Enervision 21
-
Upload
nathan-group -
Category
Documents
-
view
226 -
download
4
description
Transcript of Enervision 21
Enervision P
OW
ERED
BY
NA
THA
N
2015
Nummer 21
2015 Num
mer 21
Nathan GroupNathan Import/ExportLowergy ConceptsThermoPlusThermo Actief BeneluxThermoDynamic
www.nathangroup.euNathan GroupImpact 736921 RZ Duiven, NederlandT +31 (0)26 - 445 98 45F +31 (0)26 - 445 93 73E [email protected]
Lozenberg 41932 Zaventem, BelgiëT +32 (0)2 - 721 15 70F +32 (0)2 - 725 35 53E [email protected]
De Nathan Group steunt Stichting ALS, jij ook?Doneer op giro 100.000 t.n.v. Stichting ALS Nederland
ThermoPlusDeskundig en innovatief in broninstallaties www.thermoplus.nl
Samen sterk in duurzame klimaattechniek
A A+ A++ A+++
RENOVEREN NAAR EEN A+++ LABEL
EPC0,4
EPC0,2
EPC0,0
NIEUWBOUWWONINGEN MET EEN EPC VAN 0,0
A A+ A++ A+++
RENOVEREN NAAR EEN A+++ LABEL
EPC0,4
EPC0,2
EPC0,0
NIEUWBOUWWONINGEN MET EEN EPC VAN 0,0Renoveren naar energielabel A+++ Nieuwbouw met een EPC van 0,0
ThermoDynamicTotaalservice voor duurzame klimaatsystemen www.thermodynamic.nl
Thermo Actief BeneluxIntegraal in vloergebonden klimaatsystemen www.thermo-actief.nl www.thermo-actief.be
Nathan Import/ExportTopmerken in duurzame klimaattechniek www.nathan.nl www.nathan.be
Lowergy ConceptsHet totaalconcept voor duurzame projecten www.lowergy.nl
De visie van Georg Goldbach van
Uponor Central Europe
Nathan Group project Duurzaam wonen naar
eigen idee en idealen
Wetgeving Supported by Nathan
Slimme oplossingen voor oppervlakteverwarming en -koeling
Meer informatie op www.uponor.nl
Uponor ClassicFlexibel, snel en eenvoudig te installeren
Uponor KlettDe bevestigingstechniek met micro-vertanding voor vloerverwarming en -koeling
Uponor NubosNoppenplaat en Noppenfolie voor oppervlakteverwarming en -koeling
Uponor TectoHet noppenplaatsysteem voor montage volgens de normen
Uponor TackerHet universele systeem voor ver-warming en koeling in woningbouw
Uponor SiccusHet lichtgewicht droogbouw-systeem voor wand en vloer
Uponor MinitecMinimale opbouwhoogte – maximaal comfort
Upo Az FHK NL 0315.indd 1 02.03.15 21:11
Nathan Import/Export B.V.Impact 73 · NL- 6921 RZ Duiven
Tel. +31 (0)26 - 445 98 45Fax +31 (0)26 - 445 93 [email protected] · www.nathan.nl
alpha-innotec brine/water warmtepompen wzs
Compact, efficiënt en eenvoudig te installeren!
De Alpha-InnoTec brine/water warmtepomp Combi WZS zet aardwarmte om in comfortabele verwarming en koeling en een royale hoeveelheid warm tapwater. De compacte toestellen zijn verkrijgbaar in de verwarmingscapaciteiten 3, 4, 6, 8 en 10 kW en hebben uitmuntende COP waarden. Doordat het warmtapwater-buffervat reeds in de behuizing geïntrigeerd is en het koudecircuit, de compressor en de brinecirculatiepomp zich in een uitneembare Modulebox bevinden, is de WZS eenvoudig te installeren. Ideaal voor projecten in de woningbouw!
Heeft u nog geen BRL-certificering? Vraag naar het Supported by Nathan concept!
210x297_Enervision_2015_WZS.indd 1 25.02.15 10:48
3Enervision | 21 2015
Voorwoord
Wow! 233 Alpha-InnoTec warmtepompen, vrachtwagens vol Uponor Comfort Pipe PLUS leidingen, massa’s Komfort verdelers,
kilometers bodemwarmtewisselaars en natuurlijk vele uren teken-, bereken-, advies-, simulatie-, boor-, prefabricage- en
servicewerk…. Het zijn de Nathan-componenten van de zeven prachtprojecten in deze Enervision. Dat is nogal wat!
Soms moeten we even stoppen, een stapje terugzetten en kijken... Wow! Wat doen we gave dingen samen met u! De
projecten in deze 21e editie van ons magazine zijn daar natuurlijk maar een kleine greep uit. Nog veel meer projecten
blijven uit de spotlights, maar zijn niet minder indrukwekkend. We doen het maar even met zijn allen! Het is een gegeven
waar we trots op zijn en waar we u als Nathan-relatie zeer dankbaar voor zijn.
We zijn ervan overtuigd dat we ons succes te danken hebben aan de kwaliteit van de topmerken die we vertegenwoordi-
gen, aan de kennis van de vakmensen die bij ons werken, maar bovenal aan het feit dat u er steeds weer voor kiest om
met ons samen te werken! Zonder u geen Nathan! Door de mooie uitdagingen die u ons brengt, hebben wij de luxe om
elke dag vol passie met ons vak bezig te zijn. En dat vinden we mooi!
In deze Enervision presenteren wij u weer een aantal prachtprojecten waaraan wij mochten bijdragen. Projecten waar we
apetrots op zijn. We wensen u veel leesplezier toe en kunnen niet wachten op wat u nog meer voor ons in petto heeft!
Wolf Nathan en Peter Centen
APPLIES TOEUROPEANDIRECTIVEFOR ENERGYRELATEDPRODUCTS
TOEPASSINGEN » vloerverwarmings- en vloerkoelsystemen in woning- en utiliteitsbouw» hoogbouw- en stadsverwarmingsprojecten» opritverwarming» daar waar scheiding tussen het primaire en secundaire circuit gewenst is
De Komfort scheidingsunits zijn geschikt voor vloerverwarmings- en vloerkoelsystemen die gebruik maken van water als warmtedragend medium. De unit wordt geplaatst tussen een Komfort vloerverwarmingsverdeler en het primaire verwarmings- en/of koelcircuit en zorgt voor zowel eenthermische als een hydraulische scheiding. Samen met de verschillende beschikbare aansluitsets kan hij worden aangesloten op een 2-, 3- of 4-pijps verwarmings- en/of koelsysteem.
De scheidingsunit is opgebouwd uit RVS en messing appendages en is voorzien van een Wilo Yonos para RS 15/6, waardoor hij voldoet aan de ErP-eisen geldend vanaf augustus 2015.
KOMFORT 5600SCHEIDINGSUNITSvloerverwarming/vloerkoeling
EIGENSCHAPPEN» combineerbaar met de Komfort 4010 en 4100 vloerverwarmingsverdeler» uitvoeringen met één en twee platenwisselaars» intelligente en meemodulerende pomp met een EEI-index kleiner dan 0,20
Nathan Import/Export N.V.-S.A.Lozenberg 4 | 1932 ZAVENTEM | BelgiëTel: +32 (0)2 - 721 15 70 | Fax: +32 (0)2 - 725 35 [email protected] | www.nathan.be
Nathan Import/Export B.V.Postbus 1008 | 6920 BA DUIVEN | NederlandTel.: +31 (0)26 - 445 98 45 | Fax: +31 (0)26 - 445 93 [email protected] | www.nathan.nl
* Exclusief verdeler, exclusief expansievat
VERKRIJGBAAR IN ZOWEL EEN UITVOERING
VAN ÉÉN ALS TWEE PLATENWISSELAARS
De Komfort scheidingsunits zijn geschikt voor vloerverwarmings- en vloerkoelsystemen die gebruik maken van water als warmtedragend medium. De unit wordt geplaatst tussen een Komfort vloerverwarmingsverdeler en het primaire verwarmings- en/of koelcircuit en zorgt voor zowel eenthermische als een hydraulische scheiding. Samen met de verschillende beschikbare aansluitsets kan hij worden aangesloten op een 2-, 3- of 4-pijps verwarmings- en/of koelsysteem.
De scheidingsunit is opgebouwd uit RVS
SCHEIDINGSUNITSvloerverwarming/vloerkoeling
5Enervision | 21 2015
Inhoud
COLOFON
ENERVISION IS EEN UITGAVE VAN DE NATHAN GROUP EN VERSCHIJNT
VIER KEER PER JAAR. DEZE PUBLICATIE IS KOSTELOOS VOOR
RELATIES VAN NATHAN IMPORT/EXPORT, THERMO ACTIEF BENELUX,
THERMOPLUS EN THERMODYNAMIC. BELANGSTELLENDEN KUNNEN ZICH
ABONNEREN OP ENERVISION. EEN JAARABONNEMENT KOST E 18,75.
ABONNEMENTEN KUNT U AANVRAGEN BIJ HET REDACTIE SECRETARIAAT
VAN ENERVISION.
NATHAN GROUP
IMPACT 73, 6920 BA DUIVEN LOZENBERG 4, 1932 ZAVENTEM
TELEFOON: +31 (0)26 44 59 845 +32 (0)2 721 15 70
FAX: +31 (0)26 44 59 373 +32 (0)2 725 35 53
WEBSITE: WWW.NATHAN.NL WWW.NATHAN.BE
E-MAIL: [email protected] [email protected]
HOOFDREDACTIE
WOLF NATHAN
PETER CENTEN
COÖRDINATIE
BRAM GEURTS
REDACTIE
ELS LEGTERS
SHIRLEY VAN DER LINDEN
REDACTIESECRETARIAAT
NATHAN GROUP, E-MAIL: [email protected]
UITGEVER
JOHAN DE VREUGD
ALIVRA B.V.
TELEFOON: +31 (0)85 744 10 49
E-MAIL: [email protected]
DRUKWERKBEGELEIDING & TRAFFIC
ALIVRA B.V.
ADVERTENTIES
VOOR TARIEVEN EN PLAATSINGEN KUNT U CONTACT OPNEMEN MET:
NATHAN GROUP, TELEFOON: +31 (0)26 44 59 845
E-MAIL: [email protected]
ADRESWIJZIGINGEN & AFMELDINGEN
ADRESWIJZIGINGEN EN AFMELDINGEN KUNT U PER E-MAIL
DOORGEVEN AAN: [email protected]
DEZE UITGAVE IS MET GROTE ZORG TOT STAND GEKOMEN. ONDANKS DEZE ZORG ZIJN FOUTEN
NOOIT HELEMAAL UIT TE SLUITEN. WIJ KUNNEN DERHALVE GEEN ENKELE AANSPRAKELIJKHEID
AANVAARDEN VOOR EVENTUELE PRIJS-, ZET- EN DRUKFOUTEN EN DE GEVOLGEN DAARVAN.
NIETS UIT DEZE UITGAVE MAG WORDEN VERVEEL VOUDIGD EN/OF OPENBAAR GEMAAKT
DOOR MIDDEL VAN FAX, DRUK, FOTOGRAFIE, MICROFILM OF OP WELKE WIJZE DAN
OOK ZONDER VOORAF GAANDE SCHRIFTELIJKE TOESTEMMING VAN DE UITGEVER
EN ANDERE AUTEURSRECHTHEBBENDEN.
De visie van: 6 Georg Goldbach
In the spotlight 10 Nathan producten uitgelicht
Nathan Group project 12 Natuurlijk, comfortabel en gasloos wonen
in Meerstad
Ons duurzame project 18 52 Appartementen met een individuele
Alpha-InnoTec lucht/water warmtepomp duaal LWD
Enervisionair 22 De visie van Peter Centen op de lucht/water
warmtepompmarkt
Product in de praktijk 24 Meten is weten!
Het concept 30 JK Houses; duurzaamheid, kwaliteit en
maatwerk voor catalogusprijzen
Wetgeving 34 BRL-certificering in de praktijk
Terug naar 40 Terug naar twee Lowergy projecten
Nathan Group in beeld 48 De markt omarmt de Dutch Revit Standards!
Project in ontwikkeling 52 Met betonkernactivering naar
BREEAM ‘Excellent’ certificaat
Meer informatie 56 Producten in deze Enervision
Enervision blikt vooruit 58 EU-energielabel voor verwarmingstoestellen
Enervision P
OW
ERED
BY
NA
THA
N
2015
Nummer 21
2015 Num
mer 21
Nathan GroupNathan Import/ExportLowergy ConceptsThermoPlusThermo Actief BeneluxThermoDynamic
www.nathangroup.euNathan GroupImpact 736921 RZ Duiven, NederlandT +31 (0)26 - 445 98 45F +31 (0)26 - 445 93 73E [email protected]
Lozenberg 41932 Zaventem, BelgiëT +32 (0)2 - 721 15 70F +32 (0)2 - 725 35 53E [email protected]
De Nathan Group steunt Stichting ALS, jij ook?Doneer op giro 100.000 t.n.v. Stichting ALS Nederland
ThermoPlusDeskundig en innovatief in broninstallaties www.thermoplus.nl
Samen sterk in duurzame klimaattechniek
A A+ A++ A+++
RENOVEREN NAAR EEN A+++ LABEL
EPC0,4
EPC0,2
EPC0,0
NIEUWBOUWWONINGEN MET EEN EPC VAN 0,0
A A+ A++ A+++
RENOVEREN NAAR EEN A+++ LABEL
EPC0,4
EPC0,2
EPC0,0
NIEUWBOUWWONINGEN MET EEN EPC VAN 0,0Renoveren naar energielabel A+++ Nieuwbouw met een EPC van 0,0
ThermoDynamicTotaalservice voor duurzame klimaatsystemen www.thermodynamic.nl
Thermo Actief BeneluxIntegraal in vloergebonden klimaatsystemen www.thermo-actief.nl www.thermo-actief.be
Nathan Import/ExportTopmerken in duurzame klimaattechniek www.nathan.nl www.nathan.be
Lowergy ConceptsHet totaalconcept voor duurzame projecten www.lowergy.nl
u De visie van Georg Goldbach van
Uponor Central Europe
u De visie van u Nathan Group project Duurzaam wonen naar
eigen idee en idealen
uNathan Group projectu Wetgeving Supported by NathanuWetgeving
2015
Nummer 21
Nathan6
7Enervision | 21 2015
De visie van:FOTO LINKERPAGINA: GEORG GOLDBACH
DE VISIE VAN GEORG GOLDBACH; VICE PRESIDENT SALES & MARKETING UPONOR CENTRAL EUROPE
Deutsche Gründlichkeit versus Hollandse Schwung UPONOR DUITSLAND, UPONOR FRANKRIJK, NATHAN, UPONOR ZWITSERLAND, UPONOR SPANJE, UPO…. PARDON? NATHAN? INDERDAAD... NATHAN IS EEN VREEMDE EEND IN DE BIJT IN HET RIJTJE INTERNATIONALE UPONOR VERTEGENWOORDIGINGEN. MET NATHAN ALS GEAUTORISEERD IMPORTEUR IS DE BENELUX DE ENIGE GROTE UPONOR-REGIO ZONDER UPONOR VLAG. WAAROM? OMDAT HET GOED GAAT! OMDAT UPONOR EN NATHAN AL TWEE DECENNIA VOLOP VAN ELKAARS KRACHTEN PROFITEREN. HET RESULTAAT HIERVAN IS EEN BIJZONDER HECHTE RELATIE TUSSEN DE NEDERLANDSE SPRING-IN-‘T-VELD NATHAN EN DE DEGELIJKE DUITSE BEURSGENOTEERDE GIGANT UPONOR. HOOG TIJD OM U VOOR TE STELLEN AAN DE PERSOON DIE AL JAREN EEN ONMISBARE SCHAKEL IN DEZE INTENSIEVE SAMENWERKING IS: GEORG GOLDBACH. ALS VICE PRESIDENT SALES & MARKETING CENTRAL EUROPE IS GEORG BIJ UPONOR ONDER ANDERE VERANTWOORDELIJK VOOR DE UPONOR-ACTIVITEITEN BIJ DIE VREEMDE EEND: NATHAN IMPORT/EXPORT.
UPONOR IN HASSFURT
Nathan8
GEORG GOLDBACH
In 2001 kwam Georg binnen bij Uponor, dat in die tijd nog Unicor
heette. Hij was bedrijfsleider van het merk Unipipe. In zijn huidige
functie van vice president sales en marketing bij Uponor zorgt hij voor
de strategische doorontwikkeling van de Uponor businessmodellen in
de Europese exportlanden Oostenrijk, Zwitserland en de Benelux.
Daarnaast houdt hij zich bezig met de dagelijkse bedrijfsvoering, de
ontwikkeling van Uponor medewerkers en de coördinatie van een
aantal projecten binnen de Uponor hoofdvestiging in Finland.
VISIE OP: NEDERLANDERS EN BELGEN
Nederlanders, Belgen en Duitsers… Hoe dicht onze landen ook bij
elkaar liggen, de omgangsvormen lijken soms mijlenver uit elkaar te
liggen. Onze oosterburen staan bekend om hun ‘Deutsche Gründlichkeit’.
Klikt dat wel met die losse Hollanders? Georg reageert verontwaardigd
op deze eerste vraag: “Hollanders? We moeten toch altijd Nederlanders
zeggen? Ik doe er altijd veel moeite voor om het goed te doen!”
Lachend vervolgt hij: “Ik ken de Nederlanders en Belgen inmiddels
natuurlijk goed van klantengesprekken en evenementen. Het grootste
verschil is dat wij Duitsers inderdaad heel gestructureerd en serieus te
werk gaan. We houden zakelijk en privé graag gescheiden.
Nederlanders zijn veel onbevooroordeelder, opener en positiever. Vaak
begint een gesprek met een Nederlander met het privéleven en
komen ze daarna pas ter zake. Van die losheid zouden wij Duitsers wel
wat mogen overnemen. Ook als het aankomt op lef in het nemen van
beslissingen kunnen we veel van onze buurlanden leren, op jullie
manier kom je veel sneller tot resultaten.” Er zijn echter ook eigen-
schappen die wij Nederlanders en Belgen weer van de Duitsers zouden
mogen overnemen, als het aan Georg ligt: “In de Benelux-landen
wordt stiptheid niet zo nauw genomen, jullie laten ons gerust een paar
minuten wachten. Op dat gebied zijn wij juist weer heer en meester.
We zeggen in Duitsland niet voor niets: ‘Vijf minuten voor de tijd, is de
Duitse punctualiteit!’” Met een grote glimlach vervolgt hij: “Iets dat we
ondanks de vele verschillen trouwens prima met elkaar delen, is dat
we samen goed kunnen feestvieren! Dat bevalt me uitstekend aan
deze internationale samenwerking!”
VISIE OP: BELGISCHE EN NEDERLANDSE INSTALLATEURS
De stereotype vooroordelen over Nederlanders en Duitsers blijken dus
ook in de samenwerking tussen Uponor en Nathan overduidelijk
bevestigd te worden. En hoe zit dat bij onze installateurs? Wat typeert
hen? Georg: “Het grootste verschil zit hem op dat gebied in de omvang.
Nederland kent installatiebedrijven met wel 1.000 mede werkers of zelfs
meer! Zulke grote spelers zien we nergens in Europa. De Belgische
installateur lijkt veel meer op de onze. Die zijn aanzienlijk kleiner.”
VISIE OP: NATHAN
Als resultaat van de vele ups en downs in de branche en de directe
communicatiewijze die Nederlanders in het algemeen en ‘Nathanners’
in het bijzonder typeert, omschrijft Georg de samenwerking met zijn
vaste Benelux partner met een lachwekkende vergelijking: “We zijn
soms net een jarenlang getrouwd echtpaar. Net als in een huwelijk
kennen Wolf, Peter en ik elkaar door en door, we hebben wederzijds
respect naar elkaar en hebben het volste vertrouwen in elkaar. Als je
UPONOR IN HASSFURT
9Enervision | 21 2015
De visie van:
eenmaal voor elkaar gekozen hebt, dan ga je niet snel meer een
separate weg. Natuurlijk zijn er wel eens heftige discussies, maar net
als in een goed huwelijk worden die conflicten altijd weer opgelost,
waarna we ons weer op ons gemeenschappelijke doel kunnen
concentreren.” Georg vervolgt: “Zowel Uponor als Nathan is een sterke
partij, ieder binnen ons eigen gebied. Wij maken goede producten en
systemen en bepalen een sterke marketingaanpak. De Nathan Group
integreert onze systemen vervolgens samen met haar dochter-
bedrijven in totaaloplossingen die aansluiten op de wensen van de
Benelux markt. Die combinatie, waarmee we elkaar perfect aanvullen,
zorgt voor ons gezamenlijke succes van de laatste jaren!”
