eritroderma ec pemfigus vulgaris

download eritroderma ec pemfigus vulgaris

of 25

Transcript of eritroderma ec pemfigus vulgaris

  • 8/18/2019 eritroderma ec pemfigus vulgaris

    1/25

    BAB I

    PENDAHULUAN

    Kulit adalah organ tubuh yang terletak paling luar dan

    membatasinya dari lingkungan hidup manusia. Kulit merupakan organ

    yang esensial dan vital serta merupakan cermin kesehatan dan

    kehidupan. Salah satu kelainan kulit yang dapat menyebabkan

    terganggunya fungsi kulit adalah eritroderma (Munyao dkk, 2007.

    !ritroderma, disebut "uga sebagai dermatitis eksfoliatif,

    diperkenalkan pertama kali oleh #ebra pada $%&%, merupakan kelainan

    kulit inflamasi yang ditandai kulit eritem generalisata dan skuama yang

    luas melibatkan '0 luas permukaan kulit. !ritroderma dan

    dermatitis eksfoliatif merupakan satu per"alanan klinis, yakni tahap

    a)al berupa kulit eritem generalisata yang kemudian diikuti dengan

    pengelupapasan kulit (*uan dkk, 20$0. +ada penelitian ini selan"utnya

    akan menggunakan terminologi eritroderma.

    !ritroderma bukan merupakan kasus yang sering ditemukan, namun

    masalah yang ditimbulkannya cukup parah (Mapar dkk, 20$$.

    !ritroderma dapat berakibat fatal, maka diperlukan penatalaksanaan

    yang baik karena dapat mengganggu metabolisme tubuh dengan

    berbagai komplikasinya, oleh karena itu perlu mengidentifikasi penyakit

    yang mendasari dan memberikan terapi kausatif secara adekuat (+al dan

    #aroon, $''% -kodu)a dkk, 200'.

    $

  • 8/18/2019 eritroderma ec pemfigus vulgaris

    2/25

    CATATAN MEDIS

    KEPANITERAAN KLINIK SENIOR 

    ILMU KESEHATAN KULIT DAN KELAMIN

    RSUD CUT NYAK DHIEN -MEULABOH

    IDENTITAS PENDERITA

     Nama : Ny.M

    Umur : 48 tahu

    !"#$ K"%am# : P"r"m&ua

    A'ama : I$%am

    P"(#(#)a T"ra)h#r : SD

    P")"r*aa : P"ta# + P")",u

    A%amat : D"$a Puu) Kaay I/

     N0.RM : 81.23.11

    Ta''a% ma$u) RS : 1 Mar"t 152

    Rua' : Rua' Raat 6a,u'a Ku%#t (a K"%am#

    ANAMNESIS

    Aam"$#$ (#%a)u)a $"7ara aut0aam"$#$ &a(a ta''a% 1 Mar"t 152 &u)u% 1.5

    9IB.

    a. Keluhan Utama :

    2

  • 8/18/2019 eritroderma ec pemfigus vulgaris

    3/25

    - Pa$#" (ata' ("'a )"%uha 'ata% (a &aa$ (#$"%uruh tu,uh (#$"rta# t#m,u% ,"r7a) 

    )"m"raha (a t#m,u% )u%#t ya' t"r)"%ua$ (#$"%uruh tu,uh.

    b. Keluhan Tambahan :

    - Ba(a t"ra$a %"ma$ ; har# ya' %a%u SMRS )"%uha 'ata% (a %u)a (#ra$a)a (#a*ah (#$"rta# %u)a

    m"m,a$a$ (a m"'"%u&a$.

    .

    !. Riwayat Penyakit Dahulu

    - K"%uha $"ru&a : D#$a')a%

    - A%"r'# : D#$a')a%

    - D#a,"t"$ M"%%#tu$ : D#$a')a%

    - H#&"rt"$# : D#$a')a%

    - !atu' : D#$a')a%

    - N"ur0%0'# : Lum&uh ;

  • 8/18/2019 eritroderma ec pemfigus vulgaris

    4/25

      Kea!aan Umum :

    - K"$a(ara : C0m&0$ M"t#$

    - 6CS : ; E 4 / M 2=

      'ital $in :

    % TD : 5 + 5 mmH'- Na(# : 85 + m"#t.

    - RR : 15 +m"#t

    - Suhu : 8 0 C

      Statu$ (enerali$ata :

    - Ku%#t : 9ara $a0 mata' h#(ra$# 7u)u&

    - K"&a%a : N0rm07"&ha%#

    - Mata : C0r&u$ a%#"um;-+-= )0*u't#Fa: a"m#$ ;-+-=

    H#&"r"m#$ ;-+-=#)t"r#) ;-+-= R"@%") 7ahaya ;

  • 8/18/2019 eritroderma ec pemfigus vulgaris

    5/25

    D"&a

    I$&")$#

    Pa%&a$#

    P"r)u$#

    Au$)u%ta$#

    S#m"tr#$ $tat#$ G

    (#am#$ r"tra)$# ;-=

    St"m @r"m#tu$ 0rma%)aa )#r#

    S00r $"%uruh %a&a'

     &aru

    SD&aru F"$#)u%"r ;

  • 8/18/2019 eritroderma ec pemfigus vulgaris

    6/25

    Statu$ )#kali$

    L0)a$# : S"%uruh 9a*ah

    D#$tr#,u$# : R"'#0a%

    K0@#'ura$# : T"r$",ar

    M0r@0%0'# : Tam&a) &at7h "r#t"ma %ua$ ("'a ")$@0%#a$# (a "r0$#

     

    L0)a$# : S"%uruh Ba(a

    D#$tr#,u$# : U#F"r$a%

    K0@#'ura$# : 6""ra%#$ata

    M0r@0%0'# : Er#tr0("rma %ua$ ("'a ")$@0%#a$# (a "r0$# mu%t#&%"

    PEMERIKSAAN PENUN*AN(

    % H, : 85 'r+(% - B#%%#ru,# t0ta% : 581 'r+(%

    % Er#tr0$#t : 4 52 +u# - B#%%#ru,# (#r"7t : 53 'r+(%% L"u)0$#t : 32 52 +u# - A%)a%# Ph0$&ata$" : 21 U+I

