ETHICS NOTES · Η λέξη ηθική προέρχεται από την Ελληνική λέξη...

NOTES

KETHEA/UCSDDavid A. Deitch, PhD

1

ETHICS

Κώδικας Ηθικής -Δεοντολογία

David A. Deitch, PhDEmeritus Professor of Clinical Psychiatry

University of California, San DiegoCenter for Criminality & Addiction Research, Training &

Application

KETHEA/UCSD DAVID DEITCH, PhD 2

Η λέξη ηθική προέρχεται απότην Ελληνική λέξη «ήθος» που

σημαίνει χαρακτήρας ήσυνήθεια


«Ήθος Ανθρώπω Δαίμων»Ηράκλειτος 480 π.Χ.

NOTES


2

ETHICS


Ορθή συμπεριφοράΟρθός τρόπος ζωής

Αριστοτέλης


«Ο κάθε ένας από εμάςχρειάζεται έναν ‘φύλακα’ να

του τραβήξει το αυτί όταν είναιαπρόσεκτος –οι καλοί φίλοι

αυτό κάνουν»- Seneca AD 65 Moral Essays


Τζαϊνισμός ή Ζαϊνισμός καιΒουδισμός 66 π.Χ.

«Η εξομολόγηση απαιτεί μετάνοια-πρώτα στοδάσκαλο και μετά στους άλλους- να μηνπληγώνεις ζωντανούς οργανισμούς»

«Το χειρότερο κακό είναι το ψέμα»Οι 8 πτυχές στο δρόμο για έναν ορθό τρόπο

ζωής:– Σωστές πεποιθήσεις Σωστή δουλειά– Σωστή φιλοδοξία Σωστή προσπάθεια– Σωστός λόγος Σωστή θύμηση– Σωστή συμπεριφορά Σωστό εγκώμιο

NOTES


3

ETHICS


ΑρετήΥπακοή σε ένα πρότυπο

δικαίου: Ηθική


Αξίες και Ηθική

Αξίες-Διατηρούν ό,τι είναικαλό και επιθυμητό

Ηθική-Ενέχουν το σωστόκαι δίκαιο


Φυσικός Ηθικός ΝόμοςΣεβασμός: η σχέση με ή η αναφορά σε ένα

συγκεκριμένο πράγμα ή κατάσταση

ΚΑΙ

Υπευθυνότητα: η ιδιότητα ή η κατάσταση του ναείμαι υπεύθυνος - ηθική, νομική και πνευματικήυπαιτιότητα/ευθύνη.

NOTES


4

ETHICS


ΑΥΤΟΣΕΒΑΣΜΟΣ

Έμφυτη Αξία

Τι δεν πρέπει να κάνεις

ΕΞΟΥΣΙΑ-ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ


Υπευθυνότητα

Κατευθυνόμενη από έξω- προς άλλους- για άλλους

Τι να κάνω

Ανταποκρίνομαι στις υποχρεώσεις μου;


Ηθικές Αξίες

«Ειλικρίνεια» - «Υπευθυνότητα»Δικαιοσύνη σημαίνει «υποχρέωση» απέναντι

σε άλλους

Καλοί απέναντι στα παιδιά μαςΚαλοί απέναντι στους γονείς μας

Αναφέρετε μερικά ακόμη

NOTES


5

ETHICS


Μη-Ηθικές Αρχές

Μου αρέσει να κάνω–Να ακούω κλασική μουσική

– Αναφέρετε μερικά ακόμη


Ηθικές ΑρχέςΠαγκόσμιες

Μη- Παγκόσμιες

– Σκεφτείτε μερικά ακόμη


Παγκόσμιες Ηθικές Αξίες

Δίκαιη αντιμετώπιση όλων των ανθρώπων Σεβασμός στη ζωή Ελευθερία από προσωπική απειλή Ελευθερία από τη σκλαβιά Απελευθέρωση της ανθρώπινης αξίας και

αξιοπρέπειας– Ορισμός Ηνωμένων Εθνών

– Αναφέρατε άλλα παραδείγματα

NOTES


6

ETHICS


Μη-Παγκόσμιες

Καθήκοντα - Υποχρεώσεις απέναντι σε

Κλειδί - Δεν χρειάζεται να

–Αναφέρατε άλλα παραδείγματα


Ηθική γνώση– Επίγνωση/ενημερότητα– Γνώση ηθικών αξιών– Άποψη– Ηθικός λόγος– Λήψη αποφάσεων– Γνώση εαυτού

