EUROPEJSKI TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY - … · eea: europejska agencja ochrony środowiska eFr:...

2009

ISSN

183

1-09

23

QJ-A

B-09-011-P

L-C

TRWAŁOŚĆ PROJEKTÓW W RAMACH INSTRUMENTU LIFE-PRZYRODA I ZARZĄDZANIE NIMI PRZEZ KOMISJĘ

EUROPEJSKI TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY

Spra

woz

dani

e sp

ecja

lne

nr 1

1

W N I N I E J S Z Y M S P R A W O Z D A N I U E U R O P E J S K I T R Y B U N A Ł

OBRACHUNKOWY PODDAŁ ANALIZIE ZARZĄDZANIE PRZEZ KOMISJĘ

PROJEK TAMI L IFE-PRZYRODA POD WZGLĘDEM TR WAŁOŚCI ICH

REZULTATÓW. W SPRAWOZDANIU PRZEDSTAWIONO SZCZEGÓŁOWO

CZTERY ZASADNICZE FAZY CYKLU PROJEKTOWEGO, KTÓRY OBEJMUJE

PROCEDURĘ WYBORU PROJEKTÓW, ICH REALIZACJĘ I MONITORING,

UPOWSZECHNIANIE REZULTATÓW I DŁUGOFALOWE ZARZĄDZANIE

R E Z U LTATA M I P R O J E K TÓ W. W R A M AC H P R AC KO N T R O L N YC H

W SZEŚCIU PAŃST WACH CZŁONKOWSKICH PRZEPROWADZONO

35 KONTROLI PROJEKTÓW NA MIEJSCU, A NASTĘPNIE W ODNIESIENIU

D O K A Ż D E J Z FA Z S F O R M U ŁO WA N O Z A L E C E N I A M A J ĄC E N A

WZGLĘDZIE ZWIĘKSZENIE TRWAŁOŚCI PRZYSZŁYCH PROJEK TÓW

W RAMACH INSTRUMENTU LIFE-PRZYRODA.


PL

Jak otrzymać publikacje UE

Publikacje płatne:

• wEUBookshop(internetowaksięgarniaUE)–http://bookshop.europa.eu

• wksięgarniach(podająctytuł,wydawcęlubnumerISBN)

• bezpośredniounaszychprzedstawicielihandlowych Danekontaktoweprzedstawicielihandlowychmożnauzyskaćnastronie http://bookshop.europa.eulubwysyłającfaksnanumer+3522929-42758.

Publikacje bezpłatne:


• wprzedstawicielstwachlubdelegaturachKomisjiEuropejskiej Danekontaktoweprzedstawicielstwidelegaturmożnauzyskaćnastronie http://ec.europa.eulubwysyłającfaksnanumer+3522929-42758.

Trwałość projekTów w ramach insTrumenTu LiFe-przyroda i zarządzanie nimi przez komisję

(przedstawione na mocy art. 248 ust. 4 akapit drugi traktatu we)

sprawozdanie specjalne nr 11 2009

europejski TryBunał oBrachunkowy

europejski TryBunał oBrachunkowy 12, rue alcide de Gasperi 1615 Luxembourg LuXemBourG

Telefon: +352 4398-45410 Faks: +352 4398-46410 e-mail: [email protected] internet: http://www.eca.europa.eu

sprawozdanie specjalne nr 11 2009

wiele informacji o unii europejskiej znajduje się w portalu europa (http://europa.eu).

dane katalogowe znajdują się na końcu niniejszej publikacji.

Luksemburg: urząd oficjalnych publikacji wspólnot europejskich, 2009

isBn 978-92-9207-440-1

doi 10.2865/74319

© wspólnoty europejskie, 2009

powielanie materiałów dozwolone pod warunkiem podania źródła.

Pr i n t e d i n Lu xe m b o u r g

spis Treści

Punkt

glosariusz

i-Viii streszczenie

1-11 WProWadzenie

12-17 zakres kontroli i Podejście kontrolne

18-67 uWagi

18-20 osiągnięcia i możliWości usPraWnienia instrumentu liFe

21-28 Procedura Wyboru ProjektóW22-27 niedosTaTeczne uwzGLędnienie czynników Trwałości w procedurze wyBoru projekTów28 dłuGi proces wyBoru projekTów

29-40 realizacja ProjektóW30-36 uchyBienia w zakresie moniTorinGu produkTów projekTów oraz dłuGoFaLowych rezuLTaTów37-40 naLeży opracować wskaźniki wyników

41-53 uPoWszechnianie rezultatóW42-48 działania w zakresie upowszechniania wymaGają poprawy49-53 TransFer wiedzy wymaGa zmiany sTandardów komunikacji

54-67 długoFaloWe zarządzanie rezultatami ProjektóW55-59 moniTorinG posT-LiFe przyczyniłBy się do Trwałości rezuLTaTów projekTów60-67 działania ochronne niezaBezpieczone po zakończeniu projekTu

68-77 Wnioski i zalecenia

załącznik i - Projekty Poddane kontroli na miejscu załącznik ii - kalendarium Procedury oceny i Wyboru ProjektóW W ramach

instrumentu liFe+ załącznik iii - Plany zagosPodaroWania

odPoWiedzi komisji

4

sprawozdanie specjalne nr 11/2009 - Trwałość projektów w ramach instrumentu LiFe-przyroda i zarządzanie nimi przez komisję

GLosariusz

cel : wstępne określenie oczekiwanych wyników, które interwencja ma osiągnąć. należy poczynić rozróżnienie między celami ogólnymi, pośrednimi, bezpośrednimi i operacyjnymi:

- cel ogólny odzwierciedla ogólne oddziaływanie interwencji i jest z reguły określony w prawodawstwie wspólnotowym w rozumieniu bardzo szerokim; zwykle jest on prze-kładany przez komisję i państwa członkowskie na cele pośrednie, które odpowiadają oczekiwanemu oddziaływaniu pośredniemu finansowanych programów;

- cele bezpośrednie odnoszą się do rezultatów interwencji dotyczących bezpośrednich adresatów i są z reguły określane przez państwa członkowskie w ramach realizacji finansowanych programów;

- cele operacyjne określają produkty, które należy wytworzyć.

dyrektywa ptasia: dyrektywa rady 79/409/ewG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa

dyrektywa siedliskowa: dyrektywa rady 92/43/ewG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochro-ny siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory

dz.u.: Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

działanie : podstawowa jednostka zarządzania programem w ramach danej polityk i , polegająca na szeregu podobnych projektów oraz mająca ściśle określony budżet.

eea: europejska agencja ochrony środowiska

eFr: europejski Fundusz rybacki

eFrr: europejski Fundusz rozwoju regionalnego

eFrroW: europejski Fundusz rolny na rzecz rozwoju obszarów wiejskich

eionet: europejska sieć informacji i obserwacji środowiska

etc: europejskie centrum Tematyczne ds. różnorodności Biologicznej

eunis: europejski system informacji o przyrodzie

eWg: europejska wspólnota Gospodarcza

interwencja: wszelkie działania lub operacje prowadzone przez władze publiczne lub inne organizacje, niezależnie od ich charakteru (polityka, program, działanie lub projekt).

liFe: L’Instrument Financier pour l’Environnement (instrument finansowy na rzecz środowiska)

liFe iii: instrument LiFe na lata 2000–2006

liFe+: instrument LiFe na lata 2007–2013


liFe-przyroda: komponent instrumentu LiFe służący utrzymaniu lub odbudowie siedlisk przyrodniczych i/lub populacji gatunku w celu zapewnienia korzystnego stanu ochrony.

natura 2000: europejska sieć ekologiczna specjalnych obszarów ochrony

P. cz.: państwo członkowskie

Produkt: To, co zostało wyprodukowane lub osiągnięte dzięki środkom przeznaczonym na daną interwencję (np. odbudowanie X ha siedliska y ).

Projekt: niepodzielna operacja, z określonym harmonogramem i budżetem, powierzona or-ganizacji, która na najniższym szczeblu wykorzystuje zasoby przydzielone na interwencję.

rezultat: natychmiastowe zmiany, które występują u bezpośrednich adresatów na koniec ich udziału w interwencji.

sci: obszar mający znaczenie dla wspólnoty

sebi: Streamlining European Biodiversity Indicators (doskonalenie europejskich wskaźników różnorodności biologicznej)

sPa: obszar specjalnej ochrony

ue: unia europejska

We: wspólnota europejska / wspólnoty europejskie

Wkład: zasoby finansowe, ludzkie i materialne, które są uruchamiane na potrzeby realizacji interwencji.

Wynik: zmiana, która wynika z realizacji interwencji, a która zwykle odnosi się do celów tej interwencji. wyniki obejmują rezultaty i oddziaływanie. wyniki mogą być oczekiwane lub nieoczekiwane, pozytywne lub negatywne.



i .w r a m a c h i n s t r u m e n t u L i F e - p r z y r o d a współf inansowane są w państ wach cz łon-kowskich projekty związane przede wszyst-k i m z o b s z a r a m i n a t u r a 2 0 0 0 , m a j ą c e n a celu ochronę gatunków i s iedl isk . projekty t a k i e p ow i n ny p r z y n o s i ć d e m o n s t ra c y j n ą war tość dodaną i pr z ycz yniać s ię do upo -wszechniania dobrych praktyk dotyczących metod ochronnych i rodzajów podejścia w tym zak resie. co najmniej 78% budżetu in-strumentu LiFe, któr y wynosi 300 mln euro ro c z n i e , p r ze z n a c zo n e j e s t n a d o t a c j e n a d z i a ł a n i a , z c ze g o co n a j m n i e j 5 0 % p r z y -znawane jest na projekty w zakresie ochro-ny pr z yrody i różnorodności b iologicznej . pod względem finansowym jest to najwięk-s z e , z a r z ą d z a n e b e z p o ś r e d n i o p r z e z k o -mis ję źródło europejsk iego f inansowania , które specja ln ie zosta ło pr zeznaczone na ochronę środowisk a . jest ono k luczow ym narzędziem w real izacj i celów polityk i śro -dowiskowej uni i europejsk ie j .

i i .n a d zó r n a d i n s t r u m e nte m L i F e - p r z y ro d a i z a r z ą d z a n i e n i m s ą z ł o ż o n e , p o n i e w a ż projekty obejmują różne sytuacje i obszary położone w różnych częściach uni i , są re -al izowane przez bardzo różnorodnych be -nef ic jentów, a także powinny mieć t r wały wpływ na ochronę poszczególnych gatun-k ów i s i e d l i s k , rów n o c ze ś n i e p r z y n o s z ą c war tość dodaną poprzez upowszechnianie os iągnięt ych rezultatów (pkt 1–8) .

i i i .od czasu wprowadzenia w 1992 r. pierwsze -go instrumentu LiFe komisja systematycz-n i e o p r a cow y w a ł a i u s p r aw n i a ł a s y s te my zarządzania i kontrol i , m.in. uwzględniając rezultaty wcześniejsz ych kontrol i Tr ybuna-ł u 1. d a l s z e z m i a ny z o s t a ł y w p r o w a d z o n e wraz z uruchomieniem instrumentu L iFe+ na lata 2007–2013 (pkt 9–11) .

1 sprawozdanie specjalne nr 11/2003 dotyczące instrumentu

finansowego na rzecz środowiska (LiFe) (dz.u. c 292 z 2.12.2003)

oraz monitorowanie postępów w sprawozdaniu rocznym za rok

budżetowy 2004, pkt 6.48–6.50 (dz.u. c 301 z 30.11.2005).

sTreszczenie

iV.w ramach kontroli oceniono skuteczność za-rządzania przez komisję dotacjami wypłaca-n y m i n a r z e c z p r o j e k t ó w L i F e - p r z y r o d a pod względem tr wałości ich rezultatów. w t ym kontekśc ie pr zeprowadzono również kontrolę na miejscu w zak res ie zar ządza -n i a p r ze z b e n e f i c j e n t ów p ro j e k t a m i p o d względem ich t r wałości (pkt 12–16) .

V.prace kontrolne miały miejsce w komisj i – w dG ds. środowisk a, a także podczas kon-trol i na miejscu przeprowadzonych w celu z b a d a n i a 3 5 p r o j e k t ó w w n a s t ę p u j ą c y c h sześc iu państ wach cz łonkowsk ich : B e lgi i , h iszpani i , n iemczech, s łoweni i , włoszech i zjednoczonym królestwie. kontrola objęła również zewnętrzne zespoły zajmujące s ię m o n i to r i n gi e m i k o m u n i k a c j ą , e k s p e r tów o c e n i a j ą c y c h p r o j e k t y o r a z c e n t r u m Te -mat yczne ds. r óżnorodności B io logicznej (dzia ła jące w ramach umow y z europejsk ą agencją ochrony środowisk a (eea)) , które są bl isk imi par tnerami komis j i w zak res ie z a r z ą d z a n i a k w e s t i a m i ś r o d o w i s k o w y m i i ich opracow y wania (pkt 17) .

Vi.ogólnie r zecz biorąc, skontrolowane pro -jekt y pr z ycz yni ły s ię do ochrony konk ret-nych gatunków i s iedl i sk , szczególn ie na o b s z a r a c h n a t u r a 2 0 0 0 , w n o s z ą c w k ł a d w s t a r a n i a p a ń s t w c z ł o n k o w s k i c h o r a z wspierając obywateli ue i ich stowarz ysze -nia w pracy społecznej i zaangażowaniu na rzecz ochrony różnorodności biologicznej. k o m i s j a p ow i n n a z a g w a r a n t ow a ć, że z a -t wierdzane są t y lko odpowiednio prz ygo-towan e wn i os k i p ro je ktowe i że p roje kt y real izowane są zgodnie z planem. komisja powinna także położ yć nacisk na ustano -wienie struktur organizac yjnych i f inanso -wych, które są w stanie zapewnić tr wałość o d d z i a ł y wa n i a p ro j e k tów f i n a n s owa nyc h pr zez ue (pkt 18–20) .

7


Vii .mimo znacznego postępu osiągniętego od wprowadzenia instrumentu LiFe w 1992 r.w i e l e j e s z c z e n a l e ż y p o p r a w i ć w s y s t e -mach zarządzania i kontroli komisj i w celu uz yskania pewności , że f inansowane przez ue dz ia łania ochronne w większ ym stop -n i u o s i ą g a j ą s w o j e c e l e i ż e i c h o d d z i a -ł y w a n i e u t r z y m u j e s i ę p o z a k o ń c z e n i u f inansowania z ue. podk reś lono następu-jące n iedociągnięc ia z wiązane z różny m i etapami zar ządzania projektami :

a) procedura w yboru projektów : pr z ypi -sy wanie nieprec yz yjnej i ograniczonej wagi do stosownych cz ynników tr wa-łośc i podczas punktowania projektów LiFe+ oraz długi czas tr wania procedu-r y pr z yznawania dotacj i (pkt 21–28) .

b) realizacja i monitoring projektów: zbyt m a ł o u w a g i p o ś w i ę c o n o r e z u l t a t o m ( w y n i k o m ) p r o j e k t ó w o r a z u m o w o m i p l a n o m w z a k re s i e z a g o s p o d a row a -nia , co utrudniało os iągnięcie t r wało -śc i rezultatów projektów (pkt 29–40) .

c ) upowszechnianie rezultatów : nie osią-gnięto potencja lnej war tości dodanej poszczególnych projektów L iF e-p r z y-r o d a , p o n i e w a ż z a i n t e r e s o w a n y m s t ro n o m s p o z a n a j b l i ż s z e g o s ą s i e d z -t w a p r o j e k t u ( r e g i o n u l u b k r a j u ) n i e u d o s t ę p n i a n o s y s t e m a t y c z n i e i n f o r -m a c j i o z d o b y t yc h d o ś w i a d c z e n i a c h , naj lepsz ych prakt yk ach i szczegółach zdobytej wiedz y technicznej/naukowej (pkt 41–53) .

sTreszczenie

d) d ł u g o f a l o w e z a r z ą d z a n i e r e z u l t a t a -m i p ro j e k tów : p o n i e wa ż w w i ę k s zo ś c i prz ypadków rezultaty (wynik i) f inanso-w a nyc h p ro j e k tów z a u w a ż a l n e s ą d o -p i e ro p o k o ń cowe j p ł at n o ś c i n a r ze c z projektów oraz n ie i s tn ie je procedura m o n i t o r o w a n i a e x p o s t u m o ż l i w i a j ą -ca ocenę sk utecznośc i f inan sowanych d z i a ł a ń , k o m i s j a p o s i a d a m a ł o i n f o r -m a c j i w t y m z a k re s i e . d l a te g o te ż i s t -nieje potr zeba ok reślenia zestawu sto -sownych wskaźników na potrzeby oceny os iąganych rezultatów (pkt 54–67) .

Vii i .zaleca s ię, aby komisja roz waż yła k westie z w i ą z a n e z r ó ż n y m i c z y n n i k a m i z w i ą z a -ny m i z t r w a ł o ś c i ą re z u l t a t ów p ro j e k t ów, poprawiła upowszechnianie zdobytej wie -dz y oraz ustanowiła systemat yczny moni -t o r i n g p ro j e k t ów p o k o ń c owe j p ł a t n o ś c i (pkt 68–77) .

8

sprawozdanie specjalne nr 11/2009 - Trwałość projektów w ramach instrumentu LiFe-przyroda i zarządzanie nimi przez komisję sprawozdanie specjalne nr 11/2009 - Trwałość projektów w ramach instrumentu LiFe-przyroda i zarządzanie nimi przez komisję

2 rozporządzenie rady (ewG)

nr 1973/92 z dnia 21 maja 1992 r.

ustanawiające instrument finansowy

na rzecz środowiska (LiFe)

(dz.u. L 206 z 22.7.1992, s. 1).

3 rozporządzenie (we) nr 1655/2000

parlamentu europejskiego i rady

z dnia 17 lipca 2000 r. dotyczące

instrumentu finansowego na

rzecz środowiska (LiFe) (dz.u.

L 192 z 28.7.2000, s. 1) zmienione

rozporządzeniem (we) nr 1682/2004

(dz.u. L 308 z 5.10.2004, s. 1).

4 rozporządzenie (we) nr 614/2007


z dnia 23 maja 2007 r. w sprawie

instrumentu finansowego na rzecz

środowiska (LiFe+) (dz.u. L 149

z 9.6.2007, s. 1).

wprowadzenie

1 . L i F e j e s t s k r ó t e m o d f r a n c u s k i e j n a z w y L’Instrument Financier pour l’Environnement ( i nstrument f inansow y na r zecz środowisk a) . real i -zac ja projektów f inansowanych w ramach instrumentu L iFe roz-poczęła s ię w 1992 r. 2 i kont ynuowana była w ramach kole jnych poszczególnych instrumentów L iFe , aż do faz y t r zec ie j (L iFe i i i ) w latach 2000–2006 3. i nst rument L iFe zosta ł podzie lony na t r z y komponent y temat yczne:

- L iFe-pr z yroda;

- L iFe-środowisko oraz

- L iFe-państ wa tr zecie.

2 . wyboru projektów w każdym z komponentów dokonywano, stosu-jąc oddzielne procedur y. na nową fazę LiFe+ w latach 2007–2013 p r ze z n a c zo n o 2 1 4 3 m l n e u ro 4. co n a j m n i e j 7 8 % te j k wo t y m u s i być w y k o r z ys t a n e n a d o t a c j e n a d z i a ł a n i a w ra m a c h p ro j e k tów. nowe tr z y komponent y instrumentu to :

- pr z yroda i różnorodność biologiczna;

- pol i t yk a i zar ządzanie w zak res ie środowisk a oraz

- informacja i komunik acja .

3 . i n a c ze j n i ż w i n s t r u m e n c i e L i F e i i i w y b o r u p ro j e k tów d o k o n u j e s i ę o b e c n i e we d ł u g p ro c e d u r y w s p ó l n e j d l a w s z y s t k i c h t r z e c h komponentów.

4 . w okresie 2000–2006 w ramach instrumentu LiFe-prz yroda sf inan-sowano 434 projekty zrealizowane w 26 państwach członkowskich na ogólną k wotę 436 mln euro (zob. w y k r e s 1 ) . w uzup e łn i e n i u d o w s p ó ł f i n a n s o w a n i a k r a j o w e g o p r o j e k t y o t r z y m a ł y z n a c z n e środk i f inansowe z ue: ś redni wk ład ue w yniósł 1 mln euro. naj -w i ę k s z y m k o m p o n e n t e m i n s t r u m e n t u L i F e b ę d z i e n a d a l „ L i F e + pr z yroda i różnorodność biologiczna”, ponieważ na jego real iza-c ję w latach 2007–2013 pr zeznaczono co najmniej 50% rocznego budżetu pr z yznanego na dotacje na dzia łania (850 mln euro) .


9


5 . rozporządzenia dotyczące instrumentów LiFe i i i i LiFe+ przewidują ws p a rc i e p ro j e k tów w z a k re s i e o c h ro ny p r z y ro d y, p r z yc z y n i a j ą -cych się do wdrażania dyrektywy ptasiej i dyrektywy siedliskowej5. w dyrektywach tych ustanowiono sieć obszarów chronionych z wa-n ą n a t u ra 2 0 0 0 , k tó re to o b s z a r y o t r z y m u j ą ws p a rc i e w r a m a c h inicjatywy LiFe-prz yroda 6. wdrożenie dyrektyw leż y w kompetencji poszczególnych państw członkowskich. jednak obszar y kwalif ikują s i ę d o w s p a r c i a f i n a n s o w e g o u e w r a m a c h s t o s o w n y c h i n s t r u -mentów wspólnotowych 7. w z wiązku z tym projekty L iFe-prz yroda mają przede wsz ystk im prz ycz ynić s ię do utrz ymania lub odbudo -w y s iedl i sk pr z yrodnicz ych i / lub zagrożonych gatunków w ymie -n i o nyc h w j e d n e j z t yc h d wó c h d y re k t y w. k o m p o n e nt L i F e + d o -tycząc y różnorodności biologicznej obejmuje współf inansowanie projektów innowac yjnych lub demonstrac yjnych prz ycz yniając ych s ię do zatr z ymania procesu utrat y różnorodności b iologicznej do roku 2010 i w prz yszłości8 oraz poz wala na f inansowanie w ramach L iFe poza obszarami natura 2000.

5 dyrektywa rady 79/409/ewG

z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie

ochrony dzikiego ptactwa (dz.u.

L 103 z 25.4.1979, s. 1); dyrektywa

rady 92/43/ewG z dnia 21 maja

1992 r. w sprawie ochrony siedlisk

przyrodniczych oraz dzikiej fauny

i flory (dz.u L 206 z 22.7.1992, s. 7).

6 art. 4 rozporządzenia dotyczącego

LiFe+ określa cele komponentu LiFe+

przyroda: rozwój i wdrażanie sieci

natura 2000; konsolidacja zasobów

wiedzy; monitorowanie oraz ocena

stanu przyrody i różnorodności

biologicznej; lepsze zarządzanie.

7 art. 8 dyrektywy siedliskowej.

8 com(2006) 216 wersja ostateczna

z 22.5.2006. komunikat komisji

„zatrzymanie procesu utraty

różnorodności biologicznej do roku

2010 i w przyszłości – utrzymanie

usług ekosystemowych na rzecz

dobrobytu człowieka.”

W k ł a d i n s t r u m e n t u l i F e - P r z y r o d a W e d łu g Pa ń s t W c z ło n ko W s k i c h W l atac h 2000 – 2006 ( 436 m l n e u r )

W y k r e s 1

Ź r ó d ł o : dG environment

38,90

1,12

23,68

44,81

4,2110,28

16,02

60,49

26,26

37,71

1,53

11,34

1,48 1,13

12,78

0,46

18,5724,55

6,37

14,81

6,95 6,24 4,84

18,34

11,08

32,28

0

10

20

30

40

50

60

70

Be cz dk de ee ie eL es Fr iT cy LV LT Lu hu mT nL aT pL pT ro si sk Fi se uk

10


9 program polityki i działań

wspólnoty europejskiej w zakresie

środowiska naturalnego

i zrównoważonego rozwoju „w stronę

zrównoważonego rozwoju”, rezolucja

rady z dnia 1 lutego 1993 r.

