Evaluatie Buurt Bruist

Onderzoek en Business Intelligence (OBI), Gemeente Rotterdam23 februari 2015

In opdracht van Josine van den Bogaard, PG&Z, Gemeente Rotterdam

2

© Onderzoek en Business Intelligence (OBI), Gemeente Rotterdam

Project: 4184

Postadres:Postbus 213233001 AH Rotterdam

Telefoon: (010) 267 15 00E-mail: onderzoek@rotterdam.nlWebsite: www.rotterdam.nl/onderzoek

3

INHOUD

Samenvatting 5

1 Inleiding 9

2 Methode Buurt Bruist 112.1 Methodiek beschrijving 112.2 De aanpak in de praktijk 13

3 Sterke punten en verbeterpunten 173.1 Sterke punten van Krachtgroen 173.2 Verbeterpunten voor Krachtgroen 213.3 Visie van betrokken ambtenaren 23

4 Bijdrage van Krachtgroen aan de initiatieven 27

5 Randvoorwaarden 295.1 Vanuit Krachtgroen 295.2 Volgens betrokkenen 295.3 Voor de gemeente 30

6 Discussie en conclusie 31

Bijlage A. Overzicht van geïnterviewde initiatieven/organisaties 35

Bijlage B. Overzichtkaart Buurt Bruist Middelland en Nieuwe Westen 41

Bijlage C. Buurt Bruist op sociale media en internet 43

Bijlage D. Buurt Bruist flyer geveltuinplanten 45

Bijlage E. Samenvatting activiteitenkalender Krachtgroen 47

5

Samenvatting

InleidingBuurt Bruist is een project van Krachtgroen om groene initiatieven in de wijk te stimuleren en teverbinden en op deze manier een betere (geestelijke) gezondheid en meer socialeverbondenheid te bereiken. Vanuit de directie PG&Z is de vraag gekomen om de werkwijzeBuurt Bruist in verschillende buurten te evalueren met het oog op voortzetting van de teverstrekken subsidies. Daarbij is op korte termijn antwoord gewenst op de volgende vragen:

1. Een beschrijving van de methodiek

2. In hoeverre werkt deze aanpak volgens andere initiatieven. Doet het wat het beoogt?

3. Bij welk type wijken en welke doelgroepen werkt de methode Buurt Bruist het best? Enwaar juist minder?

4. Wat is de ervaring van de verschillende partijen met Krachtgroen?

5. Wat heeft Krachtgroen toegevoegd in de wijk volgens betrokkenen?

6. Wat zijn randvoorwaarden om Buurt Bruist succesvol in te zetten?

Om deze vragen te beantwoorden zijn er 15 betrokkenen van verschillende partijengeïnterviewd, waaronder medewerker(s) van Krachtgroen, uitvoerders van initiatieven entevens bewoners, gebiedsnetwerkers, een ‘groene’ partij aan de zijlijn, ambtenaren van degemeente en een woningcorporatie.

Methode Buurt bruistKrachtgroen is een multidisciplinair ontwerperscollectief dat onderzoekt, ontwerpt en ontwikkeltaan de groene ruimte in en om de stad. Het aanhaken op bestaande sociale en fysiekestructuren en het stimuleren van sluimerende lokale ‘groene kracht’ vormt de basis van hunaanpak. De uitwerking van de methode Buurt Bruist bestaat eruit verbindingen te leggentussen groene initiatieven onderling en andere betrokkenen in de wijk. Binnen de methodevallen de volgende vijf hoofdpunten:

1. Het creëren van een raamwerk van groene initiatieven.2. Het maken van de gebruiker tot co-ontwikkelaar.3. Het maken van de gebruiker tot co-beheerder.4. Het maken van een platform voor groene initiatieven.5. De stad verrijken.

In de praktijk blijkt de methode goed te werken in de wijken Nieuwe Westen en Middelland. Ditkomt mede doordat in deze wijken veel hoogopgeleiden wonen en er al veel groene initiatievenwaren opgezet voor de komst van Buurt Bruist. Vooral de verbindende rol van Buurt Bruistkomt daar sterk naar voren. De geïnterviewden geven aan dat dit echt een goede toevoeging isvan Buurt Bruist. Verder geven zij aan dat Buurt Bruist vooral een belangrijke rol vervult bij hetontstaan van de kleinere initiatieven in de wijk.

6

Het is nog lastig te bepalen of deze methode ook goed werkt in andere wijken, omdat BuurtBruist daar nog niet lang actief is. Een aantal geïnterviewden geeft aan dat het daar ook zalwerken, maar dat er waarschijnlijk meer sturing vanuit Buurt Bruist nodig is, met name op depunten van co-ontwikkelaar en co-beheerder. Enkele geïnterviewden denken dat dezemethode niet in een achterstandswijk als Bloemhof of wijken met minder hoogopgeleiden zalwerken. De geïnterviewden geven aan dat bewoners in dit soort wijken vaak wel wat andersaan hun hoofd hebben en dat er harder aan getrokken zal moeten worden om groene projectente stimuleren en te behouden. Dit wordt namelijk ook gesignaleerd in enkele straten binnen hetNieuwe Westen en Middelland. Er wordt aangegeven dat de ontwikkelingen goed gevolgdmoeten worden in de wijken waar Buurt Bruist onlangs gestart is.

Sterke punten en verbeterpuntenDe geïnterviewden waren allen zeer positief over Krachtgroen en Buurt Bruist. Zij kondengemakkelijk één of meerdere aspecten noemen waar Krachtgroen sterk in is. Ze hadden vaakmoeite om een verbeterpunt te bedenken of een aspect waar Krachtgroen minder goed in is.Sterke punten van Buurt Bruist die meerdere malen genoemd worden zijn:

· Verbindingen leggen tussen initiatieven (de horizontale verbinding)· Zichtbaarheid creëren van eigen en andere initiatieven· Helpen in contact met de gemeente (de verticale verbinding)· De aanpak: praktisch, deskundig, gelijkwaardig en bottom-up· Motiveren, enthousiasmeren, meekrijgen· Prettige persoonlijkheden

Enkele verbeterpunten die genoemd werden, waren:

· Het bestendigen van initiatieven· Het vinden van cofinanciering voor Buurt Bruist· Versterken van de lijn met de politiek· Te weinig harde resultaten· Slecht benaderbare Rotterdammer wordt niet bereikt

Bijdrage van krachtgroen aan initiatievenWanneer er wordt gevraagd naar de bijdrage van Buurt Bruist aan het initiatief, komt eensterke scheidslijn naar voren tussen grote en kleinere initiatieven. De kleinere initiatieven zijnover het algemeen positief over de bijdrage van Krachtgroen. Krachtgroen heeft ze vaakgeholpen in het ontwerp, het aanschaffen van de juiste planten, het aanvragen van subsidiesbij de gemeente of ze in contact gebracht met de juiste personen binnen de gemeente. Somswordt dit door de geïnterviewde niet als heel cruciaal gezien, in andere gevallen juist weer wel.Vaak wordt erkend dat het initiatief niet had kunnen bestaan of niet zo ver was geweest zonderde bijdrage van Krachtgroen.De bijdrage van Krachtgroen aan de grote initiatieven is gering. Deze initiatieven bestondenvaak al lang voordat Buurt Bruist ontstond. Dat wil niet zeggen dat men niets heeft aanKrachtgroen of niets samen doet. In de wijken waar Buurt Bruist samenwerkt met anderepartijen versterken ze elkaar juist.

7

RandvoorwaardenOm een project goed te laten slagen moet altijd aan een aantal randvoorwaarden wordenvoldaan, zo ook voor Buurt Bruist en Bloemhof Bloeit. Omdat beide projecten uitvoering gevenaan de gemeentelijke ambities en beleid van SO, SB, MO/PGZ en PBD is volgens Krachtgroeneen goede samenwerking tussen de verschillende afdelingen van de gemeente nodig;daarvoor is één contactpersoon binnen de afdelingen van de gemeente noodzakelijk.Daarnaast is het belangrijk voor Krachtgroen dat zij kan samenwerken met al bestaandegroene initiatieven in de wijken. Vanuit de gemeente wordt de voorwaarde gesteld datKrachtgroen cofinanciering zoekt voor de verschillende projecten. Daarnaast werden in deinterviews enkele eigenschappen van de medewerkers van Buurt Bruist genoemd die eencruciale rol spelen in het slagen van dit project, namelijk:

· Een enthousiasmerende houding· Een bottom-up houding· Een gelijkwaardige positie· Het netwerken in de wijk

Naast bovengenoemde randvoorwaarden werd ook een aantal punten genoemd die vanuit degemeente aangepakt moeten worden om groene initiatieven meer kans van slagen te geven.Zo gaf een aantal initiatieven aan dat ze aanliepen tegen De Rotterdamse Stijl, het informerenen betrekken van omwonenden, en wisselende regels en ambtenaren. Door goedeinformatieverstrekking en goede overdracht van taken binnen de gemeente kunnen veel vandeze problemen voorkomen worden en kan er meer kans geboden worden aan nieuwe groeneinitiatieven.

Discussie en conclusieUit dit onderzoek blijkt dat Buurt Bruist positief wordt ontvangen door de betrokken partijen. Demedewerkers van Krachtgroen leggen goede verbindingen zowel horizontaal als verticaal enweten bewoners te enthousiasmeren. Door hun methode dragen zij zeer waarschijnlijk bij aande fysieke en sociale gezondheid van bewoners. De geïnterviewden betwijfelen of Buurt Bruistnet zo goed gaat werken in andere typen wijken dan het Nieuwe Westen, het is echter nog tevroeg om daar conclusies over te trekken.

Krachtgroen werkt met de methode Buurt Bruist als intermediair tussen bewoner en gemeente.Zij dragen hierdoor voor een belangrijk deel bij aan burgerparticipatie, dat steeds belangrijkwordt in de huidige maatschappij. In de toekomst worden dit soort intermediairs door deterugtrekkende overheid steeds belangrijker. De rol als intermediair vervult Krachtgroen goed,open en eerlijk. In de toekomst zouden ook geldstromen van de gemeente naar kleinereinitiatieven via dit soort intermediairs kunnen gaan lopen. Echter de gemeente moet ook lerenuit het verleden, zoals met het PGB. Het blijft voor de overheid belangrijk om goed zicht tehouden op deze geldstromen, zodat het budget ook daadwerkelijk komt waar het nodig is enwaar het voor bedoeld is.

Met het stimuleren van burgerparticipatie en de rol die Krachtgroen hierin vervult, komt hetcultuurverschil tussen burger en overheid aan het licht. De burger staat al verder in het procesvan bottom-up werken dan de overheid. Dit zorgt voor een botsing van culturen. Beide culturenzullen dichter naar elkaar moeten groeien, wil het een blijvend succes worden. Dat wil zeggen

8

dat de overheid meer moet los laten, maar ook dat initiatieven verantwoording kunnen afleggenover de besteding van de verkregen budgetten. Krachtgroen is een goede en belangrijke partijvoor de gemeente om dit leerproces aan te gaan en een nieuwe manier van werken te vinden.

In vergelijking met andere groene partijen in de stad, zoals Creatief Beheer, ontvangtkrachtgroen relatief kleine subsidiebedragen. Deze kleine investeringen leveren echter wel veelop. Krachtgroen is sterk in het leggen van verbindingen tussen initiatieven en de overheid, hetgeven van advies en het overdragen van kennis over groen. De kracht van Creatief Beheer ligtbij het bereiken van de moeilijk bereikbare Rotterdammer. Deze twee partijen kunnen elkaarmooi aanvullen. Voor vervolgonderzoek is het daarom interessant om deze twee partijen naastelkaar te vergelijken. Daarnaast is het voor vervolgonderzoek aan te bevelen om ookmedewerkers van andere corporaties, ambtenaren uit de fysieke hoek, maar ook professionalsuit het welzijn mee te nemen, om zo meer zicht te krijgen op Buurt Bruist. Het interviewen vanbewoners tijdens Buurt Bruist activiteiten zal helpen om de bijdrage van Buurt Bruist aan defysieke en mentale gezondheid van bewoners verder te evalueren.

