Î‡ÚÈÔ λfiÔ Â›ν·È ÎÙηνÔ-ÙÚfiÊÔÈ Î·È λÈfiÙÂÚÔÈ €ÌπÔÚÔÈ Î·È Âπ·ÂλÌ·Ù›Â˜. ¢È·ÛÎÔÚπ›ζÔνÙ·ÈπÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÛÙην πÂÚÈÔ¯‹ Ùων ™ÂÚÚών π·Ú¿ ÛÙην πfiλη. ªÂÙ¿ ÙÔν‚’ π·ÎfiÛÌÈÔ πfiλÂÌÔ €¯ÔυÌÂ ÌÂÙ·ÎÈν‹ÛÂÈ˜ πÚÔ˜ Ùην πfiλη Ùων ™ÂÚÚώνÎ·È ÂÎ·Ù¿λÂÈ„η Ùων ÔÚÂÈνών ÔÈÎÈÛÌών Î·È Ùη˜ ÎÙηνÔÙÚÔÊ›·˜ Î·Ù¿ÌÂ¿λÔ πÔÛÔÛÙfi. √È λfiÔÈ πÔυ πÚÔÎ¿λÂÛ·ν Ùην €λÂυÛη ÙÔυ ‰Â‡ÙÂ-ÚÔυ Î‡Ì·ÙÔ˜ Â›ν·È ÔÈ ›‰ÈÔÈ, ‰ηλ. λfiÔÈ ·ÛÊ·λÂ›·˜ Î·È ÔÈÎÔνÔÌÈÎÔ‡ Âν-


228

‰È·Ê€ÚÔνÙÔ˜ ÌÈ·˜ Î·È Ù· ™€ÚÚ·˜ ·πÔÙÂλÔ‡Û·ν πη‹ π·Ú·ω‹˜ ‚·-ÛÈÎών πÚÔ˚fiνÙων, fiπω˜ ‹Ù·ν ÙÔ ‚·Ì‚¿ÎÈ, Ô Î·πνfi˜, Ù· ÛÈÙηÚ¿ Î·ÈÙ· ÎÙηνÔÙÚÔÊÈÎ¿.

∆€λÔ˜ η π·ÚÔυÛ›· Ùων µλ¿¯ων ÛÙÔ νÔÌfi ™ÂÚÚών Ûυν€‚·λÂ ·πÔ-Ê·ÛÈÛÙÈÎ¿ ÛÙην ›‰ÚυÛη πÔλÈÛÌ¿Ùων fiπω˜ Ù· ¶ÔÚfiÈ·, η ∆ζÔυÌ·È¿(∏Ú¿ÎλÂÈ·), η ¶ÚÔÛÔÙÛ¿νη, η ƒ¿Ìν·, ÙÔ ÃÈÔνÔ¯ώÚÈ Î,λπ., ÂÔνfi˜πÔυ Â›¯Â Û·ν Ûυν€πÂÈ· Ùην πληıυÛÌÈ·Î‹ Âν›Û¯υÛη Ùη˜ πÂÚÈÔ¯‹˜ Î·ÈÙην Â‰Ú·›ωÛη ÙÔυ ÂλληνÈÎÔ‡ ÛÙÔÈ¯Â›Ôυ fiπω˜ ·πÔ‰ÂÈÎν‡ÂÙ·È ·πfi ÙÔυ˜Î·ÙÔπÈνÔ‡˜ ·ώνÂ˜ (ª·ÎÂ‰ÔνÈÎfi˜ ∞ών·˜). ∂π›Ûη˜ ÛηÌ·νÙÈÎ‹ ÎÚ›-νÂÙ·È Î·È η ÔÈÎÔνÔÌÈÎ‹ Î·È πνÂυÌ·ÙÈÎ‹ πÚÔÛÊÔÚ¿ Ùων µλ¿¯ων ÛÙÔνÔÌfi ™ÂÚÚών.

∂ν ÛυνÂ¯Â›· ‰›νÔνÙ·È πληÚÔÊÔÚ›Â˜ È· Ù· πÔλ›ÛÌ·Ù· Ùων µλ¿-¯ων Î·È ÂνÈÎ¿ È· Ùην ÂωÚ·ÊÈÎ‹ Â¡¿πλωÛ‹ ÙÔυ˜ ÛÙην πÂÚÈÔ¯‹Ùη˜ ∞ν·ÙÔλÈÎ‹˜ ª·ÎÂ‰Ôν›·˜.

