Dr. Emrah Alkaya

Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı

ENDÜSTRİYEL SİMBİYOZ VE GİRİŞİMCİLİK

20 Şubat 2014, Ankara

İskenderun Körfezi'nde Endüstriyel Simbiyoz

Projesi Kapanış Etkinliği:

Endüstriyel Simbiyoz Konferansı 2014

Girişimcilik/Girişimci

2

Girişimcilik:

“Fırsatları keşfederek, değerlendirerek ve bu

fırsatlardan yararlanarak daha önce var olmayan

yenilikçi ürünler/süreçler ve pazarlar yaratma

yaklaşımıdır” (Scott Shane)

Girişimci:

“Risk almaktan çekinmeden diğer kişilerin sorun veya

tehdit olarak gördüğü konulardan fırsat yaratmaya

odaklanan kişilerdir” (Michael K. McCuddy)

Tehditler/Fırsatlar

3

Tehditler/Fırsatlar

4

2030 yılında Dünya nüfusu 8 milyar olacak ve

nüfusun %60’ı şehirlerde yaşayacak.

1 milyondan fazla nüfusa sahip şehir sayısı

1950’de 75 iken 2020 yılında 527’e yükselecek.

Şehirler toplam enerjinin %80’ini tüketirken,

CO2 emisyonlarının %70’ini üretiyor.

2010 yılında 63 trilyon ABD doları olan Dünya

GSMH’sı 2030 yılında %50’lik bir artışla 95

trilyon ABD doları olacak.

Buna karşılık aynı dönemde Dünya enerji

tüketiminin %40 artması bekleniyor.

Değişimler/Trendler

5

Doğal kaynak fiyatlarında yaşanacak

dalgalanmalar ve yükselmeler (ör: nadir

elementler)

Çevresel maliyetlerde yaşanacak artışlar (ör:

iklim değişikliği su kaynaklarında azalma

hidroelektrik)

Doğal kaynaklar üzerindeki sübvansiyonların

azaltılması (ör: karbon ve ekosistem

zararlarının fiyatlara yansıtılması)

Malzemesizleştirme (dematerialization) ve ürünlerden hizmetlere geçiş

(ör: araç paylaşım sistemleri)

Yeşil Girişimcilik

6

Türkiye’nin Çevre Performansı

7

Yale Üniversitesi’nin Kolombiya Üniversitesi ve Dünya

Ekonomik Forumu işbirliği ile en son 2005 yılında

yayınladığı “Çevresel Sürdürülebilirlik Endeksi”:

146 ülke arasında 91. sırada.

Yale Üniversitesi’nin 2012’de yayınladığı “Çevresel

Performans Endeksleri”:

132 ülke içinde 109. sırada ve “zayıf performanslı ülkeler”

grubunda.

OECD’nin 2013 yılında yayınladığı “İyi Yaşam Endeksi”

çalışmasının “çevre” başlığında

36 ülke arasında 35. sırada.

8

Doğal Hayatı Korumu Vakfı’nın (WWF) 2012 yılına ait

“Türkiye’nin Ekolojik Ayak İzi Raporu”na göre

Türkiye’nin yıllık kaynak tüketimi ve atık üretiminin, ülke

kapasitesinin 2 katı kadar.

Avrupa İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) 2012 verilerine göre:

Türkiye atıklarının sadece %25’ini enerji ve diğer şekillerde geri

kazanabiliyor;

Bu oran Avrupa’da ortalama %51 iken Almanya’da %80.

Eurostat verilerinde dikkati çeken bir diğer husus da

sanayide çevre korumaya yönelik yapılan harcamalarla

ilgili:

Gayri Safi Milli Hasıla’ya (GSMH) oranla bakıldığında Türkiye bu

alanda tüm Avrupa ülkeleri arasında son sırada yer alıyor.

Türkiye’nin Çevre Performansı

9

2011 yılında Temiz Üretim Bölgesel Çevre

Merkezi (RAC/CP) Akdeniz Bölgesi’nde

Sürdürülebilir Girişimcilik ve Yeşil İstihdam

Stratejisi (SEGEM) çalışmalarını yürüttü.

TTGV, RAC/CP ile işbirliği yaparak Türkiye’de

yeşil girişimciliğin mevcut durumunu, ortaya

koyan araştırma ve inceleme çalışması

gerçekleştirdi.

Yapılan çalışmalar, yeşil girişimcilik örnekleri ile

birlikte raporlandı ve RAC/CP tarafından

2012'de yayınlandı.