(dz.u. c 138 z 17.5.1993, s. 1).

10 decyzja 1600/2002/we


z dnia 22 lipca 2002 r. ustanawiająca

szósty wspólnotowy program działań

w zakresie środowiska naturalnego

(dz.u. L 242 z 10.9.2002, s. 1).

6 . cała legislacja ue w tym zakresie podkreśla wagę zrównoważonego roz woju środowisk a. piąt y program działań wspólnot y w zak res ie środowisk a naturalnego zatytułowany jest „w stronę zrównoważo-nego roz woju” 9. koncepcja ta roz wi jana jest w ramach bieżącego szóstego wspólnotowego programu dz ia łań w zak res ie ś rodowi-sk a natura lnego 10 i jest ona szczególnie i s totna z punktu widze -nia projektów w zak res ie ochrony pr z yrody, ponieważ odbudowa oraz ochrona s iedl i sk i gatunków jest z za łożenia procesem dłu-gofa low ym. jako że f inansowan i e p r z y zn awan e je s t t y lko czę ś c i wniosków, głównym kr yter ium wyboru projektów powinna być ich t r wa ł o ś ć , t j . p ow i n ny być w y b i e ra n e te p ro j e k t y, k tó r yc h w y n i k i będą tr wały dłużej po ustaniu f inansowania ue.

7 . zarządzanie przez komisję dotacjami w ramach instrumentu LiFe--pr z yroda jest procesem złożonym. wnioskodawc y ze wsz ystk ich państw członkowskich sk ładają propoz ycje inwestycj i korz ystnych dla różnorak ich gatunków i s iedl isk . wniosk i te mogą zawierać in-nowac yjne komponenty wymagające k i lku lat real izacj i oraz kom-ponenty, które będą miały tr wałe oddziały wanie na stan ochrony, jednocześnie prz ynosząc war tość dodaną poprzez upowszechnia-nie osiągniętych rezultatów. na s c h e m a c i e 1 przedstawiono zar ys obecnego c yk lu zar ządzania projektami :

8 . po n a d to w n i o s k o d awc y m o g ą być p o d m i o t a m i p u b l i c z ny m i l u b p r y w a t ny m i , a d o s y ć c z ę s t o s ą t o r ó ż n e j w i e l k o ś c i o r g a n i z a c j e pozarządowe, któr ych si lne zaangażowanie w real izację projektów jest k luczowe dla ich powodzenia .

P r o j e k t y l i F e - P r z y r o d a s ą P r o j e k ta m i W i e lo l e t n i m i , W k tó ryc h z a k ł a d a s i ę z ło żo n e c e l e o r a z u d z i a ł r ó ż n yc h Pa r t n e r ó W

Ź r ó d ł o : europejski Trybunał obrachunkowy


11


c y k l ż yc i a P r o j e k t u W r a m ac h i n s t r u m e n t u l i F e - P r z y r o d as c h e m at 1

CZAS

Realizacja działań

Monitoring i ocena postępów w realizacji

projektów

Płatności za działania kwali�kowalne

z funduszy instrumentu LIFE-przyroda

Działalność komunikacyjna Komisji na temat instrumentu

LIFE-przyroda

Dzi

ałal

noś

ć ko

mun

ikac

yjn

a Ko

mis

ji w

zak

resi

e re

zult

atów

pro

jekt

ów

Dzi

ałal

noś

ć ko

mun

ikac

yjn

a b

ene�

cjen

tów

w

zak

resi

e p

ostę

pów

w re

aliz

acji

pro

jekt

ów,

dzi

ałan

ia w

zak

resi

e re

klam

y

Ocena wnioskówWybór projektów

Kontrole ex postOcena rezultatów

Monitoring rezultatów projektu przez odpowiedzialny podmiot po ustaniu �nanso-

wania z instrumentu LIFE

Sprawozdanie końcowe oraz plan ochrony

post-LIFE

PublikacjeTablice

informacyjne…

Sprawozdania z postępów /

okresowe

Realizacja

Upowszechnianie

Zarządzanie długofalowe

Wybór Umowy o dotacje

Plany zagospodaro-

wania

Sprawozdania z kontroli

�nansowej

Umowy o dotacje


post-LIFE


okresowe

PublikacjeTablice

informacyjne…

Sprawozdania z kontroli

�nansowej

Plany zagospodaro-

wania


informacyjne…


Sprawozdania

zagospodaro

Czynności w ramach zarządzania przez Komisję

Miejsce udokumentowania zobowiązań lub rezultatów

Etap projektu

12


9 . w p o p r z e d n i m , o p u b l i k o w a n y m w 2 0 0 3 r. , s p r a w o z d a n i u s p e -c j a l ny m Tr y b u n a ł u d o t yc z ą c y m i n s t r u m e nt u L i F e 1 1 p r ze d s t aw i o -no uchybienia w zak res ie jakoś c i i nwe s t yc j i oraz d ług of a low ych s k u t k ów re z u l t a tów p ro j e k tów : w r a m a c h k o n t ro l i s t w i e rd zo n o, że w instrumencie L iFe brak jest jasno ok reślonych celów, a także w ystarczającej anal iz y jego oddziały wania i odpowiedniego upo -wszechniania rezultatów 12.

10. w kolejnych latach komis ja podjęła dzia łania w z wiązku z szere -giem zaleceń Tr ybunału. jednakże monitor ing dzia łań podjęt ych w z wiązku ze sprawozdaniem specja lnym, pr zedstawiony w spra-wozdaniu rocznym za rok 2004 13, w yk azał , że nie podjęto dzia łań w o d n i e s i e n i u d o w s z y s t k i c h z a l e c e ń Tr y b u n a ł u . w s zc ze g ó l n o -śc i nadal n ie jasno ok reś lone były cele, zak res pr zeprowadzanych p r ze z k o m i s j ę k o nt ro l i n a m i e j s c u wc i ą ż s k o n ce nt rowa ny by ł n a aspektach f inansow ych, n ie uregulowano także k west i i oceny re -zultatów projektów.

11. o d c z a s u w p r o w a d z e n i a w 1 9 9 2 r. p i e r w s z e g o i n s t r u m e n t u L i F e komisja systematycznie opracowywała i usprawniała systemy zarzą-dzania i kontrol i , m. in. uwzględniając rezultaty wcześniejsz ych kon-trol i Tr ybunału. ponadto w 2007 r. wprowadzono dodatkowe zmiany w systemie dotacj i instrumentu LiFe na ok res f inansowy 2007–2013. niniejsza kontrola objęła wcześniej stwierdzone uchybienia, koncen-t r u j ą c s i ę n a i c h w p ł y w i e n a t r wa ł o ś ć re z u l t atów p ro j e k tów, k tó ra jest zasadnicza dla skuteczności wydatków ue w ramach instrumen-tu L iFe, zar ządzanych bezpośrednio pr zez komis ję.

11 sprawozdanie specjalne

nr 11/2003.


nr 11/2003, pkt 81–84 oraz

86–87 (wnioski).

13 pkt 6.48–6.50.


13


12. celem kontrol i była ocena skuteczności zarządzania przez komisję dotacjami w ramach instrumentu LiFe-prz yroda podczas poszcze-gólnych etapów c yk lu projektowego pod względem tr wałości re -zultatów projektów.

13. starano s ię uz ysk ać odpowiedzi na następujące pytania :

- cz y zmieniona procedura wyboru dawała pier wszeństwo pro -jektom oferując ym najw yższą oczek iwaną tr wałość?

- cz y projekt y były odpowiednio real izowane i monitorowane pr zez komis ję?

- cz y komisja zapewnia odpowiednie upowszechniane informacji dot ycząc ych rezultatów projektów i zdobyt ych doświadczeń?

- cz y komis ja prowadzi monitor ing projektów lub długofalową o ce nę i ch re zu l t atów za p o m o c ą in nyc h o d p ow i e d ni c h ś ro d -ków?

14. s k o nt ro l owa n o z a r z ą d z a n i e p ro j e k t a m i L i F e i i i - p r z y ro d a ( 2 0 0 0 –2006) oraz procedurę wyboru projektów w ramach nowego instru-mentu LiFe+ (2007–2013) . sformułowane uwagi pozostają istotne dla zarządzania projektami przez komisję, ponieważ uwagi te do -tyczą aspektów, które odnoszą się również do projektów w ramach nowej in ic jat y w y L iFe+.

15. jako że nie istnieje prawnie lub formalnie ustalona definicja tr wa-łości mająca zastosowanie do projektów f inansowanych w ramach i n s t r u m e n t u L i F e , n a p o t r z e b y k o n t r o l i p r z y j ę t o w y m o g i u j ę t e w dyrekt y wach ptas ie j i s iedl iskowej, do któr ych wdrażania pr z y-cz ynia s ię real izacja projektów LiFe-pr z yroda. obejmują one tr z y podstawowe aspekt y :

- a s p e k t re z u l t atów : z a c h owa n i e l u b o d t wo r ze n i e, we w ł a ś c i -w y m s t a n i e o c h ro ny, s i e d l i s k p r z y ro d n i c z yc h o ra z p o p u l a c j i gatunków (dyrektywa siedl iskowa) oraz zachowanie populacj i gatunków (dyrekt y wa ptas ia) ;

- a s p e k t c z a s u : „ p r a w d o p o d o b n i e b ę d ą i s t n i e ć w d a j ą c e j s i ę p r z e w i d z i e ć p r z y s z ł o ś c i ” ( d y r e k t y w a s i e d l i s k o w a ) i „ d ł u g o -f a l o we ro z m i e s z c z e n i e i o b f i t o ś ć i c h p o p u l a c j i ” ( d y re k t y w a ptas ia) ;

- aspekt zarządzania: „szczególna struktura i funkcje konieczne do jego długotr wałego zachowania i s tn ie ją” (dyrekt y wa s ie -dl iskowa) .

zakres konTroLi i podejście konTroLne

14


14 początkowo próba obejmowała

36 projektów. jednak w przypadku

jednego z wybranych projektów

kontrola na miejscu nie mogła się

odbyć ze względu na nieobecność

beneficjenta, który wcześniej

zrezygnował z realizacji projektu

i zwrócił komisji zaliczkę.

16. na potr zeby ninie jszej kontrol i t r wałość projektu f inansowanego w ramach instrumentu LiFe została ok reślona jako pewność, którą można uz ysk ać ( jakość projektu, s t ruktur y zar ządcze, gwarancje f inansowe itp.) , że f inansowane inwestycje i ich efekty będą tr wały po zakończeniu projektu, a jego rezultaty zostaną upowszechnio-ne. pr z y dokony waniu oceny skuteczności wdrażania instrumen-tu L iFe-pr z yroda szczególnie ważne jest uwzględnienie t r wałości n a k a żd y m e t a p i e c y k l u z a r z ą d z a n i a p ro j e k te m – p o c z y n a j ą c o d p ro ce d u r y w y b o r u p ro j e k tów p o o k re s p o u s t a n i u f i n a n s owa n i a projektów w ramach instrumentu.

17. z g r o m a d z o n e d o w o d y k o n t r o l i p o c h o d z ą z d G d s . ś r o d o w i s k a , europejsk iej agencj i ochrony środowisk a, europejsk iego centrum Temat ycznego ds. różnorodności B iologicznej , zewnętr znych ze -społów zajmując ych s ię monitor ingiem i komunik acją , eksper tów oceniających projekty, beneficjentów objętych próbą i właściwych władz k ra jow ych. dowody uz ysk ano za pomocą pr zeglądu doku -m e n t a c j i , w y w i a d ó w i a n k i e t . s k o n t ro l o w a n o n a m i e j s c u p ró b ę 35 projektów LiFe i i i , zatwierdzonych w latach 2000–2005 i zreal i -zowanych w sześc iu państ wach cz łonkowsk ich: B elgi i , h iszpani i , n iemczech, s łoweni i , włoszech i z jednoczonym k rólest wie (zob. z a ł ą c z n i k I ) 14. objęte próbą projekty odpowiadają 13% wydatków ue w ramach instrumentu LiFe i i i , o war tości 436 mln euro, co sta-nowi w ystarczające źródło dowodów pr zeprowadzonej kontrol i .


15


o s i ą g n i ę c i a i m o ż l i W o ś c i u s P r a W n i e n i a i n s t r u m e n t u l i F e

18. n a p o d s t aw i e 3 5 s k o nt ro l owa nyc h p ro j e k tów u s t a l o n o, że p r ze -widziane inwest ycje z zasady pr z ycz yniały s ię do ochrony gatun-ków i s iedl isk na obszarach natura 2000. nawet jeżel i napotk ano pr zeszkody w real izacj i n iektór ych projektów, to zaangażowanie beneficjentów i ich pracowników umożliwiło przez wyciężenie tych pr zeszkód i podjęcie dzia łań naprawcz ych.

19. komisja od 1992 r. stale poprawiała zarządzanie dotacjami w ramach instrumentu L iFe. jednak w ramach kontrol i s t wierdzono nieprawi-dłowości , któr ym należ y zaradzić w celu zabezpieczenia tr wałości re -zultatów projektów. w tab eli 1 przedstawiono zestawienie rodzajów nieprawidłowości wykr ytych podczas kontrol i projektów na miejscu, pogrupowanych w k ategor ie zgodnie z c yk lem ż ycia projektu.

r o d z a j e n i e P r aW i d ło W o ś c i W y k ry t yc h P o d c z a s ko n t r o l i P r o j e k tó W n a m i e j s c u

uwaGi

ta b e l a 1

Procedura wyboru projektów:

• nieodpowiednie przygotowanie wniosku projektowego,• niewystarczające zdolności prawne i techniczne beneficjentów do utrzymania rezultatów

projektu po ustaniu finansowania z instrumentu LIFE,• nieprzejrzysta struktura podmiotów współfinansujących i partnerów,• brak zdefiniowanych wcześniej kryteriów i wskaźników służących ocenie wyników projektu,• brak budżetu na utrzymanie rezultatów projektu po ustaniu finansowania z instrumentu LIFE.

Etap realizacji:

• trudności związane ze zdobywaniem działek przewidzianych jako obszar realizacji projektu,• uchybienia dotyczące partnerstw odpowiedzialnych za zarządzanie projektem,• presja demograficzna dotycząca obszaru realizacji projektu,• sprzeczne interesy, szczególnie z sektorem rolnictwa,• nieodpowiedni monitoring rezultatów projektu,• brak gwarancji zabezpieczenia zakupionego gruntu na cele ochrony przyrody,• brak wsparcia ze strony zainteresowanych podmiotów.

Upowszechnianie rezultatów:

• lokalni mieszkańcy nieodpowiednio poinformowani lub zaangażowani, lub też przeciwni projektowi,

• upowszechnianie rezultatów skoncentrowane przede wszystkim na odbiorcach lokalnych lub regionalnych,

• strony internetowe projektu nieaktualizowane systematycznie lub ograniczonej jakości,• strony internetowe projektu w sposób niewydajny wykorzystywane do upowszechniania

produktów i wyników.

Długofalowe zarządzanie rezul-tatami projektów:

• niezatwierdzony przez władze państwa członkowskiego plan zagospodarowania,• niewystarczająca integracja działań ochronnych projektu LIFE z sąsiadującymi obszarami,• niewystarczające zdolności prawne i finansowe podmiotów odpowiedzialnych za trwałość

rezultatów projektu po ustaniu finansowania z instrumentu LIFE,• niewystarczający monitoring gatunków lub siedlisk w celu oceny oddziaływania projektu.

16


20. w k o l e j nyc h p u n k t a c h p r ze a n a l i zowa n o p o s zc ze g ó l n e e t a py z a -r ządzania projektami pr zez komisję i pr zedstawiono st wierdzone nieprawidłowości oraz możl iwości wprowadzenia usprawnień.

P r o c e d u r a W y b o r u P r o j e k tó W

21. w trakcie kontrol i zbadano:

- c z y k o m i s j a w p row a d z i ł a j a s n e i o d p ow i e d n i e k r y te r i a o r a z sposób punktacj i , s łużące do wyboru projektów na podstawie ich jakośc i , s tosowności ce lów i prawdopodobieńst wa t r wa-łośc i ich rezultatów (produktów) oraz

- cz y k r yter ia te były stosowane w prakt yce.

n i e d o s tat e c z n e u W zg l ę d n i e n i e c z y n n i kó W t r Wa ło ś c i W P r o c e d u r z e W y b o r u P r o j e k tó W

22. celem procedur y w yboru projektów jest pr z yznanie sk ąpych fun-dusz y, któr ymi dysponuje instrument L iFe, naj lepsz ym projektom s p o ś r ó d d u ż e j l i c z b y w n i o s k ó w. w n i o s k o d a w c y m u s z ą s k ł a d a ć wniosk i spełniające wysokie i szczegółowe wymagania techniczne, f inansowe i inne. w w yniku kontrol i procedur w yboru projektów L i F e i i i i L i F e + Tr y b u n a ł s t w i e rd z i ł , że k o m i s j a p ow i n n a z w ra c a ć większą uwagę na k r yter ia nadawania pr ior ytetu projektom oraz na ważenie i skalę punktową tych kr yteriów w celu zagwarantowa-nia , że cz ynnik i t r wałości są uwzględniane należ ycie i i lośc iowo.

23. w tab eli 2 przedstawiono podsumowanie kr yter iów wyboru i sk al i p u n k towe j s ł u ż ą c yc h d o n a d awa n i a p r i o r y te t u p ro j e k to m , k tó re zo s t a ł y o k re ś l o n e w fo r m i e „ m a k s y m a l n e j p u n k t a c j i ” d l a i n s t r u -mentów LiFe i i i i L iFe+.


17


24. w prz ypadku instrumentu LiFe+ jakość techniczna wniosków pro-jektow ych jest obecnie oceniana pr zez eksper tów zewnętr znych na podstawie k r yter iów w yboru ok reślonych w w yt ycznych komi-s j i dot ycząc ych sk ładania wniosków w ramach instrumentu L iFe-prz yroda i ich oceny. jest to zgodne z wcześniejsz ymi zaleceniami Tr y b u n a ł u d o t yc z ą c y m i w y k o r z ys t a n i a e k s p e r tów ze w n ę t r z nyc h w celu zapewnienia koniecznego rozdzia łu funkcj i 15.

25. jednak k ażde k r yter ium badane jest w odnies ieniu do anal i t ycz-nych pytań z wanych dalej podk r yter iami , które dają oceniając ym wysoki poziom uznaniowości w prz yznawaniu projektom punktów. j a k o ż e p o d k r y t e r i a z w i ą z a n e z p o s z c z e g ó l ny m i k r y t e r i a m i n i e zostały z ważone, k ażdy oceniając y może prz ypisać im różną wagę. w z w i ą z k u z t y m , n awe t j e że l i j e d n o l u b w i ę ce j z p o d k r y te r i ów n i e j e s t s p e ł n i o nyc h , w n i o s e k p ro j e k tow y m oże n a d a l o t r z y m a ć w ys o k i w y n i k z a d a n e k r y te r i u m . d o t yc z y to s zc ze g ó l n i e a s p e k -tów tr wałości , które ujęte są jako podk r yter ia w ramach k r yter iów „kor z yści w zak res ie ochrony pr z yrody ” lub „pr z ycz ynianie s ię do real izacj i ce lów ”, odpowiednio w instrumencie L iFe i i i i L iFe+ 16.


nr 11/2003, zalecenie po pkt 89.

16 w 2006 r. podkryteria w ramach

kryterium „korzyści w zakresie

ochrony przyrody” w instrumencie

LiFe iii były następujące: wartość

obszaru/gatunku/siedliska,

znaczenie proponowanych działań,

przyczynianie się do realizacji

europejskich strategii ochrony

przyrody oraz trwałość działań.

w 2007 r. podkryteria w ramach

kryterium „przyczynianie się do

realizacji celów” w instrumencie

LiFe+ były następujące: znaczenie

dla europy, przyczynianie się do

rozwiązania danego problemu,

przyczynianie się do realizacji,

aktualizacji i rozwoju wspólnotowej

polityki środowiskowej i legislacji

w tym zakresie, ciągłość i trwałość

rezultatów projektu, trwałe

przyczynianie się do rozwiązania

danego problemu.

s to s o Wa n e P r z e z ko m i s j ę k ry t e r i a W y b o r u P r o j e k tó W l i F e - P r z y r o d a : m a k s ym a l n a P u n k tac j a ( W y r a żo n a W P r o c e n tac h )

ta b e l a 2

Kryterium LIFE III (2006) LIFE + (2007)

Spójność techniczna 23 16

Spójność finansowa 7 16

Korzyści w zakresie ochrony przyrody 47 –

Kontekst społeczno-gospodarczy i operacyjny 23 –

Przyczynianie się do realizacji celów – 26

Europejska wartość dodana – 26

Komplementarność – 11

Ponadnarodowy charakter – 5

Krajowa wartość dodana* – –

Ogólny wynik 100 100

* „krajowa wartość dodana” uwzględniana jest wyłącznie w sytuacji, gdy projekty pochodzące z tego samego państwa członkowskiego otrzymały jednakowy ogólny wynik.

18


26. w wyniku kontroli stwierdzono, że istotność powyższ ych kr yteriów z w i ą z a nyc h z t r w a ł o ś c i ą z o s t a ł a z n a c z ą c o z m n i e j s z o n a w L i F e + w p o r ó w n a n i u z L i F e i i i ( z o b. t a b e l a 2 ) . we d ł u g s ł u ż b k o m i s j i było to konieczne w celu umożl iwienia oceny wniosków w ramach wsz ystk ich trzech komponentów (zob. pkt 1) według tych samych k r yter iów, tak by mogły one ze sobą konkurować. podejśc ie tak ie spowodowało zmianę opracow y wanych przez lata bardziej prec y-z yjnych pytań, zawar t ych w pr zewodniku oceny w ramach instru -mentu L iFe i i i , na pytania bardzo ogólne, o n iewie lk ie j war tośc i informacyjnej. ogólnie stwierdzono, że zmienione kr yteria wyboru projektów LiFe+ nie stanowią popraw y w zak res ie uwzględniania t r wałości i że nie zawsze są one stosowane spójnie.

P u n k tac j a z a t r Wa ło ś ćr a m k a 1

pr zegląd dok umentacj i zewnętr znych eksper tów poz wol i ł usta l ić , że mimo iż zgłaszano duże wątpl iwośc i dot yczące t r wałoś c i re zul tatów p roje któw, p r z y zn awan o je dn ak dużo punktów za odnośne k r yter ium:

• „o c z y w i s t e j e s t , ż e s i e d l i s k a t a k i e j a k t o r f o w i s k a w y s o k i e , p o o d b u d o w a n i u , b ę d ą w ymagał y stałego zarządzania w celu ich zachowania. [. . .] mamy nadzieję, że takie fundusze z o s t a n ą u d o s t ę p n i o n e p o d k o n i e c p r o j e k t u w c e l u p r z e j ę c i a k o s z t ó w z a r z ą d z a n i a w d ł uż s z y m ok resie”. – 8 punk tów na 10 możl iw ych (o cena dobra);

• „ r z ą d u z n aj e p o t r z e b ę ko nt y n u ow a n i a u su w a n i a i nw a z y j n e j r o ś l i n n o ś c i , j e d n a k n i e p ot wierdzono pr z y znania śro dków na ten ce l p o z akońc zeniu projek tu”. – 17 punk tów na 25 możl iw ych (o cena dobra);

• „ po z akońc zeniu projek tu konie c zne b ę dą do datkowe śro dk i w ce lu utr z y mania s t anu ochrony siedlisk dzięk i okresow ym pracom mając ym na celu z apewnienie rekoloniz acj i pr ze z e gzot yc zne gatunk i ”. – 22 punk t y na 25 możl iw ych (o cena ce lując a).