∂∂ππ··€€λλÌÌ··ÙÙ··™¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ Ù· Âπ·€λÌ·Ù· Ùων µλ¿¯ων ÂπÈÛηÌ·›νÂÙ·È fiÙÈ ·υÙ¿

ÂÌÊ·ν›ζÔνÙ·È ÛÂ ÌÈ· ÌÂÚ›‰· µλ¿¯ων πÔυ ¿Ú¯ÈÛ·ν ν· ·ÛÙÈÎÔπÔÈÔ‡ν-Ù·È. ∆· ÎυÚÈfiÙÂÚ· Â›ν·È η Ú·ÊÙÈÎ‹ = ¯ÚυÛÔÎÂνÙÈÙÈÎ‹, η ÔÈÎÔ‰ÔÌÈÎ‹Î·È η ·ÈÔÚ·Ê›·, η ÔπλÔπÔÈ›· Î·È η Ì·¯·ÈÚÔπÔÈ›· Î·È ÙÔ Î·ÙÂ¡Ô-¯‹ν Âπ¿ÂλÌ· ÙÔυ˜ ÛÙÔ ÔπÔ›Ô Î·È ‰È€πÚÂ„·ν, πÔυ ‹Ù·ν η ·ÚυÚÔ-¯ÚυÛÔ¯Ô˚·, Âνώ Ô ·ωÈ·ÙÈÛÌfi˜, Î·È η ÙυÚÔÎÔÌ›· Û¯ÂÙ›ζÔνÙ·ν ¿ÌÂÛ·ÌÂ Ùην ÎÙηνÔÙÚÔÊÈÎ‹ ζω‹.

™Ùη Ûυν€¯ÂÈ· ‰›νÔνÙ·È ÔνfiÌ·Ù· Î·È ÙfiπÔÈ ÛÙÔυ˜ ÔπÔ›Ôυ˜ ·ν·‰Â›-¯ÙηÎ·ν ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ÙÂ¯ν›ÙÂ˜ Î·È Âπ·ÂλÌ·Ù›Â˜, Âνώ È· Ùην πÂÚÈÔ¯‹Ùων ™ÂÚÚών πÂÚÈÚ¿ÊÔνÙ·È Ù· Âπ·€λÌ·Ù· ÙÔυ ‚ÔÛÎÔ‡, ÙÔυ ÙυÚÔ-ÎfiÌÔυ Î·È Ùη˜ υÊ¿νÙÚ·˜, πÔυ Ûυν¿‰Ôυν, fiπω˜ Â›π·ÌÂ, ÌÂ Ùην ÎÙη-νÔÙÚÔÊÈÎ‹ ζω‹ ÙÔυ ‚λ¿¯ÈÎÔυ πληıυÛÌÔ‡ ÙÔυ νÔÌÔ‡ ™ÂÚÚών Î·È Ùη˜πÂÚÈÔ¯‹˜ ÙÔυ.

±È· ÙÔν ‚ÔÛÎfi ‰›νÔνÙ·È πληÚÔÊÔÚ›Â˜ È· Ùην Âν‰υÌ·Û›· ÙÔυ, Ù·ζώ· Î·È ÙÔυ˜ ¯ÚωÌ·ÙÈÛÌÔ‡˜ ÙÔυ˜, È· ÙÈ˜ ÎυÚÈfiÙÂÚÂ˜ ‰È·‰ÈÎ·Û›Â˜Î·È ·Û¯Ôλ›Â˜ ÙÔυ ‚ÔÛÎÔ‡ Î·È ÂνÈÎ¿ πÚÔÛÊ€ÚÂÙ·È fiλη η ÔÚÔλÔ›·ÙÔυ Âπ·€λÌ·ÙÔ˜. ∆Ô ›‰ÈÔ ÈÛ¯‡ÂÈ Î·È È· ÙÔν ÙυÚÔÎfiÌÔ Î·È È· ÙηνÂÚ·Û›· ÙÔυ, È· Ù· ÔπÔ›· ‰›νÔνÙ·È ·ν·λυÙÈÎ€˜ πληÚÔÊÔÚ›Â˜ Î·È fiληη Û¯ÂÙÈÎ‹ ÔÚÔλÔ›·. ±È· Ùην υÊ¿νÙÚ·, πÔυ ·πÔÙÂλÔ‡ÛÂ ‚·ÛÈÎfi π·-Ú¿ÔνÙ· ÛÙη ζω‹ Ùων ÎÙηνÔÙÚfiÊων Î·È Ùων ·ÛÙών, πÂÚÈÚ¿ÊÂÙ·È Ô


