23-29 ivnisi, 2011 w. www.sangu.gei. WavWavaZis gamziri #53/a tel: 25-82-46

cno bi li qar T ve li is to ri ko sis mra va li sa yu radRe bo ga mok v le vis av to ris, maq si me ber -

Z niS vi lis ma ma ar qi man d ri ti do si Te o zi iyo ga mo Ce ni li sa ek le sio moR va we. gar da ek le si -

u ri moR va we o bi sa igi ewe o da far To sa zo ga do eb riv moR va we o ba sac. ar qi man d rit do si Te ozs

ur Ti er To ba hqon da cno bil mec ni e reb Tan da sa zo ga do moR va we eb Tan, maT So ris eq v Ti me

Ta ya iS vil Tan.

maq si me ber Z niS vi lis ar qiv Si ina xe ba eq v Ti me Ta ya iS vi lis mi er ar qi man d rit do si Te o zi -

sas d mi gag zav ni li we ri le bi. am je rad mkiTx vels vTa va zobT sam we rils.

we ri le bi mog va wo da maq si me ber Z niS vi lis Svi liS vi lis me uR lem sa qar T ve los sa pat ri ar -

qos wmi da an d ria pir vel wo de bu lis sa xe lo bis qar Tu li uni ver si te tis aso ci re bul ma pro -

fe sor ma, cno bil ma qar T vel ma ar qe o log ma di mit ri ax v le di an ma.

gvan ca bur du li

eq v Ti me Ta ya iS vi lis mi er ar qi man d rit

do si Te o zi sad mi gag zav ni li we ri le bi

eko no mi ki sa da biz ne sis mar T vis sko lis

(fa kul te tis) pir ve li sa mec ni e ro kon fe ren cia2011 wlis 13 iv niss ga i mar Ta sa qar T ve los

sa pat ri ar qos wmi da an d ria pir vel wo de bu lis

sa xe lo bis qar Tu li uni ver si te tis eko no mi ki -

sa da biz ne sis mar T vis fa kul te tis ba ka lav ri -

a tis stu den t Ta pir ve li sa mec ni e ro kon fe -

ren ci is das k v ni Ti tu ri.

stu den t Ta sa mec ni e ro kon fe ren cia gax s na

eko no mi ki sa da biz ne sis mar T vis fa kul te tis

de kan ma, pro fe sor ma vax tang sar Ta ni am.

kon fe ren ci a ze mox se ne be bi wa i kiTxes stu -

den teb ma: mi xe il mi qa e li an ma, ele ne qav Ta ra -

Zem, ana i da aru Ti ni an ma, gi or gi Sa ri qa Zem, gi -

or gi dar sa ve li Zem, so fo mdi na ra Zem, li ka qu -

Ta Te la Zem, ma ri yu raS vil ma, ma ca co ali be gaS -

vil ma, Ta mu na ma ma daS vil ma, ni na xo me rik ma, la -

Sa cqvi ta i am.

kon fe ren ci a ze war mod ge ni li Te me bi Se e xe -

bo da eko no mi kis mniS v ne lo van sa kiTxebs. stu -

den te bi sa in te re sod sa ub rob d nen Ta na med ro -

ve eko no mi kis prob le meb ze - sa baz ro eko no mi -

kis me qa niz mis fun q ci o ni re ba ze (l. qu Ta Te la -

Ze, m. ali be gaS vi li), in f la ci a ze (g. dar sa ve li -

Ze, s. mdi na ra Ze, m. yu raS vi li), umu Sev ro ba ze (m.

mi qa e li a ni, e. qav Ta ra Ze, g. Sa ri qa Ze). ag reT ve,

ga keT da mox se ne be bi biz ne sis mar T vis kul tu -

ra ze (a. aru Ti ni a ni), fu lis ar s sa da war mo So -

ba ze (T. ma ma daS vi li), gen de ru li Ta nas wo ro -

bis eko no mi kur as peq teb ze (l. cqvi ta i a). kon -

fe ren cia gan sa kuT re biT imiT iyo sa in te re so,

rom yve la mom x se ne be li Se e ca da zo gad Te o ri -

u li mid go me bi war mod ge ni li da in ter p re ti -

re bu li yo fi li yo sa qar T ve los si nam d vi les -

Tan Se sa ba mi so ba Si.

kon fe ren ci a ze war mod ge nil mom x se neb lebs

xel m ZR va ne lo ba ga u wi es srul ma pro fe so reb -

ma - mi xe il ji but ma da mi xe il Toq ma ziS vil ma.

pro fe so ri mi xe il ji bu ti xel m ZR va ne lob da

kon fe ren ci is mu Sa o bas.

kon fe ren ci as es w re bod nen fa kul te tis

pro fe sor-mas wav leb le bi: (de ka nis mo ad gi le,

pro fe so ri fiq ria wow ko la u ri, mTa va ri spe -

ci a lis ti, fi lo lo gi is doq to ri ma ri ne ku xa -

laS vi li, mow ve u li pro fe so ri gi or gi Si xaS vi -

li) da fa kul te tis stu den te bi.

de ka na tis ga dawy ve ti le biT kon fe ren ci is

yve la mo na wi le da jil dov da si ge liT.