    &

  • 8/18/2019 eritroderma ec pemfigus vulgaris

    7/25

    % HT : 113 52 +u# - S6OT : 51 U+I

    % Tr0m,0$#t : 1 52 +u# - S6PT : 1 U+I

    - K6DS : 21 'r+(%

    - Ur"um :43 'r+(% - Kr"at## :44 'r+(%

    DIA(N+SIS ,ANDIN(

    - ERITRODERMA E.C PEMJI6US /UL6ARIS

    - ERITRODERMA E.C ERUPSI OBAT

    - ERITRODERMA E.C DKA

    DIA(N+SIS SEMENTARA

    % ERITR+DERMA E.C PEM&I(US 'U)(ARIS

    PENTA)AKSANAAN

    % I/JD RL 5 'tt+ #

    % I*. M"ty%&r"(#$0%0 1 'r + 14 *am

    % I*. Ra#t#(# +1 *am

    % It"rh#$t# ta, 1

    % 6"tam#7# a%@ 1 ;(#,a'#a ya' "r0$# =

    % K0m&r"$ NaCL 3 < Ka$$a

    Pa'# : m"#t a*ah (a %"'a

    S#a' : m"#t (# )a)#

    Ma%am : m"#t a*ah (a ,a(a

    % E!uka$i

    . M"*a'a )","r$#ha (#r# ("'a ma(# t"ratur m"''ua)a $a,u

    1. M"''at# &a)a#a ya' ,"r$#h

    . M"m&"rhat#)a )","r$#ha t"m&at t#(ur 

    4. M"*a'a )","r$#ha %#')u'a $"t"m&at

    . B#*a) (a%am m"''ua)a 0,at ? 0,ata

    2. M"'h#(ar# ma)aa ya' ,#$a m"*a(# @a)t0r &"m#7u a%"r'h#

    . M"')0$um$# ma)aa ,"r'## t"rma$u) ,aya) m#um a#r &ut#h (a

    m"')0$um$# ,uah ya' m"'a(u' F#tam#.&+))+- UP

    PERKEMBAN6AN PENATALAKSANAAN

    7

  • 8/18/2019 eritroderma ec pemfigus vulgaris

    8/25

    Raat

    T'%.11+5

    152

    UKK:

    -aah  : Tam&a) &at7h "r#t"ma

    %ua$ ("'a ")$@0%#a$# (a "r0$#

    mu%t#&%" t"r$",ar 

    Seluruh tubuh : "r#tr0("rma

    %ua$ ("'a ")$@0%#a$# (a "r0$#

    mu%t#&%" t"r$",ar 

    )e$i ,aru : ;-= t#(a) (#t"mu)a

    I/JD RL 5 'tt+ #

    I*. M"ty%&r"(#$0%0 1 'r + 14 *am

    I*. Ra#t#(# +1 *am

    It"rh#$t# ta, 1

    6"tam#7# a%@ 1

    K0m&r"$ NaCL 3 < Ka$$a

    Raat 1

    T'%.1+5

    152

    UKK:

    -aah  : "r0t#F" ("'a

    ")$@0%#a$# $",a'#a tam&a) 

    "r0$# mu%t#&%"

    Seluruh Tubuh :  Er0$#

    mu%t#&%" t"r$",ar ("'a

    ")$@0%#a$# '""ra%#$ata.

    )e$i ,aru : /%0 T#(a) 

    (#t"mu)a

    D#"t TKTP

    I/JD RL 15 'tt+#

    I*. M"ty%&r"(#$0%0 1 'r + 14 *am

    I*. Ra#t#(# +1 *am

    I*.C"@0ta#m" 'r+ 1 *am

    I"r$0 7r 1

    6"tam#7# a%@ 1 ;t"m&at %u)a=

    K0m&r"$ NaCL 3 < Ka$$a

    Raat

    T'%

    14+5

    152

    UKK 

    Seluruh tubuh : "r0$# mu%t#&%"

    t"r$",ar.

    )eher : %"$# m"m,a$ah

    L"$# %a#ya M"m,a#)

    )e$i baru : ;-= t#(a) (#t"mu)a

    D#"t TKTP

    I/JD RL 15 'tt+#

    I*. M"ty%&r"(#$0%0 1 'r + 14 *am

    I*. Ra#t#(# +1 *am

    I*.C"@0ta#m" 'r+ 1 *am

    A$am J0%at ta, 1

    I"r$0 7r 1

    6"tam#7# a%@ 1 ;t"m&at %u)a=

    K0m&r"$ NaCL 3 < Ka$$a

    PR+(N+SIS

    . u0 a( /#tam : a( ,0am.

    1. u0 a( Saam : a( ,0am

    . u0 a( C0$m"t#7am : Du,#a a( ,0am

    %

  • 8/18/2019 eritroderma ec pemfigus vulgaris

    9/25

    ,A, II. TIN*AUAN PUSTAKA

    A. DE&INISI

    Ku%#t a(a%ah 0r'a tu,uh ya' t"r%"ta) &a%#' %uar (a m"m,ata$#ya (ar# %#')u'a

    h#(u& mau$#a. Ku%#t m"ru&a)a 0r'a ya' "$"$#a% (a F#ta% $"rta m"ru&a)a 7"rm#

    )"$"hata (a )"h#(u&a. Sa%ah $atu )"%a#a )u%#t ya' (a&at m"y",a,)a @u'$# )u%#t

    a(a%ah "r#tr0("rma.;=

    Er#tr0("rma a(a%ah )"%a#a )u%#t ya' (#ta(a# ("'a a(aya )"m"raha atau

    "r#t"ma ya' ,"r$#@at '""ra%#$ata ya' m"7a)u& 35 &"rmu)aa tu,uh ya' ,"r%a'$u'

    (a%am ,","ra&a har# $am&a# ,","ra&a m#''u. D"rmat#t#$ ")$@0%#at#Fa (#a''a& $#0#m

    ("'a "r#tr0("rma.;1= Ba'a#maa&u #tu t#(a) (a&at m"("@##$#)a )ar"a &a(a 'am,ara

    )%##) (a&at m"'ha$#%)a &"ya)#t ya' ,"r,"(a. Pa(a ,aya) )a$u$ "r#tr0("rma umumya

    )"%a#a )u%#t ya' a(a $","%umya ;m#$a%ya &$0r#a$#$ atau ("rmat#t#$ at0)= cutaneous T-

    cell lymphoma;CTCL= atau r"a)$# 0,at. M"$)#&u &"#')ata 5 &a$#" m"m&uya#

    '

  • 8/18/2019 eritroderma ec pemfigus vulgaris

    10/25

    r#ayat %"$# &a(a )u%#t $","%umya utu) 0$"t "r#tr0("rma #("t#@#)a$# &"ya)#t ya'

    m"y"rta# m"''am,ar)a $atu (ar# $")#a ,aya) )"%a#a )u%#t.;4= 

    Pa(a "r#tr0("rma ya' )r0#) "r#t"ma t#(a) ,"'#tu *"%a$ )ar"a ,"r7am&ur ("'a

    h#&"r'm"ta$#. S"(a')a $)uama a(a%ah %a$a $tratum )0r"um ya' t"r%"&a$ (ar# )u%#t.