229

·Ú·λÂÈfi˜ ÌÂ Ù· Â¡·ÚÙ‹Ì·Ù¿ ÙÔυ ·ν·λυÙÈÎ¿ Î·ıώ˜ Î·È fiλÂ˜ ÔÈ ‰È·-‰ÈÎ·Û›Â˜ ·πfi ÙÔ Ì·λλ› Ì€¯ÚÈ Ùην Î·Ù·ÛÎÂυ‹ Âν‰υÌ¿Ùων Î·È ÛÎÂπ·-ÛÌ¿Ùων.

∂∂νν‰‰υυÌÌ··ÛÛ››··v‰È·›ÙÂÚÔ Âν‰È·Ê€ÚÔν π·ÚÔυÛÈ¿ζÂÈ η π·Ú·‰ÔÛÈ·Î‹ ÛÙÔλ‹ Ùων

µλ¿¯ων ÙÔυ νÔÌÔ‡ ™ÂÚÚών. ∞πÔÙÂλÂ› ÛυÌÊυÚÌfi Ùη˜ ±Ú·ÌÌÔυÛÙÈ¿-νÈÎη˜ Î·È ∞‚‰ÂλλÈώÙÈÎη˜ ÛÙÔλ‹˜ ÌÂ πÈı·νfiν Î·È ÌÈÎÚ€˜ ¿λλÂ˜ ÂπÈ-‰Ú¿ÛÂÈ˜. ™Ù· ‚·ÛÈÎ¿ ·Ú·ÎÙηÚÈÛÙÈÎ¿ Ùη˜ ÛυÌÊωνÂ› ÌÂ Ùην ÂλληνÈÎ‹π·Ú·‰ÔÛÈ·Î‹ ¯ωÚÈÎ‹ ÛÙÔλ‹, πÔυ ·πÔÙÂλÂ›Ù·È ·πfi ÙÔ πÔυÎ¿ÌÈÛÔ, ÙηÊÔ‡ÛÙ·, ÙÔν Û·È¿, Ùην πÔ‰È¿, Ù· ‰È¿ÊÔÚ· Èλ€Î· ÌÂ Ì·ν›ÎÈ· ‹‰›¯ω˜ ·υÙ¿, Ù· ÈÔÚνÙ¿νÈ·, Ù· ÌπÈλÂÙζ›ÎÈ· Î·È Ù· ¿λλ· ·ÛηÌfi¯ÚυÛ·ÎÔÛÌ‹Ì·Ù·.

v‰È·›ÙÂÚÔ Âν‰È·Ê€ÚÔν Î·È ÛηÌÂ›Ô ‰È·ÊÔÚÔπÔ›ηÛη˜ ·πÔÙÂλÂ› η Î·-ÙÛÔ‡λ· Ùη˜ υν·ÈÎÂ›·˜ ÛÙÔλ‹˜ Ùων µλ¿¯ων Ùων ™ÂÚÚών, η ÔπÔ›·πÚÔÛÔÌÔÈ¿ζÂÈ ÌÂ Ùην ÔÌώνυÌη Î·ÙÛÔ‡λ· ÙÔυ ƒÔυÌλÔυÎÈÔ‡, πÔυ Ì·˜ıυÌ›ζÂÈ ·Ú¯·›· πÂÚÈÎÂÊ·λ·›·. Œ¯ÂÈ ÎυλÈν‰ÚÈÎfi Û¯‹Ì· ·πfi ÙÛfi¯ÈνÔ‡Ê·ÛÌ·, πÂÚÈ‚¿λλÂÙ·È ·πfi ‰È¿ÊÔÚ· ÛÂÈÚ›ÙÈ· Î·È ·˚Ù¿νÈ·, ·πfi ÌÈ·ÛÂÈÚ¿ ÌÂÙ·λλÈÎών νÔÌÈÛÌ¿Ùων ÛÙÔ ÌÂÙωπÈÎfi Ì€ÚÔ˜ Î·È ÛÙην ÎÔÚυÊ‹Î·Ù·λ‹ÂÈ ÛÂ ·ÛηÌ€νÈÔ ‰›ÛÎÔ, ‰È·ÎÔÛÌηÌ€νÔ ÌÂ ‰È¿ÊÔÚ· ÛÊυÚ‹λ·Ù·Û¯€‰È· Î·È π·Ú·ÛÙ¿ÛÂÈ˜. ¶ÂÚÈÚ¿ÊÂÙ·È η ÛÂÈÚ¿ Ùων Âν‰υÌ¿ÙωνÎ·Ù¿ ÙÔ νÙ‡ÛÈÌÔ Î·È Î¿ıÂ ÎÔÌÌ¿ÙÈ ¯ωÚÈÛÙ¿.