VISIE OP: BENELUX MARKT
Van een afstandje krijgt men doorgaans een veel overzichtelijker beeld
van een situatie dan wanneer men er midden in zit. We vragen Georg
daarom hoe hij de Belgische en Nederlandse installatiebranche vanuit
Hassfurt precies ziet. Hij antwoordt: “De Nederlandse bouwsector heeft
de afgelopen jaren natuurlijk een flinke recessie meegemaakt.
Gelukkig hebben vrijwel alle trouwe Uponor klanten dat dal veelal met
hun innovatiekracht weten te doorstaan. Een mooie trend die Neder land
nu, mede door het Stroomversnellingsprogramma laat zien, is de groei
in de renovatiemarkt. Daar ligt in mijn optiek veel potentie, ook voor
onze producten. In België zie ik dat steeds meer installateurs de vele
deelleveranciers loslaten en op zoek gaan naar één goede systeem-
leverancier. Daar winnen we momenteel dan ook volop terrein mee
dankzij onze totaaloplossingen en assortimentsdiepte. Vooral in België
zal het voorlopig nog even moeilijk blijven, maar ik hoop dat de
bouwsector in beide landen geleidelijk weer opkrabbelt. Daar zijn in
ieder geval bemoedigende voortekens voor!”
VISIE OP: UPONOR PRODUCTEN
Uponor staat aan de wieg van vele technologische innovaties die de
toon zetten in de installatiebranche. Denk aan de volgens de UAX
technologie vernette vol kunststof Comfort Pipe PLUS leiding met
memory-effect, de MLCP Meerlagenleiding, de eerste metalen fitting
met kleurcodering en persmarkering, vele vloerverwarmingsoplos-
singen en de DEM regeling met Dynamisch Energie Management. Is
dat waarmee Uponor zich onderscheidt van de concurrent? “Absoluut!”,
vindt Georg, “Uponor kijkt goed naar de vraag in de markt en
ontwikkelt daar oplossingen voor. We zijn daarmee echte trendsetters
in de branche. Dat trekken van ons eigen pad, daarmee maken we het
verschil met de concurrent.” De in 2009 geïntroduceerde draadloze
regeling met Dynamisch Energiemanagement is daarvan een mooi
voorbeeld, vindt Georg: “Het product heeft destijds ontzettend goede
feedback uit de markt gekregen. De innovatieve regeling is eenvoudig
te installeren omdat hij zelf de hydraulische instelling verzorgt. En ook
niet onbelangrijk, in renovatieprojecten kan de oplossing wel 12%
energie besparen!”
DE UPONOR DRAADLOZE RUIMTETEMPERATUURREGELING MET DYNAMISCH ENERGIEMANAGEMENT
VISIE OP: 2015
In deze eerste 2015-editie van de Enervision vragen we Georg om een
visie op het jaar dat voor ons ligt. Lachend antwoordt hij: “Ja, als ik dat
eens wist… De energiebehoefte blijft omlaag gaan, de vraag naar
duurzame oplossingen blijft stijgen, de renovatiemarkt biedt veel
kansen en gezondheid, vooral als het gaat om hygiëne, zal steeds
belangrijker worden. Strategisch worden we daardoor gedwongen om
ons productassortiment nog breder in te zetten en nog meer diensten
aan te bieden. Nathan staat dichtbij de markt en zal met haar innovatie-
kracht op haar beurt weer concepten ontwikkelen waarmee we
klanten in de Benelux met totaaloplossingen kunnen bedienen. De
complexe markt maakt het ons beiden niet makkelijker, maar aan de
andere kant zorgt die uitdaging er wel voor dat we opvallen. Net als in
de afgelopen jaren, blijven de vele copy-cats afvallen, terwijl wij ons
met unieke oplossingen samen juist sterker maken. Dat geeft ons
samen nog vele jaren bestaansrecht!”
VISIE OP: DE ENERVISION LEZER
Terwijl we het gesprek met de bevlogen zakenman afsluiten, wil hij
graag nog iets kwijt aan de Enervision lezer: “Graag wil ik van de
gelegenheid gebruik maken om de vele Uponor gebruikers in Nederland
en België hartelijk te danken voor hun jarenlange trouw. Dat is
uiteindelijk waar we het samen allemaal voor doen! Zoals ik net al
aangaf, geniet ik van de spontaniteit en positieve houding van de
Nederlanders. Met dat in mijn achterhoofd, kijk ik uit naar een
jarenlange voortzetting van deze samenwerking!”
MEER INFORMATIE
WWW.UPONOR.NL
Nathan10
� Nieuwe gemodificeerde Uponor accu persgereedschappen
� �Nieuw Energieconcept voor renovatie
In februari was de Nathan Group te vinden op de beurs voor bouwend Nederland; de
Bouwbeurs. Op de stand presenteerden wij een prefab huisje waarin een lucht/water
warmtepomp, warmtapwaterbuffervat, warmteterugwin-unit en omvormer op een compacte
manier zijn samengebouwd. Het huisje wordt tegen de achtergevel van een renovatiewoning
geplaatst en verzorgt vanaf daar de complete warmte- en warmtapwatervoorziening van de
woning. Een ware primeur waar iedere beursbezoeker zijn of haar mening over mocht geven.
Met deze waardevolle feedback wordt het concept momenteel gefinetuned, zodat deze
volledig aansluit op de wensen uit de branche. In de volgende Enervision presenteren wij u
het volledig uitontwikkelde Energieconcept!
� Uitbreiding Uponor MLC GAS assortiment
Constante verbetering, doorontwikkeling en marktmonitoring vormen
belangrijke pijlers voor het merk Uponor. Om haar assortiment
up-to-date te houden en dag in dag uit aan de wensen van de markt
te kunnen voldoen, heeft Uponor begin dit jaar enkele noviteiten
geïntroduceerd. Een van deze nieuwe ontwikkelingen vindt u in de
uitbreiding van het Uponor MLC GAS segment. Vanaf heden zijn de
Uponor GAS MLC leiding geel S en het Uponor GAS Press T-stuk, naast
de diameters 25 en 32, ook verkrijgbaar in een diameter van 20 mm.
Een ander toevoeging op het bestaande gamma vormt de Uponor GAS
Press muurplaat, die naast de 20 mm uitvoering, nu tevens beschik-
baar is in een 25 mm variant.
Uponor heeft haar accu persgereedschappen eens goed onder de loep genomen en
diverse vernieuwingen en functionaliteiten doorgevoerd. De UP75 is vervangen door
de UP110 en in plaats van de Mini32 is vanaf nu de Mini2 opgenomen in het
productassortiment. De vernieuwde gereedschappen bieden u high-power
accutechnologie, een verbeterde hantering, ingebouwde LED’s die het werkvlak
belichten en zich automatisch weer uitschakelen, hydraulische drukcontrole en de
mogelijkheid tot monitoring van de persdruk. Met de aanschaf van de hernieuwde
Uponor accu persgereedschappen geniet u dus een flinke verbetering; en dat alles
voor gelijkblijvende prijzen!
11Enervision | 21 2015
In the spotlight
� Supported by Nathan
Sinds de overheid een BRL 6000-21 certificering verplicht stelde bij
werkzaamheden aan grondgebonden warmtepompinstallaties, biedt de
Nathan Group volop ondersteuning aan installateurs die de certificering
(nog) niet rond hebben. Met hulp van de specialisten van de Nathan Group kunnen ook niet-gecertificeerde installateurs betrouwbare
bodemgekoppelde warmtepompinstallaties blijven verkopen. De gewaardeerde ondersteuningsservice kreeg de naam: Supported by
Nathan. Door te kiezen voor het Supported by Nathan concept, kunnen installateurs hun Alpha-InnoTec warmtepomp installaties leveren
onder de BRL certificeringen van de Nathan bedrijvengroep. In bijgaande Supported by Nathan folder leest u alles over deze unieke
ondersteuning. Op pagina 34 treft u bovendien een praktijkvoorbeeld met het nieuwe concept aan.
Met de nieuwe Europese F-gassenverordening wordt het gebruik van HFK koude-
middelen met een Global Warming Potential (GWP) boven de 2.500 geleidelijk
afgebouwd. Begin dit jaar werd er reeds gestart met de gefaseerde productie-afbouw
van synthetische koudemiddelen als R404a, vanaf 2020 komt er een verbod op de
nieuwbouw van installatie met synthetische koudemiddelen met een GWP boven de
2.500 en in 2030 zal zelfs het bijvullen van installaties met R404a verboden worden.
Het is weliswaar pas in 2020 dat de fabrikant geen nieuwe installaties met het
koudemiddel R404a mag leveren, maar Alpha-InnoTec zou Alpha-InnoTec niet zijn, als
ze niet nu al volop in beweging zou zijn om haar nieuw te introduceren warmte-
pompen klaar te stomen voor een toekomst zonder het koudemiddel R404a.
� Uponor afgiftetabellen voor verwarmen en koelen beschikbaar
Uponor heeft de afgiftegegevens per oppervlaktesysteem onderge-
bracht in twee afzonderlijke documenten; enerzijds zijn dat de Uponor
warmte-afgiftetabellen, anderzijds de Uponor koelvermogentabellen.
Deze tabeloverzichten bieden u inzicht in de warmte-afgifte en het
koelvermogen per systeem bij diverse hartafstanden en gemiddelde
watertemperaturen. Wilt u ook gebruik maken van deze handige
schema’s? De koelvermogen- en warmte-afgiftetabellen zijn te
downloaden op www.nathan.nl of aan te vragen door ‘Uponor
afgiftetabellen’ te mailen naar [email protected]!
� Nieuwe F-gassenverordening? Alpha-InnoTec is op de toekomst voorbereid!
Nathan12
13Enervision | 21 2015
Nathan Group projectFOTO LINKERPAGINA: ROELOF VALLINGA (LOWERGY CONCEPTS), HAYO RADERSMA (HRP PLANONTWIKKELING)
EN ANDRÉ TERPSTRA (BREMAN DRACHTEN)
NATUURLIJK, COMFORTABEL EN GASLOOS WONEN IN MEERSTAD
Duurzaam wonen naar eigen idee en idealen WONEN GEHEEL NAAR EIGEN WENS EN STIJL, TE MIDDEN VAN DE NATUUR EN MET DE FACILITEITEN VAN DE GRONINGSE BINNENSTAD OM DE HOEK; DAT KAN IN MEERSTAD. IN EEN VOLLEDIG NIEUW WOONGEBIED TUSSEN DE STEDEN GRONINGEN EN SLOCHTEREN KRIJGEN HUIZENKOPERS LETTERLIJK DE RUIMTE OM HUN WOONIDEAAL TE VERWEZENLIJKEN. DOOR DE DIVERSITEIT AAN WOONWIJKEN, -TYPEN EN -KARAKTERS IS ER VOOR IEDER WAT WILS EN BIEDT MEERSTAD AAN MENIGEEN EEN WAAR THUIS. DOORDAT ER IN HET GEBIED DOOR VERSCHILLENDE PARTIJEN GEBOUWD WORDT, NEEMT DE STAD IN WORDING IN EEN HOOG TEMPO HAAR TOEKOMSTIGE VORM AAN. OM DE ONTWIKKELINGEN MET EIGEN OGEN TE AANSCHOUWEN, WERDEN WE VOOR DEZE ENERVISION UITGENODIGD DOOR HAYO RADERSMA VAN HRP PLANONTWIKKELING EN ANDRÉ TERPSTRA VAN BREMAN DRACHTEN OM EEN KIJKJE TE NEMEN BIJ HET PROJECT ‘MEEROEVERS LANGS DE ERVEN MEERSTAD’. ZE NEMEN ONS MEE IN HET PROCES VAN DE TOTSTANDKOMING VAN TIEN TWEE-ONDER-EEN-KAPWONINGEN EN VRIJSTAANDE WONINGEN.
SAMEN BOUWEN AAN DE TOEKOMST
Bouwen aan een duurzame, mooie toekomst; dat is waar HRP
Planontwikkeling, Breman Drachten, Lowergy Concepts, de gemeente
en de bewoners op de locatie ‘Langs de Erven’ samen aan werken. De
bouw wordt gerealiseerd in verschillende fasen. Van de tien woningen
die op deze specifieke locatie in Meerstad zullen herrijzen, zijn er
onlangs vier opgeleverd. Sommige kersverse woningeigenaren zijn
nog druk aan het klussen, terwijl bij andere het meubilair al binnen
staat. In de tussentijd wordt er door Breman Drachten hard gewerkt
aan de realisatie van de woningen uit fase twee. We komen op een
mooi moment een kijkje nemen op de bouwlocatie, want de mannen
van Breman gaan net beginnen met het aanbrengen van de vloer-
verwarming in woning 7. Met de fotograaf in ons kielzog glippen we
snel de woning binnen om alle handelingen goed vast te kunnen
leggen. Terwijl de werkzaamheden in volle gang zijn, besluiten we
projectleider André Terpstra en projectontwikkelaar Hayo Radersma
alvast aan een paar kritische vragen te onderwerpen.
DOE WAT JE ZEGT, ZEG WAT JE DOET
Voor we ingaan op het installatietechnisch aspect van het project,
willen we graag eerst wat meer weten over de achtergrond en de
betrokkenheid van beide partijen. Hayo Radersma steekt van wal:
“Kijk, in eerste instantie gebeurde er eigenlijk nog niet zoveel in
Meerstad. Het beeld van wonen en recreëren moest echt nog gevormd
worden. De gemeente besloot hier met een grootschalig nieuwbouw-
plan gehoor aan te geven en heeft ook mij een prachtig stuk grond
gegund; een perfecte plek om mooie woningen te ontwikkelen. Als
ontwikkelaar ga je vervolgens goed kijken naar wat de markt wil en
hoe potentiële kopers graag willen wonen. Aspecten zoals woon-
ruimte, gebruiksgemak, een goede prijs-kwaliteitverhouding, een
prettige woonomgeving en duurzaamheid spelen daarbij een erg
belangrijke rol. Normaal gesproken heeft de ontwikkelaar in een
project vaak enkel de taak om te ontwikkelen, waarna het plan
over gedragen wordt aan een bouwbedrijf dat de woning bouwt.
Voor mij blijft het daar echter niet bij, ik wil van A tot Z betrokken
Nathan14
PRODUCTEN, SYSTEMEN EN DIENSTEN IN DIT PROJECT
ALPHA-INNOTEC
ALPHA-INNOTEC BRINE/WATER WARMTEPOMP COMBI WZS
UPONOR
UPONOR COMFORT PIPE PLUS
UPONOR QUICK & EASY FITTINGEN
KOMFORT
KOMFORT 4010 VERDELERS
THERMOPLUS
BRONBORINGEN
THERMO ACTIEF BENELUX
TAB OMEGAREGISTERS
THERMODYNAMIC
INBEDRIJFSTELLING WARMTEPOMPEN
OP DE LOCATIE ‘LANGS DE ERVEN’ TE MEERSTAD WORDT GEBOUWD AAN TIEN DUURZAME, RUIME WONINGEN
blijven. Ik ontwikkel de woningen, bepaal de installaties en
materialen, kies zelf met welke partijen ik werk, begeleid de klant,
organiseer de verkoop gesprekken en ik ben bij de opleveringen van de
woningen aanwezig. Ik vind het gewoon erg belangrijk om dicht bij de
kopers te staan en een partij te zijn waar men op kan bouwen en
vertrouwen. Mijn credo is dan ook: doe wat je zegt, zeg wat je doet!
Dit is een belangrijk gegeven en een instelling die ik van iedere partij
die bij het project betrokken is verwacht.”
BETROKKEN EN GEHOORD
Dat Hayo het belang van de koper nooit uit het oog verliest en
langdurige relaties gebaseerd op wederzijds vertrouwen bij hem hoog
in het vaandel staan, bevestigt hij nog maar eens met zijn wel-
overwogen keuze voor installateur Breman Drachten. Hij vertelt: “HRP
Planontwikkeling en Breman Drachten, die combinatie klopt gewoon.
Naast de goede relatie die we door de jaren heen samen hebben
opgebouwd, is Breman Drachten ook een zeer klantvriendelijke,
financieel gezonde, landelijke installateur. Ik vind het belangrijk dat de
kopers ook na de oplevering van hun woning bij eventuele vragen of
problemen terug kunnen vallen op de installateur. Bij Breman Drachten
weet je gewoon dat dit gedurende het gehele proces, dus ook na de
15Enervision | 21 2015
Nathan Group project
oplevering, goed zit. Samen met Roelof Vallinga, accountmanager van
Lowergy Concepts, bereidt Breman Drachten de toekomstige bewoners
voor en verzorgen zij voorlichtingen omtrent het systeem.” Roelof
Vallinga: “We organiseren diverse kopersdagen, waarin we de mensen
uitleggen met welk systeem de woning uitgerust is, welke voordelen
dat heeft en hoe men het beste met het systeem kan omgaan.” André
Terpstra vult aan: “Het systeem valt of staat gewoon met het begrip
van de bewoners. Wij kunnen wel een prachtig duurzaam systeem
installeren, maar als de bewoner er geen weet van heeft hoe hiermee
om te gaan, dan houdt het al snel op.” Hayo Radersma concludeert:
“Je merkt gewoon dat alle partijen actief meedenken. Een tevreden
klant, dat is het gezamenlijk doel dat we nastreven. Om dit doel te
verwezenlijken zetten we ons voor de volle 100% in en doen we er
alles aan om de toekomstige bewoners zich zowel voor, tijdens als na
de bouw gehoord en betrokken te laten voelen en zijn.”
SYSTEEMGARANTIE
Waar Hayo Radersma zijn vertrouwen gaf aan het team van Breman
Drachten, kozen zij op hun beurt voor het Lowergy Nieuwbouwconcept.
Op de vraag waarom Breman gekozen heeft voor de diensten en
producten van Lowergy Concepts, antwoordt André Terpstra gek-
DE TAB OMEGAREGISTERS WORDEN DOOR THERMO ACTIEF BENELUX GEPRODUCEERD EN GELABELD AANGELEVERD OP DE BOUWLOCATIE
scherend: “Puur door Roelof natuurlijk! Als hij morgen bij Audi gaat
werken, dan ga ik een Audi rijden.” Beide mannen kijken elkaar
vermakelijk aan. Dat de heren het samen prima kunnen vinden, is
zonder meer duidelijk. Er moet echter toch wel meer schuilgaan achter
deze belangrijke en allesbepalende systeemkeuze? André Terpstra
vervolgt het gesprek: “Eerder hebben we hier vlakbij een project van
24 woningen gerealiseerd in samenwerking met Roelof, oftewel
Lowergy Concepts. Dat is erg goed bevallen en gaf ons een vertrouwd
gevoel. De systeemgarantie die Lowergy Concepts afgeeft, is natuurlijk
een factor die zeker doorslaggevend is geweest in onze keuze. Het
geeft ons een bepaalde zekerheid, evenals het feit dat jullie een
totaal oplossing, van bron tot afgifte, verzorgen. We kunnen terugvallen
op één partij. Tel daar de expertise, kennis en vriendelijkheid van Roelof
bij op en dan heb je toch wel de beslissende factoren te pakken!”
TAB OMEGAPROFIEL
Wanneer we achter ons kijken, zien we dat de ruimte zich in een rap
tempo heeft gevuld met Uponor Comfort Pipe PLUS vloerverwarmings-
leidingen. “Doordat Thermo Actief Benelux de vloerverwarming vooraf
op netten prefabriceert en vervolgens kant-en-klaar en gelabeld
aanlevert op de bouwlocatie, verloopt de installatie van de vloer-
Nathan16
verwarming in de woningen ontzettend vlot”, beaamt André. “Van huis
uit is Breman Drachten een bedrijf dat voorstander is van pre fabriceren.
Eigenlijk prefabben we alles, van de fundering tot de waterleiding. Het
enige wat we niet efficiënt konden prefabben was de vloerverwarming.