Ηθική Συναίσθηση– Συνείδηση– Αυτοεκτίμηση– Ενσυναίσθηση– Αγάπη για το «καλό»– Αυτοέλεγχος– Ταπεινότητα

1. Ικανότητα2. Θέληση3. Συνήθεια

Ηθική Δράση


Ηθική

Ενέχει την αξιολόγησητης δράσης βάσειενός ευρύτερουκοινωνικούπολιτιστικού ήθρησκευτικούπροτύπου

Κάτι που θεωρείταιηθική συμπεριφοράσε μια κοινωνίαμπορεί να θεωρείταιανήθικη σε μια άλληΠαράδειγμα:– προγαμιαίες σχέσεις– Άλλο;

NOTES


7

ETHICS


Αρχές ή Ήθη της Κοινότητας

Μια πλευρά τωνηθών που μπορείνα ποικίλειανάλογα με τηδιεπιστημονική, τηθεωρητική και τηγεωγραφική βάση

Η συνήθης κοινωνικήσυμπεριφορά με τουςθεραπευόμενους μπορείνα διαφέρει σε ένα ευρύαστικό περιβάλλον και σεένα μικρό αγροτικό

Ή ανάμεσα σε μιααναλυτική και μιασυμπεριφορικήπροσέγγιση


Πρότυπα της ΚοινότηταςΣυχνά αποτελούν τα έσχατα νομικάκριτήρια για να καθορίσουμε αν οι

θεραπευτές έχουν νομική ευθύνη για τυχόνβλάβες.


ΗθικήΗ ηθική είναι το σύνολο των ηθικών

αρχών που υιοθετεί ένα άτομο ήμια ομάδα προκειμένου να

καθορίσει τους κανόνες ορθήςσυμπεριφοράς.

NOTES


8

ETHICS


Σεξουαλικότητα Ποιες είναι οι αξίες σου όσον αφορά τα

παρακάτω:– το σεξ πρέπει να γίνεται μετά το γάμο– το σεξ είναι έκφραση αγάπης και δέσμευσης– το περιστασιακό σεξ– το ομαδικό σεξ– το εξωσυζυγικό σεξ– το προγαμιαίο σεξ– η ομοφυλοφιλία– το σεξ μεταξύ εφήβων


Επαγγελματισμός

Υπάρχει κάποιασύνδεση με την ηθικήσυμπεριφορά. Παρόλααυτά, είναι δυνατόν να

μην είναι κάποιοςσωστός επαγγελματίας

αλλά να έχει ηθικέςαρχές.

Παράδειγμα:- άνθρωποι διαρκώςαργοπορημένοι στιςσυναντήσειςΆλλο;


Είναι αποδεκτό να βλέπεις ένανθεραπευόμενο κοινωνικά ή να έχειςδιπλή σχέση;

π.χ. εάν είσαι ο σύμβουλοςαυτού του ατόμου;

NOTES


9

ETHICS


Οι σεξουαλικές σχέσεις με ένανθεραπευόμενο αποτελούν νομικό ζήτημα;

Τίθεται ζήτημα ηθικής;


Σεξουαλικές Σχέσεις μεθεραπευόμενους

– Ανήθικο– Αντιδεοντολογικό– Αντιεπαγγελματικό– Παράνομο


Θέματα Ηθικής στη Συμβουλευτική

Είναι περίπλοκα, πολύπλευρα, έχουν αρκετάσκοτεινά σημεία και δεν επιδέχονται

απλουστευτικές λύσεις

NOTES


10

ETHICS


Οι αξίες που έχετε, επηρεάζουν τη δουλειάπου κάνετε

Οι αξίες του ΚΕΘΕΑ είναι ίδιες με τις δικέςσας;


Καλλιεργώντας μια «Αίσθηση Ήθους»

Οι θεραπευτές δεν πρέπει να περιορίζουν τησυμπεριφορά τους στην υπακοή τωνκανόνων και της δεοντολογίας.