∏ ·ν‰ÚÈÎ‹ ÛÙÔλ‹ ÌÔÈ¿ζÂÈ Î·È ·υÙ‹ ÌÂ ÙÈ˜ ÂλληνÈÎ€˜ π·Ú·‰ÔÛÈ·-Î€˜ ÛÙÔλ€˜ ÙÔυ ‚ÔÚÂÈÔÂλλ·‰ÈÎÔ‡ ώÚÔυ Î·È Î·Ù·ÛÎÂυ¿ζÂÙ·È ÛÙÔ Û‡-νÔλÔ Ùη˜ ·πfi ÙÔυ˜ ›‰ÈÔυ˜ ÙÔυ˜ µλ¿¯Ôυ˜. ∞ÎfiÌη ‰›νÔνÙ·È λ›Â˜πληÚÔÊÔÚ›Â˜ È· ÙÔυ˜ ‚λ·¯ÔÚ¿ÊÙÂ˜ Î·È Ù· ÂÚ·λÂ›· ÙÔυ˜. ∆€λÔ˜π·Ú·Ù›ıÂÙ·È Î·È €ν· λωÛÛ¿ÚÈÔ Û¯ÂÙÈÎfi ÌÂ Ùην ÛÙÔλ‹.

∆∆ÚÚ··ÔÔ‡‡‰‰ÈÈ··™¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ Ù· ÙÚ·Ô‡‰È· Ùων µλ¿¯ων Î·È Ùη ‚λ¿¯ÈÎη ‰ηÌÔÙÈÎ‹

πÔ›ηÛη, ‰›νÂÙ·È €ν·˜ ÈÎ·νÔπÔÈηÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜, πÂÚ›πÔυ ÂÎ·Ùfi, ‚λ¿-¯ÈÎων ÙÚ·Ôυ‰Èών Ùη˜ πÂÚÈÔ¯‹˜ Ùων ™ÂÚÚών, πÔυ Â¡·ÎÔλÔυıÔ‡νÌ€¯ÚÈ ÙÈ˜ Ì€ÚÂ˜ Ì·˜ ν· ÙÚ·Ôυ‰ÈÔ‡νÙ·È ÛÂ ÂÔνfiÙ· ÙÔυ ‚›Ôυ (¿ÌÔ˜,‰È·ÛÎ€‰·Ûη) Î·È ÛÂ ÈÔÚÙ€˜. ∞ν·Ê€ÚÔνÙ·È ÔÈ ‰υÛÎÔλ›Â˜ πÔυ π·ÚÔυ-ÛÈ¿ζÂÈ η €ÚÂυν¿ ÙÔυ˜ πÔυ Ì€¯ÚÈ ÙÈ˜ Ì€ÚÂ˜ Ì·˜ Â›ν·È Û¯Â‰fiν ·ν‡π·Ú-ÎÙη, Î·È ÔÊÂ›λÂÙ·È, ÂÎÙfi˜ Ùων ¿λλων, Î·È ÛÂ ‰È¿ÊÔÚÂ˜πÚÔÎ·Ù·λ‹„ÂÈ˜. ∆ÂÎÌ·›ÚÂÙ·È fiÙÈ υπ¿Ú¯ÂÈ ν‹ÛÈ· ‚λ·¯ÈÎ‹ ‰ηÌÔÙÈÎ‹


230

πÔ›ηÛη ÛÙη Âν€ıλÈ· λώÛÛ· Î·È ·ÎfiÌη fiÙÈ ÔÈ µλ¿¯ÔÈ ÙÚ·Ôυ‰Ô‡νÂ¡›ÛÔυ ÛωÛÙ¿ Î·È Ûυ¯ν¿ ÂλληνÈÎ¿ ÙÚ·Ô‡‰È·.