Toen Roelof ons op de VSK-beurs de oplossing met het zogenaamde
Omegaprofiel liet zien en hij ons daarna meenam naar een aantal
woningen waar ook gewerkt werd met de TAB Omegaregisters, waren
we direct enthousiast. We besloten het systeem toe te passen hier in
deze woningen in Meerstad en daar hebben we gaan moment spijt van
gehad, al heeft zich wel een klein obstakel voorgedaan.” Nog voor we
om uitleg kunnen vragen, roept André al: “Dat heeft niets te maken
met het systeem of jullie rol vanuit de Nathan Group hoor! Doordat
Hayo loyaal is naar de kopers en zij de mogelijkheid hebben om tot
in een ver stadium van de bouw nog dingen aan te passen, heeft het
feit zich voorgedaan dat er op het laatste moment nog een aantal
keuken blokken zijn gewijzigd. De Omegaregisters die zo perfect waren
uitgetekend en uitgerekend door Thermo Actief Benelux sloten
daardoor niet meer aan bij nieuwe situatie. Gelukkig was er geen man
over boord. Normaal gesproken zal Thermo Actief Benelux alle
waarden opnieuw bepalen aan de hand van de herziene situatie en op
basis daarvan nieuwe netten realiseren. Omdat we in dit geval echt te
maken hadden met een last-minute wijziging, waren de TAB Omega-
registers reeds geproduceerd en geleverd op de bouwlocatie. Gelukkig
worden er standaard een aantal losse profielen meegeleverd en kun je
de bestaande registers gemakkelijk weer los halen, zodat je de leiding
kunt hergebruiken. In die zin zie je dat het systeem toch eigenlijk in
iedere situatie altijd flexibel blijft.”
SOEPEL EN SNEL INSTALLEREN
Roelof en Adriaan, de installateurs van Breman Drachten die zojuist
nog druk bezig waren met de aanleg van de vloerverwarming op de
benedenverdieping van de woning, hebben hun werkzaamheden
TAB OMEGAREGISTERS
DE UPONOR QUICK & EASY VERBINDINGSTECHNIEK ZORGT VOOR EEN VLOTTE INSTALLATIE EN
EEN 100% DICHTE VERBINDING
17Enervision | 21 2015
HRP PLANONTWIKKELING
POSTBUS 755
9200 AT DRACHTEN
TELEFOON: +31 (0)651 - 81 09 65
E-MAIL: [email protected]
WEBSITE: WWW.HRPPLANONTWIKKELING.NL
BREMAN DRACHTEN
DE GIEK 16
9206 AT DRACHTEN
TELEFOON: +31 (0)512 - 51 49 15
E-MAIL: [email protected]
WEBSITE: WWW.BREMAN.NL
tijdelijk onderbroken. We zijn erg benieuwd naar hun praktijk ervaringen.
Roelof van de Ploeg: “Dit is nu de tweede keer dat we met het
systeem werken. Waar je bij de montage van traditionele vloer-
verwarming continu op je knieën zit en voortdurend aan het knopen
bent, is dat met de TAB Omegaregisters verleden tijd. Nu hoef je enkel
de netten met vloerverwarmingsleidingen neer te leggen en de
verbinding van de transportleiding naar de verdeler en van de verdeler
naar de desbetreffende groep te maken. Het systeem is dus vele
malen minder arbeidsintensief en werkt bovendien veel sneller.”
Adriaan van der Galien vult aan: “Die Uponor Quick & Easy verbindings-
techniek werkt bovendien ook ideaal. Je hebt weinig gereedschap
nodig en je bent verzekerd van een 100% dichte verbinding.” Roelof
van de Ploeg: “Wat ik daarnaast ook nog een groot voordeel vind, is de
degelijkheid en flexibiliteit van de leiding. Voorheen hadden we van
een ander merk een 20 millimeter leiding met een wanddikte van
2 millimeter. Als je deze leiding een beetje strak om de verdeler aan
wilde brengen, dan knakte de leiding al snel. De Uponor Comfort Pipe
PLUS leiding blijft altijd mooi soepel en rond. Deze eigenschap
bevordert tevens het installatiegemak.”
ENERGIE UIT DE AARDE
Als afsluiting van ons bezoek gaan we nog even langs bij huisnummer
218, een van de reeds opgeleverde woningen. Terwijl de bewoners
nog druk aan het klussen zijn, voelen we bij binnenkomst dat de
vloerverwarming reeds goed dienst doet. In de woning hangt een
aangename, behaaglijke temperatuur. Waar we zojuist nog getuige
zijn geweest van de montage van de vloerverwarming, zien we in
deze woning een afgewerkte betonvloer. André Terpstra neemt ons
mee naar de zolder van de woning, waar we een Alpha-InnoTec brine/
water warmtepomp combi WZS zien staan. André legt uit: “Er is door
ThermoPlus een boorplan gemaakt en aan de hand daarvan hebben ze
in de opritten van de woningen diverse bronnen geboord. De
Alpha-InnoTec brine/water warmtepomp haalt vervolgens energie uit
de bodem en zet deze om naar warmte voor verwarming of warm
tapwater, of naar koude voor koeling. Op deze wijze kan de
vloerverwarming in zowel zomer als winter optimaal en geheel naar
de wensen van de bewoners als verwarming of koeling worden
ingezet. Je ziet het, alle elementen uit het Lowergy Nieuwbouw-
concept samen waarborgen een aangenaam en optimaal woon-
comfort.” Als we het gesprek met deze woorden afronden en naar
beneden lopen, kijken we nog eenmaal om ons heen om vervolgens
met een tevreden gevoel de deur achter ons te sluiten.
ALPHA-INNOTEC BRINE/WATER COMBI WARMTEPOMP WZS
Nathan Group project
Nathan18
ALS ONDERDEEL VAN DE GROOTSCHALIGE HERSTRUCTURERING VAN DE CULEMBORGSE WOONWIJK “ACHTER DE POORT” VAN WONINGCORPORATIE KLEURRIJK WONEN, BOUWDE REINBOUW RECENT TWEE APPARTEMENTENCOMPLEXEN MET IEDER 26 WONINGEN. HET EERSTE GEBOUW WERD OPGELEVERD IN NOVEMBER 2013, HET TWEEDE COMPLEX VOLGT TEN TIJDE VAN DE UITGAVE VAN DIT MAGAZINE. OP HET DAK VAN DE VIJF VERDIEPINGEN HOGE COMPLEXEN PRIJKEN IN TOTAAL 52 ALPHA-INNOTEC LUCHT/WATER WARMTEPOMPEN DUAAL LWD DIE IEDERE WONING INDIVIDUEEL VAN VERWARMING, KOELING EN WARM TAPWATER VOORZIEN. IN EEN BOUWKEET, PAL TUSSEN DE TWEE COMPLEXEN, SPREKEN WE MET MAAR LIEFST VIJF BETROKKENEN VAN HET PROJECT: ARCO HAKKERT, OPDRACHTGEVER NAMENS KLEURRIJK WONEN, RUDWIN SUSANNA, UITVOERDER BIJ REINBOUW, HENK JACOBS, DIRECTEUR VAN ROELOFS & VAN BRAKEL, DAT TEGENWOORDIG R&VB INSTALLATIETECHNIEKEN HEET, VINCENT VENS, PROJECTLEIDER BIJ HETZELFDE BEDRIJF EN JEROEN DE WIT, BUITENDIENSTMEDEWERKER VAN NATHAN IMPORT/EXPORT.
52 APPARTEMENTEN MET EEN INDIVIDUELE ALPHA-INNOTEC LUCHT/WATER WARMTEPOMP DUAAL LWD
Individueel verwarmen en koelen met lucht
Enervision | 21 2015
Ons duurzame project
19
SLOOP EN NIEUWBOUW IN VIER FASEN
De eerste vraag over de omvang en achtergrond van de wijk wordt
enthousiast beantwoord door Arco Hakkert, projectleider van Kleurrijk
Wonen. “Achter de Poort is een herstructureringswijk van Kleurrijk
Wonen. In de komende jaren worden hier bijna 300 woningen
verdeeld over vier fasen gesloopt en vervangen door 216 nieuw-
bouwwoningen; een traject waar we momenteel volop mee bezig zijn.
Het eind 2013 opgeleverde appartementencomplex was onderdeel van
fase één. Inmiddels zijn we al bijna aanbeland bij de oplevering van
fase twee, waartoe het tweede appartementencomplex behoort.”
Achter de Poort had tot voor kort prima in het rijtje van bekende
Vogelaarwijken gepast. Arco: “De jaren vijftig galerijflatjes die
inmiddels plaats hebben gemaakt voor de twee nieuwe apparte-
mentencomplexen waren niet meer van deze tijd. Enerzijds waren er
wat problemen met de verhuurbaarheid, maar de buurt kende vooral
veel sociale problemen. Met de nieuwbouw hebben we wat vers bloed
in de wijk gekregen, waardoor de leefbaarheid van de wijk sterk
verbeterd is.”
PRESTATIEGERICHTE UITVRAAG
Met de mededeling “op sociaal vlak is het een bijzonder project, maar
technologisch en energetisch ook!” geeft Arco het praatstokje door aan
Rudwin Susanna, uitvoerder van de twee moderne appartementen-
gebouwen. Rudwin: “De aanbesteding van Kleurrijk Wonen was
destijds een prestatiegerichte uitvraag. Hoewel de wettelijke EPC-norm
bij de start van het project nog op 0,6 lag, streefde de ontwikkelaar
FOTO LINKERPAGINA: ALPHA-INNOTEC LUCHT/WATER WARMTEPOMPEN DUAAL LWD OP HET DAK
VAN COMPLEX TWEE. OP DE ACHTERGROND IS COMPLEX ÉÉN TE ZIEN
VAN LINKS NAAR RECHTS: ARCO HAKKERT, JEROEN DE WIT, HENK JACOBS, RUDWIN SUSANNA EN VINCENT VENS
hier al naar een EPC van 0,4. Op basis van het bouwplan dat we
compleet met energieprestaties presenteerden, kregen we de opdracht
van Kleurrijk Wonen.” Het was vervolgens Reinbouw die haar vaste
installatiepartner R&vB Installatietechnieken als co-maker bij het
project betrok. R&vB Installatietechnieken selecteerde op haar beurt
de producten van Alpha-InnoTec en Uponor en de bijbehorende
ondersteuning van de Nathan Group.
VAN COLLECTIEF NAAR INDIVIDUEEL
R&vB Installatietechnieken projectleider Vincent Vens vervolgt: “We
krijgen als installateur steeds vaker de rol van adviseur toegeschoven.
Ook hier was dat het geval. In het eerste plan werd er gesproken over
een collectieve luchtbehandelingskast, maar ik ben zelf meer een
voorstander van individuele installaties. Dat vind ik praktischer bij de
regeling per woning.” Arco vult aan dat hij zelf ook blij was met de
switch naar individuele installaties: “Op dit moment gaat het allemaal
om sociale huur, maar als corporatie weet je door alles wat zich nu in
Den Haag afspeelt vandaag ook niet meer hoe de situatie morgen is.
Dankzij de individuele installaties zitten we bij eventuele toekomstige
omzetting naar verkoop niet vast aan een collectief systeem, zodat we
de woningen eenvoudig separaat kunnen verkopen.” In samenspraak
met Nathan werd er door R&vB Installatietechnieken zowel een offerte
gemaakt voor individuele lucht/water warmtepompen als individuele
brine/water warmtepompen. Op basis van prijs werd er uiteindelijk
gekozen voor de inzet van de destijds splinternieuwe Alpha-InnoTec
lucht/water warmtepompen duaal LWD.
Nathan20
EEN DEEL VAN DE 26 ALPHA-INNOTEC LUCHT/WATER WARMTEPOMPEN DUAAL LWD OP HET DAK VAN
APPARTEMENTENCOMPLEX TWEE
DE BINNENINSTALLATIE MET LINKSBOVEN DE HYDRAULISCHE MODULE HMD 1/RE, DAARONDER
HET 200 LITER WARM TAPWATER BUFFERVAT WWS 202 WAARACHTER HET CV BUFFERVAT WTPSK 100
VERSCHOLEN ZIT EN RECHTS VOORIN DE KOMFORT VLOERVERWARMINGSVERDELER.
DUALE LUCHT/WATER WARMTEPOMPEN
De gekozen duale Alpha-InnoTec warmtepompinstallatie bestaat uit een
op het dak geplaatste lucht/water warmtepomp en een in de woning
opgestelde Hydraulische module. Met deze keuze werd het inmiddels
opgeleverde appartementencomplex het eerste groot schalige
LWD-project van Nederland. Vincent legt het systeem in grote lijnen uit:
“De voedingsleiding van de lucht/water warmtepomp op het dak gaat
ALPHA-INNOTEC DUAAL LUCHT/WATER WARMTEPOMPCONCEPT
HET DUALE LUCHT/WATER WARMTEPOMPCONCEPT VAN ALPHA-INNOTEC BESTAAT UIT EEN BUITEN OPGESTELDE LUCHT/WATER WARMTEPOMP DUAAL
LWD (DESGEWENST REVERSIBEL VOOR KOELING) EN EEN BINNEN OPGESTELDE MODULAIRE INSTALLATIE. DE BINNENINSTALLATIE WORDT SAMENGESTELD
OP BASIS VAN DE GEWENSTE FUNCTIONALITEITEN (VERWARMING, WARMTAPWATER BEREIDING, KOELING, VENTILATIE OF EEN COMBINATIE HIERVAN) EN
DE GEWENSTE BEDRIJFSWIJZE (MONO VALENT OF BIVALENT). DE MEEST INSTALLATIEVRIENDELIJKE BINNENINSTALLATIE IS DE HYDRAULIK TOWER HTD; EEN
COMPACT TOESTEL WAARIN ALLE COMPONENTEN, ZOALS DE LUXTRONIK 2.0 WARMTEPOMPREGELAAR, HET CV BUFFERVAT, HET WARMTAPWATERBUFFER-
VAT EN DE CIRCULATIEPOMP REEDS GEÏNTEGREERD ZIJN. OMDAT IN CULEMBORG EEN REVERSIBELE BEDRIJFSWIJZE GEWENST WAS, WERD HIER ECHTER
GEKOZEN VOOR EEN BINNEN INSTALLATIE MET DRIE LOSSE MODULAIRE COMPONENTEN.
via een prefab schoorsteen per verdieping naar het appartement,
waar deze uitkomt bij de Hydraulische module HMD 1/RE in de woning.
Daar wordt de energie uit de lucht verdeeld over het 100 liter CV
buffervat WTPSK voor de vloerverwarming en het 200 liter WWS
warmtapwater buffervat voor warmtapwaterbereiding. Via de
ruimtetemperatuur regeling is de temperatuur door de bewoner per
ruimte bij te stellen.”
21Enervision | 21 2015
Ons duurzame project
BIM
Het complete gebouw, inclusief de componenten van de onderaan nemers
werd geheel in 3D ontworpen. Ook Nathan leverde hiervoor een
nauwkeurig BIM model van de warmtepompinstallatie aan. Rudwin: “We
hebben het hele concept met alle onderaannemers stapje voor stapje
opgebouwd. Als er ergens een knelpunt was, dan zat je met zijn allen bij
elkaar en kon het meteen opgepakt worden.” Arco kijkt tevreden terug:
“Op die manier hebben we het hele gebouw met alle detaillering in 3 à
3,5 maand volledig gedimensioneerd. Daarmee hebben we zaken die
normaal tijdens de bouw pas ontdekt worden er voor aanvang al
uitgehaald. Reken maar uit wat je daarmee bespaart! Wat er, mede
daardoor ook heel bijzonder is aan dit project, is het feit dat we de
aanneemsom van Reinbouw ook daadwerkelijk afgerekend hebben!
Zonder meerwerk, dat gebeurt vrijwel nooit!”
NUTSVOORZIENINGEN
Zoals we vaker horen, blijken nutsbedrijven het energieverbruik van
warmtepompen nog altijd sterk te overschatten, resulterend in een
onnodig grote energieaansluiting. Ook hier bleek dit een uitdaging.
Henk, directeur van R&vB Installatietechnieken: “De nutsbedrijven
staken hun kop in het zand en stonden er op dat we een grotere
aansluiting afnamen. Toen we er echt niet onderuit konden, hebben we
het energieverbruik gemonitord en daarmee ons gelijk bewezen. Een
warmtepomp trekt helemaal niet veel elektra weg en kan prima op een
gewone huisaansluiting.” Fase één is inmiddels keurig omgebouwd naar
een gewone huisaansluiting, fase twee wordt met deze kennis direct
aangesloten op een normale aansluiting. Arco: “De bewoners betalen
hier dus geen vastrecht voor hun gasaansluiting, geen gaskosten en een
normale elektraprijs.”
LEERMOMENT VOOR TWEEDE COMPLEX
Tegen de tijd dat de planning van het tweede complex startte, kon men
putten uit de ervaring die men bij het identieke eerste project had
opgedaan. We zijn benieuwd of er, naast het leermoment voor de
nutsmaatschappij, nog zaken waren die op basis van de ondervindingen
in het eerste complex werden herzien in het tweede complex. Henk:
“We hebben eigenlijk niets veranderd, de twee installaties zijn ondanks
de tussenliggende tijd identiek. Het enige dat nieuw is, is de Ruimte-
BedienEenheid RBE van Alpha-InnoTec, die de Stooklijnversteller uit het
eerste complex vervangt. Dat ging echter meer om een product-
ontwikkeling bij Alpha-InnoTec dan een wijziging bij ons. Fase twee
hebben we verder dus één op één kunnen overnemen van fase één.”
REACTIE BEWONERS
Bij de sloop van de oude galerijflats kwam een keur aan geisers, boilers,
ketels en radiatoren voorbij. Hoe reageren de bewoners die dergelijke
installaties gewend waren op hun nieuwe duurzame installatie? Arco: “Het
eerste wat je zag was een kleine schrikreactie bij het opentrekken van de
technische ruimte. Hoewel we alle bewoners vooraf hadden uitgelegd dat
er geen gasaansluiting meer zat, gingen mensen toch op zoek naar hun
cv-keteltje.” Even vreesde hij voor een uitdaging: “Onwetende bewoners
die aan knopjes zitten vormen doorgaans de grootste foutfactor in
projecten als deze. Meestal moeten we de eerste maanden met de
installateur terug om de naregeling of juiste bewonersinstelling te doen,
maar hier is dat helemaal niet nodig geweest, al ligt dat natuurlijk ook aan
de goede inregeling door R&vB Installatietechnieken. We zitten inmiddels
in winter twee en we horen niks. Geen enkele installatie heeft gefaald,
geen enkele bewoner heeft geklaagd.” Opgetogen vervolgt hij: “Ik heb het
Vincent wel eens gezegd: we hebben 26 systemen en 26 verschillende
bewoners met ieder hun eigen beleving en hun eigen maniertjes, maar
we hebben geen enkele klacht gehad. Dat is wel opmerkelijk!”
INREGELING VAN DE BINNENINSTALLATIE DOOR R&VB INSTALLATIETECHNIEKEN
KLEURRIJK WONENWEBSITE WWW.KLEURRIJKWONEN.NL
REINBOUWWEBSITE WWW.REINBOUW.NL
R&VB INSTALLATIETECHNIEKEN B.V.WEBSITE WWW.ROELOFSENVANBRAKEL.NL
Nathan22
KRITISCHE MARKT
Met een uitdagende blik steekt Peter van wal. “Kijk, bij de keuze voor
de optimale hoog rendement cv-ketel duikt men meteen bovenop de
jaarrendementen. De prestatie van zo’n installatie is voor de markt
doorslaggevend en dus voor iedere fabrikant het belangrijkste
verkoopargument. De jaarrendementen van cv-ketels liggen met een
verschil van misschien net 3% dan ook dicht bij elkaar. Presteer je 4%
slechter dan je concurrent, dan val je gewoon af. Simpel, logisch en
vooral ook gezond. Ook de Photo Voltagemarkt wordt op deze manier
scherp gehouden. De consument kiest voor het merk met de beste
opbrengst, want daar gaat het natuurlijk om als je wil besparen. Het is
dan ook niet verrassend dat PV-fabrikanten een keiharde strijd met
elkaar voeren met energetische prestatieverschillen van hooguit 3%.