Türkiye’de Yeşil Girişimcilik

http://www.ttgv.org.tr/content/docs/green-entrepreneurship-in-turkey_final-report.pdf

10

Enerji (yenilenebilir enerji, temiz kömür

teknolojileri, enerji verimliliği)

Atık yönetimi (atık geri kazanımı ve katma

değerli ürün üretimi)

Tarım ve hayvancılık (üretim verimliliği,

organik/eko tarım, atık değerlendirme,

atıktan enerji sistemleri)

Otomotiv (Elektrikli araçlar, motor ve

batarya teknolojileri)

Çevre ve enerji danışmanlığı

Eko-turizm

Türkiye’de Öne Çıkan Alanlar

11

Neden Endüstriyel Simbiyoz ?

Atık = En somut problem?? Bedelsiz/negatif-maliyetli kaynak??

Özel sektör = Problemlerin sorumlusu?? Mutlak çözüm??

Küçük ölçekli firmalar = Esneklik?? Yaratıcılık??

Yaratıcılık/Yenilik = Test?? Doğrulama?? Geliştirme??

Ekosistem paydaşları = Ekonomik etki?? Sosyal/Çevresel etki??

Yönetmelikler = Kolaylaştırıcı?? Zorlaştırıcı??

Avrupa Birliği’ne uyum = İtici kuvvet??

Başarılı örnekler: Hizmet?? Ürün??

12

Angora Ltd. Şti. resmi olarak 1998 yılında kuruldu.

Firma, tarım ve hayvancılık sanayi alanlarında

danışmanlık yaparak faaliyetlerine başladı.

2004 yılında Firma’nın “Biracılık Sanayi Yan Ürünü

Atık Bira Mayasının Kurutularak Yem Katkı Maddesi

(yemlik preparat) Olarak Değerlendirilmesi Ar-Ge

Projesi” TTGV ve TÜBİTAK tarafından desteklendi.

Böylece 2004 yılında Ankara İvedik Organize Sanayi

Bölgesi’ndeki tesisi devreye girdi.

Örnek-1: Atıklardan Ürün Üretimi

13

TTGV Çevre Destekleri ile “Lüleburgaz Bira Fabrikası

Atık Bira Mayasının Kurutularak Yem Maddesi Olarak

Değerlendirilmesi Projesi” 2010 yılında başladı.

Fizibilite ve projelendirme çalışmaları doğrultusunda

projenin toplam bütçesi 330 bin ABD doları olarak

belirlendi.

Proje yine TTGV tarafından, bu kez Çevre Proje

Destekleri tarafından desteklendi.

Örnek-1: Atıklardan Ürün Üretimi

14

1.800 ton miktarında atık maya katma değer

yaratacak şekilde hammadde ikamesiyle ürüne

dönüştürülürken, atığın bertarafına yönelik maliyetler

de ortadan kalkıyor.

Bira fabrikası atıksu arıtma tesisinden kaynaklanan

yıllık 250 bin m3 biyogazın da yenilenebilir enerji

kaynağı olarak kullanımı ile yaklaşık 90 bin m3

doğalgaz tasarrufu sağlanıyor. Böylece yılda 176

ton’luk CO2 salımının da önüne geçiliyor.

Projenin geri ödeme süresi 2,5 yıl olarak öngörülmüş;

ancak bira üretiminin azalmasına bağlı olarak bu

sürenin daha uzun olacağı tahmin ediliyor.

20 çalışanı bulunan firmanın yıllık cirosu 1.9 M TL.

Örnek-1: Atıklardan Ürün Üretimi

Örnek-2: Atıklardan Ürün Üretimi

15

2004 yılında Pacific Steel Demir-Çelik Grubu

(Avustralya) atık problemini çözmek için bir

program başlattı.

Elektrikli Ark Ocakları ve Galvaniz Kaplama

tehlikeli atıklarının bertarafı büyük problemdi.

2007 yılında baca gazı arıtma sistemlerinde biriken

çinkolu atıklardan çinko-oksit geri kazanımı için

firma kurulmasına (spin-off) karar verildi.

2008 yılında teknolojinin geliştirilmesi ve

ticarileştirme için Metsol adında bir firma kuruldu.

2010 yılında pilot tesis kuruldu.

Örnek-2: Atıklardan Ürün Üretimi

16

Geliştirilen teknoloji çinkoyu çinko-oksit olarak

üretmeye imkan tanıyor.

Çinko oksit kozmetik, inşaat vb. pek çok alanda

değerlendirilen oldukça değerli bir kimyasal.

Victoria Eyaleti Çevre Koruma Ajansı (EPA)

tarafından HazWaste Fonu kanalıyla 440.000 $

oranında desteklendi.

Victorian Clean Technology Fund tarafından

yatırım aldı.

2012 yılında ticari ölçekteki tesisi kuruldu.

17

Teşekkürler

Dr. Emrah Alkaya Çevre Projeleri Grubu

Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı ealkaya@ttgv.org.tr