∆Ô „Âυ‰ÔπÚfi‚ληÌ· Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ Ùην ‡π·Ú¡η η Ìη ‚λ¿¯ÈÎων ÙÚ·-Ôυ‰Èών Î·È ‚λ¿¯ÈÎη˜ ‰ηÌÔÙÈÎ‹˜ πÔ›ηÛη˜ ÂπÈÛηÌ·›νÂÙ·È fiÙÈ ·ν‹ÎÂÈÛÙÈ˜ πÚÔÎ·Ù·λ‹„ÂÈ˜, È·Ù› ÛÙÔÈ¯Â›· ·‰È·ÌÊÈÛ‚‹ÙηÙ· Ì·˜ ‰Â›¯νÔυνfiÙÈ υπ‹Ú¯·ν ‚λ¿¯ÈÎ· ÙÚ·Ô‡‰È· Î·È πÚÈν ·πfi Ùην ƒÔυÌ·νÈÎ‹ πÚÔ-π·¿ν‰·. ±È· ÙÔν ÂÚÂυνηÙ‹ ÙÔυ Ì€λλÔνÙÔ˜ Â›ν·È ·π·Ú·›ÙηÙη η ·ν›-¯νÂυÛη Ùων ‚λ¿¯ÈÎων ÙÚ·Ôυ‰Èών πÔυ Î·Ù·ÛÎÂυ¿ÛÙηÎ·ν È·πÚÔπ··ν‰ÈÛÙÈÎÔ‡˜ λfiÔυ˜ Î·ıώ˜ Î·È η ÂπÈÛ‹Ì·νÛη Ùων ÌÂÙ·ÊÚ¿-ÛÂων ÙÚ·Ôυ‰Èών ·πfi Ù· ÂλληνÈÎ¿ ÛÙ· ‚λ¿¯ÈÎ·.

∆· ‚λ¿¯ÈÎ· ÙÚ·Ô‡‰È· Ùη˜ πÂÚÈÔ¯‹˜ Ùων ™ÂÚÚών πÚÔ€Ú¯ÔνÙ·È Îυ-Ú›ω˜ ·πfi ±Ú·ÌÌÔυÛÙÈ¿νÔυ˜ Î·È ∞‚‰ÂλλÈώÙÂ˜ µλ¿¯Ôυ˜. ∫υÚÈ·Ú¯Â› ÔÔ¯Ù·Û‡λλ·‚Ô˜ ÛÙ›¯Ô˜ Î·È ÌÈ· ¯·λ·Ú‹ ÔÌÔÈÔÎ·Ù·λη¡›· ÛÙ· πÂÚÈÛ-ÛfiÙÂÚ· ÙÚ·Ô‡‰È·. √È Î·ÙηÔÚ›Â˜ ÛÙÈ˜ ÔπÔ›Â˜ ÌπÔÚÔ‡ν ν· ÂνÙ·¯ÙÔ‡νÙ· ÙÚ·Ô‡‰È· Â›ν·È π·ÚfiÌÔÈÂ˜ ÌÂ ·υÙ€˜ πÔυ Ûυν·νÙÔ‡ÌÂ Î·È ÛÙ· Âλ-ληνfiÊων· ‰ηÌÔÙÈÎ¿ ÙÚ·Ô‡‰È·: ÈÛÙÔÚÈÎ¿, ÙÔυ ¿ÌÔυ Î·È ÙÔυ €ÚωÙ·,πÔÈÌÂνÈÎ¿, ÊυÛÈÔλ·ÙÚÈÎ¿, Ùων ·ωÈ·Ùών Î.λπ.


231

GGeenneerraall IInnttrroodduuccttiioonnThe Vlachs of Greece are a special part of Greek civilization with

a great contribution to the national renaissance and the spiritual, eco-nomic and social growth of the country. They appear on the stage ofhistory in the 10th century, although they have been present since along time ago. Information comes from Byzantine historians, who are,yet, not always a reliable source, since nobody can define preciselytheir first appearance and no one refers to facts that he or she has wit-nessed.

