EĞİTİM SEMİNERLERİ E-KİTAP...

İSTANBUL SERBEST MUHASEBECİ MALİ

MÜŞAVİRLER ODASI

ISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC

ACCOUNTANTS

EĞİTİM SEMİNERLERİ

E-KİTAP DİZİSİ

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

UYGULAMALARI

Yazarlar

SMMM DR. Gülsüm Öksüzömer YILMAZ

ISG UZMANI Sibel EBİLLER

Editör

Yrd. Doç. Dr. Mustafa ÇANAKÇIOĞLU

KADİR HAS ÜNİVERSİTESİ

İSTANBUL 2016

EĞİTİM SEMİNERLERİ E-KİTAP DİZİSİ

3. KİTAP İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UYGULAMALARI

İSTANBUL, İSMMMO, 2016

ISBN: 978-975-555-236-1

Bu kitabın basım, yayım ve satış hakları İstanbul Serbest Muhasebeci

Mali Müşavirler Odası’na aittir. Bu e-kitabın bütün hakları saklıdır. İlgili

kuruluşun Eğitim Müdürlüğü’nden izin almadan e- kitabın tümü ya da

bölümleri hiç bir amaçla mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kayıt veya

başka şekillerde çoğaltılamaz, basılamaz ve dağıtılamaz.

Nisan 2016

SUNUŞ

Muhasebe mesleği Ülkemizde, 13 Haziran 1989 tarihinde Resmi

Gazetede yayınlanan 3568 sayılı yasa ile kurumsallaşma sürecine girmiştir.

Bu süreç içerisinde 3568 sayılı kanunun 14.maddesine göre; üyelerin

ihtiyaçlarını karşılama, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, üyelerin

birbirleriyle ve iş sahipleri ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim

kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak amacı ile 20 Mart

1990’da kurulmuş olan İstanbul Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler

Odası, Muhasebe mesleğinde, araştıran, bilgi üreten ve öncü kurum olma

sorumluluğunun bilincinde olarak, misyonunu üyelerinin ve stajyerlerinin

mesleklerini en iyi şekilde icra edebilmeleri adına mesleki gelişimlerini

sağlayacak eğitim ve danışmanlık hizmetleri verme üzerine kurmuştur.

Meslektaşlarından aldığı destekle kuruluşundan beri İstanbul Serbest

Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odası, düzenlediği seminerler,

konferanslar, sempozyumlar, eğitim çalışmaları ve mesleki kurslarla önemli

eğitim başarılarına imza atmıştır.

Muhasebe sisteminin etkinliği, sistemin uygulamasını yapacak

muhasebecilerin kaliteli ve iyi eğitilmiş olmasına bağlıdır. Bu amaçla siz

değerli üyelerimize, birçok eğitim seminerleri düzenlenmiştir. Düzenlenen

bu eğitim seminerlerinin daha kapsamlı bir şekilde sizlere kaynak kitap

olarak sunmak adına “Eğitim Seminerleri E-Kitap Dizisi” projesi

başlatılmıştır. Bu proje kapsamı doğrultusunda hazırlanan “e-Uygulamalar”

ilk E-Kitap olma özelliğini taşımaktadır. Bu çalışmayı sizlere sunan

Yardımcı Doçent Doktor Mustafa Çanakçıoğlu’na, Dr. Gülsüm Öksüzömer

Yılmaz’a ve A sınıfı ISG Uzmanı Sibel Ebiller’e çok teşekkür ederim.

Saygılarımla,

Dr. Yahya ARIKAN

İSMMMO Başkanı

Nisan, 2016

Eğitim Seminerleri E-Kitap Dizisi

İş Sağlığı ve Güvenliği

Uygulamaları

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ 1

1. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ 2

1.1. İş Sağlığı ve Güvenliği Nedir? 2

1.2. İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanununa Neden İhtiyaç Duyuldu? 3

1.3. İş Sağlığı ve Güvenliğinin Tarihçesi ve Gelişimi 6

1.4. İş sağlığı ve Güvenliği Eğitiminin Amacı Nedir? 9

2. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNUN KAPSAMI 10

2.1. Önemli Kavramlar-Tanımlar 10

2.2. İş Verenlerin Yol Haritası 14

3. TEHLİKE SINIFININ BELİRLENMESİ 15

4. RİSK DEĞERLENDİRMESİ 17

4.1. Risk Değerlendirmesi Nedir? 17

4.2.Büyük Kaza Önleme Politika Belgesi Veya Güvenlik Raporu

Hazırlanması Gereken İşyerlerinde Risk Değerlendirmesi

21

4.3. Örnek Risk Değerlendirme Raporu 22

5. ACİL EYLEM PLANI 24

6. ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ 26

7. ÇALIŞANLARIN BİLGİLENDİRİLMESİ 28

8. SAĞLIK GÖZETİMİ 29

9. ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ 31

10. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU 32

11. İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI 33

12. İŞYERİ HEKİMİ 36

13. DİĞER SAĞLIK PERSONELİ 38

14. KAYIT VE BİLDİRİM 38

15. İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 40



Uygulamaları

16. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIKLARININ KAYIT

VE BİLDİRİMİ

42

17. ÇALIŞANLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 43

18. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ 45

19. İSG HİZMETLERİNİN DESTEKLENMESİ 47

19.1. İSG DESTEĞİNİN KAPSAMI 49

19.2. DESTEK TUTARI NE KADAR OLACAK? 50

20. İŞİN DURDURULMASI 52

21. ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA 52

22. İSG KANUNU YÜRÜRLÜK 53

23. İDARİ PARA CEZALARI 54

YARARLANILAN KAYNAKLAR 62



Uygulamaları

- 1 -

GİRİŞ

İş sağlığı ve güvenliği dünyada en önemli konular arasında yer

almaktadır. İş kazaları, işçilerin eğitimsiz olması ve dikkatli çalışmaması ile

işverenlerin iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almamasından

kaynaklanmaktadır.

İş kazası veya meslek hastalığı sorununun sosyal ve insancıl

yanından başka ekonomik yönü de önem taşımaktadır. İş kazaları, ulusal

ekonomiye verdiği zararlar yanında maliyetleri arttırmak verimliliği ve iş

motivasyonunu azaltmak yüksek tazminatların ödenmesine yol açmak

suretiyle işletmeler düzeyinde de önemli zararlara neden olmaktadır.

İşletmelerin iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin önlemleri almaları,

gerekli önlemlerin alınmaması nedeniyle meydana gelecek iş kazaları,

meslek hastalıkları ve hastalıkların sonuçlarını telafi etmekten daha kolay

daha ucuz ve daha insancıldır.

Uluslararası Çalışma Örgütünün tariflendirdiği, kaza sıklık ve ağırlık

oranlarının işyerlerinde azaltılmasında yasal olarak işverenlerce bir dizi

tedbir alınmaktadır. Önemli etken ise iş sağlığı ve güvenliği kültürünün

oluşturulamamasıdır. Oysa çalışanların sahiplendiği ve eğitim faaliyetleri

ile genel uzmanlık ve yetenekleri dışında İSG farkındalığının yaratılması

işveren ve iş gören açısından başarı sayılmaktadır. Nitekim eğitim

faaliyetleri ile asıl beklenen çalışanlarda olumlu yönde davranış değişikliği

yaratması ve özendiriciliği sağlamasıdır.

İş sağlığı ve güvenliğinin etkinliği, iş sağlığı ve güvenliği kanunun

uygulayacak olan işverenlerin ve işçilerin kaliteli ve iyi eğitilmiş olmasına

bağlıdır. İşyerlerinde verilen İSG eğitimleri sayesinde, iş motivasyonunun

gelişebileceği, her işletmeye özgü güvenlik kültürü oluşturulabileceği yanı

sıra başta farkındalık olmak üzere iş kazası ve meslek hastalıklarının

azaltılması konusunda fark edilebilir sonuçlar elde edilebilir. Çalışanların

her anlamda katılımını sağlayan ve sürekli denetim mekanizmaları ile



Uygulamaları

- 2 -

davranışsal güvenlik algısının artırılması ülkemiz ve çalışma hayatı için

fayda sağlayacaktır.

İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları adlı kitabımızda konu yasal

hiyerarşisi içinde ele alınmış olup, konu ile ilgili uygulamalara da yer

verilmiştir.

1. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ

1.1. İş Sağlığı ve Güvenliği Nedir?

İş Sağlığı ve güvenliği; işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin

sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için

işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini

düzenlemektir (www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6331.pdf).

İş Sağlığı ve Güvenliği aynı zamanda bir işyerinde çalışanların

normal sağlıklı hallerini sürdürmeleri için yürütülmesi gereken faaliyetlerin

tümüdür. Normal sağlıklı hal; kişinin bedensel, ruhsal ve toplumsal tam

iyilik halidir.

Genel anlamda İş Güvenliği, hem çalışanları korumayı, hem de bütün

işletmenin ve üretimin güvenliğini esas alan tedbirlerin bütünüdür.

İşyerinde çalışan işçilerin sağlığını ve iş güvenliğini sağlamayı, bir

başka ifadeyle, işyerinde doğabilecek, iş kazası ve meslek hastalıkları gibi

her türlü riske karşı gerekli tedbirleri almayı, bu husustaki şartları yerine

getirmeyi, bu hedefleri yerine getirmeye yardımcı olabilecek araç-gereçlerin

noksansız bulundurulmasını öngören, genelde bunların uygulanmasından

işverenin sorumlu tutulduğu fakat aynı ölçüde işçilerin de, öngörülen

tedbirlerle ilgi olarak usul ve şartlara uymalarını isteyen bir kavramdır.

http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6331.pdf



Uygulamaları

- 3 -

1.2. İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanununa Neden İhtiyaç Duyuldu?

Küreselleşme sonucu, sanayileşmenin getirdiği tehlikeler, gelişmiş

ülkelerden gelişmekte olan ülkelere transfer edilmeye başlamıştır.

Gelişmekte olan ülkelerde kırsal kesimden kente hızlı göç, eğitim seviyesi

düşük işçilerin işlere uyarlanamaması, olumsuz koşullarda çalışma, yetersiz

iş denetimi, iş kazaları ve meslek hastalıkları sayının artmasına neden

olmuştur.

Avrupa ülkelerinde iş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu yılda

5.500 kişi hayatını kaybetmekte, 75.000 kişi sürekli iş göremez hale

gelmekte, 149 milyon iş günü ve 20 milyar EURO kayıp oluşmaktadır.

Ülkemizde ise 2012 SGK verilerine göre yılda ;

Toplam İş Kazası Sayısı 74.871

Toplam Meslek Hastalığı Sayısı 395

Toplam Sürekli İş Göremezlik Sayısı 2.209

Toplam Geçici İş Göremezlik Gün Sayısı 1.650.250

Toplam Ölüm Sayısı 745'dir.



Uygulamaları

- 4 -



Uygulamaları

- 5 -



Uygulamaları

- 6 -

İş kazalarının %56'sı 50'nin altında çalışanı olan işyerlerinde

meydana gelmektedir. En fazla iş kazası olan ülkeler arasında Türkiye,

Dünya sıralamasında 3'üncü, Avrupa Birliği ülkeleri arasında 1'inci sırada

yer almaktadır.

Yapılan araştırmalar gösteriyor ki, iş kazaları ve meslek hastalıkları

verimliliği düşürmekle kalmıyor aynı zamanda işyerinin önemli maddi

kayıplara uğramasına yol açıyor.

İş kazalarını önlemek, hem oluşan kayıpları ödemekten daha kolay ve

daha insancıl bir yaklaşımdır, hem de yasal bir yükümlülüktür.

1.3. İş Sağlığı ve Güvenliğinin Tarihçesi ve Gelişimi

İnsanların, yaptıkları iş ile sağlıkları arasındaki ilişki konusunda

milattan önceki yıllardan beri çalışmalar yapılmıştır.

İş ile sağlık arasındaki ilişki üzerinde ilk defa Yunan ve Roma

Uygarlıklarında durulmuş olmakla birlikte 1919'da kurulan (İLO)

Uluslararası Çalışma Örgütü günümüz ihtiyaçlarına cevap verecek

niteliktedir. Bizde ise;

1865'de “Dilaver Paşa Nizamnamesi”

1869'da “Maadin Nizamnamesi”

10.09.1921'de Ereğli Havza‐i Fahmiyesi

Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik

Kanun gibi değerlendirmeler olmuştur.

Ayrıca 1919'da kurulan İLO Uluslararası

Çalışma Örgütünün çıkarmış olduğu

sözleşmelerin büyük bir bölümü Türkiye

Cumhuriyeti tarafından onaylanmıştır.

1936'da 3008, 1967'de 931, 1971'de 1475 ve 2003'de 4857 sayılı İş

Kanunlarında İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili düzenlemeler olmuştur.



