Ervaringen met EC / Roet Sef van den Elshout. Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet...

23
Ervaringen met EC / Roet Sef van den Elshout

Transcript of Ervaringen met EC / Roet Sef van den Elshout. Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet...

Page 1: Ervaringen met EC / Roet Sef van den Elshout. Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet 30-6-20142 Overzicht •Waarom roet/EC •Stand van zaken instrumentarium.

Ervaringen met EC / Roet

Sef van den Elshout

Page 2: Ervaringen met EC / Roet Sef van den Elshout. Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet 30-6-20142 Overzicht •Waarom roet/EC •Stand van zaken instrumentarium.

Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet12-04-23 2

Overzicht• Waarom roet/EC• Stand van zaken instrumentarium• Voorbeelden van de inzet van roet voor analyses van

maatregelen• Bestuurlijke bruikbaarheid

Overzicht

Page 3: Ervaringen met EC / Roet Sef van den Elshout. Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet 30-6-20142 Overzicht •Waarom roet/EC •Stand van zaken instrumentarium.

Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet12-04-23 3

Waarom EC/roet

• Fijnstof: deken met weinig lokale gradiënten• Verkeer: gezondheidrelevant stof maar in

µg/m3 zeer kleine bijdrage

• Verkeersmaatregelen zijn gezondheids-relevant maar• Doen weinig voor halen van normen• Gezondheidseffect slecht te kwantificeren

• Lastig verhaal voor bestuurders

Page 4: Ervaringen met EC / Roet Sef van den Elshout. Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet 30-6-20142 Overzicht •Waarom roet/EC •Stand van zaken instrumentarium.

Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet12-04-23 44

EC is relatief meer verhoogd door verkeersemissies dan PM2.5 en PM10

Verschil Verkeer - Achtergrond, werkdag

0

10

20

30

0 4 8 12 16 20 24

con

cen

tra

tie (

ug

/m3

)

PM10 PM2.5 10 * Roet/EC

Verkeer Pleinweg, werkdag

0

500

1000

1500

2000

2500

# v

oe

rtu

ige

n

verkeer

Page 5: Ervaringen met EC / Roet Sef van den Elshout. Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet 30-6-20142 Overzicht •Waarom roet/EC •Stand van zaken instrumentarium.

Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet12-04-23 5

EC hogere contrasten

EC: goede indicator voor verkeer• Duidelijke relatie met verkeersemissies

(beter dan PM10 en veel beter dan PM2.5) • Door veel lagere achtergrond

verkeersbijdrage zeer goed zichtbaar• Met modellen en metingen goede analyse

van effecten van verkeersmaatregelen mogelijk – vergelijk alternatieven

• Andere lokale bron: haarden

Page 6: Ervaringen met EC / Roet Sef van den Elshout. Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet 30-6-20142 Overzicht •Waarom roet/EC •Stand van zaken instrumentarium.

Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet12-04-23 6

Opbouw volgens GCN 2012 (Velders et al)

Page 7: Ervaringen met EC / Roet Sef van den Elshout. Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet 30-6-20142 Overzicht •Waarom roet/EC •Stand van zaken instrumentarium.

Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet12-04-23 7

Instrumentarium voor EC

Voor operationele inzet van EC zijn nodig:

1.Metingen, om modellen te controleren, de GCN te ijken;

2.Emissie Factoren, om verkeersscenario’s door te kunnen rekenen;

3.GCN, voor het totaaloverzicht.

• 1 is beperkt beschikbaar, daardoor blijft 3 nog wat onzeker

• Verkeersscenario’s zijn nu goed mogelijk

Page 8: Ervaringen met EC / Roet Sef van den Elshout. Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet 30-6-20142 Overzicht •Waarom roet/EC •Stand van zaken instrumentarium.

Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet12-04-23 8

Absolute EC concentraties iets te hoog

- Systematische overschatting absolute concentraties

- Oorzaak nog onduidelijk inzet op vergelijken verkeersalternatieven

VRPZVD

WWMWKR

VTN

NDDOVT

BBS

ZWSSDMHHB

A15

BA2VDS

SHK

RBPPLW

RMA

0.5

11.

52

2.5

33.

54

Ber

eken

d E

C g

ecor

rige

erd

(µg/

m3)

0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0Gemeten EC (µg/m3)

Regionale Achtergrond StadsachtergrondSnelweg Straat

Page 9: Ervaringen met EC / Roet Sef van den Elshout. Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet 30-6-20142 Overzicht •Waarom roet/EC •Stand van zaken instrumentarium.

Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet12-04-23 9

• Voorbeelden: – Roet <> NO2 (NSL)– Schat gezondheidseffecten – Snelheidsverhoging (opvullen norm) <> gezondheid– RO, plaats van school

• Uitkomsten bestuurskundigonderzoek

Geeft EC/Roet nu in de praktijk meer info dan fijn stof?

Page 10: Ervaringen met EC / Roet Sef van den Elshout. Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet 30-6-20142 Overzicht •Waarom roet/EC •Stand van zaken instrumentarium.

Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet12-04-23 10

NO2 monitoringstool:

Hoever is de concentratie in de straat verwijderd van de grenswaarde? (R’dam 2010)

Page 11: Ervaringen met EC / Roet Sef van den Elshout. Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet 30-6-20142 Overzicht •Waarom roet/EC •Stand van zaken instrumentarium.

Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet12-04-23 11

Aantal inwoners met effect >1 maand op basis van EC

Page 12: Ervaringen met EC / Roet Sef van den Elshout. Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet 30-6-20142 Overzicht •Waarom roet/EC •Stand van zaken instrumentarium.

Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet12-04-23 12

NB: Rekenen voor een hele stad nu nog niet zomaar mogelijk voor iedereen.

Komt mogelijk volgend jaar via de rekentool

Effect 50% minder verkeer op basis van EC en van PM10

Gezondheidseffect (maanden)

Page 13: Ervaringen met EC / Roet Sef van den Elshout. Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet 30-6-20142 Overzicht •Waarom roet/EC •Stand van zaken instrumentarium.

Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet12-04-23 13

Inwoner aantallen en blootstelling

GebiedNoord + Zuid

HollandRotterdam Amsterdam

Bevolking 6.000.000 590.000 700.000

Levensverwachting effect >=2 maanden door onderliggend wegennet

PM10 6.700 1.100 2.800

Roet 250.000 39.500 7.400

Levensverwachting effect >= 2 maanden door rijkswegen

PM10 9 6 0

Roet 43.000 9.400 1.600

Levensverwachting effect >= 2 maanden door wegverkeer

PM10 9.300 1.500 3.800

Roet 401.000 75.000 98.000

Page 14: Ervaringen met EC / Roet Sef van den Elshout. Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet 30-6-20142 Overzicht •Waarom roet/EC •Stand van zaken instrumentarium.

Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet12-04-23 1414

Stadssnelwegen Rotterdam: “de Ruit”

Page 15: Ervaringen met EC / Roet Sef van den Elshout. Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet 30-6-20142 Overzicht •Waarom roet/EC •Stand van zaken instrumentarium.

Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet12-04-23 15

Effect 80 km/h maatregel op A13

1600

2000

2400

2800

3200

-500 -400 -300 -200 -100 0 100 200 300 400 500

afstand tot de as van de A13 (m)

jaar

lijks

e E

C c

once

ntra

tie (

ng.m

-3)

100 km.h-1/25% congestie

80 km.h-1/25% congestie

80 km.h-1/0% congestie

TNO

Meetpunt DCMR op 20 m oost:Snelheidverhoging gemeten: ~ 0,15 μg/m3 (berekend (TNO) ~ 0,125 μg/m3) Opvullen tot NO2 norm ‘mag’ (IenM), maar levensverwachtingverlies:

0 - 1 maand, voor 8 500 mensen

Page 16: Ervaringen met EC / Roet Sef van den Elshout. Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet 30-6-20142 Overzicht •Waarom roet/EC •Stand van zaken instrumentarium.

Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet12-04-23 16

NIEUWBOUW DORPSSCHOOL ROZENDAAL – RO voorbeeld

GGD advies algemeen:voorzieningen voor gevoelige groepen niet binnen 300 meter van de snelweg te bouwen, onafhankelijk van de vraag of aan de grenswaarden wordt voldaan;

Het realiseren van gevoelige bestemmingen op minder dan 100 meter wordt sterk afgeraden;

niet te bouwen direct langs drukke wegen, waarbij ‘druk’ gedefinieerd is als een verkeersintensiteit van meer dan 10.000 motorvoertuigen per etmaal.

Gedegen onderzoek nodig

Onderzoek vergelijking locaties

Berekeningen zelfde conclusies Nieuwe locatie ongeschikt

Bestaand Voorgesteld Verschil (%) SignificantRoet (EC) 1.41 1.57 +11,9 +NO2 21.8 23.8 +8,8 -PM2.5 17.3 16.6 -4,3 -

Locatie concentratie (µg/m3)

Page 17: Ervaringen met EC / Roet Sef van den Elshout. Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet 30-6-20142 Overzicht •Waarom roet/EC •Stand van zaken instrumentarium.

Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet12-04-23 17

Relatieve belang van luchtvervuiling - 1

Balans van de Leefomgeving 2012:

Page 18: Ervaringen met EC / Roet Sef van den Elshout. Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet 30-6-20142 Overzicht •Waarom roet/EC •Stand van zaken instrumentarium.

Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet12-04-23 18

Relatieve belang van luchtvervuiling - 2

In 320 van de 415 gemeenten in Nederland komen de ambulances te vaak te laat bij levensbedreigende situaties. Dat blijkt uit een analyse van de aanrijtijden van 1,3 miljoen ambulanceritten in 2010 en 2011 door de researchredactie van RTL Nieuws. Ambulances moeten bij levensbedreigende situaties binnen een kwartier ter plekke zijn. Afgesproken is dat ambulances in 95 procent van de gevallen binnen die norm blijven.

Ambulances leiden tot bestuurlijke commotie (o.a. vragen in Friesland, Maasluis, Goeree, enz.) en tot acties o.a. VGGM (uitbreiding posten).

In de zwaarste categorie ritten (A1) is 93,3% binnen 15 minuten aanwezig. Stel dat dat 5% slechter wordt en (worst case) dat elke verslechtering meteen een sterfgeval oplevert. Het landelijke levensverwachting effect is dan maximaal 0.7 maand.

Vergelijk met ca 400000 inwoners in Noord- en Zuid-Holland die meer dan 2 maanden levensverwachtingverlies door verkeer hebben.

effect levensverwachting = [0.05*478000 ritten*80/2 (halve levensverwachting)]/16.8 miljoen (inwoners)

Page 19: Ervaringen met EC / Roet Sef van den Elshout. Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet 30-6-20142 Overzicht •Waarom roet/EC •Stand van zaken instrumentarium.

Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet12-04-23 19

Nut roet indicator

• Verwachting: betere parameter vergelijken verkeersalternatieven

• Mogelijkheid lucht issues te vertalen naar gezondheid en zo (meer) aandacht te krijgen voor onderwerp

Onderzoek bruikbaarheid roetindicatorhttp://www.academischewerkplaatsmmk.nl/ufc/file2/hgm_internet_sites/unknown/

63dfdb9efbc3dcedc7ba04a303d2e963/pu/01_Onderzoeksrapport_Bestuurlijke_Bruikbaarheid_van_een_Roetindicator.pdf

Page 20: Ervaringen met EC / Roet Sef van den Elshout. Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet 30-6-20142 Overzicht •Waarom roet/EC •Stand van zaken instrumentarium.

Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet12-04-23 20

Reacties roet indicator

• Bruikbaar instrument, biedt nieuwe inzichten maar …

Hoe groot is de beleidsruimte?

→ beperkt tot 2015, halen van normen al opgave

Hoe onzeker is de stap die ik neem?

→ Nu nog te onzeker: uitbreiding roetmeetnet, communicatie onzekerheidsmarges en aanpassing levensduur.

Hoe urgent is het probleem?

→ Schadelijkheid bekend, hoe schadelijk niet. Weging kan uitkomst bieden.

Kan ik het verschil maken?

→ Nog onduidelijk: betere scenario’s nodig, evenals kaart met achtergrondconcentraties

Page 21: Ervaringen met EC / Roet Sef van den Elshout. Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet 30-6-20142 Overzicht •Waarom roet/EC •Stand van zaken instrumentarium.

Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet12-04-23 21

Reacties roet indicator

Hoe verhoudt lucht zich tot andere risico factoren (hart- en vaatziketen, overgewicht, roken) kosten baten, urgentie, ….De info is nu voor roet aanwezig maar nog niet voor andere aspecten.

Het instrument is volgens de informanten in theorie goed bruikbaar, maar de gezondheidsinformatie uit de roetindicator leidt nog niet tot een andere beoordeling van de ernst van het luchtkwaliteitsprobleem. De bestuurlijke ambitie wordt nu slechts in geringe mate beïnvloed door kennis over roet en gezondheid.

Page 22: Ervaringen met EC / Roet Sef van den Elshout. Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet 30-6-20142 Overzicht •Waarom roet/EC •Stand van zaken instrumentarium.

Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet12-04-23 22

Wat is er verder nodig om met de roetindicator aan de gang te gaan?

Meer ‘reclame’ / dialoog is nodig om praktische bruikbaarheid roetindicator onder de aandacht te brengen? Met wie, hoe organiseren we dat?

Discussie

Page 23: Ervaringen met EC / Roet Sef van den Elshout. Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet 30-6-20142 Overzicht •Waarom roet/EC •Stand van zaken instrumentarium.

Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet12-04-23 23

Contact

• Sef van den [email protected]

• Specifiek bestuurlijk onderzoek [email protected]@Rotterdam.nl