ENDOMETRİYUM PATOLOJİSİ

• Uterus • 1) Serviks 2) Korpus a) Endometriyum• b) Myometriyum

• Endometriyum mukozası• A) Bazal b) Fonksiyonel tabaka

• Bazal tabaka rejenerasyondan sorumlu

• Fonksiyonel tabaka menstruasyonda dökülen tabakadır.

• Endometriyum siklik değişikliklerin olduğu yer• Proliferatif ve sekretuar endometriyum• Ovulasyon var mı?• Gebeliğe hazırlık yeri.

• Histolojik olarak 2 bölümü var• 1) Stroma 2) Glandlar

• Stroma ve glandlar siklusun 2 döneminde farklıdır.

• Proliferatif endometriyum;• Selüler stroma, düz ve kıvrıntılı lümenli uzun

prizmatik veya pödostratifiye epitelle döşeli epitel

• Sekretuar endometriyum• Ödemli stroma, kıvrıntılı uzun lümenli tek sıralı

kübik epitelle döşeli glandlar

• Menstruel endometriyum• PMNL içeren stroma, parçalı glandlar

ENFEKSİYONLARI• Asendan enfeksiyon sık sebep• 1) Akut Endometrit• 2) Kronik Endometrit

• Akut endometrit;• Etiyoloji; Abortus, Küretaj, İUD kullanımı sırasında,

Doğum sonrası

• Histopatoloji; Bol PMNL, mikroabse oluşumu

• Patojen;Hemolitik streptokok, staf, N gonore

• Kronik Endometrit;• Abortus, gebelik, IUD, Salfenjit nedeni ile

• Histopatoloji; Plazma hücre, lenfosit,makrofaj ve az PMN infiltrasyonu. Stroma fibrotiktir. Siklik patern bozuktur.

• Patojenler; Klamidya ve N gonore en sık neden

• Spesifik tipler; Mycoplazma, Tuberküloz, Fungal , viral parazitik enfeksiyonlar

• Endometritler bazen pelvik inflamatuar enfeksiyona eşlik eder.

•

Disfonksiyonel Uterin Kanamalar• Normal Menstruasyon; Ovulatuvar siklusla birlikte

olan sekretuar endometrıyumu takip eden 5 gün süren kanamalardır.

• Ovulatuar Slkusta;14 gün luteal faz, 10-20 gün arası foliküler faz

• Menarşın erken döneminde sikluslar uzundur ve irregülerdir

• DUK kilinik terim olup, altında herhangi bir organik patoloji olaksızın oluşan kanamalara verilen tanımdır.

• Organik lezyonlar ; Myom, Polip, Adenomyozis, Atrofi, Hiperplazi gebelik, malign tümörler

• DUK 2 grupta incelenir• 1) Ovulasyonun var 2) Ovulasyon yok

• 1) Ovulasyonun olduğu grup• Yetersiz proliferatif veya sekretuar faz, luteal faz

yetmezliği ve irregüler shedding• Beklenen günün gerisinde morfolojik bulguları olan

proliferatif veya sekretuar endometriyum• Biyopsi 2 menstruel siklus arka arkaya alınmalı• Irregüler shedding; Kanamanın 5 günden fazla

sürmesi. Sekretuar endometriyumun dökülmesinde geri kalmayı gösterir. Prolif, Sekr. ve menstruel endometriyum bulguları vardır.

• 2)Ovulasyonun olmadığı. Anovulatuar siklus

• Sekretuar faz beklerken proliferatif fazda olmasıdır. En sık endometriyal hiperplazi nedeni ile olur.

• DUK tedavi edilebilir.Hormonal tedavi ile düzelme olabilir.

ENDOMETRİYAL HİPERPLAZİ• Tanım: İregüler şekil ve büyüklükte glandların

proliferasyonu ile birlikte endometriyal gland stroma oranında proliferatif endometriyuma kıyasla artışın olduğu patolojik bir durumdur.

• Nedenleri;• Persistan anovulatuar siklus• (Karşılanamayan östrojenik uyarılar)• Uzun süre östrojen kullnımı• Östrojen salgılayan over tümörleri• Polikistik over hastalığı

• Klinik; Kanama uzun ve fazla .• Sınıflama:• 1) Basit hiperplazi• 2) Kompleks hiperplazi

• 3) Basit atipik hiperplazi• 4) Kompleks atipik hiperplazi

• Önemi;• Kansere ilerleyebilme potansiyelinin olması• Atipi olmayanlar %2 • Atipi var ise %23 oranında Ca o.b.• Yapısal ve sitolojik atipi arttıkça malignite olma

şansı artıyor. • Atipili kompleks hiperplazileri iyi diferensiye

adenoca dan ayırmak çok zor olabiliyor.

