YEĞİTEK

2016

EĞİTİMDE FATİH PROJESİ VE EBA

TANITIM FAALİYETLERİ

DEĞERLENDİRME RAPORU

i

T.C.

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

YENİLİK ve EĞİTİM TEKNOLOJİLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

EĞİTİMDE FATİH PROJESİ VE EBA TANITIM FAALİYETLERİ

DEĞERLENDİRME RAPORU

Araştırmacılar

Makbule Serpil BOZ

Kasım, 2016

i

İÇİNDEKİLER

Sayfa İÇİNDEKİLER ................................................................................................................................... i GRAFİKLER LİSTESİ ...................................................................................................................... ii BÖLÜM I GİRİŞ .............................................................................................................................................. 1 BÖLÜM II BULGULAR VE YORUMLAR ....................................................................................................... 4 BÖLÜM III SONUÇ ve ÖNERİLER ................................................................................................................ 12

ii

GRAFİKLER LİSTESİ

GRAFİK 1 Katılımcıların Cinsiyete Göre Dağılımı - 4 -

GRAFİK 2 Katılımcıların Eğitim Durumları - 4 -

GRAFİK 3 Katılımcıların Yaş Gruplarına Göre Dağılımı - 5 -

GRAFİK 4 Katılımcıların Fuardan Haberdar Olma Yolları - 5 -

GRAFİK 5 Katılımcıların FATİH Standını Ziyaret Etme Sebepleri - 6 -

GRAFİK 6 Katılımcıların Fuarda EBA ve FATİH Projesi Tanıtımı Yapılması Hakkındaki Görüşleri

- 7 -

GRAFİK 7 Katılımcıların FATİH Projesi ve EBA Hakkında Bilgi Sahibi Olma Düzeyleri

- 7 -

GRAFİK 8 Katılımcıların FATİH Projesi ve EBA Tanıtım Faaliyetlerini Yeterli Bulma Düzeyleri

- 8 -

GRAFİK 9 Katılımcıların Bilgi Sahibi Olma Durumları ve Kaynakları - 8 -

GRAFİK 10 Katılımcıların Stantta FATİH Projesi ve EBA Hakkında Bilgi Sahibi Olma Düzeyleri

- 9 -

GRAFİK 11 Katılımcıların Bilgilendirme Açısından Etkili Gördükleri Araçlar - 9 -

GRAFİK 12 Katılımcıların Stant Tasarımını Tanıtım İçin Yeterli Bulma Düzeyleri

- 10 -

GRAFİK 13 Katılımcıların Stantta Yapılan Örnek Ders Uygulamalarını Yeterli Bulma Düzeyleri

- 10 -

GRAFİK 14 Katılımcıların Görüşlerinin Değişip Değişmediğinin Dağılımı - 11 -

GRAFİK 15 Katılımcıların FATİH Projesinin Eğitim Sistemindeki Yeri Hakkındaki Görüşleri

- 11 -

1

BÖLÜM I

GİRİŞ

Eğitimin en önemli amaçlarından birisi, öğrencilerin bilgiye ulaşmasını

sağlamaktır (Okur & Ünal, 2010). Küresel dünyada teknolojiden en iyi şekilde

faydalanmak, gelişmiş ülkeler seviyesine ulaşmanın ön koşuludur. En gelişmiş

teknolojiyi kullanan ülkelerin üstün refah seviyesine sahip oldukları görülmektedir.

Değişen dünya şartları, eğitimli bir kişide aranan özellikleri de değiştirmektedir. Bu

şartlara ayak uydurabilecek bireyler yetiştirmek için her ülke farklı eğitim politikaları

geliştirmiştir (Doğan, 2014). Dünyada bilimsel süreç becerileriyle ilgili çalışmalar

1960’lı yıllarda başlamıştır. Ülkemizde ise bu konuda yapılan çalışmalar 1990’lı yıllara

dayanmaktadır (Tan & Temiz, 2003).