124, 23-29 ivnisi, 2011 w.

saqarTvelos sapatriarqos wmida andria pirvelwodebulis saxelobis qarTuli universitetis gamocema

23-29 ivnisi, 2011 w. www.sangu.ge

qarTuli universiteti2

2011 wlis 16 ivniss saqarTvelos sapatri-

arqos wmida andria pirvelwodebulis saxe-

lobis qarTul universitetSi gaimarTa qar-

Tvelologiis centris gafarToebuli

sxdoma, romelsac eswreboda qarTuli uni-

versitetis akademiur sabWos Tavnjdomare,

reqtori prof. sergo vardosaniZe.

gaweuli saqmianobis Sesaxeb sxdomaze an-

gariSebi warmoadgines qarTuli universi-

tetis qarTvelologiis centris xelmZRva-

nelma, prof. tariel futkaraZem, mkvlevar-

ma prof. revaz Seroziam da asistent-mkvle-

varma doqt. mixeil labaZem.

prof. tariel futkaraZem mimoixila cen-

tris mier gaxorcielebuli proeqtebi /ma-

salebi ix., universitetis vebgverdze/.

prof. revaz Seroziam warmodgenil anga-

riSSi mimoixila megruli metyvelebis ise-

Ti leqsikuri masala, romelic SesaZlebe-

lia damkvidrdes saliteraturo enaSi. am

mxriv man gamoyo ori ZiriTadi jgufi:

a) roca saliteraturo enaSi leqsema Se-

modis Tanamedrove megrul-lazuri metyve-

lebis formiT: bodiSi, qariSxali, Ciqor-

Tuli...

b) roca saerTo-qarTveluri Zir-fuZe

dRevandel saliteraturo enaSi ar gamoiye-

neba, magram ixmareba qarTuli enis megrul-

lazur kiloebSi (/ganStoebebSi) da uZveles

qarTul saistorio Tu saliteraturo wya-

roebSi: furceli (foToli), jiki (jikavi,

ujike), seroba, logini...

qarTvelologiis centris gafarToebuli

sxdoma qarTul universitetSi

garda amisa, prof. rezo Seroziam aRniS-

na, rom saangariSo periodSi - 3 Tvis manZil-

ze - man moamzada ori statia qarTveluri

etimologiebis Sesaxeb (orive gadacemulia

dasabeWdad) da erTi statia “vefxistyaos-

nisa“ da saqarTvelos istoriis mimarTebis

sakiTxze (qarTvelologiis centris saxe-

liT es statiac gadacemulia dasabeWdad).

aseve monawileoba miiRo qarTvelologiis

centris mier Catarebul konferenciaSi,

romelic mieZRvna dutu megrels; kerZod,

waikiTxa moxseneba Temaze: “Tezisebi qarT-

veluri enobrivi sistemisa da istooriis sa-

kiTxebze“ (statia gadacemulia dasabeW-

dad).

doqtoramtma mixeil labaZem aRniSna, rom

saagnariSi periodSi /7 Tvis manZilze/ daa-

muSava lazur kiloTa didZali saleqsikono

masala; kerZod, daaxarisxa 50 000-ze meti ga-

samartavi sityvaforma. amaTgan akademiu-

rad daamuSava pirveli sami aso /a, b. g/; 2011

wlis ianvar-TebervalSi moiZia 2 aTasamde

saleqsikono erTeuli a asos mixedviT; Te-

berval-martSi b asoze moiZia 1 aTasamde

erTeuli, april-maisSi - g asoze 7 aTasi

erTeuli. gansamartavi leqsikuri erTeu-

lebi mixeil labaZem aRWurva sailustracio

frazebiT /rac Zalian Sromatevadi samu-

Saoa/: man daimowma frazebi samive lazuri

kilodan (xofuri, viwur-arqabuli, aTinur-

arTaSenuli). “didi lazuri leqsikonis“

pirveli tomi savaraudod, erT weliwadSi

dasruldeba.

garda amisa, doqt. mixeil labaZem lazur

kiloTa sasaubro etiketis Sesaswavlad

moiZia Sesabamisi literatura, Seadgina bib-

liografia, daamuSava; wavida lazeTSi da in-

formantebisagan moiZia saWiro masala. in-

ternetiT daukavSirda sxvadasxva lazur

kiloze metyvel pirebs, Sexvda TbilisSi Ca-

mosul lazebsac da maTi gamokiTxvis saSua-

lebiT moipova damatebiT sasaubro masala.