Πρέπει να προνοούν για την ευημερία τωνθεραπευόμενων

Να δείχνουν ευαισθησία στιςδραστηριότητες που είναι για το καλό τωνθεραπευόμενων


Νόμος έναντι Ηθικών Αρχών

Μπορεί να υπάρξουναντιθέσεις ανάμεσα

στο νόμο και τιςηθικές αρχές, σ’αυτές

τις περιπτώσειςπαίζουν ρόλο οι αξίες

του θεραπευτή

Παραδείγματα-Διαφήμιση-Απόρρητο- Δικαίωμα πρόσβασης τουθεραπευόμενου στοφάκελό του- Άλλα;

NOTES


11

ETHICS


Οδηγίες από το ΣύλλογοΑμερικανών Ψυχολόγων

Σε περίπτωση σύγκρουσης ανάμεσα στονκώδικα δεοντολογίας και το νόμο, οιψυχολόγοι πρέπει να επιλύουν τιςσυγκρούσεις υπακούοντας το νόμο αλλάταυτόχρονα τηρώντας στο μέγιστο δυνατότον κώδικα ηθικής και δεοντολογίας

(APA, 1991a, as cited in Corey, et. al., 1993)


Ηθικές Αρχέςέναντι Νόμου

Ηθικές Αρχές– Καθοδηγούν τους θεραπευτές– Προστατεύουν τους

θεραπευόμενους– Εξασφαλίζουν την αυτονομία

των επαγγελματιών– Αυξάνουν το κύρος του

επαγγέλματος Τα ιδανικά επίπεδα ορίζονται

από τους επαγγελματίες

Νόμος– Απεικονίζει το ελάχιστο

επίπεδο που μπορεί ναανεχτεί η κοινωνία


Ερωτήσεις που σχετίζονται με τη λήψηαποφάσεων Δεοντολογίας

Σε ποιες αρχές πρέπει να στηριχθώ; Ποιες είναι οι αξίες μου; Πώς οι αξίες μου επηρεάζουν τη δουλειά μου με

τους θεραπευόμενους; Γιατί έχω ορισμένες αξίες;Η υπεύθυνη συμπεριφορά είναι εσωτερική αξία και

όχι κάτι που επιβάλλεται από την εξουσία.(Tennyson and Strom, 1986)

NOTES


12

ETHICS


Ηθική Λειτουργία«Υποχρεωτικές Ηθικές αρχές»

• Χαρακτηρίζεται από υποταγή στο νόμο καιστον επαγγελματικό κώδικα

• Οι θεραπευτές που υπακούουν σ’ αυτό τοεπίπεδο προστατεύονται συνήθως από τηνεπιβολή του νόμου ή από επαγγελματικέςμομφές

• Κριτήρια


Ηθική Λειτουργία«Διακεκριμένες Ηθικές Αρχές»

Οι επαγγελματίες διευρύνουν και κατανοούντα αποτελέσματα των παρεμβάσεων τουςστην ευημερία των πελατών

ΑρχέςΑρχές του NAADAC= Διακεκριμένος Κώδικας

Ηθικής


Αρχές του επαγγελματικού κώδικα συμπεριφοράς των επαγγελματιώνστον τομέα της τοξικοεξάρτησης

1. Πίστη στην αξιοπρέπεια και την αξία των ανθρώπων.2. Αναγνώριση του δικαιώματος για αξιοπρεπή θεραπεία και παροχή υψηλής ποιότηταςθεραπείας σε όσους υποφέρουν άμεσα ή έμμεσα από τη χρήση ουσιών.3. Διατήρηση της επαγγελματικής σχέσης με όσους ζητούν υπηρεσίες.4. Διαφύλαξη του απόρρητου όλων των αρχείων και των πληροφοριών των ατόμων πουζητούν θεραπεία σύμφωνα με τον επαγγελματικό κώδικα και τη νομοθεσία του κράτους.5. Σεβασμός στα δικαιώματα και στις απόψεις άλλων συμβούλων και επαγγελματιών τουχώρου.6. Σεβασμός στη πολιτική και στις διαδικασίες του οργανισμού που σχετίζονται με τοεπαγγελματικό ήθος.7. Διαρκή επαγγελματική εξέλιξη μέσα από συνεχή εκπαίδευση και πρακτική.8. Σεβασμός στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της θεραπευτικής σχέσης που απαγορεύει τηνδιαπροσωπική εκμετάλλευση και ανταλλαγή ανάμεσα σε θεραπευτές και θεραπευμένους.9. Αποφυγή της χρήσης οποιασδήποτε παράνομης ψυχότροπης ουσίας, αλλά και τηςκατάχρησης οποιασδήποτε νόμιμης ουσίας συμπεριλαμβανομένων: αλκοόλ καισυνταγογραφημένων φαρμάκων.10. Αποφυγή της δήλωσης επαγγελματικών προσόντων, άμεσα ή έμμεσα, τα οποία δενέχει αποκτήσει ο θεραπευτής.