• Makroskopi;• Sınırları seçilemeyen soluk süngerimsi kıvamda

endometriyum kalınlığı artmıştır. • Diffuz kalınlaşma veya fokal büyüme o.b. • Fokal olan polip gibi büyür. Endometriyumda

polipoid gelişme gösteren patolojiler;• 1)Endometriyal hiperplazi • 2) Polip• 3) Myom• 4) End Ca

• Morfoloji;• Basit hiperplazi; Değişik boyutlarda bazıları kistik

genişleme gösteren sayıca artmiş glandlar ile birlikte gland stroma 1/1 oranının gland lehinde artmış olması. Gland epiteli psödostratifiyedir. Sitolojik atipi yok

• Komplex hiperplazi;• Gland stroma oranı daha belirgin artar. Glandlarda

yapısal bozukluk başlar, irregüler şekillidir. Stratifikasyon artmıştır. Atipi o.b veya olmayabilir.

• Ayırıcı tanı• 1) Disordered (düzensiz ) proliferatif endometriyum• 2) Polip• 3)Atrofik endometriyum • 4) iyi diferensiye adenoCa

• Tedavi:• Kombine hormon tedavisi, histerektomi veya takip

Atrofik Endometriyum• Postmenapozal dönemde en sık kanama nedenidir.

Bunu hiperplazi ve kanserler izler. • Anovulatuvar siklusla karakterlidir.• Östrojen stimulasyonu olduğu sürece hafif

hiperplastik değişiklikler olur,• Bunu over atrofisi izlerse ve stimulus kaybı olursa

kistik dilatasyon kalır epitel yassılaşır. Buna kistik atrofi denir.

• • Hiperplazinin aksine; 1)Endometriyum kalınlığı azdır• 2) Glandlar kistik bile olsa yassılaşmış epitelle

döşelidir,mitoz yok

Benign Tümörler

• ENDOMETRİYAL POLİP• Yüzeyi çepeçevre epitelle döşeli endometriyal

gland ve stromanın yüzeyden kabarık benign lokalize aşırı büyümesi ile karakterlidir.

• Hiperplaziden köken alabilir. • Klinik;%24 oranında görülür. • İntermenstruel kanama veya menometroraji • İnfertilite nedeni o.b

• Makroskopi; Saplı veya sapsız o.b• Parlak gri renklidir. Endoservikal kanaldan sarkabilir.• Mikroskopi:3tiptir.• Hiperplastik • Atrofik• Fonksiyonel• Ayrırıcı Tanı:• Hiperplazi, polipoid adenoca, adenofibrom ve

adenosarkom• Tedavi; Polipektomi veya histerektomi

Malign Tümörler

• 1) Epitelyal kaynaklı• Endometriyal adenokarsinom

• 2)Mezenkimal kaynaklı• Endometriyal stromal tümörler

• 3)Mixed Tümörler• (Epitelyal ve mezenkimal)

• Endometriyal Adenokarsinom• Kadın genital sisteminin en invaziv tümörlerinden

biridir.• USA’da 4. En sık tümördür. • Her yıl yeni 150000 vaka teşhis edilmekte.• Karşılıksız östrojen tedavisinin rolü çok fazla. • (2 yıl ve daha fazla)• OKS kullanımının riski azalttığı belirtiliyor. • Östrojenin ilgisi olmaksızın gelişen adenoca’lar da

var.

• Risk Faktörleri;• 1) Obesite• 2) Diabet• 3) Hipertansiyon• 4) infertilite• 5) Ovulasyon yetersizliği• 6) Uzun süre östrojen kullanımı• 7) erken menarş, geç menapoz.

• Hiperplazi ile Ca ilşikisini destekleyen faktörler• 1) Obesite ve anovulatuvar siklusla ilişkisi• 2) Östrojen replasman tedavisinde risk yüksek• 3) Over agenezisi olanlarda risk düşük• 4) Menapoz döneminde sık olmaları.• Menapozda over orijinli östradiol düzeyleri

düşerken over dışında androjenden sentez edilen östron artar.

• Endometriyum Ca ‘da androjenin östrona dönüşümüde artar.

• Hiperplazi ile eşlik eden Ca’larda prognoz daha iyi.

