Epidemiologia upośledzenia umysłowego.

Opracowała: Monika Haligowska

Epidemiologia upośledzenia umysłowego. Wskaźniki i ich rodzaje uwzględnione w badaniach

epidemiologicznych. Dane epidemiologiczne a planowanie służb na rzecz opieki i rewalidacji

upośledzonych umysłowo.

• Upośledzenie umysłowe z epidemiologicznego punktu widzenia jest najliczniejszą przyczyną niepełnosprawności dzieci i młodzieży.

Dotyczy ono 60-70% ogółu niepełnosprawnych osób w Polsce.

• Osoby upośledzone umysłowo stanowią od 1 do 3 procent ogólnej populacji.

Rozpowszechnienie upośledzenia umysłowego

STOPIEŃ UPOŚLEDZENIA WARTOŚĆ ILORAZU

INTELIGENCJI(wg Wechslera)

WYSTĘPOWANIE W POPULACJI U.U.

Lekki 55 - 69 80 %

Umiarkowany 40 - 54 12 %

Znaczny 25 - 39 7 %

Głęboki 0 - 24 mniej niż 1 %

Epidemiologia upośledzenia umysłowego jest dziedziną wiedzy, która zajmuje się badaniem rozpowszechnienia w populacji różnego rodzaju zaburzeń i czynników, które decydują o tym rozpowszechnieniu.

Posługuje się 2 wskaźnikami :

1)Zapadalność – określa liczbę nowych przypadków danego zaburzenia występujących w populacjach w ciągu roku. 2)Rozpowszechnienie – określa liczbę wszystkich przypadków danego zjawiska występujących w określonej jednostce czasu bądź w danym momencie.

• Wszystkie wskaźniki wyraża się w stosunku do liczby populacji np. na 1 tysiąc mieszkańców. • Najczęściej stosowany wskaźnik w odniesieniu do upośledzenia umysłowego, to wskaźnik rozpowszechnienia.

• Wskaźniki epidemiologiczne upośledzenia umysłowego zależą od bardzo wielu czynników, m.in. od przyjętej definicji upośledzenia.

• Innym źródłem zmienności w badaniach epidemiologicznych jest różnica stosowanych metod.

• Wskaźnik rozpowszechnienia zależy od czynników natury biologicznej i społecznej.

Czynniki biologiczne :- stan zaspokojenia potrzeb biologicznych człowieka; • im lepszy stan zaspokojenia potrzeb biologicznych, tym mniej zaburzeń.

Czynniki społeczne: - problem tolerancji społecznej w stosunku do upośledzenia umysłowego jako zjawiska i osób dotkniętych tym z zjawiskiem.

• Na przykładzie osób z upośledzeniem w stopniu lekkim. Zapadalność nie zależy od płci.

W szkołach masowych: - chłopcy -51,7%, - dziewczynki-48,3%, na poziomie urodzeń jest lekka przewaga chłopców, ale potem to się wyrównuje.

W szkołach specjalnych: - chłopców – 62,9%, - dziewczynek 37,1 %. ogromne zróżnicowanie.

• Na poziomie zapadalności nie ma różnic, ale w rozpowszechnieniu są.

PARADOKS DOTYCZĄCY UPOŚLEDZENIA UMYSŁOWEGO Polega on na tym, że w większości społeczeństw wskaźnik

rozpowszechnienia upośledzenia umysłowego dzieci w wieku obowiązku szkolnego wynosi 2-3%, jeśli natomiast

badać ten wskaźnik w całej populacji, uzyskuje się wynik około 1%.

Ta rozbieżność wskaźników związana jest z faktem, że większość lekko upośledzonych umysłowo,

którzy w szkole mają trudności z opanowaniem programu normalnego i mogą wymagać szkolenia specjalnego,

po osiągnięciu dojrzałości mogą funkcjonować na poziomie pogranicza upośledzenia w stopniu lekkim

i normy i „wtapiać się” w populację generalną.

(Kostrzewski, Wald, 1981; Gustavsson, 1997; Kościelska, 2000; Wyczesany 2002)

LITERATURA:

A. Gustavsson (red.) (1997). Upośledzenie w społecznym zwierciadle. Warszawa Wyd. Żak.

J. Kostrzewski, I. Wald (1981). Podstawowe wiadomości o upośledzeniu umysłowym w: K. Kirejczyk (red.). Upośledzenie umysłowe. Pedagogika. Warszawa PWN.

M. Kościelska (2000). Oblicza upośledzenia. Warszawa PWN.

J. Wyczesany ( 2002). Pedagogika upośledzonych umysłowo. Wybrane zagadnienia. Kraków Impuls.