Tot slot kan geconcludeerd worden dat Buurt Bruist positief wordt ontvangen door de betrokkenpartijen. De medewerkers van Krachtgroen leggen goede verbindingen zowel horizontaal alsverticaal en weten bewoners te enthousiasmeren. Krachtgroen is een waardevolle partner voorde gemeente. Door zijn intermediaire rol is het een belangrijke partij voor de gemeente om hetleerproces van terugtrekkende overheid aan te gaan en een nieuwe manier van werken tevinden. Aan de andere kant kan Krachtgroen zich verder professionaliseren door zich meer terichten op deze rol als intermediair en verantwoording naar de gemeente. Zowel Krachtgroenals de gemeente kunnen in dit proces nog veel van elkaar leren. Voor de gemeente is het nubelangrijk om te volgen hoe Buurt Bruist aanslaat in Bloemhof.

9

1 Inleiding

Buurt Bruist is een project van Krachtgroen om groene initiatieven in de wijk te stimuleren enverbinden en opgezet in samenwerking met de Gemeente Rotterdam. Buurt Bruist is in eenaantal wijken in Rotterdam actief. Vanuit de directie PG&Z is de vraag gekomen om dewerkwijze Buurt Bruist in verschillende buurten te evalueren met het oog op voortzetting van dete verstrekken subsidies. Daarbij is op korte termijn antwoord gewenst op de volgende vragen:

1. Wat houdt de methode Buurt Bruist in?

2. In hoeverre werkt deze aanpak? Doet het wat het beoogt?

3. Bij welk type wijken en welke doelgroepen werkt de methode Buurt Bruist het best? Enwaar juist minder?

4. Wat zijn de korte en langere termijn opbrengsten met betrekking tot sociale en fysiekegezondheid? Het gaat hierbij met name om mentale gezondheid en gezond gewicht.

5. Wat is de ervaring van de verschillende partijen?

6. Wat heeft Krachtgroen toegevoegd in de wijk?

7. Wat zijn randvoorwaarden om Buurt Bruist te laten slagen?

Niet alle vragen kunnen op de korte termijn beantwoord worden. Zo kan de vraag onder 3 nietvoldoende beantwoord worden, omdat Buurt Bruist hiervoor nog te kort loopt in andere wijkendan het Nieuwe Westen en Middelland. Daardoor kan in de nieuwe wijken nog onvoldoendebepaald worden of Buurt Bruist effect heeft op het groen in de wijk. Om dezelfde reden is hetook lastig te bepalen bij welke doelgroepen de methode het best werkt volgens dedeelnemende partijen. Wel hebben we gevraagd naar de verwachtingen van de betrokkenen.Daarnaast is de vraag onder 4 lastig te beantwoorden, zeker op de korte termijn. Eventueleeffecten op het gebied van gezondheid kunnen nooit geheel toegewezen worden aan BuurtBruist. Daarvoor spelen er te veel partijen en gebeurtenissen een rol in de omgeving, die indeze opzet niet gecontroleerd of uitgesloten kunnen worden. Daarnaast is er al veel goedonderbouwd wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de effecten van groen op de mentale enfysieke gezondheid. Deze leveren al voldoende bewijs dat groen een gunstig effect kan hebbenop de mentale en fysieke gezondheid van bewoners in de wijk1. Daarom hebben we wel naarindicatoren gevraagd die van invloed zijn op gezondheid en welbevinden.

Omdat bovenstaande vragen niet allemaal op de korte termijn te beantwoorden zijn, zijn deonderzoeksvragen daarom als volgt geformuleerd:

1. Wat is de methodiek van Buurt Bruist? (Hoofdstuk 2)

2. In hoeverre werkt deze aanpak volgens andere initiatieven. Doet het wat het beoogt?(Hoofdstuk 2)

1 M. Kouwen (2013) Gezondheidseffect van natuur. Vitamine G. Eos, 2013 p36-40

10

3. Bij welk type wijken en welke doelgroepen werkt de methode Buurt Bruist het best? Enwaar juist minder? (Hoofdstuk 2)

4. Wat is de ervaring van de verschillende partijen met Krachtgroen? (Hoofdstuk 3)

5. Wat heeft Krachtgroen toegevoegd in de wijk volgens betrokkenen? ? (Hoofdstuk 4)

6. Wat zijn randvoorwaarden om Buurt Bruist succesvol in te zetten? (Hoofdstuk 5)

Om deze vragen te beantwoorden zijn er 15 betrokkenen van verschillende partijengeïnterviewd, namelijk:

§ 2 medewerker(s) van Krachtgroen

§ 6 uitvoerders van initiatieven in het Nieuwe Westen/Middelland, tevens bewoners

§ 2 gebiedsnetwerkers, tevens initiatiefnemers

§ 1 ‘groene’ partij aan de zijlijn

§ 4 ambtenaren van de gemeente (2 Stadsontwikkeling, 1 Stadsbeheer, 1 PG&Z)

§ 1 coördinator wijkbeheer van een woningcorporatie

In Bijlage A vindt u een overzicht van de geïnterviewde initiatieven/organisaties en hunbetrokkenheid bij Buurt Bruist.

Daarnaast zijn wijkkaarten met groene initiatieven (over de tijd) en de activiteitenkalender(retrospectief) geleverd door Krachtgroen. In Bijlage B vindt u de overzichtkaart van BuurtBruist van Middelland en Nieuwe Westen. Bijlage C geeft een overzicht van Buurt Bruist opsociale media en internet. In Bijlage D vindt u een samenvatting van de activiteitenkalender vanKrachtgroen. Bijlage E geeft de Buurt Bruist flyer weer met geschikte planten voor eengeveltuin in de zon of in de schaduw.

In dit rapport worden de vragen in de volgorde als hierboven behandeld. In het eerste deel zalde methode Buurt Bruist worden toegelicht, gevolgd door de werking van de aanpak in depraktijk, ervaringen van verschillende partijen en tot slot de randvoorwaarden om Buurt Bruistte laten slagen.

11

2 Methode Buurt Bruist

In dit hoofdstuk wordt de methode Buurt Bruist besproken. In de eerste paragraaf wordt demethode besproken zoals theoretisch opgezet door Krachtgroen. De inhoud van dezeparagraaf is gebaseerd op informatie van Krachtgroen. In de tweede paragraaf wordtbeschreven hoe de methode wordt uitgevoerd in de praktijk volgens Krachtgroen en degeïnterviewde betrokkenen.

2.1 Methodiek beschrijving

De methode Buurt Bruist is opgestart door Krachtgroen, samen met het ClusterMaatschappelijke Ontwikkeling van de gemeente Rotterdam (destijds GGD Rotterdam-Rijnmond). Krachtgroen heeft de methode verder ontwikkeld. Krachtgroen is eenmultidisciplinair ontwerperscollectief dat onderzoekt, ontwerpt en ontwikkelt aan de groeneruimte in en om de stad. Krachtgroen beschouwt groene ruimte en landschap als instrumentvoor duurzame gebiedsontwikkeling en verbetering van het sociale en fysieke leefklimaat in enom de stad. Krachtgroen stelt dat door groenstructuren en sociale (groene) initiatievenruimtelijk en programmatisch te verrijken en met elkaar te verbinden, groene ruimte een grotebijdrage kan leveren aan het welzijn van stadsbewoners. Het aanhaken op bestaande socialeen fysieke structuren en het stimuleren van sluimerende lokale ‘groene kracht’ vormt de basisvan hun aanpak.

De uitwerking van de methode Buurt Bruist, zoals aangegeven door Krachtgroen, bestaat eruitverbindingen leggen tussen groene initiatieven onderling en andere betrokkenen in de wijk. Ditkan bijdragen aan meer bestendiging en continuïteit van groene initiatieven. Daarmee wilKrachtgroen de eigen kracht van bewoners versterken bij een terugtrekkende overheid. Binnende methode vallen de volgende vijf hoofdpunten:

1. Het creëren van een raamwerk van groene initiatieven.2. Het maken van de gebruiker tot co-ontwikkelaar.3. Het maken van de gebruiker tot co-beheerder.4. Het maken van een platform voor groene initiatieven.5. De stad verrijken.

Binnen de methode Buurt Bruist zijn de vijf hoofdpunten als volgt uitgewerkt:

1. Het creëren van een raamwerk van groene initiatieven.Krachtgroen heeft een overzichtskaart van initiatieven gemaakt en een activiteitenkalenderals leidraad. De kaart bestaat uit bestaande en potentiële initiatieven en er wordt getoondvan welk netwerk het initiatief onderdeel uitmaakt en welke verbindingen er te leggen zijn.Zo groeit het groene netwerk en kunnen mensen elkaar zelfstandig opzoeken en onderlinginformatie uitwisselen over hun initiatieven. Krachtgroen organiseert daarnaast activiteitenin het groen waardoor initiatiefnemers en deelnemers elkaar onderling (beter) lerenkennen. Deze activiteiten zijn erg divers en vaak laagdrempelig, zodat zo veel mogelijkverschillende groepen van de bevolking bereikt worden. Dit gaat van kleine acties alszaden uitdelen tot grotere acties als een stadsdebat over bewonersinitiatieven.

12

2. Het maken van de gebruiker tot co-ontwikkelaar.Ook overheden (gemeente) en instanties (zoals woningbouwcorporaties) worden doorKrachtgroen betrokken. Zij zien dat er een grote afstand bestaat tussen bewoners enoverheden en slaan een brug, waardoor er veel meer mogelijk is dan voorheen. Door huncontacten met overheden zijn ze in staat de lijnen tussen bewoners en overheden sterk teverkorten. Bewoners kunnen op deze manier zelf ‘mee-ontwikkelen’ aan de eigenleefomgeving. Dat zorgt ervoor dat initiatiefnemers minder snel afhaken en er meer groendoor bewoners in de leefomgeving kan komen. Meer toegang tot groene kennis leidtvolgens Krachtgroen tot bestendiging en verzelfstandiging van initiatieven. Door eenvruchtbare voedingsbodem te creëren in de wijk is het mogelijk dat er ‘vanzelf’ initiatievenontstaan en tot wasdom komen.

3. Het maken van de gebruiker tot co-beheerderHet gevoel van eigenaarschap van de initiatiefnemers en gebruikers van groen wordtverder gestimuleerd. Het onderlinge netwerk is het grote ‘kapitaal’ van initiatieven. Dat isgeworteld in de plek van het initiatief. Hoe groter de verbondenheid met het initiatief, des temeer gevoel van eigenaarschap en verantwoordelijkheid er is. Dit ‘kapitaal’ wordtverduurzaamd door middel van de onderlinge verbinding van initiatieven. Het gaat vooralom de sociale verbinding, niet alleen van de initiatiefnemer zelf, ook over de deelnemers,zij spelen een grote rol in het betrekken van nieuwe mensen. De sociale verbindingen enbanden ontstaan tijdens de fysieke activiteiten die Krachtgroen organiseert en door hetletterlijk samenwerken in en aan het groen. Enerzijds worden gelijkgestemden in contactgebracht, anderzijds worden initiatieven onderling geholpen aan kennis waar zij zelf nietover beschikken. Groen is het uitgelezen middel voor verbinding, zowel sociaal als fysiek.

4. Het maken van een platform voor groene initiatievenKrachtgroen heeft de Buurt Bruist website opgezet en een facebookpagina die beiden goedbezocht worden door bewoners uit de wijk. De Buurt Bruist kaart en de activiteitenkalenderzijn hier te vinden. Naast de website spelen sociale media als twitter en facebook een groterol. Krachtgroen ziet dat vooral facebook een laagdrempelige plek is waar veelgelijkgestemden elkaar vinden. Twitter werkt goed voor het onder de aandacht brengenvan aankomende activiteiten. Zo worden mensen gemakkelijk op de hoogte gehouden vanwat er te doen is en kunnen ze dat zelf verder delen, iets toevoegen, reageren, etc. Tijdensde activiteiten wordt groene kennis gedeeld, door een snoeiworkshop te organiseren of bv.een stekjesruildag. Er is dan ook ruimte om in het onderlinge netwerk kennis uit tewisselen, op een toegankelijke, budgetneutrale manier.