Je levert een goed presterend product, of je hebt geen bestaansrecht
in deze kritische markt; een vanzelfsprekend mechanisme dat de
Kom op mensen, wees eens wat kritischer! EEN BRINE/WATER WARMTEPOMP MET EEN VERWARMINGSJAARRENDEMENT VAN 3,5? NATÚÚRLIJK BEGINT U DAAR NIET AAN! DAT IS TOCH GEWOON EEN SLECHT PRODUCT? BRINE/WATER WARMTEPOMPEN PRESTEREN ZO TUSSEN DE 4,5 EN 5,5; GEEN HAAR OP UW HOOFD DIE OVERWEEGT OM ER EEN MET EEN LAGERE ENERGETISCHE PRESTATIE IN TE ZETTEN. MAAR EEN JAARRENDEMENT VAN 3,5 VOOR VERWARMING MET EEN LUCHT/WATER WARMTEPOMP? DAT BLIJKT IN DEZE MARKT ACCEPTABEL! JA, WANT LUCHT, DAT IS TOCH ANDERS… DAT MOET JE DAN MAAR GEWOON BIVALENT OPLOSSEN. TOCH? WAAROM ZIJN WE ZO KRITISCH ALS HET GAAT OM BRINE/WATER WARMTEPOMPEN EN KOMEN LUCHT/WATER WARMTEPOMP-AANBIEDERS OVERAL MEE WEG? PETER CENTEN, ALS TECHNISCH DIRECTEUR NATHAN IMPORT/EXPORT NAUW VERBONDEN AAN WARMTEPOMPFABRIKANT ALPHA-INNOTEC, VRAAGT HET ZICH HARDOP AF.
fabrikanten van duurzame oplossingen scherp houdt.” Een helder en
logisch verhaal. Prestaties, daar gaat het om in de wereld van
duur zaamheid. Vreemd genoeg lijkt deze vlieger bij lucht/water
warmtepompen echter niet altijd op te gaan, zo vertelt Peter ons:
“In de markt van lucht/water warmtepompen liggen de verwarmings-
jaar rendementen soms wel 30% uit elkaar en als het gaat om
warm tapwaterbeiding zien we zelfs rendementsverschillen van 50%!
Hoe dat kan? Omdat ook de energetisch slecht presterende installaties
gewoon verkocht worden! Omdat een relatief slecht rendement
blijk baar door de markt geaccepteerd wordt! En misschien ook wel
omdat we gewoon niet beter weten!” Bevlogen besluit Peter:
“Waarom zijn we met zijn allen zo kritisch op cv-ketels, PV-panelen en
brine/water warmtepompen en accepteert de markt met regelmaat
een dramatisch slecht energetisch rendement als het om lucht/water
warmtepompen gaat? Kom op mensen, wees eens wat kritischer!”
DE VISIE VAN PETER CENTEN OP DE LUCHT/WATER WARMTEPOMPMARKT
23Enervision | 21 2015
Enervisionair
EXOTISCHE OPLOSSINGEN
Duidelijke taal van de man die zelf aan het hoofd staat van de
Nederlandse importeur van warmtepompfabrikant Alpha-InnoTec. Hij
vervolgt: “We willen onszelf niet op de borst kloppen, want er zijn
meer aanbieders van energetisch goed presterende lucht/water
warmtepompen dan alleen Alpha-InnoTec, maar de markt puilt
momenteel uit van de exotische oplossingen die ook ‘lucht/water
warmtepompen’ genoemd worden. Ik vind dat schadelijk. We moeten
elkaar scherp houden!” Wat bedoelt Peter precies met die exotische
oplossingen? Rustig legt hij uit: “Bij een lucht/water warmtepomp lijkt
men tegenwoordig bijna automatisch aan een hybride oplossing te
denken. Verwarming voor zo ver als het gaat duurzaam op buitenlucht
en elektriciteit en vervolgens snel over op aardgas als de capaciteit
niet genoeg is. En warm tapwater? Dat doe je natuurlijk volledig op
aardgas, lijkt momenteel de logische gedachte. Die denkwijze is
ontzettend krom. Met zo’n oplossing win je vrijwel niks. Naast het feit
dat je moet investeren in zowel een lucht/water warmtepomp als in
een cv-ketel, blijf je gewoon vast zitten aan je gasaansluiting.” Peter
legt zijn visie uit aan de hand van een praktijkvoorbeeld: “Kijk,
allereerst betaal je vastrecht van zo’n € 170,45 per jaar, ook als je
geen gas verbruikt. Veel van die exotische lucht/water warmte-
pompen produceren alleen warmte als de buitentemperatuur tussen
de 2 °C en 15 °C ligt; dus feitelijk op momenten dat je, vooral in de
goed geïsoleerde woningen van nu, amper warmte nodig hebt. Juist
op de koude dagen waarop je wil verwarmen, moet die ketel dus
bijspringen en voor warm tapwater ben je vaak zelfs volledig
afhankelijk van aardgas. Je koopt dus een extra toestel dat vrijwel niet
wordt ingezet. Daar komt dan nog bovenop dat je ondanks je extra
investering toch gas verbruikt; gas dat ook nog eens duurder is per
kubieke meter.” Peter schetst een simpele berekening: “Stel dat je met
je bivalente opstelling zo’n 400 m3 gas à € 0,65 per jaar verbruikt en
dus aan die € 170,45 vastrecht per jaar vast zit. Opgeteld komt dat
neer op een bedrag van € 430,45 per jaar. Als je dat deelt door het
verbruik van 400 m3, dan wordt het gas dat je bivalent verbruikt meer
dan een euro per kubieke meter! Dus én je hebt gas, én je investeert
in een warmtepomp en toch bespaar je niet. Dat brengt toch niets? En
dan hebben we het nog niet eens over het hoge elektriciteitsverbruik,
de minimale service en het aanzienlijke geluidsniveau van veel van dit
soort dubieuze warmtepompen. Ik kan er gewoon niet bij dat zulke
producten nog steeds als aanvaardbare duurzame oplossing gezien
worden! Dit moeten we als branche toch niet accepteren?”
ZET DE LUCHT/WATER MARKT OP SCHERP!
Peter roept u als Enervision lezer op om eens goed te kijken naar wat
er te koop is. “Ook op lucht kun je perfect monovalent en dus
all-electric voorzien in verwarming én warm tapwater. Daar zijn super
producten voor! Zet ons als leverancier maar lekker op scherp door ook
als het om lucht/water warmtepompen gaat veel van ons te
verwachten!” Gezien zijn sterke visie gaan we ervan uit dat Alpha-
InnoTec lucht/water oplossingen in haar assortiment heeft die Peters
goedkeuring wel kunnen wegdragen? Peter: “Absoluut. In 2012
brachten we de LWD; de duale lucht/water warmtepomp van
Alpha-InnoTec op de markt. Dit all-electric totaalconcept, waarvan de
warmtepomp buiten wordt opgesteld en de hydraulische module
binnen staat, is goed voor een jaarrendement van 5,43 voor
verwarming en 2,10 voor warm tapwaterbereiding, uiteraard allemaal
volgens de Nederlandse normen.” Peter richt zich snel weer op zijn
visie: “Kijk, het gaat me hier niet om het promoten van ons eigen
product, maar om het wakker schudden van de markt. Die LWD is het
bewijs dat het al lang kan: energetisch verantwoorde all-electric
verwarming en warm tapwaterbereiding met een monovalente lucht/
water warmtepomp. De technologie is er klaar voor, dus waarom
nemen we nog steeds genoegen met minder? Met zijn allen zijn we
volop bezig met de energietransitie van aardgas naar duurzame
elektriciteit. We willen fossiele brandstoffen sparen, CO2-uitstoot
terugdringen en natuurlijk toe naar die minimale maandlasten. Dat
redden we alleen met goede all-electric oplossingen, ook als het gaat
om lucht/water warmte pompen! Dus wees kritisch, eis het beste en
zet ook deze markt maar lekker op scherp!” PETER CENTEN, TECHNISCH DIRECTEUR NATHAN IMPORT/EXPORT
Nathan24
EEN WINDMOLEN, ZONNEPANELEN EN EEN WARMTEPOMP
Meten is weten! IN DE JAREN ’70 STARTTE HET ALS EEN ‘PAPA-MAMAWINKELTJE’ IN AMSTERDAM-NOORD, WAAR MOEDER KLOMP DE WINKEL MET VERLICHTING EN DIVERSE WITGOEDARTIKELEN RUNDE EN VADER KLOMP ZICH RICHTTE OP ZIJN INSTALLATIEBEDRIJFJE. DE WINKEL WERD IN 1978 GESLOTEN OM ALLE PIJLEN TE RICHTEN OP DE UITBOUW VAN HET INSTALLATIEBEDRIJF. DIT BLEEK NIET ZONDER SUCCES TE ZIJN. ONDER DE NAAM TECHNISCH BURO KLOMP GROEIDE WAT OOIT BEGON ALS EEN KLEINE ONDERNEMING UIT TOT EEN MIDDELGROTE, DUURZAME TOTAALINSTALLATEUR DIE VANDAAG DE DAG NIET MEER WEG TE DENKEN IS UIT HET STRAATBEELD VAN AMSTERDAM-NOORD. JA, ER IS HEEL WAT VERANDERD: INMIDDELS IS TECHNISCH BURO KLOMP OVERGENOMEN DOOR DE TWEEDE GENERATIE, ZONEN FRANS EN EDWIN KLOMP, HEEFT DE WINKEL AAN DE NIEUWENDAMMERDIJK PLAATS GEMAAKT VOOR EEN VOLLEDIG DUURZAAM BEDRIJFSPAND AAN DE DIGITAALSTRAAT EN ZIJN DE BROERS DAG IN DAG UIT BEZIG MET DE SNEL EVOLUERENDE BRANCHEONTWIKKELINGEN OP HET GEBIED VAN DUURZAAMHEID. IN DIT ARTIKEL SPREKEN WE MET EDWIN KLOMP OVER DE DUURZAME INSTALLATIE IN HET BEDRIJFSGEBOUW VAN TECHNISCH BURO KLOMP. AAN DE HAND VAN EEN SPECIAAL ONTWIKKELD MONITORINGSPROGRAMMA GEEFT HIJ ONS INZICHT IN DE TERUGVERDIENTIJDEN VAN DIVERSE DUURZAME TOEPASSINGEN IN DE PRAKTIJK.
25Enervision | 21 2015
Product in de praktijk
TECHNISCH BURO KLOMP
Eenmaal aangekomen bij een modern bedrijventerrein in Amsterdam-
Noord, stoppen we in de Digitaalstraat voor nummer 5. Wanneer de
deur voor ons geopend wordt, stappen we binnen in een hal waar aan
onze linkerhand een indrukwekkende, duurzame installatie achter een
glazen wand is opgesteld. Nadat we onze eerste stappen in het
bedrijfs gebouw hebben gezet, worden we hartelijk ontvangen door
mede-eigenaar Edwin Klomp. Enthousiast steekt hij van wal: “In 2010
hebben we besloten om op deze locatie een volledig nieuw, duurzaam
bedrijfspand te realiseren. Voorheen waren we gevestigd in een
gebouw uit 2001, hier een stukje verderop. Je merkt echter dat er in
negen jaar tijd gewoon ontzettend veel veranderd is op het gebied
van installatietechniek. Dit gegeven is dan ook doorslaggevend
geweest bij onze uiteindelijke keuze voor nieuwbouw. Zo konden we
een bedrijfs gebouw ontwerpen en realiseren dat volledig aansluit bij
onze duur zaam heidswensen en de nieuwste duurzame technieken
herbergt. We hebben zelfs een pand kunnen verwezenlijken dat
voldoet aan de maatlat ‘zeer duurzaam utiliteitsgebouw’ van
AgentschapNL. Dit houdt in dat het complex 30% minder energie
verbruikt dan er destijds in het Bouwbesluit van 2010 was vastgesteld.
Alles ademt duurzaamheid. Dit aspect hebben we echt tot in een ver
stadium doorgevoerd; van multifunctionaliteit tot het opvangen en het
hergebruik van hemel water en van betonkernactivering tot een
warmtepompinstallatie.”
ZELFVOORZIENEND DUURZAAM TOTAALSYSTEEM
In het stadsdeel Amsterdam-Noord is het verplicht om gebouwen aan
te sluiten op het stadsverwarmingsnet. Of de afname van stads-
verwarming naast verplicht, ook noodzakelijk is, daar weet Edwin
Klomp ons meer over te vertellen. “In de winterperiode hebben we
een verwarmingsbehoefte van ongeveer 130 kW, waarbij de Alpha-
InnoTec warmtepomp SWP theoretisch gezien 65 kW vermogen voor
haar rekening zou moeten nemen en de stadsverwarming de andere
65 kW. Zo zijn we in staat om het gehele gebouw te kunnen verwar-
men en koelen. Wanneer we echter naar de praktijk kijken, dan zien
we dat we 95% van het jaar de stadsverwarming uit hebben staan. De
kranen staan dan ook daadwerkelijk fysiek dicht. Als we terugkijken op
de afgelopen twee jaar, dan kunnen we zelfs concluderen dat het
systeem volledig op de warmtepomp draait. De installatie is de laatste
jaren dus eigenlijk geheel zelfvoorzienend geweest. Dat doet je als
duurzaam ondernemer natuurlijk ontzettend goed; het bevestigt dat
onze keuze voor het systeem met de Alpha-InnoTec warmtepomp de
juiste is geweest.”
STORINGSVRIJ, LAGE GELUIDSDRUK, TWEE COMPRESSOREN
Hoewel Edwin Klomp voor de plaatsing van de Alpha-InnoTec
warmte pomp in het bedrijfspand van Technisch Buro Klomp nog geen
eerdere ervaringen had met de producten van de warmtepompspecia-
list, was hij al snel enthousiast. Niet veel later besloot hij zelfs om ook
FOTO LINKERPAGINA: ALPHA-INNOTEC BRINE/WATER WARMTEPOMP PROFESSIONAL SWP
IN HET BEDRIJFSGEBOUW VAN TECHNISCH BURO KLOMP
EDWIN EN FRANS KLOMP, EIGENAREN TECHNISCH BURO KLOMP
Nathan26
27Enervision | 21 2015
Product in de praktijkFOTO LINKER PAGINA: ALPHA-INNOTEC BRINE/WATER WARMTEPOMP PROFESSIONAL SWP
zijn eigen woning uit te rusten met een Alpha-InnoTec warmtepomp.
Hij vertelt: “In 2010 is de Alpha-InnoTec warmtepomp SWP door jullie
service afdeling, die inmiddels uitgegroeid is tot het volwaardige
servicebedrijf ThermoDynamic, in bedrijf gesteld. Voorafgaand aan de
keuze voor een Alpha-InnoTec warmtepomp hebben we eerst natuurlijk
gedegen onderzoek verricht en bij diverse fabrikanten offertes
opgevraagd. Wat ons direct opviel aan de Alpha-InnoTec warmtepom-
pen is het geluidsniveau. Deze is vele malen lager dan bij andere
warmtepomp merken. Er zijn zelfs leveranciers die het geluidsniveau
niet eens vermelden in hun folder. Daarnaast sprak het ons aan dat bij
een dergelijk hoge warmtepompcapaciteit, zoals hier gewenst is, de
warmtepomp op basis van twee compressoren in plaats van een enkele
compressor functioneert. Alpha-InnoTec was dan misschien niet de
goedkoopste, maar sprong er kwalitatief zeer zeker uit. Van die
kwaliteit profiteren we bij Technisch Buro Klomp nu alweer vijf jaar en
inmiddels ben ik ook thuis de trotse eigenaar van een Alpha-InnoTec
warmtepomp. Zowel privé als bedrijfsmatig draait de installatie
storingsvrij. We hebben al die tijd nog geen enkele storing gehad!”
VAN THEORIE NAAR PRAKTIJK
Naast het warmtepompsysteem, heeft Technisch Buro Klomp ook
geïnvesteerd in zonnepanelen en een windmolen. Om inzicht te krijgen
in de daadwerkelijke terugverdientijden besloten Edwin en Frans Klomp
een monitoringsprogramma te laten ontwikkelen. Edwin Klomp: “Bij
het ontwerp van een duurzame installatie berekenen we de theore-
tische terugverdientijden. Je wilt immers een gezonde investering
doen, waarbij je een bepaalde verwachting van het resultaat hebt. Uit
onze berekeningen voor de installaties in ons bedrijfsgebouw kwam de
terugverdientijd van de windmolen die we op het dak geplaatst
hebben uit op ongeveer 13 jaar. De zonnepanelen zouden zichzelf in 20
jaar terugverdienen en voor de warmtepomp zou het tijdsbestek zo’n
12 jaar gaan bedragen. We besloten om deze zorgvuldig berekende
theoretische terugverdientijden te toetsen door de drie afzonderlijke
energiebronnen uit te rusten met meetapparatuur. De resultaten van
deze metingen worden opgeslagen in een database en live getoond op
het monitoringscherm in de hal. Deze manier van monitoren heeft ons
een aantal verrassende inzichten opgeleverd.” Edwin de Haan,
buiten dienstmedewerker van Nathan Import/Export, vult aan: “In de
branche worden vaak terugverdientijden geroepen, die ver uit elkaar
kunnen liggen. De terugverdientijd van een complete installatie hangt
samen met tal van factoren. Je kunt hier eigenlijk alleen duidelijk
inzicht in krijgen door vooraf een zo goed mogelijke inschatting te
maken op basis van een gedegen berekening, die je vervolgens gaat
controleren in een praktijksituatie.” Edwin Klomp: “Klopt, dat is precies
wat we hier doen. Niet alleen voor onszelf, maar ook voor onze
klanten. We willen hen laten zien dat we niet zomaar wat zeggen,
HET MONITORINGSCHERM IN DE HAL GEEFT INZICHT IN DE TERUGVERDIENTIJDEN VAN DE AFZONDERLIJKE INSTALLATIES
Nathan28
maar dat onze terugverdienschema’s gebaseerd zijn op feiten en kennis
die we vergaard hebben door de energiebronnen daadwerkelijk in de
praktijk te meten. Meten is immers weten!”
EEN VERRASSEND RESULTAAT
Er is een tijd geweest dat ze als paddenstoelen uit de grond leken te
schieten. Op de daken van bedrijven langs de snelwegen herrezen
binnen een kort tijdsbestek tal van windmolens. De kleine variant van
de ‘volwassen’ windmolen leek een ware hype te zijn en, met het oog
op de voorgeschotelde cijfers en de berekende gegevens, een prima
investering. “De windmolen wist helaas slechts een fractie van de
verwachte opbrengsten waar te maken”, vertelt Edwin Klomp.
“Inmiddels hebben we de windmolen zelfs afgebroken en is de
leverancier failliet. De praktische terugverdientijd bleek maar liefst 361
jaar te zijn ten opzichte van de verwachte 13 jaar. Gelukkig wisten de
DE ALPHA-INNOTEC BRINE/WATER WARMTEPOMP SWP HEEFT ZICH AL TERUGVERDIEND
zonnepanelen onze verwachtingen wel ruimschoots waar te maken. In
de praktijk blijkt dat de terugverdientijd geen 20 jaar, maar hooguit 8
jaar bedraagt. Dit is nog zonder enige subsidieregeling. Met een
dergelijke subsidie vanuit de overheid loopt dit zelfs nog terug tot 6
jaar.” Edwin de Haan: “Dit is natuurlijk een prachtig resultaat wat in
schril contrast staat met de teleurstellende opbrengsten van de
windmolen. Je hebt ons nu wel erg nieuwsgierig gemaakt naar hoe de
Alpha-InnoTec brine/water warmtepomp Professional SWP uit de
metingen naar voren komt. Al vertrouwen we er natuurlijk op dat onze
installatie minstens zulke hoge ogen gooit als de zonnepanelen.”
Edwin Klomp lacht en vertelt: “Deze presteert zelfs nog beter! Met
trots kan ik zelfs zeggen dat de warmtepomp zichzelf inmiddels al
heeft terugverdiend. Doordat we in ons gebouw een laagtemperatuur-
systeem toepassen, weten we met dit systeem een heel hoog COP te
realiseren. Ik denk dat het rendement van de warmtepomp uitkomt op
TERUGVERDIENTIJDEN DUURZAME INSTALLATIE TECHNISCH BURO KLOMP
THEORETISCHE TERUGVERDIENTIJD (IN JAREN) PRAKTISCHE TERUGVERDIENTIJD (IN JAREN)
WINDMOLEN 13 361
ZONNEPANELEN 20 6 (MET SUBSIDIE),
8 (ZONDER SUBSIDIE)
WARMTEPOMP 12 5
29Enervision | 21 2015
Product in de praktijk
TECHNISCH BURO KLOMP
DIGITAALSTRAAT 5
1033 MP AMSTERDAM
TELEFOON: +31 (0)20 - 630 45 85
E-MAIL: [email protected]
WEBSITE: WWW.KLOMPBV.NL
een COP van ongeveer 4. Als je dat terug zou gaan rekenen naar een
situatie waarin men kiest voor een gasinstallatie, dan kunnen we
concluderen dat onze installatie met de warmtepomp zich twee keer
zo snel terugverdient. Om een hoog COP te behalen, is het overigens
wel noodzakelijk dat je zorgt voor een goede, uitgebalanceerde
installatie. Daar staat of valt alles mee!”