Uygulamaları

- 7 -

Dünyada ve Türkiye’de meydana gelen hızlı sanayileşme ve

teknolojik gelişmeler ile doğru orantılı olarak özellikle iş yerlerinde çalışan

kişilerin güvenliği ile ilgili bazı sorunlar da açığa çıktıkça güvenli davranış

bilinci gelişmiş ve bir takım önlemleri önceden alarak iş yerlerini güvenli

hale getirmek gerekmekte olduğundan iş güvenliği oldukça önem

kazanmıştır.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca hazırlanan ve Bakanlar

Kurulunca 16.01.2012 tarihinde kararlaştırılan “İş Sağlığı ve Güvenliği

Kanunu Tasarısı” 03.04.2012 tarihinde TBMM Başkanlığına gönderilmiştir

(Özdemir, Mayıs-Haziran 2012, s.191).

Meclise gönderilen kanun tasarısının esas amacı işle bağlantılı olan

veya işin yürütümü sırasında ortaya çıkan kaza ve yararlanmaların, çalışma

ortamında bulunan risklerin, önlenmesi ve/veya önlenemeyen riskleri asgari

seviyeye indirerek sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı sağlanmasıdır.

6331 sayılı Kanun ile birlikte güvenli davranış bilincini geliştirmeye

yönelik olarak TRT ile ulusal, bölgesel ve yerel yayın yapan özel televizyon

kuruluşları ve radyolar; ayda en az 60 dakika iş sağlığı ve güvenliği,

çalışma hayatında kayıt dışılığın önlenmesi, sosyal güvenlik, işçi ve işveren

ilişkileri konularında uyarıcı ve eğitici mahiyette yayın yapmak zorunlu

hale getirilmiştir.

30.06.2012 den önce 4857 sayılı İş Kanunu’nun içinde bir bölüm

olarak ele alınan İş Sağlığı ve Güvenliği 6331 sayılı kanunla ilk defa tek

başına müstakil bir kanun olarak düzenlenmiştir.

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu; işyerlerinde iş sağlığı ve

güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının

iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve

yükümlülüklerini düzenlemektedir. Kanunda yetkiler, görevler,

sorumluluklar profesyonel çalışanlara verilmiş olsa da yasayla getirilmiş

tüm yükümlülükler işverene ait olduğu için yükümlülükler işverenlerin



Uygulamaları

- 8 -

yerine getireceği şekilde düzenlenmiştir. Yükümlülüklerin yerine

getirilmemesi halinde uygulanacak yaptırımlar idari para cezası olarak

düzenlenmiştir.

İş güvenliğinin temel ilkesi; çalışanın en dikkatsiz ve güvensiz

davranışına karşın iş kazasının oluşmasını önleyecek önlemlerin

alınmasıdır. İş Kazası ve Meslek Hastalığı ortaya çıktıktan sonra neler

yapılacağından ziyade, iş kazası ve meslek hastalığının önlenmesi için neler

yapılabileceği üzerinde durulmaktadır. Bu kapsamda işveren; çalışanları ile

birlikte işin her aşamasında, işten kaynaklı tehlikeleri sürekli olarak tespit

edip, muhtemel risklere karşı tedbir almalıdır.

Kanunun amacı; iş sağlığı ve güvenliğinde en iyi koşulları

hedefleyerek iş yerlerinin mevcut durumunun sürekli iyileştirilmesini

sağlamaktır.

İşyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık

ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev,

yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemeyi amaç edinen 6331

sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 30.06.2012 tarih, 28339 sayılı Resmi

Gazete’de yayımlanmıştır (Özdemir, Ağustos 2012, s.152).

6331 sayılı kanun ile kamu ve özel sektör ayrımı gözetmeksizin tüm

çalışanlar kanun kapsamına alınmıştır. Bu kapsama çırak ve stajyerler de

dahil edilmiştir.

Avrupa Birliğindeki uygulamalara paralel olarak; Türk Silahlı

Kuvvetleri (Fabrika, dikimevleri vb.leri hariç), MİT, Emniyet ve Afet

Müdahale Ekipleri ile Ev Hizmetlerinde çalışanlar ve çalışan istihdam

etmeden kendi nam ve hesabına çalışanlar kanun kapsamı dışında

bırakılmıştır.



Uygulamaları

- 9 -

1.4. İş sağlığı ve Güvenliği Eğitiminin Amacı Nedir?

İşveren çalışanlarına iş sağlığı ve güvenliği eğitimi aldırmak

zorundadır. Eğitimler işe başlamadan önce, çalışma yeri ve işyeri

değişikliklerinde, iş ekipmanları değişikliğinde veya yeni bir teknoloji

uygulandığında verilir. Verilen bu eğitimin amacı, sektör farkı

gözetmeksizin İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa tabi tüm işyerlerinin İş

Sağlığı ve Güvenliği (İSG) konusunda ihtiyaç duydukları temel bilgileri

açıklamaktır.

6331 sayılı İş Sağlığı ve

Güvenliği Kanunu ile tüm sorumluluk

işverene verilmiş olmakla birlikte

çalışanların iş sağlığı ve güvenliğinin

sağlanmasına katkılarını arttırmanın

en etkili yolu eğitimdir. Kanun

gereklerine göre eğitim alan ve iş

sağlığı ve güvenliği konularında

bilgilendirilmiş olan çalışanlarda insan

hayatına değer verme ile birlikte iş güvenliği kültürü de oluşacaktır.

İş kazalarına neden olan işe yeni başlama, çalışma yeri ve iş

değişikliği, iş ekipmanlarının değişmesi hali ile yeni teknoloji

uygulamasından doğan mesleki acemiliğin giderilmesi eğitim ile mümkün

olup bu eğitimin verilmesi görevi de işverene yüklenmiştir (Karakoç, 2013,

s.281).

İş Sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için işverene kendi çalışan ve

temsilcilerini bilgilendirmesi ve eğitimi yükümlülüğü öngörülmüş bununla

birlikte başka işyerinde çalışmak üzere gelenlerin bilgilendirilmesi

noktasında da yükümlülük getirilmiştir (Alpagut, 2012, s.40-60).



Uygulamaları

- 10 -

2. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNUN KAPSAMI

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu,

kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve

işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile

işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de

dâhil olmak üzere tüm çalışanlarına

faaliyet konularına bakılmaksızın

uygulanır. Ancak aşağıda belirtilen

faaliyetler ve kişiler hakkında bu Kanun

hükümleri uygulanmaz. Şöyle ki;

a) Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri işyerlerindekiler hariç

Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat

Teşkilatı Müsteşarlığının faaliyetleri,

b) Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri,

c) Ev hizmetleri,

d) Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet

üretimi yapanlar,

e) Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme

kapsamında yapılan iş yurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme

faaliyetleri,

uygulanmamaktadır.

2.1. ÖNEMLİ KAVRAMLAR-TANIMLAR

Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,

İşveren: İş Sağlığı ve güvenliği Kanunu uyarınca çalışan istihdam eden

gerçek ve tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar işveren

kabul edilmektedir (6331 sayılı kanun md.4),



Uygulamaları

- 11 -

İşveren Vekili: İşveren adına hareket eden işin ve işyerinin yönetiminde

görev alan kişileri ifade etmektedir (Esen, 2014, s.219-223),

Çalışan: Kendi özel kanunlarındaki statülerine bakılmaksızın kamu veya

özel işyerlerinde istihdam edilen gerçek kişiyi,

Çalışan temsilcisi: İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalara katılma,

çalışmaları izleme, tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma ve benzeri

konularda çalışanları temsil etmeye yetkili çalışanı,

Destek elemanı: Asli görevinin yanında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili

önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri

konularda özel olarak görevlendirilmiş uygun donanım ve yeterli eğitime

sahip kişiyi,

Eğitim kurumu: İş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık

personelinin eğitimlerini vermek üzere Bakanlıkça yetkilendirilen kamu

kurum ve kuruluşlarını, üniversiteleri ve Türk Ticaret Kanunu’na göre

faaliyet gösteren şirketler tarafından kurulan müesseseleri,

Genç çalışan: On beş yaşını bitirmiş ancak on sekiz yaşını doldurmamış

çalışanı,

İş Güvenliği Uzmanı: Usul ve esasları yönetmelikle belirlenen, iş sağlığı

ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, iş

güvenliği uzmanlığı belgesine sahip, Bakanlık ve ilgili kuruluşlarında

çalışma hayatını denetleyen müfettişler ile mühendislik veya mimarlık

eğitimi veren fakültelerin mezunları ile teknik elemanı,

İş kazası: İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme

sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hâle

getiren olayı,

İşyeri: Mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan ve olmayan unsurlar

ile çalışanın birlikte örgütlendiği, işverenin işyerinde ürettiği mal veya

hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında



Uygulamaları

- 12 -

örgütlenen işyerine bağlı yerler ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku,

yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim yerleri ve avlu gibi

diğer eklentiler ve araçları da içeren organizasyonu,

İşyeri hekimi: İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere

Bakanlıkça yetkilendirilmiş, işyeri hekimliği belgesine sahip hekimi,

İşyeri sağlık ve güvenlik birimi: İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği

hizmetlerini yürütmek üzere kurulan, gerekli donanım ve personele sahip

olan birimi,

Konsey: Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyini,

Kurul: İş sağlığı ve güvenliği kurulunu,

Meslek hastalığı: Mesleki risklere maruziyet sonucu ortaya çıkan hastalığı,

Ortak sağlık ve güvenlik birimi: Kamu kurum ve kuruluşları, organize

sanayi bölgeleri ile Türk Ticaret Kanununa göre faaliyet gösteren şirketler

tarafından, işyerlerine iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini sunmak üzere

kurulan gerekli donanım ve personele sahip olan ve Bakanlıkça

yetkilendirilen birimi,

Önleme: İşyerinde yürütülen işlerin bütün safhalarında iş sağlığı ve

güvenliği ile ilgili riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak için planlanan

ve alınan tedbirlerin tümünü,

Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı

sonuç meydana gelme ihtimalini,

Risk değerlendirmesi: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek

tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan

faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla

yapılması gerekli çalışmaları,



Uygulamaları

- 13 -

Tehlike: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya

işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini,

Tehlike sınıfı: İş sağlığı ve güvenliği açısından, yapılan işin özelliği, işin

her safhasında kullanılan veya ortaya çıkan maddeler, iş ekipmanı, üretim

yöntem ve şekilleri, çalışma ortam ve şartları ile ilgili diğer hususlar dikkate

alınarak işyeri için belirlenen tehlike grubunu,

Teknik eleman: Teknik öğretmen, fizikçi, kimyager ve biyolog unvanına

sahip olanlar ile üniversitelerin iş sağlığı ve güvenliği programı

mezunlarını,

İşyeri hemşiresi: 25/2/1954 tarihli ve 6283 sayılı Hemşirelik Kanununa

göre hemşirelik mesleğini icra etmeye yetkili, iş sağlığı ve güvenliği

alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş işyeri hemşireliği

belgesine sahip hemşire/sağlık memurunu,

ifade eder.

İşveren adına hareket eden, işin ve işyerinin yönetiminde görev alan

işveren vekilleri, bu Kanunun uygulanması bakımından işveren sayılır.

Sağlık: Tehlikeye ve riske maruz kalmama emniyetli olma halidir.

İş Sağlığı: Çalışanların iş nedeniyle oluşabilecek hastalık ve kazalardan

korunmasıdır.

Güvenlik: Çalışanın, tehlikelere karşı güvende ve korunaklı olma halidir.

İş Güvenliği: İş yerlerinde işin yürütülmesi sırasında, çeşitli nedenlerden

kaynaklanan sağlığa zarar verebilecek koşullardan korunmak amacıyla

yapılan sistemli ve bilimsel çalışmalardır.

Onaylı Defter: İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı tarafından yapılan

tespit ve tavsiyeler ile gerekli görülen diğer hususların yazıldığı, seri

numaralı ve sayfaları bir asıl iki kopyalı şekilde düzenlenmiş her işyeri için

tek olan defterdir.



Uygulamaları

- 14 -

Onaylı Defter işverenler için tutulması zorunlu defter haline

gelmiştir. Bu defterlerin; Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri, İş Sağlığı

ve Güvenliği Genel Müdürlüğü veya Noterce her sayfası mühürlenmek

suretiyle onaylanması gerekmektedir. Onaylı deftere yazılan tespit ve

öneriler işverene tebliğ edilmiş sayılır.

2.2. İŞVERENLERİN YOL HARİTASI

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve yayınlanan yönetmelikler

kapsamında işverenlerin öncelikli olarak kendilerine bir yol haritası

belirlemeleri gerekmektedir.



