İletişim şeklimizi gözden geçirmek Deneyimlerimizi paylaşmak Anne babalık tutumları ile ilgili

farkındalık yaşamak Daha etkin bir iletişim kurma yolunda

bir pencere açmak

Gizlilik ilkesi esas olduğundan, paylaşımların grup içinde kalması

Grup içinde ifade edilenlerin yargılamadan ve eleştirmeden dinlenmesi

Grup saati Gruba devam etmek Aktif katılım

Kişiler arasında duygu, düşünce ve bilgi alış-verişidir.

Duygu, düşünce ve bilgilerin akla gelebilecek her türlü yolla başkalarına aktarılmasıdır.

Bilgi üretme aktarma ve anlamlandırma sürecidir. Bu sürecin amacı “ANLAŞILMAK” tır.

ETKİNLİK

Varsın Doğalsın Sevilmeye layıksın Değerlisin Güvenilirsin

Karşımızdaki kişiden bu mesajlardan en az birini almadığımızda ya da alamadığımızda ilişkimizde sorunlar yaşıyoruz.

Karşınızdaki kişinin sizinle iletişim kurup, iletişimi devam ettirdiğini nasıl anlarsınız?

Beden dili Dinlemek Soru sormak Anlatmak, anlamak, anlaşmak

BEDEN DİLİ UYGULAMALARI

SÖZLÜ VE SÖZSÜZ İLETİŞİM

Beden dili insanlık tarihi açısından en eski iletişim aracımızdır.

Duygu ve düşüncelerimizin yansımasıdır.

Sözlü mesajlar daha çok düşüncelerimizi yansıtır. Sözsüz mesajlarımız ise iç dünyamızla yakından ilgilidir ve duygu ve düşüncelerimizi daha gerçekçi bir şekilde yansıtır.

İletişimde beden dilinin önemi

Konuşurken düşünce ve duygularımızdan farklı konuşabiliriz; ancak sustuğumuz zaman da beden dilimiz konuşmaya devam eder.

Göz teması Beden duruşu Mimik ve jestler Başın duruşu Oturma biçimi Kol ve bacak hareketleri Mesafe

İletişim çok kanallı bir süreçtir

Araştırmalar iletişimde,% 7 sözler% 38 ses tonu% 55 beden dilinin

önem taşıdığını ortaya koymuştur.İletişimin %55’ i görsel yoldan

gerçekleşir.

“İnsanlar bir şey söylemeden konuşur, dinlemeden duyarlar.”

Acar Baltaş

“Şikayetten vazgeç”, “Hırkanı sakın çıkarma.”,“Çabuk teşekkür et.” Karşı tarafta korku, aktif direnç, isyankar davranış yaratabilir. Söylenenlerin tersini “denemeye” davetedebilir.

Bir şey yaptığında, bunun sonuçlarını karşıtarafa söyleme: “Eğer öyle yaparsan, sonunda üzülürsün.” “Yemeğini yemezsen, parka gidemeyiz”

Karşı tarafın korkmasına, boyun eğmesine,gücenmesine, kızmasına, isyan etmesineneden olabilir. Söz konusu sonuçlarıngerçekten meydana gelip gelmeyeceğini“denemesine” yol açabilir.

Karşı tarafa problemi nasıl çözeceğini söyleme, bukonuda öğüt verme veya öneride bulunma:“Ben olsam...”, “Neden .....yapmıyorsun ?“, “Bence”“Bence bir daha onunla oynama.”

Karşı tarafta bağımlılık ya da direnme yaratabilir.Soruna değişik çözümler düşünüp, seçenekleridenemesini engelleyebilirKendi sorunlarını çözmekten aciz olduğunu imaedebilir.

