Denetleyici ve Düzenleyici Sistemler

İsteyerek ya da farkında olmadan

yaptığımız pek çok hareket vardır.

Vücudumuzda gerçekleşen tüm bu

olayların düzenli ve birbirleriyle uyum içinde

çalışmasını sağlayan DENETLEYİCİ VE

DÜZENLEYİCİ SİSTEMİMİZDİR.

Denetleyici ve Düzenleyici Sistem

Sinir Sistemi Endokrin Sistem

ENDOKRİN-HORMONALSİSTEM

Vücudumuzun doku ve organları

arasındaki işleyişi denetlemek ve

düzenlemek sadece sinir sisteminin

görevi değildir. Bu olay sinir sistemimiz

ve iç salgı bezlerimizin uyumlu

çalışması ile sağlanır.

İç salgı bezlerimiz denetleme ve düzenleme işlerini hormon adı

verilen özel salgılar üreterek yerine getirir. İç salgı bezlerinin ürettiği

hormonlar görevlerini düzenleyecekleri organlara kan

yoluyla iletilirler.

İç salgı bezlerimiz denetleyici ve düzenleyici görevlerini uzun sürede

ve devamlı olarak gerçekleştirir.

Sinir sistemimiz ise çok hızlı ve kısa süreli çalışır.

Örneğin elimiz yandığında elimizi hemen çekeriz. Ancak bir köpekle karşılaşıp korktuğumuzda kalp atışlarımız hızlanır, ağzımız kurur. Köpek uzaklaşsa bile bu etkiler bir süre daha devam eder. Çünkü heyecanlanmamızla birlikte salgılanan hormon hala kandadır ve kanda bulunduğu sürece yavaş ve uzun sürede etkisini gösterecektir.

Her bir hormon farklı bezlerden üretilir ve farklı etkilere sahiptir. Hormonlar çok az miktarlarıyla bile görevlerini yerine getirirler. Ancak gereğinden az yada çok salgılanması vücutta anormalliklere sebep olabilir.

İÇ SALGI BEZLERİ

Hipofiz

Salgıladığı hormonBüyüme hormonu

• Diğer iç salgı bezlerinin çalışmasını düzenler.

• Vücudumuzun genelini etkileyerek büyümeyi sağlar. Büyüme hormonu az salgılanırsa cücelik, çok salgılanırsa devlik hastalığına neden olur.

* iç salgı bezleri ile sinir sistemi arasındaki uyumu sağlar.

Tiroid

Salgıladığı hormon Kalsitonin hormonu• Boynun ön alt bölgesinde gırtlağın altında yer alır.

* Kalsitonin hormonu ile kan ile kemikler arasındaki kalsiyum dengesini sağlar. Kandaki kalsiyumun kemiklere geçişini sağlar. Böylece kandaki kalsiyum seviyesini düşürür.

Salgıladığı hormon Tiroksin hormonu

Tiroksin hormonu büyümeyi, gelişmeyi ve vücudumuzdaki diğer kimyasal olayları düzenler. Bu hormonun yapısında iyot vardır. İyot eksikliğinde tiroit bezi tiroksin hormonu salgılamak için gereğinden fazla çalışır ve büyür. Bu durum karşımıza guatr hastalığı olarak çıkar.

•Tiroit bezine gömülmüş olarak çalışan

PARATİROİT BEZİ •parathormon salgılar. Bu hormon kalsitonin hormonu ile zıt çalışır yani kemiklerdeki kalsiyumun kana geçmesini sağlar.

Böbrek Üstü Bezleri

Salgıladığı hormon Adrenalin hormonu

• Korku, heyecan ve öfke durumlarında salgılanarak metabolizmayı, kalp atışı ve

solunum hızını artırır. Ayrıca göz bebeği büyür, kan şekeri artar ve derideki kılcal damarlar büzülür

ve kıllar diken diken olur.

Pankreas

Salgıladığı hormon İnsülin hormonu

• Kan şekeri normal değerlerin üzerine çıktığında kas ve karaciğer hücrelerinde şekerin depolanmasını sağlayarak kan şekerini

normal seviyesine düşürür.

Salgıladığı hormon Glukagon hormonu

• Kan şekeri normal değerin altına düştüğünde insülin

tarafından depo edilen şekerin kana verilmesini sağlar.

Yumurtalık

Salgıladığı hormon Eşeysel Hormonlar; Östrojen hormonu

Ergenlik döneminde dişiye özgü özelliklerin oluşmasını sağlar.* Dişi üreme hücrelerinin (yumurta) oluşmasını sağlar.

Testis

Salgıladığı hormon Eşeysel Hormonlar; Testosteron hormonu

* Ergenlik döneminde erkeğe özgü özelliklerin

oluşmasını sağlar.* Erkek üreme hücrelerinin (sperm) oluşmasını sağlar.