    S)uama mu%a# (ar# ha%u$ $am&a# )a$ar. Pa(a "r#tr0("rma $)uama t#(a) $"%a%u t"r(a&at

    m#$a%ya "r#tr0("rma )ar"a a%"r'# 0,at $#$t"m#) &a(a mu%aya t#(a) (#$"rta# $)uama

    $)uama )"mu(#a t#m,u% &a(a $ta(#um &"y"m,uha t#m,u%. B#%a "r#t"maya atara 5-35

    (#ama)a &r"-"r#tr0("rma..;=

    B. ETI+)+(I

    Er#tr0("rma (a&at (#$",a,)a 0%"h a)#,at a%"r'# 0,at $"7ara $#$t"m#) &"r%ua$a

     &"ya)#t )u%#t &"ya)#t $#$t"m#) t"rma$u) )"'aa$a.;2=  P"ya)#t )u%#t ya' (a&at

    m"#m,u%)a "r#tr0("rma (#ataraya a(a%ah &$0r#a$#$ 1 ("rmat#t#$ $&0'#0t#) 15

    a%"r'# 0,at CTCL atau $#(r0m $"ary ;=

    A. Er#tr0("rma ya' (#$",a,)a 0%"h a%"r'# 0,at $"7ara $#$t"m#) 

    K"a(aa ## ,aya) (#t"mu)a &a(a ("a$a mu(a. O,at ya' (a&at m"y",a,)a

    "r#tr0("rma a(a%ah ar$"#) 0r'a#) "ma$ m"r)ur# ;*ara'= &"#$#%# ,ar,#turat. Pa(a

     ,","ra&a ma$yara)at "r#tr0("rma mu')# %",#h t#''# )ar"a &"'0,ata $"(#r# (a

     &"'0,ata $"7ara tra(#$#0a%.;1= 9a)tu mu%a#ya 0,at )" (a%am tu,uh h#''a t#m,u% &"ya)#t

     ,"rFar#a$# (a&at $"'"ra $am&a# 1 m#''u. 6am,ara )%##$ya a(a%ah "r#t"ma u#F"r$a%. B#%a

    a(a 0,at ya' ma$u) %",#h (ar# $atu ya' ma$u) )" (a%am tu,uh (#(u'a $",a'a# &"y",a,ya

    #a%ah 0,at ya' &a%#' $"r#' m"y",a,)a a%"r'#.;=

    $0

  • 8/18/2019 eritroderma ec pemfigus vulgaris

    11/25

      D#)ut#& (ar# &u$ta)a

    B. Er#tr0("rma ya' (#$",a,)a 0%"h &"r%ua$a &"ya)#t )u%#t

    Er#tr0("rma et causa  &$0r#a$#$ m"ru&a)a "r#tr0("rma ya' &a%#' ,aya) 

    (#t"mu)a (a (a&at (#$",a,)a 0%"h &"ya)#t &$0r#a$#$ mau&u a)#,at &"'0,ata

     &$0r#a$#$ ya' t"r%a%u )uat.;=

    D"rmat#t#$ $",0r0#) &a(a ,ay# *u'a (a&at m"y",a,)a "r#tr0("rma ya' *u'a

    (#)"a% &"ya)#t L"#"r. Et#0%0'#ya ,"%um (#)"tahu# &a$t#. U$#a &"("r#ta ,"r)#$ar 4-15

    m#''u.;2=Ptyr#a$#$ ru,ra %ar#$ ya' ,"r%a'$u' $"%ama ,","ra&a m#''u (a&at &u%a

    m"*a(# "r#tr0("rma. S"%a# #tu ya' (a&at m"y",a,)a "r#tr0("rma a(a%ah &"m@#'u$

    @0%#a$"u$ ("rmat#t#$ at0) (a %#)" &%au$.;= 

    C. Er#tr0("rma a)#,at &"ya)#t $#$t"m#) 

    B"r,a'a# &"ya)#t atau )"%a#a a%at (a%am t"rma$u) #@")$# @0)a% (a&at

    m"m,"r# )"%a#a )u%#t ,"ru&a "r#tr0("rma. !a(# $"t#a& )a$u$ "r#tr0("rma ya' t#(a) 

    t"rma$u) a)#,at a%"r'# 0,at (a a)#,at &"r%ua$a &"ya)#t )u%#t haru$ (#7ar# &"y",a,ya

    ya' ,"rart# &"r%u &"m"r#)$aa m"y"%uruh ;t"rma$u) &"m"r#)$aa %a,0rat0r#um (a

    $#ar t0ra)$= utu) m"%#hat a(aya #@")$# &"ya)#t &a(a a%at (a%am (a #@")$# @0)a%.

    A(a )a%aya t"r(a&at %"u)0$#t0$#$ amu t#(a) (#t"mu)a &"y",a,ya *a(# t"r(a&at

    #@")$# ,a)t"r#a% ya' t"r$"m,uy# ;occult infection= ya' &"r%u (#0,at#. ;= 

    Haru$ %",#h (#&"rhat#)a )0m&%#)a$# $#$t"m#) a)#,at "r#tr0("rma $"&"rt#

    H#&0t"rm#a "("ma &"r#@"r (a )"h#%a'a 7a#ra (a a%,um# ("'a ta)#)ar(#a a(

    )"%a#a *atu' haru$ m"(a&at)a &"raata ya' $"r#u$. Pa(a "r#tr0("rma )r0#) (a&at

    m"'a)#,at)a )a)")$#a a%0&"$#a &a%m0&%atar )"rat0("rma )"%a#a &a(a )u)u a(

    ")tr0.

    ;4=

    C. EPIDEMI+)+(I

      I$#("$ "r#tr0("rma $a'at ,"rFar#a$# m"urut &""%#t#a (ar# 53-5 (ar# 55.555

     &0&u%a$#. P"ya)#t ## (a&at m"'"a# &r#a atau&u a#ta amu &a%#' $"r#' &a(a &r#a

    ("'a ra$#0 1 : $am&a# 4 : ("'a 0$"t u$#a rata-rata 45 tahu m"$)#&u "r#tr0("rma

    (a&at t"r*a(# &a(a $"mua u$#a.;=  I$#(" "r#tr0("rma ma)# ,"rtam,ah. P"y",a, utamaya

    a(a%ah &$0r#a$#$. Ha% t"r$",ut $"#r#' ("'a m"#')atya #$#("$ &$0r#a$#$. ;=

    $$

  • 8/18/2019 eritroderma ec pemfigus vulgaris

    12/25

    P"ya)#t )u%#t ya' $"(a' (#("r#ta m"m"'a' &"raa &"t#' %",#h (ar# $"t"'ah

    )a$u$ (ar# "r#tr0("rma. I("t#@#)a$# &$0r#a$#$ m"(a$ar# &"ya)#t )u%#t %",#h (ar# $"&"r"m&at

    )a$u$. D#(a&at)a %a&0ra ,aha t"r(a&at 8 (ar# 25 )a$u$ a(a%ah &$0r#a$#$ ,"rat. ;= 

    Aa)-aa) ,#$a m"("r#ta "r#tr0("rma (#a)#,at)a a%"r'# t"rha(a& 0,at. A%"r'#

    t"rha(a& 0,at ,#$a )ar"a &"'0,ata ya' (#%a)u)a $"(#r# atau&u &"''uaa 0,at

    $"7ara tra(#$#0a%.;1= 

    D. PAT+&ISI+)+(I

    M")a#$m" t"r*a(#ya "r#tr0("rma ,"%um (#)"tahu# ("'a *"%a$. Pat0'""$#$

    "r#tr0("rma ,"r)a#ta ("'a &at0'""$#$ &"ya)#t ya' m"(a$ar#ya ("rmat0$#$ ya'