Uygulamaları

- 15 -

İşyerinin tehlike sınıfının belirlenmesi,

Risk değerlendirme raporunun hazırlanması,

Acil eylem planının hazırlanması,

Çalışanların eğitimlerinin tamamlanması,

Ölçüm ve muayene işlemlerinin tamamlanması,

İş yeri çalışanları temsilci atamalarının yapılması,

İş sağlığı ve iş güvenliği kurulu kurulması,

İş yeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalıştırması.

3. TEHLİKE SINIFININ BELİRLENMESİ

İş yerleri, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin daha etkin sunumu

amacıyla Tehlike Sınıflarına ayrılmıştır. Bu sınıflandırmada; yapılan işin

özelliği, işin her safhasında kullanılan veya ortaya çıkan maddeler, iş

ekipmanı, üretim yöntem ve şekilleri, çalışma ortam ve şartları gibi hususlar

dikkate alınmaktadır.

İş Yerlerinin hangi tehlike sınıfında olduklarını doğrulamaları

gerekiyor. Bununla ilgili tehlike sınıfı bildirimlerinin, e-Bildirge yoluyla ve

“İş Sağlığı Ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği’ne”

uygun şekilde SGK’ya yapılmış olması gerekiyor.

Bildirim yapmayan işyerlerinin sistem üzerinden işyeri hekimi veya

iş güvenliği uzmanı görevlendirmesi mümkün değildir. İş Sağlığı ve

Güvenliği yönünden iş yeri hekiminin ya da iş güvenliği uzmanının ne

kadar süre ile istihdam edileceği gibi konular işyerinin tehlike sınıfının

belirlenmesini gerekli kılıyor.



Uygulamaları

- 16 -

Tehlike Sınıfının tespitinde, iş yerinde yürütülen "ASIL İŞ"in tehlike

sınıfı dikkate alınır. İşveren, ASIL İŞ faaliyet değişikliğinin en geç 1 ay

içinde ÇSGB'na bildirmelidir. ASIL İŞ'in tayininde tereddüde düşülmesi

halinde iş yerinin kuruluş amacına bakılır. İş yerinde birden fazla “ASIL

İŞ” tanımına uygun faaliyetin yürütülmesi halinde, bu işlerden tehlike sınıfı

yüksek olan iş esas alınır. İş yeri Tehlike Sınıfına yapılan itirazlar ÇSGB

tarafından değerlendirilir.

Değerlendirme, Bakanlık tescil kayıtları üzerinden ve işyerinin

tesciline esas alınan asıl iş dikkate alınarak sonuçlandırılır. Bakanlıkça

yapılan denetim ve incelemelerde iş yerinde yapılan asıl işin tescil

kayıtlarından farklı olması halinde, denetim ve incelemeye ilişkin kayıtlar

dikkate alınarak işyeri tehlike sınıfı yeniden belirlenir. İşyerinin tehlike

sınıfının değişmesi halinde gerekli işlemler için işverenler tebliğ tarihinden

itibaren 90 gün içinde İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü’ne

müracaat etmek zorundadırlar.

6331 sayılı kanuna göre tüm işverenlerin işyerlerinde, İş Güvenliği

Uzmanı, İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personeli görevlendirmeleri

zorunludur. İşverenler, işyerlerinin tehlike sınıflarını dikkate alarak,



Uygulamaları

- 17 -

Çok Tehlikeli işyerlerinde A Sınıfı,

Tehlikeli işyerlerinde B Sınıfı,

Az Tehlikeli işyerlerinde C Sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı

ile işyeri hekimi çalıştırmakla yükümlüdür. Çalışanların sayısına ve

işyerinin tehlike sınıfına bakılmaksızın her işyerinde iş güvenliği

uzmanı, işyeri hekimi ile diğer sağlık personeli görevlendirilmesi

zorunludur. Ancak yürürlük tarihleri farklıdır.

4. RİSK DEĞERLENDİRMESİ

4.1. RİSK DEĞERLENDİRMESİ

NEDİR?

İşveren, çalışma ortamının ve

çalışanların sağlık ve güvenliğini

sağlama, sürdürme ve geliştirme

amacı ile iş sağlığı ve iş güvenliği

yönünden risk değerlendirmesi

yapmak veya yaptırmakla

yükümlüdür.

Risk Değerlendirmesi; İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek

tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan

faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla

yapılması gereken çalışmaları ifade eder. Bütün faaliyet ve tedbirlerin

temelini "iş güvenliği risk analizi" oluşturmaktadır. Risk analizi iş

güvenliğinin olmazsa olmazıdır. Her faaliyet alanın tehlikeleri vardır.

Tehlikesiz gibi görünen bir faaliyet bile işe başlamadan önce risk

unsurlarının tespit edilmemesi sonucu ciddi yaralanma ölüm ve meslek

hastalıklarına sebep olabilmektedir. Bu da gösteriyor ki bir işletme,



Uygulamaları

- 18 -

faaliyete geçmeden önce yaptığı iş ve işlemlerin oluşturduğu tehlikeleri ve

sonuçlarını bilmek zorundadır. Aksi takdirde basit tedbirler ve küçük

maliyetlerle alınacak tedbirleri almaması sonucu ağır maddi ve manevi

tazminatlarla karşı karşıya kalınır. Risk değerlendirmesi, iş güvenliği

uzmanlarından profesyonel bir hizmet olarak alınabileceği gibi, işverenin

oluşturduğu bir ekip tarafından gerçekleştirilebilir.

Tehlike sınıfı ve çalışan sayısına bakılmaksızın, tüm iş yerleri

30.12.2012 tarihinden itibaren "Risk Değerlendirmesi" yapmakla yükümlü

olup risk değerlendirmesi yapılmayan her ay için İdari Para Cezası söz

konusudur. Risk değerlendirmesi yapılırken;

Belirli risklerden etkilenecek çalışanların durumu,

Kullanılacak iş ekipmanı ile kimyasal madde ve müstahzarların

seçimi,

İşyerinin tertip ve düzeni,

Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika

gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumu, gibi hususlar dikkate

alınır.

Risk değerlendirmesinin gerçekleştirilmiş olması; işverenin, işyerinde

iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.

Risk değerlendirmesi, işverenin oluşturduğu bir ekip tarafından

gerçekleştirilir. Risk Değerlendirme Ekibi;

a) İşveren veya işveren vekili,

b) İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş güvenliği uzmanları

ile işyeri hekimleri,

c) İşyerindeki çalışan temsilcileri,

d) İşyerindeki destek elemanları,



Uygulamaları

- 19 -

e) İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde muhtemel tehlike

kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi olan çalışanlardan

oluşturulur.

İşveren, ihtiyaç duyulduğunda bu ekibe destek olmak üzere işyeri

dışındaki kişi ve kuruluşlardan hizmet alabilir.

Risk değerlendirmesi çalışmalarının koordinasyonu işveren veya

işveren tarafından görevlendirilen ekip içinden bir kişi tarafından da

sağlanabilir.

İşveren, risk değerlendirmesi çalışmalarında görevlendirilen kişi veya

kişilerin görevlerini yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve

zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılar, görevlerini yürütmeleri

sebebiyle hak ve yetkilerini kısıtlayamaz. Buna karşılık risk

değerlendirmesi çalışmalarında görevlendirilen kişi veya kişiler işveren

tarafından sağlanan bilgi ve belgeleri korumak ve gizli tutmakla

yükümlüdür.

İş yerinde sürekli iyileştirmenin sağlanması amacıyla risk

değerlendirmesi çalışması güncel halde tutulmalı ve işyerinin tehlike

sınıfına göre;

"Çok Tehlikeli" sınıftaki

işyerlerinde en geç 2 yılda bir,

"Tehlikeli" sınıftaki işyerlerinde

en geç 4 yılda bir,

"Az Tehlikeli" sınıftaki

işyerlerinde en geç 6 yılda bir

periyodik olarak yenilenmelidir.

İşyerinin taşınması veya binalarda değişiklik yapılması, işyerinde

uygulanan teknoloji, kullanılan madde ve ekipmanlarda değişiklikler



Uygulamaları

- 20 -

meydana gelmesi, üretim yönteminde değişiklikler olması, iş kazası, meslek

hastalığı veya ramak kala olay meydana gelmesi, çalışma ortamına ait sınır

değerlere ilişkin bir mevzuat değişikliği olması, çalışma ortamı ölçümü ve

sağlık gözetim sonuçlarına göre gerekli görülmesi, işyeri dışından

kaynaklanan ve işyerini etkileyebilecek yeni bir tehlikenin ortaya çıkması

gibi yeni risklerin, işyerinin tamamını veya bir bölümünü etkiliyor olması

göz önünde bulundurularak risk değerlendirmesi tamamen veya kısmen

yenilenir.

Aynı çalışma alanını birden fazla işverenin paylaşması durumunda,

yürütülen işler için diğer işverenlerin yürüttüğü işler de göz önünde

bulundurularak ayrı ayrı risk değerlendirmesi gerçekleştirilir. İşverenler,

risk değerlendirmesi çalışmalarını, koordinasyon içinde yürütür, birbirlerini

ve çalışan temsilcilerini tespit edilen riskler konusunda bilgilendirir.

Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanları, sanayi

bölgeleri veya siteleri gibi yerlerde, işyerlerinde ayrı ayrı gerçekleştirilen

risk değerlendirmesi çalışmalarının koordinasyonu yönetim tarafından

yürütülür. Yönetim; işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönünden diğer

işyerlerini etkileyecek tehlikeler hususunda gerekli tedbirleri almaları için

ilgili işverenleri uyarır. Bu uyarılara uymayan işverenleri Bakanlığa bildirir.

Bir işyerinde bir veya daha fazla alt işveren bulunması halinde:

Her alt işveren yürüttükleri işlerle ilgili olarak, gerekli risk

değerlendirmesi çalışmalarını yapar veya yaptırır.

Alt işverenlerin risk değerlendirmesi çalışmaları konusunda asıl

işverenin sorumluluk alanları ile ilgili ihtiyaç duydukları bilgi ve

belgeler asıl işverence sağlanır.

Asıl işveren, alt işverenlerce yürütülen risk değerlendirmesi

çalışmalarını denetler ve bu konudaki çalışmaları koordine eder.



Uygulamaları

- 21 -

Alt işverenler hazırladıkları risk değerlendirmesinin bir nüshasını asıl

işverene verir. Asıl işveren; bu risk değerlendirmesi çalışmalarını kendi

çalışmasıyla bütünleştirerek, risk kontrol tedbirlerinin uygulanıp

uygulanmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar.

4.2. BÜYÜK KAZA ÖNLEME POLİTİKA BELGESİ VEYA

GÜVENLİK RAPORU HAZIRLANMASI GEREKEN

İŞYERLERİNDE RİSK DEĞERLENDİRMESİ

Tehlikeli maddeler bulunduran kuruluşlarda büyük endüstriyel

kazaların önlenmesi ve muhtemel kazaların insanlara ve çevreye olan

zararlarının en aza indirilmesi amacıyla, yüksek seviyede, etkili ve sürekli

korumayı sağlamak için İşletmeci, gerekli tüm tedbirleri almakla

yükümlüdür. İşveren faaliyete geçmeden önce, Çevre ve Şehircilik

Bakanlığı’nın internet sayfasından bildirimini yapmak durumundadır.

İşletmeci, kazaların önlenmesi ile ilgili politikasını belirten Büyük

Kaza Önleme Politika Belgesini hazırlayarak Çevre ve Şehircilik

Bakanlığı bildirim sistemine yüklemek ve aslını işyerinde saklamakla

yükümlüdür. Bakanlıkça, işletmeler Online olarak takip edilir.

İşletmeci, risk değerlendirmesinde kullandığı güvenilirlik verisi ile

büyük kaza senaryolarında kullandığı olasılık verilerini, bakım kayıtları,

kaza analizleri gibi bilgileri Bakanlığa bildirmekle yükümlü. Bakanlık, sıkı

denetimler ve yüksek para cezaları ile büyük endüstriyel kazalar sonucu

insan, çevre ve ekonomiye gelecek zararı en aza indirmeyi hedefliyor.

Büyük kaza önleme politika belgesi, faaliyet halindeki kuruluşlar için

30.12.2012 tarihini takip eden 6 ay içinde hazırlanmak zorunda. Diğer

durumlarda faaliyete geçmeden önce, hazırlanmalıdır.



Uygulamaları

- 22 -

Güvenlik raporu her 5 yıllık süre içerisinde güncellenecek ve 5 yıllık

sürenin bitiminden itibaren 20 iş günü içinde ÇSGB’na gönderilecektir.

