1

Δημοτικό Σχολείο Τερσεφάνου Τάξη: Ε΄

«Δεν σταματώ να μαθαίνω» (Φύλλο Εργασίας 2)

Τροφή για σκέψη – ΙΣΤΟΡΙΑ – ΕΛΛΗΝΙΚΑ – ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ: Εικόνες ζωής!!!

Στα πρόσφατα μαθήματα της Ιστορίας μας μιλήσαμε για έναν σπουδαίο βυζαντινό αυτοκράτορα, τον Ιουστινιανό.

Είδαμε πώς κατάφερε να ανέβει στο θρόνο με τη βοήθεια του θείου του, του Ιουστίνου και πώς μαζί με τους σύμβουλούς του άλλαξε αρκετά πράγματα στην αυτοκρατορία, προς το καλύτερο.

Ύστερα μελετήσαμε πώς αντιμετώπισε τη «στάση του νίκα», μια επανάσταση που λίγο έλειψε να του κοστίσει τον ίδιο του τον θρόνο. Σ΄ εκείνη την περίπτωση σημαντικό ρόλο είχε παίξει η δυναμική σύζυγός του, η Θεοδώρα, που με την περήφανη στάση της έπεισε τον Ιουστινιανό να μην τα παρατήσει και να αγωνιστεί.

Τέλος, ασχοληθήκαμε με την ανέγερση (το κτίσιμο) της Αγίας Σοφίας, της πιο μεγάλης και λαμπρής εκκλησίας που είχε κατασκευαστεί μέχρι τότε σ΄ ολόκληρο τον κόσμο.

Στο προαύλιο (την εξωτερική αυλή) της Αγίας Σοφίας, βρισκόταν μια κρήνη (βρύση), όπου πάνω είχε χαραγμένη την παρακάτω επιγραφή:

Η παράξενη αυτή επιγραφή ονομάζεται καρκινική.Αυτό σημαίνει ότι διαβάζεται το ίδιο είτε από την αρχή προς το τέλος, είτε από το τέλος προς την αρχή.Δοκίμασε να τη διαβάσεις και με τους δυο τρόπους! Ισχύει;;;Τέλεια! Πάμε τώρα για…

Ναι, ναι, η επιγραφή είναι γραμμένη στα αρχαία ελληνικά Αυτό δε σημαίνει ότι είναι δύσκολο να την ερμηνεύσεις. Μπορείς να βρεις και να πεις τι λέει;;;Για να βοηθήσω λιγάκι την κατάσταση σου δίνω δυο βοήθειες (Όχι ότι τις χρειάζεσαι, αλλά λέμε τώρα…)

Για δοκίμασε τώρα!Μπράβο σου! Ήμουν σίγουρος ότι θα το έβρισκες!!!

Βέβαια, οι πρόγονοι μας για να διαλέξουν να γράψουν αυτά τα λόγια σε ένα μέρος που θα το διάβαζαν καθημερινά τόσοι πολλοί άνθρωποι, ΣΙΓΟΥΡΑ θα το θεωρούσαν πολύ σημαντικό. Ποιο μήνυμα, άραγε, ήθελαν να περάσουν στους ανθρώπους που θα διάβαζαν την επιγραφή;;;

Γεια σας, παιδιά! Τι κάνετε; Όλα καλά;Ελπίζω να αφιερώσατε λίγο χρόνο και να έχετε εργαστεί

στο πρώτο Φύλλο Εργασίας που σας ετοίμασα.Τι θα λέγατε αν, σήμερα, κάναμε ένα ταξίδι στη

Ιστορία; Θυμάστε το σύνθημα που δανειστήκαμε από τη συγγραφέα παιδικών βιβλίων, Μαρία Αγγελίδου:

«Η Ιστορία δεν είναι μόνο μάθημα, είναι και αληθινές ιστορίες ανθρώπων»;

Σήμερα, λοιπόν, θα το ΚΑΝΟΥΜΕ ΠΡΑΞΗ!

ΜΕΝΟΥΜΕ ΣΠΙΤΙ!!!

Μένουμε ασφαλείς!

ΠΑΙΧΝΙΔΙ – ΚΟΥΙΖ!!!

ΤΟ ΜΥΑΛΟ ΔΟΥΛΕΥΕΙ!!!

Ανόμημα = αμάρτημα

Όψις = πρόσωπο

ΝΙΨΟΝ ΑΝΟΜΗΜΑΤΑ ΜΗ ΜΟΝΑΝ ΟΨΙΝ

2

(Συζήτησέ το, αν θέλεις, με τους μεγάλους. Μπορούν να βοηθήσουν! Θα περιμένω να βρεις μια καλή ιδέα (μήνυμα) για να τη συζητήσουμε, σύντομα, μαζί, όλοι στην τάξη)

Και τώρα…

Πάρε και βάλε μπροστά σου το τετράδιο της Ιστορίας. Ετοίμασε ένα καλοξυσμένο μολύβι και την κασετίνα με τα χρωματιστά σου μολύβια! Θα τα χρειαστούμε!