    $u(ah a(a $","%umya ,"r)"m,a' m"*a(# "r#tr0("rma atau &"r)"m,a'a "r#tr0("rma

    #(#0&at#) (" 0F0 t#(a)%ah $"&"uhya (#m"'"rt#. P""%#t#a t"r,aru #mu0&at0'""$#$

    #@")$# ya' (#m"(#a$# t0# m"u*u))a ,aha %0)u$ &at0'""$#ta$ $ta%07077u$

    m"')0(")a $u&"rat#'". L0)u$-%0)u$ t"r$",ut m"'a(u' '" ya' m"')0(")a t0#

    (ar# toxic shock syndrome  (a  staphylococcal scalded-skin syndrome.  K0%0#$a$#

    $ta&hy%07077u$ aur"u$ atau at#'" %a# m"ru&a)a t"0r# ya' mu')# $a*a $"&"rt# toxic

     shock syndrome toxin-1 mu')# m"ma#)a &"raa &a(a &at0'""$#$ "r#tr0("rma. Pa$#"-

     &a$#" &a(a ("'a "r#tr0("rma ,#a$aya m"m&uya# )0%0#$a$# S.aureus $")#tar 8 (a

     &a(a )u%#t $")#tar ,a'a#maa&u *u'a haya a(a $atu (ar# 2 &a$#" m"m#%#)# t0#

    S.aureus ya' &0$#t#@.;=

    Da&at (#)"tahu# ,aha a)#,at $uatu a'" (a%am tu,uh ,a#) #tu 0,at-0,ata &"r%ua$a

     &"ya)#t )u%#t (a &"ya)#t $#$t"m#) ma)a tu,uh ,"ra)$# ,"ru&a &"%",ara &"m,u%uh (arah

    )a%"r ;"r#t"ma= ya' '""ra%#$ata.  Er#t"ma ,"rart# t"r*a(# &"%",ara &"m,u%uh (arah ya'

    m"y",a,)a a%#ra (arah )" )u%#t m"#')at $"h#''a )"h#%a'a &aa$ ,"rtam,ah.

    A)#,atya &a$#" m"ra$a (#'# (a m"''#'#%. Pa(a "r#tr0("rma )r0#$ (a&at t"r*a(# 'a'a%

     *atu'. !u'a (a&at t"r*a(# h#&0t"rm#a a)#,at &"#')ata &"r@u$# )u%#t. P"'ua&a 7a#ra

    ya' ma)# m"#')at (a&at m"y",a,)a ("h#(ra$#. B#%a $uhu ,a(a m"#')at )"h#%a'a

    $2

  • 8/18/2019 eritroderma ec pemfigus vulgaris

    13/25

     &aa$ *u'a m"#')at. P"'atura $uhu t"r'a''u. K"h#%a'a &aa$ m"y",a,)a

    h#&"rm"ta,0%#$m" )0m&"$at0r (a &"#')ata %a*u m"ta,0%#$m" ,a$a%. K"h#%a'a 7a#ra

    0%"h tra$ra$# m"#')at $",a(#' %a*u m"ta,0%#$m" ,a$a%.  ;=

    K"h#%a'a $)uama (a&at m"7a&a# 3 'ram+m1  &"rmu)aa )u%#t atau %",#h $"har#

    $"h#''a m"y",a,)a )"h#%a'a &r0t"# H#&0&r0t"#"m#a ("'a ,"r)ura'ya a%,um#

    ("'a &"#')ata r"%at#@ '%0,u%# t"rutama 'amma'%0,u%# m"ru&a)a )"%a#a ya' )ha$.

    E("ma $"r#' t"r*a(# )"mu')#a (#$",a,)a 0%"h &"r'"$ara 7a#ra )" rua'

    ")$traFa$)u%"r. ;=

    Er#tr0("rma a)ut (a )r0#$ (a&at m"'a''u m#t0$#$ ram,ut (a )u)u ,"ru&a

    )"r0t0)a ram,ut (a )u)u ,"ru&a )"r0t0)a ram,ut (#@u$ (a )"h#%a'a )u)u. Pa(a

    "r#tr0("rma ya' t"%ah ,"r%a'$u' ,"r,u%a ? ,u%a (a&at t"r*a(# &"r,uru)a )"a(aa umum

    ya' &r0'r"$#@. ;=

    E. (AM,ARAN K)INIS

    Mu%a-mu%a t#m,u% ,"r7a) "r#t"ma ya' (a&at m"%ua$ )" $"%uruh tu,uh (a%am a)tu

    1-48 *am. D"$)uama$# ya' (#@u$ (#mu%a# (ar# (a"rah %#&ata )"mu(#a m"y"%uruh. Da&at

     *u'a m"'"a# m"m,ra mu)0$a t"rutama ya' (#$",a,)a 0%"h 0,at. B#%a )u%#t )"&a%a $u(ah

    t"r)"a (a&at t"r*a(# a%0&"$#a &"ru,aha )u)u (a )u)u (a&at %"&a$. Da&at t"r*a(#

    %#m@a("0&at# (a h"&at0m"'a%#. S)uama t#m,u% $"t"%ah 1-2 har# $"r#' mu%a# (# (a"rah

    %#&ata. S)uamaya ,"$ar &a(a )"a(aa a)ut (a )"7#% &a(a )"a(aa )r0#$. 9araya

     ,"rFar#a$# (ar# &ut#h $am&a# )u#'. Ku%#t m"rah t"ra' &aa$ )"r#' (a )a%au (#ra,a t",a%.