Güvenlik raporunda istenen bilgilerin tam olmaması halinde, inceleme

işleminde tespit edilen format uygunsuzluğunun ve/veya bilgi eksikliğinin

giderilmesi için işletmeciye 60'ar iş günü olmak üzere en fazla iki defa süre

verilecektir. Verilen süre sonunda güvenlik raporundaki format

uygunsuzluğunun giderilmemesi, eksik bilginin gönderilmemesi veya

gönderilen bilginin eksik olması durumunda, güvenlik raporu yetersiz

bulunur ve kuruluşta iş tamamen durdurulur.

4.3. ÖRNEK RİSK DEĞERLENDİRME RAPORU

1) İş Yeri Unvanı:

2) Adres:

3) İşverenin Adı:

4) Risk Değerlendirmesini Gerçekleştiren Personel Adı Soyadı:

5) Risk Değerlendirmesinin Yapıldığı Tarih:

6) Risk Değerlendirmesinin Geçerlilik Tarihi:

7) Risk Değerlendirmesinin Yapıldığı Bölümler:



Uygulamaları

- 23 -

8) Risk Değerlendirmesi Öncesi Tehlike tanımına yönelik Ön Çalışma

Sonuçları:

8-1) Çalışma ortamı bilgileri:

8-2) İşyeri bina ve eklenti bilgileri:

8-3) İş yerinde Yürütülen Faaliyet Bilgileri:

8-4) Üretim ve Süreç Teknikleri:

8-5) İş Ekipmanları:

8-6) Kullanılan maddeler:

8-7) Artık ve atıklarla İlgili İşlemler:

8-8) Organizasyon ve Hiyerarşik Yapı

8-9) Görev, Yetki ve Sorumluluklar

8-10) Çalışanlar ortalama eğitim, yaş ve cinsiyetleri

8-11) Meslek hastalığı kayıtları:

8-12) İş Kazası Kayıtları

8-13) Acil Durum Planının Olup Olmadığı:

9) Risk Değerlendirmesinde Belirlenen Tehlike Kaynakları ve Riskler ile

bu risklerden kimlerin nasıl ve ne şekilde etkileneceği:

10) Risk Analizinde Kullanılan Yöntem: (Örneğin işletmenin faaliyetine

ilişkin özellikler veya işyerinde tehlike oluşturabilecek unsurlar gibi

faktörler dikkate alınarak yöntem belirlenmiştir)

11) Tespit Edilen Riskler Varsa Önem ve Öncelik Sırasını İçeren Analiz

Sonuçları:

12)Düzeltici ve önleyici kontrol tedbirleri, gerçekleştirilme tarihleri ve

sonrasında tespit edilen risk seviyesi:

İŞVEREN İSG UZMANI İŞYERİ HEKİMİ



Uygulamaları

- 24 -

5. ACİL EYLEM PLANI

İşveren, belirlediği mümkün

ve muhtemel acil durumların

oluşturabileceği zararları önlemek

ve daha büyük etkilerini

sınırlandırmak üzere gerekli

tedbirleri almakla yükümlüdür.

Acil durum planı; tüm işyerleri için kuruluş aşamasından başlamak

üzere acil durumların belirlenmesi, bunların olumsuz etkilerini önleyici ve

sınırlandırıcı tedbirlerin alınması, görevlendirilecek kişilerin belirlenmesi,

acil durum müdahale ve tahliye yöntemlerinin oluşturulması,

dokümantasyon, tatbikat ve acil durum planının yenilenmesi gibi aşamalar

izlenerek hazırlanır. İşyerinde meydana gelebilecek acil durumlar

belirlenirken;

a) Risk değerlendirmesi sonuçları,

b) Yangın, tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanan yayılım ve

patlama ihtimali,

c) İlk yardım ve tahliye gerektirecek olaylar,

d) Doğal afetlerin meydana gelme ihtimali,

e) Sabotaj ihtimali,

gibi hususlar dikkate alınmalıdır. İşveren, işyerinde acil durumların

meydana gelmesi halinde çalışanların bu durumun olumsuz etkilerinden

korunması için bulundukları yerden güvenli bir yere gidebilmeleri amacıyla

izlenebilecek uygun tahliye düzenlemelerini acil durum planında belirtir ve

çalışanlara önceden gerekli talimatları verir.

Hazırlanan acil durum planının uygulama adımlarının düzenli olarak

takip edilebilmesi ve uygulanabilirliğinden emin olmak için işyerlerinde



Uygulamaları

- 25 -

yılda en az bir defa olmak üzere tatbikat yapılır, denetlenir ve gözden

geçirilerek gerekli düzeltici ve önleyici faaliyetler yapılır. Gerçekleştirilen

tatbikatın tarihi, görülen eksiklikler ve bu eksiklikler doğrultusunda

yapılacak düzenlemeleri içeren tatbikat raporu hazırlanır.

İşyerinde, belirlenmiş olan acil durumları etkileyebilecek veya yeni

acil durumların ortaya çıkmasına neden olacak değişikliklerin meydana

gelmesi halinde etkinin büyüklüğüne göre acil durum planı tamamen veya

kısmen yenilenir. Hazırlanmış olan acil durum planları tehlike sınıfına göre;

"Çok Tehlikeli" sınıftaki işyerlerinde en geç 2 yılda bir,

"Tehlikeli" sınıftaki işyerlerinde en geç 4 yılda bir,

"Az Tehlikeli" işyerlerinde en geç 6 yılda bir, yenilenmelidir.

Tüm çalışanlar acil durum planları ile arama, kurtarma ve tahliye,

yangınla mücadele, ilk yardım konularında görevlendirilen kişiler hakkında

bilgilendirilmelidir, işe yeni alınan çalışana, iş sağlığı ve güvenliği

eğitimlerine ilave olarak acil durum planları ile ilgili bilgi verilmelidir, acil

durum konularıyla ilgili özel olarak görevlendirilenler, yürütecekleri

faaliyetler ile ilgili özel olarak eğitilmelidir.

Aynı çalışma alanını birden fazla işverenin paylaşması durumunda,

yürütülen işler için diğer işverenlerin yürüttüğü işler de göz önünde

bulundurularak acil durum planı işverenlerce ortaklaşa hazırlanır. Birden

fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, İş hanları, sanayi bölgeleri veya

sitelerinin işyerlerince hazırlanan acil durum planlarının koordinasyonu

yönetim tarafından yürütülür. Bir işyerinde bir veya daha fazla alt işveren

bulunması halinde acil durum planlarının hazırlanması konusunda işyerinin

bütünü için asıl işveren, kendi çalışma alanı ve yaptıkları işler ile sınırlı

olmak üzere alt işverenler sorumludur.



Uygulamaları

- 26 -

6. ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ

İşveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almasını

sağlar. Bu eğitim özellikle; işe başlamadan önce, çalışma yeri veya iş

değişikliğinde, iş ekipmanının değişmesi hâlinde veya yeni teknoloji

uygulanması hâlinde verilir. Çalışan temsilcileri özel olarak eğitilir. İş

kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışana işe başlamadan

önce, söz konusu kazanın veya meslek hastalığının sebepleri, korunma

yolları ve güvenli çalışma yöntemleri ile ilgili ilave eğitim verilir. Ayrıca,

herhangi bir sebeple 6 aydan fazla süreyle işten uzak kalanlara, tekrar işe

başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimi verilir.

Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli

sınıfta yer alan işlerde, yapacağı işle ilgili mesleki eğitim aldığını

belgeleyemeyenler çalıştırılamaz. Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan

işyerlerinde; yapılacak işlerde karşılaşılacak sağlık ve güvenlik riskleri ile

ilgili yeterli bilgi ve talimatları içeren eğitimin alındığına dair belge

olmaksızın, başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanlar işe

başlatılamaz. Kişi mezun olduğu bölüm dışında bir işte çalışacaksa,

çalışacağı alanla ilgili mesleki eğitim alması gerekir. Geçici iş ilişkisi

kurulan işveren, İş sağlığı ve güvenliği risklerine karşı çalışana gerekli

eğitimin verilmesini sağlar. Verilecek eğitimin maliyeti çalışanlara

yansıtılamaz. Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır. Eğitim



Uygulamaları

- 27 -

sürelerinin haftalık çalışma süresinin üzerinde olması hâlinde, bu süreler

fazla sürelerle çalışma veya fazla çalışma olarak değerlendirilir.

İşveren değişen ve ortaya çıkan yeni riskleri de dikkate alarak düzenli

aralıklarla iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini tekrarlamalıdır.

Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde yılda en az 1 defa,

Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 2 yılda en az 1 defa,

Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 3 yılda en az 1 defa

iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri tekrarlanmalıdır. Çalışanlara verilecek

eğitimler, çalışanların işe girişlerinde ve işin devamı süresince belirlenen

periyotlar içinde;

Az tehlikeli işyerleri için en az 8 saat,

Tehlikeli işyerleri için en az 12 saat,

Çok tehlikeli işyerleri için en az 16 saat

olarak her çalışan için düzenlenmelidir. Verilen eğitimin sonunda ölçme ve

değerlendirme yapılır. İş sağlığı ve güvenliği eğitimleri; çalışanlarda iş

sağlığı ve güvenliğine yönelik davranış değişikliği sağlamayı ve eğitimlerde

aktarılan bilgilerin öneminin çalışanlarca kavranmasını amaçlar.

Değerlendirme sonuçlarına göre eğitimin etkin olup olmadığı belirlenerek

ihtiyaç duyulması halinde, eğitim programında veya eğiticilerde değişiklik

yapılır veya eğitim tekrarlanır.

Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri;

İşyerinde görevli iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri

tarafından,

Üniversiteler, kamu kurumlarının eğitim birimleri, kamu kurumu

niteliğindeki meslek kuruluşları ile Bakanlıkça yetkilendirilmiş

eğitim kurumları ve Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimleri tarafından

verilir.



Uygulamaları

- 28 -

Genel konular

1) Çalışma mevzuatı ile ilgili bilgiler,

2) Çalışanların yasal hak ve sorumlulukları,

3) İşyeri temizliği ve düzeni,

4) İş kazası ve meslek hastalığından doğan hukuki sonuçlar

Sağlık konuları

1) Meslek hastalıklarının sebepleri,

2) Hastalıktan korunma prensipleri ve korunma tekniklerinin

uygulanması,

3) Biyolojik ve psikososyal risk etmenleri,

4) İlkyardım

Teknik konular

1) Kimyasal, fiziksel ve ergonomik risk etmenleri,

2) İş kazalarının sebepleri ve korunma teknikleri,

3) Güvenlik ve sağlık işaretleri,

4) İş ekipmanlarının güvenli kullanımı,

5) Kişisel koruyucu donanım kullanımı,

6) Elektrik, tehlikeleri, riskleri ve önlemleri,… gibi

7. ÇALIŞANLARIN BİLGİLENDİRİLMESİ

İşyerinde çalışanlar, çalışan temsilcileri ve başka işyerlerinden

çalışmak üzere gelen çalışanlar ve bunların işverenleri; işyerinde

karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik riskleri ile düzeltici ve önleyici

tedbirler hakkında bilgilendirilir.



Uygulamaları

- 29 -

İşveren; ciddi ve yakın tehlikeye maruz kalan veya kalma riski olan

bütün çalışanları, tehlikeler ile bunlardan doğan risklere karşı alınmış ve

alınacak tedbirler hakkında derhal bilgilendirir. Risk değerlendirmesi, iş

sağlığı ve güvenliği ile ilgili koruyucu ve önleyici tedbirler, ölçüm, analiz,

teknik kontrol, kayıtlar, raporlar ve teftişten elde edilen bilgilere, destek

elemanları ile çalışan temsilcilerinin ulaşması sağlanır.

Çalışan, Acil Durum Planı’nda belirtilen hususlar dâhilinde alınan

önleyici ve sınırlandırıcı tedbirlere uymakla yükümlüdür, işyerindeki

makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda kendileri ve diğer kişilerin

sağlık ve güvenliğini tehlikeye düşürecek acil durum ile karşılaştıklarında;

hemen en yakın amirine, acil durumla ilgili görevlendirilen sorumluya veya

çalışan temsilcisine haber vermelidir, acil durumun giderilmesi için, işveren

ile işyeri dışındaki ilgili kuruluşlardan olay yerine intikal eden ekiplerin

talimatlarına uymalı, acil durumlar sırasında kendisinin ve çalışma

arkadaşlarının hayatını tehlikeye düşürmeyecek şekilde davranmalıdır.

İşveren, çalışanların kendileri veya diğer kişilerin güvenliği için ciddi

ve yakın bir tehlike ile karşılaştıkları ve amirine hemen haber veremedikleri

durumlarda; istenmeyen sonuçların önlenmesi için, bilgileri ve mevcut

teknik donanımları çerçevesinde müdahale edebilmelerine imkân sağlar.