NOTES


13

ETHICS


«Αυτό είναι Ανήθικο!»

· Πολλές από τιςπαραβιάσεις του κώδικαηθικής είναι δύσκολο ναεντοπιστούν.

· Συνήθως μόνο οιεπαγγελματίες γνωρίζουντις παραβιάσεις.

· Προκάλεσε τον εαυτό σου.

Αυτά που κάνω είναι για τοκαλό του πελάτη;

ΚανόνεςΗθικής


Μοντέλο Κριτικής-Αξιολόγησης(Kitchener, 1984, as cited in Corey, et. al., 1993)

Αυτονομία Προώθηση της

αυτοδιάθεσης Ελευθερία του

θεραπευόμενου ναπάρει τις δικές του/τηςαποφάσεις

Ωφελιμότητα Προώθηση της

ευημερίας των άλλων Ιδανικά η

συμβουλευτικήσυμβάλει στηνωριμότητα και εξέλιξητου θεραπευόμενου


Μη-πρόκληση βλάβης– Αποφυγή της πρόκλησης

βλάβης.– Αποφυγή δράσης που

θέτει σε κίνδυνο τουςθεραπευόμενους.

– Παράδειγμα:– Εκμετάλλευση των

θεραπευόμενων.

Δικαιοσύνη– Πρόσβαση στη θεραπεία

ίσων ευκαιριών σε όλους,ανεξάρτητα από ηλικία,φύλο, φυλή, εθνικότητα,αναπηρία, κοινωνικο-οικονομική κατάσταση,πολιτιστικό υπόβαθρο,θρησκεία ή τρόπο ζωής.

NOTES


14

ETHICS


Ηθικό Μοντέλο ΛήψηςΑποφάσεων

1. Εντοπισμός του προβλήματος ή του διλήμματος.

2. Εντοπισμός των πιθανών θεμάτων που ενέχει.

3. Ανασκόπηση του σχετικού κώδικα ηθικής.

4. Εποπτεία.


Ηθικό Μοντέλο ΛήψηςΑποφάσεων

5. Εντοπισμός πιθανών και δυνατών τρόπωνδράσης.

6. Εκτίμηση των αποτελεσμάτων από τιςδιαφορετικές αποφάσεις.

7. Επιλογή του καταλληλότερου φαινομενικάτρόπου δράσης.


Μεταβίβαση

• Η διαδικασία κατά την οποία οιθεραπευόμενοι προβάλλουν στονθεραπευτή τους συναισθήματα ή στάσειςπου είχαν στο παρελθόν για σημαντικούςανθρώπους στη ζωή τους.

• Συνήθως προέρχεται από την παιδικήηλικία του ατόμου.

• Αποτελεί επανάληψη παλαιοτέρωνσυγκρούσεων.

NOTES


15

ETHICS


Μεταβίβαση

Αποτελεί μια λανθασμένη αντίληψηγια τον σύμβουλο / θεραπευτή, είτε

αυτή είναι θετική, είτε αρνητική.


Ο Θεραπευτής ως Ιδανικό Οι θεραπευόμενοι βλέπουν τον θεραπευτή τους ως

το τέλειο άτομο που κάνει τα πάντα σωστά και δενέχει ελαττώματα.

Ψυχαναλυτικά, στο θεραπευτή προσδίδεται μιαεξιδανικευμένη εικόνα.

Το εγώ του θεραπευτή τροφοδοτείται και αρχίζει ναπιστεύει αυτές τις προβολές.

Οι θεραπευτές ανυψώνονται, ενώ οιθεραπευόμενοι υποτιμούν τον εαυτό τους.


Ο Θεραπευτής ως Μάντης Οι θεραπευόμενοι θεωρούν το θεραπευτή ως

ειδικό, που γνωρίζει τα πάντα και είναιπαντοδύναμος.