Karşı tarafı olumsuz olarak değerlendirme:“Odan hep dağınık.”“Dikkat etmedin, düşürdün.”, “Koca çocuk oldun, hala korkuyorsun, ne var

korkacak”

Karşı taraf için yetersizlik aptallık anlamıtaşıyabilir. Olumsuz yargıya hedef olmamakya da azarlanmamak için iletişiminkesilmesine yol açabilir. Eleştiri ve yargılargerçek olarak algılanabilir.

Karşı tarafın aptal hissetmesini sağlama, onu birkategoriye sokma, utandırma:“Bebek gibisin”, “Çok şımarık davranıyorsun”, “Erkek adam ağlar mı? Ne ayıp”

Karşı tarafın değersiz hissetmesine, sevilmediğinidüşünmesine neden olabilir, Karşılık vermesine yolaçabilir.

Kanıtlar, nedenler bulmaya çalışma; probleminçözümüne yardımcı olmak için daha fazla bilgiarayışı içinde olma:“Neden öyle yaptın?” “Kim öyle olduğunu söyledi”

“Sen ne yaptın ?” “Nasıl...?”

Soruları cevaplama genellikle karşı tarafı kaçamağayöneltebilir. Soranın niyeti anlaşılmadığından, karşıtaraf korkuya, endişeye ve kendi başına sorununuçözemeyeceği hissine kapılabilir.

Karşı tarafa ne yapması gerektiğini söyleme:“Senin sorumluluğun”, “......şöyle yapman

gerekir” Karşı tarafta zorunluluk, suçluluk duygusuyaratabilir. Karşı tarafın şiddetli savunmaya geçmesine yol açabilir ve kendisinde

sorumluluk duygusuna güvenilmediği izlenimini yaratabilir.

Karşı tarafı gerçekler, karşıt kanıtlar, mantık, bilgiveya kendi görüşlerinizle etkilemeyi deneme:“İşte şu nedenle hatalısın...”, “Ben seninyaşındayken…”, “Evet, ama arkadaşlarınla nasılgeçineceğini öğrenmelisin”,

Karşı tarafın kendisini beceriksiz ve yetersizhissetmesine, iletişimi kesmesine neden olabilir.Savunmayı ve karşı koymayı kışkırtabilir.

Karşı tarafa davranışının altındaki nedenlerisöyleme, niçin o şekilde davrandığını veya o şekildekonuştuğunu analiz etme; teşhisini iletme:“Kardeşini kıskandığın için vuruyorsun.”“Aslında sen öyle demek istemiyorsun.”“Senin esas sorunun nedir biliyor musun ?“

Karşı tarafı tehdit edici, tedirgin edici olabilir veonda başarısızlık duygusu uyandırabilir. Kendisinikorumasız hissedebilir. Kendisine inanılmadığıkanısına varabilir. Yanlış anlaşılma endişesi ileiletişimi kesebilir.

Karşı tarafı sorunundan uzaklaştırmaya çalışma,problemi bir kenara itme, takılma:“Hemen onu unutalım.”“Haydi gel - daha hoş şeylerden bahsedelim.”“O kadardan hiç bişey olmaz.”

Savaşmak yerine, kaçınmak gereklidir şeklinde birmesajı ima edebilir. Karşı tarafa sorunlarınınönemsiz saçma ve geçersiz olduğu imajını verebilir.Karşı tarafın sorununu açığa vurmasını önleyebilir.”

Olumlu bir değerlendirme yapma, görüşüne katılma:“Çok güzel.”, “Bence harika bir iş yapıyorsun.”

Karşı tarafa beklentilerin çok yüksek olduğunu imaedebilir. Karşı taraf bunu istenilen davranışıyaptırabilmek için, içtenlikten yoksun olaraksöylenmiş bir şey olarak algılayabilir. Karşı tarafınbenlik kavramı ile övgü uygun değilse, kendisindekaygı yaratabilir.

Karşı tarafın daha iyi hissetmesine çabalama, onuduygularından uzaklaştırmaya çalışma, duygularınıngücünü inkar etme:“Aldırma... Boş ver, düzelir...”, “Bak korkacak bir şey

yok.” “Zamanla kendini daha iyi hissedersin.”