19


27. k r yter ia w yboru ewoluowały wraz z legis lacją i zdoby waniem do -świadczeń przez komisję. jednak ustalono, że europejsk a agencja ochrony środowisk a (eea) oraz europejsk ie centrum Temat yczne d s . r óż n o ro d n o ś c i B i o l o gi c z n e j ( e Tc ) n i e b r a ł y b e z p o ś re d n i e g o udziału w ok reślaniu k r yter iów wyboru, pomimo iż dysponują one wiedzą na temat s ieci natura 2000, a także na temat monitorowa-nia różnorodności b iologicznej w europie (zob. pkt 39) .

d łu g i P r o c e s W y b o r u P r o j e k tó W

28. z z a s a d y z m i e n i o n a p r o c e d u r a w y b o r u p r o j e k t ó w n i e p o w i n n a b yć p ro c e s e m n i e j a w ny m , w r a m a c h k t ó re g o w n i o s k o d a wc y p o z łożeniu wniosku z w yk le otr z ymują odpowiedź dopiero rok póź -n i e j ( z o b. z a ł ą c z n i k I I ) . Ta k i e d u ż e o p ó ź n i e n i a – w p o ró w n a n i u z ok . sześcioma miesiącami w ymaganymi w pr z ypadku projektów finansowanych z innych fundusz y ue, tak ich jak eFrrow, cz y eFr – spowodowane pr zede wsz ystk im procedurami międz yinst ytucjo -n a l n y m i , m o g ą b y ć ź r ó d ł e m p o w a ż n y c h p r z e s z k ó d w r e a l i z a c j i p ro j e k t u , p o n i e w a ż k l u c zowe w a r u n k i p ro j e k t u m o g ą s i ę w t y m c z a s i e z n a c z n i e z m i e n i ć . n a p r z y k ł a d m oże n i e być j u ż m oż l i w y zakup gruntów na danym obszar ze ochrony lub też główne zain-teresowane podmiot y mogą nie być w stanie już w nim uczestni -cz yć. w dwóch skontrolowanych projektach tego t ypu problemy p ow a ż n i e z a g roz i ł y u r u c h o m i e n i u p ro j e k t u . po m i m o z n a c z nyc h s t a r a ń ze s t ro ny b e n e f i c j e n tów i k o m i s j i t y l k o c zę ś c i owo u d a ł o s ię zaradzić t ym problemom.

r e a l i z ac j a P r o j e k tó W

29. w ce lu uz ysk ania odpowiedzi na pytanie, cz y projekt y były wła-ś c i w i e r e a l i z o w a n e i m o n i t o r o w a n e p r z e z k o m i s j ę , k o n t r o l e r z y zbadal i :

- c z y m o n i t o r i n g j e s t o d p o w i e d n i o n a k i e r o w a n y n a p o s t ę p w real izacj i projektów oraz produkt y ;

- cz y monitoring obejmuje osiąganie rezultatów (wyników) pro -jektów.

20


u c h y b i e n i a W z a k r e s i e m o n i to r i n g u P r o d u k tó W P r o j e k tó W o r a z d łu g o Fa lo W yc h r e z u ltató W

30. komis ja w yznacza zespół ekspe r tów w dz i e dz i n i e och rony p r z y -rody w celu monitorowania real izacj i projektu. po zat wierdzeniu p r o j e k t u , r a z d o r o k u k o n t r o l u j ą o n i n a m i e j s c u k a ż d y p r o j e k t w celu sprawdzenia postępów w jego real izacj i . na podstawie tych kontrol i oraz sprawozdań benef ic jentów kontroler z y spor ządzają te c h n i c z n ą o ce n ę p o s tę p ów w re a l i z a c j i p ro j e k tów. k o m i s j a p o -dejmuje dec yzje dot yczące płatnośc i dotacj i na r zecz projektów na podstawie pr z ygotowanych pr zez benef ic jentów sprawozdań, uwzględniając również spor ządzone pr zez kontrolerów sprawoz-dania z real izacj i projektów.

31. B ędąc specja l i s tami w zak res ie ochrony pr z yrody, kontroler z y c i m o g ą z a g w a r a n t o w a ć , ż e r e a l i z a c j a p r o j e k t u j e s t m o n i t o r o w a -na w sposób profes jonalny. m og ą on i równ i e ż p r z ycz y n i ć s i ę do większej wymiany doświadczeń i wniosków w zak resie podobnych kwesti i pomiędz y projektami LiFe. w ramach kontrol i stwierdzono jednak następujące rodzaje niedociągnięć w 14 z 35 skontrolowa-nych projektów, z wiązanych z pr z yjęt ymi pr zez komis ję strategią i podejśc iem w zak res ie monitor ingu:

- n iew ystarczając y monitor ing rezultatów projektów (zob. pkt 32, 34 , 35 , 36) ;

- zat wierdzanie zmian w projektach w pr z ypadk ach znacznych zmian w umowie o dotację (zob. pkt 33) ;

- n ieodpowiednia kontrola real izacj i opóźnionych dzia łań pod koniec projektów (zob. pkt 58) oraz

- niewystarczająca kontrola istnienia i zawar tości umów zarząd-cz ych (zob. pkt 64 i 67) .

32. komisja wymaga od benefic jentów przedstawienia wyl iczeń kosz-t ó w d l a k a ż d e g o d z i a ł a n i a w y m i e n i o n e g o w u m ow i e o d o t a c j ę , które mają stanowić podstawę późniejszego monitor ingu. jednak te kategorie kosztów dla każdego działania nie są wykorz ystywane pr z y spor ządzaniu sprawozdania końcowego. oznacza to, że ko -misja nie monitoruje k ategori i kosztów f inansowych, co umożliwi-łoby je j porównanie kosztów poszczególnych dzia łań prowadzo -nych w ramach real izacj i projektów z działaniami przewidzianymi w umowach o dotacje i w aneksach. w z wiązku z t ym komisja n ie ma podstaw do porównania fakt ycznych kosztów z kosztami uję -t ymi we wniosku.


21


n i e o s i ąg n i ę t e P i e r W ot n e c e l er a m k a 2

projekt LiFe z wkładem ue wynoszącym 2 mln euro umiejscowiony jest na obszarze specjal-nej ochrony, w yznaczonym w ramach dyrekt y w y ptas ie j . projekt miał na celu st wor zenie c iągłego obszaru mok radeł w raz ze z i nte growany mi s e kc jami b agi e n ny mi , p r z yc i ągają-cego różne gatunk i ptaków wędrownych, g łównie jako obszar w ypocz ynku. now y obszar p o ł ą c z y ł b y i s t n i e j ą c e p o d o b s z a r y. z t e g o w z g l ę d u g ł ó w ny m d z i a ł a n i e m w p i s a ny m d o umow y o dotację był zakup gruntów w tr zech głównych podobszarach w celu połączenia istniejąc ych działek państwow ych i stworzenia warunków do real izacj i działań w zak resie ponownego nawi lżenia .

z powodu s i lnego sprzeciwu ze strony lok alnych rolników projekt musiał zostać zmienio-ny : k o n i e c z n a by ł a re z ygn a c j a ze s t re f y 2 o p ow i e r zc h n i 5 2 h a , a w d wó c h p ozo s t a ł yc h strefach możl iwe było nabycie jedynie 80,5 ha (78%) zamiast planowanych 103 ha. w celu wyrównania straty powierzchni zatwierdzono inny podobszar, gdzie celem była odbudowa tor fowisk w ysok ich, zamiast mok radeł .

końcowe rezultaty projektu zatwierdzonego w ramach procedur y wyboru projektów wska-z u j ą j e d n a k , ż e n i e u d a ł o s i ę w r a m a c h t e g o p r o j e k t u z r e a l i z o w a ć p i e r w o t ny c h c e l ó w polegając ych z jednej st rony na rewita l izacj i bagien i mok radeł , a z drugiej na połącze -n i u róż nyc h b i o t o p ów. z a m i a s t t e g o p r ze p row a d zo n o d z i a ł a n i a n a o b s z a r ze t o r fow i s k w ysok ich nadal obejmujące niektóre z docelow ych gatunków, jednak z zupełnie now ym zestawem s iedl isk i obszarów objęt ych projektem.

33. w wyniku kontroli stwierdzono różne powody, dla któr ych niektóre projekty nie osiągnęły w pełni planowanych rezultatów (wyników). w czterech pr z ypadk ach planowane nabycie gruntów nie mogło zostać zreal izowane, co spowodowało, że dzia łania ochronne nie m o g ł y b yć p r z e p ro w a d z o n e z g o d n i e z p l a n e m . r e a k c j a k o m i s j i polegała a lbo na zatwierdzeniu w ycofania s ię z odpowiednich in-west ycj i , a lbo na zmianie umow y o dotację popr zez modyf ik ację pier wotnych celów. chociaż zmiany tak ie nie są uznawane za na-ruszenie w ymogów formalnych, mogą one być pr z yjęte t y lko pod warunk iem, że ogólne cele początkowego wniosku projektowego n i e z m i e n i a j ą s i ę w s p o s ó b i s t o t n y. j e d n a k w j e d n y m s k o n t r o -l o w a ny m p r z y p a d k u p l a n o w a n e re z u l t a t y p ro j e k t u z m i e n i ł y s i ę znacznie, ponieważ zmodyfikowany projekt dotycz ył nie mokradeł, a s i e d l i s k n a to r fow i s k a c h w ys o k i c h , a t a k że n i e u d a ł o s i ę p o ł ą -czenie istnie jąc ych obszarów ochrony (zob. ra m ka 2 ) :

22


34. kontrola w yk azała dziewięć pr z ypadków kosztownych inwest ycj i w p oz yc j e o b a rd zo o gra n i c zo n e j u ż y te c z n o ś c i l u b b e z k o n k re t-n e g o o d d z i a ł y w a n i a n a s t a n o c h r o ny g a t u n k ó w i s i e d l i s k ( z o b. ra m ka 3 ) .

35. po s tę p w k i e r u n k u b a rd z i e j k o r z ys t n e g o s t a n u o c h ro ny m oże być oceniony, t y lko jeżel i monitorowane są gatunk i docelowe i gatunk i odniesienia. Beneficjent jest zobowiązany nie tylko do przedstawia-nia informacji na temat f iz ycznie zakończonych projektów, lecz także na temat zmian w stanie ochrony wrażl iw ych gatunków lub s iedl isk podczas rea l izac j i projektu. jednakże prowadzony pr zez wie lu be -nef ic jentów monitor ing koncentrowa ł s ię n a po m ia r ze pro du któw projektów (zob. ra m ka 4 ) .

n i e g o s P o d a r n e d z i a ł a n i er a m k a 3

Głównym celem projektu była redukcja lub w yel iminowanie r yz yk a kol iz j i ptaków z s iecią wysokiego napięcia i porażenia prądem. jedno skontrolowane działanie dotycz yło budowy za 66 000 euro nowej podziemnej l in i i średniego napięcia o długości 1 ,9 k m zastępującej d o t yc h c z a s ową l i n i ę n a z i e m n ą . j e d n a k l i n i a n a z i e m n a n i e by ł a j u ż w u ż yc i u , p o n i e wa ż jedyny k l ient zbank rutował wie le lat wcześnie j , w z wiązk u z cz ym budynek , do którego l inia ta była doprowadzona, nie był już w ykorz ysty wany. Bez żadnych gwarancj i w ykorz y -stania e lektr ycznośc i f inansowanie z inst rumentu L iFe na zastąpienie n ieuż y wanej l in i i naziemnej n ie powinno było zostać pr z yznane.

n i e W ys ta r c z a j ąc y m o n i to r i n g r e z u ltató W P r o j e k t ur a m k a 4

projekt otr z ymując y wsparc ie ue w w ysokośc i ponad 0 ,5 mln euro mia ł na ce lu ponow-ne nawi lżenie zdegradowanego tor fowisk a , a dz ięk i temu ponowny roz wój t ypowej d la to r fow i s k f l o r y i f a u ny. G ł ów ny m i z a groże n i a m i s ą z re g u ł y p r ze s u s ze n i e i e u t ro f i z a c j a z powodu nawozu, któr y jest pr zenoszony pr zez wiatr lub zaniecz yszczoną wodę pocho -dzącą z okolicznych intensywnie uprawianych gruntów rolnych. monitoring poziomu wody, pr zewidziany i w ykony wany w ramach projektu, s łuż ył jedynie do pomiaru, cz y dzia łanie było sk uteczne z technicznego punktu widzenia i doprowadzi ło do podnies ienia pozio -mu wody. w ramach tego projektu pr z y jęto n iet ypowe podejśc ie polegające na za laniu całego tor fowisk a. skuteczność tej metody k west ionowana była nawet k i lk ak rotnie przez zespół monitorując y. jednakże, chociaż benef ic jent regularnie informował o podnosze -n i u p oz i o m u wo d y, n i e gro m a d zo n o d a nyc h d o t yc z ą c yc h o d d z i a ł y wa n i a t yc h z m i a n n a gatunk i odnies ienia tak ie jak tor fowiec w celu dostarczenia dowodów pot wierdzając ych os iągnięc ie ce lu projektu, t j . roz woju docelow ych tor fowisk w ysok ich . pr zeprowadzony monitor ing nie daje żadnych wsk azówek w zak res ie rezultatów zastosowanej metody.


23


z n i s zc zo n a g r o b l a n i e W y k ry ta W r a m ac h m o n i to r i n g u P r o j e k t u

r a m k a 5

jeden ze skontro lowanych projektów, otr z ymując y f inansowanie ue w w ysokośc i 1 mln e u ro, o b e j m ow a ł b u d owę gro b l i s ł u ż ą c yc h n awo d n i e n i u o b s z a r u to r fowe g o. Tr z y m a ł e groble z grodzic oraz jedna duża grobla o długości ok . 300 m sf inansowane zostały w celu nawodnienia zdegradowanej warst w y tor fu. w momencie kontrol i duża grobla była pr ze -r w a n a , we d ł u g b e n e f i c j e n t a , ze w z g l ę d u n a n a c i s k wo d y. ze s p ó ł p ro j e k tow y p ró b ow a ł naprawić ją za pomocą drewnianej konstrukcj i wzmacniającej grodzice, jednak wzmocnio-na grobla ponownie uległa pr zer waniu. według zespołu projektowego planowano próbę p o n ow n e g o o d b u d ow a n i a gro b l i z f u n d u s z y k ra j ow yc h w n a s tę p ny m ro k u. z n i s zc zo n a grobla świadcz y o tym, że odnośne działanie projektu nie prz yniosło real izacj i założonego celu. kontroler sprawdził istnienie grobli po jej wybudowaniu, jednak w ramach kolejnych kontrol i n ie odnotowano informacj i o je j zawaleniu lub negat y wnych skutk ach tego fak-tu d la odbudow y s iedl isk a . ani końcowe sprawozdanie techniczne pr z ygotowane pr zez benef ic jenta , ani sprawozdanie z monitor ingu spor ządzone pr zez komis ję n ie zawierały wzmiank i o t ym fakcie.

36. ponadto monitor ing techniczny nie zawsze wiązał s ię z odpowied-nim poziomem kontrol i w zak resie osiągania oczek iwanych rezul-tatów f inansowanych projektów (zob. ra m ka 5 ) .

z a l a n i e to r F o W i s k a z e W zg l ę d u n a o c h r o n ę g at u n kó W i s i e d l i s k


24


n a l e ż y o P r aco Wać W s k a ź n i k i W y n i kó W

37. warunk iem skutecznego monitor ingu jest ok reś lenie zestawu ja-snych wsk aźników i k r yter iów oceny. umowa o dotac ję powinna z a w i e r a ć o p i s k l u c z o w y c h d z i a ł a ń i r e z u l t a t ó w, k t ó r e m a j ą b y ć oceniane w odniesieniu do wsz ystk ich poszczególnych celów pro -j e k t u. j e d n a k w 9 z 3 5 s k o nt ro l owa nyc h p ro j e k tów te ws k a ź n i k i i k r yter ia a lbo nie były ok reś lone, a lbo nie zawsze były oceniane podczas monitor ingu.

38. jak wsk azano poniżej (pkt 39 i 40) , kontrola w yk azała , że wiedza specjal istyczna potrzebna do ok reślenia uż ytecznych wsk aźników s ł u ż ą c yc h o ce n i e o d d z i a ł y wa n i a p ro j e k t u j e s t d o s tę p n a w eu ro -pejsk iej agencji ochrony środowisk a oraz w europejsk im centrum Tematycznym ds. różnorodności Biologicznej, jednak nie jest ona w ykor z yst y wana pr zez komis ję w t ym konk retnym celu.

39. europejsk ie centrum Temat yczne ds. r óżnorodności B io logicznej ( e c T ) w s p i e r a e u ro p e j s k ą ag e n c j ę o c h ro ny ś ro d o w i s k a , z a p e w -niając zaplecze naukowe i wsparcie techniczne pr z y ustanawianiu s ieci natura 2000. wsparcie to obejmuje prz ygotowywanie wytycz-nych w ce lu popraw y sprawozd awczo ś c i w z a k res ie s ta nu o chro -ny g a t u n k ó w i s i e d l i s k n a m o c y a r t . 1 7 d y re k t y w y s i e d l i s k o we j , zar ządzanie bazami danych referenc yjnych (eunis i baza danych natura 2000) oraz wk ład do sprawozdań i dokumentów robocz ych e e a . ce nt r u m o p ra cow u j e o b e c n i e ws k a ź n i k i w ce l u p r z yc z y n i e -nia s ię do oceny sytuacj i w dziedzinie różnorodności b iologicznej w europie, przeprowadzanej w ramach planu działania pt. Streamli-ning European 2010 Biodiversity Indicators (doskonalenie europejskich wsk aźników różnorodności biologicznej na 2010 r. ) (seBi 2010) .


25


40. pier wsze sprawozdania państw członkowskich prz ygotowane w ra-mach wspomnianego ar t . 17 zap re ze ntowan o w cze r wcu 2007 r. i nformacje pr zedstawione w t ych sprawozdaniach zostały spraw-dzone i skontrolowane przez ec T. sprawozdania te zawierają k lasy-f ik ację stopnia zagrożenia dla poszczególnych gatunków i s iedl isk w d a ny m re gi o n i e i n a p oz i o m i e u e. j e d n a k te n ce n ny ws k a ź n i k nie został jeszcze wprowadzony w prakt yce do procesu zar ządza-n i a p ro j e k t a m i L i F e , a n i n i e zo s t a ł w y k o r z ys t a ny d o a k t u a l i z a c j i s to s ow n e g o p rawo d aws t wa w z a k re s i e o c h ro ny ś ro d ow i s k a . n a -r zędz iem, które ec T zamier za w y kor z ys t y wać do p r z yg otowan i a wsk aźników anal i t ycznych pomocnych pr z y ocenie t r wałości me -to d y / d z i a ł a n i a w z a k re s i e o c h ro ny p r z y ro d y j e s t e i o n e T – b a z a danych obszarów objęt ych s iec ią natura 2000. jednak pow yższa baza danych zawiera jedynie podstawowe infor macje dot yczące lok a l izac j i i charakter yst yk i t ych ob s zarów. ws k aźn i k i seB i 2010 s ą p raw i e g o towe, j e d n a k n i e p r ze d s t aw i o n o j a s nyc h i n fo r m a c j i dot ycząc ych tego, jak mogłyby one zostać wdrożone w prakt yce, szczególnie w celu umożliwienia oceny skuteczności działań w za-k res ie ochrony różnorodności b iologicznej .

u P o W s z e c h n i a n i e r e z u ltató W

41. po d c z a s b a d a n i a , c z y k o m i s j a z a p e w n i a s k u t e c z n e u p o w s z e c h -n i a n e i n fo r m a c j i d o t yc z ą c yc h re z u l t atów p ro j e k tów i zd o by t yc h doświadczeń, kontroler z y oceni l i :

- cz y komis ja u łat wia t ransfer wiedz y z wiązanej ze zdobyt ymi d o ś w i a d c ze n i a m i i n a j l e p s z y m i p r a k t y k a m i d o p o te n c j a l n i e za interesowanych eksper tów na poziomie europejsk im oraz

- cz y istniejące standardy dotyczące narzędzi i działań w zak re -s ie komunik acj i w projektach L iFe-pr z yroda są odpowiednie do upowszechniania produktów i rezultatów projektów.

26


d z i a ł a n i a W z a k r e s i e u P oWs z e c h n i a n i a W ymag a j ą P o P r aW y

42. r ozpor ządzenie dot yczące instrumentu L iFe i i i 17 s tanowi , że ko -misja zapewnia szerok ie rozpowszechnienie wyników i wsz ystk ich f inansowanych projektów, oraz pok azuje, w jak i sposób umiejęt-n o ś c i i d o ś w i a d c ze n i e zd o by t e d z i ę k i t y m p ro j e k t o m m o g ą b yć wykorz ystane gdzie indziej. w rozporządzeniu dotycząc ym instru-m e n t u L i F e + 1 8 d o d a n o n o w y k o m p o n e n t , z w i ą z a ny s z c z e g ó l n i e z informacją i komunik acją (zob. pkt 2) .

43. komisja podjęła szereg działań informując ych o instrumencie LiFe i upowszechniając ych informacje na temat f inansowanych projek-tów. dzia łania i nar zędzia w zak res ie komunik acj i obejmują :

- stronę internetową zawierającą znaczną i lość informacji obej -mując ych m. in. wiadomości , f inansowanie, publ ik acje, narzę -d z i a d l a b e n e f i c j e n t ó w d o z a r z ą d z a n i a p ro j e k t e m i d z i a ł a ń k o m u n i k a c y j nyc h , b a z y d a nyc h o p ro j e k t a c h L i F e o ra z d a n e o instrumencie L iFe według k rajów i tematów ;

- bazę danych projektów LiFe, która jest obecnie najczęściej od-wiedzaną sekcją strony internetowej, zawierającą streszczenie p o s zc ze g ó l nyc h p ro j e k t ów L i F e z m i e j s c e m p r ze z n a c zo ny m na l ink do strony projektu, popularną broszurę informac yjną ( L a y m a n’s R e p o r t ) , w i d e o o r a z d o d a t k ow ą d o k u m e n t a c j ę n a temat projektu;

- publ ik acje w formie drukowanej, tak ie jak „L iFe Focus” uk azu-jące s ię dwa raz y do roku, roczne zestawienie nowo wybranych p ro j e k t ó w i b i u l e t y n d o t yc z ą c y s i e c i n a t u r a 2 0 0 0 w yd aw a ny d w a r a z y d o ro k u w j ę z y k u a n g i e l s k i m , f r a n c u s k i m , h i s z p a ń -sk im, n iemieck im i włosk im;

- e lektroniczne powiadomienia o now ych wiadomościach rozsy-łane co mies iąc według szerok iej l i s t y mai l ingowej ;

- organizację i uczestnictwo w spotk aniach i publ icznych impre -zach w celu prezentacj i instrumentu LiFe w różnych państwach cz łonkowsk ich; oraz

- dz ia łania medialne, jak na pr z yk ład coroczna prezentacja no -w ych projektów.

17 art. 9 rozporządzenia (we)

nr 1655/2000 zmienionego

rozporządzeniem (we) nr 1682/2004.

18 art. 4 rozporządzenia rady (we)

nr 614/2007.


27


44. ponadto benef ic jenci zobowiązani są do prowadzenia specja lnej st rony internetowej lub podstrony, pr zek azania komis j i mater ia-łów audiowizualnych, infor mowania podczas dz ia ła lnośc i komu-n i k a c y j n e j o w s p a r c i u z u e , p o s t a w i e n i a i u t r z y my w a n i a t a b l i c i n fo r m a c y j nyc h o ra z p r ze d s t aw i e n i a p o p u l a r n e j b ro s z u r y i n fo r -mac yjnej na zakończenie projektu.