5. De stad verrijken.Krachtgroen helpt bij het opstarten van nieuwe groene initiatieven en het nieuw leveninblazen van verlopen locaties. Nieuwe initiatieven ontstaan, doordat mensen geïnspireerdworden door en tijdens Buurt Bruist activiteiten. Waar mogelijk draagt Krachtgroen bij aanontwerp en de aanleg van groen. Regelmatig bestaat ondersteuning ook uit hulp metgroenbudget aanvragen bij de (deel)gemeente. Vaker nog is het nodig dat er kennisgedeeld wordt, beloften nagekomen worden door overheden of dat er informatiebeschikbaar gesteld wordt. Initiatiefnemers branden vaak af als ze geen, late, of zichzelftegensprekende reacties krijgen. Het in contact brengen met de juiste ambtenaar/wijkbeheerder kan zorgen voor een soepelere vergroening en meer bestendiging van de

13

Een ambtenaar:

Het belangrijkste onderdeel van Krachtgroen in Buurt Bruist is het creëren vanmassa….. Buurt Bruist is de groene deken over alle projecten. Krachtgroen organiseertdit met een vastgestelde methodiek, een stappenplan.

initiatieven. Buurt Bruist biedt een stimulans en een handreiking; door op uiteenlopendemanieren verbindingen te leggen enthousiasmeren ze mensen hun leefomgeving tevergroenen. Bewoners worden geïnspireerd om hun leefomgeving te verrijken met groen.

2.2 De aanpak in de praktijk

Een van de doelstellingen vanuit het cluster MO van de Gemeente Rotterdam om Krachtgroenin te schakelen is om de fysieke gezondheid en het welzijn van de bewoners te verbeteren. Ditwordt ook door Krachtgroen zelf genoemd als doelstelling van Buurt Bruist. Zoals in deinleiding aangegeven is dit lastig te meten. Wel hebben we een aantal indicatoren in kaartgebracht die bijdragen aan de gezondheid en het welzijn. Een van die indicatoren is hetcreëren van groen. Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat groen een gunstig effect kanhebben op de mentale en fysieke gezondheid van bewoners in de wijk1. Door middel vanondersteunen, adviseren en kennisverspreiding draagt Krachtgroen bij aan vergroening van destad. Daarnaast levert Krachtgroen zeer waarschijnlijk ook een bijdrage aan het sociale welzijnvan bewoners, door middel van het organiseren van sociale activiteiten rondom groen, zoalsbloembol-dagen, ruilmiddagen en wandelingen, maar ook door het ondersteunen van socialeinitiatieven, zoals DANSH en het vrouwenplatform Delfshaven. Doordat bewoners die meedoenmet activiteiten van Buurt Bruist ook fysiek actief zijn (tuinieren, wandelen), draagt Krachtgroenook bij aan de fysieke gezondheid, al is dit moeilijk te kwantificeren

Aan de geïnterviewden is gevraagd hoe zij de methode ervaren en of zij denken dat dezemethode werkt voor verschillende doelgroepen. Hieronder worden per hoofdpunt debevindingen beschreven.

1. Het creëren van een raamwerk van groene initiatieven.Krachtgroen heeft op de website van Buurt Bruist (wwww.buurtbruist.nl) eenoverzichtskaart geplaatst (zie Bijlage B) van alle initiatieven in het Nieuwe Westen enMiddelland en een activiteitenkalender. Naast de kaart met groene initiatieven zijn er ooktwee andere kaarten. Eén kaart bevat de lege boomspiegels, dicht betegeldeboomspiegels en boomspiegels met dode bomen. De andere kaart toont de stenigeplekken en plekken waar nog een initiatief voor gezocht wordt. Daarnaast wordenbelangstellenden regelmatig op de hoogte gehouden van activiteiten in de wijk via mail,facebook en twitter. Bijlage C geeft een overzicht van de aanwezigheid van Buurt Bruist opsociale media en internet.

2. Het maken van de gebruiker tot co-ontwikkelaar.3. Het maken van de gebruiker tot co-beheerder.Hoofdpunt 2 en 3 zijn nauw met elkaar verbonden. In de praktijk blijken deze twee punten

1 M. Kouwen (2013) Gezondheidseffect van natuur. Vitamine G. Eos, 2013 p36-40

14

goed te werken in de wijken Nieuwe Westen en Middelland. Dit komt mede doordat in dezewijken veel hoogopgeleiden wonen en al veel groene initiatieven waren opgezet voor dekomst van Buurt Bruist. De geïnterviewden geven vaak aan dat zij de bedenker enuitvoerder van het initiatief zijn en dat Krachtgroen er zijdelings bij betrokken is. Eengebiedsnetwerker geeft aan dat ze vragen krijgt uit de wijk en Krachtgroen erbij betrektvoor de uitwerking. Krachtgroen laat bij de uitvoering dan weer de mensen zelf aan zet.Uit enkele interviews blijkt dat deze methode waarschijnlijk niet overal zal werken. Iemandvan de woningcorporatie geeft aan dat zij gaan bijhouden of de bewoners de tuintjesdaadwerkelijk blijven onderhouden.Een aantal geïnterviewden geeft aan dat het ook in andere wijken zal werken, maar dat erwaarschijnlijk meer sturing vanuit Buurt Bruist nodig is vooral op het punt van co-ontwikkelaar en co-beheerder. Enkele geïnterviewden denken dat deze methode niet ineen achterstandswijk als Bloemhof of wijken met minder hoogopgeleiden zal werken. In ditsoort wijken hebben bewoners vaak wel wat anders aan hun hoofd en zal er harder aangetrokken moeten worden om groene projecten te stimuleren en te behouden. Er wordtaangegeven dat dit goed gevolgd moet worden.

Een uitvoerder van een initiatief:

Krachtgroen is de horizontale verbinder tussen de projecten, dat lukt zeker inhet Nieuwe Westen. Bospolder Tussendijken is toch echt een ander gebiedwaar verbinden tussen projecten moeilijker is. Daar zitten veel minder hoogopgeleiden.

Een uitvoerder van een initiatief:Het grote verschil is dat het hier[Middelland/Nieuwe Westen]gelijkwaardiger is. De initiatieven komenhier meer vanuit de bewoners. BijBloemhof is dat denk ik anders.

Een uitvoerder van een initiatief:Als je kijkt in de Meineszlaan daar staangoed verzorgde planten. Daar kan hetwel. In de Graaf Florisstraat kan het ook.Daar staan dure planten. Hier wordt alleskapot gemaakt. Je ziet het groenerworden daar waar het van nature al was.

Krachtgroen:

Omdat de bewoners in deze wijken wat minder georganiseerd zijn dan inNieuwe Westen en Middelland, doen we op Zuid ook meer zelf ipv alleen maarverbinden.

Een uitvoerder van een initiatief:Er gebeurt wel veel in Bloemhof, dadelijkzijn er meer professionals actief danbewoners, bewoners gaan steeds meerachterover leunen….Dat is het gevaarvan Bloemhof, dat het niet doorbouwt opiets wat er al is. Het moet aansluiten bijiets wat bewoners al aan het doen zijn.

Een gebiedsnetwerker:Vergroening lukt niet altijd, dat kankomen door de problemen van demensen zelf. Als ze veel problemenhebben zijn ze niet bezig met plantjes enbloemetjes…... Het lukt wel om tevergroenen, maar je moet een paarvoortrekkers hebben die ook het stoepjevan een ander mee willen nemen.

15

4. Het maken van een platform voor groene initiatieven.Naast de website van Buurt Bruist en alle activiteiten heeft Krachtgroen eenfacebookpagina voor Buurt Bruist gemaakt. De website is mooi vormgegeven en toontalle initiatieven en activiteiten in de wijk. De activiteiten zijn in categorieën opgedeeld,namelijk tuinieren, ontmoeten en kinderen. Via de facebookpagina worden ook alleactiviteiten aangekondigd en kunnen andere initiatieven elkaar vinden. Een aantalgeïnterviewden gaf aan dat zij zo in contact zijn gekomen met Buurt Bruist. De meestengeven echter aan Buurt Bruist te kennen van de activiteiten die zij organiseren. Bijlage Cgeeft een overzicht van de aanwezigheid van Buurt Bruist op sociale media en internet.

5. De stad verrijken.Onder dit punt verstaat Krachtgroen niet alleen het verrijken van de stad met groen,maar ook het verbreden van de kennis over groen bij de bewoners. Hiervoor verspreidenzij onder andere mooie flyers met geschikte planten voor in de geveltuin (zie Bijlage D),geven zij advies aan nieuwe initiatieven en helpen zij bij het aanvragen van budget. Ditwordt ook aangegeven door bijna alle initiatieven.

Activiteiten Krachtgroen in het kader van Buurt Bruist

ActiviteitenkalenderIn het kader van Buurt Bruist beheert Krachtgroen een activiteitenkalender, waar deactiviteiten van Buurt Bruist en andere initiatieven zijn opgenomen. Ook staan op dezekalender procesbijeenkomsten van Krachtgroen met andere organisaties om samen tewerken. In bijlage E is een samenvatting opgenomen van de activiteitenkalender. Intotaal staan op kalender van 2014 bijna 150 activiteiten en procesbijeenkomsten.

Uit de activiteitenkalender van 2014 blijkt dat Krachtgroen in dat jaar zo’n 37 activiteitenin het kader van Buurt Bruist heeft georganiseerd. Voor een deel van de activiteiten heeftKrachtgroen dit zelf gedaan en voor een deel met organisaties Natuurlijk Spangen enWoonstad. Van de activiteiten waarvan het aantal deelnemers bekend is, lag datgemiddeld tussen de 15 en de 20. Het daadwerkelijke aantal deelnemers verschildesterk en lag tussen de 4 en 40 deelnemers. Activiteiten die Krachtgroen in het kader vanBuurt Bruist organiseerde waren bijvoorbeeld Groene Lopers (wandel- of fietsroutes meteen speciaal thema), zaden en planten ruilen, vergroenen van verschillende stratenonder meer door de aanleg van geveltuinen, excursies en bollen planten.

Uit de activiteitenkalender blijkt dat Krachtgroen aan zo’n 60 procesbijeenkomsten heeftdeelgenomen in het kader van Buurt Bruist. Het merendeel is een procesbijeenkomstvanuit Krachtgroen zelf. Een ander deel is een bijeenkomst waarbij Krachtgroensamenwerkt met andere organisaties zoals Natuurlijk Spangen, de Buitenboel enCreatief Beheer. Van de 60 procesbijeenkomsten zijn er 23 onderdeel van een reeks'terugkerende processen'.

Op de activiteitenkalender staan ook bijna 80 activiteiten die niet vallen onder het beheervan Krachtgroen. Dit past in één van de doelen van Buurt Bruist om een raamwerk vaninitiatieven te creëren.

16

Andere werkzaamhedenNaast activiteiten en procesbijeenkomsten die te vinden zijn op de activiteitenkalender,gaat Krachtgroen ook langs in de wijk om mensen die iets met groen willen advies tegeven of hulp te bieden. Deze werkzaamheden zijn niet opgenomen in deactiviteitenkalender. Deze werkzaamheden lopen uiteen van adviezen aan bewoners ofzorginstelling tot woningbouwcorporaties en van iemand doorverwijzen naar de juistepersoon, plantenselecties doormailen, tot doorlopende besprekingen over 'hun'plantsoen, park, boomspiegels en/ of geveltuintjes. Bij sommige initiatieven isKrachtgroen bijna wekelijks betrokken en trekken ze het initiatief door de 'ambtelijkesoelaas' heen. Er zijn ook veel contactmomenten met en voor die initiatieven. Daarbijmaakt Krachtgroen onder meer :· schetsen/tekeningen· verslagen over wat er besproken is· de vervolgafspraken en betrekken er zo nodig andere professionals bij uit het

eigen netwerk of de gemeente· maken beplantingsplannen· vragen offertes aan bij hoveniers en regelen de levering etc.

Krachtgroen geeft zelf aan dat ze het afgelopen jaar in West bij ruim 55 initiatievenbetrokken te zijn geweest met groene vragen.Tot slot heeft Krachtgroen zoals ze dat zelf noemen zo’n 280 'groene harten' in haarmailinglijst. Dit zijn zo’n 150 bewoners die betrokken zijn bij initiatieven en daarnaastzo’n 130 betrokken personen bij de gemeente, zorgverleners, woningbouwcorporaties enandere instellingen.