Karşı tarafın anlaşılmamış hissetmesine nedenolabilir. Başkalarına kolay görünmesi nedeniyle,kendisinde kızgınlık duyguları uyandıra bilir.“Kendini kötü hissetmen doğru değil” şeklinde birmesaj algılamasına neden olabilir.

GÖKKUŞAĞI

• Çocuğumuzun olası tüm davranışları

Karşımızdaki kişinin bazı davranışlarını kabullenirken bazılarını kabul etmeyebiliriz.

1) BİZE GÖRE

2) KARŞIMIZDAKİ KİŞİYE GÖRE

3) ÇEVREYE VE DURUMA GÖRE

• KABUL EDİLEBİLİR

• YAPMACIK KABUL

• KABUL EDİLEMEZ

1. KABUL; Problemi kabul etmek

2. KABUL; Kendini kabul etmek

3. KABUL; Karşıdaki kişiyi kabul etmek

Örnek 1:Bir trende yolculuk ederken, bir baba sürekliağlayan çocuklarını susmaları için uyarmadantrenden dışarıya bakıyor. Örnek 2:Önemli bir konuda yapacağı konuşma ile ilgiliçocuğunuzu dinlemeye geldiniz. Ancak arkatarafta oturan iki kişi sürekli kendi aralarındakonuşuyorlar.

Sorunun kimde olduğunu bulmak iletişim biçimimizi belirler.

Çocuğunuz oyun oynadıktan sonra yenildi ve ağlıyor. Sorun bende Sorun yok Sorun karşıda

Çocuğunuz arkadaşının ona vurduğunu anlatıyor. Sorun bende Sorun yok Sorun karşıda

Çocuğunuz odasını toplamak istemiyor. Sorun bende Sorun yok Sorun karşıda

Çocuğunuz yüzmeye gitmek istemiyor. Sorun bende Sorun yok Sorun

karşıda

Kız kardeşiniz akşam eşiyle tartıştığını söylüyor. Sorun bende Sorun yok Sorun karşıda

Birlikte çalıştığınız arkadaşınız, kendisi hakkında başkalarıyla konuştuğunuzu söylüyor.

Sorun bende Sorun yok Sorun karşıda

Eşiniz bu tutumunuzu beğenmediğini söylüyor. Sorun bende Sorun yok Sorun karşıda

Eşinizin çok dağınık olduğunu düşünüyorsunuz. Sorun bende Sorun yok Sorun karşıda

SORUN YOK (İLİŞKİ GELİŞTİRME ALANI)

SORUN ÇOCUĞUN (YARDIM BECERİLERİ-ETKİN DİNLEME)

SORUN ANNE BABANIN(YAPICI MESAJLAR-BEN DİLİ)

Sorunun bizde olduğu zamanlarda kullanılacak dil.

Karşı tarafın davranışının yargısız tanımı

Davranışın üzerimizdeki somut etkisi

Davranışın karşısında hissettiğimiz duygu

KABUL EDİLMEYEN

DAVRANIŞ

DUYGUSOMUT

ETKİ

Konuşurken yüzüme bakmadığında,

kızıyorum aynı şeyi tekrar anlatmak zorunda kalıyorum.

Siz kavgayı uzattığınız zaman,

üzülüyorum

sonra başım ağrıyor.

1-)Ne olduğunu söylemeyip sadece ağladığında; Bir daha seninle konuşmam. Ne yapacağımı bilemiyorum ve seni anlamakta

zorlanıyorum.

2-)Ben seninle konuşurken televizyona baktığında; Terbiyesizlik etmiş oluyorsun. Dikkatim dağılıyor ve boşuna konuşmuş gibi hissediyorum.

3-)Odanı toplamadığında; Evimize gelenler bizi ayıplıyor. Dağınıklık beni rahatsız ediyor ve etrafı toplamak için çok

zaman kaybediyorum.

