EPOKA

download EPOKA

of 2

description

EP

Transcript of EPOKA

N kt epok historia e Anglis karakterizohet nga zbulimet e pushtimet: n krye t shekullit t XVIII-t ajo nis t shtjer n dor detet, t shtrihet npr kolonira dhc t organizohet si nj shtet monarqik konstitucjonal modern, Oborrin e ri e kap nj lakmi edhe m e madhe dhe ftllon t shuaj afshin e ambicjes s tij prjashta, te lakuriqt e egr t Ameriks e t Papuazis dhe te Bengalezt e dobt e t pambrojtur. Po n gjirin e parlamentit u ngjall polemika: do koh e re krkon njerz t rinj. E goditur nga nj klas e re borgjeze q po ngrihej, aristokracia e vjetr u mundua t hynte n gar me t n lmin e politiks, n radht e marins dhe t ushtris, n administrat e n tregtin e perandoris. Parlamenti i Anglis kishte prvehtsuar edhe t drejtat e Irlands, dhe bnte ligjet pr t. Kto ligje i kurdiste n mnyr q tregtia e saj t varej nga ajo e Anglis.Asnjeri nuk ngriti zrin n Dhomn e Komuneve kundr ktyre ligjeve tiranike, n kurriz t popullit irlandez. Agresort po i shtonin do dite padrejtsit e tyre kundr ktij populli t vogl, t cilin u munduan edhe ta friksonin. Ndonse edhe vet englez, t gjitha kto t zeza Suifti i shikonte me nj indinjat t thell; shpirti i tij fisnik u revoltua kundr tiranis. Kshtu, i neveritur nga intrigat dhe dallaveret, ai vendosi t shkonte famullitar n Irland, sado q nuk ishte aspak fetar. Atje fitoi nj popullaritet t madh: kur kalonte n ndonj qytet, e prisnin si nj princ, dhe kudo q shkonte qytetart e prcillnin me bekime. Sa t'i binte er q ishte n rrezik, populli ishte gati ti dilte zot e t hidhej n flak. 'sht ky? T gjith nnmbretrit q u drguan n Irland, sado q e urrenin Suiftin e politikn e tij, u shtrnguan t kapitullonin prpara popullaritetit q kish fituar.Sado q u dorzua prift, Suifti nuk i kishte punt hi mir as me Kishn, as me besnikt, shpirti i tij nuk mund t pajtohej kurr me mistiizmin, feja i duket si nj verbrim i njerzis, dhe e qllon me tufa shigjetash me Guliverin, me Tregimin e nj fuie, e me shkrimet e tjera. Tr zjarri prvlonjs i satirs s tij u drejtohef politikcmve t mdhenj t Anglis dhe fes.

M 1726 doli n drit vepra: Udhtimet e Gutiverit. Libri bri buj t madhe, u kndua nga t gjitha klasat, nga ministrat e nga njeriu i thjesht. T gjith donin t dinin autorin. Njerzit e shtresave t larta gjenin ndonj satir personale e politike, larua ndonj aventur q ishkonte pr zmr, ndrronjsit Prrallat e Njmij e nj Netve"; t rinjt shakaka; burrat e pjekur msime rreth moralit e politiks. Plani i autorit ndryshon n t katr pjest e librit. N udhtimin pr Liliput, Suifti thumbon oborrin dhe politikn e Anglis. Flimnapi, q ka rolin e Kryeministrit, sht sr Robert Valpuli, i cili nuk ja fali kurr Suiftit, dhe i prishi pun sa her q u mundua famulltari t vinte me detyr n Angli. Thundrat e larta e thundrat e sheshta jan torit, partizant e t drejtave popullore n Angli, dhe uajs-tet, partizant e pushtetit e t Kurors. Blefusku, nga ku Guliveri arratiset q t mos e qorroj nga syt klika e pallatit t mbretit, sht Franca, ku mrgojn duka i Ormondit e lord Bolinbruku. Ata q njohin historin e kohs s Gjergjit t par, do t'i kujtojn leht alegorit e tjera. Skandali q shkakton Guliveri q shuan zjarrin n pallat duke pshurrur dhomn e mbretreshs, godit mbretreshn An, t ciln e pezmaton dhe m shum n Tregimin e fuis. Ve ksaj sht pr t vn re se kushtetuta, dhe sistemi i arsimit t perandoris s Liliputit jepen si modele, dhe korruptimi q mbretronte n pallat kish filluar vetm treqind vjet m par: kt opinion kishte Suifti pr kushtetutn e Anglis.N udhtimin pr Brobdingnag, satira merr nj trajt m t prgjithshme, dhe sht zor q t gjesh dika q t prek ngjarjet politike e ministrat e asaj kohe. Dhe n t vrtet, banort e Brobdingnagut ndrrojn si nata me ditn nga ata t Liliputit. Si krijesa shum t forta, ata jan t qet e indiferent, luftrat e grindjet publike po thuajse nuk i njohin fare, dhe mbreti i tyre, fare ndryshe nga mbreti piciruk e ambicioz i Liliputit, sht nj njeri i ftoht e hijernd, zmrmir, po q nuk para e faq t mirn, q prbuz xhuxhimaxhuxht si Guliveri, i cili i prshkruan zakonet e popullit t tij.N pjesn e par t autobiografis s tij t prfytyruar, Guliverin e z nj shtrgat e madhe, dhe e nxjerr deti n nj tok t panjohur. N at koh nj pjes e madhe e dheut nuk ishte zbuluar akoma, dhe Suifti mund t mbarte skenarin e tij her aty, her ktu, n ranishtet e oqeaneve austral, misterin e t cilave nuk e kishin zgjidhur akoma Kuku e Laperusi. M von merr vesh se gjendet n ishullin e Liliputit, ku banon