EW-MFA: Дотоодын олборлолт (ДО) Металл бус ашигт малтмал“Гарын авлага” (2013) –д тусгагдсан металл бус ашигт малтмал ба барилгын материалын бүрэлдэхүүний тооцоололд туслах арга зүй, хэрэгслүүд:

LAND AND WATER FLAGSHIP

Жеймс Уэст| Эрдэм шинжилгээний ахлах судлаач

2016 оны тавдугаар сарын 24

• Модул 1 – Материал урсгалын шууд данс: Гол нэрийн материалын дотоодын олборлолт (ДО), ба тэдгээр материалын шууд импорт, экспорт

• Модул 2 – гадаад худалдааны үндсэн материалын шууд бус урсгал. Экспорт (RMEEx) ба импортын (RMEIm)түүхий эдийн адилтгах зүйлс (RME)

• Модуль 3 – Дотоодын боловсруулсан бүтээгдэхүүн (ДББ). Жишээ : байгаль орчинд үлдэх хаягдал, ялгаруулалтуудыг тооцно.

• Модуль 4 – нөөцийн ашиглалтад болон нөөц дэх цэвэр нэмэгдэл (NAS)

• Модуль 5 – ашиглагдаагүй олборлолт/далд урсгалууд

• Модуль 6 – Салбаруудын материал урсгал

УБСЕГ– Улаанбаатар хот 2016 оны 5 сарын 24| Жеймс Уэст

Сэдэв– Металл бус ашигт малтмалын дотоодын олборлолт–тэдгээрийн материал урсгалын модулиудад дах байр суурь

2 |

УБСЕГ– Улаанбаатар хот 2016 оны 5 сарын 24| Жеймс Уэст

EW-MFA, одоогийн болон төлөвлөсөн модулууд ба семинарын сэдвийн хамрах хүрээ.

3 |

EX (Биомасс)

IM (Биомас)

RMEEx

RMEIm

Ашиглагдаагүй олборлолт

ДО (Биомасс) DPO

NAS

Нөөц

Дотоодын эдийн засаг

УБСЕГ– Улаанбаатар хот 2016 оны 5 сарын 24| Жеймс Уэст

A.3 Металл бус ашигт малтмалууд

4 |

Бүх металл бус ашигт малтмал “The Guide (2013)” ноын 15-р хүснэгт

A.3.1 Гантиг, боржин, элсэн чулуу, порфир, базальт, бусад засал чимэглэлийн буюу барилгын чулуу (занараас бусад)A.3.2 Шохой ба доломитA.3.3 Занар

A.3.4 Химийн болон бордогч ашигт малтмалA.3.5 Давс

A.3.6 Шохойн чулуу ба гипсA.3.7 Шавар ба коалинA.3.8 Элс ба хайргаA.3.9 Бусад.

A.3.10 Малтсан шороон материал (үүнд газрын хөрс), зөвхөн ашигласан тохиолдолд (дурын тайлагнал)

Үүнийг “барилгын бетон зуурах хольц” гэж авч үзнэ, мөн A.3 төрлийн бүхэлд нь

давамгайлна

УБСЕГ– Улаанбаатар хот 2016 оны 5 сарын 24| Жеймс Уэст

A.3 Металл бус ашигт малтмал

5 |

Бүх металл бус ашигт малтмал “The Guide (2013)” ноын 15-р хүснэгт

A.3.1 Гантиг, боржин, элсэн чулуу, порфир, базальт, бусад засал чимэглэлийн буюу барилгын чулуу (занараас бусад)A.3.2 Шохой ба доломитA.3.3 Занар

A.3.4 Химийн болон бордогч ашигт малтмалA.3.5 Давс

A.3.6 Шохойн чулуу ба гипсA.3.7 Шавар ба коалинA.3.8 Элс ба хайргаA.3.9 Бусад.