EEN DUURZAME RELATIE
Energieverliezen doordat componenten niet perfect op elkaar
afgestemd zijn, lange communicatielijnen, afhankelijkheid van
meerdere partijen; het zijn zomaar enkele aspecten die van invloed
kunnen zijn op het functioneren van een installatie. De zoektocht naar
de juiste aanbieder is zeker geen gemakkelijke, maar wel een zeer
belangrijke opgave. Edwin Klomp kijkt Edwin de Haan aan en zegt:
“Onze relatie gaat al heel wat jaren terug hè. Ooit zijn we begonnen
met de verwarm- en koeloplossingen van Uponor. Over de kwaliteit
van de producten zijn we altijd ontzettend tevreden geweest. Bij de
bouw van ons nieuwe kantoorgebouw besloten we vervolgens voor
het eerst te kiezen voor de warmtepompen van Alpha-InnoTec. Later
zijn we deze ook toe gaan passen in andere projecten. Inmiddels
brengen we steeds vaker de complete installatie onder bij de Nathan
Group. De mogelijkheid om een duurzaam totaalconcept, van bron tot
afgifte compleet met bijbehorende service, af te kunnen nemen bij
één partij spreekt ons enorm aan. Zo kunnen we altijd terugvallen op
één aanspreekpartner en weten we zeker dat alle componenten
perfect op elkaar aansluiten. Wanneer je met onderdelen van andere
merken gaat werken en deze samenbrengt in een installatie, dan merk
je gewoon dat niet alles compatibel is.” Edwin de Haan vult aan: “Het
is essentieel dat de losse componenten die samen een systeem
vormen, ook daadwerkelijk getest en op elkaar afgestemd zijn.
Wanneer een installatie niet met zorg ontworpen wordt, dan kun je
nooit een optimale COP behalen en zal de installatie meer energie
verbruiken dan je vooraf berekend hebt. Dit is de reden dat Nathan
ontzettend veel aandacht besteedt aan een juiste afstemming van alle
onderdelen binnen ons duurzaam totaalconcept. Alleen dan kan een
installatie goed functioneren en doen wat je ervan verwacht.” Edwin
Klomp beaamt: “Het is gewoon een bewezen totaalconcept. Door alles
onder te brengen bij de Nathan Group zijn we verzekerd van een
kwalitatief en betrouwbaar systeem, snelle en flexibele service en een
deskundig advies. We proberen dan ook zoveel mogelijk van onze
projecten uit te rusten met een duurzaam totaalsysteem van de
Nathan Group; het betreft een samenwerking die heel natuurlijk
verloopt en waar we erg over te spreken zijn.”
EDWIN DE HAAN EN EDWIN KLOMP PRATEN NA OVER DE INSTALLATIE EN DE SUCCESVOLLE SAMENWERKING
Nathan30
DUURZAAMHEID, KWALITEIT EN MAATWERK VOOR CATALOGUSPRIJZEN
JK Houses bespaart, maar niet op kwaliteit!EEN DROOMHUIS; EEN HUIS OM VAN TE DROMEN, OF EEN DROOM OM TE VERWEZENLIJKEN? MISSCHIEN NEIGT MEN AL SNEL NAAR HET EERSTE, OMDAT ER VAAK GEDACHT WORDT DAT DE INVESTERING DERMATE HOOG IS DAT DE FINANCIËLE BEREIKBAARHEID TE WENSEN OVERLAAT. DIT HOEFT VOLGENS JACK KOSTER, EIGENAAR VAN ONTWERPBUREAU JACK KOSTER EN DE OPRICHTER VAN JK HOUSES, IN DE PRAKTIJK ECHTER ALLERMINST WAAR TE ZIJN. ZO ONTWIKKELT HIJ ONDER DE NAAM JK HOUSES DUURZAME MAATWERK-WONINGEN, EENMALIG UITGEVOERD NAAR EIGEN WENSEN, VOOR CATALOGUSPRIJZEN. DE INVESTERING WORDT WELISWAAR IN EEN KLAP EEN STUK TOEGANKELIJKER, MAAR GAAT DIT NIET TEN KOSTE VAN DE KWALITEIT EN DE AFWERKING? ZEKER NIET! DE HUIZEN VAN JK HOUSES WORDEN STUK VOOR STUK DUURZAAM GEBOUWD, BEVATTEN ENKEL HOOGWAARDIGE MATERIALEN EN KENNEN EEN ZEER HOOG AFWERKINGSNIVEAU. HOE WE DIT WETEN? WIJ WAREN TE GAST IN DE SHOWROOM VAN HUMMEL KEUKENS EN SANITAIR, WAAR ZOWEL DE DEMOWONING, ONTWERPSTUDIO ALS DE JK STORE GEVESTIGD ZIJN. HIER SPRAKEN WE MET JACK KOSTER OVER HET CONCEPT EN KONDEN WE MET EIGEN OGEN DE DIVERSE KWALITATIEF HOOGSTAANDE SYSTEMEN, MATERIALEN EN AFWERKING ERVAREN.
31Enervision | 21 2015
Het conceptFOTO LINKERPAGINA: DE DEMOWONING, ONTWERPSTUDIO EN JK STORE ZIJN GEVESTIGD IN DE SHOW-
ROOM VAN HUMMEL HAULERWIJK
JK HOUSES MAAKT ENKEL GEBRUIK VAN LUXE, KWALITATIEVE MATERIALEN EN DRAAGT ZORG VOOR EEN HOOG AFWERKINGSNIVEAU
BETAALBAAR BOUWEN
Dat JK Houses ergens op moet besparen om een duurzame woning
voor een vanafprijs van 109.500 euro te kunnen bouwen is vanzelf-
sprekend. Minder vanzelfsprekend is het wellicht dat deze toe-
gankelijke huizenprijs niet gerealiseerd wordt door te bezuinigen op
materialen, systemen en afwerking. Jack Koster legt uit: “JK Houses
staat voor luxe, kwaliteit en duurzaamheid, maar dan voor een
betaalbare prijs. Wanneer men bij ons een woning laat ontwikkelen,
dan krijgt men bijvoorbeeld gladde wanden én plafonds, luxe hoge
plinten, afgelakte deuren, RVS deurbeslag, een gebalanceerd
duurzaam systeem voor verwarmen en koelen en draadloos schakel-
materiaal. Dit zijn geen opties, dit is bij ons de standaard. We stellen
onszelf een hoge lat die we nooit lager leggen. Om deze luxe
betaal baar te houden, besparen we op de bouwtijd door te werken
met vaste stramienmaten. Op deze manier besparen we al zo’n 50%
van de totale arbeidstijd op de bouwlocatie. Daarnaast hebben wij een
select groepje partners om ons heen verzameld waarmee we
prijs afspraken hebben gemaakt. Door effectief te bouwen en samen te
werken, kun je iets moois neerzetten voor een betaalbare prijs.”
BETAALBAAR WONEN
Na een kijkje te hebben genomen in de demowoning, hebben we de
nodige inspiratie opgedaan en hebben we een geheel nieuwe kijk
gekregen op het fenomeen ‘bouwen van een eigen woning’. Het is
duidelijk dat een ‘JK House’ heel wat anders is dan een standaard
cataloguswoning. Jack Koster besluit ons wat meer te vertellen over de
manier waarop JK Houses te werk gaat. “Om tot het gewenste
resultaat te komen, is het enorm belangrijk om alles van het begin af
aan overzichtelijk te houden en onder controle te hebben. Dit geldt
niet alleen voor onszelf, maar des te meer voor de klant. Zij willen
immers weten wat hun woning gaat kosten en op de hoogte zijn van
hoe deze kosten tot stand komen. Zodra men te kennen geeft graag
een woning door ons te willen laten ontwikkelen, dan wordt auto-
matisch de stap van een cataloguswoning naar een woning op maat
gemaakt. Omdat wij duurzaamheid zeer belangrijk vinden, werken wij
nooit en te nimmer met cataloguswoningen. Wij zijn van mening dat
je geen volledig duurzame woning kunt bouwen op basis van een
cataloguswoning. Men vergist zich nog wel eens en denkt een
duur zame woning te creëren door bijvoorbeeld enkel goed te isoleren.
Nathan32
Dat is niet onze manier van duurzaam denken. Onze woningen hebben
zeer hoge isolatiewaarden, maar daar houdt het niet mee op; wij
passen in ons concept vrij beschikbare energie toe en maken
her gebruik van bestaande, vrijgekomen energie. Dat is een stapje
verder, je gaat passieve warmte gebruiken. Om hier optimaal van te
profiteren, maken wij een woningontwerp met enerzijds de wensen
van de klant en anderzijds de kavel als uitgangspunt. Op basis van de
ligging, omvang en situering van de kavel stemmen we alle aspecten
van de woning af. Aan de kant waar de zon laag staat, zullen we
bijvoorbeeld glaswerk aanbrengen om deze warmte optimaal te
benutten. Ook rusten we de woning uit met een perfect op elkaar
afgestemd duurzaam klimaatsysteem, waardoor men het gehele jaar
kan genieten van een aangenaam binnenklimaat en zeer lage
energie kosten.”
DENKEN IN DUURZAAMHEID, DENKEN IN WARMTEPOMPEN
Veel van de lopende en reeds gerealiseerde projecten zijn uitgerust
met een duurzaam totaalsysteem van de Nathan Group. Jack Koster:
“We werken graag met vaste partijen en de Nathan Group is er daar
een van. Doordat de Nathan Group alles van bron tot afgifte aanbiedt,
hebben we slechts te maken met één partij in plaats van allemaal
afzonderlijke bedrijven die ieder een klein stukje van de totale
instal latie voor hun rekening nemen. Door het complete systeem bij
Nathan af te nemen, zijn we bovendien verzekerd dat alle onderdelen
van de installatie goed op elkaar afgestemd zijn.” Chris Paassen,
buiten dienstmedewerker bij Nathan, licht toe: “Per project worden er
door onze binnendienstcollega Wim Buter tekeningen en trans-
missieberekeningen gemaakt. Op basis daarvan wordt er een advies
uitgebracht voor zowel het type Alpha-InnoTec warmtepomp, de
VAN EERSTE ONTWERP TOT OPLEVERING
33Enervision | 21 2015
Het concept
eventuele bronboringen, het Uponor vloerverwarmingssysteem
inclusief naregeling en de Komfort vloerverwarmingsverdelers.” Jack
Koster voelt zich helemaal thuis in de wereld van duurzame oplos-
singen. Waar de materie omtrent vloerverwarming voor hem reeds
bekend was, was de wereld van de warmtepompen voor hem in
eerste instantie nog een wat onbekender terrein. Jack Koster:
“Natuurlijk wist ik al het nodige van het systeem en had ik me er al
goed in verdiept voordat ik het besloot toe te passen in ons concept.
Van alle installaties die ik implementeer in de ontwerpen wil ik altijd
exact de werking weten. Door training en ondersteuning vanuit Nathan
kan ik mijn klant de juiste systeemvoorlichting geven.” Chris Paassen
reageert met een lach: “Hij denkt in warmtepompen en weet er bijna
evenveel over te vertellen als ik.” Waarna hij al grappend vervolgt:
“We gaan binnenkort nog een training doen die nog dieper ingaat op
de technische werking van de warmtepomp. Daarna is hij zó goed op
de hoogte van onze warmtepomp- en bronsystemen dat hij niet alleen
zijn klanten, maar ook de installateurs en adviseurs haast beter zelf
voorlichting kan geven!”
WONEN&CO BEURS
Wanneer we Jack vragen op welke manier men momenteel in
aan raking komt met JK Houses, denkt hij even na, waarna hij vertelt:
“Eigenlijk gebeurt dat momenteel simpelweg door mond-tot-mond-
reclame. Dat gaat perfect; wellicht is dat wel de beste en meest
effectieve reclame. Daarnaast zijn we bezig met een overzichtelijke
folder waarin tevens al onze samenwerkingspartners met hun
systemen en producten vertegenwoordigd worden. Tot slot kunnen
mensen kennis maken met JK Houses op diverse beurzen. Zo staan we
van donderdag 19 tot en met zondag 22 maart met een heel bijzondere
stand op de Wonen&Co beurs in het MartiniPlaza te Groningen. Midden
in de centrale hal staan we met een zwart huis voorzien van een witte
keuken waar diverse kookworkshops worden gegeven. Op het plein om
het huis kan men kennis maken met alle producten en materialen
binnen ons duurzame concept. Graag willen we de lezers van de
Enervision uitnodigen om een kijkje te komen nemen op onze stand.
Alle informatie over deze beurs is te vinden op wonenenco.nl. Wie
weet kunnen we dan eens persoonlijk kennis maken onder het genot
van een heerlijke delicatesse uit onze keuken!”
JK HOUSES
LEEKSTERWEG 29-37
8433 KV HAULERWIJK
TELEFOON +31 (0)50 - 404 28 00
WEBSITE WWW.JACKKOSTERHOUSES.NL
E-MAIL [email protected]
CHRIS PAASSEN (NATHAN IMPORT/EXPORT) EN JACK KOSTER (JK HOUSES)
Nathan34
BRL-CERTIFICERING IN DE PRAKTIJK
Controleren en gecontroleerd worden EEN FOTOSHOOT EN INTERVIEW OVER DE BRL-CERTIFICERING OP EEN BOORLOCATIE IN HET NOORD-HOLLANDSE NIEUW-VENNEP! LEUK! VOL ENTHOUSIASME PLANNEN WE ONZE FOTOGRAAF IN, NODIGEN WE ONZE GESPREKSPARTNERS UIT EN VERDIEPEN WE ONS ALVAST IN DE BETROKKEN BEDRIJVEN. WE HEBBEN ER ZIN IN! TOT WE OP DE DAG ZELF UIT DE AUTO STAPPEN EN TOT ONZE ENKELS IN DE MODDER STAAN. HET REGENT. EN NIET TE ZUINIG OOK. ONZE COLLEGA’S VAN BRONINSTALLATIEBEDRIJF THERMOPLUS HEBBEN ZICH ER NIET DOOR UIT HET VELD LATEN SLAAN EN OOK HET TEAM VAN DE RAAD BOUW IS VOLOP IN DE WEER MET HET EERSTE BETONCASCO. WE MAKEN SNEL EEN DOORWEEKTE GROEPSFOTO VAN ONZE GESPREKS PARTNERS EN VLUCHTEN SAMEN EEN WARME BOUWKEET IN. AAN TAFEL ZITTEN RENÉ JANSEN, ADVISOR SUSTAINABLE INSTALLATIONS BIJ INSTALLATIEBEDRIJF KRUIT, RICHARD BEYER, WERKVOORBEREIDER, EVENEENS BIJ KRUIT, BAS DROST, BUITENDIENSTMEDEWERKER BIJ NATHAN IMPORT/EXPORT EN THEO BAUERHUIT, DIRECTEUR VAN DE NATHAN GROUP BEDRIJVEN THERMOPLUS EN THERMODYNAMIC.
35Enervision | 21 2015
WetgevingFOTO LINKERPAGINA: BAS DROST, RENÉ JANSEN, RICHARD BEYER EN THEO BAUERHUIT OP
DE MODDERIGE BOUWPLAATS
PROJECT
Door de beslagen ramen in de bouwkeet kijken we uit over de zandvlakte
waar eind maart twintig zeer betaalbare koopwoningen, opgesteld in vier
blokjes van vijf rijtjeswoningen, zullen staan, in fase twee gevolgd door
de tweede serie van twintig. Richard: “Onze opdrachtgever, De Raad
Bouw, werkt hier met betoncasco. Dat gaat supersnel, in een dag zetten
ze een woning neer.” Vandaag wordt een deel van de boringen voor de
20 individuele Alpha-InnoTec brine/water warmtepompen WZS gedaan.
Vlinderslag is daarmee het eerste Alpha-InnoTec project van Kruit
Instal latie bedrijf. Ook op een ander front is het een bijzonder project:
Kruit is het eerste bedrijf dat gebruik maakt van de BRL-certificering van
de Nathan Group.
BRL 11000 EN BRL 6000-21
In het kader van de Algemene Maatregel van Bestuur Bodemenergie-
systemen stelt de overheid per 1 oktober 2014 strikte certificeringseisen
aan bedrijven die werken met bodemenergiesystemen. Werkzaamheden
aan de ondergrondse installatie, dus de bron, mogen uitsluitend door BRL
11000 gecertificeerde partijen worden uitgevoerd. Vanzelfsprekend is
ThermoPlus in het bezit van dit certificaat, zodat het ontwerpen,
installeren en beheren van broninstallaties bij ThermoPlus in vertrouwde
handen is. Voor het ontwerp, de installatie en het beheer van de
bovengrondse installatie dient een bedrijf BRL 6000-21 gecertificeerd te
zijn. Daarbij is het toegestaan dat een (nog) niet gecertificeerde
installateur de werkzaamheden uitvoert onder de verantwoordelijkheid
van een BRL 6000-21 gecertificeerde partij.
SUPPORTED BY NATHAN
Omdat de certificeringsplicht zeer recent werd ingevoerd en het
bij behorende scholingstraject vrij arbeidsintensief is, hebben veel
installateurs hun BRL 6000-21 certificering op dit moment nog niet rond.
Voor met name de kleinere organisaties is het certificeringstraject
bovendien te kostbaar. Om dergelijke organisaties de helpende hand te
bieden, maakt de Nathan Group het mogelijk om te werken onder de
begeleiding, verantwoordelijkheid en certificering van haar BRL 6000-21
gecertificeerde bedrijven. Hiermee staat de Nathan Group garant voor de
DE BOUWLOCATIE WAAR EIND MAART TWINTIG KOOPWONINGEN ZULLEN STAAN
Nathan36
37Enervision | 21 2015
Wetgeving
kwaliteit van de installatie en de bescherming van de bodem. Omdat
Nathan daarbij als certificaathouder de verantwoordelijkheid over de
totale installatie zal dragen, wordt hierbij uitsluitend gewerkt met
producten, diensten en product-/dienstcombinaties waarop de organisatie
volledig kan vertrouwen. Bij deze Enervision ontvangt u de folder
Supported by Nathan. In deze folder wordt het concept en haar
randvoorwaarden helder uitgelegd.
INSTALLATIEBEDRIJF KRUIT
Een van de eerste bedrijven die dankbaar gebruik maakt van het
Supported by Nathan Concept is Installatiebedrijf Kruit. Het bedrijf dat circa
500 à 600 warmtepompen installeerde, heeft haar eigen BRL 6000-21
certificering bijna rond. René: “Ik ben de eerste die het certificaat bij Kruit
gaat halen, Richard is daarna aan de beurt. Als je het goed wil doen, dan
moet je die certificaten gewoon zelf hebben, klaar. Het kost geld, dat
weten we, maar op termijn loont het voor ons de moeite. We willen zo
veel mogelijk onafhankelijk zijn, dus dan moet je wel zorgen dat je die
papieren hebt. Maar totdat we zelf gecertificeerd zijn maken we gebruik
van het Supported by Nathan Concept en dat is voor nu een prima
uitkomst.”
CONCEPT
Theo legt René kort uit hoe het idee voor het Supported by Nathan
Concept ontstond: “Voor ons als boorbedrijf was het natuurlijk logisch dat
we alle acht scopes binnen de BRL 11000 voor de ondergrondse installatie
wilden hebben, dus meteen toen het kon zijn we daarvoor gegaan.
Omdat we bij ThermoPlus ook de utiliteitswarmtepompen van Alpha-
InnoTec, veelal samengebouwd tot zogenaamde SKID’s, leveren, hebben
we besloten om ook de BRL 6000-21 scopes voor het ontwerp, de
installatie en het beheer van de bovengrondse installatie te doen. Nu we
het hele traject achter de rug hebben, weten we wat die certificering zo’n
beetje kost. Dat komt neer op circa 6.000 à 7.000 euro voor de scholing,
examinering en auditering en flink wat arbeidsuurtjes, dus je zit al snel
aan een bedrag van 15.000 euro voor één certificaat. Daarnaast moet je je
elk jaar laten auditeren voor een euro of 3.000 à 4.000. Als je dan terug
gaat rekenen en alleen naar het bovengrondse deel kijkt, dan zul je
ongeveer twintig warmtepompen op jaarbasis moeten verkopen om de
investering terug te verdienen. Het was voor ons dan ook niet heel
verrassend dat er, toen de norm eenmaal van kracht was, maar een
handje vol gecertificeerde installateurs opstond. Dat is natuurlijk schadelijk
voor de branche, maar ook voor ons als bedrijf, want we willen natuurlijk
warmtepompen en bronnen verkopen. We hebben toen gekeken naar de
mogelijkheden om de installateurs die het certificaat niet tijdig binnen
hadden, of simpelweg geen financiële mogelijkheden ervoor hebben, met
onze certificaten te ondersteunen en dat bleek te kunnen. Dus die extra
service bieden we onze klanten nu met het Supported by Nathan Concept,
daarmee kunnen ze op ons leunen.”