    Pa$#" m"'"%uh )"(#'#a.  ;8= P"'"(a%#a r"'u%a$# $uhu tu,uh m"*a(# h#%a' $"h#''a

    $",a'a# )0m&"$a$# t"rha(a& )"h#%a'a &aa$ tu,uh $")u*ur tu,uh &a$#" m"''#'#% utu) 

    (a&at m"#m,u%)a &aa$ m"ta,0%#).;3=  Dahu%u "r#tr0("rma (#,a'# m"*a(# &r#m"r (a

    $")u("r. P"(a&at $")ara' $"mua "r#tr0("rma a(a &"y",a,ya *a(# "r#tr0("rma $"%a%u

    $")u("r.  Er#tr0("rma a)#,at a%"r'# 0,at $"7ara $#$t"m#) (#&"r%u)a aam"$#$ ya' t"%#t#

    utu) m"7ar# 0,at &"y",a,ya. Umumya a%"r'# t#m,u% a)ut (a%am a)tu 5 har#. Pa(a

    mu%aya )u%#t haya "r#t"m $a*a $"t"%ah &"y"m,uha ,aru%ah t#m,u% $)uama.;2=

    Er#tr0("rma a)#,at &"r%ua$a &"ya)#t )u%#t $"r#')a%# &a(a &$0r#a$#$ (a ("rmat#t#$

    $",0r0#) ,ay#. P$0r#a$#$ (a&at m"*a(# "r#tr0("rma )ar"a (ua ha% ya#tu : )ar"a &"ya)#tya

    $"(#r# atau )ar"a &"'0,ata ya' t"r%a%u )uat.;2= P$0r#a$#$ ya' m"*a(# "r#tr0("rma ta(a

    )ha$ya a)a m"'h#%a'. Pa(a "r#tr0("rma et causa &$0r#a$#$ m"ru&a)a "r#tr0("rma ya'

    $

  • 8/18/2019 eritroderma ec pemfigus vulgaris

    14/25

    (#$",a,)a 0%"h &"ya)#t &$0r#a$#$ atau &"'0,ata ya#tu )0rt#)0$t"r0#( $#$t"m#) $t"r0#(

    t0)a% )0m&%#)a$# @0t0t"ra $tr"$$ "m0$#0a% ya' ,"rat &"ya)#t t"r(ahu%u m#$a%ya

    #@")$#.;5=

     

    6am,ar . Er#tr0("rma &$0r#a$#$ ;D#)ut#& (ar# &u$ta)a =

    D"rmat#t#$ $",0r0#) &a(a ,ay# ;&"ya)#t %"#"r=. U$#a &"("r#ta ,"r)#$ar 4-15 m#''u.

    K"%a#a ,"ru&a $)uama ,"rm#ya) (a )")u#'a (# )"&a%a. Er#t"ma (a&at &a(a $"%uruh

    tu,uh (#$"rta# $)uama ya' )a$ar.;2=

     6am,ar 1. D"rmat#t#$ S",0r0#) ;(#)ut#& (ar# &u$ta)a 1=

    Ptyr#a$#$ ru,ra %ar#$ ya' ,"r%a'$u' $"%ama ,","ra&a m#''u (a&at &u%a

    m"*a(# "r#tr0("rma. Mu%a-mu%a t"r(a&at $)uama m0("rat &a(a )u%#t )"&a%a (##)ut#

     &"r%ua$a )" (ah# (a t"%#'a &a(a $aat ## a)a m"y"ru&a# 'am,ara ("rmat#t#$

    $",0r0#). K"mu(#a t#m,u% hy&"r)"rat0$#$ &a%m0 &%atar#$ ya' *"%a$. B"ra'$ur-a'$ur 

    m"*a(# &a&u% @0%#)u%ar#$ (#$")"%#%#' ta'a (a m"y",ar )" )u%#t ,"ram,ut.;2= 

    $/

  • 8/18/2019 eritroderma ec pemfigus vulgaris

    15/25

     

    6am,ar . Ptrya$#$ ru,ra %ar#$ ;(#)ut#& (ar# &u$ta)a =

    P"m@#'u$ @0%#a$"u$ ,"rmu%a ("'a F"$#)"%+ ,u%a ,"ru)ura )"7#% ,"r(#(#'

    )"(ur ya' )"mu(#a &"7ah m"*a(# "r0$# (a ")$u(at#@. Ya' )ha$ a(a%ah "r#t"ma

    m"y"%uruh ya' (#$"rta# ,aya) $)uama )a$ar $"(a')a ,u%a )"(ur haya $"(#)#t.

    P"("r#ta m"'"%uh 'ata% (a ,a(a m"*a(# ,au ,u$u).;2= 

    6am,ar 4. P"m@#'u$ J0%#a$#u$ ;(#)ut#& (ar# &u$ta)a =

    D"rmat#t#$ at0 (#mu%a# ("'a "r#t"ma &a&u%-&a&u%a F"$#)"% $am&a# "r0$# (a

    %#)"#@#)a$#. P"("r#ta tam&a) '"%#$ah 'ata% (a $a)#t ,"rat.

    $

  • 8/18/2019 eritroderma ec pemfigus vulgaris

    16/25

    6am,ar 4. D"rmat#t#$ at0) ;(#am,#% (ar# &u$ta)a 1=

    P"rmu%aa t#m,u%ya %#)" &%au$ (a&at m"(a(a) atau &"r%aha-%aha (a&at

     ,"r%a'$u' ,"rm#''u-m#''u atau ,"r,u%a-,u%a (a mu')# )am,uh %a'#. Ka(a'-

    )a(a' m"*a(# )r0#). Pa&u% ("'a (#am"t"r 1-4 mm )"u'ua &u7a) m"')#%at

     &0%#'0a%. Pa&u%a mu')# t"r*a(# &a(a ,")a$ 'aru)a ;@"0m"a K0","r=. B#%a (#%#hat

    ("'a )a7a &"m,"$ar &a&u% m"m&uya# &0%a 'ar#$ 'ar#$ ,"rara &ut#h ;9#7)ham$

    $tr#a"= L"$# $#m"tr#) ,#a$aya &a(a &"rmu)aa @%")$0r &"r'"%a'a ta'a m"y",ar 

    )" &u''u' (a tu')a#. Mu)0$a mu%ut t"r)"a &a(a 5 &"("r#ta. Mu')# &u%a

    m"'"a# '%a$ &"#$ (a mu)0$a Fa'#a. Ku)u )a(a'-)a(a' t"r)"a )u)u #"#$

    (a ,"r%u,a'-%u,a'. Aa)-aa) *ara' t"r)"a t"ta ,#%a t"r(a&at ,"r7a) )"m"raha

    mu')# t#(a) )ha$ (a (a&at )"%#ru ("'a &$0r#a$#$. S"r#' $a'at 'ata%. C"("ru'

    m"y"m,uh ("'a $"(#r#ya. ;2= 

    6am,ar . L#)" P%au$ ;(#)ut#& (ar# &u$ta)a 1=

    &. PEMERIKSAAN PENUN*AN(

    Pemerik$aan )ab#rat#rium

    $&

  • 8/18/2019 eritroderma ec pemfigus vulgaris

    17/25

    Pa(a &"m"r#)$aa (arah (#(a&at)a a%,um# $"rum ya' r"(ah (a &"#')ata

    'amma'%0,u%#$ )"t#(a)$"#m,a'a "%")tr0%#t &r0t"# @a$" a)ut m"#')at %"u)0$#t0$#$

    mau&u a"m#a r#'a.;=

    1i$t#2at#l#i

    Pa(a )",aya)a &a$#" ("'a "r#tr0("rma h#$t0&at0%0'# (a&at m"m,atu

    m"'#("t#@#)a$# &"y",a, "r#tr0("rma &a(a $am&a# ("'a 5 )a$u$ ,#0&$# )u%#t (a&at

    m"u*u))a 'am,ara ya' ,"rFar#a$# t"r'atu' ,"rat (a (ura$# &r0$"$ #@%ama$#. Pa(a

    taha& a)ut $&0'#0$#$ (a &ara)"rat0$#$ m"0*0% t"r*a(# "("ma. Pa(a $ta(#um )r0#$

    a)at0$#$ (a &"r&a*a'a r"t" r#('" %",#h (0m#a.;1=

    Er#tr0("rma a)#,at %#m@0ma ya' #@#%tra$# ,#$a m"*a(# $"ma)# &%"0m0r@#) (a

    mu')# a)h#rya m"m&"r0%"h @#tur (#a'0$t#) $&"$#@#) $"&"rt# bandlike limfoid  #@#%trat (#