A.3.10 Малтсан шороон материал (үүнд газрын хөрс), зөвхөн ашигласан тохиолдолд (дурын тайлагнал)

Чухал бус

Холимог ба/буюушийдвэрлэшгүй

Давуу ба муу нэрлэгдсэн

УБСЕГ– Улаанбаатар хот 2016 оны 5 сарын 24| Жеймс Уэст

A.3 Металл бус ашигт малтмалууд – “The Guide” номыг нийтэд нь мөрдөж буй боловч зарим боломжит зөвлөмж/дөт аргыг авч үзэх нь:

6 |

A.3.1 болон A.3.3-т хялбараар өгөгдөл оруулсан бол сайн байна, түүнийгээ хэрэглэ. Хэрэв үгүй бол түүний хойноос хөөцөлдөж цагаа үрэх хэрэггүй.

A.3.9 ба A.3.10-т мөн адил их хэмжээний тодорхой тонны даацтай материал дутаагүй бол мөн түүнийг хэрхэн тооцоолох аргыг мэдэхгүй бол цагаа үрэх хэрэггүй.

A.3.2 ба A.3.6 –ын шохой, доломид болон шохойн чулууг нэг холбоотой категори гэж авч үзнэ. Хэрэв та дээрх нэрлэсэн бүрдэл бүрт мэдээлэл, өгөгдөл оруулж чадвал сайн, түүнийгээ тохирох категори дор нь оруулах хэрэгтэй. Тэгээд:

1) Цементийн үйлдвэрлэлийн статистик мэдээлэл олох.

2) Нэг тонн цемент үйлдвэрлэхийн тулд дунджаар 1.2 тонн шохойн чулуу/шохой/доломид шаардагдана гэж тооцоолох.

3) Хэрэв (цемент * 1.2) > (бүртгэгдсэн шохой+ доломид+ шохойн чулуу), бол А.3.6-ын шохойн чулуун бүрдэл дээр зөрүүг нь нэм

УБСЕГ– Улаанбаатар хот 2016 оны 5 сарын 24| Жеймс Уэст

A.3 Металл бус ашигт малтмалууд – “The Guide” номыг нийтэд нь мөрдөж буй боловч зарим боломжит зөвлөмж/дөт аргыг авч үзэх нь: (Үргэлжлэл):

7 |

Хэрэв тоосго болон плитаны үйлдвэрлэл Монгол Улсад чухал бол A.3.7-г давамгайлах магадлалтай, тийм учраас:

Дотоодын тоосго болон плитаны үйлдвэрлэлийн талаарх мэдээллийг хайх.Орон нутгийн нэгж тоосго/плитаны жингийн талаарх мэдээллийн эх сурвалж. Шаардлагатай шаварыг тооцоолох, үүнд тоосго/плитаны үйлдвэрлэлээс тооцоолж авсан тоосго/плита хийх шаварын хамгийн их тоог ашиглана.

Олон төрлийн металл бус ашигт малтмалыг тонноор биш, эзлэхүүнээр (m3) тэмдэглэхийг анхаарна уу. Зарим хөрвүүлэх хүчин зүйлүүд хөтөч ном болон түүний хавсралтуудад, бусад нь онлайнаар авах боломжтой.http://www.simetric.co.uk/si_materials.htm

УБСЕГ– Улаанбаатар хот 2016 оны 5 сарын 24| Жеймс Уэст

A.3.8 Элс ба хайрга – Барилгын бетон зуурмагийн хольц

8 |

Уг нэрийг ядмаг сонгосон, их (бүр хамгийн их?).Үнэхээр бусад A.3.x төрлийн олон категориудад жагсаасан олон төрлийн буталсан чулуу юм.

А.3 категорийг бүхэлд нь тонны ойлголтоор давамгайлсан – иймд сайн тооцоолол хийх тал дээр нэлээд чармайлт зарцуул.

Үүнийг олон оронд ихэвчлэн маш муу бүртгэдэг.