Böyle bir durumda çalışanlar, ihmal veya dikkatsiz davranışları olmadıkça

yaptıkları müdahaleden dolayı sorumlu tutulamaz.

8. SAĞLIK GÖZETİMİ

İşveren; çalışanların işyerinde maruz kalacakları sağlık ve güvenlik

risklerini dikkate alarak sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Çalışanların;



Uygulamaları

- 30 -

1) İşe girişlerinde,

2) İş değişikliğinde,

3) İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten

uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri hâlinde,

4) İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike

sınıfına göre sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorundadır.

Çalışanların sağlık kontrollerinin;

Az Tehlikeli Sınıfta

yer alan iş yerlerinde 5

yılda bir,

Tehlikeli Sınıfta yer

alan iş yerlerinde 3

yılda bir,

Çok Tehlikeli Sınıfta

yer alan işyerlerinde

yılda bir tekrarlanması

gerekir.

Ancak işyeri hekiminin uygun görmesi durumunda kontrol süreleri

kısaltılabilir. İSG Kanunun yayınlandığı tarihten 6 ay sonraya tekabül eden

30.12.2012 tarihinden önce alınan periyodik sağlık raporları süreleri

bitinceye kadar geçerlidir. Ağır ve tehlikeli işler için alınan raporlar 1 yıl,

14-18 yaş arasındaki genç işçiler için alınan raporlar da 6 ay geçerlidir.

Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışacaklar,

yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe

başlatılamaz. Bu Kanun kapsamında alınması gereken sağlık raporları,

işyeri sağlık ve güvenlik biriminden veya hizmet alınan ortak sağlık ve

güvenlik biriminde görevli olan işyeri hekiminden alınır. Raporlara itirazlar

Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen hakem hastanelere yapılır, verilen



Uygulamaları

- 31 -

kararlar kesindir. Sağlık gözetiminden doğan maliyet ve bu gözetimden

kaynaklı her türlü ek maliyet işverence karşılanır, çalışana yansıtılamaz.

Sağlık muayenesi yaptırılan çalışanın özel hayatı ve itibarının korunması

açısından sağlık bilgileri gizli tutulur.

9. ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ

İşveren; işyerinin değişik bölümlerindeki riskler ve çalışan sayılarını

göz önünde bulundurarak dengeli dağılıma özen göstermek kaydıyla,

çalışanlar arasında yapılacak seçim veya seçimle belirlenemediği durumda

atama yoluyla, belli sayılarda çalışan temsilcisini görevlendirir.

a) 2 ile 50 arasında çalışanı bulunan işyerlerinde 1,

b) 51 ile 100 arasında çalışanı bulunan işyerlerinde 2,

c) 101 ile 500 arasında çalışanı bulunan işyerlerinde 3,

d) 501 ile 1000 arasında çalışanı bulunan işyerlerinde 4,

e) 1001 ile 2000 arasında çalışanı bulunan işyerlerinde 5,

f) 2001 ve üzeri çalışanı bulunan işyerlerinde 6,

çalışan temsilcisi görevlendirmelidir.

Bir çalışanın çalışan

temsilcisi olabilmesi için;

İşyerinin tam süreli

daimi çalışanı olması,

En az 3 yıllık iş

deneyiminin

bulunması,

En az ortaokul düzeyinde öğrenim görmüş olması gereklidir.



Uygulamaları

- 32 -

Çalışan temsilcisi; iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalara

katılma, çalışmaları izleme, tehlike kaynağının yok edilmesi veya

tehlikeden kaynaklanan riskin azaltılması için tedbir alınmasını isteme,

tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye

yetkilidir. Görevini yürütmesi nedeniyle, çalışan temsilcisinin hakları

kısıtlanamaz. Çalışan temsilcisi görevi gereği işverenin veya işyerinin

mesleki sırları ile gördüğü, öğrendiği hususları ve çalışanlara ait özel

bilgileri gizli tutmakla yükümlüdür.

10. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU

50 ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve 6 aydan fazla süren sürekli

işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili

çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluşturur. İşverene bağlı, birden çok

işyeri bulunduğu hallerde 50 ve

daha fazla çalışanın bulunduğu

her bir işyerinde ayrı ayrı

"kurul" kurulur. Kurul;

a) İşveren veya işveren

vekili,

b) İş güvenliği uzmanı,

c) İşyeri hekimi,

d) İnsan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali işleri

yürütmekle görevli bir kişi,

e) Bulunması halinde sivil savunma uzmanı,

f) Bulunması halinde formen, ustabaşı veya usta,

g) Çalışan temsilcisi, (işyerinde birden çok çalışan temsilcisi olması

halinde baş temsilciden) oluşur.



Uygulamaları

- 33 -

İşveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunacak

kurulun, mevzuata uygun kararlarını uygulamakla yükümlüdür.

Aynı çalışma alanında birden fazla işverenin bulunması halinde,

işverenler birbirlerinin çalışmalarını etkileyebilecek kurul kararları

hakkında diğer işvereni bilgilendirmekle yükümlüdür. İş yerinde alt

işverene bağlı çalışanlar olması halinde, asıl işverenin koordinasyonunda alt

işverenin de katılımıyla bir kurul oluşturulmalıdır.

İş sağlığı ve güvenliği kurulu;

İşyerinin niteliğine uygun bir iş sağlığı ve güvenliği iç yönerge

taslağı hazırlamak,

İş sağlığı ve güvenliği konularında o işyerinde çalışanlara yol

göstermek,

İşyerinde iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin tehlikeleri ve önlemleri

değerlendirmek,

Tedbirleri belirlemek,

İşveren veya işveren vekiline bildirmekle,

görevlidir.

Kurullar en az ayda bir kere toplanır. Kurulun gündemi, yeri, zamanı

toplantıdan en az 48 saat önce kurul üyelerine (Kurul sekreteri tarafından)

bildirilir. Kurul üye sayısının çokluğu ile toplanır. Kararlar toplantıya

katılanların oy çokluğu ile verilir. Her toplantıda alınan kararlar için tutanak

tutulur ve katılanlara imzalatılır. İlgililere duyurulur ve sırası ile dosyalanır.

11. İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI

Mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunmaya yönelik

çalışmaları da kapsayacak iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması

için işveren, çalışanları arasından işyerinin tehlike sınıfı ve çalışan



Uygulamaları

- 34 -

sayısını dikkate alarak istenen nitelikte belge sahibi bir çalışanını

iş güvenliği uzmanı olarak görevlendirir. İşverence iş güvenliği uzmanı

olarak görevlendirilecekler, geçerli iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip

olmak zorundadır. Çalışanları arasında belirlenen niteliklere sahip personel

bulunmaması hâlinde, bu yükümlülüğünü Ortak Sağlık ve Güvenlik

Birimlerinden hizmet alarak yerine getirebilir.

İşveren, gerekli niteliklere ve belgeye sahip olması halinde, çalışan

sayısı ve tehlike sınıfını dikkate alarak kendi işyerinde, iş güvenliği

uzmanlığı görevini üstlenebilir. İş Güvenliği Uzmanlarının görevleri ise

aşağıda sıralanmıştır.

Rehberlik,

Risk değerlendirmesi,

Çalışma ortamı gözetimi,

Eğitim, bilgilendirme ve

kayıt,

İlgili birimlerle işbirliği

yapmak.

İş güvenliği uzmanları, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin

yürütülmesindeki ihmallerinden dolayı, hizmet sundukları işverene karşı

sorumludur. iş sağlığı ve güvenliğini ilgilendiren konularla ilgili

bilgileri, İSG KATİP’e bildirir. İşyeri hekimi ile birlikte yapılan çalışmaları

ve gerekli gördüğü diğer hususları onaylı deftere yazar.

İş güvenliği uzmanı, görevlendirildiği işyerinde yapılan çalışmalara

ilişkin tespit ve tavsiyelerini onaylı deftere yazmak ve işyeri hekimi ile

beraber imzalayarak suretlerini saklamak zorundadır. İşyerinde yapılan

denetimlerde, bu zorunluluğu yerine getirmediğinin tespiti halinde iş

güvenliği uzmanı Bakanlıkça yazılı olarak uyarılır. Uyarı gerektiren



Uygulamaları

- 35 -

durumun tekrarı halinde iş güvenliği uzmanlığı belgesinin geçerliliği bir yıl

süreyle askıya alınır.

İş güvenliği uzmanlarının çalışma süreleri ise; 10’dan az çalışanı olan

ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışan başına yılda en az 60

dakika süre ile görev yaparlar. Diğer işyerlerinden;

Az tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 6 dakika,

Tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 8 dakika,

Çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 12

dakika.

Az tehlikeli sınıfta yer alan 2000 ve daha fazla çalışanı olan

işyerlerinde her 2000 çalışan için tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği

uzmanı görevlendirilir. Çalışan sayısının 2000 sayısının tam katlarından

fazla olması durumunda geriye kalan çalışan sayısı göz önünde

bulundurularak yeteri kadar iş güvenliği uzmanı ek olarak görevlendirilir.

Tehlikeli sınıfta yer alan 1500 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde

her 1500 çalışan için tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanı

görevlendirilir. Çalışan sayısının 1500 sayısının tam katlarından fazla

olması durumunda geriye kalan çalışan sayısı göz önünde bulundurularak

yeteri kadar iş güvenliği uzmanı ek olarak görevlendirilir.

Çok tehlikeli sınıfta yer alan 1000 ve daha fazla çalışanı olan

işyerlerinde her 1000 çalışan için tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği

uzmanı görevlendirilir. Çalışan sayısının 1000 sayısının tam katlarından

fazla olması durumunda geriye kalan çalışan sayısı göz önünde yeteri kadar

iş güvenliği uzmanı ek olarak görevlendirilir. İş güvenliği uzmanları

sözleşmede belirtilen süre kadar işyerinde hizmet sunar.



Uygulamaları

- 36 -

12. İŞYERİ HEKİMİ

Bir işyerindeki çalışanların iş güvenliğini temin

etmek, sağlık koşullarının gözetmek, çalışanlara sağlık

raporu vermek, sağlık gözetimi yapmak, çalışma

hayatındaki hastalıkları teşhis etmek ve meydana gelen

kazalarda ve diğer acil durumlarda sağlık hizmetlerini

sağlanmak ve işyerinin tıbbi kayıtlarını tutmak işyeri

hekiminin görevleridir.

İşyeri hekimleri; 10’dan az çalışanı olan ve az

tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışan başına

yılda en az 25 dakika süre ile görev yaparlar. Diğer işyerlerinden;



Çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 8 dakika,

süre ile görev yaparlar.

Az tehlikeli sınıfta yer alan 2000 ve daha fazla çalışanı olan

işyerlerinde her 2000 çalışan için tam gün çalışacak en az bir işyeri hekimi



birinci fıkrada belirtilen kriterlere uygun yeteri kadar işyeri hekimi ek

olarak görevlendirilir.

Tehlikeli sınıfta yer alan 1500 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde

her 1500 çalışan için tam gün çalışacak en az bir işyeri hekimi




olarak görevlendirilir.



Uygulamaları

- 37 -

Çok tehlikeli sınıfta yer alan 1000 ve daha fazla çalışanı olan

işyerlerinde her 1000 çalışan için tam gün çalışacak en az bir işyeri hekimi




olarak görevlendirilir. İşyeri hekiminin görevlendirilmesinde sözleşmede

belirtilen süre kadar işyerinde hizmet sunulur.

İşyeri hekimi, görevlendirildiği işyerinde yapılan çalışmalara ilişkin

tespit ve tavsiyelerini onaylı deftere yazmak ve iş güvenliği uzmanı ile

birlikte eş zamanlı imzalamak ve suretlerini saklamak zorundadır. İşyerinde

yapılan denetimlerde, işyeri hekiminin bu zorunluluğu yerine

getirmediğinin tespiti halinde; işyeri hekimi Bakanlıkça yazılı olarak

uyarılır. Uyarı gerektiren durumun tekrarı halinde işyeri hekimi belgesinin

geçerliliği bir yıl süreyle askıya alınır.

18.01.2014 tarihli 6514 sayılı Kanun sonrasında işyeri hekimliğinde

önemli iki değişiklik yapılmış oldu. Buna göre, kamuda çalışan doktorlara

gerekli eğitimi tamamladıktan ve belgeyi aldıktan sonra işyeri hekimi

olarak çalışma hakkı getirildi.

Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan ya da aile hekimi olan

tabipler;

Kurumunda yöneticilik görevi bulunmaması,

Çalışma saatleri dışında işyeri hekimliği yapması,

Kurumundan izin alması,

Aylık azami 30 saat işyeri hekimi olarak çalışması,

halinde işyeri hekimi olabilirler.