Δε χρειάζεται να χρησιμοποιήσεις καινούρια σελίδα. Μπορείς να συνεχίσεις από εκεί που μείναμε την προηγούμενη φορά. (Απλά τράβηξε μια διαχωριστική γραμμή με το χρωματιστό σου μολύβι).

Βάλε στο περιθώριο την ημερομηνία και γράψε συγυρισμένα τον τίτλο που σήμερα είναι:

Ναι, σήμερα δε θα ασχοληθούμε με διάσημα πρόσωπα της Ιστορίας, αλλά με απλούς, καθημερινούς ανθρώπους, σαν εσένα και μένα.Ακούγεται ενδιαφέρον; Πάμε να δούμε…Στο μεταξύ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΣΥΝΕΧΩΣ ΣΕ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ. Μπορεί να χρειαστεί να πάρεις σημειώσεις, να απαντήσεις σε ερωτήματα, να δημιουργήσεις ή, απλά, να εκφράσεις τη γνώμη σου!

ΚΑΤΟΙΚΙΑ:Αναρωτιέσαι πού έμεναν οι Βυζαντινοί; Διάβασε τις πληροφορίες που μάζεψα για σένα για να μάθεις…

Ποιες ομοιότητες και ποιες διαφορές βρίσκεις ανάμεσα στο βυζαντινό σπίτι και σε ένα απλό, σημερινό σπίτι;Γράψε τις στο τετράδιό σου!

Θα ήθελες να κατοικείς στο βυζαντινό σπίτι ή όχι;Γιατί;Γράψε την προτίμησή σου, εξηγώντας τον λόγο (ή τους λόγους) που διάλεξες αυτή την απάντηση.

ΦΑΝΤΑΣΙΑ – ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ: Αφού εμπνευστείς από το κείμενο, συνέχισε την παρακάτω

ιστοριούλα, κατευθείαν από το παρελθόν… (στο τετράδιό σου)

Μπορείς στην ΑΦΗΓΗΣΗ σου να χρησιμοποιήσεις και ΔΙΑΛΟΓΟ για να τη ζωντανέψεις.Άρχισε έτσι: «Πήρε να νυχτώνει… Μαζευτήκαμε ολόκληρη η οικογένεια στον τρίκλινο. Η μητέρα άναψε τα λυχνάρια κι άρχισε να σερβίρει το φαγητό. Παρόλο που δεν ήταν τίποτα σπουδαίο, λίγα βρασμένα χόρτα και φακές, μύριζε πολύ όμορφα.

ΕΤΟΙΜΑΣΕ ΤΑ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ!

ΑΛΗΘΙΝΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ – Η καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο

Τα του οίκου... (οίκος = σπίτι)

Το μεγαλύτερο δωμάτιο σε ένα βυζαντινό σπίτι ονομάζεται, «τρίκλινος». Ο τρίκλινος είναι μια μεγάλη αίθουσα, όπου η οικογένεια συναντιέται για να φάει, να αναπαυτεί, ακόμα και να υποδεχτεί τους καλεσμένους της. Ναι, όσο παράξενο κι αν μας φαίνεται, όλα αυτά σε ΈΝΑ, μόνο, δωμάτιο.Τα υπόλοιπα δωμάτια χωρίζονται μεταξύ τους με υφάσματα, που τα λένε, «βήλα». Τα κρεβάτια (που ονομάζονται «κλίναι» ή «κράβατοι») τα συναντάς μόνο στα παλάτια και στα σπίτια των πλουσίων. Οι περισσότεροι κοιμούνται σε πάγκους, πέτρινους ή ξύλινους, και χρησιμοποιούν στρώμα ή κάποιο χαλάκι. Για το φωτισμό ανάβουν λυχνάρια και γυάλινα καντήλια, που κρέμονται από την οροφή του σπιτιού.