17

3 Sterke punten en verbeterpunten

Aan de geïnterviewden is gevraagd wat de sterke punten en verbeterpunten van Krachtgroenen Buurt Bruist zijn. De geïnterviewde vertegenwoordigers van de initiatieven en degebiedsnetwerkers waren allen zeer positief over Krachtgroen en Buurt Bruist. Zij konden zoéén of meerdere aspecten noemen waar Krachtgroen sterk in is. Ook werden vaak positieveaspecten van Krachtgroen impliciet beschreven in de antwoorden op andere vragen. Degeïnterviewden hadden vaak moeite om een verbeterpunt te bedenken of een aspect waarKrachtgroen minder goed in is. Hieronder volgt eerst een beschrijving van de sterke punten vanKrachtgroen/Buurt Bruist en daarna van de verbeterpunten, zoals genoemd door degeïnterviewde vertegenwoordigers van de initiatieven en de gebiedsnetwerkers. Daarna volgtde visie van de betrokken ambtenaren wat betreft sterke en verbeterpunten. .

3.1 Sterke punten van Krachtgroen

§ Verbindingen leggen tussen initiatieven (horizontale verbinding)Bijna alle geïnterviewden gaven aan dat de medewerkers van Krachtgroen goed zijn in hetleggen van verbindingen tussen de verschillende initiatieven op het gebied van vergroening.Dat doen ze door mensen letterlijk met elkaar in contact te laten komen. Een goed voorbeeldhiervan wordt gegeven door een gebiedsnetwerker:

Ook op de Buurt Bruist aftrap-bijeenkomsten ontmoeten mensen van initiatieven elkaar enworden verbindingen gelegd. Achteraf weten mensen soms niet meer waar ze elkaar vankennen, maar vaak heeft Krachtgroen dan toch voor het eerste contact gezorgd.Behalve via één op één verbinden, legt Krachtgroen ook verbindingen tussen initiatieven doorhet maken en onderhouden van een heel netwerk, en mensen van dit netwerk vianieuwsbrieven en mails te betrekken bij activiteiten, zoals de wandelingen door de wijk.

Die rol van het creëren van massa wordt ook door een andere geïnterviewde als hetbelangrijkste onderdeel van Krachtgroen gezien, want met massa bereik je de politiek, en zokan groen een belangrijke peiler blijven binnen de politiek. Een andere geïnterviewde zegt datKrachtgroen in het Nieuwe Westen goed is geslaagd in het horizontaal verbinden van de

Een gebiedsnetwerker:“Krachtgroen heeft ook bij een verpleeghuis een binnentuin aangepast, samen met de bewoners.We wisten dat het tehuis een binnentuin had, maar het was niet zo levendig. We wisten ook dat erergens een bewoner was met een daktuin die weg moest. Die zat toen met een overschot aan grote

Een uitvoerder van een initiatief:“Ze informeren, zij hebben een veel groter overzicht wat er overal gebeurt, met de kaart en dewandelingen. Die groene deken, dat is hun sterke kant. (…) Hun rol in het daadwerkelijke project ismisschien niet groot, maar omdat ze alle initiatieven verbinden, is hun taak wel belangrijk en groot.Zij hebben die verbindende rol, zonder dat ze overal actief aan meedoen. Die functie heb je nodig,om de betekenis van de kleine dingen groter te maken.”

18

projecten. Ze vraagt zich wel af hoe dit in Bospolder Tussendijken zal gaan, want daar zal hetverbinden veel moeilijker zijn, omdat er veel minder initiatieven zijn, veel minder hoogopgeleiden. Iemand noemt dat Krachtgroen, door het overzicht dat ze hebben, inzicht heeft inwaarom initiatieven in het ene geval wel goed lopen en in het andere geval niet. Zij kunnen desuccesfactoren stimuleren en gebruiken bij de uitbreiding van Buurt Bruist.

Een Initiatief dat iets soortgelijks doet als Krachtgroen, namelijk Stichting Tussentuin,beschouwt Krachtgroen absoluut niet als een bedreiging of concurrent. Ze hebben ieder zo huneigen aanvliegroute (Krachtgroen meer in de openbare ruimte, Tussentuin meer collectievetuinen). Ze vinden het juist positief dat ze kennis delen en uitwisselen. Er is zoveel te doen opgroengebied in de stad dat ze elkaar niet als concurrent beschouwen. Tussentuin vindt het juistleuk wat Krachtgroen doet!

§ Zichtbaarheid creëren van groene initiatievenDoor verschillende geïnterviewden wordt genoemd dat Krachtgroen goed is in het zichtbaarmaken van groene initiatieven, en die zichtbaarheid heb je weer nodig om massa te hebben.De kaarten die Krachtgroen van de gebieden maakt, met de initiatieven duidelijk in kleuraangegeven, vindt iedereen mooi en belangrijk. Op de website zijn de kaarten interactief, enkun je op de verschillende initiatieven klikken om meer informatie te krijgen. De website vanKrachtgroen wordt ook als sterke kant genoemd. Krachtgroen kan dingen mooi in beeldbrengen, zowel online als op papier via posters en flyers (zie bijlage B en D).

§ Helpen in contact met de gemeente (verticale verbinding)Ongeveer de helft van de geïnterviewden gaf aan dat Krachtgroen hun geholpen heeft in hetcontact met de gemeente. De medewerkers van Krachtgroen hebben veel contacten binnen degemeente, ze weten de weg en hebben korte lijntjes met verschillende ambtenaren. Op diemanier kunnen ze initiatieven wegwijs maken. Krachtgroen helpt ook vaak metsubsidieaanvragen, zowel qua proces als inhoudelijk.

Krachtgroen wordt daarin ook weer ondersteund door anderen in hun netwerk, zoalsgebiedsnetwerkers of lang bestaande initiatieven, die veel ervaring hebben met het loskrijgenvan potjes van de gemeente. Voor Creatief Beheer heeft Krachtgroen ervoor gezorgd dat ereen noodoplossing kwam voor een bepaalde gemeentesubsidie; zij konden dit snel regelendoor hun kortere lijnen met de GGD. Creatief Beheer is blij dat Krachtgroen voor hen alsspreekbuis naar de gemeente kan fungeren, en het belang van projecten over kan brengenaan ambtenaren. Hun eigen directeur is daar minder goed in.

Een uitvoerder van een initiatief:

“Ja ze hebben een mooie poster met planten en die delen ze uit aanbewoners. Die ziet er prachtig uit en wil iedereen wel hebben.”

Een uitvoerder van een initiatief:

“Krachtgroen kan dingen goed verwoorden en kent de terminologie van de ambtenaren.”

19

Het lukt Krachtgroen ook een verticale verbinding te leggen met woningbouwcorporaties alsWoonstad en Woonbron, en daar subsidies te regelen. Via een subsidie van Woonstad heeftKrachtgroen bijvoorbeeld kunnen initiëren dat er in de Essenburgbuurt 12 geveltuinen zijnaangelegd.

§ Aanpak: praktisch, deskundig, gelijkwaardig en bottom-upAlle geïnterviewden zijn erg te spreken over de aanpak van Krachtgroen in Buurt Bruist. Dezeaanpak is vooral erg praktisch: de medewerkers van Krachtgroen houden van aanpakken, nietmoeilijk doen, doorpakken. De samenwerking verloopt vaak vlot en regeldingen eromheenworden snel geregeld.

Ook vinden geïnterviewden dat de medewerkers van Krachtgroen deskundig zijn. Ze wetenveel van groen, hebben veel ervaring uit andere projecten. Ze nemen initiatief en komen metgoede ideeën.

Verder wordt het gewaardeerd dat Krachtgroen zich heel gelijkwaardig opstelt, dat er geenhiërarchie is van bewoner versus expertise.

Tenslotte vindt men het positief dat Krachtgroen bottom-up werkt, dus uitgaat van wat debewoners zelf willen, in plaats van een top-down benadering. Krachtgroen is ondersteunend,ze reageren op wat bewoners of initiatieven zelf willen. Een geïnterviewde uitMiddelland/Nieuwe Westen noemt dat het aangenaam en prettig is dat Buurt Bruist niet ietsvan buiten af is, maar ontstaan in de wijk zelf.

Een uitvoerder van een initiatief:

“Lekker kort door de bocht, korten krachtig. Weinig geouwehoeren gelijk aan de slag”.

Een uitvoerder van een initiatief:“Dan bel je een keer en dan gaat hetvanzelf. Niets houdt ze tegen en zenemen het op, heel positief.”

Een uitvoerder van een initiatief:

“Het is wel een gelijkwaardige positie, zij zijn niet méér. Het is geen ‘wij zijn hier de …’ Heelgelijkwaardig en zoals het hoort. Het meest aangename vind ik dat het niet uitgaat vanhulpbehoevendheid, geen wij-zij cultuur, geen hulpverlenersrol. Het is geen groen-politie, dus nietoverheersend of bepalend of sturend. Zij laten zien wat ze doen en als je het leuk vindt sluit je aan.”

Een uitvoerder van een initiatief:

“Wat mij aanspreekt is de combinatie tussen heel praktisch en de inhoudelijke benadering. Zeweten waar ze het over hebben, daar zit een onderbouwing onder die mij aanspreekt. DeKrachtgroen medewerker is goed en deskundig.”

Een uitvoerder van Creatief Beheer:

“Het is een gouden greep om samen te werken en Krachtgroen de verticale verbinder te latenzijn tussen de werkvloer van Creatief Beheer en de ambtenaren”.

Een gebiedsnetwerker:“Krachtgroen komt makkelijk binnen bij de corporaties en hun onderwerp slaat er wel aan”.

20

§ Motiveren, enthousiasmeren, meekrijgenMeerdere geïnterviewden geven aan dat de medewerkers van Krachtgroen goed zijn in hetmotiveren en enthousiasmeren van bewoners om te participeren in de initiatieven. Het lukt zeom mensen betrokken te krijgen.

Een gebiedsnetwerker geeft aan dat ze Krachtgroen vaak ergens bij betrekt als het nodig is ommensen enthousiast te krijgen, of een bepaald initiatief een ‘boost’ te geven.

Krachtgroen krijgt het voor elkaar om mensen die nog niet actief waren met groen, mee te latendoen met bijvoorbeeld een buurt of bomenwandeling. Een medewerker van Krachtgroen deeltdan stekjes of zaden uit aan kinderen of omstanders, die dan gelijk in de grond worden gezet.Op die manier betrekt ze mensen erbij, en soms ontstaan er zo weer nieuwe initiatieven.

§ Prettige persoonlijkhedenAlle geïnterviewden vinden de medewerkers van Krachtgroen zeer vriendelijk en aardig.Andere persoonskenmerken die worden genoemd zijn open naar iedereen toe, lief, attent,positief en toegankelijk. Over de aftrap in Bloemhof zegt iemand het volgende over eenmedewerker van Krachtgroen :

Door de prettige persoonlijkheden van de medewerkers van Krachtgroen vinden mensen hetfijn om met hen samen te werken. Ze zijn ook goed in luisteren, bijvoorbeeld naar oud zeer offrustraties. Mensen kunnen stoom afblazen bij hen en dat schept soms al ruimte voor ietsnieuws. Door de ambtenaren van SO/SB wordt genoemd dat de medewerkers van Krachtgroenheel gedreven zijn met heel veel hart voor de stad en voor groen.

Een uitvoerder van een initiatief:

“Buurt Bruist helpt ons daar nu niet in [waar de planten heen kunnen van een tuin die wordtopgeheven], maar als ik bel wel. Dat moet van ons komen. Het lijkt heel passief, maar zo werkt het.Dat heet van onderop.”

Een uitvoerder van een initiatief:

“Meer bewustwording en betrokkenheid creëren overhet groen in de wijk, dat doet Krachtgroen”.

Een gebiedsnetwerker:

“Op dat moment haal ik Krachtgroen erbij om tot ideeën te komen en de bewonersenthousiast te krijgen. Dan ontstaat er niet alleen een tuintje maar ook contact.Soms kunnen de bewoners het (een initiatief) niet meer alleen opbrengen en danbetrekken we Krachtgroen erbij om meer mensen te motiveren en erbij te betrekken.”

Een uitvoerder van een initiatief: “Zij was de persoon die het voorzit op zo’n dag. Zij heeft daar talent voor, zij heeftcharme en zachtaardigheid, waardoor mensen het prettig vinden om met elkaar tepraten. Mensen komen vaak naar dit soort bijeenkomsten met ‘issues’. Haaruitstraling zorgde ervoor dat dit niet gebeurde.”