KWALITEIT
Dat de kwaliteit van warmtepompinstallaties met de komst van de
certificeringsplicht wordt gereguleerd is een zeer positieve ontwikkeling,
daar zijn de vier heren het volledig over eens. René: “Je moet goed
uitkijken dat je met warmtepompen niet hetzelfde krijgt als destijds met
die WTW-units. Daar ging zo veel mis in de installatie en dimensionering
dat de WTW een slechte naam kreeg, terwijl er met het product zelf niks
mis was. Ook in de warmtepompmarkt zijn er installateurs die denken
‘dat doen we wel even, zo’n warmtepompje’, die zien het bijna als het
ophangen van een keteltje, al chargeer ik daar natuurlijk een beetje. Met
regulatie houden we elkaar scherp en dat is een prima ontwikkeling.”
Theo knikt instemmend en vult aan: “De BRL is een wettelijke onder-
scheiding waarmee je je kwalificeert als kwaliteitsinstallateur, als je het
kán moet je daar zeker voor gaan!”
KRUIT-KENNIS
Bas, die net een collega uit de binnendienst van Nathan Import/Export
over het project heeft gesproken, merkt op dat Kruit door de uitgebreide
warmtepompervaring heel ver is in warmtepomptechniek: “Kruit leverde
ons hier keurig de transmissieberekeningen aan, waarop we de warmte -
DE SUPPORTED BY NATHAN BROCHURE
Nathan GroupNathan Import/ExportLowergy ConceptsThermoPlusThermo Actief BeneluxThermoDynamic
Supported by NathanGecertificeerde ondersteuning bij uw bodemenergieprojecten
FOTO LINKERPAGINA: TERWIJL THERMOPLUS DE BRONNEN BOORT, PLAATST DE RAAD BOUW
DE EERSTE BETONCASCO’S
Nathan38
pompen hebben geselecteerd en de legtekeningen voor de vloer-
verwarming hebben gemaakt. Mijn collega Evert-Jan Westerbeek, die
daarbij betrokken is, liet me net nog weten dat je goed kan merken dat
jullie al veel warmtepompen hebben gedaan. Veel zaken die we normaal
moeten uitleggen zijn bij Kruit gewoon vanzelfsprekend, waardoor alles
heel efficiënt verloopt. Dat wordt van onze kant wel als heel fijn ervaren.”
René knikt instemmend: “We werken inderdaad wat anders dan de
doorsnee installateur. We hebben een flinke dosis basiskennis in huis
waarmee we ons echt onderscheiden. We werken volgens onze eigen
controlemethodiek waarin we alles van de dimensionering van de
bronnen tot de lay-out van de warmtepompen en de tekeningen van de
vloerverwarming zelf checken voordat we daadwerkelijk wat gaan doen.
Daar zitten we vrij stevig in.” Ook Theo heeft dit aan den lijve mogen
ondervinden: “Doordat Kruit zelf zo veel kennis heeft, loopt het project
hier inderdaad anders dan we gewend zijn. Normaal krijgen we een
bouwtekening van een project en het verzoek tot het bedenken van de
beste bronoplossing en dat doen we natuurlijk graag, maar van Kruit
kregen we de vermogens al keurig meegeleverd. Op basis daarvan
hebben we een voorstel met een offerte gemaakt en dat was meteen
duidelijk voor ze. Dat zij die kennis hebben, dat werkt heel praktisch.”
VERANTWOORDING
De prettige samenwerking op basis van gedeelde kennis werkt ook als
het gaat om het Supported by Nathan concept bijzonder prettig. Theo:
“De verantwoording van de berekeningen ligt volgens de BRL 6000-21
volledig bij ons, maar Kruit is een bedrijf dat graag actief meekijkt. En die
combinatie maakt deze samenwerking zo sterk. Wij controleren de
transmissieberekeningen en vermogens in deellast van Kruit en Kruit
controleert op haar beurt weer de berekeningen van het bronsysteem en
de afgiftesystemen die wij gemaakt hebben. Op de bouw komt er
vervolgens weer iemand van ons kijken of de installateurs van Kruit de
vloerverwarming volgens de tekening hebben gelegd. Wij staan volgens
de BRL 6000-21 garant voor het werk van een ander, dus dan moet je er
gewoon volledig achter kunnen staan. Voor de inbedrijfstelling van de
warmtepompen komt een medewerker van ons eveneens gecertificeerde
bedrijf ThermoDynamic naar het project. Hij doorloopt de installatie eerst
THERMOPLUS DOOR WEER EN WIND
39Enervision | 21 2015
KRUIT INSTALLATIEBEDRIJF BV
VEENWEG 2
2841 DG MOORDRECHT
TELEFOON: +31 (0)182 - 378200
E-MAIL: [email protected]
WEBSITE: WWW.INSTALLATIEBEDRIJFKRUIT.NL
Wetgeving
volgens onze BRL-checklist. Zodra deze helemaal akkoord is bevonden,
stelt hij de installatie in bedrijf.” Bas haalt hierbij nog een controlemoment
aan dat hij met Kruit heeft afgestemd: “Bij de inbedrijfstelling van de
eerste warmtepomp is er zowel iemand van Kruit als van ons aanwezig
om repeterende fouten te voorkomen. Dat is niet standaard, maar wel
verstandig. Je wil niet bij het 19e huis ontdekken dat je een verschil in
inzicht had.” Theo besluit tevreden: “Al die extra controleslagen waarbij
we elkaar scherp houden, brengt het sterke punt van de certificering naar
boven. Die certificering is niet alleen maar een stukje investering en
profilering, maar zeker ook een stukje kwaliteitswaarborging en dat
kunnen we alleen maar toejuichen!”
VLOERVERWARMING
Ook de vloerverwarming werd in nauwe samenwerking tussen de
nieuwe partners afgestemd. Richard: “Wij hebben Nathan de definitieve
bouw tekeningen inclusief de transmissies geleverd en daar hebben zij
vervolgens hun verlegplan op gebaseerd. We vinden het in deze fase van
de bouw al belangrijk om te weten dat de vloerverwarming dekkend is.”
René vult zijn collega instemmend aan: “De warmtepomp maakt
40 graden en daar moet je het mee doen. Als het dan niet dekkend is,
dan moet je het met de vloerverwarming oplossen, nooit door te compen-
seren met de aanvoertemperatuur.” Bas: “Omdat De Raad hier rekening
wil houden met de mogelijk hoge RC waarden van de vloer om de koper
veel keuzevrijheid te geven, hebben we hier besloten om volledig hart op
hart 10 te leggen om dekkend te zijn met de transmissie.”
MONITORING
Een laatste BRL-voorwaarde is dat er wordt gemonitord of de installatie
presteert wat er beloofd is. Beheer en onderhoud zijn daarbij onmisbare
aspecten. Theo: “Een gecertificeerde partij moet bijhouden wat het
rendement van de installatie is. ThermoDynamic heeft recent geïnves-
teerd in een apparaat waarmee we koudetechnisch kunnen aantonen wat
voor rendement een warmtepomp heeft. Daarmee kunnen we zonder
berekeningen op papier direct aantonen wat hij concreet doet.” Ook René
is hier enthousiast over. Tegen hem vervolgt Theo: “Maar eigenlijk zou het
gewoon mooi zijn als die SPF-meting, waar nu nog geen duidelijkheid
over is, bij de BRL betrokken wordt, dan wordt een losse energiemeter
voor de warmtepomp verplicht en zie je puur het energie verbruik van de
warmtepomp.”
GARANTIE EN BEHEER
De warmtepomp met bron wordt door de bewoner geleased bij Enera
Services, waarmee ThermoDynamic een instandhoudingscontract van
15 jaar heeft. Bas: “We gebruiken harde cijfers als maatstaf. Er is
bij voor beeld 25 jaar garantie op de bodemtemperaturen afgegeven en
15 jaar garantie op het hele systeem. ThermoDynamic zorgt er gedurende
die hele periode voor dat de installaties draaien zoals het hoort.” René:
“Die harde cijfers, dat schept vertrouwen en dat is toch waar het om gaat
in zo’n gezamenlijk project.”
THERMOPLUS BOOROPSTELLING OP DE MODDERIGE BOUWLOCATIE
40 Nathan
TERUG NAAR TWEE LOWERGY PROJECTEN
Pionierend de tijd ver vooruit WOONSTICHTING ETTEN-LEUR EN WONION IN ULFT; TWEE VOORUITSTREVENDE WONINGBOUWCORPORATIES MET DUURZAAMHEID HOOG OP HUN VERLANGLIJST. BEIDE ORGANISATIES KOZEN IN 2011 VIA HUN BOUWPARTNER VOOR EEN SAMENWERKING MET LOWERGY CONCEPTS. IN DIT ARTIKEL GAAN WE SAMEN MET DE BETROKKEN PROFESSIONALS DE WIJK IN. ZIJN DE AMBITIES GEHAALD? ZOUDEN WE HET NU, DRIE JAAR NA OPLEVERING, ANDERS DOEN? HOE REAGEREN DE BEWONERS?
Enervision | 21 2015 41
Terug naar
HET EERSTE OMVANGRIJKE PASSIEFHUISPROJECT
IN DE SOCIALE HUURSECTOR
Terwijl we met Elzo ter Horst, directeur van Klein Poelhuis, Ingrid Pierik,
beleidsadviseur Techniek bij Wonion, Harrie Westrik projectleider bij
Klein Poelhuis en Koos Folmer, manager bij Lowergy Concepts door de
Ulftse wijk met 39 sociale, passieve huurwoningen lopen, vertelt Ingrid:
“Met dit project hebben we destijds heel veel ervaring opgedaan. Wat
werkt en waar krijgen we de bewoners daadwerkelijk in mee?
Passiefhuis bouw was toen we zo’n zes jaar geleden voor het eerst over
deze wijk spraken nog echt prematuur.” Om bedrijven buiten die
gebaande paden te laten stappen, schreef Wooncorporatie Wonion, dat
de ambitie heeft om in 2030 volledig energieneutraal te zijn, een
VAN LINKS NAAR RECHTS: ELZO TER HORST, INGRID PIERIK , HARRIE WESTERIK EN KOOS FOLMER
FOTO LINKERPAGINA: BOMENBUURT, BIEZENAKKER TE ULFT
PROJECT IN EEN NOTENDOP
PROJECT: BOMENBUURT, BIEZENAKKER TE ULFT
OMVANG: 39 PASSIEVE SOCIALE LEVENSLOOPBESTENDIGE HUURWONINGEN (GEZINNEN EN SENIOREN)
OPDRACHTGEVER: WOONCORPORATIE WONION ULFT
BOUWBEDRIJF: KLOMPS BOUWBEDRIJF DINXPERLO
INSTALLATEUR: KLEIN POELHUIS WINTERSWIJK
INSTALLATIE: ALPHA-INNOTEC LUCHT/LUCHT WARMTEPOMP LLB
LUCHT-BODEMWARMTEWISSELAAR
ALPHA-INNOTEC VENTRONIK STUUR- EN REGELEENHEID
ALPHA-INNOTEC ZONNECOLLECTOREN
OPLEVERING: 2012
wedstrijd uit voor de ontwikkeling van een energieneutrale woonwijk.
In juli 2009 werden de voorstellen van vijf consortia, compleet met
prijskaartje en specificaties, groots gepresenteerd. Als winnaar kwam de
passiefhuiswijk van het consortium met onder andere Klomps Bouw-
bedrijf, Klein Poelhuis Installatietechniek en Lowergy Concepts uit de
bus. Nu de Bomenbuurt er staat, vormt het project een mooi begin voor
de geplande energie neutraliteit van de vooruitstrevende corporatie.
DE INSTALLATIE
De Bomenbuurt in Ulft had de absolute primeur van de Alpha-InnoTec
lucht/lucht passiefhuiswarmtepomp LLB te pakken. De doordachte
installatie gebruikt teruggewonnen warmte uit ventilatielucht voor
BOMENBUURT BIEZENAKKER IN ULFT
Nathan42 Nathan42
43Enervision | 21 2015
Terug naarFOTO LINKERPAGINA: DE EERSTE ALPHA-INNOTEC LUCHT/LUCHT WARMTEPOMP LLB IN NEDERLAND
DE ALPHA-INNOTEC VENTRONIK REGELAAR
verwarming en warmtapwaterbereiding. Het toestel haalt frisse
buitenlucht naar binnen en ventileert de in de woning aanwezige lucht
naar buiten. Bij het passeren van de twee luchtstromen wordt de
binnenkomende frisse lucht voorverwarmd met de uitgaande
opgewarmde lucht. De warmtepomp zorgt vervolgens voor de extra
verwarming van de reeds opgewarmde verse ventilatielucht en de
warmtapwaterbereiding. In Ulft werd er bovendien gekozen voor de
toevoeging van een horizontale lucht-bodemwarmtewisselaar om de
binnenkomende ventilatielucht in de winter via de bodem extra voor te
verwarmen. Bovendien zorgt deze toevoeging voor koelcomfort in de
zomer. De koudere bodemtemperatuur wordt op warme dagen gebruikt
om de binnenkomende ventilatielucht voor te koelen. Resultaat is een
prettige temperatuur, een gezonde, constante luchtwisseling, meer dan
genoeg warm tapwater en optimale energie-efficiëntie.
OVERIGE PASSIEFHUISCOMPONENTEN
Een passiefhuis met een goede installatie is pas succesvol als ook de
schil van de woning klopt. Hiervoor zorgde Klomps Bouwbedrijf uit
Dinxperlo. Naast een uitstekende kierdichting en driedubbel glas werd
een wintertuin bedacht. Deze overdekte tuin creëert een buffer tussen
binnen en buiten en houdt in de winter zonnewarmte vast. Elzo: “De
schil moet perfect zijn. Een kleine verstoring, zoals een kierende
voordeur, kan alles ontregelen. De schil luistert ontzettend nauw in
passiefhuizen. Klomps Bouwbedrijf heeft uitstekend werk geleverd; de
kleinste woningen vragen 1,1 kW bij een buitentemperatuur van -10
graden en de grootste woningen 1,9 kW. De warmtevraag stelt hier
dus echt niets voor en daar draait het om in passiefhuisbouw.”
LEER- EN TESTFASE
De lucht/lucht warmtepomp LLB van Alpha-InnoTec bleek destijds de
optimale warmtepomp voor het leveren van het gevraagde vermogen.
Omdat het toestel op dat moment in Nederland nog niet op de markt
was, werd het product door Klein Poelhuis en de Nathan Group aan
een grondig onderzoek onderworpen. Koos vertelt: “In Scandinavië,
waar passiefbouw al veel verder was, had men volop ervaring met de
Alpha-InnoTec lucht/lucht warmtepomp LLB. Elzo en ik zijn daarom
naar Denemarken gegaan om van die ontwikkelingen te leren.” Bij
Klein Poelhuis in Winterswijk werd uiteindelijk een realistische
proef opstelling gebouwd waar de prestaties, maar ook de geluids-
productie van het toestel uitvoerig onderzocht werden. Nadat alle tests
positief werden afgerond, werd de nieuwe LLB warmtepomp definitief
ingezet in de Bomenbuurt in Ulft.
BEWONERBEGELEIDING
Ingrid, die met haar witte Wonion fiets inmiddels een bekende in de
buurt is, werd door haar werkgever vrijgemaakt voor het begeleiden
van onder andere dit duurzame project. Bij bewonersmutaties maakt
Ingrid nieuwe huurders persoonlijk wegwijs in hun verwarmings-
systeem. Elzo vertelt hierover: “Mede door de intensieve begeleiding
die de mensen hier krijgen, is het project een groot succes geworden.
Inmiddels komt de begeleiding volledig van Ingrid, maar kort na de
oplevering hadden we regelmatig vragenuurtjes. Bovendien hebben
we, toen iedereen er eenmaal woonde, een monteur langs alle deuren
gestuurd om te vragen of alles duidelijk was en om eventuele zaken
op bewonerswens te finetunen. Ook hebben we de bewoners
nog maals geattendeerd op het optimale gebruik van de installatie om
de maandlasten zo laag mogelijk te houden.”
COMFORT BEWONERS
We vragen Ingrid welke reacties zij sinds de oplevering in 2012 van
bewoners heeft gehad. Ze vertelt: “Bij de sleuteloverdracht was
iedereen eigenlijk gelijk enthousiast over het concept. Daarna hoorde ik
er vrijwel niemand meer over. Geen bericht is in onze branche nog echt
goed bericht.” Harrie kan dit beamen: “Het concept is hier 39 keer
ingezet zonder echte comfortklachten uit de wijk, dat zegt dat het
gewoon een degelijke oplossing is. Er is ruim voldoende warm tapwater,
de woningen zijn in de winter lekker warm, in de zomer heerlijk koel en
de maandlasten blijven laag. Bewoners zijn tevreden en wij dus ook.”
BETROKKENHEID BEWONERS
Als techneuten kunnen we prachtige energieneutrale huizen bedenken,
maar een groot deel van het succes is afhankelijk van het gedrag van de
bewoner. Tijdens bewonersavonden, in nieuwsbrieven, folders en
persoonlijke gesprekken werd de optimale werking van een passief-
woning aan de (potentiële) huurders uitgelegd. Het is echter aan hen of
zij daadwerkelijk iets met die informatie doen. Ingrid: “De wintertuin is
een mooi voorbeeld. Het is een overdekte tuin die een buffer tussen
binnen en buiten vormt, geen overdekte woonkamer. Niet iedereen
begrijpt dat, dus we waren er even bang voor dat we er misschien
tapijtjes en warmtelampen zouden tegenkomen. Het mag hoor, maar
dan moeten ze zich wel realiseren dat ze nooit energieneutraal zullen
Nathan44 Nathan44
zijn. Maar er zijn ook bewoners die het concept geweldig vinden. Hoewel
de energieneutrale belofte eigenlijk alleen geldt voor de verwarming,
ventilatie en warmtapwaterbereiding, hebben we er mensen bij zitten die
ook de rest van hun verbruik gewoon energie neutraal opwekken. Die
mensen zijn er trots op dat ze energieneutraal zijn en zijn bereid om er
een beetje rekening mee te houden. Dan werkt het concept precies zoals
het bedacht is.” Harrie herkent deze ervaring van Ingrid: “Tja, huurders
laten zich informeren, maar niet sturen. Ons idealisme is niet altijd hun
idealisme. Dat is wel iets wat we hier geleerd hebben.”
ENERGIEVERBRUIK
De concluderende vraag is vandaag uiteraard: wordt de energetische
belofte behaald? Ingrid: “Alles wordt gemonitord en het gaat nu heel
erg goed. In het begin merkten we wel dat de woningen, vooral door de
dikke muren, na de oplevering vrij lang vochtig bleven; zeker de serie
die in de natte, koude januarimaand werd opgeleverd. Daardoor moest
er in het begin wat extra gestookt worden.” Door het zeer uiteenlopende
gebruikersgedrag laten de gemonitorde resultaten van de woningen een
flinke fluctuatie zien. Ingrid: “Sommige mensen wonen echt volledig
energieneutraal, anderen hebben in verhouding daarmee een vrij hoog
verbruik. De laatste keer dat ik het gemiddelde van alle woningen
uitrekende lag het energieverbruik na aftrek van de circa 3.000 kWh
opwekking met zonnepanelen op ongeveer 2.200 kWh per jaar, dus
inclusief die wat lange droogstookperiode. Rekening houdend met de
flinke uitschieters die er tussen zitten, is het een keurig resultaat naast
de 1.800 kWh die we geschat hadden. We zien trouwens nog steeds elk
jaar een verbetering, ook omdat bewoners inmiddels wat tijd hebben
gehad om aan het systeem te wennen. Op die beoogde 1.800 kWh
zitten we binnenkort wel, verwacht ik.”
