Examinering in de praktijk, dilemma’s en oplossingen

Nelleke Lafeber

Context

Kwaliteit

Beoordelen

Inspectie van het Onderwijs

De afnamecondities en beoordelingen zijn voor studenten gelijkwaardig. De condities doen recht aan de context van het toekomstig beroep; onderdelen van het examen vinden in de (reële) beroepspraktijk plaats. De beoordeling levert betrouwbareuitkomsten op, vindt deskundig plaats en is gericht op een passende balans in vereiste kennis, houding en vaardigheden. De inrichting van het examen, de planning van de examenperiodes en beoordelingswijze en de procedure voor beroep en bezwaar zijn tijdig voor studenten beschikbaar en voor alle betrokkenen transparant en eenduidig.

Examineren in de reële beroepscontextOpties:Beroepspraktijk: erkend leerbedrijf of andere geschikte examenlocatie in de praktijk

Simulatie: op school of andere geschikte examenlocatie

Voldoet aan kwaliteitseisen van examinering:• betrouwbaar (herhaalbaarheid)• gelijkwaardig (voor alle examens hetzelfde)• valide (meten wat je wilt meten)• transparant (zicht op uitvoering en beoordeling)

Onderzoek - Examineren in de praktijkOnderzoek inspectie dilemma’s en oplossingen:

1. Heldere visie en bewuste keuzes

2. Zicht op examenlocatie

3. Gelijkwaardige examenopdrachten

4. Onafhankelijke en objectieve beoordeling

5. Deskundige beoordelaar

6. Zicht en grip op examinering

1. Heldere visie en bewuste keuzesWat vindt jouw opleidingsteam belangrijk bij examinering in beroepspraktijk of simulatie?

Uitgangspunten en keuzes: • Wat is de meest passende examenvorm? • Waar vindt het examen plaats?• Wie beoordeelt het examen?• Hoe zorgen we voor een goede kwaliteit van examinering?

Stem af met het werkveld voor draagvlak.

2. Zicht op examenlocatie

Waar vindt de examinering plaats? Kunnen de werkprocessen op deze examenlocatie worden uitgevoerd?

Analyseer de examenlocatie bij bedrijf of simulatie• Uitvoerbaarheid werkprocessen• Kwaliteit en beschikbaarheid beoordelaars• Vergelijkbaarheid examenlocaties En leg de afspraken vast in contract, vaststellingsplan of contactformulier.

3. Gelijkwaardige examenopdrachten

Hoe ga je om met diversiteit tussen examenmomenten?

Waarborg complexiteit en niveau van examenopdrachten o.a. door:• Docenten en praktijkopleiders in gesprek over norm, niveau en complexiteit examen• Zorg voor herkenbare en eenduidige beoordelingscriteria• Werk met (landelijke) referentieopdrachten• In geval van bedrijf: meerdere examenmomenten, meerdere examenlocaties

4. Onafhankelijk en objectief beoordelen

Hoe zorg je dat de beoordeling onafhankelijk en objectief is?

Zoek geschikte combinatie van beoordelaars• Zoek naar manieren om te zorgen dat de begeleider van de student niet de enige

beoordelaar is. Heeft een andere rol! Vooraf met elkaar afstemmen• weet wat je moet beoordelen door bijvoorbeeld eerst samen met je mede

beoordelaar het examen door te nemen (beoordelingsvoorschrift)

Tips

• Volg het beoordelingsmodel en beoordelingscriteria, daarmee zo min mogelijk persoonlijke interpretatie

• Mondeling examen: neem het op.• Leg je beoordeling naast die van een collega en stem af.• Wees extra kritisch wanneer je minimale of maximale punten geeft

5. Deskundige beoordelaar(s)

Ben jij als beoordelaar deskundig?

• Training: aandacht voor kennis van kwalificatiedossier, juiste gebruik van exameninstrumenten en beoordelingsvaardigheden verbeteren.

• Intervisie of kalibreersessies; bespreek samen de beoordelingen• Laat een andere beoordelaar meekijken (steekproeven)• Houd je aan de criteria voor de beoordeling

5. Deskundige beoordelaar(s)

100% betrouwbaarheid krijgen we nooit, maar door als beoordelaar alert te zijn op een aantal belangrijke beoordelingsfouten, kun je de betrouwbaarheid van het examen optimaliseren.

Enkele voorkomende valkuilen…

5. Deskundige beoordelaar(s)

Sarah, van haar weet ik wel dat ze

het kan…

Wow, wat een goede start van de presentatie, dan zit de

inhoud ook wel goed

Zij wil er echt voor gaan, die houding moeten we belonen

6. Zicht en grip op examinering

• Verzamel informatie over het verloop van het examen• Woon het examen bij als examencommissie (steekproef)• Gebruik informatie uit proces-verbalen• Bevraag studenten en beoordelaars na het examen

• Evalueer de gang van zaken • Analyseer beschikbare gegevens en formuleer verbeterpunten• Borg de kwaliteit door gepaste maatregelen te treffen en toe te zien dat deze

ook uitgevoerd worden

6. Zicht en grip op examinering

Informatie over gang van zaken verloop examen:- Vul het proces-verbaal in- Onderbouwen van beoordeling(en)- Motiveer onvoldoendes

Examinering in de praktijkHoe kan je de examinering in de beroepspraktijk of simulatie zo authentiek, betrouwbaar en gelijkwaardig mogelijk maken?

Het opleidingsteam• heeft een gedeelde visie op examineren• onderbouwt de gemaakte keuzes• heeft de risico’s in beeld en weet hoe met deze risico’s wordt omgegaan• kiest altijd voor een geheel van maatregelen

Examineren in de praktijk

1. Heldere visie en bewuste keuzes

2. Zicht op examenlocatie

3. Gelijkwaardige examenopdrachten

4. Onafhankelijke en objectieve beoordeling

5. Deskundige beoordelaar

6. Zicht en grip op examinering

De praktijkWat zou je graag willen behouden en wat wil je graag veranderen aan de huidige examinering in jouw team? En hoe te realiseren? Visie Examenlocatie Examenopdrachten Onafhankelijke beoordeling Deskundige beoordelaars Zicht en grip op het proces

Meer informatie

Onderzoek inspectie: rapport en brochure

Meer informatie over examinering in de beroepspraktijk bij het Kennispunt onderwijs en examinering:

• Website: www.onderwijsenexaminering.nl

• Vragen: info@kennispuntmbo.nl