45. o b e c n i e d z i a ł a n i a k o m u n i k a c y j n e k o m i s j i s k u p i o n e s ą p r z e d e ws z ys t k i m wo k ó ł s ze ro k i e g o i n fo r m ow a n i a o i n s t r u m e n c i e L i F e oraz promocj i w ybranych, pr z yk ładow ych projektów LiFe , za po -mocą strony internetowej instrumentu L iFe oraz publ ik acj i w for-m i e d r u k o w a n e j . B e n e f i c j e n c i z o b o w i ą z a n i s ą d o p u b l i k a c j i i n -fo r m a c j i o p ro d u k t a c h p ro j e k t u z a p o m o c ą s t ro ny i n te r n e towe j projektu oraz popularnej broszur y informac yjnej. nie ma wymogu upowszechniania zdobyt ych doświadczeń ani szczegółow ych in-formacj i technicznych; w praktyce wiedza ta rzadko jest udostęp-n i a n a . Tr u d n o ś c i l u b n i e p owo d ze n i a z w i ą z a n e z z a s to s owa ny m i technik ami i roz wiązaniami demonstrac yjnymi mogą przez to po-nownie w ystąpić w innych miejscach europy, z powodu niew yko -rz ystania wiedz y i doświadczeń zdobytych wcześniej w podobnych warunk ach. Brak systematycznego gromadzenia oraz udostępnia-n i a w i e d z y i d o ś w i a d c z e ń d o t yc z ą c yc h s t o s o w a nyc h ro z w i ą z a ń w zak resie zarówno złych, jak i dobr ych praktyk może powodować marnotrawienie fundusz y i czasu.

46. po n a d t o o b e c n e n a r z ę d z i a k o m u n i k a c j i – t a k i e j a k s t r o n a i n t e r-netowa oraz baza danych instrumentu L iFe, L iFe Focus, s t rony in-te r n e towe p ro j e k tów – n i e d o s t a rc z a j ą z re g u ł y t a k i e g o p oz i o m u s zc ze g ó ł ów te c h n i c z nyc h / n a u k ow yc h , k tó r y u m oż l i w i a ł by p o te n -c ja lnym uż ytkownikom systemat yczny dostęp do zdobytej wiedz y i doświadczeń w zakresie stosowanych metod i technik . upowszech-niane materiały informac yjne z wiązane ze skontrolowanymi projek-tami mają w większości charakter ogólny i n ie są pr zeznaczone dla specjal istów. Badanie przeprowadzone przez zewnętrznych eksper-tów 1 9 w y k a z a ł o, że b ra k s zc ze g ó ł owo ś c i j e s t k we s t i ą p ows ze c h n ą i uważany jest za szczególny problem w odniesieniu do baz y danych instrumentu L iFe pr zez 66% je j uż ytkowników. zostało to pot wier-dzone podczas kontrol i na miejscu (zob. ra m ka 6 ) .

19 komisja zleciła zewnętrzną

ocenę stosowności i oddziaływania

działań komunikacyjnych w ramach

instrumentu LiFe w latach 2000–2007,

która to ocena została ukończona

w sierpniu 2008 r. projekty zbadane

na potrzeby oceny zostały dobrane

w znacznej mierze spośród projektów

dotyczących wypracowania dobrych

praktyk w zakresie treści lub działań

komunikacyjnych.

28


47. po n a d t o p e w n a l i c z b a p ro j e k t ó w L i F e - p r z y ro d a o b e j m o w a ł a f i -nansowanie kompi lac j i podręczników naj lepsz ych prakt yk w za-k resie zarządzania lub innych publik acj i technicznych/naukowych w jęz yku narodow ym na podstawie szerok ich badań. jednak pod-rę c z n i k i te n i e s ą s ys te m a t yc z n i e u d o s tę p n i a n e n a s t ro n a c h i n -ternetow ych projektów w bazie danych instrumentu L iFe, ani też nie są t łumaczone. dlatego też war tość dodana i zdobyta wiedza s p e c j a l i s t yc z n a n i e j e s t s ys te m a t yc z n i e w y k o r z ys t y w a n a w ce l u os iągnięcia efektu mnożnikowego.

48. B enef ic jenc i i eksperc i pro jek tów n awi ązują kontakt y ze s woi mi o d p o w i e d n i k a m i z ró ż ny m p o wo d z e n i e m . we d ł u g p r z y g o t o w a -n e j p r z e z k o m i s j ę o k r e s o w e j o c e ny r e a l i z a c j i i n s t r u m e n t u L i F e w 2 0 0 3 r. , w i ę k s z o ś ć b a d a n y c h z a i n t e r e s o w a n y c h p o d m i o t ó w u w a ż a ł a , ż e b r a k n aw i ą z y w a n i a k o n t a k t ó w n a p o z i o m i e u e j e s t j e d n ą z k l u c zow yc h p r ze s z k ó d d l a m i ę d z y n a ro d ow yc h d e b at n a te m a t y z w i ą z a n e z i n s t r u m e n te m L i F e 2 0. po m i m o i s t n i e n i a s i e c i naukowców i w yspecja l izowanych organizacj i benef ic jenci i eks-pe rc i p ro je któw p od k reś la l i z n a cze n i e n aw i ąz y wan i a k ont a któw na poziomie ue oraz potr zebę pokony wania pr zeszkód.

20 Mid-term evaluation of the

implementation of the LIFE financial

instrument (okresowa ocena

realizacji instrumentu finansowego

LiFe, lipiec 2003), s. 12 i 14.

g o s P o d a r n e i W y d a j n e l e c z n i e u P o W s z e c h n i o n er a m k a 6

większość skontrolowanych beneficjentów podjęła znaczne starania w celu real izacj i pro-jektów w sposób gospodarny.

w ramach jednego z projektów, któr y zlokal izowany jest w bardzo zurbanizowanej okolicy, w y k o r z ys t y wa n e j c zę s to w ce l a c h re k re a c y j nyc h , n a l e ż a ł o i n fo r m owa ć l u d n o ś ć l o k a l n ą o p o s t ę p a c h w p o d e j m o w a nyc h d z i a ł a n i a c h o c h ro n nyc h . a b y u n i k n ą ć w y m i a ny t a b l i c informac yjnych pr z y k ażdej aktual izac j i , benef ic jenci zakupi l i jedną tabl icę informac yj -ną , na które j umieszcza l i aktualne infor macje na temat postępów w rea l izac j i projektu. i nfor macje na tak ie j tabl ic y mogły być usuwane i aktual izowane w celu pr zedstawienia szczegółów o postępach w real izacj i projektu.

w tym samym projekcie wykorz ystano mater iały z innych prac projektowych w celu utwo-rzenia naturalnego punktu widokowego, oszczędzając tym samym pieniądze, które w prze-c iwnym raz ie zostałyby w ydane na t ranspor t i sk ładowanie mater ia łów w innym miejscu oraz na budowę kosztownej wież y obser wac yjnej .

w innym projekcie opracowano bardzo oszczędną metodę regulacj i poziomu wody dzięk i uż yciu prost ych rur kolankow ych, zamiast drogich t radyc yjnych zapór.

informacje o tak ich technik ach przek azano real izując ym inne projekty w k raju, jednak nie opisano ich na stronie internetowej w celu upowszechnienia ich wśród szerszego grona odbiorców.


29


t r a n s F e r W i e d z y W y m a g a z m i a n y s ta n d a r d ó W ko m u n i k ac j i

49. s t a n d a rd y k o m u n i k a c j i 2 1 u s t a n ow i o n e p r ze z k o m i s j ę n a p o t r ze -by u p ows ze c h n i a n i a re z u l t a tów p ro j e k tów m o g ą zo s t a ć j e s zc ze poprawione, tak aby zapewnić odpowiednią dostępność produk-tów i rezul tatów w ce lu os iągn i ę c i a s ze rs ze g o t ran s fe ru w i e d z y. w praktyce wybór postępowania w zakresie działań upowszechnia-jąc ych pozostawiono benef ic j e ntom p os zcze g ólnych p roje któw. w z wiązk u z t ym podejśc ie do komunik acj i pod względem i lośc i in for macj i , grup docelow ych, p rofe s jon al i zmu i p r z y wi ąz y wan i a wagi do różnych aspektów zarządzania projektem różni s ię znacz-nie w poszczególnych projektach, co sprawia , że t ransfer wiedz y odby wa s ię z w yk le na poziomie regionalnym i k ra jow ym.

50. od wejśc ia w ż ycie rozpor ządzenia ( we) nr 1655/2000 w sprawie L i F e i i i ws z ys c y b e n e f i c j e n c i p ro j e k tów L i F e - p r z y ro d a zo b ow i ą -zani są do st wor zenia i ut r z ymy wania s t rony inter netowej aż do zakończenia projektu. obowiązek utr z ymy wania tak ie j s t rony zo-s t a ł n a s t ę p n i e p r z e d ł u ż o ny ro z p o r z ą d z e n i e m ( w e ) n r 6 1 4 / 2 0 0 7 w s p r aw i e L i F e + d o p i ę c i u l a t p o z a k o ń c ze n i u p ro j e k t u . j e d n a k pozostawienie beneficjentom możliwości umieszczenia informacji z wiązanych z projektem na podstronach ich własnej strony inter -netowej znacznie ogranicza sk ute czn oś ć te g o n ar zę dz i a . c zę s to trudno jest dotrzeć do informacj i dotycząc ych projektu lub nawet rozróżnić je , k iedy są one jedynie sekcją dużej s t rony interneto -wej prowadzonej pr zez samor ząd lok alny lub regionalny, władze k rajowe a lbo duże organizacje pozar ządowe.

51. większość ze skontrolowanych beneficjentów opracowała działania i n a r zę d z i a w z a k re s i e k o m u n i k a c j i w t a k i s p o s ó b, a by p o m o g ł y im w otr z ymaniu zgody i os iągnięciu zaangażowania ludności lo-k a lnej i podmiotów za interesowanych. dz ia łania tak ie obejmują akcje medialne, publ ik ację broszur i mater ia łów informac yjnych, organizację spotk ań i konferencj i d la różnych grup docelow ych, a także tworzenie stron lub podstron internetow ych projektu s łu -żąc ych upowszechnianiu informacj i z wiązanych z projektem.

21 standardowe normy

administracyjne, art. 11, 16 i 18

(2000–2006), art. 13 (2007).

30


52. jakość t ych stron internetow ych była również w prakt yce bardzo zróżnicowana – od prostej st rony internetowej zawierającej k i lk a fotograf i i , do bardzo nowoczesnej s t rony interakt y wnej . jako że d o 2 0 0 7 r. 2 2 n i e i s t n i a ł y m i n i m a l n e w y m o gi w z a k re s i e z aw a r to -śc i s t rony internetowej, n ie było gwarancj i , że udostępniana jest na n ie j k luczowa dokumentacja projektu, tak jak st wierdzono to w p o n a d p o ł ow i e p r z y p a d k ów z 3 5 s k o nt ro l owa nyc h n a m i e j s c u projektów (zob. ra mka 7 ) . na prz ykład w pięciu na sześć projektów skontrolowanych w n iemczech szczegółowe informacje na temat produktów i rezultatów nie były dostępne na stronach interneto -w ych projektów.

53. o gółem transfer rezultatów projektów, w znaczeniu wiedz y zdo -b y t e j p o d c z a s c y k l u p ro j e k t o we g o, w d u ż y m s t o p n i u z a l e ż y o d in ic jat y w komunik ac yjnych prowadzonych na poziomie projektu, k t ó re s ą b a rd z o z ró ż n i c o w a n e i n i e z a w s z e z a w i e r a j ą k l u c z o w e informacje.

22 minimalne wymogi (dotyczące

działań, postępów i rezultatów

projektów) zostały wprowadzone

art. 13 ust. 4 postanowień wspólnych

z 2007 r.

s ł a b e u P o W s z e c h n i a n i e r e z u ltató W P r o j e k tó W r a m k a 7

szczegółowymi celami jednego ze skontrolowanych projektów, o wkładzie ue wynoszącym ponad 1 mln euro, były : promowanie dobr ych prakt yk w zak res ie zar ządzania akt y wnymi s iedl isk ami na tor fowisk ach w ysok ich popr zez dzia łania demonstrac yjne na potr zeby in-nych podobnych projektów zarówno w k raju, jak i w odpowiednich państ wach członkow-s k i c h , a t a k że p o p r ze z p rowa d ze n i e s t ro ny i nte r n e towe j ; p ro m owa n i e d o b r yc h p ra k t y k w zak resie zarządzania tak im s iedl isk iem na innych obszarach; oraz podnoszenie świado-mości w k raju, regionie i wspólnotach lok alnych na temat międz ynarodowego znaczenia akt y wnych tor fowisk w ysok ich.

działania upowszechniające prowadzone przez beneficjenta polegały na prz ygotowywaniu p e w n e j l i c z by o p ra cowa ń f a k to gra f i c z nyc h , o rg a n i z a c j i k o n fe re n c j i d l a z a r z ą d z a j ą c yc h innymi obszarami w celu upowszechnienia rezultatów projektu oraz naj lepsz ych praktyk , a także organizacj i na poziomie lok alnym k i lku dni otwar tych dla zróżnicowanych odbior-ców. strona internetowa projektu zaczęła działać w 2002 r. , a została wyłączona w 2003 r. , zaraz pr zed zakończeniem projektu. Baza danych instrumentu L iFe n ie zawiera żadnych infor macj i dot ycząc ych tego proje ktu. pods umowując, p lan owany s ze rs z y t ran s fe r wie -dz y n ie zosta ł z rea l izowany, ponieważ z ident yf ikowane dobre prakt yk i i zdobyte dz ięk i projektowi doświadczenia nie zostały skutecznie upowszechnione.


31


d ł u g o F a l o W e z a r z ą d z a n i e r e z u lt a t a m i P r o j e k tó W

54. w t ym kontekście podczas kontrol i zbadano:

- cz y komis ja prowadzi monitor ing rezultatów projektów oraz

- cz y rezultaty działań ochronnych są zabezpieczone po zakoń-czeniu projektu.

m o n i to r i n g P o s t - l i F e P r z yc z y n i ł by s i ę d o t r Wa -ło ś c i r e z u ltató W P r o j e k tó W

55. monitoring projektów przez komisję po ich zakończeniu sprz yjałby ich tr wałości . ze względu na charakter działań w zak resie ochrony środowisk a bardzo często rezultaty zostają osiągnięte lub też sta-ją s ię widoczne dopiero po upływie pewnego czasu. czasochłonne jest pr z y wracanie gatunków roś l in i s iedl isk po pr zeprowadzeniu szerok ich działań inter wenc yjnych, jak na prz yk ład wycink a drzew i k r ze wów w ce l u p o n ow n e g o p r ze o b r a że n i a m o n o k u l t u rowe g o lasu iglastego w pier wotne wrzosowisk a ubogie w substancje od-ż ywcze. podobna sytuacja dotycz y ptaków, które nie mogą natych-miast zak ładać gniazd na odbudowanych mok radłach.

56. s z c z e g ó l n i e w p r z y p a d k u s i e d l i s k w y m a g a j ą c yc h s t a ł e j o p i e k i – tak ich jak suche łąk i , wr zosowisk a cz y w ysok ie tor fowisk a , które w przeciwnym razie mogłyby nadmiernie zarosnąć lub być zagrożo-ne przez inwaz yjną rośl inność – istnieje duże r yz yko, że inwestycje f inansowane z inst rumentu L iFe n ie będą ostatecznie sk uteczne, jeżeli do momentu zakończenia projektu nie powstały odpowiednie struktur y organizac yjne i f inansowe w celu ich utr z ymania .

57. w z wiązku z t ym oczek iwane rezultat y zapisane w umowie o do -tac ję mogą w niektór ych pr z ypadk ach być widoczne dopiero po upłynięciu długiego czasu od zakończenia projektu. jednak po do-konaniu płatności końcowej s łużby komis j i n ie zawsze pozostają w kontakcie z beneficjentami ani też nie monitorują projektów, co sprawia, że komisja nie zna rezultatów i długofalowego oddziały-wania dzia łań ochronnych f inansowanych w ramach instrumentu L iFe-pr z yroda.

32


58. w niektór ych pr z ypadk ach ostatnia kontrola monitorująca doko -nywana jest przed zakończeniem wsz ystk ich inwestycj i i planowa-nych dzia łań. m imo iż n iektóre z t ych dzia łań mogą nie pociągać z a s o b ą w y d a t k ó w l u b m o g ą b y ć s f i n a l i z o w a n e d o p i e r o p o z a -kończeniu projektu 23, ich real izacja może być ważnym warunk iem zapewnienia c iągłości rezultatów projektu.

59. w 2005 r. komis ja wprowadzi ła obowiązek pr z ygotowania p lanu o c h ro ny p o s t - L i F e j a k o w y m ó g u m ow ny d l a ws z ys t k i c h n ow yc h p r o j e k t ó w L i F e - p r z y r o d a , w k t ó r y m t o p l a n i e b e n e f i c j e n t m u s i przedstawić dalsze cele oraz przede wsz ystk im szczegółowe plany zabezpieczenia dalsz ych źródeł f inansowania w celu kont ynuacj i zarządzania projektem po zakończeniu f inansowania z instrumen-tu LiFe. prz ygotowanie planów ochrony post-LiFe może zatem być dobr ym punktem w yjśc ia i uż ytecznym pr z ycz ynk iem do zapew-nienia t r wałośc i rezultatów projektów. jednak plany tak ie mogą n i e być s k u te c z n e w z a p e w n i a n i u t r wa ł o ś c i , p o n i e wa ż i c h re a l i -zacja nie jest ani obowiązkowa, ani też nie podlega sprawdzeniu pr zez s łużby komis j i .

23 na przykład zamknięcie umów

dotyczących ekstensywnego

zarządzania będzie miało

miejsce dopiero po zakończeniu

realizacji działań LiFe, jednak in

fi ne zagwarantowane będzie

wykorzystanie gruntów na

szczególne potrzeby ochrony

przyrody.

o c z ys zc zo n e z P o d r o s tó W s u c h e ł ą k i , n a k tó ryc h W ys t ę P u j ą d z i k i e s to r c z y k i . s ta ł a o P i e k a j e s t n i e z b ę d n a , a by u n i k n ąć n a d m i e r n e g o r o z r o s t u r o ś l i n n o ś c i o r a z

r o ś l i n n o ś c i i n Wa z yj n e j



33


d z i a ł a n i a o c h r o n n e n i e z a b e z P i e c zo n e P o z a ko ń -c z e n i u P r o j e k t u

60. k l u c z o w e w a r u n k i d ł u g o f a l o w e j t r w a ł o ś c i d z i a ł a ń o c h r o n n y c h z wiązane są z opracowaniem projektu i muszą być zabezpieczo -n e p r z e z s ł u ż b y k o m i s j i n a d ł u g o p r z e d z a m k n i ę c i e m p ro j e k t u . warunk i te mogą być ok reś lone w następując y sposób:

- umow y o dotacje wiążą benef ic jentów/par tnerów po zakoń-czeniu projektu;

- u ż y t k owa n i e gr u ntów i t r wa ł yc h d ó b r p r z y p i s a nyc h d o p ro -j e k t u o gra n i c zo n e j e s t d o o d p ow i e d n i c h ce l ów o c h ro n nyc h na rozsądny ok res ;

- i s t n i e j e p r a w d o p o d o b i e ń s t w o k o n t y n u a c j i p o z a k o ń c z e n i u projektu zawar t ych pr zez benef ic jenta sta łych umów zar ząd-c z yc h , p a r t n e r s t w o ra z u s t a n ow i o nyc h p r ze z n i e g o z a p i s ów w zak res ie współprac y ;

- p l a n y z a g o s p o d a r o w a n i a p r z y g o t o w a n e p o d c z a s r e a l i z a c j i projektu L iFe zat wierdzane są przez odpowiednie władze pu -bl iczne.

61. Benef ic jenci n ie są zobowiązani ani legis lac ją , ani za pomocą in-nych skutecznych nar zędzi do zapewnienia kont ynuacj i f inanso-wanych dz ia łań . Tak jest nawet w pr z ypadk u, k iedy benef ic jenc i są podmiotami publ icznymi lu b g d y p roj e kt re a l i zowany j e s t n a o b s z a r z e n a t u r a 2 0 0 0 , p r z yc z y n i a j ą c s i ę w t e n s p o s ó b d o s p e ł -n i a n i a o g ó l ny c h o b o w i ą z k ó w d a n e g o p a ń s t w a c z ł o n k o w s k i e g o w zak res ie ochrony pr z yrody.

62. wymogi prawne w zak res ie f inansowania projektów ochronnych w r a m a c h i n s t r u m e n t u L i F e - p r z y r o d a z w i ą z a n e z d y r e k t y w a m i ptas ią i s iedl iskową jasno zobowiązują państ wa cz łonkowsk ie do z a p o b i e g a n i a d e gra d a c j i s t a n u o c h ro ny o k re ś l o nyc h g a t u n k ów. w prakt yce jednak ta ogólna odpowiedzia lność n ie zobowiązuje państw członkowsk ich do prz yznawania zasobów organizac yjnych i f inansowych koniecznych do realizacj i poszczególnych projektów f inansowanych w ramach inst rumentu L iFe . ponadto uchybienia w zakresie wdrażania tych dyrektyw były przedmiotem niedawnych uwag ze strony Tr ybunału: kontrole prowadzone w zak res ie speł-niania w ymogów rolnych w ynik ając ych z zasady współzależności były niel iczne i nisk iej jakości (zob. sprawozdanie specjalne Tr ybu-nału nr 8/2008 „cz y zasada współzależności jest skuteczna?” 24) .

24 pkt 64: „w związku z niewielką

liczbą i ograniczonym zakresem

kontroli przeprowadzanych

w odniesieniu do tych dwóch

dyrektyw, w 2005 i 2006 r. wykryto

tylko niewielką liczbę naruszeń

przepisów. przykładowo w Finlandii,

Grecji i słowenii nie wykryto ani

jednego naruszenia podczas

11 633 kontroli w ramach zasady

współzależności w zakresie ptasiej

dyrektywy, jak również podczas

14 896 kontroli w zakresie dyrektywy

siedliskowej” (http://www.eca.

europa.eu).

34


63. i naczej n iż w pr z ypadku warunków dot ycząc ych innych fundusz y ue, tak ich jak eFFr ow, benef ic jenci n ie są prawnie zobowiązani do zapewnienia tr wałości działań w ramach projektów przez mini-malny ok res 25, nawet w sytuacj i gdy znaczne środk i z instrumentu LiFe wykorz ystywane były do sf inansowania zakupu gruntów oraz nabycia dóbr t r wałych. w czterech projektach zakup gruntów nie został odpowiednio zabezpieczony skutecznym wpisem o ochro -n i e p r z y r o d y w e w i d e n c j i g r u n t ó w, c h o c i a ż s t a n o w i t o w y m ó g prawny f inansowania w ramach instrumentu L iFe 26. ponadto pięć ze skontrolowanych inwest ycj i projektow ych pr zeprowadzono na gruntach należąc ych do stron tr zecich bez żadnych prawnych za-bezpieczeń c iągłości odnośnych dzia łań ochronnych.

25 art. 72 rozporządzenia rady (we)

nr 1698/2005 z dnia 20 września

2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju

obszarów wiejskich przez europejski

Fundusz rolny na rzecz rozwoju

obszarów wiejskich (eFrrow)

(dz.u. L 277 z 21.10.2005, s. 1).