Günümüzde öğrenciyi merkeze alan eğitim sistemleri savunulmaktadır. Bu

eğitim sisteminde öğretmen rehber durumundadır. Öğrenciler ise pek çok kaynaktan

bilgiye ulaşabilir. Bilgiyi ulaşma kaynaklarından birisi de bilgisayarlardır. Bu nedenle

bilgisayarın eğitim ortamında kullanılması daha etkili bir öğretimin gerçekleşmesini

sağlayabilir. Eğitimde teknoloji kullanımının anlamayı kolaylaştırma, pek çok konuyu

somutlaştırma, bilgiye en hızlı şekilde ulaşma imkânı sunma gibi faydaları

bulunmaktadır (MEB, 2015).

22 Kasım 2010 tarihinde, bilgi ve iletişim teknolojisinden her okulun, öğrencinin

ve öğretmenin eşit yararlanması için Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi İyileştirme

Hareketi (FATİH) projesi başlatılmıştır. Bu proje; Vizyon 2023, Bilgi Toplumu Stratejisi

Belgesi, Kalkınma Planları, MEB Stratejik Planı ve BT Politika Raporuna

dayandırılarak hazırlanmıştır. Eğitimde FATİH projesinin amacı, teknoloji

okuryazarlığının artırılması, öğrencilerin hızla değişen dünyada 21. Yüzyıl becerilerine

sahip bireyler olarak hazırlanması ve daha fazla kişinin teknolojiden faydalanmasını

sağlamaktır (MEB, 2016).

FATİH Projesinin beş bileşeni bulunmaktadır. Bunlar; donanım ve yazılım

altyapısı, öğretim programlarında etkin BT kullanımı, eğitsel e-içeriğin sağlanması ve

yönetilmesi, derslerde BT kullanımı için öğretmenlerin hizmet içi eğitimi ve bilinçli,

güvenli, yönetilebilir ve ölçülebilir BT kullanımının sağlanmasıdır. Bu bağlamda, proje

2

tanıtımları yapılmış, öğretmenlere eğitim verilmiş, okullara etkileşimli tahtalar

kurulmuş, bu tahtalara internet bağlantıları eklenmiş ve öğrencilere tablet bilgisayarlar

dağıtılmıştır (MEB, 2016).

Etkileşimli tahtalarla uyumlu bir şekilde kullanılabilecek eğitim-öğretim

içeriklerinin elektronik ortamda sunulması ve bunların etkin olarak kullanılması;

öğrencileri daha aktif kılarak bilgiye erişimi ve öğrenmeyi kolaylaştırmak amacıyla

Eğitim Bilişim Ağı (EBA) hayata geçirilmiştir. Bilgi teknolojilerini her düzey eğitimde

kullanmak, bütün dünyada olduğu gibi halkla ilişkiler konusunda da programın

sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla MEB ve TÜBİTAK bu konuda ortak çalışmalar

yaparak e-içerik materyalleri geliştirmiştir. Örneğin, kitap içeriklerinin teknolojinin

avantajlarından yararlanılarak zenginleştirilmesi amacıyla Z-kitap geliştirilmiştir.

Okullarda okutulan ders kitaplarının; öğretim programları esas alınarak, animasyon,

video, ses, fotoğraf, harita, grafik, tablo, simülasyon vb. öğelerle etkileşimli hâle

getirilmiştir (MEB, 2015).

EBA (Eğitim Bilişim Ağı) platformu üzerinden oluşturulan e-içerikler

sunulmaktadır. EBA, öğretmen ve öğrenciler başta olmak üzere eğitimin tüm

paydaşları için tasarlanan “eğitim-öğretim sürecinde bilişim teknolojisi donanımlarını

kullanarak etkin materyaller kullanmak amacıyla Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel

Müdürlüğü tarafından tasarlanan, sınıf seviyelerine uygun, güvenilir ve incelemeden

geçmiş doğru e-içeriklerin bulunabileceği sosyal bir platform” olarak tanımlanmaktadır

(EBA, 2016).