Αναζητούν κατευθύνσεις από τον θεραπευτή.

Βασίζονται στην πίστη ότι ο θεραπευτής έχει όλεςτις απαντήσεις και δεν μπορούν να βρουν τιςδικές τους.

Οι θεραπευτές δίνουν συμβουλές και οιθεραπευόμενοι παραμένουν εξαρτημένοι.

NOTES


16

ETHICS


Ο Θεραπευτής ως Τροφός(νταντά)

Ο θεραπευόμενος παίζει το ρόλο τουαδύναμου.

Αισθάνεται ότι δεν μπορεί να δράσει μόνοςτου.

Ίσως επιζητά την αγκαλιά και το άγγιγμα απότον θεραπευτή.

• Οι θεραπευτές χάνονται νιώθοντας τησυμπάθεια και τη λύπη για τον θεραπευόμενο.• Ο θεραπευόμενος ποτέ δεν μαθαίνει τι θαπει προσωπική ευθύνη


Ο Θεραπευτής ως Ματαίωση

Ο θεραπευόμενος κρατάει αμυντικήστάση, είναι προσεκτικός, φυλάγεται καισυνεχώς ελέγχει το θεραπευτή.

Ζητάει απλές συμβουλές ή απλές λύσεις.Βλέπει τον θεραπευτή ως πηγή

εκνευρισμού.Αποφύγετε την άμυνα που μπορεί να προκαλέσει περισσότερεςαντιστάσεις στον θεραπευόμενο


ΑντιμεταβίβασηΜε μια ευρεία έννοια συνιστά οποιαδήποτεπροβολή από τον θεραπευτή που πιθανόνστέκεται εμπόδιο στο να βοηθήσει τονθεραπευόμενο

Ανάγκη για τελειότηταΆγχοςΑνάγκη να επιλύσει τα προβλήματα των

θεραπευόμενων

NOTES


17

ETHICS


Αντιμεταβίβαση

Η ανάγκη του θεραπευτή δεν πρέπει ναγίνεται πρόβλημα του θεραπευόμενου.


Υπερπροστατεύοντας τουςθεραπευόμενους

Οι θεραπευτές αποφεύγουν τομείς πουείναι επώδυνοι για τους ίδιους.

Οι θεραπευτές αντιμετωπίζουν τουςθεραπευόμενους ως εύθραυστους και ωςβρέφη.

Προστατεύουν τους θεραπευόμενους απόσυναισθήματα πόνου και άγχους.


Πολύ ήπια αντιμετώπιση τωνθεραπευόμενων

Μπορεί να προέρχεται από τον φόβο τουθεραπευτή για θυμό του θεραπευόμενου.

Μπορεί να δημιουργεί μια «μελιστάλαχτη»ατμόσφαιρα.

Μπορεί να οδηγεί σε επιφανειακέςανταλλαγές.

Οι ανταλλαγές μετεξελίσσονται σε φιλικέςκουβέντες ή ‘ελαφρού περιεχομένουσυνεδρίες’.

NOTES


18

ETHICS


Απόρριψη των θεραπευόμενων

Οι θεραπευτές μπορεί να αντιλαμβάνονταιτους θεραπευόμενους ως εξαρτημένους καιάτομα που έχουν ανάγκη

Ο θεραπευτής παραμένει απόμακρος καιψυχρός, κρατάει αποστάσεις και δενεπιτρέπει στον θεραπευόμενο να τονπλησιάσει ιδιαίτερα


Ανάγκη για συνεχή Ενίσχυσηκαι Αποδοχή

Όταν οι θεραπευτές δεν βλέπουν άμεσα θετικάαποτελέσματα απογοητεύονται και αγχώνονται.

Αν ο θεραπευόμενος δεν βελτιωθεί ο θεραπευτήςαρχίζει να τον αντιπαθεί.

Ο θεραπευτής αρχίζει να αμφιβάλλει για τον εαυτότου και για την αποτελεσματικότητα του.


Θεραπευτές που βλέπουν τον εαυτότους στους θεραπευόμενους

Διαφορετικό από το να βρίσκεται κανείς κοντάστον θεραπευόμενο και να ταυτίζεται με τηνπροσπάθειά του.