21

3.2 Verbeterpunten voor Krachtgroen

Naast alle sterke punten die aan bod kwamen tijdens de interviews, is aan alle geïnterviewdenexpliciet gevraagd of er ook minder sterke punten waren of verbeterpunten waar Krachtgroenkansen kan pakken. Drie van de geïnterviewden konden geen enkel minder sterk puntbedenken. De overigen konden – soms met wat moeite – elk één verbeterpunt noemen. Degeïnterviewde ambtenaren hadden wat meer kritiekpunten. Deze worden als laatste in dezeparagraaf beschreven.

§ Bestendigen van initiatievenEen van de uitvoerders van een initiatief noemde dat Krachtgroen meer met de buurten zoukunnen brainstormen over hoe je alles kunt bestendigen en hoe je het vasthoudt. Ze zoudeneen reflectiemoment kunnen inbouwen om te bedenken “Wat als de subsidie stopt, stopt ditalles dan?”. Je zou het moeten kunnen onderbrengen bij het welzijnswerk nieuwe stijl, waarbijje misschien af en toe groene expertise inhuurt. Samen met de gebiedsnetwerkers kun jenadenken hoe bestendig je wat zij hebben opgezet en losgewoeld.De gebiedsnetwerker geeft wel aan dat zij een rol voor zichzelf ziet in het signaleren vanverwaarlozing van groen in Middelland/Nieuwe Westen op het moment dat de aandacht vanKrachtgroen wat meer uitgaat naar de nieuwe wijken.

We hebben de medewerkers van Krachtgroen zelf gevraagd naar een reactie op het punt vanhet bestendigen van initiatieven. Ze zeggen hierop het volgende:

§ Aanvankelijke onervarenheidKrachtgroen is een relatief “jonge” speler in het veld, vergeleken met sommige initiatieven dieal 10 of 20 jaar bestaan. Ze zijn nog niet zo door de wol geverfd. Aanvankelijk waren ze nogwat naïef:

Een gebiedsnetwerker:

“Het kan verwateren, maar ik kom daar wel en ik geef dan een seintje. Ze(Krachtgroen medewerker) heeft ons daar ook bij nodig”.

Krachtgroen:

“Soms moet je accepteren dat projecten gewoon ‘op’ zijn. In andere gevallen helpt het alser andere mensen met een project gaan meewerken. Het is een wisselwerking, soms moetje af en toe iets “aanraken” of het warm houden (zoals de zaadjes die dan wordenuitgedeeld). Soms moet je zelf een lange adem hebben om op bepaalde plekken iets tekunnen doen. Hierbij wordt ook wel eens gebruik gemaakt van een sneeuwbaleffect: als erin één straat geveltuinen worden aangelegd, wil een andere straat later ook. Doel is danuiteindelijk ook de straat mee te krijgen die er het minst groen uit ziet en wel watvergroening kan gebruiken.“

22

§ Te veel werk voor 1 persoonKrachtgroen is in elke wijk maar met 1 persoon bezig. Ze willen veel werk verzetten en dat issoms moeilijk als je maar alleen bent, aldus de gebiedsnetwerker:

§ Doekje voor het bloedenEen uitvoerder van een initiatief noemde dat Krachtgroen zich niet moet laten lenen als zijndeeen vervanger voor een ontbrekende welzijnsorganisatie:

§ Sommige activiteiten hebben weinig bereikSommige activiteiten, zoals de stekjesmiddagen of bloembollenplant-acties, hebben (soms)een lage opkomst:

Een gebiedsnetwerker:

“De stekjesmiddagen vond ik niet erg levensvatbaar. Misschien kan je dat op eenandere manier doen. De mensen díé er waren, waren heel enthousiast, maar je wiltoch méér mensen bereiken. Maar zorg dan dat de twee of drie die toch al komeniemand meenemen die anders niet komt. Misschien via kinderen. Dat heb ik nietmet haar besproken, maar daar zou ik meer krachtigheid willen zien. Dat kwam nietheel goed uit de verf.”

Een uitvoerder van een initiatief:

“Krachtgroen moet geen doekje voor het bloeden zijn, ‘als zij er zijn hoeven wij niet meerdit of dat’. Als het mensen niet uit hun isolement haalt, dan is het niet de schuld vanKrachtgroen, want daar zijn andere instanties van de gemeente voor. Je moet niet allesaan het groen ophangen en men moet het niet omdraaien. Groen heeft effect op welzijnen kwaliteit van de woonomgeving, als je het beheer goed regelt. Maar je buurt wordt nietvanzelf gezonder als je zorgt voor veel groen, het welzijn gaat niet vanzelf omhoog vanálle bewoners, met name niet de moeilijk bereikbare. Je moet het samen doen met eenwelzijnsorganisatie, die kunnen mensen dan bij activiteiten betrekken.”

Een gebiedsnetwerker:

“Ze nemen veel hooi op hun vork. Ik wil kijken of we iets met vrijwilligerswerkkunnen doen om te ondersteunen. Mensen die ook groen in de vingers hebben endie dat graag willen doen. Om het ze iets makkelijker te maken. Ze weet ons teverzamelen, maar ze staat vaak erg in d’r eentje met heel veel werk”.

Een uitvoerder van een initiatief:

“Want wat doe je bijvoorbeeld als hangjongeren jouw activiteit saboteren? Daarhadden ze nog niet zo over nagedacht. Je kunt bijvoorbeeld ook niet vragen ofmensen dezelfde activiteit een paar straten verder willen herhalen, want daarhebben ze geen zin in; zij wonen daar niet en hebben er niks. Ze hebben nu meerervaring en daar hebben ze heel veel van geleerd. “

23

3.3 Visie van betrokken ambtenaren

Er zijn 4 ambtenaren (1 van de GGD, 2 van SO en 1 van SB) geïnterviewd over de sterkekanten van Krachtgroen/Buurt Bruist en de verbeterpunten.

De ambtenaren zijn allen blij met Krachtgroen/Buurt Bruist en vinden dat de gemeente er veelaan kan hebben. Zij noemen een aantal sterke punten die overlappen met wat degeïnterviewde uitvoerders van initiatieve noemden:- Krachtgroen is goed in verbindingen leggen- Krachtgroen is goed in meer zichtbaarheid creëren van groene initiatieven- De medewerkers van Krachtgroen hebben prettige persoonlijkheden (super vriendelijk, gedreven, initiatiefrijk, benaderbaar en met heel veel hart voor de stad en voor groen).- De medewerkers van Krachtrgroen stellen zich altijd positief op en veroordelen nooit.- Krachtgroen/Buurt Bruist heeft een goede website heeft, die zeer up-to-date wordt gehouden, met veel berichten en foto’s over activiteiten.

Verder noemen de ambtenaren sterke punten die niet door de initiatieven werden genoemd:

§ Relatief kleine subsidie bedragenKrachtgroen krijgt relatief kleine subsidiebedragen van de gemeente voor Buurt Bruist (zeker invergelijking met Creatief Beheer). Met relatief weinig investering wordt relatief veel bereikt.

§ Focus op het gezinKrachtgroen heeft een duidelijke focus op het gezin en ze doen veel gezinsactiviteiten. Verderzijn hun activiteiten altijd heel divers.

§ Goede intermediairKrachtgroen werkt met de methode Buurt Bruist als intermediair tussen bewoner en gemeente.De medewerkers spreken de taal van de bewoner én de gemeente. Zij dragen hierdoor vooreen belangrijk deel bij aan burgerparticipatie, dat steeds belangrijk wordt in de huidigemaatschappij. Krachtgroen kan helpen om het leerproces vorm te geven om steeds meerverantwoordelijkheid bij de burger neer te leggen.

Een ambtenaar:“Het is een leerproces van beide kanten. Buurt Bruist kan een rol vervullen die wij niet kunnen vervullen. Jekan niet zonder, dus dan moet je allebei leren. Wat mag je vragen en wat heb je aan elkaar? (…)Misschien moeten we meer aan verwachtingen-management doen. Als gemeente moeten we ook leren los telaten en alleen te faciliteren. Als je verwachtingen vastlegt, timmer je weer alles dicht. Dat is wel lastig. (…)We moeten niet alleen als subsidieverlener in het netwerk zitten. Zodat je elkaar kan helpen. Soms is dat metgeld en soms niet. Ik denk dat Krachtgroen daar wel open voor staat. Krachtgroen is een moderner, meeropen netwerk dan Creatief Beheer. En voor ons is het dan de vraag: hoe gaan we in zo’n netwerk zitten? Watverwacht je van elkaar? Hoe kunnen we het een stap verder krijgen?

24

Naast deze sterke punten zijn er ook een aantal verbeterpunten genoemd door de ambtenaren:De ambtenaar van Pubieke Gezondheid en Zorg (PG&Z, voorheen de GGD) bracht devolgende verbeterpunten naar voren:

§ Geen cofinancieringPG&Z heeft Krachtgroen vanaf het begin gefinancierd via subsidies. Een voorwaarde was weldat Krachtgroen cofinanciering moest zoeken. Dat is wel gelukt binnen de gemeente (viasubsidies van Programma Bureau Duurzaam en de Vergroeningsopgave van SO/SB), maartot op heden nog niet extern. Behalve subsidies van fondsen kan Krachtgroen proberen ofbedrijven hen willen steunen.

§ PolitiekKansen voor Krachtgroen liggen op het terrein van de politiek:

De ambtenaren van de Stadsontwikkeling (SO) en Stadsbeheer (SB) brachten de volgendeverbeterpunten naar voren:

§ Netwerk levert soms lage opkomst opHet netwerk van Krachtgroen levert soms maar weinig op in termen van opkomst bij eenbijeenkomst of activiteit. Ze hebben een groot e-mail bestand, maar als mensen niet naaractiviteiten komen schiet je er weinig mee op. Als je de lage opkomstcijfers afzet tegen wat hetgekost heeft, dan kom je op zeer hoge bedragen per opgekomen persoon.

§ Te weinig harde resultatenHet lukt Krachtgroen nog niet zo goed om harde resultaten te laten zien, zoals opkomstcijfersof persberichten. SO/SB zitten nu in een fase dat ze daar steeds meer om gaan vragen. Degemeente maakt wat dat betreft zelf ook een ontwikkeling door, het is een proces van beidekanten. Dat betekent dat ze Buurt Bruist ook op resultaten zullen gaan afrekenen. Krachtgroenis sterk in verbindingen leggen, maar het is lastig afrekenbaar. Ze moeten hun doelstellingenmeer SMART gaan formuleren en bijhouden wat ervan terecht komt. Bij activiteiten zouden ze

Een ambtenaar:

“Het belangrijkste onderdeel van Buurt Bruist is het creëren van massa. Met massa bereikje de politiek. Groen moet een belangrijke peiler blijven binnen de politiek.(…) De lijn naarhet college zouden ze veel meer moeten versterken. Ze zouden veel hoger op bekendheidmoeten geven aan Buurt Bruist. Er zou een directe lijn moeten zijn naar Joost Eerdmans.“

Een ambtenaar: “Als je ze vraagt iets te organiseren, dan schermen ze met een heel groot netwerk vanheel veel Rotterdammers. Ja nou ja als ik dan iets negatiefs mag noemen, dat netwerkwas nog niet zo uit-ontwikkeld in termen van exposure. Dat hebben ze niet waar kunnenmaken en daardoor wordt het een duur project. Ze schermen met een netwerk, maar is datook wel zo? De opkomst valt wel vies tegen. In het gemaal zat ik voorlichting te geven aan7 man. Dat is niet genoeg in mijn ogen.”

25

beter kunnen bijhouden hoeveel mensen er komen opdagen (en bezoekers eventueel vragennaar hun postcode of straat). Ook kan Krachtgroen bijhouden hoe vaak ze adviezen geeft aaninitiatieven, of bijvoorbeeld het aantal unieke bezoekers aan de website bijhouden.

§ Misschien te veel wijkenDe ambtenaren van SO/SB zijn verbaasd dat Buurt Bruist uitbreidt naar (zoveel) andere wijken.Vanuit SB en SO zou de keuze niet op Bloemhof zijn gevallen, er zijn andere wijken waargroen een grotere bijdrage kan leveren aan bijvoorbeeld regenwaterafvoer (door meer groenen minder steen kan het regenwater makkelijker via de bodem weglopen).