    ("rm#$-"("rm#$ ("'a $"% cerebriform  m00u)%"ar at#)a% (a  Pautrier's

    microabscesses. Pa$#" ("'a $#(r0m S"ary $"r#' m"u*u))a ,","ra&a @#tur (ar#

    ("rmat#t#$ )r0#$ (a "r#tr0("rma *#a) mu')# )a(a'-)a(a' m"u*u))a ,","ra&a

    'am,ara t#(a) *"%a$ &a(a %#m@0ma.  ;1=

    P"m"r#)$aa #mmu0@"0t#&" #@#%trat %#m@0#( *u'a mu')# $u%#t m"y"%"$a#)a

     &"rma$a%aha )ar"a &"m"r#)$aa ## umumya m"m&"r%#hat)a 'am,ara $"% T mata' &a(a "r#tr0("rma *#a) mau&u 'aa$. Pa(a &$0r#a$#$ &a%0mat0$#$ (a 'am,ara clubbing 

    %a$a &a%"r (a&at t"r%#hat (a &a(a &"m@#'u$ @0%#a$"u$ a)at0$#$ $u&"r@#7#a% *u'a

    (#t"mu)a. Pa(a "r#tr0("rma #)ht#$#0@0rm (a &t#r#a$#$ ru,ra %ar#$ ,#0&$# (#u%a' (ar#

    t"m&at-t"m&at ya' (#%#h ("'a 7"rmat (a&at m"m&"r%#hat)a 'am,ara )ha$ya.  ;1= 

    (. DIA(N+SIS

    D#a'0$#$ a'a) $u%#t (#t"'a))a haru$ m"%#hat (ar# ta(a (a '"*a%a ya' $u(ah a(a

    $","%umya m#$a%ya ara h#tam-)"m"raha (# &$0r#a$#$ (a )u#'-)"m"raha (# %ar#$

    ru,ra tyr#a$#$ &"ru,aha )u)u )ha$ &$0r#a$#$ %#)"#@#)a$# "r0$# (a ")$)0r#a$# (#

    ("rmat#t#$ at0) (a ")$"ma m"y",ar r"%at#@ h#&"r)"rat0$#$ ta&a $)uama  (a tyr#a$#$

    ru,ra (#ta(a# ,"r7a) )u%#t (a%am "r#tr0("rma (# %ar#$ ru,ra tyr#a$#$ h#&"r)"rat0t#) $)a%a

     ,"$ar )u%#t )"&a%a ,#a$aya ta&a ram,ut r0t0) (# &$0r#a$#$ (a ("'a ram,ut r0t0) (#

    CTCL (a tyr#a$#$ ru,ra ")tr0 mu')# t"r*a(#. D"'a ,","ra&a ,#0&$# ,#a$aya

    (a&at m""'a))a (#a'0$#$.;14=

    $7

  • 8/18/2019 eritroderma ec pemfigus vulgaris

    18/25

    1. DIA(N+SA ,ANDIN(

    A(a ,","ra&a (#a'0$#$ ,a(#' &a(a "r#t0r("rma :

    3. Dermatiti$ At#2ik 

    D"rmat#t#$ at0) a(a%ah &"ra(a'a )u%#t )r0#$ ya' t"r*a(# (# %a$a

    "("rm#$ (a ("rm#$ $"r#' ,"rhu,u'a ("'a r#ayat at0) &a(a )"%uar'a a$ma

     ,r07h#a% rh##t#$ a%"r'# )0*u't#F#t#$. At0) t"r*a(# (#atara -1 &0&u%a$#

     ,"r)"m,a' (ar# $atu m"*a(# ,aya) )"%a#a (a m"m&r0(u)$# $#r)u%a$# at#,0(#

    I'E ya' t#''# %",#h ,aya) )ar"a a%"r'# #ha%a$#.;4= D"rmat#t#$ at0) a(a%ah

     &"ya)#t )u%#t ya' mu')# t"r*a(# &a(a u$#a ,"ra&a&u t"ta ,#a$aya t#m,u%

    $","%um u$#a tahu. B#a$aya a(a t#'a taha& : ,a%#ta aa)-aa) (a ("a$a. ;=

    D"rmat#t#$ at0) m"ru&a)a $a%ah $atu &"y",a, "r#tr0("rma &a(a 0ra'

    ("a$a (#maa (#(a&at)a 'am,ara )%##$ya t"r(a&at %"$# &ra-"#$t#' &rur#tu$

    ya' &arah %#)"#@#)a$# (a &rur#'0 0(u%ar#$ $"(a')a &a(a 'am,ara h#$t0%0'#

    t"r(a&at a)at0$#$ r#'a $&0'#0$#$ Far#a,"% ("rma% "0$#0@#% (a &ara)"rat0$#$. ;2=

    $%

  • 8/18/2019 eritroderma ec pemfigus vulgaris

    19/25

     

    6am,ar . D#)ut#& (ar# &u$ta)a

    6am,ar 8. D#)ut#& (ar# &u$ta)a

    4. P$#ria$i$

    Er#tr0("rma &$0r#a$#$ (a&at (#$",a,)a 0%"h )ar"a &"'0,ata t0)a% ya'

    t"r%a%u )uat atau 0%"h &"ya)#tya $"(#r# ya' m"%ua$. K"t#)a &$0r#a$#$ m"*a(#

    "r#tr0("rma ,#a$aya %"$# ya' )ha$ utu) &$0r#a$#$ t#(a) tam&a) %a'# )ar"a t"r(a&at

    m"'h#%a' (#maa &%a)-&%a) &$0r#a$#$ m"yatu "r#t"ma (a $)uama t",a% u#F"r$a%.