26 w przypadku trzech z tych

projektów realizowanych

w niemczech klauzula o ochronie

przyrody została sformułowana

zgodnie z interesem danego

Landu, bez wiążących warunków

dotyczących wykorzystania tych

gruntów na potrzeby ochrony

przyrody w przyszłości.

b r a k s k u t e c z n e j s t r u k t u ry d o z a P e W n i e n i a t r Wa ło ś c i r e z u ltató W

r a m k a 8

B e n e f i c j e n t j e d n e g o ze s k o n t ro l ow a nyc h p ro j e k t ów, f i n a n s ow a n e g o z u e w w y s o k o ś c i 0 ,5 mln euro, zawar ł następujące umow y i porozumienia w celu zagwarantowania długo -terminowego utr z ymania odnośnego s iedl isk a :

• umow y zarządcze z właścicielami gruntów w zakresie utrzymania łąk i stawów krasow ych, p o dpis ane w 20 05 r. na ok res p ię ciu lat ,

• w ł ą c z e n i e w ł a ś c i c i e l i g r u n t ó w, k t ó r z y u c z e s t n i c z y l i w p r o j e k c i e , d o p r o g r a m u ro lnośro dowiskowe go ob ejmujące go s ie dl isko, na ok res p ię ciu lat ,

• um owa w sp r aw ie sp r ze da ż y s t a dnini e w y p ro dukowan e g o p r ze z w ł aś c ic i e l i gr untów s iana w ce lu z agwarantowania usuwania t raw y,

• umowa najmu s al i w ys t awiennic zej o d sp ó łdz ie lni ro lnej na ok res p ię ciu lat .

j e d n a k m o n i to r i n g re a l i z a c j i u m ów z a r z ą d c z yc h d o k o ny w a ny j e s t w y ł ą c z n i e w s p o s ó b n i e fo r m a l ny, p o n i e wa ż b e n e f i c j e nt ( s z k o ł a w y ż s z a ) n i e j e s t j u ż re p re ze ntowa ny n a t y m terenie, a k ierownic y projektu nie są już pr zez niego zatrudnieni . i nspektor z y k ra jowego s ys te m u n a d zo r u k o nt ro l u j ą re a l i z a c j ę p ro gra m u ro l n o ś ro d ow i s k owe g o, j e d n a k w y z n a -c zo n e ce l e m a j ą c h a ra k te r o g ó l ny i n i e z aws ze m a j ą z a s to s owa n i e d o s p e c y f i k i d a n e g o s iedl i sk a objętego projektem L iF e . umowa pomię dz y właś c ic i e lami gruntów a s tadniną w zak resie zakupu s iana nie została nigdy zreal izowana. sala w ystawiennicza nadal gości wystawę o płaskowyżu k rasowym (wyniosłości sk alnej) oraz o jeziorach k rasowych, jednak nie jest ona ogólnie dostępna.


35


64. jak stwierdzono podczas kontrol i na miejscu, niek iedy trudno jest zgromadzić środki na kontynuację i monitoring działań ochronnych. wśród skontrolowanych 18 zamk nięt ych projektów LiFe-pr z yroda k o n t r o l a w y k a z a ł a s z e ś ć p r z y p a d k ó w, w k t ó r y c h k i e r o w n i c y n i e byl i w stanie zabezpiecz yć środków koniecznych do zapewnienia kont ynuacj i projektu w rok u następując ym po jego zakończeniu. ponadto w jednym prz ypadku rolnicy zaangażowani w projekt zgło-si l i zamiar przer wania f inansowanych działań po ustaniu płatności , ponieważ nie istnia ły pr zes łank i ekonomiczne mot y wujące ich do kont ynuowania pożądanych dzia łań (zob. ra m ka 8 ) .

65. j e d ny m z p o d k re ś l o nyc h a s p e k t ów j e s t n i e zd o l n o ś ć m a ł yc h o r -g a n i z a c j i p o z a r z ą d o w y c h d o z a p e w n i e n i a u t r z y m a n i a r e z u l t a -tów projektu ze względu na brak własnych środków f inansow ych. w jednym prz ypadku stwierdzono, że jedynym źródłem dochodów była dotac ja w ramach inst rume ntu L iF e ( łączn i e z dodatkow y m źródłem f inansowania k rajowego) , a w innym prz ypadku dochody ogranicza ły s ię w zasadzie do publ icznych dotac j i d la kole jnych projektów. oznacza to, że projekt jest obarczony duż ym r yz yk iem po ustaniu f inansowania ue.

P l a n y z ag o s P o d a r o Wa n i a m a j ą d u ż e z n ac z e n i e , g dy ż P o z Wa l a j ą W ł a d zo m o d P o W i e d n i o zo r g a n i zo Wać

s W o j e P r ac e o r a z zo b o W i ą z ać s i ę d o z a P e W n i e n i a t r Wa ło ś c i r e z u ltató W P r o j e k tó W


36


b r a k z a P e W n i o n e g o F i n a n s o Wa n i a P o z a ko ń c z e n i u P r o j e k t ur a m k a 9

jednym z g łównych celów skontrolowanego projektu, któr y otr z ymał ponad 1 mln euro w k ł a d u u e, by ł o o p ra cowa n i e z i nte growa n e g o p o d e j ś c i a w z a k re s i e z a g o s p o d a rowa n i a odnośnego obszaru natura 2000, wraz z podpisaniem umów z rolnik ami w zak res ie real i -zacj i różnego rodzaju działań dotycząc ych zagospodarowania w celu ochrony docelowych gatunków. zdobyte doświadczenia miały być w ykor z ystane do ok reś lenia dzia łań rolno -środowiskow ych w celu ochrony docelow ych gatunków oraz w ykorz ystania w podobnych prz ypadkach. podpisano umowy z rolnikami i prz yznano rekompensaty f inansowe za okres tr wania projektu. jednak informacje dotyczące konk retnej real izacj i późniejsz ych działań rolnośrodowiskowych przez lokalnych rolników nie były dostępne. w z wiązku z tym nie ma w ystarczającej gwarancj i , że osiągnięte w ramach projektu rezultaty będą w ykorz ysty wa-ne, międz y innymi poprzez upowszechnianie zdobytych doświadczeń oraz w konsekwencji informowanie o skuteczności projektu.

66. Trz ydzieści dwa skontrolowane projekty obejmują prz ygotowanie p l a n ów z a g o s p o d a rowa n i a ( zo b. z a ł ą c z n i k I I I ) , k tó re m a j ą d u że znaczenie, gdyż poz wala ją władzom odpowiednio zorganizować swoje prace oraz zobowiązać s ię do zapewnienia t r wałości rezul -tatów projektów. po zat wierdzeniu pr zez państ wo cz łonkowsk ie p lany te zobowiązują władze k ra jowe do pr z ypisania odnośnych obszarów do sta łe j s t ruktur y (organizac yjnej i f inansowej) odpo -wiedzialnej za zapewnianie c iągłości rezultatów projektów. plany te jednak z reguły nie były zat wierdzane, a pr z y stopniow ym w y-cofy waniu instrumentu L iFe, komis ja n ie monitorowała systema-t ycznie ich real izacj i .

67. państwa członkowsk ie nie zatwierdzi ły planów zagospodarowania dla wsz ystk ich odnośnych obszarów real izacj i n iektór ych projek-tów (np. w pr z ypadku pięciu projektów w Belgi i i czterech w sło -wenii ) . w rezultacie nie ustanowiono istotnej podstawy dla bieżą-cego zar ządzania odnośnymi obszarami . Benef ic jenci napot yk al i także trudności w uz ysk aniu współf inansowania umów w zak resie b i e ż ą c e g o z a r z ą d z a n i a w r a m a c h d z i a ł a ń ro l n o ś ro d ow i s k ow yc h (zob. ra m ka 9 ) .


37


wnioski i zaLecenia

68. dotacje w ramach instrumentu L iFe-pr z yroda pr z ycz yniają s ię do ochrony różnorodności b io logicznej popr zez zachęcanie państ w członkowskich ue do działań oraz wspieranie zaangażowania wielu oby watel i i ich stowar z yszeń w ochronę gatunków i s iedl isk .

69. i nstrument L iFe-pr z yroda jest z łożony : projekt y dot yczą różnych sytuacji , są realizowane przez bardzo różnorodnych beneficjentów, a także powinny mieć t r wały wpły w na ochronę poszczególnych gatunków i s iedl i sk , także dz ięk i upowszechnianiu os iągnięt ych rezultatów i zdobyt ych doświadczeń.

70. o d c z a s u w p rowa d ze n i a w 1 9 9 2 r. p i e r ws ze g o i n s t r u m e nt u L i F e komis ja systemat ycznie opracow y wała i usprawniała systemy za-r ządzania i kontrol i , m. in . b iorąc pod uwagę rezultat y wcześniej -sz ych kontrol i Tr ybunału. jednak w w yniku kontrol i s t wierdzono, że działania f inansowane w ramach instrumentu LiFe-prz yroda nie są jak dotąd wystarczająco zabezpieczane po zakończeniu projek-tów (pkt 18–20) .

P r o c e d u r a W y b o r u P r o j e k tó W

71. k r y t e r i a d o t y c z ą c e t r w a ł o ś c i p r z y j ę t e p r z y w y b o r z e p r o j e k t ó w L i F e - p r z y ro d a s t a ł y s i ę m n i e j i s to t n e w p r z y p a d k u i n s t r u m e n t u L iFe+. ponadto ze względu na fakt , że podk r yter iom nie nadano o k r e ś l o n e j w a g i , n i e j a s n e j e s t , w j a k i s p o s ó b n a k ł a d a ć s a n k c j e na projekt y, które nie spełnia ją co najmniej jednego stosownego k r yter ium (pkt 22–26) .

72. kontrola nie w yk azała żadnych dowodów specjal istycznego wk ła-du europejsk ie j agencj i ochrony środowisk a oraz europejsk iego centrum Tematycznego ds. różnorodności Biologicznej w prz ygo -towanie prz yjętego modelu wyboru projektów (lub jak iegokolwiek aspektu zarządzania projektami L iFe) , pomimo iż instrument L iFe p o c h ł a n i a 7 0 % b u d że t u z a r z ą d z a n e g o p r ze z d G d s . ś ro d ow i s k a (pkt 27) .

38


z a l e c e n i e 1


nr 11/2003, zalecenie po pkt 89.

73. komisja podpisuje umow y z zewnętr znymi eksper tami w celu do -konania niezależnej oceny technicznej otrz ymy wanych wniosków projektow ych. jednak stosowany model s łużąc y nadawaniu pr io -r y te t u p ro j e k to m ( k r y te r i a , p o d k r y te r i a , wa że n i e, s k a l e i t p. ) n i e jest wystarczająco szczegółowy i przejrz ysty dla zainteresowanych podmiotów. ponadto długi czas t r wania procedur y pr z yznawania dotacj i ma czasem wpływ na wykonalność projektu i uczestnictwo zainteresowanych podmiotów (pkt 28) .

i ) k o m i s j a p o w i n n a z w e r y f i k o w a ć m o d e l w y b o r u p r o j e k t ó w n a p o d s t a w i e o p i n i i p a n e l u e k s p e r t ó w, a t a k ż e w k ł a d u e u ro p e j -sk ie j agencj i o chrony środowisk a lub europejsk iego centrum Temat ycznego ds. r óżnorodności B io logicznej , zat wierdz ić go i udostępnić wsz ystk im stronom.

i i ) model ten powinien nadawać pr ior ytet wnioskom projektowym w ramach instrumentu L iFe-prz yroda, które dają gwarancję c ią-g ł o ś c i re z u l t a tów. w t y m ce l u Tr y b u n a ł p o d k re ś l a s wo j e z a l e -ce n i e, a by k o m i s j a z b a d a ł a , c z y ws k a z a n e by ł o by o d d z i e l e n i e zarządzania komponentami „prz yroda” i „środowisko”, ze wzglę -du na ich wewnętrzne różnice, w ten sposób ułatwiając ich dłu-gofalowe zar ządzanie 27.

i i i ) należ y również roz waż yć możl iwości sk rócenia procedur y w y-b o r u p r o j e k t ó w, u w z g l ę d n i a j ą c w s z c z e g ó l n o ś c i r o z w i ą z a n i a inspirowane innymi programami dotacj i f inansowanymi z bud-żetu ue, a także wer yf ikując obecnie stosowane procedur y mię -dz yinst ytucjonalne.


39


r e a l i z ac j a P r o j e k tó W

74. k o n t ro l e n a m i e j s c u 3 5 p ro j e k tów w y k a z a ł y, że w i ę k s zo ś ć p r ze -widzianych inwest ycj i zosta ła zreal izowana i pr z ycz ynia ła s ię do popraw y stanu ochrony gatunków i s iedl isk na obszarach natura 2000. stwierdzono jednak k i lk a uchybień dot ycząc ych rezultatów p ro j e k t ó w. n i e k t ó re f i n a n s o w a n e i nwe s t yc j e m i a ł y s t o s u n k o wo o g r a n i c zo n e o d d z i a ł y w a n i e n a d o c e l owe g a t u n k i i s i e d l i s k a , ze względu na ich nadmierny koszt bądź w ysok ie prawdopodobień-stwo sz ybk iej utraty przez nie oddziaływania po zakończeniu pro-jektu, chyba że prowadzone byłyby konieczne prace z wiązane z ich utrz ymaniem. ponadto nie zawsze zabezpieczone były odpowied-nie warunk i zapewniające c iągłość rezultatów projektów.

75. monitoring projektów prowadzony przez zewnętrznych eksper tów w dziedzinie ochrony prz yrody skupiony jest na kontroli i sprawoz-dawczości w zak res ie postępów w real izacj i projektów w kontek-ście przewidywanych inwestycj i i działań. osiąganie szczególnych c e l ó w o c h ro ny – j a k n a p r z y k ł a d p o p r aw y s t a n u o c h ro ny d o c e -low ych gatunków i s iedl isk – n ie jest odpowiednio monitorowa-ne. promotor z y projektów nie są zobowiązani do monitorowania o d d z i a ł y w a n i a d z i a ł a ń n a d o c e l o we g a t u n k i i s i e d l i s k a . w k o n -sek wencj i komis ja jest z w yk le dobr ze informowana o postępach p o s zc ze g ó l nyc h i nwe s t yc j i p row a d zo nyc h w r a m a c h p ro j e k tów, ale nie posiada informacji na temat stopnia faktycznego osiągnię -c ia docelow ych rezultatów projektu i ich oddziały wania . ponadto skuteczny monitor ing w ymaga ok reś lenia pr zez komis ję zestawu stosownych wsk aźników i k r yter iów na podstawie wiedz y dostęp-nej na pr z yk ład w europejsk ie j agencj i ochrony środowisk a oraz w eu ro p e j s k i m ce n t r u m Te m a t yc z ny m d s . r óż n o ro d n o ś c i B i o l o -gicznej (pkt 30–40) .

i ) k o m i s j a p ow i n n a p o d j ą ć n i e z b ę d n e i n i c j a t y w y w ce l u p o p r aw y monitoringu projektów pod względem osiąganych rezultatów oraz stosowanych zabezpieczeń dotycząc ych wykorz ystania inwestycj i f inansowanych w ramach instrumentu LiFe, a także pod względem fakt ycznej real izacj i umów i p lanów zagospodarowania .

i i ) komis ja powinna opracować odpowiednie wsk aźnik i i k r yter ia na potr zeby monitorowania w yników projektów na podstawie wiedz y dostępnej na pr z yk ład w europejsk ie j agencj i ochrony środowisk a oraz w europejsk im centrum Tematycznym ds. róż-norodności B iologicznej .

z a l e c e n i e 2

40


u P o W s z e c h n i a n i e r e z u ltató W

76. należ y pokonać jeszcze pewne trudności jęz ykowe oraz poprawić m i n i m a l n e s t a n d a rd y j a k o ś c i w z a k re s i e i n fo r m a c j i , k t ó re m a j ą być upowszechniane za pomocą stron internetow ych projektów. prowadzona przez dG ds. środowisk a baza danych projektów LiFe nie poz wala na łatwy i szerok i dostęp do zdobytych doświadczeń, a i n fo r m a c j e t e c h n i c z n e i n a u k o we n i e s ą z w y k l e d o s t ę p n e d l a potencja lnych odbiorców wśród specja l istów (pkt 42–53) .

i ) k o m i s j a p o w i n n a z r e w i d o w a ć s t r a t e g i ę , d z i a ł a n i a i n a r z ę d z i a w zak resie komunik acj i , pamiętając, że należ y z wrócić szczegól-ną uwagę na upowszechnianie s tosownych infor macj i i zdoby-tych doświadczeń wśród zainteresowanych specjal istów. należ y rów n i e ż roz wa ż yć p o p rawę m oż l i wo ś c i w ys z u k i wa n i a p r z y d o-stępie do informacj i zawar t ych w bazie danych projektów LiFe.

i i ) po n a d t o b e n e f i c j e n c i p o w i n n i b yć z o b o w i ą z a n i d o p r z e k a z y -wa n i a w i ę k s ze j l i c z by s zc ze g ó ł ów te c h n i c z nyc h n a te m at s to -sowanych metod, zdobyt ych doświadczeń i z ident yf ikowanych n a j l e p s z y c h p r a k t y k w c e l u z a p e w n i e n i a s z e r s z e g o i c h u p o -wszechnienia .

d łu g o Fa lo W e z a r z ą d z a n i e r e z u ltata m i P r o j e k tó W

77. p r o j e k t y L i F e - p r z y r o d a p r z y c z y n i ł y s i ę w z n a c z n y m s t o p n i u d o u t wo r ze n i a s i e c i n a t u ra 2 0 0 0 . j e d n a k p oz a w p row a d ze n i e m w y -mogu prz ygotow y wania planu ochrony post-L iFe (po zakończeniu projektu) komisja poświęcała niewiele uwagi projektom LiFe po ich zamk nięciu, a beneficjenci i par tnerz y nie są zobowiązani ani legi-s lacją, ani za pomocą innych skutecznych narzędzi do zapewnienia kont ynuacj i f inansowanych dzia łań. Tr wałość dzia łań ochronnych f inansowanych w ramach instrumentu LiFe-prz yroda nie jest zabez-pieczona po zakończeniu projektu, co sprawia , że oddzia ły wanie f inansowania ue może sz ybko się zmniejszać, ponieważ techniczne kontrole e x p o s t n ie są prowadzone, a komis ja n ie posiada syste -mu monitorowa nia a ni ża d ne g o inneg o ins t rumentu rea g owa nia gwarantującego zachowanie rezultatów (pkt 55–67) .

z a l e c e n i e 3


41


niniejsze sprawozdanie zostało prz yjęte przez Tr ybunał obrachun-kow y w Luksemburgu na posiedzeniu w dniu 2 l ipca 2009 r.

W i m i e n i u Tr y b u n a ł u O b ra c h u n ko w e g o

Vítor m anuel da s i lva caldeira Pr e z e s

z a l e c e n i e 4

i ) u m o w y o d o t a c j e p o w i n n y z o b o w i ą z y w a ć b e n e f i c j e n t ó w – i w odpowiednich pr z ypadk ach k rajowe podmiot y współf inan-sujące – do zapewnienia t r wałości rezultatów projektów pr zez m i n i m a l ny o k r e s p o z a m k n i ę c i u p r o j e k t u . n i e p r z e s t r z e g a n i e stosownych zapisów umownych powinno być obwarowane od-powiednimi k arami i odz ysk iwaniem środków.

i i ) komisja powinna roz waż yć wprowadzenie systemu monitorowa-nia post-L iFe, co może w ymagać zmian w ramach prawnych.

42


P r o j e k t y P o d d a n e ko n t r o l i n a m i e j s c uz a ł ą c z n i k i

Nr projektu P.Cz. Nazwa projektu Skrót Beneficjent Rodzaj beneficjenta

Data rozpoczęcia

Data zakończenia

Stan na 30.6.2008

Ogólny koszt(w EUR)

Dotacja LIFE(w EUR)

%

LIFE00 NAT/B/007148 BE Actions for Birds of Reedbeds in Bassin de la Haine (Działania w zakresie ochrony ptaków trzcinowych w zlewisku rzeki Haine)

Haine Natagora/RNOB asbl NGO 1.7.2001 31.12.2007 Zamknięty 1 740 715 870 358 50%

LIFE02/ NAT/B/008593 BE Restoration and sustainable management of upper Meuse dry Grasslands (Odbudowa suchych łąk górnej Mozy i zrównoważone zarządzanie nimi)

Haute Meuse Ardenne & Gaume asbl NGO 1.9.2002 31.3.2007 Zamknięty 1 934 717 967 359 50%

LIFE03/NAT/B/000024 BE Integrated restoration of natural habitats on military areas in Natura 2000 (Zintegrowana odbudowa naturalnych siedlisk na obszarach wojskowych w sieci Natura 2000)

Militaire Gebieden Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, AMINAL (afdeling Natuur)

Publiczny 1.9.2003 31.12.2008 Otwarty 15 322 373 6 555 658 43%

LIFE05 NAT/B/000090 BE Restoration of the lowland river system 'Grote Nete' (Odbudowa nizinne-go systemu rzecznego Grote Nete)

Grote Nete Natuurpunkt Beheer v.z.w. NGO 8.1.2005 30.9.2010 Otwarty 3 120 940 1 560 470 50%

LIFE00 NAT/B/007156 BE Action Plan for conservation and restoration of three woods in the Flemish Ardennes (Plan działań w zakresie ochrony i odbudowy trzech obszarów leśnych we flamandzkich Ardenach)

3 Bossen Vlaamse Ardennen

World Wide Fund for Nature NGO 1.10.2001 11.4.2007 Zamknięty 2 837 738 1 126 582 40%

LIFE03/NAT/B000019 BE Rehabilitation of peat and wet habitats on the Saint-Hubert Plateau (Odbudowa siedlisk torfowiskowych i mokradłowych na płaskowyżu Saint-Hubert)

Saint Hubert Plateau

Unité de la Gestion Cynégétique du Massif Forestier de St-Hubert asbl, C/O Cantonnement de la Division Nature et forêt

NGO 1.9.2003 31.8.2007 Otwarty 2 127 540 1 063 770 50%

BE razem 27 084 023 12 144 197

LIFE00 NAT/D/007038 DE Restoration project 'Galenbecker See' for priority species (Projekt odbudowy obszaru Galenbecker See dla gatunków priorytetowych)

Galenbecker See Staatliches Amt für Umwelt und Natur Uecker-münde


LIFE05 NAT/D/000057 DE Optimisation of the pSCI 'Lippe flood plain between Hamm and Hangfort' (Optymalizacja obszaru o znaczeniu wspólnotowym „Równina zalewowa rzeki Lippe pomiędzy Hammem a Hangfortem”)

Lippe-Aue Stadt Hamm, Umweltamt Publiczny 8.1.2005 28.2.2010 Otwarty 5 514 593 2 757 297 50%

LIFE00 NAT/D/007042 DE Optimisation of the SPA 'Düsterdieker Niederung' (Optymalizacja obszaru specjalnej ochrony „Düsterdieker Niederung”)

SPA Duesterdieker Niederung

Biologisches Station Kreis Steinfurt e.V. Publiczny 1.7.2001 30.4.2007 Umorzenie w toku 4 534 432 2 267 216 50%

LIFE00 NAT/D/007039 DE LIFE-Project 'Grindenschwarzwald' (Projekt LIFE „Grindenschwarzwald”) Grindenschwarz-wald

Regierungspräsidium Karlsruhe Publiczny 1.1.2001 31.12.2005 Zamknięty 1 786 914 893 457 50%

LIFE00 NAT/D/007058 DE Regeneration and preservation of dry grassland in Germany (Regeneracja i zachowanie suchych łąk w Niemczech)

Trockenrasen Saar Naturlandstiftung Saar NGO 1.4.2001 31.3.2006 Zamknięty 1 433 218 842 732 59%

LIFE00 NAT/D/007043 DE 'Hohes Moor' peat bog (Torfowisko Hohes Moor) Hohes Moor Niedersachsen

Niedersächsisches Umweltministerium Publiczny 1.4.2001 31.3.2006 Zamknięty 1 288 500 644 250 50%

DE razem 20 338 564 11 451 587

LIFE00 NAT/E/007304 ES Improvement of the management of the SCI and SPA 'Cabo de Gata-Níjar' (Poprawa zarządzania obszarem mającym znaczenie dla Wspólnoty i obszarem specjalnej ochrony Cabo de Gata-Níjar)

Cabo de Gata Consejería de Medio Ambiente de la Junta de Andalucía

Publiczny 1.7.2001 30.6.2005 Zamknięty 4 303 086 3 012 160 70%

LIFE03 NAT/E/000046 ES Conservation of houbara bustard Chlamydotis undulata fuertaventurae in the SPAs of the Canary Island (Ochrona hubary (chlamydotis undulata fuertaventurae) na obszarach specjalnej ochrony na Wyspach Kanaryjskich)

Hubara Canarias Sociedad Española de Ornitologia (SEO/BirdLife) NGO 1.6.2003 31.5.2007 Umorzenie w toku 2 630 899 1 973 174 75%

LIFE03 NAT/E/000050 ES Conservation of the Spanish Imperial Eagle, Black Vulture, Black Stork (Ochrona hiszpańskiego orła cesarskiego, sępnika czarnego i bociana czarnego)

CBD 2003 Fundación CBDHábitat para la Conservación de la Biodiversidad y su Hábitat