De ambtenaren zijn heel benieuwd hoe het in Bloemhof uit gaat pakken. Ze vinden het jammerdat er in Bloemhof nu ingezet wordt op een beheerde speeltuin, dus niet in de openbare ruimte.Op die manier gaat er geld naar een beperkt aantal bezoekers, terwijl je wil dat een grote groeper wat aan heeft.

§ Slecht benaderbare Rotterdammer wordt niet bereiktHet lukt Krachtgroen niet zo goed om de slecht-benaderbare Rotterdammer te bereiken.Volgens de ambtenaren is Creatief Beheer daar veel beter in.

Krachtgroen redeneert dat het bereiken van de slecht benaderbare Rotterdammer hen te veeltijd zou kosten; bovendien werken zij samen met lokale en sociale partners in de wijk die ditwel kunnen en al jaren doen. Het is ook een van de redenen om samen te werken met CreatiefBeheer in bepaalde wijken. Krachtgroen wil juist bestaande krachten inzetten en bundelen omzo samen een sterk en groen netwerk te vormen.

Een ambtenaar:“Misschien zijn ze ook in de valkuil gestapt om op veel plekken iets te willen. Misschienkunnen ze zich beter concentreren op twee of drie plekken. [Over Bloemhof:] Dat soortwijken zijn vrij stug om de echte bewoner te bereiken. Dat is misschien ook het vertillen.Daar moeten zij ook van nul beginnen. Daar hebben ze beperkte meerwaarde.”

Een ambtenaar:“Creatief Beheer is van volhouden en herhalen, van bij de deuren langs, van mensen dieniet willen naar buiten halen. Daar steken ze veel tijd in, dan zien ze daarna wel of hetbeklijft. Krachtgroen zoekt meer naar wat mensen willen, zij zijn meer van mensen die wélwillen. Als ze mensen benaderen en het lukt niet, dan is dat ook prima. Krachtgroen doethet met hart en ziel, maar als het niet lukt, ja dan lukt het niet.”

27

4 Bijdrage van Krachtgroen aan de initiatieven

Alle geïnterviewde vertegenwoordigers van de initiatieven is gevraagd naar de bijdrage vanKrachtgroen in hun initiatief, naar de toegevoegde waarde van Krachtgroen: had het initiatiefook bestaan zonder Krachtgroen, en was het dan even groot geweest?

De kleinere initiatieven zijn over het algemeen positief over de bijdrage van Krachtgroen.Krachtgroen heeft ze vaak geholpen in het aanvragen van subsidies bij de gemeente of ze incontact gebracht met de juiste personen binnen de gemeente. Soms wordt dit door degeïnterviewde niet als heel cruciaal gezien, in andere gevallen juist weer wel. Vaak wordterkend dat het initiatief niet had kunnen bestaan of niet zo ver was geweest zonder de bijdragevan Krachtgroen. Krachtgroen heeft soms ook ontwerp-tekeningen voor zijn rekeninggenomen, zoals bij het Brancopark of speeltuin de Klimroos. Dit gebeurde altijd na uitvoerigoverleg met de bewoners over wat zij willen. Bij speeltuin de Klimroos in Bloemhof heeftKrachtgroen drie bijeenkomsten georganiseerd met ouders en kinderen, waaronder eenverwerkingsopdracht met de kinderen waarin zij zelf konden bedenken wat ze wilden op basisvan wat ze gezien hadden of zelf bedacht hadden. Een medewerker van Krachtgroen heeft opbasis van de plannen van kinderen en ouders een tekening gemaakt als herinrichtinsplan, metveel ruimte voor vergroening. Dit plan gaat dan weer uitgevoerd worden door Stadsbeheer. Bijhet Brancopark is een medewerker van Krachtgroen één van de vier leden van de werkgroep,die vaak op haar zaak vergadert. Ze heeft samen met iemand anders van de werkgroep driesubsidieaanvragen geschreven. Ook bij de aanleg van de twaalf geveltuinen in deEssenburgbuurt heeft deze medewerker van Krachtgroen een grote rol gehad: zij heeft eenbegroting gemaakt, verdere financiën met Woonstad geregeld, plantjes geregeld, coördinatieop zich genomen, plantjes verdeeld per tuintje. Zonder haar was dit lang niet zo soepel enmakkelijk gegaan.De gebiedsnetwerker bevestigd dat de rol van Krachtgroen bij de kleinere initiatieven groot is:

De bijdrage van Krachtgroen aan de grote initiatieven is gering. Deze initiatieven bestondenvaak al lang voordat Krachtgroen / Buurt Bruist ontstond. Dat wil niet zeggen dat men nietsheeft aan Krachtgroen of niets samen doet. Stek werkt bijvoorbeeld samen met Krachtgroendoor de bollen en planten te leveren voor de geveltuinen, soms helpt Stek ook mee bij hetbeplanten. Stek heeft ‘Flora voor Fauna’ gepresenteerd op een dag die Krachtgroen hadgeorganiseerd, en mensen komen geregeld in de winkel van Stek met de poster metgevelplanten die Krachtgroen gemaakt heeft. Stichting Boulevard heeft nog geen activiteitensamen gehad met Krachtgroen, ze zijn meer aanvullend. Krachtgroen heeft activiteitenopgepikt die Stichting Boulevard eerder heeft gedaan, zoals de buurt- en bomenwandelingen.Wat betreft Creatief Beheer gaat Krachtgroen nu in Bospolder Tussendijken voor het eerst echtmet hen samenwerken, maar dit is nog te recent om iets te kunnen zeggen over het succes

Een gebiedsnetwerker:

“Niet de grotere dingen als de speeltuin e.d. die bestonden al. Maar welop straat-niveau met geveltuintjes, binnentuinen en bollen planten, daarzijn ze echt van en dat gaan ze ook samen doen. En soms sluiten ze aanbij al bestaande projecten. Hoe meer we samen werken, hoe meer we opnieuwe plekken komen waar ze Buurt Bruist nog niet kennen.”

28

hiervan. Wel heeft Krachtgroen Creatief Beheer geholpen met een noodoplossing voor eensubsidie door hun korte lijnen met de GGD. Daarbij is Creatief Beheer blij dat Krachtgroen hetbelang van hun projecten kan overbrengen aan beleidsmedewerkers.

De grotere initiatieven geven wel aan dat ze het leuk en inspirerend vinden om Krachtgroentegen te komen bij vergroeningsinitiatieven en om samen activiteiten te ontplooien. Ze zienzeker meerwaarde in het netwerk dat Krachtgroen heeft ontwikkeld, al heeft dat nietherleidbaar bijgedragen aan hun initiatief.

Krachtgroen zelf geeft aan dat mensen lang niet altijd meer in de gaten hebben dat een contactooit ontstaan is door een activiteit van Krachtgroen. Zulke contacten groeien soms weer uit totnieuwe initiatieven, zonder dat men zich bewust is dat Krachtgroen een rol heeft gespeeld in deverbinding die tot stand is gekomen. Dat juicht Krachtgroen alleen maar toe: hoe meer mensenzelf het gevoel van eigenaarschap hebben van een initiatief, hoe beter.

Zoals als eerder geciteerd, drukt één van de geïnterviewde vertegenwoordigers van deinitiatieven het mooi uit:

Een uitvoerder van Creatief Beheer:

“De combinatie Krachtgroen en Creatief Beheer versterkt elkaar, omdat de één eenhorizontale verbinder is en de ander een verticale verbinder is. Als voorbeeld: Krachtgroenlegt geen 200 geveltuinen aan, maar Krachtgroen kan het belang ervan wel goed uitleggen.Het zijn twee netwerken die een toegevoegde waarde hebben. “

Een uitvoerder van een initiatief:

“De rol van Krachtgroen in het project is niet groot, maar hun taak is wel belangrijk engroot. Zij hebben die verbindende rol, zonder dat ze overal actief aan meedoen. Die functieheb je nodig om de betekenis van de kleine dingen groter te maken. “

29

5 Randvoorwaarden

5.1 Vanuit Krachtgroen

Om een project goed te laten slagen moet altijd aan een aantal randvoorwaarden wordenvoldaan, zo ook voor Buurt Bruist en Bloemhof Bloeit. Omdat beide projecten uitvoering gevenaan de gemeentelijke ambities en beleid van SO, GGD en Programma Bureau Duurzaam(PBD), is volgens Krachtgroen een goede samenwerking tussen de verschillende afdelingenvan de gemeente - in het bijzonder met Stadsbeheer - nodig. Om dit tot stand te brengen iséén contactpersoon binnen de afdelingen van de gemeente voor Krachtgroen noodzakelijk.Daarnaast is het belangrijk voor Krachtgroen dat zij kan samenwerken met al bestaandegroene initiatieven in de wijken. Vanuit de gemeente wordt de voorwaarde gesteld datKrachtgroen cofinanciering zoekt voor de verschillende projecten.

5.2 Volgens betrokkenen

Uit de interviews kwamen een aantal eigenschappen naar voren van de medewerkers vanKrachtgroen die volgens de geïnterviewde het succes van Buurt Bruist kunnen verklaren. Dezekunnen dan ook worden gezien als randvoorwaarden voor het slagen van Buurt Bruist. Hetgaat om de volgende eigenschappen:

§ Enthousiasmerende houdingBijna alle geïnterviewden gaven aan dat de medewerkers van Buurt Bruist heel goed zijn inhet enthousiasmeren van bewoners en kinderen voor groen. Dit doen zij op een heelongedwongen manier, waardoor mensen snel en gemakkelijk aansluiten.

§ Bottom up houdingDe geïnterviewden gaven aan dat de medewerkers van Buurt Bruist echt werken van onderaf. De ideeën komen uit de buurt. Zij geven alleen advies, maken tekeningen of helpen bijde daadwerkelijke realisatie als daar om gevraagd wordt of daar behoefte aan is. Zijhebben geen sturende rol. Dat wordt erg gewaardeerd met name bij de al bestaandeinitiatieven.

§ Gelijkwaardige positieDe geïnterviewden gaven aan dat de medewerkers van Buurt Bruist werken vanuit eengelijkwaardige positie. Zij zien zichzelf niet als sturende factor. Zij helpen de initiatieven opeen gelijkwaardige manier. Zij brengen alleen hun expertise in op het gebied van groen,maar laten de keuze bij de bewoners. Dit draagt eraan bij dat mensen niet achterover gaanleunen en enthousiast blijven over hun eigen project.

§ Netwerken in de wijkVoor het slagen van Buurt Bruist is het belangrijk dat de medewerkers een goed netwerkopbouwen in de wijk. Met dit netwerk kunnen ze makkelijk verbindingen leggen tussen deverschillende initiatieven, zodat zij meer kans van slagen hebben. In de interviews werdaangeven dat in de wijken waar Buurt Bruist al actief is, zo’n netwerk al is opgebouwd en

30

dat de medewerkers goede contacten houden.

5.3 Voor de gemeente

Naast bovengenoemde randvoorwaarden werd ook een aantal punten opgenoemd die vanuitde gemeente aangepakt moeten worden om groene initiatieven meer kans van slagen tegeven. Zo gaf een aantal uitvoerders van initiatieven aan dat ze aanliepen tegen DeRotterdamse Stijl. Maar ook dat bepaalde soorten bomen vervangen werden of niet geplaatstmochten worden.

Daarnaast werd aangegeven dat een aantal initiatieven aanliep tegen het informeren enbetrekken van omwonenden. Vaak moeten er handtekeningen opgehaald worden binnenbepaalde wijken om een initiatief te mogen uitvoeren. Door wisselende bezetting binnen degemeente en wisselende regels moet initiatiefnemers vaak meerdere malen langs de deurenvoor handtekeningen. Wanneer dit herhaaldelijk gebeurt, zijn initiatiefnemers eerder geneigdom het project stil te leggen. Dat betekent dat er geen vergroening vanuit de bewoners zalplaatsvinden.

Tot slot werd aangegeven dat de gemeente aan het bezuinigen is op het onderhoud van hetbestaande groen. Zij laat dit nu over aan bewoners of haalt het groen weg. Dit geeft eentegenstrijdig beeld aan de bewoners.