Halkla ilişkiler açısından bilişim teknolojilerinin kullanımı ve yaygınlaştırılması

bir zorunluluktur. Öğretmen-öğrenci-veli üçgeninde her bir paydaşa bilgi ve iletişim

teknolojilerini öğrenme ve kullanma fırsatı sunulmuştur. Öğrencilerin okul dışında da

bu cihazları kullanımı söz konusudur. Doğal olarak velilerin de bilinçlendirilmesi

gerekmektedir. Günümüzde bilgiye erişim ve medya okuryazarlığı bağlamında dünya

standartlarının yakalanması bakımından FATİH projesi oldukça önemli bir yer

tutmaktadır (MEB, 2016).

FATİH Projesi ve eğitim uygulamalarına yönelik okulların internet alt yapısının

güçlendirilmesi ve günümüz teknolojileri ile donatılmasının sağlanmasının ardından,

teknolojinin kullanımına ilişkin faaliyetlerin toplumun tüm kesimlerine tanıtılması

amacıyla çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalar çeşitli yarışmaları, sosyal etkinlikleri,

3

basın, medya, fuar ve tören aracılığıyla tanıtım faaliyetlerini içermektedir. Bu faaliyetler

ve etkin bir iletişim; kültürleri, deneyimleri ve bakış açılarını birleştirerek FATİH

Projesiyle paydaşları arasında bir köprü oluşturulmasını sağlar. Bu yüzden projenin

tanıtım faaliyetlerinde halkla ilişkiler birimlerine önemli roller düşmektedir (MEB, 2016).

Etkin iletişim, bilginin doğru formatta, doğru zamanda ve doğru etkiyi yaratacak

şekilde sunulması demektir. Etkin bir iletişim kurabilmek, oluşan sorunlara anında

müdahale etmek ve bilgilendirmek amacıyla Genel Müdürlüğümüzün Halkla İlişkiler

birimi sadece Ocak-Haziran 2015 döneminde 4 bin 19 adet e-posta ve telefonları

cevaplandırarak ilgili birimlere yönlendirmiş ve takibini yapmıştır. 12-20 Kasım 2016

tarihinde 35. Uluslararası İstanbul Kitap Fuarında FATİH projesinin tanıtımı yapılmış

ve bu fuarlara katılanların tanıtım faaliyetlerini değerlendirmeleri için anket

uygulanmıştır (MEB, 2016). Bu raporda anketten elde edilen verilerin analizleri yer

almaktadır.

4

BÖLÜM II

BULGULAR VE YORUMLAR

Bu bölümde araştırmadan elde edilen bulgulara ve yorumlara yer verilmiştir.

Katılımcıların Demografik Bilgilerine Yönelik Bulgular

Araştırmaya 71 erkek, 74 kadın olmak üzere toplam 145 kişi katılmıştır.

Katılımcıların cinsiyete göre dağılım yüzdeleri Grafik 1’de verilmiştir.

Grafik 1’e göre katılımcıların %51’i kadın, %49’u ise erkeklerden oluşmaktadır.

Araştırmaya katılanların eğitim durumlarına göre dağılımı Grafik 2’de verilmiştir.

49%

51%

Grafik 1. Katılımcıların Cinsiyete Göre Dağılımı

Erkek Kadın

7,6

43,433,8

12,4

2,8

Grafik 2. Katılımcıların Eğitim Durumları

Ortaokul Lise/Önlisans Lisans Yükseklisans Doktora

5

Grafik 2’de katılımcıların çoğunun lise/önlisans mezunu (%43,4) olduğu

görülmektedir. Lisans mezunu katılımcıların oranı ise %49’dur. Katılımcıların %4’ü

doktora mezunlarından oluşmaktadır. Araştırmaya en çok lise/önlisans mezunlarının,

en az ise doktora mezunlarının katıldığı söylenebilir. Araştırmaya katılanların yaş

gruplarına göre dağılımları Grafik 3’de verilmiştir.