The Vlachs of Greece should be discerned from the Latin-speakingpopulations of the Balkans, because every group is formed from in-digenous population that was Latinized in its region, while theoriesabout descent served rather as a field of political convenience thanmeans for the seek of the truth. Vlachs’ metropolitan residences aredistributed all over Northern Greece, Epirus-Thessaly, Macedonia, Al-bania and FYROM. During Turkocracy, Vlachs move also towardsEastern Macedonia and Thrace. The situation, today, is different withVlach villages being inhabited, abandoned and Vlach population mov-ing towards cities, such as Larissa, Katerini, Tyrnavos, Elassona, Ioan-nina, Florina, Kastoria, Thessaloniki, Serres, Xanthi, Drama, Kavala,etc.

Until 1940, before massive intermarriage took place, it was possi-ble to define the number of Vlachs with a relative precision. However,today, due to free intermarriage, it is difficult, if not impossible, to es-timate the real number of Vlachs, taking, also, into consideration thepolitical expediency behind this matter.

Summary


232

The origin of the Vlachs has been a thorny issue because of thestrong interference of political expediency. The two basic theories,one that claims the descent of the Vlachs from the North and the otherthat is based on the Latinization of indigenous populations still havetheir disciples, though the native origin of the Vlachs is considered asthe most plausible version. There is also a recent view that supports thenative origin of the Vlachs, together with a partial descent from thenorthern parts. Today, historic, linguistic, anthropologic and culturalfacts, music, dance, costumes, etc. converge to the view that the Vlachsare indigenous population of the regions they inhabit.

Their language is a modern Latin one similar to the modern Latinlanguages of the West as to its structure, which comes from the BalkanLatin and is equal in rank with Italian, French, Romanian, Spanish etc.It is not a Romanian dialect as claimed by the Romanian propagandaand the relation between the two languages is fraternal, not that of amother (Romanian) and a daughter (Vlach language). There are manysimilarities between the two languages, but also quite a few differ-ences, with the Vlach language being the oldest.

It is common knowledge that the name of the Vlachs came fromthe Galatian tribe of the Volci via the Slavic language, whereas thenames of Koutsovlachs, Aroumans, Bourtsovlachs, Karavlachs etc. aresubsequent and, often, of unclear content.

In terms of religion, Vlachs are Orthodox Christians and have al-ways used Greek in all their religious rituals. The use of the Vlach lan-guage in divine worship is a product of propaganda and those whosupport it do not respect the tradition of the Vlachs, which is similarto that of the Albanian-speaking population of Italy, who officiate inGreek, though they speak Albanian and Italian.

One of the basic reasons for the decline of the Vlachs and the Vlachlanguage was the appearance of the Romanian propaganda, which sep-arated Vlachs into two camps. This caused the perforation of their so-cial web and the birth of hatred between Vlach communities andfamilies, who came to the point of exterminating each other. It all


233

started with the establishment of Romanian schools in Vlach commu-nities under the leading of the opportunist Apostolos Margaritis and thefinancial support of the Romanian State. The conflict, which had begunduring the years of Turkocracy, went on until the 2nd world war withthe Roman legion during German occupation, which injuredKoutsovlachs and disturbed their sentimental balance.

The spiritual contribution of the Vlachs to Greek civilization hasbeen constant and monumental, though it has not been so far properlyappreciated. Moschopolis, the cradle of Greek education duringTurkocracy, has yet to demonstrate the establishment of the first Greekprinting house in the Balkans, the publishing of many books and thelinguistic influence of its great Academy and its renowned teachers,Kavalliotis, Daniil, etc. throughout the Balkans.

Equally important was the national contribution of the Vlachs tothe War of Independence and the renaissance of the Modern GreekNation. Vlach scholars, such as Rigas Feraios and others, preparedGreeks psychologically and ideologically and thanks to their much fre-quent presence in the Greek communities, they have helped Greekpeople to embrace the ideas of the Enlightenment and seek their free-dom. Of equal importance was also the Vlach armed contribution,since the Greek armatolism (irregular army) was partly born by Vlachshepherds and cattlemen who covered, supplied and informed thearmed rebellious forces during the revolution of 1821, but also through-out the Macedonian Struggle.