3

Ο πατέρας είχε μια παράξενη έκφραση στο πρόσωπό του._ «Τι έχεις;» ρώτησε η μητέρα. «Φαίνεσαι αναστατωμένος»._ «Έρχομαι από το Ιπποδρόμιο», απάντησε εκείνος. «Οι Δήμοι ξεκίνησαν φασαρίες. Φοβάμαι για το πού θα οδηγήσουν τα πράγματα!»Η μητέρα, φανερά ταραγμένη, άφησε μετέωρη την κουτάλα που σερβίριζε το φαγητό και τον κοίταξε στα μάτια. «Τι έγινε;», τον ρώτησε._ «Δεν κάθισα ν΄ ακούσω», της απάντησε, «έτρεξα να γυρίσω στο σπίτι, αλλά καθώς περνούσα την κεντρική πύλη του Ιπποδρομίου, πήρε τ΄ αφτί μου να φωνάζουν ένα σύνθημα ενάντια στον αυτοκράτορα!»_ «Πατέρα, τι ήταν αυτό; Τι άκουσες;», βιάστηκα να ρωτήσω εγώ.«Νίκα, νίκα…», απάντησε ξεψυχισμένα αυτός και έσκυψε κάτω το κεφάλι…

Πώς σου φαίνεται η ιστορία μας, μέχρι τώρα; Χμμ, καλά, είναι τουλάχιστον, μια αρχή… Θα πρόσεξες ότι επίτηδες χρησιμοποίησα κάποιες λέξεις, όπως τον «τρίκλινο» και το «λυχνάρι», ή ακόμα και κάποια φαγητά, όπως τις φακές και τα βραστά χόρτα για να ταξιδέψω τον αναγνώστη…στη σωστή εποχή - χρόνο ΠΑΡΕΛΘΟΝ,στον σωστό τόπο - χώρο ΒΥΖΑΝΤΙΟΕίναι σημαντικό να τα θυμάσαι κι εσύ καθώς γράφεις για να μπορέσεις να κρατήσεις την αφήγησή σου στο σωστό ΧΩΡΟΧΡΟΝΙΚΌ ΠΛΑΙΣΙΟ!!! ΜΗΝ ΤΟ ΞΕΧΝΑΣ ΑΥΤΟ!Περιμένω, τώρα να δω, πώς θα συνεχίσεις την ιστοριούλα!!! Αν θέλεις να την κάνεις πιο πιστευτή και αυθεντική (αληθινή), μπορείς να χρησιμοποιήσεις μερικές λέξεις και φράσεις που μας έρχονται κατευθείαν από το Βυζάντιο:

Επίσης, αν έχεις διάθεση και ΠΑΝΤΟΤΕ με τη συγκατάθεση των γονέων ή των

κηδεμόνων σου, μπορείς να μπεις στον παρακάτω σύνδεσμο (LINK) και να παρακολουθήσεις ένα σχετικό βιντεάκι για την καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο.https :// www . youtube . com / watch ? v = ZFLphczQkDI ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΊΑ!!! ΚΑΛΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΕΣ!!!

ΩΡΑ ΓΙΑ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΚΑΙ ΦΑΝΤΑΣΙΑ! Βάλε τα δυνατά σου!!!

Όπως είπαμε και στο προηγούμενο μάθημα, ό, τι φτιάχνεις θα το δούμε, θα το συζητήσουμε και θα το αξιολογήσουμε σύντομα στην τάξη. Πού ξέρεις; Μπορεί το δημιούργημά σου να σου χαρίσει και ένα μεγάλο βραβείο, οπότε,

ΒΑΛΕ ΤΑ ΔΥΝΑΤΑ ΣΟΥ!!!

Επτάλοφη: ένα ακόμα όνομα για την Κωνσταντινούπολη, επειδή ήταν χτισμένη ανάμεσα σε επτά λόφους.Ιερόν Παλάτιον: το μέρος (πολλά κτίρια μαζί) που έμενε ο αυτοκράτορας και η οικογένειά του.Ιπποδρόμιο (ή Ιππόδρομος): μεγάλο κτίσμα (σαν το Κολοσσαίο), μέσα στο οποίο γίνονταν αγώνες όλων των ειδών και διάφορα θεάματα.Λουτρά: ο χώρος (μεγάλες ανοιχτές δεξαμενές), όπου οι Βυζαντινοί έκαναν το μπάνιο τους και συζητούσαν.Μέση Οδός: ο κεντρικός δρόμος (κάτι σαν λεωφόρος), της Κωνσταντινούπολης.«Παναγία, Δέσποινα»: συνηθισμένη προσφώνηση που χρησιμοποιείται για την Παναγία.παστρεύω: καθαρίζω.λαβώνω: τραυματίζω.κουβέντα: σήμερα σημαίνει τη συζήτηση. Αρχικά, όμως, στο Βυζάντιο, σήμαινε, τη συνεδρίαση.«σου ψήνω το ψάρι στα χείλη»: σε ταλαιπωρώ, σε πιέζω να κάνεις κάτι.«πήγε η ψυχή μου στην Κούλουρη (στη Σαλαμίνα)»: τρόμαξα πάρα πολύ.«τρώει τα νύχια του για καβγά»: τρελαίνεται να καβγαδίζει.