Grafik 3 incelendiğinde katılımcıların çoğunun 35-50 yaş aralığında (%37,2)

olduğu görülmektedir. Bu grubu 15-24 yaş aralığındaki (%30,3) katılımcılar takip

etmektedir. Araştırmaya katılanların “Fuardan nasıl haberdar oldunuz?” sorusuna

verdikleri cevaplar Grafik 4’de verilmiştir.

Fuarda Yapılan Etkinliklere Yönelik Bulgular

*Katılımcılar birden fazla seçenek işaretlemiştir.

3,4

30,3

23,4

37,2

5,5

Grafik 3. Katılımcıların Yaş Gruplarına Göre Dağılımı

10-14 yaş 15-24 yaş 25-34 yaş 35-50 yaş 51 + yaş

05

101520253035

Grafik 4. Katılımcıların Fuardan Haberdar Olma Yolları*

6

Grafik 4’e göre çoğu katılımcı sosyal medya (%33,8) aracılığıyla fuardan

haberdar olduklarını belirtmiştir. Sosyal medyayı diğer (%27,6) ve televizyon (%26,9)

seçenekleri takip etmektedir. En az etkili haberdar olma kaynaklarının ise radyo (%4,1)

ve mail (4,8) olduğu gözlemlenmiştir. Araştırmaya katılanların FATİH standını ziyaret

etme sebepleri Grafik 5’de verilmiştir.

Grafik 5’e göre çoğu katılımcı (%38,6), Milli Eğitim Bakanlığının stant açtığını

duyarak FATİH standını ziyaret etmişlerdir. Katılımcıların %35,2’si ise tesadüfen bu

standı ziyaret etmişlerdir. Katılımcılar en az tavsiye üzerine stant ziyareti

gerçekleştirmişlerdir.

Katılımcıların “Kitap Fuarlarında Eğitimde FATİH Projesi ve EBA’nın tanıtımının

yapılmasını nasıl karşılıyorsunuz?” sorusuna verdikleri cevapların dağılımı Grafik 6’da

verilmiştir.

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

Tesadüf Stant Tavsiye Diğer

Grafik 5. Katılımcıların FATİH Standını Ziyaret Etme Sebepleri

7

Grafik 6’da FATİH Projesi ve EBA’nın tanıtımının kitap fuarlarında yapılmasının

%96,6 oranında olumlu karşılandığı görülmüştür. Katılımcıların Eğitimde FATİH

Projesi ve EBA hakkında bilgi sahibi olma düzeyleri Grafik 7’de verilmiştir.

Grafik 7’ye göre katılımcıların %50,3’ü Eğitimde FATİH Projesi ve EBA

projelerini genel olarak bildiklerini ifade etmişlerdir. Katılımcıların %21,4’ü projeyi

duyduklarını ama içeriğini bilmediklerini; yine %21,4’ü ayrıntılı bilgiye sahip olduklarını

ifade etmişlerdir. Katılımcıların %6,9’u ise projeyi hiç duymadıklarını ifade etmişlerdir.

Araştırmaya katılanların Eğitimde FATİH Projesi ve EBA tanıtım faaliyetlerini yeterli

bulma düzeylerinin dağılımı Grafik 8’de verilmiştir.

96,6

3,4

Grafik 6. Katılımcıların EBA ve FATİH Projesi Tanıtımı Yapılması Hakkındaki Görüşleri

Olumlu Olumsuz

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

Duymadım Duydum amaiçeriği

bilmiyorum

Genel olarakbiliyorum

Ayrıntılı olarakbiliyorum

Grafik 7. Katılımcıların FATİH Projesi ve EBA Hakkında Bilgi Sahibi Olma Düzeyleri

8

Grafik 8’e göre katılımcılar etkileşimli tahta ve tabletleri proje tanıtımı için %8,3

oranında tamamen yeterli bulurken %37,9 oranında yeterli, %8,3 oranında ise yetersiz

bulmuşlardır. Katılımcıların %45,5’i ise etkileşimli tahta ve tabletlerin proje tanıtımı için

kısmen yeterli olduğu görüşündedir.