erT-erTi informantorisgan - besim ildi-

zisgan (TurqeTis moqalaqea) moipova mis mi-

erSegrovili lazuri andazebi (laTinur-

Turquli grafikiT, 100 gv.), romlebic unda

Sevides naSromis mesame TavSi. doqt. m. laba-

Ze amJamad muSaobs am andazebis gamosaqvey-

neblad mosamzadebladac.

saqarTvelos sapatriarqos wm. andria

pirvelwodebulis saxelobis qarTuli uni-

versitetis qarTvelologiis centris xel-

mZRvanelma da TanamSromlebma gafarToe-

bul sxdomaze aRniSnes, rom samecniero

proeqtebze muSaoba intensiurad grZelde-

ba.

universitetis reqtorma, prof. sergo

vardosaniZem dadebiTad Seafasa centria

saqmianoba da survili gamoTqva, rom 2011

wlis seqtembris bolos, qarTvelologiis

centri msgavsi detaluri angariSiT warsd-

ges qarTuli universitetis akademiuri per-

sonalis winaSe.

124, 23-29 ivnisi, 2011 w.

saqarTvelos sapatriarqos wmida andria pirvelwodebulis saxelobis qarTuli universitetis gamocema

23-29 ivnisi, 2011 w.www.sangu.ge

qarTuli universiteti 3

saqarTvelos sapatriarqos wmida andria pirvelwodebulis saxelobis qarTuli universitetis gamocema

23-29 ivnisi, 2011 w. www.sangu.ge

qarTuli universiteti4

fol k lo ris ti kis sadRe i so mi sia imis cxad -

yo fa sac gu lis x mobs, rom leq si sa Tu pro zis

sa xiT Cven xelT ar se bu li ze pir sity vi e ri Zeg -

li araa re liq tu ri war mo naq m ni, usu lo da

ufun q cio mxat v rul-es Te ti ku ri fe no me ni...

di dad sa Su ri da mniS v ne lo va nia gar k ve va

imi sa, ra ad gi li uWi ravs fol k lors dRe van de -

li sa zo ga do e bis cxov re ba Si, mis yo vel dRi ur

yo fa Si.

oci-oc da a Ti wlis wi nan de li sa qar T ve los

si nam d vi le bev ri ra miT sxva obs am Ja min de lis -

gan. el vis sis w ra fiT gan vi Ta re bul ma mov le -

neb ma, mte xi a re is to ri ul ma ka tak liz meb ma gar -

k ve u li gav le na iqo nia qar T ve li ka cis su li er

cxov re ba ze, mis Se xe du le beb ze, in te res Ta sfe -

ro ze. Se ic va la da mo ki de bu le ba fol k lo ru li

Se moq me de bi sad mi. im Z lav ra ni hi liz m ma. ”eli -

ta rul” fe neb Si

ari an ada mi a ne bi, ro mel Tac ar es miT um did -

re si ze pir sity vi e re bis fa si da mniS v ne lo ba.

yo ve li ve ucxo u ris, ev ro pu li sa Tu ame ri ku -

lis brmad gad mo Re bam da la mis ga fe ti Se bam

bevrs wa ar T va da da a kar g vi na si nam d vi lis sa -

Rad aR q ma-Se fa se bis una ri.

imi saT vis, rom Ta vi dan avi ci loT uare si Se -

de ge bi, sa Wi roa ar qi veb Si, cal ke ul Te ma tur

kre bu leb sa da mra val to me u leb Si Tav moy ri li

did Za li fol k lo ru li sa un jis ”ga aq ti u re ba”

da imaT yur Tas me nam de mi ta na, vinc sno bu ri

TviT k ma yo fi le bis fu ye si maR li dan dah yu rebs

qar T ve li xal xis uZ ve les su li er sa gan Zurs.

Zne lia da sa xe le ba ise Ti cxov re bi se u li sa -

kiTxi sa da sat ki va ri sa, rom lis pa sux sa Tu ga -

mo Za xils fol k lo ru li Se moq me de ba ar Se i cav -

des. ami to mac gvmar Tebs yu radRe bis miq ce va,

ga max vi le ba da mze ris ga da nac v le ba war su lis

ube re bel, Rir s sax so var nax mev ze.

sam wu xa roa (Se saZ loa pa ra doq su lic!), rom

xmis amo Re ba gvix de ba fol k lo ris da sa ca vad.

ara da, mar T lac sa Wi ro ebs xsna sa da Sve las Ta -

o ba Ta gu leb Si, maT sul sa da go ne ba Si na So bi da

Cve nam de Se mo na xu li leq si da le gen da, an d re zi

da zRa pa ri, mi Ti da an da za, Tqmu le ba da gad mo -

ce ma.