    ;1= P$0r#a$#$ mu')# m"*a(# "r#tr0("rma (a%am &r0$"$ ya' ,"r%a'$u' %am,at (a

    t#(a) (a&at (#ham,at atau $a'at 7"&at. Ja)t0r '""t#) ,"r&"ra. B#%a 0ra' tuaya

    t#(a) m"("r#ta &$0r#a$#$ r"$#)0 m"(a&at &$0r#a$#$ 1 $"(a')a *#)a $a%ah$"$"0ra' 0ra' tuaya m"("r#ta &$0r#a$#$ r"$#)0ya m"7a&a# 4 ? 3.;=

    P$0r#a$#$ (#ta(a# ("'a a(aya ,"r7a)-,"r7a) "r#t"ma ,"r,ata$ t"'a$

    ("'a $)uama ya' )a$ar ,"r%a$-%a$ (a tra$&ara (#$"rta# @"0m"a t"t"$a

    %#%# Au$t (a K0,"r.;= 

    $'

  • 8/18/2019 eritroderma ec pemfigus vulgaris

    20/25

    6am,ar 8. D#)ut#& (ar# &u$ta)a

    5. Dermatiti$ $eb#r#ik D"rmat#t#$ $",0r0#) a(a%ah &"ra(a'a )u%#t ya' )r0#$ (#ta(a# ("'a &%a) 

    "r#t"ma ya' $"r#' t"r(a&at &a(a (a"rah tu,uh ya' ,aya) m"'a(u' )"%"*ar 

    $",a$"a $"&"rt# )u%#t )"&a%a a%#$ %#&ata a$0%a,#a% ,"%a)a' t"%#'a 7u' h#(u'

    )"t#a) (a(a atara $)a&u%a. ;2=D"rmat#t#$ $",0r0#) (a&at t"r*a(# &a(a $"mua umur

    (a m"#')at &a(a u$#a 45 tahu.;= B#a$aya %",#h ,"rat a&a,#%a t"r*a(# &a(a %a)#-

    %a)# (ar#&a(a a#ta (a %",#h $"r#' &a(a 0ra'-0ra' ya' ,aya) m"ma)a %"ma) 

    (a m#um a%)0h0%.;=

    B#a$aya )u%#t &"("r#ta tam&a) ,"rm#ya) ("'a )uma  pityrosporum

    ovale ya' h#(u& )0m"$a% (# )u%#t ,"r)"m,a' %",#h $u,ur. Pa(a )"&a%a tam&a) 

    "r#t"ma (a $)uama ha%u$ $am&a# )a$ar ;)"t0m,"=. Ku%#t tam&a) ,"rm#ya) (a

    m"'ha$#%)a $)uama &ut#h ya' ,"rm#ya) &u%a. P"("r#ta a)a m"'"%uh ra$a 'ata%

    ya' h",at.;=DS (a&at (#a)#,at)a 0%"h &%0r#@"ra$# "("rm#$ ya' m"#')at $"&"rt#

     &a(a &$0r#a$#$. Ha% ## (a&at m""ra')a m"'a&a t"ra ("'a $#t0$tat#) (a&at

    m"m&"r,a#)#ya. Pa(a 0ra' ya' t"%ah m"m&uya# @a)t0r &r"(#$&0$#$# t#m,u%ya

    DS (a&at (#$",a,)a 0%"h @a)t0r )"%"%aha $t"r$$ "m0$#0a% #@")$# atau ("@#$#"$#

    #mu. ;1=

     

    20

  • 8/18/2019 eritroderma ec pemfigus vulgaris

    21/25

    D#)ut#& (ar# &u$ta)a

    I. TERAPI

    Pr#$#& &r#$#& :

    . Kar"a ,aya) )"h#%a'a 7a#ra )#ta haru$ m"m&"rhat#)a )"$"#m,a'a

    7a#raya. D#,"r#)a 7a#ra @#$#0%0'#$.;8=

    1. At# h#$tam# (a&at m"'h#%a')a ra$a 'ata%. ;8=

    . Em0%#".;8=

    4. H"t#)a $"mua 0,at ya' m"m&uya# &0t"$# m"y",a,a)a t"r*a(#ya &"ya)#t

    ##.;3=

    . Raat &a$#" (#rua'a ya' 7u)u& $#ar matahar#. ;3=

    2. P"rhat#)a )"mu')#a t"r*a(#ya ma$a%ah m"(#$ $")u("r ;m#$a%ya : ("h#(ra$#

    'a'a% *atu' (a #@")$#=. ;3=

    . B#0&$# )u%#t utu) m""'a))a (#a'0$#$ &a$t#. ;3=  

    8. B"r#)a $t"r0#( $#$t"m#) *a')a &"(") ; ,#%a &a(a &"rmu%aa $u(ah (a&at

    (#(#a'0$#$ a(aya &$0r#a$#$ ma)a mu%a#%ah m"''at# ("'a 0,at-0,at at#

     &$0r#a$#$. ;3=

    3. Mu%a#%ah &"'0,ata ya' (#&"r%u)a utu) &"ya)#t ya' m"%atar ,"%a)a'#ya;3=

    !. K+MP)IKASI

    . 6a'a% *atu'

    1. 6a'a% '#*a%.. K"mat#a m"(a(a) a)#,at h#&0t"rm#a $"tra%. ;3=

    2$

  • 8/18/2019 eritroderma ec pemfigus vulgaris

    22/25

    K. PR+(N+SIS

    Q Pr0'0$#$ "r#tr0("rma t"r'atu' &a(a &r0$"$ &"ya)#t ya' m"(a$ar#ya.

    Q Ka$u$ )ar"a &"y",a, 0,at (a&at m"m,a#) $"t"%ah 0,at &"''uaa 0,at (#h"t#)a

    (a (#,"r#)a t"ra ya' $"$ua#.

    Q Pr0'0$#$ )a$u$ a)#,at 'a''ua $#$t"m#) ya' m"(a$ar#ya $"&"rt# %#m@0ma a)a

    t"r'atu' &a(a )0(#$# )","rha$#%a &"'0,ata .

    Q Er#tr0("rma (#$",a,)a 0%"h ("rmat0$a a)h#rya (a&at (#ata$# ("'a &"'0,ata

    t"ta mu')# t#m,u% )")am,uha.

    Q Ka$u$ #(#0&at#) a(a%ah )a$u$ ya' t#(a) t"r(u'a(a&at ,"rtaha (a%am a)tu ya'

    %ama $"r#' )a%# (#$"rta# ("'a )0(#$# ya' %"mah.

    Q Er#tr0("rma ya' t"rma$u) '0%0'a I ya)# )ar"a a%"r'# 0,at $"7ara $#$t"m#)

     &r0'0$#$ya ,a#). P"y"m,uha '0%0'a ## #a%ah ya' t"r7"&at (#,a(#')a

    ("'a '0%0'a %a#.

    Q Pa(a "r#tr0("rma ya' ,"%um (#)"tahu# $",a,ya &"'0,ata ('a )0rt#)0$t"r0#(

    haya m"'ura'# '"*a%aya &a$#" a)a m"'a%am# )"t"r'atu'a )0rt#)0$t"r0#(.

    ;8=

    22

  • 8/18/2019 eritroderma ec pemfigus vulgaris

    23/25

    ,A, III.