Door goede informatieverstrekking en goede overdracht van taken binnen de gemeentekunnen veel van deze problemen voorkomen worden en er meer kans geboden worden aannieuwe initiatieven.

Een uitvoerder van een initiatief:Er zouden bomen vervangen worden door hoge bomen. Maar debewoners waren gehecht aan die boompjes. Ze werden totaal nietbetrokken bij het proces.

Een uitvoerder van een initiatief:We zijn begonnen bij de school met handtekeningen enuiteindelijk na fases verder de vraag waarom de school nietuitgenodigd. Door wisseling van mensen.

31

6 Discussie en conclusie

Uit dit onderzoek blijkt dat Buurt Bruist positief wordt ontvangen door de betrokken partijen. Demedewerkers van Krachtgroen leggen goede verbindingen zowel horizontaal als verticaal enweten bewoners te enthousiasmeren. Door hun groene methode dragen zij zeer waarschijnlijk bijaan de fysieke en sociale gezondheid van bewoners. De geïnterviewden betwijfelen of BuurtBruist net zo goed gaat werken in andere typen wijken dan het Nieuwe Westen, het is echter nogte vroeg om daar conclusies over te trekken. Daarom is het voor de toekomst belangrijk voor degemeente om te volgen hoe de methode werkt in andere type wijken, zoals Bloemhof.

Krachtgroen werkt met de methode Buurt Bruist als intermediair tussen bewoner en gemeente. Zijvervullen deze rol goed, doordat ze de taal van de bewoner en de gemeente spreken. Zij leggenhierdoor goede verbindingen tussen bewonerinitiatieven onderling en ook tussen initiatieven ende overheid. Zij dragen hierdoor voor een belangrijk deel bij aan burgerparticipatie, dat steedsbelangrijk wordt in de huidige maatschappij.

In de toekomst worden dit soort intermediairs door de terugtrekkende overheid steedsbelangrijker. De rol van intermediair vervult Krachtgroen goed, open en eerlijk. In de toekomstzouden ook geldstromen van de gemeente naar kleinere initiatieven via dit soort intermediairskunnen gaan lopen. Echter de gemeente moet ook leren uit het verleden. Er zullen door dezeontwikkelingen meer van dit soort partijen ontstaan. Dit hebben we ook gezien bij hetPersoonsgebonden budget (PGB) in de zorg. Het PGB is een budget dat aangevraagd kanworden op basis van een indicatie voor zorg. Hiermee kan de cliënt zelf zorg inkopen. Voor veelcliënten was dit lastig en er ontstonden diverse intermediairs die de zorg voor de cliënt inkochten.Het verloop van de geldstromen werd daardoor onzichtbaar en bij verschillende intermediairs wassprake van fraude met de budgetten. Het blijft voor de overheid dus belangrijk om goed zicht tehouden op deze geldstromen, zodat het budget ook daadwerkelijk komt waar het nodig is en waarhet voor bedoeld is. In dit geval het vergroenen van de stad en daarmee de(geestelijke)gezondheid van bewoners verbeteren.

Met het stimuleren van burgerparticipatie en de rol die Krachtgroen hierin vervult, komt hetcultuurverschil tussen burger en overheid aan het licht. De burger staat al verder in het procesvan bottom-up werken dan de overheid. Dit zorgt voor een botsing van culturen. We zien dezebotsing ook terug in dit onderzoek op enkele punten. Een voorbeeld is dat burgers met eeninitiatief nog vaak het gevoel krijgen dat zij een ‘nee’ of ‘ja, maar..’ krijgen. Dit komt door de nogzeer gestructureerde en gelijnde organisatie van de gemeente. Er is nog weinig speelruimte voorambtenaren om in te werken. Die komt er wel steeds meer, maar dat proces verloopt traag. Ookis te zien dat de ambtenaren kritischer tegenover Krachtgroen staan dan de burgerinitiatieven.Krachtgroen roept soms irritaties bij hen op doordat de ambtenaren het beeld hebben datKrachtgroen op verschillende plekken voor subsidie aanklopt, maar ook doordat het werk vanKrachtgroen ongrijpbaar is op sommige punten. Dit zegt echter meer over de cultuur binnen degemeente. Krachtgroen is juist een goede partij die de gemeente kan helpen een weg te zoekenin de nieuwe rol als overheid. Aan de andere kant moet binnen de gemeente verantwoordingworden afgelegd met behulp van harde cijfers. Dit zal altijd in meer of mindere mate blijvenbestaan om geldstromen te kunnen verantwoorden. Bij initiatieven als Buurt Bruist zijn deuitkomsten vaak lastig te grijpen in harde cijfers. Daarnaast ligt de prioriteit van dit soortinitiatieven niet bij het archiveren en registreren van de gewenste data, maar bij het tot standbrengen en stimuleren van burgerparticipatie. Beide culturen zullen dichter naar elkaar moeten

32

groeien, wil het een blijvend succes worden. Dat wil zeggen dat de overheid meer moet los laten,maar ook dat initiatieven verantwoording kunnen afleggen over de besteding van de verkregenbudgetten. Krachtgroen is door zijn intermediaire rol een goede en belangrijke partij voor degemeente om dit leerproces aan te gaan en een nieuwe manier van werken te vinden.

Een ander punt wat opvalt in dit onderzoek is dat aan de ene kant wordt gezegd dat Krachtgroente veel hooi op de vork neemt om alles op te pakken en uit te voeren, en ook nog het werkgebieduit te breiden. Krachtgroen doet inderdaad heel veel met weinig mankracht. Zo zijn zij hetafgelopen jaar onder andere betrokken geweest bij ruim 55 initiatieven die ‘groene vragen’hadden en Krachtgroen om advies vroegen. Dit advies loopt uiteen van bewoners of zorginstellingtot woningbouwcorporaties, en van iemand doorverwijzen naar de juiste persoon, ofplantenselecties doormailen, tot doorlopende besprekingen over 'hun' plantsoen of geveltuintjes.Bij sommige initiatieven zijn ze bijna wekelijks betrokken en trekken ze de burgers door de'ambtelijke soelaas' heen. Daarnaast maken ze schetsen of tekeningen, schrijven verslagen overwat er besproken is, maken de vervolgafspraken, betrekken er andere professionals bij uit heteigen netwerk of de gemeente, maken beplantingsplannen en vragen offertes. Aan de anderekant wordt gezegd dat Krachtgroen méér moet doen, bijvoorbeeld dat Krachtgroen zich meermoet ontwikkelen op het vlak van de politiek en hier een grotere rol in zou moeten vervullen. Ofdat Krachtgroen meer moet doen om de moeilijk bereikbare Rotterdammer te bereiken. Dezezaken zijn natuurlijk strijdig met elkaar: enerzijds moet Krachtgroen minder hooi op zijn vorknemen maar anderzijds moet Krachgroen nog meer doen dan ze nu al doen. Voor de gemeenteis de rol van Krachtgroen als intermediair het belangrijkst. Ons advies aan Krachtgroen is dat zijzelf goed moeten nadenken waar zij zich in willen specialiseren en op basis daarvan keuzesmaken wat zij wel en niet oppakken.

In vergelijking met andere groene partijen in de stad, zoals Creatief Beheer, ontvangt Krachtgroenrelatief kleine subsidiebedragen. Deze kleine investeringen leveren echter wel veel op. Dit komtmede door de werkwijze van Krachtgroen. Krachtgroen probeert te vergroenen door verbinding teleggen tussen bestaande groene initiatieven enerzijds, en tussen initiatieven en de overheidanderzijds, en door het geven van advies en het overdragen van kennis over groen de wijk, om zouiteindelijk ook de moeilijk bereikbare Rotterdam mee te krijgen. Hier ligt ook kracht vanKrachtgroen. Creatief Beheer begint vanuit de moeilijk bereikbare Rotterdammer. Deze tweepartijen kunnen elkaar mooi aanvullen. Voor vervolgonderzoek is het daarom interessant om dezetwee partijen naast elkaar te vergelijken.

Dit onderzoek heeft zich voor het grootste deel gericht op interviews met deelnemers vaninitiatieven. Daarnaast zijn enkele gebiedsnetwerkers, ambtenaren en een woningcorporatiegeïnterviewd. Dat heeft al veel informatie opgeleverd. Voor vervolgonderzoek is het aan tebevelen om ook medewerkers van andere corporaties, ambtenaren uit de fysieke hoek, maar ookprofessionals uit het welzijn mee te nemen, om zo meer zicht te krijgen op Buurt Bruist. Hetinterviewen van bewoners tijdens Buurt Bruist activiteiten zal helpen om de bijdrage van BuurtBruist aan de fysieke en mentale gezondheid van bewoners verder te evalueren. We raden aanvervolg onderzoek ook meer te richten op Rotterdam Zuid.

Tot slot kan geconcludeerd worden dat Krachtgroen een waardevolle partner is voor de gemeenteRotterdam om te werken aan vergroening van de stad en het welzijn van de burgers. Krachtgroenis door zijn intermediaire rol een belangrijke partij voor de gemeente om het leerproces vanterugtrekkende overheid aan te gaan en een nieuwe manier van werken te vinden. Aan de andere

33

kant kan Krachtgroen zich verder professionaliseren door zich meer te richten op deze rol alsintermediair en verantwoording naar de gemeente af te leggen met behulp van harde cijfers opeen aantal punten. Zowel Krachtgroen als de gemeente kunnen in dit proces nog veel van elkaarleren. Voor de gemeente is het nu belangrijk om te volgen hoe Buurt Bruist aanslaat in Bloemhof.

35

Bijlage A. Overzicht van geïnterviewde initiatieven/organisaties

Initiatief/Organisatie Contactpersoon Toelichting organisatie/ initiatief Link met Krachtgroen Visualisatie

Creatief Beheer

www.creatiefbeheer.nl

Tonny van

Sommeren

Creatief Beheer is de oudste speler

in Rotterdam op het gebied van

groen en het daarbij betrekken van

bewoners. Het eerste project startte

in 2004 met Proefpark de Punt in

Bospolder. Inmiddels is Creatief

Beheer actief in 8 wijken op 15

terreinen (zoals binnentuinen,

schoolpleinen, en buitenruimte). Ze

zijn actief in Bloemhof, Carnisse,

Noord en Schiedam.

Het doel van de initiatieven van

Creatief Beheer is de stad groen en

kindvriendelijk maken. Bij Creatief

Beheer wordt gewerkt met een

tuinmannengilde. Zij zijn essentieel

in de wijk en zorgen voor de

verbinding tussen bewoners en

instanties.

In Tussendijken en Bospolder is in

november 2014 door Krachtgroen en

Creatief Beheer een bollenplantdag

georganiseerd.

De samenwerking tussen beide partijen is

in de loop van 2014 gestart. In

Bospolder/Tussendijken komt de

samenwerking tussen Creatief Beheer en

Krachtgroen van de grond. In Spangen is

er al een groot netwerk, waarbij Creatief

Beheer en Krachtgroen informatie

uitwisselen.

36

Brancopark

www.buurtbruist.nl/inde

x.php/brancopark

Mark Merckens,

vrijwillige

buurtambassadeur

Buurt Bestuurt

Bewoners uit de Brancobuurt

denken dat het Brancopark beter en

mooier kan worden gemaakt. In een

werkgroep is een voorstel en plan

gemaakt ter revitalisering van het

park.

Krachtgroen is lid van de werkgroep en

helpt onder meer bij het maken van de

plannen.

Stichting Boulevard

www.boulevardrotterda

m.nl

Angelique Boel,

voorzitter werkgroep

Buitenruimte

Stichting Boulevard behartigt de

belangen van bewoners en

bedrijven aan de Mathenesserlaan,

de Heemraadssingel en het

Heemraadsplein. Ook organiseert

de stichting sociale en culturele

activiteiten voor de buurtbewoners.

Stichting Boulevard en Krachtgroen

hebben nog geen echte activiteiten

gezamenlijk gedaan. Sommige dingen

heeft Boulevard al vaak gedaan en die

doen ze nu niet meer, maar dat doet

Krachtgroen nu, zoals een buurt- of

bomenwandeling langs het groen.

37

STEK en Stichting

Tussentuin

www.stekrotterdam.nl

www.tussentuin.nl

Marieke de Keijzer STEK is geïnitieerd door 6

groenprofessionals, ieder met een

eigen specifieke achtergrond en

ervaring.