• Makroskopik bulgular• Ekzofitik (çoğunlukla)veya infiltratif• Myometriyum invazyonu önemli.

• Mikroskopik bulgular;• Endometrioid Ca denilmesinin nedeni proliferatif

tipte endometriyumun histolojik özelliklerini taşıması.

• Glandlar psödostratifiye epitelle döşeli, hücreler atipik özellikte, mitoz artmıştır.

• Glandlar irregüler şekilli olup sırt sırta vermiştir ve gland stroma oranı gland lehine çok artmıştır.

• Endometriyal adenokarsinomun sınıflandırılması• 1)Endometrioid adenoca• a.Villoglandüler• b.Sekretuar• c.Silyalı hücreli• d.Skuamöz diferensiyasyon gösteren• 2) Seröz karsinom• 3) Berrak hücreli• 4) Müsinöz Ca• 5) Skuamöz Ca• 6) Mixed tip• 6) Undiferensiye

• Makroskopik bulgular,• Ekzofitik (çoğunlukla) veya infiltratif• Myometriyum invazyonu önemli• Mikroskopik bulgular;• Atipik hücrelerle döşeli, stratifikasyonu artmış

glandüler yapılar • Glandlar sırt sırta ve irregüler şekilli• Gland/stroma oranı artmış.

• Adenokarsinom özelliğindedir.• Prognoz açısından grade verilir.• FIGO Grade;• Grade 1: çoğunlukla glandlardan oluşur.(%5)• Grade 2: %6-50 oranında tümör solid adacıklar

yapar.• Grade3: %50’den fazla solid alan var

• STAGE:• IA. Endometriyuma sınırlı• IB: Myometriyum invazyonu ½’den az• IC: Myometriyum invazyonu ½’den çok• II: Serviks invazyonu• III: Seroza veya adneksler veya pozitif periton sit.• IIIA: vaginal metastaz• IVA: Mesane veyabarsak mukozasına invazyon• IVB: Uzak met

• Prognostik faktörler• 1. Histolojik tip• 2. Grade• 3. Myometriyal invazyon• 4. Serviks tutulumu• 5. Damar invazyonu• 6. Atipik endometriyal hiperplazi varlığı/yokluğu• 7. Hormon reseptör durumu• 8. Yaş, sosyoekenomik durum,ırk

Endometriyal Stromal Tümörler

• 2tiptir• 1. Endometriyal stromal nodül• 2. Endometriyal stromal sarkom• A. Low grade SS• B. High grade SS.• Nadir tümörlerdir.• Menoraji şikayeti olur.

• Endometriyal stromal nodül

• Makroskopi

• Nodül iyi sınırlıdır. Polipoid gelişim gösterir. • Bir kısmı myometriyum içinde gelişir.• Balık eti kıvamında yumuşak sarı portakal

renklidir.•

• Mikroskopi:

• Ekspansif, infiltratif olmayan endometriyum ve myometriyumu basıya uğratan nodüldür.

• İnvazyon YOK.• Proliferatif endometriyum hücrelerine benzer özellikte

stromal hücreler. • Mitoz 0-15, Damardan zengindir. • Benign davranışlıdır.

Endometriyal stromal sarkom• Myometriyumu invaze eden şeklidir. • 2’ye ayrılır. 1. Low grade 2. High grade• Diğer uterus kanserlerinden daha genç yaşta olur. • LGSS tamoksifen ile ilişkisi olduğu söyleniyor.• Mikroskopi: Proliferatif veya hiperplastik

endometriyal stromal hücrelere benzer.• Lenfatik ve vasküler invazyon tipiktir. • Endolenfatik stromal myozis de denir. • LGSS ile HSS ayırmak gerekir. • HSS da ise nükleer çap, atipi ve mitoz çok fazladır.

Mikst tümörler

• Epitelyal ve mezenkimal elemanlarla karakterlidir.• 1) Adenofibrom• Nadirdir. Postmenapoz• Lobule polipoid kitle, kistik o.b• Papiller yapılar şeklinde epitelle döşelidir. • Kolumnar veya küboidal epitel hücreleri papillaların

yüzeyini örter. • Mezenşimal komponent fibroblastiktir. End stromal

hücre de o.b.

• 2)Adenosarkom• Epitelyal komponenti benign• Mezenkimal komponent stromal sarkom veya

fibrosarkomdur. • Periglandüler hiper selülerite tipik özelliğidir. • Tedavi;• Histerektomi. Rekürens riskleri var