Last but not least, the financial contribution of the Vlachs to thenewly born Greek state was determinative, since many Vlach benefac-tors, such as Sinas, Averof, Tositsas, Vellios, and others, have left in-delible traces on the conscience of Greek people.

TThhee VVllaacchhss ooff EEaasstteerrnn MMaacceeddoonniiaa aanndd TThhrraacceeRegarding the Vlachs of Eastern Macedonia and Thrace it should be

mentioned that Vlach settlement and permanent presence is not wit-nessed in the said region during medieval years, as in Epirus-Thessaly


234

and Macedonia. Various reports coming from Byzantine historians andchronographs for the presence of Vlachs obviously refer to moving no-mads before the time of their transhumanza. Furthermore, their pres-ence in Constantinople is witnessed also by Byzantines(Ptochoprodromos), who refer to cattle products of Constantinople’smarket. Moreover, much medieval and more recent information is pro-vided for the transition of the Vlachs to Constantinople, for the cara-vans that sailed regularly during the Byzantine era, but also duringTurkocracy. Furthermore, some Venetian sources refer to Vlachs trav-elling along Egnatia road.

The reasons for their moving and their presence in this region areplenty. The most prevalent ones are financial and concern transporta-tion and trade, which was Vlachs’ occupation par excellence, as well asthe exploitation of rich in production regions (cotton, tobacco), andthe discovery of new pastures for their flocks and markets for the saleof their dairy products.

They, also, moved for their own safety and the safety of their flocks.During rough times, Vlachs moved toward inaccessible regions or re-gions which provided safety and the chance of survival. During Turkoc-racy these reasons increased and the Vlachs were often forced to moveand find new homelands.

These removals had their positive side, such as the founding of newsmall towns in the regions of Eastern Macedonia and the presence ofthe Greek element in sensitive regions, as demonstrated later by facts(Macedonian Struggle) etc. The presence of the Vlachs is until nowa-days more or less alive in important cities of the region, and especially,in Serres, Drama, Kavala, Xanthi, Prosotsani, Chrysoupoli, and gener-ally in the wider region of Rodopi and Evros.

In the above-mentioned urban centers Vlachs were present since avery long time ago. They were mainly colonists from Moschopolis,who, after 1769, when Moschopolis’s catastrophe took place, were dis-persed all over the Balkan Peninsula and the regions of Eastern Mace-donia and Thrace. These were urbanized Vlachs whose main


235

occupation was trade, and, soon, they either moved towards the Balkansand Eastern Europe, or became indiscernible among sporadic Greekpopulation.

TThhee VVllaacchhss ooff SSeerrrreessAs to the Vlachs of the city and the region of Serres it could be

claimed that they arrive in two influxes. The first is composed ofMoschopolitans and Vlachs of the wider district of Moschopolis, ofhigh educational and economic level, whose main occupation was tradeand transport, whereas many of them moved towards the northern partsof the Balkan Peninsula and Eastern Europe. Many of them were soondispersed among the citizens of Serres and few memories and namesare left behind.

The second wave is composed of Vlachs of diverse origin, the ma-jority of who were Grammoustians and Avdellians. Shepherds and cat-tlemen come from all over Epirus-Thessaly, Macedonia and Albaniamainly during the time of rise and rule of Ali Passas. Most of them arecattlemen, and there are fewer tradesmen and businessmen. They arescattered more in the surroundings than in the city of Serres. After the2nd world war they move towards the city of Serres and abandon themountainous regions and cattle-breeding in large percents. The rea-sons that brought the arrival of the second influx are similar, that issafety and economic interest, since Serres was a production source forbasic products, such as cotton, tobacco, grain and cattle.

Last but not least, the presence of the Vlachs in the municipality ofSerres contributed greatly in the founding of small towns such asPoroia, Tzoumaia (Heraklia), Prosotsani, Ramna, Chionochori etc.This resulted in the increase of population in the wider region and thestrengthening of the Greek element as proven by later fights (Mace-donian Struggle). Vlachs’ economic and spiritual contribution to themunicipality of Serres is equally important.

Then follow some information about the small towns of the Vlachsand generally their geographic expansion in the wider region of East-ern Macedonia.