Yapılan düzenleme ile Tabipler, işyeri hekimliği eğitimi alma ve

işyeri hekimliği belgesine sahip olma şartı aranmaksızın 10’dan az işçi

çalıştıran az tehlikeli işyerlerinin işyeri hekimliği görevini yapabilirler.



Uygulamaları

- 38 -

13. DİĞER SAĞLIK PERSONELİ

Diğer sağlık personeli, görevlerini yerine getirmek için belirli

sürelerde görev yaparlar. Bu süreler aşağıda belirtilmiştir.

a) 10’dan az çalışanı olan ve az tehlikeli veya tehlikeli sınıfta yer alan

işyerlerinde çalışan başına yılda en az 35 dakika,

b) Diğer işyerlerinden;



Çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 12

dakika.

Tam süreli işyeri hekiminin görevlendirildiği işyerlerinde, diğer

sağlık personeli görevlendirilmesi şartı aranmaz. Ancak, iş sağlığı ve

güvenliği hizmetlerinin daha etkin sunulması amacıyla bu işyerlerinde,

işyeri hekiminin talebi ve işverenin uygun görmesi halinde diğer sağlık

personeli görevlendirilebilir. Diğer sağlık personelinin görevlendirilmesinde

sözleşmede belirtilen süre kadar işyerinde hizmet sunulur.

14. KAYIT VE BİLDİRİM

İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı, İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık

elemanları işverene karşı sorumludur. Bu sorumluluk kapsamında İş Sağlığı

ve Güvenliği ile ilgili hususları işverene bildirir. İşverenin tedbir almadığı

hayati tehlike arz eden riskler bulunması halinde ise doğrudan ÇSGB'na

başvurur.



Uygulamaları

- 39 -

İşveren; bütün iş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını

tutmak, gerekli incelemeleri yaparak bunlar ile ilgili raporları düzenlemekle

yükümlüdür. İşyerinde meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden

olmadığı halde işyeri ya da iş

ekipmanının zarara uğramasına yol

açan veya çalışan, işyeri ya da iş

ekipmanını zarara uğratma

potansiyeli olan olayları

inceleyerek bunlar ile ilgili

raporları düzenlemelidir.

İşveren, iş kazalarını kazadan

sonraki 3 iş günü içinde SGK'ya

bildirmelidir. Kendisine bildirilen meslek hastalıklarını, öğrendiği tarihten

itibaren 3 iş günü içinde SGK'ya bildirmelidir. İşyeri hekimi veya sağlık

hizmeti sunucuları; meslek hastalığı ön tanısı koydukları vakaları, SGK

tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına sevk eder.

İşveren, işyerinde yürütülen iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerine

ilişkin her türlü kaydı, İşten ayrılma tarihinden itibaren en az 15 yıl süreyle

çalışanların kişisel sağlık dosyalarını saklar. Çalışanın işyerinden ayrılarak

başka bir işyerinde çalışmaya başlaması halinde, önceki işveren dosyanın

bir örneğini onaylayarak bir ay içinde gönderir.

Onaylı defter işyerinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl

Müdürlükleri, Genel Müdürlük veya noterce her sayfası mühürlenmek

suretiyle onaylanır. Onaylı defter yapılan tespitlere göre iş güvenliği

uzmanı, işyeri hekimi ile işveren tarafından birlikte veya ayrı ayrı imzalanır.

Onaylı defterin asıl sureti işveren, diğer suretleri ise iş güvenliği uzmanı ve

işyeri hekimi tarafından saklanır. Defterin imzalanması ve düzenli

tutulmasından işveren sorumludur. Onaylı deftere yazılan tespit ve öneriler

işverene tebliğ edilmiş sayılır. Teftişe yetkili iş müfettişlerinin her

istediğinde işveren onaylı defteri göstermek zorundadır.



Uygulamaları

- 40 -

15. İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ

İşverenin yükümlülükleri aşağıda belirtilmiştir.

İşveren, iş yerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup

uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar,

Risk Değerlendirmesi yapar veya yaptırır,

Çalışanların işyerinde maruz

kalacakları sağlık ve güvenlik

risklerini dikkate alarak sağlık

gözetimine tabi tutulmalarını

sağlar,

Çalışana görev verirken, çalışanın

sağlık ve güvenlik yönünden işe

uygunluğunu göz önüne alır.

Yeterli bilgi ve talimat verilenler

dışındaki çalışanların hayati ve özel

tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alır,

Bütün iş kazalarının ve meslek hastalıkların kaydını tutar, gerekli

incelemeleri yaparak bunlarla ilgili raporları düzenler,

İşveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği koşullarını iyileştirmek ve

bunun sürekliliğini sağlamak zorundadır,

Çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu dikkate

almak zorundadır,

İşin kişilere uygun hale getirilmesi için işyerinin tasarımı ile iş

ekipmanı, çalışma şekli ve üretim metotlarının seçiminde özen

göstermek, çalışma ve üretim temposunun sağlık ve güvenliğe

olumsuz etkilerini önlemek, önleyemiyorsa en aza indirmek

zorundadır,



Uygulamaları

- 41 -

Çalışma ortamında gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaları

yaptırmak zorundadır,

Çalışanların hayati tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli

tedbirleri almak zorundadır,

Mesleki risklerin önlenmesi için, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her

türlü tedbiri almak zorundadır,

Teknik gelişmelere uyum sağlamak, tehlikeli olanı, tehlikesiz veya

daha az tehlikeli olanla değiştirmek zorundadır,

Risk Değerlendirme raporlarını da dikkate alarak genel bir önleme

politikası geliştirmek zorundadır,

İşveren, risklerden kaçınmak, kaçınılması mümkün olmayan riskleri

analiz etmek, risklerle kaynağında mücadele etmek zorundadır,

Toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik

vermek zorundadır,

İş yerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup

uyulmadığını izlemek, denetlemek ve uygunsuzlukların giderilmesini

sağlamak zorundadır,

İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması,

işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz,

Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki yükümlülükleri,

işverenin sorumluluklarını etkilemez. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği

tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz,

İşveren, işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının tam süreli

görevlendirilmesi gereken durumlarda "İSGB=İş Sağlığı ve

Güvenliği Birimi" kurar. Tam süreli işyeri hekimi görevlendirilen

işyerlerinde, diğer sağlık personeli görevlendirilmesi zorunlu

değildir.



Uygulamaları

- 42 -

16. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIKLARININ KAYIT VE

BİLDİRİMİ

İşveren bütün iş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutar,

gerekli incelemeleri yaparak bunlar ile ilgili raporları düzenler. İşyerinde

meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmadığı halde işyeri ya

da iş ekipmanının zarara uğramasına yol açan veya çalışan, işyeri ya da iş

ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olan olayları inceleyerek bunlar ile

ilgili raporları düzenler.

İşveren,

a) İş kazalarını kazadan sonraki

üç iş günü içinde,

b) Sağlık hizmeti sunucuları

veya işyeri hekimi tarafından

kendisine bildirilen meslek

hastalıklarını, öğrendiği

tarihten itibaren üç iş günü

içinde,

SGK’na bildirimde bulunmalıdır.

İşyeri hekimi veya sağlık hizmeti sunucuları; meslek hastalığı ön

tanısı koydukları vakaları, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından

yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına sevk eder.

Sağlık hizmeti sunucuları kendilerine intikal eden iş kazalarını,

yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları ise meslek hastalığı tanısı

koydukları vakaları en geç on gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna

bildirir.



Uygulamaları

- 43 -

17. ÇALIŞANLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ

İş sağlığı ve güvenliği sadece işverene değil işçiye de sorumluluklar

yükler. Nasıl ki İşveren, risk analizi yaptırmak, iş güvenliği eğitimlerini

aldırmak, kişisel koruyucu donanımları vermek, iş sağlığı güvenliği ikaz ve

uyarı levhalarını asmak zorunda ise, İşçi de bu kurallara harfiyen uymak

zorundadır. Çalışanların yükümlülükleri ise aşağıda belirtilmiştir.

Çalışanlar, İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve

işverenin bu konudaki talimatları doğrultusunda kendilerinin ve

hareketlerinden veya yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların

sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlüdür.

İşveren ve işçi arasındaki her türlü iş ve işlemler tutanak altına

alınmalıdır. Aksi takdirde doğabilecek itilaflı durumlarda ciddi

sorunlar yaşanabilmektedir.

İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taşıma

ekipmanı ve diğer üretim araçlarını kurallara uygun şekilde

kullanmak, bunların güvenlik donanımlarını doğru olarak kullanmak,

keyfi olarak çıkarmamak ve

değiştirmemekle yükümlüdür.

Kendilerine sağlanan, kişisel

koruyucu donanımı doğru

kullanmak ve korumakla

yükümlüdür.

Teftişe yetkili makam tarafından

işyerinde tespit edilen noksanlık ve mevzuata aykırılıkların

giderilmesi konusunda işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği

yapmakla yükümlüdür.

Kendi görev alanında iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için

işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmakla yükümlüdür.



Uygulamaları

- 44 -

Çalışanlar sağlık ve güvenliklerini etkileyebilecek tehlikeleri iş

sağlığı ve güvenliği kuruluna, kurulun bulunmadığı işyerlerinde ise

işverene bildirerek durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin

alınmasını talep edebilirler.

Çalışanlar ve temsilcileri, işyerinde yürütülecek iş sağlığı ve

güvenliği hizmetlerinin amaç ve usulleri konusunda haberdar edilir

ve elde edilen verilerin kullanılması hakkında bilgilendirilirler.

Ayrıca çalışanlar, işyerinde sağlıklı ve güvenli çalışma ortamının

korunması ve geliştirilmesi için;

İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı veya işveren tarafından verilen iş

sağlığı ve güvenliğiyle ilgili mevzuata uygun talimatlara uyar.

İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yerine getirmek üzere işveren

tarafından görevlendirilen kişi veya OSGB’lerin yapacağı

çalışmalarda işbirliği yapar.

İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin çalışmalara, sağlık muayenelerine,

bilgilendirme ve eğitim programlarına katılır.

Makine, tesisat ve kişisel koruyucu donanımı verilen eğitim ve

talimatlar doğrultusunda ve amacına uygun olarak kullanır.

Teftişe yetkili makam tarafından işyerinde tespit edilen noksanlık ve

ilgili mevzuata aykırılıkların giderilmesi konusunda, işveren ve

çalışan temsilcisi ile işbirliği yapar.

İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda sağlık ve

güvenlik yönünden ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıklarında ve

koruma tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde, işverene veya

çalışan temsilcisine derhal haber verir.



Uygulamaları

- 45 -

18. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ

Mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunulmasına yönelik

çalışmaları da kapsayacak, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması

için işveren;

1) Çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve on ve

daha fazla çalışanı olan çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde diğer

sağlık personeli görevlendirir. Çalışanları arasında belirlenen niteliklere

sahip personel bulunmaması hâlinde, bu hizmetin tamamını veya bir

kısmını ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak yerine

getirebilir. Ancak belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olması

hâlinde, tehlike sınıfı ve çalışan sayısı dikkate alınarak, bu hizmetin yerine

getirilmesini kendisi üstlenebilir. Belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye

sahip olmayan ancak 10’dan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer

alan işyeri işverenleri veya işveren vekili tarafından Bakanlıkça ilan edilen

eğitimleri tamamlamak şartıyla işe giriş ve periyodik muayeneler ve

tetkikler hariç iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütebilirler.

2) Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşların

görevlerini yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi

gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılar.

3) İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetlerini yürütenler arasında iş

birliği ve koordinasyonu sağlar.

4) Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşlar

tarafından iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı

olarak bildirilen tedbirleri yerine getirir.

5) Çalışanların sağlık ve güvenliğini etkilediği bilinen veya

etkilemesi muhtemel konular hakkında; görevlendirdikleri kişi veya hizmet

aldığı kurum ve kuruluşları, başka işyerlerinden çalışmak üzere kendi



Uygulamaları

- 46 -

işyerine gelen çalışanları ve bunların işverenlerini bilgilendirir (6331 sayılı

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu md. 6).

Kanun, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin belirlenen sürelerle işyeri

bünyesindeki personel tarafından verilmesini esas alıyor. İşyeri hekimi ve iş

güvenliği uzmanının tam süreli görevlendirilmesi gereken durumlarda

işveren, İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi (İSGB) kurar. En az bir işyeri

hekimi ile işyerinin tehlike sınıfına uygun belgeye sahip en az bir iş

güvenliği uzmanının görevlendirilmesi ile oluşturulur. 50'den fazla işçi

çalıştıran işyerleri için bu birimin kurulması zorunludur. Ancak işyerinde

uygun vasıflara sahip personel bulunmaması halinde hizmetin tamamı veya

bir kısmı işyeri dışındaki Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimlerinden de

alınabilir. İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri çalışanlara mali yük

getirmeyecek şekilde sunulur.