Katılımcıların Eğitimde Fatih Projesi ve EBA ilgili daha önceden bilgi sahibi olup

olmama durumları ve bilgi kaynaklarının dağılımı Grafik 9’da verilmiştir.

*Katılımcılar birden fazla seçenek işaretlemiştir.

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

Grafik 8. Katılımcıların FATİH Projesi ve EBA Tanıtım Faaliyetlerini Yeterli Bulma Düzeyleri

Yetersiz Kısmen Yeterli Tamamen yeterli

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

Bilgim yok TV Gazete İnternet Diğer

Grafik 9. Katılımcıların Bilgi Sahibi Olma Durumları ve Kaynakları*

9

Grafik 9’da görüldüğü gibi katılımcıların %13,1’i Eğitimde FATİH Projesi ve EBA

ile ilgili hiçbir bilgiye sahip olmadıklarını belirtirken %42,8’i ise TV, gazete ve internet

dışındaki kaynaklar aracılığı ile bilgi sahibi olduklarını belirtmişlerdir. Katılımcıların

stantta Fatih Projesi ve EBA hakkında bilgi sahibi olma düzeyleri Grafik 10’da

verilmiştir.

Katılımcıların %47,6’sı fuardaki stantta Eğitimde FATİH Projesi ve EBA

hakkında yeterli bilgiye sahip olduklarını belirtmişlerdir. Katılımcıların %13,8’i ise

stanttaki bilgilendirmenin tamamen yeterli olduğu görüşündedir. Ayrıca, katılımcıların

%6,9’sı stanttaki bilgilendirmenin yetersiz olduğu görüşündedir. Katılımcıların

bilgilendirme açısından etkili gördükleri araçların dağılımı Grafik 11’de verilmiştir.

*Katılımcılar birden fazla seçenek işaretlemiştir.

0

10

20

30

40

50

Grafik 10. Katılımcıların Stantta FATİH Projesi ve EBA Hakkında Bilgi Sahibi Olma Düzeyleri

Yetersiz Kısmen Yeterli Tamamen yeterli

05

10152025303540

Örnek ders

anlatımları

Etkileşimli

tahta

kullanımı

Tablet

kullanımı

Broşürler Yüz yüze

görüşmeler

Grafik 11. Katılımcıların Bilgilendirme Açısından Etkili Gördükleri Araçlar*

10

Grafik 11’e göre en etkili bilgilendirme aracı örnek ders anlatımlarıdır (%36,6).

İkinci sırada %35,2’lik bir oranla etkileşimli tahta kullanımı gelmektedir. %29,7’lik bir

oranla yüz yüze görüşmeler ise üçüncü sırayı almaktadır. Broşürler (%15,9)

bilgilendirme açısından diğer araçlara göre daha az etkili görülmüştür. Katılımcıların

“Stant tasarımını tanıtım için nasıl buldunuz?” sorusuna verdikleri cevabın dağılımı

Grafik 12’de verilmiştir.

Grafik 12’ye göre katılımcıların %75,2 stant tasarımını tanıtım için yeterli

bulmuşlardır. Katılımcıların %18,6’sı kısmen yeterli bulurken %6,2’si yetersiz

bulmuşlardır. Katılımcıların stantta yapılan örnek ders uygulamalarını yeterli bulma

düzeyleri Grafik 13’te verilmiştir.