    PENUTUP

    A. KESIMPU)AN

    Er#tr0("rma a(a%ah )"%a#a )u%#t ya' (#ta(a# ("'a "r#t"ma (# $"%uruh+ hamr $"%uruh tu,uh (a ,#a$aya (#$"rta# $)uama. K"%a#a ## %",#h ,aya) (#(a&at)a &a(a &r#a

    t"rutama &a(a u$#a rata rata 45-25 tahu. P"y",a, $"r#' "r#tr0("rma a(a%ah a)#,at

     &"r%ua$a &"ya)#t )u%#t $","%umya r"a)$# 0,at a%"r'# 0,at (a a)#,at &"ya)#t $#$t"m#) 

    t"rma$u) )"'aa$a.

    6am,ara )%##) "r#tr0("rm# ,"ru&a &rur#tu$ "r#t"ma (a $)uama ya' ,"r$#@at

    '""ra%#$ata. P"ata%a)$aaa "r#tr0("rma ya#tu &"m,"r#a )0rt#)0$t"r0#( (a &"'0,ata

    t0a% ("'a &"m,"r#a "m0%#" $"rta &"m,"r#a 7a#ra (a &"raata (#rua'a ya'

    ha'at.

    Pr0'0$#$ "r#tr0("rma ya' (#$",a,)a 0,at 0,ata r"%at#@ %",#h ,a#) $"(a')a

    "r#tr0("rma ya' (#$",a,)a 0%"h &"ya)#t #(#&at#) ("rmat#t#$ (a&at ,"r%a'$u' ,"r,u%a

     ,u%a ,ah)a ,"rtahu tahu (a 7"("ru' utu) )am,uh.

    2

  • 8/18/2019 eritroderma ec pemfigus vulgaris

    24/25

    DA&TAR PUSTAKA

    . 9a$#taatma(*a Syar#@ M. Aat0m# Ku%#t. D*ua(a A. I%mu P"ya)#t Ku%#t (a

    K"%am#. 4th "(. !a)arta : Ja)u%ta$ K"(0)t"ra U#F"r$#ta$ I(0"$#a. 155.& .

    1. Cham RH. E7"ma L#7h"#@#7at#0 Prur#'0 a( Erythr0("rma. I : Cham

    RH "($. R00)$ T"t,00) 0@ ("rmat0%0'y th "(. 9a$h#'t0 B%a7)"%% S7#"t#@#7

    Pu,%#7at#0$. 331.& .48-.43.

    . Umar H $au$#. Erythr0("rma ;'""ra%#"( "@0%#at#F" ("rmat#t#$=; 0%#" =155.

    AFa#%a,%" Jr0m ."m"(#7#".70m

    4. St"rry 9 A$$a@ Cha%#(. Pa&u%0$uam0u$ a( E7"mat0u$ D"rmat0$"$. Erythr0("rma.

    I : B0%0'#a !L !00 !L. Ra# RP H0r TD Ma$7ar0 !M Saurat !H Ma7##

    A! Sa%a$7h" S! St#'% 6 "(#t0r. D"rmat0%0'y. th "( L0(0. M0$,y. 155. Cha&t"r-

    .&.. D*ua(a A. D"rmat0$#$ Er#tr0$)uam0$a. I%mu P"ya)#t Ku%#t (a K"%am#. 4 th  "(.

    !a)arta : Ja)u%ta$ K"(0)t"ra U#F"r$#ta$ I(0"$#a. 155.& 83-353-155.

    2. S#r"'ar RS. Sar#&at# &"ya)#t )u%#t. !a)arta : E6C. 1554.& 5412.

    . K"%$-6rat !M B"r$t"# ML R0th" M!. Cha&t"r-1E@0%#at#F" D"rmat#t#$. 90%%@ K 

    "t a%%. J#t&atr#7)$ ("rmat0%0'y # '""ra% m"(#7#". th "($. N"y0r) : M"'ra-H#%%.

    155. Cha&t"r-1.& 11-8.

    6. Haraha& M. Ilmu Penyakit Kulit. !a)arta : H#&0)rat"$ 1555.& 18.3. 6raham r0,# ,r0 Bur t0y. )ecture n#te$ Dermat#l#i. !a)arta. 1551.& 24.

    5. Ha,#@ TP. C%##7a% D"rmat0%0'y A C0%0ur 6u#(" T0 D#a'0$#$ a( Th"ra&y. T0r0t0.

    1554.& 1

    . 6a)r0('"r !D. D"rmat0%0'y a I%%u$trat"( 70%0ur t"t. r( "(. 1551.& 451. E)m. Itra70a0%" 0ra% utu) t"ra ("rmat#t#$ $",0r0#). ;0%#"=155. AFa#%a,%" @r0m

    .)a%,".70.#(.70m.. H#"rar7h#7a%. P#tyr#a$#$ Ru,ra P#%ar#$. ;0%#"=155. AFa#%a,%" @r0m

    .%00)@0r(#a'0$#$.70m.

    4. Su%ar$#t0 SA D*ua(a S. D"rmat#t#$. D*ua(a A. I%mu P"ya)#t Ku%#t (a K"%am#. 4th

    "(. !a)arta : Ja)u%ta$ K"(0)t"ra U#F"r$#ta$ I(0"$#a. 155.& 8.

    2/

    http://www.emedicine.com/http://www.kalbe.co.id.com/http://www.lookfordiagnosis.com/http://www.kalbe.co.id.com/http://www.lookfordiagnosis.com/http://www.emedicine.com/

  • 8/18/2019 eritroderma ec pemfigus vulgaris

    25/25

    . K"@"# K "t a%%. At0 D"rmat#t#$. Pa&u%0$uam0u$ a( E7"mat0u$ D"rmat0$"$.

    Erythr0("rma. I : B0%0'#a !L !00 !L. Ra# RP H0r TD Ma$7ar0 !M Saurat

    !H Ma7## A! Sa%a$7h" S! St#'% 6 "(#t0r. D"rmat0%0'y. th "( L0(0. M0$,y.

    155. Cha&t"r-.& .

    2. Cam"%# N0rma P#7ar(0 Maur0. S",0rrh"#7 D"rmat#t#$. EF#("7"-,a$"( ("rmat0%0'y.

    1th "($. N0tt#'ham : B%a7)"%% &u,%#$h#'. BM! ,00)$ 1558. Cha&t"r 15.& 24.

    . S"%(" Samu"%. S",0r0#) D"rmat#t#$;0%#"=155. AFa#%a,%" Jr0m

    ."m"(#7#".70m

    36. Ba(y0&a(hyay (",a,rata A$$07#at" Pr0@"$$0r a( H"a( D"&art"m"t 0@ 

    D"rmat0%0'y

    ;$"r#a% 0%#"= 155 ;7#t"( 155 ("7"m,"r 15= : aFa#%a,%" @r0m :

    htt&:++.tr#&0(I(0"$#a.70m

    http://www.emedicine.com/http://www.tripodindonesia.com/http://www.emedicine.com/http://www.tripodindonesia.com/