INSTALLATIEKEUZE
Harrie is zichtbaar trots op het project: “Veel dingen die we destijds
samen hebben bedacht, worden vandaag de dag nog steeds gezien als
een technische noviteit. Dat vind ik leuk.” Ook Elzo is nog steeds
tevreden met de gemaakte installatiekeuze: “De combinatie van
warmteterugwinning, een lucht-bodemwarmtewisselaar voor die extra
graden, de zonthermische panelen en PV-panelen; daarmee hebben
we de optimale uitvoering te pakken.” Ingrid besluit het gesprek met
een positieve blik richting de toekomst: “Dit zijn vandaag nog altijd
onze meest energiezuinige woningen. Een ponierend project met veel
positieve reacties van bewoners. Voor ons is dit een wijk van de
toekomst, dus voor ons is het absoluut voor herhaling vatbaar!”
VAN LINKS NAAR RECHTS: KOOS FOLMER, ELZO TER HORST, INGRID PIERIK EN HARRIE WESTERIK
BETROKKENEN
WOONCORPORATIE WONION WWW.WONION.NL
KLOMPS BOUWBEDRIJF WWW.KLOMPS.NL
KLEIN POELHUIS WWW.KLEINPOELHUIS.COM
45Enervision | 21 2015
Terug naar
DUURZAME AMBITIE
Ook in Etten-Leur lag de energetische lat hoog tijdens de eerste
gesprekken in 2011. Schoenmakershoek Oost, onderdeel van het
enorme project Schoenmakershoek dat 1.303 woonadressen kent, telt
110 gasvrije woningen, waaronder 24 ‘WEL Duurzaam’ woningen met
een extra energie-ambitie. Senior Projectleider Marieke Keyzer: “Als
verhuurder kijk je niet alleen naar de huurlasten, ook de energielasten
van onze huurders zijn belangrijk. Die moeten zo laag mogelijk zijn en
blijven. De bewoners van deze sociale huurwoningen kunnen al niet
veel huur betalen, dus ook naar het energieverbruik moeten we kijken.”
Collega Jan Hermans; sr. opzichter bij de woonstichting vult aan: “En
natuurlijk moesten we ook in 2011 al rekening houden met de steeds
scherpere EPC-normen. Dan ontkom je niet aan een betere isolatie,
lagere aanvoertemperaturen en een zuinige installatie.” Deze visie,
onderbouwd door het feit dat de Gemeente Etten-Leur heel
Schoenmakershoek gasloos wilde houden, maakte dat de hele wijk
duurzaam werd ingevuld met warmtepompen.
DE INSTALLATIE
Al deze 110 woningen in de wijk werden uitgevoerd met een
individuele verticale bodemwarmtewisselaar, een Alpha-InnoTec
brine/water warmtepomp en Uponor vloerverwarming en vloerkoeling
PROJECT IN EEN NOTENDOP
PROJECT: SCHOENMAKERSHOEK OOST TE ETTEN-LEUR
OMVANG: 47 EENGEZINS-KOOPWONINGEN; 13 EENGEZINS-HUURWONINGEN; 24 WEL DUURZAAM-HUURWONINGEN;
26 SENIOREN-HUURWONINGEN
OPDRACHTGEVER: WOONSTICHTING ETTEN-LEUR, ETTEN-LEUR
AANNEMER: BAM W&R WONINGBOUW ZUID, WEERT
INSTALLATEUR: COMFORT PARTNERS, HOUTEN
INSTALLATIE: ALPHA-INNOTEC BRINE/WATER WARMTEPOMP WZS
THERMOPLUS VERTICALE BODEMWARMTEWISSELAARS
UPONOR VLOERVERWARMING
OPLEVERING: 2012
VAN LINKS NAAR RECHTS: KOOS FOLMER, JAN HERMANS EN MARIEKE KEYZER
SCHOENMAKERSHOEK OOST IN ETTEN LEUR
Nathan46
van het Lowergy Nieuwbouwconcept. In de WEL Duurzaam woningen,
de energetische prestigewoningen van Woningstichting Etten-Leur,
werd het concept gecompleteerd met PV-panelen, extra isolatie,
driedubbel glas en CO2-gestuurde ventilatie voor nóg betere prestaties.
Marieke: “Het was een groot project, waarbij we naast architectuur en
stedenbouwkundige inrichting vooral de duurzaamheid en energie-
zuinigheid heel belangrijk vonden.”
AANBESTEDING
Waar warmtepompen voor Wonion in Ulft nog nieuw waren, had
Woonstichting Etten-Leur al zo’n 300 woningen met een all-electric
installatie in beheer. “Wat dat betreft was het project voor ons niet
direct heel bijzonder”, vertelt Marieke, waarna ze lachend vervolgt:
“Maar wel bijzonder groot. We hebben deze 110 woningen destijds
tegelijk met een appartementencomplex en 111 woningen van een
ander cluster aanbesteed, dus dat was één Design, Build en Maintain
prijsvraag voor meer dan 300 woningen. In die aanbesteding hebben
we diverse randvoorwaarden omschreven, waarbij de energiezuinig heid,
dus de toekomstgerichtheid, heel zwaar werd gewaardeerd. Hoewel een
EPC van 0,6 destijds de norm was, vroegen wij toen al een EPC van 0,4
zoals nu, vijf jaar later pas, verplicht is. Voor de WEL duurzaam woningen
werd zelfs een GPR score van 8,0 geambieerd. In de toekomst kunnen
we al deze all-electric woningen desgewenst omzetten naar nul op de
rekening woningen.”
TOTAALCONCEPTEN
Uit de aanbesteding kwam het BAM W&R Concept, de totaaloplossing
voor woningbouw met het Lowergy Concept als beste oplossing uit de
bus. Marieke legt uit: “We kiezen specifiek voor de bouw met
totaalconcepten, zoals W&R van BAM of destijds het Volker Wessels
Plus Wonen. Je geeft opdracht en in 7 maanden wordt de woning
inclusief de installatie kant-en-klaar opgeleverd. Je hebt er geen
omkijken naar en dat is voor ons als corporatie wel heel prettig. We
geven de prestatie-eisen en randvoorwaarden af, maar we leggen niet
op hoe ze de woning moeten maken. Ook de keuze voor de installatie
en installateur laten we aan de aannemer over.” Niet Woonstichting
Etten-Leur, maar BAM Woningbouw koos in dit project dus voor het
Lowergy Concept. Marieke: “BAM heeft een vaste relatie met de
Nathan Group. Dat werkte ideaal.”
FEEDBACK BEWONERS
Net als in Ulft is het bewonersgedrag in Etten-Leur een belangrijk
fundament voor de energiezuinigheid. Woonstichting Etten-Leur biedt
haar huurders de middelen om te wonen met hoog comfort tegen lage
maandlasten; het is aan de huurder of hij deze correct inzet. Jan: “Ik
heb thuis zelf ook een warmtepomp. Die zet ik niet constant aan of uit,
die laat ik ’s zomers en ’s winters gewoon op dezelfde temperatuur
staan. Dat werkt het best. Vooral oudere mensen moeten de
nachtverlaging die ze met hun oude CV gewend zijn even loslaten.
Terugdraaien is niet nodig, hij verbruikt ontzettend weinig. Gemiddeld
zitten ze hier aan ongeveer € 100,- maandlasten. Dat is inclusief de
elektriciteit voor huishoudelijk gebruik. En een gasrekening krijgen ze
natuurlijk niet.” Marieke knikt instemmend. Lachend vult ze haar
collega aan: “We hebben de huurders op verschillende momenten en
manieren geïnformeerd over de installatie in hun duurzame woning:
de ventilatie, de warmtepomp, de vloerverwarming, de koeling; maar
informatie ontvangen en er daadwerkelijk iets mee doen is niet
hetzelfde. We hebben hier dan ook een paar voorbeelden van mensen
die er niet zo goed mee om kunnen gaan, maar ondanks dat is het
gebouwgebonden verbruik hier overal ontzettend laag.”
OM DE TRAPKAST MET DE ALPHA-INNOTEC BRINE/WATER WARMTEPOMP OOK ALS PROVISIEKAST TE
KUNNEN INZETTEN, WERD DE HUURDERS EEN OPTIONELE INZETKAST AANGEBODEN
47Enervision | 21 2015
Terug naar
BETROKKEN PARTIJEN
WOONSTICHTING ETTEN-LEUR WWW.WOONWEL.NL
BAM WONINGBOUW ZUID WWW.BAMWONINGBOUW.NL
COMFORT PARTNERS WWW.COMFORT-PARTNERS.NL
COMFORT ALS VERHUURARGUMENT
Ook in Etten-Leur geldt het: geen bericht is goed bericht. Marieke: “Voor
ons is een project geslaagd als we de huurder niet horen. Het klinkt raar,
maar het is wel zo. Bij deze woningen is dat ook echt het geval; we
horen helemaal niets, uit geen van de 110 woningen.” Wat in Etten-Leur
wel een ‘hot topic’ blijkt te zijn, is de passieve koeling waarmee alle
110 woningen met het BAM W&R en Lowergy Concept zijn uitgevoerd.
Marieke: “Door de grote vraag verhuren we eigenlijk alles wel, maar ik
hoorde van onze afdeling Wonen dat de huizen met koeling gewoon
beter verhuren dan de huizen zonder koeling. Meestal draait het bij de
huurder allemaal om locatie, maar hier zie je dat mensen voor deze wijk
kiezen omdat er koeling in de woningen zit. Dat hebben ze dan bij
vrienden ervaren. Dat de koeling hier belangrijker wordt gevonden dan
de locatie, dat vind ik wel heel bijzonder.” Jan vat het mooi samen: “Het
is een stukje extra comfort dat je gratis bovenop de lage energiekosten
krijgt. Dat mensen het ervaren bij bekenden, dat werkt veel beter dan
een foldertje!” Marieke besluit: “De woningen zijn in no time weg, maar
wat wil je, een mooie nieuwe eengezinswoning met een tuintje,
vloerverwarming, vloerkoeling, keurige energielasten voor maar
€ 560,- per maand, wie heeft dat nou?”
STOOKLIJNVERSTELLER
Dat de sfeer tussen Koos en Marieke ooit grimmiger was dan vandaag,
blijkt als het gesprek zich richt op de stooklijnversteller; de aansturing
van de warmtepomp. Glimlachend denkt Koos terug aan die gesprekken
in de bouwkeet: “Ja, daar hebben we hele discussies over gehad. Wij
zijn overtuigd van de werking van een stooklijnverstelling in projecten
als deze. De aanvoerwatertemperatuur van de warmte pomp wordt
bepaald op basis van de buitentemperatuur. Beide variabelen zijn aan
elkaar gekoppeld, zodat automatisch de ingestelde comforttemperatuur
wordt bepaald. Met de stooklijnversteller kan de bewoner de door de
installateur ingestelde stooklijntemperatuur zelf finetunen. Hoewel wij
uit ervaring weten dat bewoners hier met een kleine uitleg uitstekend
mee om kunnen gaan, wilde Marieke absoluut geen stooklijnversteller.”
Ook Marieke weet zich deze discussies nog goed te herinneren: “Mensen
zijn gewend om te zien wat de temperatuur in de kamer is en deze met
een draai aan de knop te kunnen bijstellen. We hadden daarom
verwacht dat deze nieuwe, onbekende manier voor problemen zou
zorgen.” Door de vast beradenheid van Koos stemde Woonstichting
Etten-Leur onder strikte randvoorwaarden uiteindelijk in met een
proefperiode van een jaar. Jan, die de visie van zijn collega deelde: “We
hebben een compleet stookseizoen getest. Als er binnen die periode
problemen zouden optreden, dan zou Nathan alsnog overal
thermostaten monteren.” Naast de proefperiode zette Koos vol
vertrouwen zijn handtekening onder de verklaring waarin stond dat
eventuele klachten over de stooklijnversteller door zijn team zouden
worden opgelost. Ook kwam Koos met de Nathan truck de wijk in om
eventuele vragen van bewoners te beantwoorden en ging zijn
serviceteam persoonlijk bij alle huurders langs om de stooklijninstelling
naar bewonerswens te finetunen en de werking te demonstreren. Koos
kijkt triomfantelijk rond en zegt: “Ik heb er nooit meer iets over
gehoord.” Marieke beaamt dit: “Het systeem werkt inderdaad perfect
zo! Een volgende keer zouden we het precies zo doen!”
ELK BLOK VAN SCHOENMAKERSHOEK OOST KREEG EEN ANDERE UITSTRALING VOOR EEN GEVARIEERD BEELD
Nathan48
De markt omarmt de Dutch Revit Standards! IN 2013 INTRODUCEERDE DE REVIT GEBRUIKERSGROEP DE EERSTE VERSIE VAN DE DUTCH REVIT STANDARDS (DRS); EEN UNIFORME WERKWIJZE VOOR HET GEBRUIK VAN REVIT. WAAR VELEN SINDS HET ONTSTAAN VAN BIM AL BEHOEFTE HADDEN AAN SOFTWARE-ONAFHANKELIJKE, OPEN STANDAARDEN OM HET BIM-PROCES TE KUNNEN STRUCTUREREN EN STROOMLIJNEN, KON EEN ENTHOUSIAST ONTVANGST VAN DE DRS NIET UITBLIJVEN. NU, RUIM 1,5 JAAR LATER, ZIJN ER OP DIVERSE VLAKKEN GROTE STAPPEN GEMAAKT. ONLANGS WERD VERSIE 2 VAN DE DRS GELANCEERD EN INMIDDELS LIGGEN ER PLANNEN OM DE STICHTING REVIT STANDARDS TE FORMEREN. DOOR DE INITIATIEVEN ONDER TE BRENGEN IN EEN STICHTING KAN ER EEN STABIEL, PROFESSIONEEL KADER WORDEN GEVORMD WAARBINNEN DE ONTWIKKELING EN HET BEHOUD VAN DE DUTCH REVIT STANDARDS OP LANGE TERMIJN GEWAARBORGD WORDEN. DE AANJAGERS VAN HET INITIATIEF HEBBEN MET DE DRS 2.0 EEN OPTIMALISATIE- EN UITBREIDINGSSLAG GEMAAKT. WAT DE ACHTER GROND, INHOUD EN VOORDELEN VAN DEZE HERNIEUWDE STANDAARD ZIJN, DAAR WEET NATHAN BIM-SPECIALIST RUTGER HEIL, TEVENS BETROKKEN BIJ DE TOTSTANDKOMING EN DOORONTWIKKELING VAN DE DRS, ALLES OVER TE VERTELLEN.
STRUCTUREN, STROOMLIJNEN, ONDERHOUDEN EN ONTWIKKELEN
StandardsRevitDutch
GroepGebruikersRevit
C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K
RevitGG_1000x250.pdf 1 27/01/14 23:32
49Enervision | 21 2015
Nathan Group in beeld
DUTCH REVIT STANDARDS
Continu is men op zoek naar richtlijnen die een bepaalde houvast
creëren voor een wenselijk functioneren. Het zijn kernwaarden waarop
men terug kan vallen om zaken en handelingen in goede banen te
leiden. Ook onder de Revit-gebruikers ontstond de behoefte om zaken
te structuren, vast te leggen en verder te professionaliseren. Rutger Heil
vertelt: “De Revit GebruikersGroep heeft deze vraag uit de markt ter
harte genomen en een werkmethodiek ontwikkeld. Deze zorgvuldig
opgestelde standaard vertaalt de informatiestructuur van een Revit-
model en helpt een uniforme uitwisseling van gegevens tussen de
diverse BIM-platformen mogelijk te maken. Door de DRS in te richten op
basis van de onderdelen Naamgeving, Categories, Object Styles,
Parameters, Mapping, Algemene modelleerregels en Implementatie en
documentatie, proberen we het gebruik van Revit in Nederland te
structureren en verbeteren. Om een functionele samenwerking tot stand
te brengen en gezamenlijk tot een optimaal resultaat te komen,
is het van groot belang dat informatie-uitwisseling tussen de BIM-
platformen en de afzonderlijke partijen binnen de bouwkolom
gestimuleerd wordt. De Stichting Revit Standards i.o. is dan ook groot
voorstander van Open Standaarden. Uiteindelijk moet het zo zijn dat elk
BIM-model, met welke software dan ook gerealiseerd, aan bepaalde
eisen voldoet waardoor je deze uit kunt wisselen en in kan laden in je
programma zonder dat daarbij informatie verloren gaat. Dit is een
belangrijk streven wat de Stichting Revit Standards i.o. met de DRS 2.0
wil uitdragen. Als open, uniforme en breed gedragen werkmethodiek is
de DRS de laatste onmisbare stap om Open BIM-standaarden in de
praktijk succesvol toe te passen!”
VAN GENERIEK NAAR SPECIFIEK
BIM heeft haar terrein binnen de bouw- en installatiewereld veroverd.
Steeds vaker stellen opdrachtgevers, aannemers en ontwikkelaars het
werken volgens BIM als specifieke eis. Hierdoor wordt het voor iedere
partij binnen het bouwproces steeds noodzakelijker om te investeren in
omscholing van personeel van CAD-tekenaar naar BIM-modelleur. Rutger
Heil legt uit: “Dit betekent niet dat een tekenaar opeens BIM-content
moet gaan modelleren. Automatiseerders dragen zorg voor de
BIM-MODEL VAN NATHAN NIEUWBOUWCONCEPT
Nathan50
generieke componenten, die ze vervolgens onderbrengen in de
bibliotheek van hun programma. De tekenaar kan deze elementen
vervolgens gemakkelijk gebruiken in zijn tekenmodel en er diverse
parameters zoals vermogen en capaciteit aan toekennen. De fabrikanten
DE VOORDELEN VAN DE DUTCH REVIT STANDARDS
UNIFORMITEIT
DOORDAT DE DRS ZORG DRAAGT VOOR EEN UNIFORME IMPLEMENTATIE IN REVIT, KUNNEN MODELLEN ZOWEL BINNEN REVIT ALS TUSSEN DE
VERSCHILLENDE PLATFORMEN EENVOUDIG WORDEN UITGEWISSELD.
BREED GEDRAGEN
SAMENWERKING MET ALLE SOFTWAREHUIZEN EN GROTE CONTENT CREATORS ZORGT VOOR EEN (INTER)NATIONAAL EN ONAFHANKELIJK PLATFORM.
EFFICIËNT
REVIT-BIBLIOTHEKEN HOEVEN NOG MAAR ÉÉN KEER TE WORDEN GEMAAKT EN ZIJN DAARMEE VOOR IEDERE REVIT-GEBRUIKER TOEPASBAAR.
EFFECTIEF
DRS ONDERSTEUNT OPEN STANDAARDEN. ALS ENIGE STANDAARD HEEFT DE DRS DE MOGELIJKHEID TOT UITWISSELEN MET DE OPEN STANDAARD
IFC ALS UITGANGSPUNT GENOMEN EN DIT VOLLEDIG GEÏMPLEMENTEERD.
EENVOUDIG
AFWIJKENDE EISEN AAN VERSCHILLENDE REVIT-WERKMETHODIEKEN ZIJN VERLEDEN TIJD.
PRAKTISCH
PROJECTEN WAARBIJ VERSCHILLENDE DISCIPLINES MET REVIT SAMENWERKEN KUNNEN GEMAKKELIJK WORDEN UITGEVOERD, ZONDER DAT MEN
VEEL TIJD EN GELD KWIJT IS VOOR HET INREGELEN VAN PROJECTGEBONDEN TEMPLATES EN ANDERE INSTELLINGEN.
OBJECTIEF
MET DE DRS WORDT EEN KWALITEITSKEUR AFGEGEVEN, WAARMEE CONTENT OP ONAFHANKELIJKE WIJZE GETOETST KAN WORDEN.
KWALITATIEF
DE REVIT GEBRUIKERSGROEP IS EEN ORGANISATIE MET EEN BREED LEDENAANTAL, WAARDOOR KENNIS OP ZOWEL SOFTWAREGEBIED ALS UIT
DE DAGELIJKSE PRAKTIJK SAMENKOMEN.
SNELHEID
DE DRS KAN DIRECT WORDEN TOEGEPAST EN IS TE DOWNLOADEN OP WWW.REVITGG.NL.
BIM-MODEL VAN ALPHA-INNOTEC WARMTEPOMPOPSTELLING MET KOMFORT VLOERVERWARMINGS-
VERDELER EN UPONOR LEIDINGEN
zijn op hun beurt verantwoordelijk voor de productspecifieke BIM-
content. Waar een warmtepomp op generiek niveau er bijvoorbeeld
uitziet als een eenvoudig blok, wordt er op specifiek niveau door de
fabrikanten detaillering aangebracht in het model, waardoor een
realistische weergave en merkherkenbaarheid ontstaat. Als project-
tekenaar begin je de tekening voor je gebouw- en installatieontwerp
altijd op een generiek niveau, in een later stadium zet je dit vervolgens
om naar een specifiek niveau. Het is natuurlijk van essentieel belang dat
deze conversie probleemloos verloopt. Ook hier komt de DRS weer om
de hoek kijken. Doordat zowel de automatiseerder als de fabrikant haar
model uitwerkt aan de hand van de DRS, zijn de generieke gegevens
één op één te vervangen door de productspecifieke BIM-content. Door in
elke fase van het project te werken met vaste standaarden, de DRS,
voorkom je problemen gedurende het ontwerp- en bouwproces.”