0

10

20

30

40

50

60

70

Grafik 12. Katılımcıların Stant Tasarımını Tanıtım İçin Yeterli Bulma Düzeyleri

Yetersiz Kısmen Yeterli Tamamen yeterli

0

10

20

30

40

50

60

Grafik 13. Katılımcıların Stantta Yapılan Örnek Ders Uygulamalarını Yeterli Bulma Düzeyleri

Yetersiz Kısmen Yeterli Tamamen yeterli

11

Grafik 13’e göre katılımcıların %13,8’i stantta yapılan örnek ders uygulamalarını

tamamen yeterli bulurken %51,7’si yeterli bulmuşlardır. Katılımcıların %30,3’ü kısmen

yeterli bulurken %4,1’i yetersiz bulmuşlardır. Katılımcıların stant ziyareti sonunda

FATİH projesi hakkında görüşlerinin değişip değişmediğini gösteren dağılım Grafik

14’te verilmiştir.

Grafik 14’e göre stant ziyareti katılımcıların %64,8’inin Eğitimde FATİH Projesi

ile ilgili görüşlerinin değişmesinde etkili olmuştur. FATİH projesinin eğitim sistemindeki

yeri hakkında katılımcı görüşlerine ait dağılım Grafik 15’de verilmiştir.

Grafik 15’e göre katılımcıların büyük çoğunluğu (%87,6) FATİH projesinin eğitim

sistemindeki yerini olumlu karşılamaktadır.

64,8

35,2

Grafik 14. Katılımcıların Görüşlerinin Değişip Değişmediğinin Dağılımı

Evet Hayır

87,6

12,4

Grafik 15. Katılımcıların FATİH Projesinin Eğitim Sistemindeki Yeri Hakkındaki Görüşleri

Olumlu Olumsuz

12

BÖLÜM III

SONUÇ ve ÖNERİLER

İstanbul’da yapılan Eğitimde FATİH Projesi ve EBA tanıtım faaliyetleri

değerlendirme anketine toplam 145 kişi katılmıştır. Sonuçlar belirgin olarak FATİH

Projesi ve EBA tanıtım faaliyetlerinde radyo, televizyon, gazete-dergi, poster-afiş, web,

sosyal medya, mail gibi haber kaynaklarının kullanımına daha çok ağırlık verilmesi

gerektiğini öngörmektedir. Ortaya çıkan diğer bir sonuç da, eğitimde FATİH Projesi ve

EBA için hazırlanan tanıtımda etkileşimli tahta, tablet kullanımı ve örnek ders

anlatımının katılımcıları bilgilendirme açısından oldukça etkili olduğu anlaşılmaktadır.

Çalışmanın farklı illerde ve daha geniş kitlelere uygulanmaya devam etmesinin

FATİH Projesi ve EBA tanıtımlarının daha etkili olmasını sağlayacağı düşünülmektedir.

Ayrıca katılımcıların demografik bilgileri (cinsiyet, eğitim durumu, yaş aralığı, yaşanılan

şehir) ve fuarda yapılan tanıtım faaliyetleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi de projenin

gelişimine katkıda bulunabilir.

Kaynakça

Doğan, S. (2014). Eğitimin işlevleri. T. C. Uğurlu içinde, Eğitim bilimine giriş. Ankara: Eğiten

Kitap.

EBA. (2016). http://www.eba.gov.tr/hakkinda/tam adresinden 10.2.2016 tarihinde indirildi.

MEB. (2015). Milli Eğitim Bakanlığı 2015-2019 stratejik planı. Ankara: MEB.

MEB. (2016). http://fatihprojesi.meb.gov.tr/ adresinden 10.02.2016 tarihinde indirildi.

Okur, N., & Ünal, İ. (2010). Fen öğretiminde bilgisayara destekli öğretimin önemi. Eğitim

Teknolojileri Araştırma Dergisi, 1(3), 1-12.

Tan, M., & Temiz, B. (2003). Fen öğretiminde bilimsel süreç becerilerinin yeri ve önemi.

Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(13), 89-101.