LIFE00 NAT/E/007348 ES Management of the SPA-SCI 'La Serena y Sierras periféricas' (Zarządzanie obszarem specjalnej ochrony i obszarem mającym znaczenie dla Wspól-noty La Serena y Sierras periféricas)

ZEPA La Serena Consejería de Agricultura y Medio Ambiente – Dir. Gral de Medio Ambiente


LIFE05 NAT/E/000067 ES Conservation and restoration of 'Aiako Harria' SCI (ES2120016) (Ochrona i odbudowa specjalnego obszaru ochrony siedlisk Aiako Harria (ES2120016))

LIFE AIAKO HARRIA

Direción General de Montes y Medio Natural.Departamento para el Desarrollo del Medio Rural


LIFE00 NAT/E/007339 ES Model of restoration of dunes habitats in 'L'Albufera de Valencia' (Model odbudowy siedlisk wydmowych w L'Albufera de Valencia)

Dunas Albufera Ayuntamiento de Valencia – Concejalía de Devesa y Albufera y Alcaldías de Barrio

Publiczny 1.1.2001 30.6.2004 Zamknięty 1 951 482 975 741 50%

ES razem 16 285 843 10 360 586


43



Data rozpoczęcia

Data zakończenia

Stan na 30.6.2008


Dotacja LIFE(w EUR)

%

LIFE00 NAT/B/007148 BE Actions for Birds of Reedbeds in Bassin de la Haine (Działania w zakresie ochrony ptaków trzcinowych w zlewisku rzeki Haine)

Haine Natagora/RNOB asbl NGO 1.7.2001 31.12.2007 Zamknięty 1 740 715 870 358 50%

LIFE02/ NAT/B/008593 BE Restoration and sustainable management of upper Meuse dry Grasslands (Odbudowa suchych łąk górnej Mozy i zrównoważone zarządzanie nimi)

Haute Meuse Ardenne & Gaume asbl NGO 1.9.2002 31.3.2007 Zamknięty 1 934 717 967 359 50%

LIFE03/NAT/B/000024 BE Integrated restoration of natural habitats on military areas in Natura 2000 (Zintegrowana odbudowa naturalnych siedlisk na obszarach wojskowych w sieci Natura 2000)

Militaire Gebieden Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, AMINAL (afdeling Natuur)


LIFE05 NAT/B/000090 BE Restoration of the lowland river system 'Grote Nete' (Odbudowa nizinne-go systemu rzecznego Grote Nete)

Grote Nete Natuurpunkt Beheer v.z.w. NGO 8.1.2005 30.9.2010 Otwarty 3 120 940 1 560 470 50%

LIFE00 NAT/B/007156 BE Action Plan for conservation and restoration of three woods in the Flemish Ardennes (Plan działań w zakresie ochrony i odbudowy trzech obszarów leśnych we flamandzkich Ardenach)

3 Bossen Vlaamse Ardennen

World Wide Fund for Nature NGO 1.10.2001 11.4.2007 Zamknięty 2 837 738 1 126 582 40%

LIFE03/NAT/B000019 BE Rehabilitation of peat and wet habitats on the Saint-Hubert Plateau (Odbudowa siedlisk torfowiskowych i mokradłowych na płaskowyżu Saint-Hubert)

Saint Hubert Plateau

Unité de la Gestion Cynégétique du Massif Forestier de St-Hubert asbl, C/O Cantonnement de la Division Nature et forêt

NGO 1.9.2003 31.8.2007 Otwarty 2 127 540 1 063 770 50%

BE razem 27 084 023 12 144 197

LIFE00 NAT/D/007038 DE Restoration project 'Galenbecker See' for priority species (Projekt odbudowy obszaru Galenbecker See dla gatunków priorytetowych)

Galenbecker See Staatliches Amt für Umwelt und Natur Uecker-münde


LIFE05 NAT/D/000057 DE Optimisation of the pSCI 'Lippe flood plain between Hamm and Hangfort' (Optymalizacja obszaru o znaczeniu wspólnotowym „Równina zalewowa rzeki Lippe pomiędzy Hammem a Hangfortem”)

Lippe-Aue Stadt Hamm, Umweltamt Publiczny 8.1.2005 28.2.2010 Otwarty 5 514 593 2 757 297 50%

LIFE00 NAT/D/007042 DE Optimisation of the SPA 'Düsterdieker Niederung' (Optymalizacja obszaru specjalnej ochrony „Düsterdieker Niederung”)

SPA Duesterdieker Niederung

Biologisches Station Kreis Steinfurt e.V. Publiczny 1.7.2001 30.4.2007 Umorzenie w toku 4 534 432 2 267 216 50%

LIFE00 NAT/D/007039 DE LIFE-Project 'Grindenschwarzwald' (Projekt LIFE „Grindenschwarzwald”) Grindenschwarz-wald

Regierungspräsidium Karlsruhe Publiczny 1.1.2001 31.12.2005 Zamknięty 1 786 914 893 457 50%

LIFE00 NAT/D/007058 DE Regeneration and preservation of dry grassland in Germany (Regeneracja i zachowanie suchych łąk w Niemczech)

Trockenrasen Saar Naturlandstiftung Saar NGO 1.4.2001 31.3.2006 Zamknięty 1 433 218 842 732 59%

LIFE00 NAT/D/007043 DE 'Hohes Moor' peat bog (Torfowisko Hohes Moor) Hohes Moor Niedersachsen

Niedersächsisches Umweltministerium Publiczny 1.4.2001 31.3.2006 Zamknięty 1 288 500 644 250 50%

DE razem 20 338 564 11 451 587

LIFE00 NAT/E/007304 ES Improvement of the management of the SCI and SPA 'Cabo de Gata-Níjar' (Poprawa zarządzania obszarem mającym znaczenie dla Wspólnoty i obszarem specjalnej ochrony Cabo de Gata-Níjar)

Cabo de Gata Consejería de Medio Ambiente de la Junta de Andalucía


LIFE03 NAT/E/000046 ES Conservation of houbara bustard Chlamydotis undulata fuertaventurae in the SPAs of the Canary Island (Ochrona hubary (chlamydotis undulata fuertaventurae) na obszarach specjalnej ochrony na Wyspach Kanaryjskich)

Hubara Canarias Sociedad Española de Ornitologia (SEO/BirdLife) NGO 1.6.2003 31.5.2007 Umorzenie w toku 2 630 899 1 973 174 75%

LIFE03 NAT/E/000050 ES Conservation of the Spanish Imperial Eagle, Black Vulture, Black Stork (Ochrona hiszpańskiego orła cesarskiego, sępnika czarnego i bociana czarnego)

CBD 2003 Fundación CBDHábitat para la Conservación de la Biodiversidad y su Hábitat


LIFE00 NAT/E/007348 ES Management of the SPA-SCI 'La Serena y Sierras periféricas' (Zarządzanie obszarem specjalnej ochrony i obszarem mającym znaczenie dla Wspól-noty La Serena y Sierras periféricas)

ZEPA La Serena Consejería de Agricultura y Medio Ambiente – Dir. Gral de Medio Ambiente


LIFE05 NAT/E/000067 ES Conservation and restoration of 'Aiako Harria' SCI (ES2120016) (Ochrona i odbudowa specjalnego obszaru ochrony siedlisk Aiako Harria (ES2120016))

LIFE AIAKO HARRIA

Direción General de Montes y Medio Natural.Departamento para el Desarrollo del Medio Rural


LIFE00 NAT/E/007339 ES Model of restoration of dunes habitats in 'L'Albufera de Valencia' (Model odbudowy siedlisk wydmowych w L'Albufera de Valencia)

Dunas Albufera Ayuntamiento de Valencia – Concejalía de Devesa y Albufera y Alcaldías de Barrio


ES razem 16 285 843 10 360 586

44



Data rozpoczęcia

Data zakończenia

Stan na 30.6.2008


Dotacja LIFE(w EUR)

%

LIFE00 NAT/IT/007142

IT Improvement of the habitats of birds and restoration of electrical plants (Poprawa siedlisk ptaków i remont instalacji elektrycznych)

Po ENEL Consorzio Parco Regionale Delta del Po Publiczny 1.7.2001 31.12.2006 Otwarty 5 637 965 2 198 806 39%


IT Conservation actions in NATURA 2000 sites managed by the State Forest Service (Działania ochronne na obszarach Natura 2000 zarządzanych przez państwowe służby leśne)

Corpo Forestale Ministero delle Politiche Agricole e Forestali – Corpo forestale dello Stato – Ufficio per la Biodiversità



IT Conservation of Abies nebrodensis (Lojac) Mattei in situ and ex situ (Ochrona abies nebrodensis (lojac) matei in situ i ex situ)

Nebrodensis Ente Parco Delle Madonie Publiczny 1.9.2001 31.8.2005 Zamknięty 1 161 535 871 151 75%


IT NEMOS project – improvement of Alpine wetland areas (Projekt NEMOS – odbudowa alpejskich obszarów mokradeł)

Nemos Provincia autonoma di Trento – Servizio Parchi e Foreste Demaniali



IT Safeguard of the threatened raptors of the Matera Province (Ochrona zagrożonych ptaków drapieżnych w prowincji Matera)

RAPACI LUCANI Provincia di Matera Publiczny 1.10.2005 30.9.2009 Otwarty 866 062 649 546 75%

IT razem 11 797 281 5 769 099

LIFE04 NAT/SI/000240 SI Natura 2000 in Slovenia – management models and information system (Natura 2000 w Słowenii – modele zarządzania i systemy informacji)

NATSLOMPIS Institute of the Republic of Slovenia for Nature Conservation

Publiczny 1.1.2005 31.12.2007 Otwarty 1 686 077 843 039 50%

LIFE03 NAT/SLO/000077 SI Establishing long-term protection of Crex crex in Slovenia (Wprowadze-nie długofalowej ochrony derkacza (crex crex) w Słowenii)

Crex Slovenia DOPPS BirdLife Slovenia NGO 1.1.2004 31.3.2007 Umorzenie w toku 809 024 606 768 75%

LIFE02 NAT/SLO/008587 SI Conservation of endangered habitats / species in the future Karst Park (Ochrona zagrożonych siedlisk/gatunków w planowanym parku krasowym)

Karst park Univerza na Primorskem, Znastevno-raziskovalno sredisce-Koper

Publiczny 1.10.2002 30.9.2005 Zamknięty 476 930 357 698 75%

LIFE03 NAT/SLO/000076 SI Conservation of endangered species and habitats in the Secovlje salt-pans Park (Ochrona zagrożonych gatunków i siedlisk w parku panew solnych Secovlje)

Secovlje Soline, Pridelava soli d.o.o. Prywatny 1.9.2003 1.9.2006 Zamknięty 714 440 357 220 50%

LIFE00 NAT/SLO/007231 SI Peatbogs in Triglav National Park (Torfowiska w parku narodowym Triglav)

Triglav Triglavski Narodni Park Publiczny 15.6.2001 30.11.2003 Zamknięty 470 200 352 650 75%

LIFE00 NAT/SLO/007223 SI Management plan and urgent actions for Veternik and Oslica high dry meadows (Plan zagospodarowania i pilne działania na suchych łąkach górskich Veternika i Oslicy)

Dry meadows Kozjanski Regional Park NGO 1.1.2001 31.12.2003 Zamknięty 275 000 206 250 75%

SI razem 4 431 671 2 723 625

LIFE02 NAT/UK/008527

UK Developing a strategic network of SPA reedbeds for Botaurus stellaris (Rozwój strategicznej sieci obszarów specjalnej ochrony trzcinowisk jako siedlisk bąka (botaurus stellaris))

Bittern Royal Society for the Protection of Birds NGO 3.2.2002 30.6.2006 Zamknięty 6 484 498 3 890 699 60%


UK Urgent Conservation Management for Scottish Capercaillie (Pilne zarządzanie ochroną szkockiego głuszca)

Capercaillie Caledonian Partnership, Highland Birchwoods

Prywatny 1.2.2002 31.1.2007 Otwarty 7 355 440 3 677 720 50%

LIFE04 NAT/GB/000250

UK Conservation of Atlantic salmon in Scotland (Ochrona łososia atlantyckiego w Szkocji)

CASS Scottish Natural Heritage Publiczny 1.2.2004 31.7.2008 Otwarty 4 695 816 2 347 908 50%


UK Combatting urban pressures degrading European heathlands in Dorset (Zwalczanie negatywnych miejskich wpływów na europej-skie wrzosowiska w Dorset)

Dorset heaths Dorset County Council, Planning Division Publiczny 1.7.2001 30.6.2005 Umorzenie w toku 3 819 840 1 909 920 50%


UK Improving the management of Salisbury Plain Natura 2000 sites (Poprawa zarządzania obszarami Natura 2000 na równinie Salisbury)

Salisbury Plain English Nature Publiczny 1.4.2001 30.9.2005 Zamknięty 3 482 722 1 741 361 50%


UK Restoration of Scottish raised bogs (Odbudowa szkockich torfo-wisk wysokich)

Scottish raised bogs

Scottish Wildlife Trust NGO 1.1.2001 1.1.2004 Zamknięty 2 139 263 1 458 977 68%

UK razem 27 977 579 15 026 585

OGÓŁEM 107 914 961 57 475 679


45



Data rozpoczęcia

Data zakończenia

Stan na 30.6.2008


Dotacja LIFE(w EUR)

%


IT Improvement of the habitats of birds and restoration of electrical plants (Poprawa siedlisk ptaków i remont instalacji elektrycznych)

Po ENEL Consorzio Parco Regionale Delta del Po Publiczny 1.7.2001 31.12.2006 Otwarty 5 637 965 2 198 806 39%


IT Conservation actions in NATURA 2000 sites managed by the State Forest Service (Działania ochronne na obszarach Natura 2000 zarządzanych przez państwowe służby leśne)

Corpo Forestale Ministero delle Politiche Agricole e Forestali – Corpo forestale dello Stato – Ufficio per la Biodiversità



IT Conservation of Abies nebrodensis (Lojac) Mattei in situ and ex situ (Ochrona abies nebrodensis (lojac) matei in situ i ex situ)

Nebrodensis Ente Parco Delle Madonie Publiczny 1.9.2001 31.8.2005 Zamknięty 1 161 535 871 151 75%


IT NEMOS project – improvement of Alpine wetland areas (Projekt NEMOS – odbudowa alpejskich obszarów mokradeł)

Nemos Provincia autonoma di Trento – Servizio Parchi e Foreste Demaniali



IT Safeguard of the threatened raptors of the Matera Province (Ochrona zagrożonych ptaków drapieżnych w prowincji Matera)

RAPACI LUCANI Provincia di Matera Publiczny 1.10.2005 30.9.2009 Otwarty 866 062 649 546 75%

IT razem 11 797 281 5 769 099

LIFE04 NAT/SI/000240 SI Natura 2000 in Slovenia – management models and information system (Natura 2000 w Słowenii – modele zarządzania i systemy informacji)

NATSLOMPIS Institute of the Republic of Slovenia for Nature Conservation

Publiczny 1.1.2005 31.12.2007 Otwarty 1 686 077 843 039 50%

LIFE03 NAT/SLO/000077 SI Establishing long-term protection of Crex crex in Slovenia (Wprowadze-nie długofalowej ochrony derkacza (crex crex) w Słowenii)

Crex Slovenia DOPPS BirdLife Slovenia NGO 1.1.2004 31.3.2007 Umorzenie w toku 809 024 606 768 75%

LIFE02 NAT/SLO/008587 SI Conservation of endangered habitats / species in the future Karst Park (Ochrona zagrożonych siedlisk/gatunków w planowanym parku krasowym)

Karst park Univerza na Primorskem, Znastevno-raziskovalno sredisce-Koper

Publiczny 1.10.2002 30.9.2005 Zamknięty 476 930 357 698 75%

LIFE03 NAT/SLO/000076 SI Conservation of endangered species and habitats in the Secovlje salt-pans Park (Ochrona zagrożonych gatunków i siedlisk w parku panew solnych Secovlje)

Secovlje Soline, Pridelava soli d.o.o. Prywatny 1.9.2003 1.9.2006 Zamknięty 714 440 357 220 50%

LIFE00 NAT/SLO/007231 SI Peatbogs in Triglav National Park (Torfowiska w parku narodowym Triglav)

Triglav Triglavski Narodni Park Publiczny 15.6.2001 30.11.2003 Zamknięty 470 200 352 650 75%

LIFE00 NAT/SLO/007223 SI Management plan and urgent actions for Veternik and Oslica high dry meadows (Plan zagospodarowania i pilne działania na suchych łąkach górskich Veternika i Oslicy)

Dry meadows Kozjanski Regional Park NGO 1.1.2001 31.12.2003 Zamknięty 275 000 206 250 75%

SI razem 4 431 671 2 723 625


UK Developing a strategic network of SPA reedbeds for Botaurus stellaris (Rozwój strategicznej sieci obszarów specjalnej ochrony trzcinowisk jako siedlisk bąka (botaurus stellaris))

Bittern Royal Society for the Protection of Birds NGO 3.2.2002 30.6.2006 Zamknięty 6 484 498 3 890 699 60%


UK Urgent Conservation Management for Scottish Capercaillie (Pilne zarządzanie ochroną szkockiego głuszca)

Capercaillie Caledonian Partnership, Highland Birchwoods

Prywatny 1.2.2002 31.1.2007 Otwarty 7 355 440 3 677 720 50%

LIFE04 NAT/GB/000250

UK Conservation of Atlantic salmon in Scotland (Ochrona łososia atlantyckiego w Szkocji)

CASS Scottish Natural Heritage Publiczny 1.2.2004 31.7.2008 Otwarty 4 695 816 2 347 908 50%


UK Combatting urban pressures degrading European heathlands in Dorset (Zwalczanie negatywnych miejskich wpływów na europej-skie wrzosowiska w Dorset)

Dorset heaths Dorset County Council, Planning Division Publiczny 1.7.2001 30.6.2005 Umorzenie w toku 3 819 840 1 909 920 50%


UK Improving the management of Salisbury Plain Natura 2000 sites (Poprawa zarządzania obszarami Natura 2000 na równinie Salisbury)

Salisbury Plain English Nature Publiczny 1.4.2001 30.9.2005 Zamknięty 3 482 722 1 741 361 50%


UK Restoration of Scottish raised bogs (Odbudowa szkockich torfo-wisk wysokich)

Scottish raised bogs

Scottish Wildlife Trust NGO 1.1.2001 1.1.2004 Zamknięty 2 139 263 1 458 977 68%

UK razem 27 977 579 15 026 585

OGÓŁEM 107 914 961 57 475 679

46


k a l e n d a r i u m P r o c e d u ry o c e n y i W y b o r u P r o j e k tó W W r a m ac h i n s t r u m e n t u l i F e +

z a ł ą c z n i k i i

2007Termin rozpoczęcia Termin zakoń-

czeniaCzas trwania Działania

30.11.2007 Termin przesyłania państwom członkowskim wniosków w ramach instrumentu LIFE+

15.1.2008 Termin przekazywania Komisji przez państwa członkowskie wnio-sków w ramach instrumentu LIFE+

15.1.2008 15.2.2008 1 miesiąc Przyjmowanie, kodowanie i kontrola kwalifikowalności wniosków przez Komisję, w tym możliwe zwracanie się o brakujące informacje i czas na otrzymanie odpowiedzi

16.2.2008 20.2.2008 5 dni Informowanie odrzuconych wnioskodawców (w sprawie niekwalifi-kowalnych wniosków)

16.2.2008 30.4.2008 2,5 miesiąca Ocena kwalifikowalnych wniosków z pomocą zewnętrznych ekspertów

1.5.2008 31.7.2008 3 miesiące Przegląd wniosków i przygotowanie ostatecznych wykazów – krót-kiej listy i listy rezerwowej – wniosków do przedstawienia komitetowi LIFE+

1.5.2008 31.7.2008 3 miesiące Konsultacje pomiędzy służbami Komisji

1.8.2008 15.8.2008 2 tygodnie Przesłanie przez Komisję komitetowi LIFE+ projektu wykazu wybranych projektów

15.8.2008 31.8.2008 1 dzień Posiedzenie komitetu LIFE+ w celu podjęcia decyzji w sprawie wykazu projektów zaakceptowanych do współfinansowania

1.9.2008 15.10.2008 1,5 miesiąca Przesłanie dokumentów do Parlamentu Europejskiego w celu zastosowania przez niego droit de regard (prawa do wglądu) po wakacjach letnich

15.10.2008 Podjęcie przez Komisję decyzji o przyznaniu dotacji

15.10.2008 31.10.2008 2 tygodnie Przesłanie przez Komisję beneficjentom projektów umów o dotacje

1.11.2008 30.11.2008 1 miesiąc 30-dniowy termin odpowiedzi dla beneficjentów

1.12.2008 31.12.2008 1 miesiąc Podpisanie przez Komisję umów o dotacje i przesłanie ich benefi-cjentom

1.1.2009 Najwcześniejszy możliwy termin rozpoczęcia projektów

2008Data lub okres Działania

21.11.2008 Termin składania wniosków władzom państw członkowskich

5.1.2009 Termin przekazywania wniosków do Komisji przez państwa członkowskie

styczeń–lipiec 2009 Dopuszczanie, wykluczanie, sprawdzanie kwalifikowalności, ocena i przegląd wniosków

31.12.2009 Termin podpisywania umów o dotacje

1.1.2010 Najwcześniejszy możliwy termin rozpoczęcia projektów z 2008 r.

Ź r ó d ł o : LiFe+ przyroda i różnorodność biologiczna: przewodnik dla wnioskodawców na lata 2007 i 2008


47


P l a n y z ag o s P o d a r o Wa n i az a ł ą c z n i k i i i

z g o d n i e z a r t . 6 d y re k t y w y s i e d l i s k o we j p a ń s t w a c z ł o n k o w s k i e t w o r z ą k o n i e c z n e ś r o d k i o c h r o n n e o b e j m u j ą c e , j e ś l i z a i s t n i e j e taka potrzeba, odpowiednie plany zagospodarowania opracowane specja lnie dla t ych terenów bądź z integrowane z innymi planami roz woju oraz odpowiednie środk i ustawowe, administrac yjne lub u m ow n e. dz i a ł a n i a te re a l i zowa n e s ą p o p r ze z s i e ć n at u ra 2 0 0 0 , prz y uwzględnieniu w ymogów gospodarcz ych, społecznych i kul-turow ych oraz spec yf ik i regionalnej i lok alnej .

plan zagospodarowania powinien zawierać następujące e lement y :

• dek larację pol i t yc zną w nawiąz aniu do ar t . 6 dyrek t y w y siedl i -skowej ;

• o p i s o b s z a r u w r a z z h i s t o r y c z n ą a n a l i z ą u ż y t k o w a n i a g r u n -tów;

• dek larację ce lów w ra z z d ł ugo - i k rótkoterminow y mi ce lami;

• deklarację o ograniczeniach wraz z określeniem zaangażowanych p o dmiotów;

• rea l is t yc z n e zes t aw i e ni e d z ia ł ań d o wdroże nia , w r a z z te r mi -nar zem i p lanem f inansow y m;

• s zc ze gó łow y opis pro cesu konsult acj i ;

• opis monitor ingu i o ceny.

motyw 6 rozporządzenia w sprawie LiFe+ ((we) nr 614/2007) podkreśla ograniczenia finansowe instrumentu w zakresie zarządzania obszarami natura 2000 stanowiąc, że „należy dokonać ustaleń w celu zapewnienia należytego finansowania sieci natura 2000, w tym współfinansowania wspólnotowego. ponieważ niniejsze rozporządzenie ma na celu finanso-wanie jedynie projektów związanych z najlepszymi praktykami lub pro-jektów demonstracyjnych związanych z zarządzaniem obszarami natura 2000, komisja i państwa członkowskie powinny zapewnić udostępnienie wystarczających środków finansowych w ramach innych instrumentów zarządzania siecią, którego roczny koszt oszacowano w 2004 roku na około 6100 mln euro”.


odpowiedzi komisjistreszczenie

i .LiFe to instrument f inansow y ue pr zezna-c z o n y s p e c j a l n i e d o w s p i e r a n i a p r o j e k -t ó w w z a k r e s i e ś r o d o w i s k a n a t u r a l n e g o i ochrony przyrody na całym ter ytorium ue. i s tnie je od 1992 r.