Αδυναμία διαχωρισμού των συναισθημάτων τουςαπό αυτά των θεραπευόμενων.

Αντιπαθούν τους θεραπευόμενους που έχουν ταίδια χαρακτηριστικά, θετικά ή αρνητικά.

NOTES


19

ETHICS


Σεξουαλικά ή ρομαντικάαισθήματα για τους

Θεραπευόμενους


Δίνουν συμβουλές ψυχαναγκαστικά


Επιθυμία για την ανάπτυξηκοινωνικών σχέσεων με τους

θεραπευόμενους

Οι θεραπευόμενοι μπορεί να θέλουν ναγνωρίσουν το θεραπευτή τους ως «απλόάνθρωπο» και ο θεραπευτής να θέλει να

σταματήσει να φαίνεται «ψυχρός».

NOTES


20

ETHICS


Ηθικό Δίλημμα

Ένας θεραπευόμενος σας ερωτεύεται.-Τί κάνετε;


Ηθικό Δίλημμα Η οικογένεια ενός θεραπευόμενού σας

επιμένει να σας κάνει ένα δώρο επειδήβοηθήσατε το γιο ή τη κόρη τους

- Θα το δεχτείτε;



Βλέπετε τον διευθυντή σας ναπαίρνει στο σπίτι του φαγητό από τηνκουζίνα της κοινότητας- Τί κάνετε;

NOTES


21

ETHICS



Ένα καινούριο μέλος έρχεται στημονάδα σας, το οποίο γνωρίζατε καισυμπαθούσατε ως εξαρτημένο και τοαναθέτουν σε σας.

- Τί κάνετε;


Η Ηθική της Αρετής

Ο ηθικός τρόπος με τον οποίο εργάζεστεμπορεί να αποτελέσει τη βάση της αρετής

Η ηθική σ’ έναν οργανισμό αντικατοπτρίζειτην ποιότητα των ανθρώπων του

– Price Pritchott, PhD



Η αρετή ποτέ δεν συμβαίνει τυχαία

Πρέπει να προσπαθήσουμε για ναπραγματοποιηθεί. Επίσης, η μέθοδός μαςέχει τόσο μεγάλη σημασία όσο και τααποτελέσματα.

NOTES


22

ETHICS



Δεν γεννηθήκατε ενάρετοι. Τηρήστε το νόμο... αλλά μην κρύβεστε

πίσω από αυτόν. Κάντε το σωστό όταν μπορεί να γίνει. Ακούστε τη συνείδηση σας, αν και δεν

μπορείτε πάντα να την εμπιστεύεστε.



Συζητήστε το με άλλους... αλλά κάντεπροσεκτική επιλογή με ποιους.

Προετοιμαστείτε να τιμωρηθείτε για τηνειλικρίνεια σας.

Αποφύγετε το ηθικό χρέος. Το μικρό είναι όμορφο. Οσμιστείτε.


Η Ηθική της Αρετής Να επευφημείτε τους πρωταθλητές της

ηθικής. Επιτρέψτε τα λάθη ώστε να μην προωθείτε

την κάλυψη. Να μη νοιάζεστε μόνο για τις δουλειές σας. Μάθετε να ζείτε και με τις γκρίζες

αποχρώσεις. Αναλάβετε την ευθύνη για τη συμπεριφορά

σας.

NOTES


23

ETHICS



Κάνε την περηφάνια οδηγό σου. Μη λες τί πιστεύεις για την ηθική...δείξε τί πιστεύεις.

Εκεί που σταματά το χρήμα.

Πρόσεχε τις σκέψεις σου...γίνονται οι λέξεις σου.

Πρόσεχε τις λέξεις σου...γίνονται οι πράξεις σου.

Πρόσεχε τις πράξεις σου...γίνονται ο συνήθειές σου.

Πρόσεχε τις συνήθειές σου...γίνονται ο χαρακτήρας σου.

Πρόσεχε το χαρακτήρα σου...γίνεται το πεπρωμένο σου

-Frank Outlaw-Αμερικανός συγγραφέας του 20ου αι.

ETHICS NOTES · Η λέξη ηθική προέρχεται από την Ελληνική λέξη...

Documents

Transcript of ETHICS NOTES · Η λέξη ηθική προέρχεται από την Ελληνική λέξη...