IFC-COMPATIBLE
De Industry Foundation Classes (IFC) is een neutraal en open bestands-
formaat voor het uitwisselen van gebouwinformatie. Door data om te
zetten naar de internationaal erkende IFC-standaard wordt BIM multi -
functioneel inzetbaar. Met IFC kan de gehele bouwkolom, van architect
tot aannemer en vastgoedbeheerder, communiceren met dezelfde
intelligente data. Rutger Heil vertelt: “De IFC-standaard is een prachtig
instrument dat tevens het uitgangspunt heeft gevormd voor de DRS.
51Enervision | 21 2015
Nathan Group in beeld
MEER INFORMATIE
WWW.REVITGG.NL
WWW.REVITSTANDARDS.ORG
WWW.NATHAN.NL/BIM
De Stichting Revit Standards i.o. is er trots op dat ze op deze manier de
eerste standaard hebben gerealiseerd die uitwisseling met IFC mogelijk
maakt, zonder dat daarbij tal van gegevens verloren gaan. Wanneer een
BIM-model dat voldoet aan de DRS geëxporteerd wordt naar IFC-
formaat, dan zullen daarbij vrijwel alle relevante gegevens behouden
blijven. Bij de transformatie van BIM-modellen die niet conform deze
standaard zijn, zullen daarentegen een scala aan parameters niet in het
IFC-formaat overgenomen worden. De IFC-compatibiliteit van de DRS is
tot stand gekomen door speciale mapping tabellen op te stellen en de
juiste parameters in de families hiervoor verplicht te stellen. Om tot dit
resultaat te komen, is er onder andere samengewerkt met de experts
van Autodesk.”
BREED GESTEUND, GOED ONTVANGEN, BESCHIKBAAR
Niet alleen in Nederland wordt de DRS breed gesteund en goed
ontvangen, ook op internationaal niveau is er een aanzienlijke interesse
voor de DRS. Doordat er nog maar weinig standaarden zijn die de
materie zo specifiek weten de omvatten, is Nederland met de DRS vele
landen op BIM-gebied ver vooruit gestreefd. Rutger Heil: “Dit is een
ontzettend mooi compliment en biedt daarnaast natuurlijk perspectief.
De DRS is beschikbaar in zowel de Nederlandse als de Engelse taal. Dit
maakt de standaard voor iedereen toegankelijk en het doet men
beseffen dat de DRS daadwerkelijk van belang is; niet alleen in ons
kleine kikkerlandje en bij onze Belgische buren, maar ook in de rest van
de wereld.” De Nathan Group, die zich graag vooropstelt als kartrekker
en niet graag achter de meute aanloopt, is natuurlijk al enige tijd bezig
om al haar Revit-content op de nieuwe richtlijnen van de DRS 2.0 af te
stemmen. Rutger Heil beaamt: “Ik zal ook de komende periode nog druk
bezig zijn om de Revit-packages van onze merken Uponor, Alpha-
InnoTec, Komfort en Delta Systemtechnik te herzien aan de hand van de
DRS 2.0. Dit is ontzettend belangrijk om enerzijds een voorbeeld te
stellen en anderzijds zo snel mogelijk een bibliotheek met BIM-content
voorzien van een ‘DRS-compatible’-stempel tot stand te brengen. Het
begin is gemaakt en we hopen op korte termijn de eerste Nathan Group
Revit-packages die voldoen aan de DRS 2.0 op onze website
www.nathan.nl/bim te plaatsen!”
BIM-MODEL VAN ALPHA-INNOTEC WARMTEPOMPOPSTELLING MET HET KOMFORT NRG PANEL EN UPONOR VLOERVERWARMING
Nathan52
Met betonkernactivering naar BREEAM ‘Excellent’ certificaat OP 30 SEPTEMBER 2014 VOND DE OFFICIËLE OPENING VAN HET NIEUWE HOOFDKANTOOR VAN AGC GLASS EUROPE PLAATS. HET BIJNA ENERGIENEUTRALE GEBOUW GESITUEERD IN LOUVAIN-LA-NEUVE, ZO’N 25 KILOMETER TEN ZUIDEN VAN BRUSSEL, WIST DOOR HAAR INNOVATIEVE, ENERGIEZUINIGE ONTWERP HET BREEAM ‘EXCELLENT’ CERTIFICAAT TE BEMACHTIGEN. LANGE TIJD IS ER DOOR BOUWBEDRIJF VAN ROEY, ONDERDEEL VAN GROEP VAN ROEY, GEWERKT AAN DIT BIJZONDERE, VOLLEDIG UIT GLAS OPGETROKKEN COMPLEX WAARIN DE NIEUWSTE TECHNIEKEN EN MATERIALEN SAMENKOMEN. 9.800 M² BETONKERN-ACTIVERING, 13.000 M² AGC-GLAS EN 900 PHOTOVOLTAÏSCHE PANELEN; HET ZIJN SLECHTS ENKELE ASPECTEN DIE HET NIEUWE HOOFDKANTOOR VAN AGC GLASS EUROPE MAKEN TOT EEN KWALITATIEF, HOOGSTAAND EN DUURZAAM GEBOUW. DAT DE BETROKKENHEID VAN BOUWBEDRIJF VAN ROEY RESULTEERDE IN MEER DAN ENKEL EEN SUCCESVOLLE OPLEVERING, BLEEK UIT HET BESLUIT OM OOK VOOR HET ONTWERP EN DE BOUW VAN HUN EIGEN NIEUWBOUWPAND VERGELIJKBARE UITGANGSPUNTEN ALS BASIS TE NEMEN.
INVESTEREN IN EEN DOORDACHT, DUURZAAM TOTAALCONCEPT
53Enervision | 21 2015
THERMO ACTIEF BENELUX
“We zijn bezig met een prachtig project in Waver, langs de E411
richting Luxemburg.” Dat was wat Dirk Muller, directeur van Thermo
Actief Benelux in Nederland, in 2012 bij de oprichting van de Belgische
vestiging van Thermo Actief Benelux aan de nieuwbakken directeur
Erwin Verhasselt vertelde. “Hij viel wel even met de deur in huis toen
hij vroeg of we de bouw verder wilden opvolgen”, bekent Erwin
Verhasselt. “Natuurlijk hebben we de opdracht direct met beide
handen aangegrepen. Het plafond van de begane grond was reeds
door het team van Dirk Muller gerealiseerd. Van daaruit zijn we verder
gaan werken. Wat we toen echter nog niet wisten, was het feit dat we
een van de belangrijkste energiebesparende parameters voor de
BREEAM-certificering aan het realiseren waren.”
INVESTEREN IN EEN DOORDACHT CONCEPT
Om een goede BREEAM-score te behalen is de controlerende
organisatie van het begin af aan betrokken geweest bij de bouw van
het nieuwe hoofdkantoor van AGC Glass Europe. André Jacobs, de
verantwoordelijke persoon voor de afdeling Techniek en tevens
directielid van bouwbedrijf Van Roey, vertelt: “Bijna de helft van de
criteria heeft betrekking op de technische installaties van het gebouw.
Er wordt bijvoorbeeld gelet op aspecten als energie, comfort,
Project in ontwikkeling
gezond heid en vervuiling. Daarnaast is er ook een sterke focus op de
juiste toepassing en opvolging van de gebouwinstallatie. Samen met
de mannen van Thermo Actief Benelux hebben we het voor elkaar
gekregen om een gebouw te realiseren dat voldoet aan het BREEAM
‘Excellent’ certificaat. Een prachtige prestatie, waar betonkern-
activering een belangrijk onderdeel van uitmaakt. We zijn erg blij dat
we dit resultaat samen hebben weten te behalen. De eigenaren van
DE BETONKERNACTIVERING VOOR HET NIEUWE HOOFDKANTOOR VAN AGC GLASS EUROPE WORDT AANGEBRACHT
BREEAM-CERTIFICERING
BREEAM STAAT VOOR BUILDING RESEARCH ESTABLISHMENT
ENVIRONMENTAL ASSESSMENT METHOD EN WERD OORSPRONKELIJK
ONTWIKKELD EN GEÏNTRODUCEERD DOOR HET BUILDING RESEARCH
ESTABLISHMENT (BRE), EEN ENGELSE ONDERZOEKSINSTANTIE.
DEZE BEOORDELINGSMETHODE WORDT TOEGEPAST OM DE DUUR-
ZAAMHEIDPRESTATIE VAN GEBOUWEN TE BEPALEN. HIERMEE WORDT
EEN STANDAARD GESTELD EN AANGEGEVEN WELK PRESTATIENIVEAU
HET ONDERZOCHTE COMPLEX HEEFT. OP DEZE OBJECTIEVE WIJZE
KUNNEN GEBOUWEN GEANALYSEERD EN VERBETERD WORDEN.
BREEAM KENT EEN VIJFTAL KWALIFICERINGEN: PASS, GOOD,
VERY GOOD, EXCELLENT EN OUTSTANDING.
FOTO LINKERPAGINA: HET HOOFDKANTOOR VAN AGC GLASS EUROPE IN AANBOUW
Nathan54
het splinternieuwe, duurzame hoofdkantoor kunnen er op vertrouwen
dat ze geïnvesteerd hebben in een doordacht concept. De gebruikers,
het personeel van AGC Glass Europe, kunnen op hun beurt werken in
een gezond, duurzaam en comfortabel klimaat. In de winter zorgt de
betonkernactivering voor een aangename warmte en in de zomer voor
een heerlijke verkoeling!”
VIJF BASISPARAMETERS
De uitgangspunten van de BREEAM-certificering sluiten mooi aan op de
vijf doelstellingen die de opdrachtgever aan Van Roey, de verant-
woordelijke partij voor zowel het ontwerp als de uitvoering, vooraf-
gaand aan het gebouwontwerp meegaf. André Jacobs vertelt: “AGC
Glass Europe wilde graag een ‘Zero energy building’ realiseren. Dat
betekent in dit geval dat alle primaire energie die nodig is voor het
dagelijks gebruik opgewekt wordt door zonnepanelen en een
duur zaam klimaatsysteem bestaande uit warmte- en koudeopslag in
combinatie met geïntegreerde betonkernactivering en een warmte-
pomp. Naast dit basisprincipe moest het nieuwe hoofdkantoor een
tijdloze uitstraling krijgen die de modetrends op het gebied van
architectuur voorbij streeft. Bovendien vond men het erg belangrijk dat
het gebouw een stimulerende uitwerking heeft op de interne en
externe communicatie van de ruim 500 medewerkers tellende
organisatie.” Erwin Verhasselt vult aan: “Dan is er natuurlijk ook nog
het feit dat AGC Glass Europe binnen hun vakgebied enorm innovatief
is. Dat willen ze uitstralen naar de rest van de wereld. Niet alleen met
hun eigen productnoviteiten, maar ook met hun bedrijfsgebouw.”
André Jacobs bevestigt: “Dat is een ding wat zeker is! De laatste eis,
kan iedereen zich wel bedenken. De grote producent van glas wilde
natuurlijk voor de materiaalkeuze putten uit hun eigen gamma aan
vlakglas en decoratief glas.”
INSPIRATIE VOOR GROEP VAN ROEY
De realisatie van het nieuwe hoofdkantoor van AGC Glass Europe heeft
bedrijvengroep Van Roey geïnspireerd. André Jacobs vertelt: “Al 275
jaar is het hoofdkantoor van groep Van Roey gevestigd op een mooie
locatie in het centrum van Rijkevorsel. Door de groei die de organisatie
heeft doorgemaakt, zijn we het gebouw eigenlijk een beetje ontgroeid.
We hebben daarom besloten om naast de vestiging van Staalbeton in
Rijkevorsel een perceel aan te kopen. Hierop realiseren we momenteel
een volledig nieuw kantoorgebouw voorzien van de nieuwste
duur zame technieken. De ervaringen en kennis die we tijdens het
ontwerp en de bouw van het nieuwe hoofdkantoor van AGC Glass
Europe hebben opgedaan, hebben ons bewogen om ook bij ons eigen
nieuwbouwpand te kiezen voor glasafwerking. We kunnen stellen dat
het AGC-project ons met name op het vlak van materiaalkeuze echt
heeft geïnspireerd. Om de juiste glassoort te selecteren, zijn er
DE UPONOR COMFORT PIPE PLUS LEIDING IS REEDS AANGEBRACHT OP DE EERSTE VERDIEPING VAN HET NIEUWE HOOFDKANTOOR VAN GROEP VAN ROEY
55Enervision | 21 2015
Project in ontwikkeling
GROEP VAN ROEY
SINT-LENAARTSESTEENWEG 7
B-2310 RIJKEVORSEL
BELGIË
TELEFOON: +32 (0)3 - 340 17 11
WEBSITE: WWW.VANROEY.PRO
E-MAIL: [email protected]
maandenlang testen uitgevoerd door een team van de universiteit van
Louvain-la-Neuve. De glaskeuze gaat gepaard met enorme precisie en
is van invloed op diverse gebouweigenschappen. Het glas dient
immers voldoende licht binnen te laten, maar in de zomer tevens de
warmte buiten te houden. Dit was dus nog een hele klus, maar wel
van zeer groot belang voor het eindresultaat.”
REFERENTIE VOOR TOEKOMSTIGE PROJECTEN
Het toekomstige hoofdkantoor van groep Van Roey blijkt naast de
glasafwerking nog meer overeenkomsten te hebben met het onlangs
afgeronde AGC-project. “Ook voor de realisatie van ons bedrijfsgebouw
is er gekozen voor een duurzaam totaalsysteem bestaande uit
warmte- en koudeopslag, betonkernactivering en een brine/water
warmtepomp. Dit systeem in combinatie met de glazen constructie
vergde specifieke aandacht”, zo vertelt André ons. “De glasplaten zijn
volledig aan de betonnen constructie opgehangen. Om geen
problemen te krijgen met de aangebrachte betonkernactivering
hebben we er strikt op toegezien dat de Uponor Comfort Pipe PLUS
leidingen uit de gevarenzone blijven. Alle leidingen liggen op een
afstand van minimaal 50 centimeter van de betonrand. Daarnaast
vinden we het belangrijk om zelfvoorzienend te zijn in elektriciteit. We
hebben daarom gekozen voor zonnepanelen.” Groep Van Roey lijkt
zich met dit project wederom een weg te banen naar het BREEAM
‘Excellent’ certificaat. Al is het behalen van deze duurzaamheids-
verklaring niet het hoofddoel van groep Van Roey. André Jacobs licht
toe: “Als we ook voor ons eigen bedrijfspand het BREEAM ‘Excellent’
certificaat behalen, dan zou dat natuurlijk ontzettend mooi zijn. We
vinden het echter het belangrijkst dat we in onze eigen energie-
behoeften kunnen voorzien en willen daarbij ons nieuwe hoofdkantoor
gebruiken als voorbeeld voor toekomstige projecten!”
ERWIN VERHASSELT (THERMO ACTIEF BENELUX) EN ANDRÉ JACOBS (GROEP VAN ROEY) KIJKEN UIT OP DE BOUW VAN HET NIEUWE HOOFDKANTOOR VAN GROEP VAN ROEY
Producten in deze Enervision
Meer informatie? www.nathan.nl/contact
Supported by Nathan Concept
ThermoPlus bronboringenUponor Quick & Easy Verbindingstechniek
Uponor Comfort Pipe PLUS
Alpha-InnoTec lucht/water warmtepomp Duaal LWD
www.nathangroup.eu
Alpha-InnoTec brine/water warmtepomp combi WZS Alpha-InnoTec lucht/lucht
warmtepomp LLB
TAB Omegaregisters
TAB Betonkernactivering
Alpha-InnoTec brine/water warmtepomp professional SWP
Nathan58
Enervision blikt vooruit
Het EU-energielabel vormt voor consumenten al jaren een praktische en
algemeen geaccepteerde vergelijkingstool voor de energie-efficiëntie
van koelkasten, wasmachines en andere huishoudelijke apparatuur.
Vanaf 26 september 2015 zullen ook verwarmingstoestellen worden
voorzien van het felgekleurde label waarmee het energieverbruik
inzichtelijk wordt gemaakt. Vanaf die datum kan het energielabel
worden ingezet als steekhoudend argument bij de verkoop van
warmtepompen. In de volgende editie van de Enervision leest u wat u
op dit gebied van Alpha-InnoTec mag verwachten!
EU-energielabel voor verwarmings-toestellen
Slimme oplossingen voor oppervlakteverwarming en -koeling
Meer informatie op www.uponor.nl
Uponor ClassicFlexibel, snel en eenvoudig te installeren
Uponor KlettDe bevestigingstechniek met micro-vertanding voor vloerverwarming en -koeling
Uponor NubosNoppenplaat en Noppenfolie voor oppervlakteverwarming en -koeling
Uponor TectoHet noppenplaatsysteem voor montage volgens de normen
Uponor TackerHet universele systeem voor ver-warming en koeling in woningbouw
Uponor SiccusHet lichtgewicht droogbouw-systeem voor wand en vloer
Uponor MinitecMinimale opbouwhoogte – maximaal comfort
Upo Az FHK NL 0315.indd 1 02.03.15 21:11
Nathan Import/Export B.V.Impact 73 · NL- 6921 RZ Duiven
Tel. +31 (0)26 - 445 98 45Fax +31 (0)26 - 445 93 [email protected] · www.nathan.nl
alpha-innotec brine/water warmtepompen wzs
Compact, efficiënt en eenvoudig te installeren!
De Alpha-InnoTec brine/water warmtepomp Combi WZS zet aardwarmte om in comfortabele verwarming en koeling en een royale hoeveelheid warm tapwater. De compacte toestellen zijn verkrijgbaar in de verwarmingscapaciteiten 3, 4, 6, 8 en 10 kW en hebben uitmuntende COP waarden. Doordat het warmtapwater-buffervat reeds in de behuizing geïntrigeerd is en het koudecircuit, de compressor en de brinecirculatiepomp zich in een uitneembare Modulebox bevinden, is de WZS eenvoudig te installeren. Ideaal voor projecten in de woningbouw!
Heeft u nog geen BRL-certificering? Vraag naar het Supported by Nathan concept!
210x297_Enervision_2015_WZS.indd 1 25.02.15 10:48
Enervision P
OW
ERED
BY
NA
THA
N
2015
Nummer 21
2015 Num
mer 21
Nathan GroupNathan Import/ExportLowergy ConceptsThermoPlusThermo Actief BeneluxThermoDynamic
www.nathangroup.euNathan GroupImpact 736921 RZ Duiven, NederlandT +31 (0)26 - 445 98 45F +31 (0)26 - 445 93 73E [email protected]
Lozenberg 41932 Zaventem, BelgiëT +32 (0)2 - 721 15 70F +32 (0)2 - 725 35 53E [email protected]
De Nathan Group steunt Stichting ALS, jij ook?Doneer op giro 100.000 t.n.v. Stichting ALS Nederland
ThermoPlusDeskundig en innovatief in broninstallaties www.thermoplus.nl
Samen sterk in duurzame klimaattechniek
A A+ A++ A+++
RENOVEREN NAAR EEN A+++ LABEL
EPC0,4
EPC0,2
EPC0,0
NIEUWBOUWWONINGEN MET EEN EPC VAN 0,0
A A+ A++ A+++
RENOVEREN NAAR EEN A+++ LABEL
EPC0,4
EPC0,2
EPC0,0
NIEUWBOUWWONINGEN MET EEN EPC VAN 0,0Renoveren naar energielabel A+++ Nieuwbouw met een EPC van 0,0
ThermoDynamicTotaalservice voor duurzame klimaatsystemen www.thermodynamic.nl
Thermo Actief BeneluxIntegraal in vloergebonden klimaatsystemen www.thermo-actief.nl www.thermo-actief.be
Nathan Import/ExportTopmerken in duurzame klimaattechniek www.nathan.nl www.nathan.be
Lowergy ConceptsHet totaalconcept voor duurzame projecten www.lowergy.nl
De visie van Georg Goldbach van
Uponor Central Europe
Nathan Group project Duurzaam wonen naar
eigen idee en idealen
Wetgeving Supported by Nathan