STEK wil de directe omgeving

groener en levendiger maken. Dat

doet STEK door middelen en kennis

aan te bieden in de stadstuinwinkel.

Maar ook door de kennis actief in te

zetten in de buurt. Zo zijn er al

diverse geveltuinen aangelegd en

zelfs ware groenteheuvels verrezen

in het Heemraadspark.

Stichting Tussentuin heeft als doel

het ontwikkelen en verspreiden van

kennis over collectieve groene

ruimten tussen de bebouwde

omgeving.

Krachtgroen bestelt bollen en planten

voor de geveltuinen bij STEK en soms is

STEK bij het planten ervan.

Krachtgroen heeft een kaart met planten

voor geveltuinen gemaakt. Mensen

komen naar de winkel van STEK om die

planten te kopen.

Krachtgroen heeft een evenement

georganiseerd waarbij STEK een

presentatie heeft gedaan.

In de stadswinkel heeft STEK samen met

Krachtgroen een stekjesruilmiddag

georganiseerd.

Krachtgroen en Stichting Tussentuin

wisselen informatie uit.

DANSH Shurdon Faynete

www.dansh.nl

Shurdon is sportinstructeur en

BMX’er. Shurdon Faynete is

eigenaar van Dansh. Dansh is een

outdoor fitness school, waar

mensen aan lessen kunnen

deelnemen via inschrijving op

internet. Dansh ligt op een

braakliggend terrein. Shurdon

werkte mee aan eenn initiatief dat in

de finale zat van het Stadsinitiatief

2014: BMX010.

In grote lijnen heeft Krachtgroen Shurdon

geholpen door de contacten en het

netwerk van Krachtgroen. De

medewerkers van Krachtgroen weten de

weg binnen de gemeente. Een

medewerker heeft geholpen bij de

subsidieaanvragen. Binnenkort gaat

Shurdon bij haar langs om haar mee te

laten kijken naar een nieuwe

subsidieaanvraag.

38

Initiatief/Organisatie Contactpersoon Toelichting organisatie/ initiatief Link met Krachtgroen Visualisatie

Meigroen Sander Dikstra

www.meigroen.nl

Meigroen is het bedrijf van Sander

Dikstra. Sander houdt zich bezig

met vergroeningstrajecten en

natuur- en milieueducatie voor

basisschoolkinderen. Dat doet hij al

vijf jaar. Hij is zeer bekend met

onder andere Bloemhof en werkt

veel in Rotterdam-Zuid.

Krachtgroen heeft Sander bij het project

voor de vergroening van de speeltuin De

Klimroos gevraagd, omdat hij inzet op de

programmering en in de buurt van de

Klimroos al veel contacten heeft.

Sander heeft het onderdeel participatie op

zich genomen en dan vooral gericht op

kinderen. In november waren er vier

sessies. Op basis van de tijdens de

sessies gemaakte plannen door kinderen

en volwassenen heeft Krachtgroen een

herinrichtingsplan van De Klimroos

gemaakt. Hierbij is er veel ruimte voor

vergroening.

Dit plan past voldoende bij de wensen

van de kinderen en de volwassenen.

Bewonerscomité Buurt

Bestuurt

Essenburgbuurt

Henk van Mourik,

actieve bewoner

Vanuit het Bewonerscomité Buurt

Bestuurt Essenburgbuurt is ingezet

op de aanleg van extra geveltuinen

in de buurt. De bewoners zijn zelf in

de buurt langs gegaan om bewoners

te benaderen voor een geveltuin.

Woonstad heeft de geveltuinen

gefinancierd. In december 2014 zijn

12 nieuwe geveltuinen aangelegd.

Via Woonstad is Krachtgroen in beeld

gekomen voor de aanleg van de

geveltuinen. Een aannemer heeft de

geveltuinen aangelegd. Krachtgroen heeft

de plantjes geregeld en verdeeld, de

zaken met Woonstad afgestemd en de

financiën bij Woonstad geregeld. De

bewoners hebben zelf de plantjes

opgehaald en erin gezet.

39

Initiatief/Organisatie Contactpersoon Toelichting organisatie/ initiatief Link met Krachtgroen Visualisatie

Bloementuin De

Hooidrift &

Vierambachtsschool

Martine Herman Beide initiatieven zijn vanuit de

bewoners ontstaan. Voor de

Vierambachtschool is een stichting

opgericht voor het werven van

fondsen. Er zijn fondsen

aangetrokken om het plan te

realiseren. Dit is tot op heden nog

niet gelukt door het opheffen van

parkeerplekken en Rotterdamse stijl.

De Bloementuin is ontstaan, omdat

dit een braakliggend terrein was met

veel vervuiling. Vanuit de bewoners

zijn planten aangekocht en werd het

onderhoud geregeld.

Via social media in contact gekomen met

Krachtgroen. Maken vooral gebruik van

adviezen van Krachtgroen. Krachtgroen

heeft geen directe betrokkenheid bij de

projecten.

Stadontwikkeling en

Stadsbeheer

Femke Stam

Jorg Pieneman

Sander Klaassen

Verstrekken vanuit het Concern

Rotterdam subsidie aan

Krachtgroen.

Via vergroeningsopgave

Publieke Gezondheid

en Zorg

Linsey Vanhauwaert Verstrekken vanuit het Concern

Rotterdam subsidie aan

Krachtgroen.

Mede-initiatiefnemer van Buurt Bruist

Woonstad Stella de Jong Woningcorporatie Woonstad en Krachtgroen hebben samen

vergroeningsinitiatieven ontplooid, zoals

het aanleggen van geveltuinen.

41

Bijlage B. Overzichtkaart Buurt Bruist Middelland en Nieuwe Westen

43

Bijlage C. Buurt Bruist op sociale media en internetanalysedatum 9-3-‘15

Facebook www.facebook.com/BuurtBruist

Actief sinds: juli 2013Aantal vind-ik-leuks: 253Aantal berichten:133

Berichten op de facebookpagina van Buurt Bruist zijn bijna allemaal geplaatst door Buurt Bruistzelf. Het zijn onder meer berichten over ingeplande activiteiten van Buurt Bruist, activiteiten vanandere initiatieven, beelden van recente activiteiten en adviezen voor bijvoorbeeld tuinieren,koken of bewegen.De berichten worden vaak geliked door een aantal volgers. Een enkele keer wordt er gereageerdop een bericht. Slechts tweemaal is er een ander een bericht op de pagina geplaatst. Bij meerdan de helft van de berichten wordt door Buurt Bruist een foto of ander beeldmateriaal geplaatst.In een kader op de facebookpagina zijn berichten te vinden die door externen zijn geplaatst. Dezeberichten vallen niet onder de eerder genoemde berichten. Dit is verschillende keren gedaan. Ookhier gaat het bijvoorbeeld om activiteiten met groen als thema of verslagen van reeds gedaneactiviteiten.

De activiteit van berichten op de facebookpagina van Buurt Bruist zijn hieronder weergegeven.

44

Twitter

Op Twitter bestaat er geen account van Buurt Bruist, maar welvan de organisatie Krachtgroen.Geregistreerd sinds: september 2010Aantal berichten: 2.317Aantal volgend: 2.340Aantal volgers: 2.826

Tussen 1 februari 2013 en 9 maart 2015 zijn er op het Twitter-account van Krachtgroen 240 berichten geplaatst met dehashtag “buurtbruist”. Het zijn onder meer berichten overactiviteiten van Buurt Bruist zelf of van andere initiatieven,beelden van recente activiteiten en adviezen voor bijvoorbeeldtuinieren, koken of bewegen.

Zoekopdracht in Coosto

Via de internetapplicatie Coosto kan de activiteit van een bepaald onderwerp op het internetgemeten worden. In de periode tussen 1 februari 2013 tot en met 9 maart 2015 zijn er bijna 1.000berichten geplaatst of opnieuw gedeeld op het internet met de zoekterm “buurtbruist” of “buurtbruist”. (Deze berichten hoeven niet altijd over de Rotterdamse buurt bruist te gaan, maar dat isslechts in een klein aantal gevallen zo).

De onderstaande figuur laat de activiteit van de berichten met de zoekterm “buurtbruist” of “buurtbruist” zien.

De zoekterm leverde de onderstaande tagcloud op met veel genoemde onderwerpen. Populaireonderwerpen zijn de geveltuinen, Middelland, start speeltuin Heemraadsingel.

Vooral op Twitter wordt er veel over Buurt Bruist gesproken, gevolgd door Facebook. Ongeveereen derde van de berichten is door KrachtGroen via het Twitteraccount of de facebookpagina opinternet geplaatst. De overige berichten zijn afkomstig van zo’n 250 verschillende auteurs.

45

Bijlage D. Buurt Bruist flyer geveltuinplanten

47

Bijlage E. Samenvatting activiteitenkalender Krachtgroen

2014Maand Activiteitenjanuari Groene Loper - de Binnenwegroute

Groene Loper - Dwars door Middelland fietsenfebruari Groene Loper - Tuinenroutemaart tuinen van Floris aanleggen (28 geveltuinen)april opening WEES GROEN (groos)mei Wijkontmoeting: Groen moet je doen - wijkwandeling & groene acties

Ruiltuin gezamenlijke BBQzaden & planten ruilen Nozepandje

juni zaden & planten ruilen op Graaf Florisstraat 88ajuli De Stad Uitaugustus De Stad Uitseptember Bruisende Bomen excursie met ecoloog

HUB Middellandstraat presenteert plantenselectie Buurt Bruistoktober Opening BB & NS in Buitenplaats kas en vergroenen rondom woonkamer van Spangen

Geveltuinen award uitreiking Graaf Florisstraatkoudstekken met de Buitenboel op Proefpark de Punt

november Opening BB & CB met bollen plantenEHBT SpangenNatuurwerkdag CB de Puntkoudstekken met de Buitenboel op Proefpark de PuntDe Vliegerstraat vergroenen met Woonstad (16 geveltuinen)Snellinkstraat geveltuin vergroenen met WoonstadEvergreen Excursie met ecoloogPaddestoelentocht ism De Stad Uit ‐ Schollebos in Capelle (vertrek va Spangen)Water zoekt Tuin ‐ KG kennisatelier in Noordgeveltuinen aanleggen BoTu div stratenEHBT SpangenBollen uitdelen aan groene initiatiefnemers 13‐14uBollen planten Bellevoystraat

december koudstekken met de Buitenboel op Proefpark de PuntBollen planten Samuel MullerpleinBollen planten TidemanpleinEHBT SpangenWinterklaar maken CB de PuntBladloze bomen excursie met ecoloogEssenburgbuurt west vergroenen met Woonstad (16 geveltuinen)Bollen planten Brancopark

2014Achtergrond activiteiten en procesbijeenkomstenActviteit of procesbijeenkomst van:

Buurt Bruist 34co-creatie Buurt Bruist met derden 7Kracht Groen activiteit raakt aan BB 2co-creatie BB met Natuurlijk Spangen 8co-creatie BB met de Buitenboel 6co-creatie BB met Creatief Beheer 3

48

2015Maand Geplande activiteitenjanuari koudstekken met de Buitenboel op Proefpark de Punt

internationaal oliebollen bakken (13‐16u) en proeven (16‐18u) VEC BoTuEHBT SpangenBoTu bomen excursie met ecoloogGroene Loper & BB - SpangenEssenburgbuurt west vergroenen met stadsbeheer (8 boomspiegels)Groene Loper & BB - Spangen

februrari koudstekken met de Buitenboel op Proefpark de PuntEHBT SpangenGroene Loper & BB - Mdl&NWvervolg vergroenen met WoonstadEssenburgpark wandeling met Philip Kuypersvoorzaaien bij kas de BuitenplaatsTaanderspleintje (BoTu)

maart koudstekken met de Buitenboel op Proefpark de PuntEHBT Spangengroene actie met Woonbrongeveltuinen SchietbaanlaanDakpark activiteit ism Annemieke Wzaden ruilen op ntb initiatief (bv ET Essenburgsingel)

april plantenruilenapril Bomenwandeling met ecoloog

snoeilessen op ntb initiatief (ism STEK?)mei zaailingen ruilen

papier maken met zaden? Ism Marieke de Hoop?BMX crossroute met DANSH?groene actie samen met Green Team / HHSK?