4-)Ben babanla konuşurken; Araya girme. Anne anne dediğinde, rahatsız oluyorum ve

konuşacaklarımı karıştırıyorum.

5-)Sen kardeşini korkuttuğunda; Çok kötü bir ağabey oluyorsun. Onun ağlaması işime engel oluyor ve çok üzülüyorum.  6-)Oyun oynamak için ısrar ettiğinde; Mız mız bir çocuk olup çıkıyorsun. Akşam yemeğini yetiştirememekten korkuyorum.

SEN DİLİ BEN DİLİ

Kişiliğe yöneliktir.Kişiye kendisiyle ilgili bir şeyler söyler.Benlik saygısını zedeler.Öfke ve nefret duygularını oluşturur.Çekingen ya da saldırgan insanlar yaratır.İlişkiyi zedeler.Direnç oluşturur.

Davranışa yöneliktir.“Dinleyen”e “gönderen” ile ilgili birşeyler söyler.Benlik saygısına önemli katkısı vardır.“Gönderen”e yardım isteği doğurur.Etkin insanlar yaratır.İlişkiyi geliştirir.İşbirliğini geliştirir.

Sorunun karşıda olduğu durumlardakullanılan dil.

Sessiz dinleme

Aktif dinleme (Konuşmayı sürdürücü dinleme)

Empatik dinleme (Yansıtıcı dinleme)

Cesaretlendirme:Biraz daha açar mısın? Özetleme:Söylediğini doğru

anladıysam… Empatik olma:Ona çok kızdın sanırım. Uzlaşma:Bu konuyu nasıl çözeceğimiz

ile ilgili senin önerin var mı? Açık sorular: Nasıl olmasını isterdin?

ÇOCUK: Yüzme dersine katılmak istemiyorum. Yüzme çok iyi bir spordur. Vücudu geliştirir. Sağlıklı yapar.

Mutlaka yüzmeyi öğrenmelisin. E.D:Anladığım kadarıyla yüzmekten korkuyorsun.

ÇOCUK: Benim hiç arkadaşım yok. Aaa olur mu ben hep Arzu ile oynadığınızı görüyorum. E.D:Okulda yalnız kaldığını mı düşünüyorsun.   ÇOCUK: Sınıfta benimle oynamıyorlar. Sende git öğretmenine söyle. / Neden oynamadıklarını sor

bakalım. E.D: Arkadaşlarının seninle oynamaktan hoşlanmadıklarını

mı düşünüyorsun. 

ÇOCUK: Okula gitmek istemiyorum. Okula gidip yeni bilgiler öğrenmelisin. /Şimdi uyuyalım

yarın eminim ki fikrin değişecek. E.D:Okulda hoşuna gitmeyen bir şey mi var?

ÇOCUK: Sen bana hep bağırıyorsun. Ben mi? Hıı sen hiç bağıran anne görmemişsin. E.D:Sana sürekli kızdığımı düşünüyorsun.

ÇOCUK: Onu benden daha çok seviyorsunuz. Olur mu hiç anneler çocuklarını çok sever. Gel seninle

resim yapalım. E.D:Böyle düşünmene neden olan bir örnek verir misin?

Etkin dinlemeye hazır hissediyorsanız dinleyin. Her konu etkin dinlemeyi gerektirmez. Çocuğunuzun duygu ve düşüncelerini gerçekten kabul edin. Çocuğunuzun davranışı kabul çizginizin altındaysa etkin

dinleme uygun değildir. Çocuğunuzun sorunlarını çözebileceğine inanın. Çocuğunuzun sorununu kendi sorununuz haline getirmeyin. Etkin dinleme sonucunda çocuğunuzun hemen bir çözüme

ulaşmasını beklemeyin. Çocuğunuzun sizin aklınızdaki sonuca ulaşmasını beklemeyin. Sonuç değil, Süreç önemlidir.