Системтэйгээр муу бүртгэгдсэнээс болж илүү дээр бүртгэгдсэн барилгын материалын урсгалд (цемент, битумен) ба/буюу бодит дэд бүтцэд (замын урт) дээрх хзчин зүйлсүүдийг хэрэглэхээр хамгийн сайн тооцоолол гарч ирдэг.

“The Guide” номоор арга хэрэгслийг үзүүлж байгаа ч дотоодын итгэлцүүр коэффициентыг гаргаж өгөх хэрэгтэй – Экселийн хүснэгт үзнэ үү.

Хэлэлцсэн хувилбар – цемент болон битумены хэрэглээнд хүчин зүйлсүүдийг оруулж өгнө.

УБСЕГ– Улаанбаатар хот 2016 оны 5 сарын 24| Жеймс Уэст

A.3.8 Элс ба хайрга – хувьсах тооцоолол

9 |

1) Цементийн DMC –г тооцоолох:DMCцемент = үйлдвэрлэлцемент + импортцемент - экспортцемент

2) Битумены DMC-г тооцоолох:DMCбитумен = үйлдвэрлэлбитумен + импортбитумен - экспортбитумен

3) Шаардлагатай A.3.8-ын элс ба хайргыг тооцоолох (барилгын бетон зуурмагийн хольц):

DMCA.3.8 = 6.1(DMCцемент) + 20(DMCбитумен)

4) A.3.8-ын элс ба хайрганы DE-г тооцоолох:DEA.3.8 = DMCA.3.8 + ЭкспортA.3.8 - ИмпортA.3.8

5) Тооцоолсон DE болон ажиглагдсан/бүртгэгдсэн DE-ний өндөр гарсан тооцоог хамгийн сайн тооцоолол болгож авч үзэх.

УБСЕГ– Улаанбаатар хот 2016 оны 5 сарын 24| Жеймс Уэст

B*.3.8 Металл бус ашигт малтмал- худалдаа

10 |

B*.3.1 Гантиг, боржин, элсэн чулуу, порфир, базальт ба бусад барилгын засалчимэглэлийн буюу барилгын чулуу (занараас бусад)B*.3.2 Шохой ба доломитB*.3.3 Занар

B*.3.4 Химийн ба бордогч ашигт малтмалуудB*.3.5 Давс

B*.3.6 Шохойн чулуу ба гипсB*.3.7 Шавар ба каолинB*.3.8 Элс ба хайргаB*.3.9 Бусад

B*.3.10 Малтсан шороон материал (үүнд газрын хөрс), зөвхөн ашигласан тохиолдолд (дурын тайлагнал)

B*.3.11 Металл бус ашигт малтмалаас голчлон гаргаж авсан бүтээгдэхүүнүүд

“The Guide”-ын металл бус ашигт малтмалын ДО-ын аргачлал нь хангалттай, ГЭХДЭЭ хэтэрхий цогц, категориуд нь ойлголтын хувьд эргэлзээтэй хэвээр байна.

Энэ ангилалд ажиглагдсан мэдээллийн хязгаарлагдмал байдлыг ангилалд багахан өөрчлөлт оруулснаар шийдэж болно.

Их хэмжээний элс, хайргыг тооцохдоо анхаарах хэрэгтэй. Учир нь элс, хайрганы тооцооллын 1 хувийн алдаа нь дангаараа 3.1-ийн нийт дүнгээс илүү гарч болзошгүй юм.

Хоёр дах анхаарах зүйл нь барилгад хэрэглэгдэх шаврын тооцоолол юм.

3.1 ба 3.3 -р зэрэг чухал биш категориудад мэдээллийг цуглуулахдаа цагаа дэмий үрэх хэрэггүй.

Их хэмжээгээр үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүнүүдийг анхаарна уу!!!

УБСЕГ– Улаанбаатар хот 2016 оны 5 сарын 24| Жеймс Уэст

Дүгнэлт

11 |

Жеймс УэстЭрдэм шинжилгээний ахлах ажилтан

CSIRO

Утас: +61 2 62464390Имэйл: jim.west@csiro.au

LAND AND WATER/ASES

Баярлалаа