B ieżąc y instrument L iFe+ obejmuje ok res od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2013 r.1 i d y s p o n u j e b u d ż e t e m w w y s o k o ś c i o k . 1 , 7 m l d e u ro n a ws p ó ł f i n a n s ow a n i e p ro -jektów w zakresie środowiska naturalnego. co n a j m n i e j 5 0 % p ow y ż s ze j k wo t y m u s i zo s t a ć p r ze z n a c zo n e n a p ro j e k t y m a j ą ce na celu ochronę prz yrody i różnorodności b iologicznej .

L i F e + w s p ó ł f i n a n s u j e d z i a ł a n i a w t r z e c h głównych dziedzinach lub komponentach: L iFe+ pr z yroda i różnorodność biologicz-na, L iFe+ pol ityk a i w zak resie środowisk a oraz L iFe+ informacja i komunik acja .

s z c z e g ó l n y m c e l e m k o m p o n e n t u L i F e - - p r z y ro d a j e s t w k ł a d we wd ra ż a n i e u s t a -wodawstwa wspólnoty w zak resie ochrony przyrody : dyrektywy ptasiej (79/409/ewG), dyrekt y w y s iedl iskowej (92/43/e wG) oraz t w o r z e n i e s i e c i n a t u r a 2 0 0 0 . w r a m a c h k o m p o n e n t u L i F e + p r z y r o d a i r ó ż n o -ro d n o ś ć b i o l o g i c z n a , w j e g o n a j n o w s z e j we r s j i , w s p ó ł f i n a n s o w a n e s ą i n n o w a c y j -ne i demonstrac yjne projekt y, które wno -szą wk ład w real izację celów ok reś lonych w komunik acie komisj i „ zatr z ymanie pro -cesu utraty różnorodności biologicznej do roku 2010 i w pr z ysz łości ”.

1 podstawą prawną dla LiFe+ jest rozporządzenie (we)

nr 614/2007 parlamentu europejskiego i rady z dnia

23 maja 2007 r., opublikowane w dz.u L 149 z 9.6.2007 r.

49


k o m i s j a z g a d z a s i ę z Tr y b u n a ł e m , ż e czas t r wania procedur y pr z yznawania dotacj i wynik a głównie z międz yinsty-tucjonalnych procedur ustanowionych w rozpor ządzeniu L iFe+.

b) od czasu wejścia w ż ycie LiFe+ większą u w a g ę z w r a c a s i ę n a m o n i t o r o w a n i e w yników projektów i ich tr wałości , jak rów n i e ż n a p l a ny z a g o s p o d a rowa n i a . wymagania w tych k west iach są obec-nie bardzie j r ygor yst yczne i prec yz yj -n e , c o z n a j d u j e o d b i c i e w f o r m u l a -r zach zgłoszeniow ych i odpowiednich w yt ycznych.

c) komisja stopniowo z większa w ymaga -nia dotyczące upowszechniania wiedzy o projekcie nałożone na beneficjentów dotacj i , a ze swojej strony podnosi ja -kość oraz z większa i lość informacji do-stępnych na stronie internetowej LiFe. komis ja zgadza s ię , że i s tn ie je możl i -wo ś ć o s i ą g n i ę c i a d a l s z yc h p o s t ę p ó w w zak res ie rozpowszechniania wiedz y o w ynik ach projektu.

d) k o m i s j a o b e c n i e o p r a c o w u j e m e c h a -nizm, któr y począwsz y od 2009 r. po -z w o l i n a p r z e p r o w a d z a n i e b a r d z i e j s y s t e m a t y c z n y c h k o n t r o l i e x p o s t w celu oceny tr wałości wyników. więk-sz y nacisk zostanie również położony na wsk aźnik i .

Vii i . k o m i s j a o b e c n i e z a j m u j e s i ę k w e s t i a m i t r w a ł o ś c i r e z u l t a t ó w, u p o w s z e c h n i a n i a w i e d z y o r a z d z i a ł a ń n a s t ę p c z y c h w o d -n i e s i e n i u d o p r o j e k t ó w, m . i n . p o p r z e z u s t a n ow i e n i e m e c h a n i z m u p oz w a l a j ą ce -g o p r ze p rowa d z a ć b a rd z i e j s ys te m at yc z -ne kontrole e x p o s t w miejscach real izacj i projektów, począwsz y od 2009 r.

c h o c i a ż b e z w ą t p i e n i a L i F e j e s t n a j w a ż -n i e j s z y m i n s t r u m e nte m ws p ó l n o t y p r ze -z n a c z o n y m j e d y n i e d o f i n a n s o w a n i a projektów w zak resie środowisk a natural -n e g o, i s t o t n y w k ł a d f i n a n s o w y n a r z e c z o c h ro ny ś ro d ow i s k a z a p e w n i a j ą rów n i e ż i n n e f u n d u s z e w s p ó l n o t o w e, n p. f u n d u -sze s t ruktura lne lub eFrr ow (europ e js k i Fundusz rolny na rzecz roz woju obszarów wiejsk ich) .

i i i . komis ja z zadowoleniem pr z y jmuje uwa-gę Tr ybunału, że od czasu wprowadzenia w 1 9 9 2 r. p i e r w s z e g o i n s t r u m e n t u L i F e systemat ycznie usprawniano systemy za-r z ą d z a n i a i k o nt ro l i , p r z y u w z g l ę d n i e n i u r e z u l t a t ó w w c z e ś n i e j s z y c h k o n t r o l i Tr y -bunału.

Vi. k o m i s j a o d n o t o w u j e p o z y t y w n ą i k o n -strukty wną ocenę programu LiFe na r zecz o c h r o n y p r z y r o d y, w y d a n ą p r z e z Tr y b u -nał .

k o m i s j a ro b i ws z ys t k o, a by z a p e w n i ć z a -twierdzanie wyłącznie odpowiednio opra-c o w a n y c h w n i o s k ó w p r o j e k t o w y c h o r a z ich wdrażanie zgodnie z planem. komis ja s p rawd z a rów n i e ż , c z y s t r u k t u r y a d m i n i -s t r a c y j n e i f i n a n s o w e w n i o s k o d a w c y s ą odpowiednie.

Vii . k o m i s j a z g a d z a s i ę , ż e j e s t j e s z c z e m o ż -l i w o ś ć d a l s z y c h p o s t ę p ó w w z a p e w n i a -n i u t r w a ł o ś c i ś ro d k ów o c h ro ny p r z y ro d y ws p ó ł f i n a n s owa nyc h p r ze z u e p o z a k o ń -czeniu projektów, w oparc iu o os iągnięte już znaczne ulepszenia .

a) k o m i s j a p r z y z n a j e , ż e w y t y c z n e d o t y -czące oceny projektów LiFe+ nie zawie -rają zbyt wielu szczegółowych pytań na temat tr wałości (obecnie istnieje jedna procedura wyboru dla wsz ystk ich trzech komponentów LiFe+, wsz ystk ie projekty konk urują ze sobą wzajemnie i są oce -n i a n e we d ł u g t yc h s a myc h k r y te r i ów ) , jednocześnie chcia łaby jednak podk re -ś l ić , że tr wałość pozostaje ważnym ele -m e n t e m k r y t e r i ó w w y b o r u p r o j e k t ó w i pr z yznawania współf inansowania .

odpowiedzi komisji

50


uWagi

19. pewne niedociągnięcia określone w tabeli 1 w o d n i e s i e n i u d o i n d y w i d u a l n y c h p r o -jektów to kwestie, nad któr ymi komisja nie ma kontrol i . odpowiedzia lność za pewne z n ich spocz y wa na benef ic jencie (np. je -śl i chodzi o nieodpowiednie informowanie lokalnych mieszkańców), podczas gdy inne spowodowane są cz ynnik ami, nad któr ymi beneficjent nie ma kontrol i (np. wzrostem cen gruntu, pres ją demograf iczną) .

25. komisja przyznaje, że oceniający posiadają p e wi e n margi n e s uzn an i owoś c i w odn i e -s ieniu do aspektów tr wałości ok reślonych w r a m a c h k r y t e r i ó w t a k i c h j a k „ k o r z y ś c i w zak res ie ochrony pr z yrody ” oraz „pr z y -cz yniania s ię do real izacj i celów ”, ale rów-n ocze ś n i e s t w i e rd za , że w y k or z ys t y wan a m e t o d y k a o c e n y, z g o d n i e z k t ó r ą k a ż d y p r o j e k t j e s t o c e n i a n y p r z e z d w ó c h n i e -z a l e ż n y c h e k s p e r t ó w ( a j e ś l i w y s t ę p u j ą znaczne rozbieżności przeprowadzana jest t r zec ia ocena) minimal izuje r yz yko, że ta u z n a n i o w o ś ć w z n a c z ą c y s p o s ó b o d b i j e s ię na w ynik ach procedur y w yboru.

26. komisja zobowiązała się bezwarunkowo do z a d b a n i a o to, a by o ce n a p o d w z g l ę d e m k r yter iów tr wałości – jak również wsz yst-k i c h i n nyc h k r y te r i ów – by ł a p r ze p rowa -dzana w sposób spójny i pr zejr z yst y.

k o m i s j a p r z y z n a j e , ż e k r y t e r i a t r w a ł o ś c i są mniej widoczne w LiFe+ w porównaniu z LiFe i i i , z właszcza z powodów wymienio -ny c h p r z e z Tr y b u n a ł ( w c e l u u m o ż l i w i e -nia oceny wniosków w ramach wsz ystk ich trzech komponentów LiFe + na podstawie t ych samych k r yter iów, tak aby mogły ze s o b ą k o n k u r o w a ć ) . k o m i s j a r o z w a ż y z a -tem możl iwe war iant y, w ramach któr ych tr wałość – jako k r yter ium oceny – będzie bardzie j widoczna.

WProWadzenie

5. k o m i s j a p o d k r e ś l a , ż e g ł ó w n y m c e l e m LiFe+ prz yroda i różnorodność biologiczna jest propagowanie ochrony prz yrody w ue, wspieranie nowatorsk ich najlepsz ych wzor-ców oraz środków demonstrac yjnych.

7. od 1992 r. w ramach LiFe współf inansowa-no 2750 projektów. co roku otrzymywanych i ocenianych jest około 700 wniosków pro-jektow ych w ramach tr zech komponentów LiFe+.

10. komis ja obecnie opracowuje mechanizmy powalające począwsz y od 2009 r. pr zepro -w a d z a ć b a r d z i e j s y s t e m a t y c z n e k o n t r o l e e x p o s t w ce lu oceny t r wałośc i projektów. wi ę k s z y n a c i s k s t o p n i o w o k ł a d z i e s i ę n a m o n i t o r o w a n i e i o c e n ę w y n i k ó w p r o j e k -tów, a LiFe+ zawiera bardziej r ygor ystyczne i prec yz yjne w ymagania w t ym zak res ie.

zakres kontroli i Podejście kontrolne

15. LiFe+ ma na celu wprowadzanie nowator-sk ich naj lepsz ych wzorców oraz ś rodków demonstrac yjnych. Główną odpowiedzial-ność za tr wałą ochronę prz yrody ponoszą, z g o d n i e z a r t . 6 d y re k t y w y s i e d l i s k owe j , państ wa cz łonkowsk ie.

c h o c i a ż b e z w ą t p i e n i a L i F e j e s t n a j w a ż -n i e j s z y m i n s t r u m e nte m ws p ó l n o t y p r ze -z n a c z o n y m j e d y n i e d o f i n a n s o w a n i a projektów w zak resie środowisk a natural -n e g o, i s t o t n y w k ł a d f i n a n s o w y n a r z e c z o c h ro ny ś ro d ow i s k a z a p e w n i a j ą rów n i e ż i n n e f u n d u s z e w s p ó l n o t o w e, n p. f u n d u -sze s t ruktura lne lub eFrr ow (europ e js k i Fundusz rolny na rzecz roz woju obszarów wiejsk ich) .

odpowiedzi komisji


51


r ó ż n i c a w c z a s i e t r w a n i a p ro c e d u r y w y -boru w porównaniu z eFrrow cz y eFr wy-nik a z różnych mechanizmów zarządzania i wd r a ż a n i a w p r z y p a d k u t yc h f u n d u s z y. jeś l i chodzi o eFrrow, zasada wspólnego zar ządzania powoduje, że państ wa cz łon-k o w s k i e m a j ą z n a c z ą c e o b o w i ą z k i . Ta k a koncepcja zarządzania poz wala państwom członkowsk im na w ybieranie projektów.

k o m i s j a z g a d z a s i ę , że c z a s t r w a n i a p ro -cedur y w yboru może być powodem pr ze -s z k ó d w re a l i z a c j i n i e k tó r yc h p ro j e k tów. L iFe+ próbuje roz wiązać ten problem po -przez wprowadzenie sprawozdania począt-kowego, przez co zarówno beneficjent, jak i komisja otr z ymują możl iwość ponowne -go sprawdzenia , cz y nadal i s tnie ją odpo -wiednie warunk i do real izacj i projektu.

33. w w y j ą t k o w y c h p r z y p a d k a c h p r o j e k t y L i F e n a t r a f i a j ą p o d c z a s s wo j e j re a l i z a c j i na sytuacje, nad któr ymi ani komis ja , ani b e n e f i c j e n t n i e m a j ą k o n t r o l i , c o m o ż e o z n a c z a ć , ż e n i e w s z y s t k i e s p o d z i e w a n e w ynik i zostają os iągnięte.

r amk a 3c zę ś ć ws p ó ł f i n a n s owa n a w y ł ożo n e g o n a to dzia łanie pr zez ke to 25 740 euro. pod-czas instalowania podziemnej l in i i napię -c ia benef ic jent był pr zekonany, że będzie o n a w y k o r z y s t y w a n a d o d o s t a r c z a n i a energi i e lektr ycznej do ośrodk a eksper y-m e n t a l n e g o. n i e s t e t y w t r a k c i e t r w a n i a projektu L iFe właściwe organy nie w ydały niezbędnych poz woleń dla ośrodk a.

r amk a 1pr zed rozpoczęciem projektów w ystępuje często niepewność co do t r wałośc i w yni-ków, i osoby oceniające procedurę w ybo -r u m a j ą r a c j ę , że n a to ws k a z u j ą . j e d n a k n ie powinno to koniecznie prowadzi ć do znacznego obniżenia punktów prz yznawa-n y c h p o d c z a s o c e n y p r o j e k t u . d l a p r z y -k ładu, n iewielu f inansując ych podejmuje zd e c yd owa n e zo b ow i ą z a n i e d o d a l s ze g o f inansowania projektu jeszcze pr zez jego rozpoczęciem.

wiele projektów f inansowanych w ramach L i F e w y m a g a d z i a ł a ń p o d t r z y m u j ą c y c h o s i ą gn i ę te k o r z yś c i d l a ś ro d ow i s k a . n i e -prz yznanie tak im projektom f inansowania w znacz y sposób ogranicz yłoby l iczbę sie -dl isk i gatunków, które mogłyby korz ystać z f inansowania w ramach LiFe w porówna-niu z za łożeniami dyrekt y w.

27. w y n i k i d z i a ł a ń p r z e p ro w a d z a nyc h p r z e z europejsk ą agencję środowisk a i europej-sk ie centrum Tematyczne ds. różnorodno-ś c i B i o l o g i c z n e j s ą u w z g l ę d n i a n e p o i c h udostępnieniu i jeś l i mają znaczenie pr z y o k r e ś l a n i u k r y t e r i ó w w y b o r u w r a m a c h p ro gra m u L i F e . k o m i s j a d o k ł a d n i e ś l e d z i te prace.

28. k o m i s j a p o d z i e l a u w a g i Tr y b u n a ł u d o t y -c z ą c e d ł u g o ś c i p r o c e d u r y w y b o r u i z g a -d z a s i ę , ż e c z a s j e j t r w a n i a j e s t u z a l e ż -n i o ny g ł ów n i e o d w y m o g ów o k re ś l o nyc h w p o d s t a w o w y m a k c i e p r a w n y m p r z y j ę -t y m p r z e z pa r l a m e n t e u r o p e j s k i i r a d ę . w w ymaganiach międz yinst ytucjonalnych ok reś lono m. in . : ok res, w któr ym państ wo c z ł o n k o w s k i e m o ż e p r z e k a z a ć u w a g i d o -t yc z ą ce w n i o s k u ( 6 t yg o d n i ) , k o n s u l t a c j e komitetu L iFe (w ymagane zawiadomienie z dwut ygodniow ym w ypr zedzeniem); pra-wo par lamentu europejsk iego do kontrol i ( 8 t yg o d n i ) ; o ra z te r m i n p o d j ę c i a d e c y z j i o przyznaniu dotacji przez komisję (3 tygo-dnie) . prace samej komis j i w zak res ie w y-boru projektów, od momentu oceny k wa-l i f ikowalnośc i do momentu pr zes łania do komitetu L iFe+ wstępnej l i s t y w ybranych projektów, t r wają średnio 24 t ygodnie.

odpowiedzi komisji

52


38–40. komisja utrzymuje regularny kontakt z euro-p e j s k ą a g e n c j ą ś r o d o w i s k a o r a z e u r o -pejsk im centrum Tematycznym ds. różno -rodności B iologicznej. komisja zgadza s ię z Tr ybunałem, że pewne wskaźnik i obecnie opracow y wane pr zez europejsk ą agencję środowi s k a i europ e js k i e ce ntrum Te ma-t yc z ny m d s . r óż n o ro d n o ś c i B i o l o g i c z n e j mogą ok azać s ię pr z ydatne dla programu LiFe+ i zamier za wziąć je pod uwagę, gdy s t a n ą s i ę d o s tę p n e i w p r z y p a d k a c h g d y będą miały znaczenie.

43. w niezależnej ocenie upowszechniania in-formacji o LiFe w latach 2000–2007, o której wspomina Tr ybunał w ust. 46, stwierdzono, że działania informacyjne przeprowadzane przez komisję w z wiązku z programem LiFe b y ł y p o s t r z e g a n e j a k o p r z y d a t n e i s k u -te c z n e. s ą o n e s t a l e u d o s k o n a l a n e, m . i n . w oparc iu o w ynik i te j oceny.

45. k o m i s j a z g a d z a s i ę , ż e n a l e ż y d o ł o ż y ć w i ę k s z yc h s t a ra ń w z a k re s i e u p ows ze c h -n i a n i a s z c z e g ó ł o w y c h i n f o r m a c j i t e c h -nicznych. jest to już jedno z je j ważnych zo b ow i ą z a ń , w o p a rc i u o z n a c z n e p o s tę -py o s i ą g n i ę te j u ż w p r ze s z ł o ś c i w z a k re -s i e u p o w s z e c h n i a n i a w y n i k ó w, t a k i e j a k o r g a n i z a c j a w c a ł e j u n i i d n i p r z y r o d y w 2008 r.

B e n e f i c j e n c i r e a l i z u j ą c y p r o j e k t y u p o -w s z e c h n i a j ą s z e r o k o w i e d z ę o s w o i c h technicznych odkr yciach poprzez warszta-t y i konferencje organizowane pr zez nich l u b w r a m a c h i n n y c h p r o j e k t ó w, d z i ę k i kontaktom osobist ym.

prz y upowszechnianiu wyników projektów LiFe komisja zdec ydowała s ię skupić swo -je ograniczone zasoby na t ych w ynik ach, k t ó re m o g ą o k a z a ć s i ę n a j b a rd z i e j p r z y -d a t n e d l a i n nyc h p o d m i o t ó w, t j . p ro j e k -t a c h , k t ó re z p o wo d z e n i e m z re a l i z o w a ł y założenia ochrony.

35. w o k re s i e o b j ę t y m k o nt ro l ą , j a k rów n i e ż później , stopniowo wzmacniano w ymaga-n i a d o t y c z ą c e m o n i t o r o w a n i a p o s t ę p ó w w k i e r u n k u b a r d z i e j k o r z y s t n e g o s t a n u ochrony. w w ytycznych L iFe+ oraz formu-larzach zgłoszeniow ych sprec yzowano, że wsz ystk ie projekty w ramach komponentu L iFe+ pr z yroda i różnorodność biologicz-na muszą obejmować oddzielne dzia łania monitorujące w celu zmier zenia i udok u-m e n t o w a n i a s k u t e c z n o ś c i d z i a ł a ń w r a -m a c h p ro j e k t u w p o ró w n a n i u z s y t u a c j ą p o c z ąt k ową , ce l a m i o ra z s p o d z i e wa ny m i w ynik ami .

36. m onitor ing techniczny jest zorganizowa-ny w s p o s ó b p oz wa l a j ą c y s p rawd z i ć ce l e ogólne i różne cele szczegółowe poszcze -gólnych działań, prz y uwzględnieniu kwe -st i i w ykonalności i skuteczności .

r amk a 5Tr ybunał ma rację, wskazując, że w wyniku p r ze r wa n i a gro b l i o d n o ś n e p o d d z i a ł a n i e projektu spowodowało, że nie os iagnięto w pełni za łożonego celu projektu. jednak należ y zauważ yć, że dz ia łanie to pochło -n ę ł o t y l k o n i e w i e l k ą c zę ś ć c a ł o ś c i owe g o budżetu projektu.

w ujęc iu ogólnym ten bardzo udany pro-jekt pr z yniós ł znacznie większe rezultat y niż zak ładano w odniesieniu do głównych ce l ów o c h ro ny, rów n o c ze ś n i e n i e w y k ra -czając poza zaplanowany budżet .

37. komis ja podzie la opinię Tr ybunału co do z n a c z e n i a w s k a ź n i k ó w s ł u ż ą c yc h o c e n i e o d d z i a ł y w a n i a p r o j e k t u . w w i ę k s z o ś c i p r z y p a d k ó w p r o j e k t y L i F e - p r z y r o d a z a -w i e r a j ą t a k i e w s k a ź n i k i i k r y t e r i a o c e ny. k o m i s j a z a j m u j e s i ę j u ż w z m a c n i a n i e m tego elementu.

odpowiedzi komisji


53


48.komisja zgadza s ię, że nawiąz y wanie kon-t a k t ó w n a p o z i o m i e u e p o w i n n o b yć n a -d a l r o z w i j a n e . j u ż d z i ś w r a m a c h w i e l u p r o j e k t ó w L i F e l u b w p o w i ą z a n i u z n i m i u t r z y my wa n e s ą oż y w i o n e k o nt a k t y m i ę -dz ynarodowe. należ y zauważ yć, że komi-s j a w l i s t o p a d z i e 2 0 0 8 r. z o r g a n i z o w a ł a s p o t k a n i e p o ś w i ę c o n e w y m i a n i e w i e d z y o technikach stanowiących najlepsze wzor-c e w r a m a c h p r o j e k t ó w L i F e - p r z y r o d a , w któr ym wzięło udział ponad 200 uczest -ników. planowane są dalsze spotkania LiFe na poziomie uni jnym.

49. komisja zgadza s ię, że znaczenie prz yzna -wane komunik acj i w poszczególnych pro-jektach znacznie się różni . jednak komisja pragnie podk reś l ić , że od 2007 r. wsz yst -k i e p ro j e k t y L i F e m u s z ą s p e ł n i a ć p e w n e m i n i m a l n e s t a n d a r d y, k t ó r e s t o p n i o w o sta ją s ię coraz w yższe, oraz podejmować d z i a ł a n i a k o m u n i k a c y j n e ( t a b l i c e i n f o r -m a c y j n e, s t ro ny i n t e r n e t owe, p o p u l a r n e broszur y informac yjne i tp. ) . w pr z ypadku w i e l u p ro j e k tów te m i n i m a l n e s t a n d a rd y są znacznie pr zek raczane.

o b e c n e w y m o g i w t y m z a k re s i e s ą d u ż o b a r d z i e j r y g o r y s t y c z n e i p r e c y z y j n e d l a n ow yc h p ro j e k tów n i ż w y m o gi d l a s k o n -trolowanych projektów.