kri te ri u me bis aR re vis ur Tu les pi ro beb Si,

ma Sin, ro ca Wirs (an da Tvi Ton vqmniT am g var

mdgo ma re o bas) if q lis gar Ce va Rvar Z lis gan,

ro ca la Cars Ca u qad vnaT lavT da yov lad uni -

Wo, uper s peq ti vo epi gons ge ni o sad vacxa debT,

Zne lia auRel veb lad aR q ma yo ve li ve imi sa, rac

Cvens ir g v liv xde ba.

gvin da Tu ara, un da va Ri a roT, rom dRes

Zal ze mwva ved ig r Z no ba Tun dac xal xu ri po e zi -

is swo ru po va ri ni mu Se bis, aS ka ra da uTum cao

Se dev re bis pro fe si o na lu ri ana li zis de fi ci -

ti. asax s ne lia, ra Si mdgo ma re obs, vTqvaT,

”vefx vi sa da moy mis”, ”jav ris ci xis”, ”Se mo me ya -

ra yiv Ca Ris”, ” zen ba ca li gos”, ”Tav fa rav ne li

Wa bu ki sa” Tu ”me sof lis Tav sa ve sax les” sa er -

Ta So ri so re zo nan si da zo gad sa ka cob rio mniS -

v ne lo ba. ga sar k ve vi da asax s ne lia isic, ram de -

nad, ra ”do ziT”erov nu li, sa kuT riv qar Tu li

da pir w min dad Cve ne u lia da sa xe le bu li po e tu -

ri Zeg le bis saT q me li da Si na ar si...

ci vi li za ci is mzar di aR mav lo bis pi ro beb Si

ram de nad me bun do va nia kla si ku ri kul tu ru li

mem k vid re o bis xva lin de li dRe. sa da vo

xde ba eris su li e ri cxov re bi sa da moR va we o bis

pri o ri te tul mi mar Tu le ba Ta sa kiTxic. in teg -

ra ci i sa da glo ba li za ci is Se uq ce va di pro ce -

se bis wya lo biT Tan da Tan mcir de ba yo ve li ve

erov nu lis xved ri Ti wi li. ucxo e Ti dan Se mo su -

li mas kul tu ra am R v revs da wa lek viT emuq re ba

Cvens mwer lo bas, mxat v ro bas , qo re og ra fi ul

da mu si ka lur xe lov ne bas... da aseT kri ti kul

pe ri od Si eris ko lo sa lu ri cxov re bi se u li ga -

moc di le bis ni a dag ze war moq m ni li um did re si

ze pir sity vi e re bis sa si cocx lo Ri re bu le bis

ga sig r Ze ga ne ba na wi lob riv ma inc Se a Ce rebs Si -

na ga nad gax le Ci li da ga o re bu li go ni e ri msme -

ne lis aC qa re bul svlas sru li usa xu ro bi sa da

pir da Re bu li uf s k ru li sa ken...

sa Ta na do so ci a lu ri sa fuZ v le bis moS lam

xal xu ri sity vi e re ba gan vi Ta re bi sa da Sem d go mi

Sev se ba-gam did re bis prog no zi re ba di per s peq -

ti vis ga re Se da to va. im mar ti vi mi ze ziT, rom

teq ni ku ri re vo lu ci e bis ”ke Ti lis m yo fel ma”

gav le nam pat ri ar qa lur mTa Sic di di xa nia Se aR -

wia, bev ri ram idi li u ri yo fi dan ukan mo ub ru ne -

bel war suls Ca bar da. tkbil da sev dis mom g v -

rel mo go ne bad iq ca me leq se o ba-mezRap re o bis -

T vis xel say re li yo fi Ti pi ro be bi. dRe van de -

lo bis Tav b ru dam x ve vad swraf ritms da eq vem -

de ba ra sa ar se bo sax s ris ma Ze ba ri ada mi a nis fiq -

ri da gan wyo ba.

da ra xan Ta na med ro ve mTqmel-maT q vam Ta re -

per tu ar Si Zal ze co ta ram mo i Ze ve ba xa la si da

kris ta lu rad suf Ta, isev da isev Se u da reb lad

”xvav ri e li” war su lis te vad sa ca veb sa da sa xi -

za reb Si gvmar Tebs su lis sar go pu ris Zi e ba da

go ni er gam go nam de mi si mi ta na.

ami ran ara bu li

qar Tu li fol k lo ris sa mec ni e ro - kvle vi Ti

cen t ris uf ro si; fi lo lo gi is mec ni e re ba Ta

doq to ri, pro fe so ri

su li e re bis suf Ta sa Ta ve eb Tan