236

OOccccuuppaattiioonnssRegarding Vlachs’ occupations it is marked that these appear in a

part of Vlachs who started to become urbanized. The most common aresewing= gold thread embroidery, constructions, hagiography, gun-mak-ing and knife-making, their occupation par excellence at which theythrived, which was silver-goldsmithery, while mule-driving and cheese-making were directly linked to cattle-breeding.

Then follow names and places where Vlach craftsmen and busi-nessmen gained distinction, as well as descriptions of occupations suchas that of shepherds, cheese-makers, weavers, which go along, as men-tioned above, with cattle-breeding and the life of the Vlach populationin the municipality of Serres and its wider region.

As far as shepherds are concerned, information is provided for theircostumes, the animals and their color, the main procedures and theiroccupations, as well as the trades’ terminology. The same applies forcheese-makers and their occupation, for which detailed informationand all relevant terminology is provided. As to weavers, a basic factorin the lives of cattlemen and townspeople, a detailed description isprovided for the loom and its parts, as well as for all the proceduresfrom the wool to the sewing of cloths and covers.

CCoossttuummeessThe traditional costume of the Vlachs of Serres is one of special in-

terest. It is a mingling of the Grammoustian and Avdellian costumewith possibly some other small influences. In its basic characteristicsit is similar to the Greek traditional urban costume, which is formedof a shirt, a skirt, a pocket knife, a front, the various vests with or with-out sleeves, giordania (necklaces), biletzikia (bracelets) and other sil-ver-gold jewelry.

One part of special interest and a point of differentiation is the kat-soula of the Vlach women’s costume of Serres, which is similar to thekatsoula of Roumloukios, from which it borrowed its name, and whichreminds us of an ancient hemlet. It has a cylindrical shape from feltcloth, covered with various laces and cordons, a series of metal coins


237

on the forehead and on top it ends to a silver disc, ornamented with var-ious forged patterns and runs. A separate description is provided foreach piece of cloth as well as for the turn in which cloths are put whiledressing-up.

The men’s costume also looks like Greek traditional costumes fromthe Northern part of Greece and is made by Vlachs themselves. A lit-tle information is also provided for vlachsewers and their equipment.Last but not least, a glossary on costumes is given.

SSoonnggssRegarding Vlachs’ songs and Vlach popular poetry, a sufficient num-

ber, around a hundred, of Vlach songs of the region of Serres, whichare sang until nowadays in special events (weddings, entertainment)and in celebrations, is presented. Difficulties presented in their re-search, which is still almost absent due to several prejudice, amongother reasons, are also referred. It is presumed that there exists pureVlach popular poetry in the native language and, furthermore, thatVlachs sing Greek songs equally well and often.

The pseudo-problem of the existence or not of Vlach songs andVlach popular poetry is presumed to come from prejudice, becausethere is strong evidence that there were Vlach songs also before the Ro-manian propaganda. For the future researcher it is essential that he orshe discovers Vlach songs created for propaganda and that he or sheobserves the translation of songs from Greek to the Vlach language.

Vlach songs from the region of Serres mainly come from Gram-moustian and Avdellian Vlachs. The eight-syllable verse and looserhyme are prevalent in most of the songs. The categories under whichsongs can be listed are similar to those found in the Greek popularsongs: historic, of wedding and love, pastoral, naturalist, of mule-dri-vers etc.

Tο βιβλίο «Oι Βλάχοι του νομού Σερρών καιτης Ανατολικής Μακεδονίας», των ΝικολάουΚατσάνη και Κωνσταντίνου Ντίνα, τυπώθηκετον Φεβρουάριο του 2008 στο ΣυγκρότημαΓραφικών Tεχνών «Dot•Print» στην Kοζάνη, σε300 αντίτυπα. H βιβλιοδεσία έγινε στο βιβλιοδε-τείο του Ιωακείμ Τρικαλιάρη στη Θεσσαλονίκη.

ΝίκοςΑ.Κατσάνης-Κώστας∆.Ντίνας · 2018. 4. 23. · ΟΙ ΒΛΑΧΟΙ...

Documents

Transcript of ΝίκοςΑ.Κατσάνης-Κώστας∆.Ντίνας · 2018. 4. 23. · ΟΙ ΒΛΑΧΟΙ...