50.Tr ybunał ma rację, wskazując, że w niektó -r ych pr z ypadk ach łat wiej jest dotr zeć do informacj i udostępnionych na odpowied-nich stronach projektów LiFe niż do infor-m a c j i o p r o j e k c i e z a w a r t y c h n a g ł ó w n e j stronie internetowej beneficjenta. jednak w niektór ych pr z ypadk ach udostępnienie t y c h i n f o r m a c j i n a d u ż y c h s t r o n a c h i n -ternetow ych (np. por ta lach administrac j i p u b l i c z n e j c z y d u ż yc h o r g a n i z a c j i p o z a -r ządow ych) może spowodować, że o pro -jektach LiFe dowie się większa l iczba osób. komisja przeanalizuje wykonalność innych war iantów, np. zobowiązania benef ic jen-t ó w d o u m i e s z c z a n i a n a s w o j e j g ł ó w n e j s t ronie inter netowej l ink u do odpowied -niej s t rony poświęconej projektom LiFe.

46. k o m i s j a o b e c n i e p o d e j m u j e w y s i ł k i w celu lepszego w ykor z ystania i u lepsze -n i a s t r o n y i n t e r n e t o w e j L i F e o r a z b a z y danych i s ta le dodaje do nie j nowe infor-macje i k ategor ie informacj i .

B e n e f i c j e n c i r e a l i z u j ą c y p r o j e k t y r ó w -nież są proszeni o udostępnianie bardziej s z c z e g ó ł o w yc h i n fo r m a c j i . o d 2 0 0 9 r. s ą o n i z a c h ę c a n i d o p u b l i k o w a n i a s w o i c h k o ń cow yc h s p rawozd a ń te c h n i c z nyc h n a stronie internetowej projektu (bez poda-wania informacji wrażl iwych, t j . dokładnej lok al izacj i i naz w r zadk ich gatunków) .

r amk a 6k o m i s j a z a u w a ż a , w o d n i e s i e n i u d o j e d -n e g o p r o j e k t u w y m i e n i o n e g o w r a m c e 6 ( o s z c z ę d n a m e t o d a r e g u l a c j i p o z i o m u wo d y ) , że m e to d a t a zo s t a ł a u p u b l i c zo n a n a d w ó c h m i ę d z y n a r o d o w y c h k o n f e r e n -cjach, które odbyły s ię we wrześniu 2006 r. i w marcu 2007 r.

47. komisja zgadza s ię, że nie wsz ystk ie pod-ręcznik i opracowane w ramach projektów zo s t a ł y u d o s tę p n i o n e, j e d n a k p o d k re ś l a , ż e o d 2 0 0 7 r. r o z p o c z ę ł a s y s t e m a t y c z n e udostępnianie podręczników stworzonych w ra m a c h b i e ż ą c yc h p ro j e k tów. po n a d to o b e c n i e p r z yg o t o w y w a n a j e s t s p e c j a l n a bibl iotek a internetowa zawierająca doku-ment y techniczne opracowane w ramach p ro j e k t ó w L i F e , k t ó r a z o s t a n i e u d o s t ę p -niona popr zez stronę internetową L iFe.

jeśl i chodzi o t łumaczenie tych dokumen-tów na inne jęz yk i , komisja zgadza s ię, że by ł o by to i d e a l n e roz w i ą z a n i e w k o nte k-ście upowszechniania informacj i , a le rów -n o c z e ś n i e j e s t z d a n i a , ż e u d o s t ę p n i a n i e informacji we wsz ystk ich jęz yk ach i w roz-s ą d n y m c z a s i e n i e b y ł o b y w y k o n a l n e , pr z ystępne cenowo ani opłacalne.

odpowiedzi komisji

54


62. Głównym celem komponentu LiFe-przyroda j e s t w k ł a d w e w d r a ż a n i e w s p ó l n o t o w e j p o l i t y k i i p r a w o d a w s t w a w d z i e d z i n i e p r z y r o d y i r ó ż n o r o d n o ś c i b i o l o g i c z n e j , a z właszcza dyrektyw 79/409/ewG i 92/43/e w G , o r a z w s p i e r a n i e d a l s z e g o r o z w o j u i wprowadzania w ż ycie s ieci natura 2000. j a k w s k a z u j e Tr y b u n a ł , d y r e k t y w y t e j a -s n o z o b o w i ą z u j ą p a ń s t w a c z ł o n k o w s k i e do zapobiegania degradacji stanu ochrony ok reś lonych s iedl isk i gatunków.

we wspólnych przepisach L iFe beneficjent r e a l i z u j ą c y p r o j e k t z o s t a j e z o b o w i ą z a -ny d o i n fo r m ow a n i a k o m i s j i o w s ze l k i c h d z i a ł a n i a c h s t ro n t r ze c i c h , k tó re m o g ł o -b y m i e ć n e g a t y w n y w p ł y w n a d o c e l o w e m i e j s c a l u b g a t u n k i . d o p r o w a d z i ł o t o w niektór ych prz ypadkach do postępowań w sprawie naruszenia postanowień umowy oraz do zamk nięcia projektów.

z a s a d a w s p ó ł z a l e ż n o ś c i t o s y s t e m k o n -trol i i sankcj i , któr y stanowi uzupełnienie m e c h a n i z m u wd ra ż a n i a p r ze w i d z i a n e g o w o d p o w i e d n i m p r a w o d a w s t w i e w z a -k r e s i e o c h r o n y ś r o d o w i s k a , l e c z g o n i e zastępuje.

63. j e ś l i c h o d z i o z a k u p g r u n t ó w w r a m a c h projektu L iFe-pr z yroda, benef ic jenci mu-s z ą z a p e w n i ć w u m o w i e s p r z e d a ż y l u b w p i s i e d o e w i d e n c j i gr u ntów g wa ra n c j ę , że grunt na pewno zostanie przeznaczony na cele ochrony pr z yrody.

Tr w a ł e d o b r a n a b y t e w r a m a c h p r o j e k -tów L i F e - p r z y ro d a m u s z ą rów n i e ż zo s t a ć b e z te r m i n owo p r ze z n a c zo n e n a o c h ro n ę pr z yrody.

52. komisja zgadza się, że jakość stron interne-tow ych poświęconych projektom jest róż-na, z właszcza w odnies ieniu do starsz ych projektów. komisja z wraca większą uwagę na tę k west ię już od k i lku lat i wprowadza właśnie minimalne w ymagania w zak resie zawar tości s t rony wraz z obowiązk iem je j c z ę s t e j a k t u a l i z a c j i i p ro w a d z e n i a t a k i e j s t ro ny p r z e z c o n a j m n i e j p i ę ć l a t p o z a -kończeniu projektu.

57. o b e c n i e o p r a c o w y w a ny j e s t m e c h a n i z m p o z w a l a j ą c y n a p r z e p r o w a d z a n i e s y s t e -mat yczniejsz ych kontrol i technicznych e x p ost , któr y powinien zacząć funkcjonować od 2009 r.

58. w s p r a w o z d a n i u k o ń c o w y m z r e a l i z a c j i projektu muszą być uwzględnione wsz yst-k i e d z i a ł a n i a . w p r z y p a d k u w ą t p l i w o ś c i i s t n i e j e m oż l i wo ś ć p r ze p row a d ze n i a d o -datkow ych kontrol i .

w n a s t ę p s t w i e u w a g Tr y b u n a ł u k o m i s j a p o n ow n i e roz w a ż y i n s t r u k c j e w yd aw a n e osobom przeprowadzającym ostatnie kon-trole monitorujące.

60. Beneficjenci real izując y projekt są już ob-jęc i pewnymi zobowiązaniami w zak res ie k o n t ro l i i a u d y t u , d o k u m e n t a c j i , z a k u p u gruntów i prz ypisywania do projektu tr wa-łych dóbr, planów zagospodarowania oraz prowadzenia strony internetowej.

wsz ystk ie dodatkowe zobowiązania wpro -wadzane po zawarciu umowy wymagałyby z m i a n y o b e c n e g o r o z p o r z ą d z e n i a d o t y -czącego LiFe oraz wiązałyby s ię z różnymi p ra k t yc z ny m i t r u d n o ś c i a m i , z a rów n o d l a b e n e f i c j e n t ów re a l i z u j ą c yc h p ro j e k t , j a k i d la samej komis j i .

odpowiedzi komisji


55


Wnioski i zalecenia

70. k o m i s j a z g a d z a s i ę z z a ł o ż e n i e m Tr y b u -n a ł u , ż e p r o j e k t y L i F e p o w i n n y z a p e w -n i a ć d ł u g o f a l o w ą t r w a ł o ś ć d z i a ł a ń . pr o -g r a m L i F e z aw i e r a j u ż p r z e p i s y, z g o d n i e z któr ymi zakupione grunty i dobra tr wałe muszą zostać bezterminowo przeznaczone n a d z i a ł a n i a w z a k re s i e o c h ro ny p r z y ro -dy, także po zakończeniu projektu. istnie -j ą j e d n a k k we s t i e p r aw n e i o gr a n i c ze n i a wd r a ż a n i a d o t yc z ą ce d ł u g o te r m i n ow yc h działań następcz ych. Te przeszkody muszą zo s t a ć p o k o n a n e p r ze z k o m i s j ę i b e n e f i -c jentów dotacj i .

71. k o m i s j a z g a d z a s i ę ze s t w i e rd ze n i e m , że k r yter ia dot yczące t r wałośc i są mniej wi-d o c z n e w L i F e + w p o rów n a n i u z L i F e i i i . w y n i k a t o z f a k t u , ż e o b e c n i e i s t n i e j e j e d n a p r o c e d u r a w y b o r u d l a w s z y s t k i c h t r z e c h k o m p o n e n t ó w L i F e + , w s z y s t k i e projekty konkurują ze sobą wzajemnie i są oceniane według t ych samych k r yter iów.

Tr wałość oceniana jest na etapie w yboru te c h n i c z n e g o ( py t a n i e 1 b. 2 . , k tó re d o t y -c z y t r w a ł o ś c i n a e t a p i e w y b o r u ) . k r y t e -r i a p r z y z n a n i a d o t a c j i „ p r z yc z y n i a n i e s i ę d o re a l i z a c j i ce l ów o g ó l nyc h L i F e + ” o ra z „komplementarność i optymalne wykorz y-stanie f inansowania ue” również powinny zostać uwzględnione prz y ocenianiu tr wa-łośc i .

72. w y n i k i d z i a ł a ń p r z e p ro w a d z a nyc h p r z e z europejsk ą agencję środowisk a i europej-s k i e ce n t r u m Te m a t y c z n e d s . r ó ż n o ro d -n o ś c i B i o l o g i c z n e j s ą u w z g l ę d n i a n e p o i c h u d o s tę p n i e n i u i j e ś l i m a j ą z n a c ze n i e prz y określaniu kr yter iów wyboru i innych aspektów zarządzania w ramach programu LiFe. komis ja dok ładnie ś ledzi prace t ych dwóch organizacj i .

64. komisja zgadza s ię z uwagami Tr ybunału, że czasami t rudno jest zgromadzić środk i na kontynuację działań ochronnych. rów-nocześnie mechanizmy f inansowania i za-rządzania s iecią natura 2000 w państwach c z ł o n k ow s k i c h s ą o b e c n i e d u żo b a rd z i e j zaawansowane niż w początkowych latach f u n k c j o n ow a n i a L i F e , a i n fo r m a c j a o d o -stępie do tych mechanizmów jest bardziej rozpowszechniona (np. poradnik f inanso -wania natura 2000 opracowany przez wwF dla komis j i ) .

65. Bardziej r ygor ystyczne k r yter ia f inansowe i kr yteria wyboru stosowane w procedurze w yboru od 2006 r. zapewniają dof inanso -wanie projektów przedstawionych wyłącz-nie przez organizacje posiadające zrówno -ważoną i prawidłową sytuację f inansową.

66. komisja podziela opinię Tr ybunału, że pla-ny z a g o s p o d a ro w a n i a s t a n o w i ą – p o i c h zatwierdzeniu i wdrożeniu – jedną z głów-nych gwarancj i tr wałości wyników projek-tu, i d latego komis ja k ładzie duż y nacisk na ich zat wierdzanie.

w nowych wspólnych przepisach i nowych wytycznych dla wnioskodawców LiFe+ za-war to bardziej r ygor ystyczne w ymagania, w ś w i e t l e k t ó r yc h k o s z t y d o t yc z ą c e p l a -nów zagospodarowania, planów działania i p o d o b ny c h p l a n ó w, o p r a c o w a ny c h l u b zmienionych w kontekście projektu LiFe+, n ie będą k wal i f ikowały s ię do dof inanso -wania , jeżel i powiązany plan zagospoda-rowania n ie zosta ł prawnie zat wierdzony i n ie zaczą ł funkc jonować pr zed datą za-kończenia projektu.

odpowiedzi komisji

56


75.k o m i s j a u w a ż a , że g e n e r a l n i e m o n i t o ro -w a n i e p r o j e k t ó w p r z e p r o w a d z a n e p r z e z z e w n ę t r z n y c h e k s p e r t ó w w d z i e d z i n i e o c h ro ny p r z y ro d y o b e j m u j e rów n i e ż o d -p o w i e d n i e m o n i t o r o w a n i e o s i ą g a n i a szczególnych celów ochrony. B enef ic jen-c i real izując y projekt y są zobowiązani do monitorowania oddzia ły wania dz ia łań na docelowe gatunk i i s iedl isk a .

większość projektów w ramach LiFe-prz y-r o d a z a w i e r a w s k a ź n i k i p o z w a l a j ą c e n a s p r a w d z e n i e , c z y u s t a l o n e c e l e z o s t a ł y os iągnięte.

w y m a g a n i a d o t y c z ą c e m o n i t o r o w a n i a zos ta ły s top n i owo z wi ę ks zon e, i ob e cn i e w r a m a c h L i F e + s ą o n e b a r d z i e j r y g o r y -st yczne i prec yz yjnie jsze.

z alecenie 2i) k omi s ja z zadowole n i e m p r z y jmuje za le -cenie Tr ybunału dotyczące poprawy moni-to r i n g u p ro j e k tów w o p a rc i u o e l e m e nt y obecnego podejścia , które już teraz ok re -śla następujące prior ytety : monitorowanie o s i ą g n i ę t yc h re z u l t a t ó w, t r w a ł o ś ć i nwe -st yc j i f inansowanych w ramach L iFe oraz p r z y j m ow a n i e i wd r a ż a n i e p l a n ów z a g o -spodarowania .

i i ) k o m i s j a z c h ę c i ą w y k o r z y s t a w i e d z ę f a -c h o w ą e u r o p e j s k i e j a g e n c j i ś r o d o w i s k a i e u r o p e j s k i e g o c e n t r u m Te m a t y c z n e g o d s . r óż n o ro d n o ś c i B i o l o gi c z n e j d o t yc z ą -cą k r yter iów monitorowania, gdy zostanie o n a u d o s t ę p n i o n a i w p r z y p a d k a c h g d y będzie ona pr z ydatna.

73. d ok umentacja zgłoszeniowa, publ ikowa-n a w r a z z c o r o c z ny m i z a p r o s z e n i a m i d o s k ł a d a n i a w n i o s k ó w, z a w i e r a w y t y c z n e w z a k r e s i e k a ż d e g o k o m p o n e n t u L i F e + , w r a z z p r z e w o d n i k i e m o c e n y, w k t ó r y m wyjaśniono ogółowi społeczeństwa k r yte -r i a i p ro ce du r y w y ko r z ys t y wan e p o d c za s oceny wniosków w ramach L iFe+.

pr z e c i ą g a j ą c y s i ę p r o c e s p o d e j m o w a n i a d e c y z j i w s p r a w i e p r z y z n a n i a d o t a c j i , s p o w o d o w a n y g ł ó w n i e p r o c e d u r a m i i n -st ytucjonalnymi , któr ych nie da s ię unik -nąć, może w niektór ych prz ypadkach mieć wpły w na możl iwość real izacj i projektów. k o m i s j a p r ó b u j e r o z w i ą z a ć t e n p r o b l e m p o p r z e z w p r o w a d z e n i e s p r a w o z d a n i a początkowego, pr zez co zarówno benef i -c jent , jak i komis ja będą miel i możl iwość p o n o w n e g o s p r a w d z e n i a , c z y n a d a l i s t -n i e j ą o d p ow i e d n i e w a r u n k i d o re a l i z a c j i projektu.

z alecenie 1i–i i ) komis ja pr zeanal izuje sposoby z większe -nia widoczności k r yter ium tr wałości w ra-m a c h k o m p o n e n t u p r z y ro d a i ró ż n o ro d -ność biologiczna.

i i i ) k o m i s j a j e s t g o t o w a r o z w a ż y ć m o ż l i w o -ś c i s k ró ce n i a p ro ce d u r y w y b o r u, rów n o -c z e ś n i e j e d n a k z a z n a c z a , ż e i s t n i e j e t u n i e w i e l k i e p o l e m a n e w r u z e w z g l ę d u n a ograniczenia międz yinst ytucjonalne.

74. LiFe+ pr z yroda ma na celu wprowadzanie n o w a t o r s k i c h n a j l e p s z yc h w z o rc ó w o r a z środków demonstracyjnych. Główną odpo-wiedzia lność za t r wałą ochronę pr z yrody p o n o s z ą , z g o d n i e z a r t . 6 d y re k t y w y s i e -dl iskowej, państ wa cz łonkowsk ie.

odpowiedzi komisji


57


k o m i s j a o b e c n i e o p ra cow u j e m e c h a n i z m powalający, począwsz y od 2009 r. , przepro-wa d z a ć b a rd z i e j s ys te m at yc z n e k o n t ro l e e x p o s t w celu oceny tr wałości .

z alecenie 4i) k o m i s j a z g a d z a s i ę z z a ł o ż e n i e m Tr y b u -n a ł u , ż e p r o j e k t y L i F e p o w i n n y z a p e w -n i a ć d ł u g o f a l o w ą t r w a ł o ś ć d z i a ł a ń . pr o -g r a m L i F e z aw i e r a j u ż p r z e p i s y, z g o d n i e z któr ymi zakupione grunty i dobra tr wałe muszą zostać bezterminowo przeznaczone n a d z i a ł a n i a w z a k re s i e o c h ro ny p r z y ro -dy, także po zakończeniu projektu. istnie -j ą j e d n a k k we s t i e p r aw n e i o gr a n i c ze n i a wd r a ż a n i a d o t yc z ą ce d ł u g o te r m i n ow yc h d z i a ł a ń n a s t ę p c z yc h . Te p r z e s z k o d y m u -s z ą zo s t a ć p o k o n a n e p r ze z k o m i s j ę i b e -n e f i c j e ntów d ot ac j i . n i e za l e żn i e od te g o k o m i s j a p r z e a n a l i z u j e , w j a k i m z a k r e s i e z a l e c e n i e Tr y b u n a ł u m o ż e z o s t a ć w p r o -wadzone w ż ycie.

76. k o m i s j a s to p n i owo z w i ę k s z a l i c z b ę j ę z y -ków w ykor z yst y wanych pr z y zar ządzaniu L i F e + i w k o m u n i k a c j i . j e d n a k k w e s t i e z w i ą z a n e z e s t o s u n k i e m k o s z t ó w d o k o -rz yści oraz względy czasowe przemawiają przeciwko upowszechnianiu informacji we wsz ystk ich jęz yk ach, ponieważ byłoby to zbyt drogie i n ieprakt yczne.

k o m i s j a s t o p n i o w o z a o s t r z a m i n i m a l n e w y m o g i d o t yc z ą c e z aw a r t o ś c i i s t a n d a r -dów jakości st ron internetow ych.

stale udoskonalana jest strona interneto -wa L iFe i baza danych projektów.

z alecenie 3komis ja z zadowoleniem pr z y jmuje za le -cenie Tr ybunału dot yczące lepszego upo -w s z e c h n i a n i a w i e d z y t e c h n i c z n e j o r a z baz y danych projektów, zauważając rów -nocześnie, że w znaczący sposób ulepszyła swoją strategię komunikacji i nadal będzie podejmować tak ie starania .

77. Tr w a ł o ś ć s t a n o w i j e d e n z w a ż n y c h e l e -m e n t ó w p l a n o w a n e g o p r o j e k t u i j e s t o c e n i a n a p o d c z a s p r o c e d u r y w y b o r u . p r o j e k t y w y b r a n e p o w i n n y d a w a ć n a j -w i ę k s z ą m o ż l i wo ś ć o s i ą g n i ę c i a t r w a ł yc h rezultatów (oprócz innych k r yter iów) . Be -n e f i c j e n c i re a l i z u j ą c y p ro j e k t rów n i e ż s ą za interesowani t r wałośc ią jego w yników. jest jeszcze możliwość dalsz ych postępów w zapewnianiu tr wałości środków ochrony p r z y ro d y w s p ó ł f i n a n s ow a nyc h p r ze z u e , w o k re s i e p o z a k o ń c ze n i u re a l i z a c j i p ro -j e k t ó w. j e d n a k w y ż e j w y m i e n i o n e c z y n -nik i powinny zapewnić zagwarantowanie t r wałości .

odpowiedzi komisji

europejski Trybunał obrachunkowy

sprawozdanie specjalne nr 11/2009 trwałość projektów w ramach instrumentu liFe-przyroda i zarządzanie nimi przez komisję

Luksemburg: urząd publikacji unii europejskiej

2009 г. — 60 стр. — 21 x 29,7 cm

isBn 978-92-9207-440-1

doi 10.2865/74319

Jak otrzymać publikacje UE

Publikacje płatne:


• wksięgarniach(podająctytuł,wydawcęlubnumerISBN)

• bezpośredniounaszychprzedstawicielihandlowych Danekontaktoweprzedstawicielihandlowychmożnauzyskaćnastronie http://bookshop.europa.eulubwysyłającfaksnanumer+3522929-42758.

Publikacje bezpłatne:


• wprzedstawicielstwachlubdelegaturachKomisjiEuropejskiej Danekontaktoweprzedstawicielstwidelegaturmożnauzyskaćnastronie http://ec.europa.eulubwysyłającfaksnanumer+3522929-42758.

2009

ISSN

183

1-09

23

QJ-A

B-09-011-P

L-C

TRWAŁOŚĆ PROJEKTÓW W RAMACH INSTRUMENTU LIFE-PRZYRODA I ZARZĄDZANIE NIMI PRZEZ KOMISJĘ


Spra

woz

dani

e sp

ecja

lne

nr 1

1

W N I N I E J S Z Y M S P R A W O Z D A N I U E U R O P E J S K I T R Y B U N A Ł

OBRACHUNKOWY PODDAŁ ANALIZIE ZARZĄDZANIE PRZEZ KOMISJĘ

PROJEK TAMI L IFE-PRZYRODA POD WZGLĘDEM TR WAŁOŚCI ICH

REZULTATÓW. W SPRAWOZDANIU PRZEDSTAWIONO SZCZEGÓŁOWO

CZTERY ZASADNICZE FAZY CYKLU PROJEKTOWEGO, KTÓRY OBEJMUJE

PROCEDURĘ WYBORU PROJEKTÓW, ICH REALIZACJĘ I MONITORING,

UPOWSZECHNIANIE REZULTATÓW I DŁUGOFALOWE ZARZĄDZANIE

R E Z U LTATA M I P R O J E K TÓ W. W R A M AC H P R AC KO N T R O L N YC H

W SZEŚCIU PAŃST WACH CZŁONKOWSKICH PRZEPROWADZONO

35 KONTROLI PROJEKTÓW NA MIEJSCU, A NASTĘPNIE W ODNIESIENIU

D O K A Ż D E J Z FA Z S F O R M U ŁO WA N O Z A L E C E N I A M A J ĄC E N A

WZGLĘDZIE ZWIĘKSZENIE TR WAŁOŚCI PRZYSZŁYCH PROJEK TÓW

W RAMACH INSTRUMENTU LIFE-PRZYRODA.


PL

EUROPEJSKI TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY - … · eea: europejska agencja ochrony środowiska eFr:...

Documents

Transcript of EUROPEJSKI TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY - … · eea: europejska agencja ochrony środowiska eFr:...