Kamu kurum ve kuruluşları, Organize Sanayi Bölgeleri ile özel

şirketler tarafından kurulacak Ortak Sağlık ve Güvenlik birimleri, gerekli

donanım ve personele sahip olmaları şartıyla ÇSGB'nca yetkilendirilir.

OSGB'ler, iş yerlerine İş Sağlığı ve Güvenliği hizmetlerini vermek için

oluşturulmuş, Bakanlıkça yetkilendirilmiş, verdiği hizmetler karşılığında

fatura kesebilen ticari kuruluşlar olarak tanımlanmıştır. OSBG'ler yetkileri

kapsamında hizmet sundukları işverene karşı sorumludurlar.

İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi ile Ortak Sağlık ve Güvenlik

Birimleri, sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı oluşturmak üzere işin

normal akışını aksatmamak şartıyla ve verimli bir çalışma ortamının

sağlanmasına katkıda bulunmak amacıyla;

İşçilerin sağlık gözetimi,

Çalışma ortamının gözetimi,

Eğitim, danışmanlık ve bilgilendirme,

İlkyardım ve acil müdahale,

Kayıt ve istatistik,



Uygulamaları

- 47 -

gibi görevleri ile benzeri diğer görevleri yerine getirmekle yükümlüdür.

İşveren, Ortak İş Sağlığı ve Güvenliği Birimi hizmetini aldığı

danışman firma ile yönetmelikte belirlendiği şekilde sözleşme yapmak

zorundadır. Sözleşme 3 nüsha olarak düzenlenir. Bu nüshalardan biri

işverende, biri firmada kalır ve biri de Genel Müdürlüğe gönderilir.

Tüm işyerlerinin tehlike sınıfı ve çalışan sayısı göz önüne alınmadan

asgari düzeyde OSGB'den İş Sağlığı ve Güvenliği hizmeti alması veya İş

Sağlığı Güvenliği Birimi kurması gerekmekte olup, artık işe girişte ve iş

süresince Aile Hekimleri ve Hastanelerin İşe Giriş Sağlık Raporu-Sağlık

Kontrolü yapma yetki ve görevleri kalmamıştır.

İşveren, görevlendirdiği kişilerin veya hizmet aldığı kurum ve

kuruluşların görevlerini yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve

zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılamakla yükümlüdür. İşyerinde

sağlık ve güvenlik hizmetlerini yürütenler arasında iş birliği ve

koordinasyonu sağlar. Görevlendirdiği kişiler veya hizmet aldığı kurum ve

kuruluşlar tarafından iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuata uygun olan

ve yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine getirir. Çalışanların sağlık ve

güvenliğini etkilediği bilinen veya etkilemesi muhtemel konular hakkında;

görevlendirdiği kişiler veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşları, başka

işyerlerinden çalışmak üzere kendi işyerine gelen çalışanları ve bunların

işverenlerini bilgilendirir.

19. İSG HİZMETLERİNİN DESTEKLENMESİ

a) İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yerine getirilmesi için,

Bakanlıkça aşağıdaki şartlarla destek sağlanabilir:

b) Kamu kurum ve kuruluşları hariç ondan az çalışanı bulunanlardan,

çok tehlikeli ve tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri faydalanabilir.

Ancak, Bakanlar Kurulu, ondan az çalışanı bulunanlardan az tehlikeli

sınıfta yer alan işyerlerinin de faydalanmasına karar verebilir.



Uygulamaları

- 48 -

c) Giderler, iş kazası ve meslek hastalığı bakımından kısa vadeli sigorta

kolları için toplanan primlerden kaynak aktarılmak suretiyle, Sosyal

Güvenlik Kurumu tarafından finanse edilir.

d) Uygulamada, Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtları esas alınır.

e) Bu Kanun ve diğer mevzuat gereğince yapılan kontrol ve

denetimlerde; istihdam ettiği kişilerin sigortalılık bildiriminde

bulunmadığı tespit edilen işverenlerden, tespit tarihine kadar yapılan

ödemeler yasal faizi ile birlikte Sosyal Güvenlik Kurumunca tahsil

edilir ve bu durumdaki işverenler, sağlanan destekten üç yıl süreyle

faydalanamaz.

f) Uygulamaya ilişkin olarak ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye,

uygulamayı yönlendirmeye ve doğabilecek sorunları çözmeye

Bakanlık yetkilidir.

Aşağıdaki konular ile bunlara ilişkin usul ve esaslar, Maliye

Bakanlığı’nın uygun görüşü alınarak Bakanlıkça çıkarılan yönetmelikle

belirlenir.

a) İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yerine getirilmesi için

sağlanacak desteğin uygulanması.

b) Destek sağlanacak ondan az çalışanı bulunan işyerlerinin özellikleri

göz önünde bulundurularak; Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından

ödenecek iş sağlığı ve güvenliği hizmet bedellerinin tespiti, destek

olunacak kısmı ve ödenme şekli.

c) Destekten faydalanabilecek işyerlerinin taşıması gereken şartlar.

d) İş sağlığı ve güvenliği hizmeti verecek kuruluşların özellikleri.

Etkinlik ve sürekliliğin sağlanması amacıyla; Bakanlık tarafından

Sağlık Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve ilgili meslek

kuruluşlarıyla iş birliği yapılabilir.



Uygulamaları

- 49 -

10'dan az çalışanı olan "Çok Tehlikeli" ve "Tehlikeli" sınıfta yer alan

işyerlerinin İş Sağlığı ve Güvenliği hizmetlerinin yerine getirilmesinde,

Bakanlık maddi destekte bulunacaktır.

19.1. İSG DESTEĞİNİN KAPSAMI

SGK tarafından tescil edilmiş işyeri kayıtları esas alınmak suretiyle

çalışan sayısının tespitinde:

Aynı işverenin Türkiye genelinde birden fazla tescilli işyerinin

bulunması halinde, aynı işveren tarafından 5510 sayılı Kanununun 4 (a)

bendi kapsamında Türkiye genelinde tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer

alan işyerlerinde çalıştırılan toplam sigortalı sayısı esas alınacak.

İşverenden iş alan alt işverenlerce çalıştırılan sigortalılar, işyerinde

çeşitli nedenlerle ay içinde çalışması bulunmayan ve ücret ödenmeyen

sigortalılar, ay içinde işe giren veya işten çıkan sigortalılar toplam sigortalı

sayısına dâhil edilerek dikkate alınacak. Her bir ayda SGK’ya verilmiş asıl

ve ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalı

sayısından, iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı

sigortalı sayısı düşülecek. 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu’nda belirtilen

aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler çalışan

sayısının tespitinde dikkate alınmayacaktır.

İşyerinin; İSG-KATİP’e kayıtlı, onaylanmış ve devam eden iş sağlığı

ve güvenliği hizmetlerinin verilmesine ilişkin, hizmet sunucusu ile yapılmış

sözleşmesinin olmasına bakılacak.

İşverenlerin destekten yararlanabilmesi için Aylık Prim ve Hizmet

Belgelerinin yasal süresi içinde kuruma verilmesi şarttır.

10’dan az çalışanı bulunan işverenlere sağlanacak destek bedelleri,

işyerinin tehlike sınıfı ve Kuruma bildirilen sigortalı sayısı ile sigortalıların

çalıştıkları gün sayısı esas alınarak her bir işyeri için ayrı ayrı tespit

edilecektir.

http://www.alomaliye.com/5510-sayili-sosyal-sigortalar-ve-genel-saglik-sigortasi-kanunu.htm



Uygulamaları

- 50 -

19.2. DESTEK TUTARI NE KADAR OLACAK?

Sigortalılar için belirlenen prime esas kazanç alt sınırının günlük

tutarının, Tehlikeli sınıftaki işyerleri için “%1,4”, çok tehlikeli sınıftaki iş

işyerleri için ise “%1,6”‘sı üzerinden sigortalı başına iş sağlığı ve güvenliği

hizmet bedeli bulunacaktır.

Prime esas kazanç alt sınırı, her yıl Çalışma ve Sosyal Güvenlik

Bakanlığı tarafından ilan edilir. 2016 yılı için bu tutarlar aşağıdadır.

1 Ocak – 30 Haziran 54,90 TL 1.647 TL

1 Temmuz – 31 Aralık 54,90 TL 1.647 TL

Buna göre, tehlikeli sınıftaki bir işyeri her tüm ay boyunca çalışan

personeli için 23,05 TL desteğe hak kazanabilir. Destekten yararlanma sınırı

olan 9 kişi üzerinden hesaplarsak, tehlikeli sınıftaki bir işyerinin

aylık alabileceği en yüksek destek tutarı 207,52 TL, çok tehlikeli sınıftaki

işyerinin ise 237,17 TL olacaktır.

Bulunan bu bedel aylık prim ve hizmet belgesi ile bildirilen prim

ödeme gün sayısı ile çarpılması suretiyle Destek Tutarı tespit edilecektir.

Kapsama giren işverenlerce destekten yararlanmak için Kuruma başvuruda

bulunulması gerekiyor. Kuruma yapılacak başvuru ve ödeme ile ilgili

uygulamaya ilişkin hususlar Kurum tarafından belirlenecek. Ancak

Yönetmeliği göre;

İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünü, sözleşme yapan ve

ödeme kapsamında olan işyerlerinin destekten faydalanacak

işyerlerinin tespiti başlığında belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde

tespit edilmesini sağlamak amacıyla Kuruma İSG-KATİP’e erişim

yetkisi sağlayacak.



Uygulamaları

- 51 -

Kurum, kapsama giren işverenlere sağlanan hizmetin bedelini, destek

bedellerinin tespiti bölümünde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde,

üçer aylık dönemler halinde hesaplayacak. Dönem sonundaki

tutarları takip eden ikinci ayın sonunda işverene ödeyecek.

Eğer işverenin Kuruma yasal süresi içerisinde ödenmemiş prim ve

prime ilişkin borcu varsa, destek tutarları öncelikle bu borca mahsup

edilecek.

Yönetmelik kapsamında destekten faydalanacak işyerleri, iş sağlığı

ve güvenliği ile ilgili destek hizmetlerini 29.12.2012 tarihli resmi gazete ’de

yayınlanan iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri yönetmeliği uyarınca ortak

sağlık ve güvenlik birimi yetki belgesi olan hizmet sunucularından

alacaklardır.

Çalıştırdıkları sigortalıları Kurum’a bildirmedikleri tespit edilen

işverenler, tespitin yapıldığı ayı takip eden aydan başlayarak sağlanan

destekten 3 yıl süreyle faydalanamayacak ve kayıt dışı çalışanın işe

başladığı aydan itibaren yapılan ödemeler Kurumca yasal faizi ile birlikte

geri alınacaktır.

Birden fazla işyeri bulunan işverenlere ait işyerlerinde kayıt dışı

çalışanı bulunduğunun tespiti halinde ise; gerek tespitin yapıldığı işyeri için,

gerekse diğer işyerleri için kayıt dışı çalışanın işe başladığı aydan itibaren

yapılan ödemeler Kurumca yasal faizi ile birlikte geri alınacak ve söz

konusu işverenler tespitin yapıldığı ayı takip eden aydan başlayarak

destekten 3 yıl boyunca yararlanamayacaktır.

Bakanlar Kurulu, 10'dan az çalışanı olan "Az Tehlikeli" işyerleri için

de destek sağlanmasına karar verebilir.



Uygulamaları

- 52 -

20. İŞİN DURDURULMASI

İşyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya

iş ekipmanlarında çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit

edildiğinde, bu tehlike giderilinceye kadar, hayati tehlikenin niteliği ve bu

tehlikeden doğabilecek riskin etkileyebileceği alan ile çalışanlar dikkate

alınarak, işyerinin bir bölümünde veya tamamında iş durdurulur. Ayrıca çok

tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla

çalışılan işlerin yapıldığı veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği

işyerlerinde, risk değerlendirmesi yapılmamış olması durumunda iş

durdurulur. İşveren, işin durdurulması sebebiyle işsiz kalan çalışanlara

ücretlerini ödemekle veya ücretlerinde bir düşüklük olmamak üzere meslek

veya durumlarına göre başka bir iş vermekle yükümlüdür.

21. ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA

Çalışan, ciddi ve yakın bir tehlikeyle karşı karşıya kaldığında

çalışmaktan kaçınma hakkını kullanabilecek. Talep ettiği halde gerekli

tedbirlerin alınmadığı durumlarda çalışanlar iş sözleşmelerini

feshedebilecek. Çalışmaktan kaçınma hakkını kullandığı dönemde ücretini

alacak ve iş sözleşmesi ile kanunlardan kaynaklanan diğer diğer haklarını

da kullanabilecek.



Uygulamaları

- 53 -

22. İSG KANUNU YÜRÜRLÜK



Uygulamaları

- 54 -

23. İDARİ PARA CEZALARI

Maliye Bakanlığı Tarafından Belirlenen Yeniden Değerleme Oranına Göre Hesaplanmış

6331 Sayılı İSG Kanunu’ndaki İdari Para Cezaları

Kanun

Maddesi

Ceza

Maddesi

Kanun Maddesinde Sözü Edilen

Fiil

2012

Miktar

2014

yılında

uygulanacak

ceza miktarı

(TL)

(Yeniden

Değerleme

Oranı

%3,93)

Açıklamalar

MADDE 4 -

İşverenin genel

yükümlülüğü

26/1-a

4/1-a

İş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili

tedbir almamak, organizasyonu

yapmamak, gerekli araç ve

gereçleri sağlamamak, sağlık ve

güvenlik tedbirlerini değişen

şartlara uygun hale getirmemek

ve mevcut durumun

iyileştirilmesi için çalışmalar

yapmamak.

2.000 2.241

Türk Lirası /

her

yükümlülük

için

26/1-a

4/1-b

İşyerinde alınan iş sağlığı ve

güvenliği tedbirlerini

izlememek, denetlememek ve

uygunsuzlukları gidermemek.

2.000 2.241

Türk Lirası /

her

yükümlülük

için



Uygulamaları

- 55 -

MADDE 6 -

İş sağlığı ve

güvenliği

hizmetleri

26/1-b

6/1-a İş güvenliği uzmanı

çalıştırmamak. 5.000 5.602

Türk Lirası /

her ay

(Aykırılığın

devamı

halinde)

6/1-a İşyeri hekimi


Türk Lirası /

her ay

(Aykırılığın

devamı

halinde)

6/1-a Diğer sağlık personeli


Türk Lirası /

her ay

(Aykırılığın

devamı

halinde)

26/1-b

6/1-b İSG hizmetleri için

görevlendirdikleri kişi veya

hizmet aldığı kurum ve

kuruluşların görevlerini yerine

getirmeleri amacıyla araç-gereç-

mekân sağlamamak.

1.500 1.681 Türk Lirası

26/1-b

6/1-c İSG hizmetlerini

yürütenler arasında

koordinasyonu sağlamamak.


26/1-b

6/1-ç Görevlendirdikleri kişi

veya hizmet aldığı kurum ve

kuruluşlar tarafından iş sağlığı

ve güvenliği ile ilgili mevzuata

uygun olan ve yazılı olarak

bildirilen tedbirleri yerine

getirmemek.

1.000 1.120

Türk Lirası /

her tedbir

için



Uygulamaları

- 56 -

26/1-b

6/1-d Görevlendirilen kişileri,

hizmet alınan kuruluşları, başka

işyerlerinden gelen çalışanları

ve bunların işverenlerini İSG

riskleri konusunda

bilgilendirmemek.


MADDE 8 -

İşyeri

hekimleri ve

iş güvenliği

uzmanları

26/1-c

8/1 İş güvenliği uzmanlarının ve

işyeri hekimlerinin hak ve

yetkilerini kısıtlamak.

1.500 1.681

Türk Lirası /

uzman ve

hekim için

ayrı ayrı

26/1-c

8/6.İşyeri sağlık ve güvenlik

birimini kurmamak.


MADDE 10 -

Risk

değerlendirme

si, kontrol,

ölçüm ve

araştırma

26/1-ç 10/1 Risk değerlendirmesi

yapmamak veya yaptırmamak.


4.500 5.042

Türk Lirası /

her ay

(Aykırılığın

devamı

halinde)

26/1-ç

10/4 Risklerin belirlenmesine

yönelik gerekli kontrol, ölçüm,

inceleme ve araştırmaları

yapmamak.




Uygulamaları

- 57 -

MADDE 11 -

Acil durum

planları,

yangınla

mücadele ve

ilk yardım

26/1-d

Acil durumları belirlememek,

acil durumlar için tedbir

almamak, acil durum planlarını

hazırlamamak, destek elemanı

görevlendirmemek, araç gereç

sağlamamak, acil durumlarda

işyeri dışındaki kuruluşla

irtibatı sağlayacak düzenlemeyi

yapmamak.

1.000 1.120

Türk Lirası /

her

yükümlülük

için

1.000 1.120

Türk Lirası /

her ay

(Aykırılığın

devamı

halinde)

MADDE 12 -

Tahliye 26/1-d

Ciddi ve yakın tehlike

durumunda; çalışanların işi

bırakarak güvenli yere

gitmelerini sağlamamak.

Zorunluluk olmadıkça, gerekli

donanıma sahip ve özel olarak

görevlendirilenler dışındaki

çalışanlardan işlerine devam

etmelerini istemek.

Müdahalede bulunan çalışanları

yaptıkları müdahaleden dolayı

sorumlu tutmak.

1.000 1.120

Türk Lirası /

her

yükümlülük

için

1.000 1.120

Türk Lirası /

her ay

(Aykırılığın

devamı

halinde)



Uygulamaları

- 58 -

MADDE 14 -

İş kazası ve

meslek

hastalıklarının

kayıt ve

bildirimi

26/1-e

14/1 İş kazalarının ve meslek

hastalıklarının kaydını

tutmamak, ramak kala olaylar

ve iş kazaları ile ilgili

incelemeler yaparak ilgili

raporları düzenlememek.

1.500 1.681

Türk Lirası /

her

yükümlülük

için

26/1-e

14/2.İş kazalarını ve meslek

hastalıklarını 3 iş günü içinde

SGK'ya bildirmemek.


26/1-e

14/4.Sağlık hizmeti

sunucularının iş kazalarını,

yetkili sağlık hizmet

sunucularının meslek

hastalıklarını en geç 10 gün

içinde SGK'ya bildirmemesi.


MADDE 15 -

Sağlık

gözetimi

26/1-f 15/1 Çalışanlara sağlık gözetimi

yaptırmamak. 1.000 1.120

Türk Lirası /

her çalışan

için

26/1-f

15/2 Tehlikeli ve çok tehlikeli

sınıfta yer alan işyerlerinde

çalışacaklar için sağlık raporu

almamak.

1.000 1.120

Türk Lirası /

her çalışan

için

MADDE 16 -

Çalışanların

bilgilendirilm

esi

26/1-g Çalışanları bilgilendirme

yükümlülüğüne uymamak. 1.000 1.120

Türk Lirası /

her çalışan

için



Uygulamaları

- 59 -

MADDE 17 -

Çalışanların

eğitimi

26/1-ğ Çalışanlara eğitim verme

yükümlülüğüne uymamak. 1.000 1.120

Türk Lirası /

her çalışan

için

MADDE 18 -

Çalışanların

görüşlerinin

alınması ve

katılımlarının

sağlanması

26/1-h

Çalışanların görüşlerini alma ve

katılımlarını sağlama

yükümlülüğüne uymamak.

1.000 1.120

Türk Lirası /

her aykırılık

için

MADDE 20 -

Çalışan

temsilcisi

26/1-ı

20/1 İşyerinin değişik

bölümlerindeki riskler ve

çalışan sayılarına göre çalışan

temsilcileri görevlendirmemek.


26/1-ı

20/3 İşveren tarafından çalışan

temsilcilerinin öneride bulunma

ve tedbir alınmasını isteme

hakkını ihlal etmek.


26/1-ı

20/4 Çalışan temsilcilerinin ve

destek elemanlarının haklarını

kısıtlamak ve gerekli imkanları

sağlamamak.

1.000 1.120

Türk Lirası /

hakları

kısıtlanan

her birey için

MADDE 22 -

İş sağlığı ve

güvenliği

kurulu

26/1-i

İş sağlığı ve güvenliği kurulunu

oluşturmamak, alt işverenin

bulunduğu hallerde uygun

kurulu oluşturmamak, kurullar

arasında koordinasyonu

sağlamamak.

2.000 2.241

Türk Lirası /

her aykırılık

için



Uygulamaları

- 60 -

MADDE 23 -

İş sağlığı ve

güvenliğinin

koordinasyonu

26/1-j

23/2 Yönetim tarafından birden

fazla işyerinin bulunduğu iş

merkezlerinde İSG konusundaki

koordinasyonu sağlamamak,

tedbir almaları için işvereni

uyarmamak.


MADDE 24 -

Teftiş,

inceleme,

araştırma,

müfettişin

yetki,

yükümlülük

ve

sorumluluğu

.26/1-k

24/2 Ölçüm, inceleme ve

araştırma yapılmasına, numune

alınmasına veya eğitim

kurumları ile ortak sağlık ve

güvenlik birimlerinin kontrol ve

denetiminin yapılmasına engel

olmak.


MADDE 25 -

İşin

durdurulması

26/1-l

İşyerinin bir bölümünde veya

tamamında verilen durdurma

kararına uymayarak durdurulan

işe devam ettirmek.


26/1-l

25/6 İşin durdurulması

sebebiyle işsiz kalan çalışanlara

ücretlerini ödememek veya

uygun başka iş vermemek.

1.000 1.120

Türk Lirası /

ihlale

uğrayan her

çalışan için

1.000 1.120

Türk Lirası /

her ay

(Aykırılığın

devamı

halinde)



Uygulamaları

- 61 -

MADDE 29 -

Güvenlik

raporu veya

büyük kaza

önleme

politika

belgesi

26/1-m

Büyük kaza önleme politika

belgesini hazırlamamak. 50.000 56.018 Türk Lirası

Güvenlik raporunu hazırlayarak

Bakanlığa sunmadan işyerini

faaliyete geçirmek.


İşletilmesine Bakanlıkça izin

verilmeyen işyerini faaliyete

geçirmek.


Durdurulan işyerinde faaliyete

devam etmek.


MADDE 30 -

İş sağlığı ve

güvenliği ile

ilgili çeşitli

yönetmelikler

26/1-n

30 uncu madde de öngörülen

yönetmeliklerdeki hükümlere

aykırı hareket etmek.

1.000 1.120

Türk Lirası /

her hüküm

için

1.000 1.120

Türk Lirası /

her ay

(Aykırılığın

devamı

halinde)

Kanunda belirtilen idari para cezaları gerekçesi belirtilmek suretiyle

Çalışma ve İş Kurumu il müdürünce verilir. Verilen idari para

cezaları tebliğinden itibaren 30 (otuz) gün içinde ödenir.

İdari para cezaları tüzel kişiliği bulunmayan kamu kurum ve

kuruluşları adına da düzenlenebilir.

İdari para cezalarına itirazlar Sulh Ceza Mahkemesine yapılacaktır.



Uygulamaları

- 62 -

YARARLANILAN KAYNAKLAR

ALPAGUT, Gülsevil., “İş Sağlığı ve Güvenliği Yasa Tasarısında İşverenin

Yükümlülükleri ve Risk Değerlendirilmesi”; İş Sağlığı ve Güvenliği

Yasa Tasarısı Semineri, Ankara, 2012.

ESEN; Bünyamin., İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu'na Göre İşveren Ve

İşveren Vekili Kavramlarının Analizi, İstanbul, İSMMMO, 2014.

KARAKOÇ, Mehmet., “6331 Sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanuna Göre

İşverenin Eğitim Verme Yükümlülüğü” Mali Çözüm Dergisi,

İSMMMO Yayını, Sayı: 117, Mayıs-Haziran 2013.

ÖZDEMİR, Cumhur Sinan., “İş Sağlığı Ve Güvenliği Yasa Tasarısı İle

Çalışma Yaşamında Getirilen Değişiklikler” Mali Çözüm Dergisi,

İSMMMO Yayını, Sayı: 111, Mayıs-Haziran 2012

ÖZDEMİR, Cumhur Sinan., “İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Ne Getiriyor?”

Vergici ve Muhasebeciyle Diyalog, Dergisi Sayı: 292, Ağustos 2012.

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu - Mevzuat Bilgi Sistemi

www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6331.pdf”

2016 Yılı Mali Rehber; İSMMMO.

https://www.google.com.tr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwiLnZyuxanMAhWJdpoKHcy0A84QFggbMAA&url=http%3A%2F%2Fwww.mevzuat.gov.tr%2FMevzuatMetin%2F1.5.6331.pdf&usg=AFQjCNHlQDsADrICP2pmMfEomNfXlYFeAA



Uygulamaları

EĞİTİM SEMİNERLERİ E-KİTAP...

Documents

Transcript of EĞİTİM SEMİNERLERİ E-KİTAP...