ENOu d ersc h ap H oo fd stu k 7 Het verhaal van Life Stor8 R eg ister 0ankwoord en...
Transcript of ENOu d ersc h ap H oo fd stu k 7 Het verhaal van Life Stor8 R eg ister 0ankwoord en...
H E T B O E K B I J D E B B C - S E R I E
D e c i r k e l v a n h e t l e v e n i n h e t d i e r e n r i j k
R U P E R T B A R R I N G T O N E N M I C H A E L G U N T O NM E T E E N V O O R W O O R D VA N D AV I D AT T E N B O R O U G H
RU
PE
RT
BA
RR
ING
TO
N
E
N M
ICH
AE
L G
UN
TO
N
9 789052 109664
Het leven is een gevecht om de eigen
bloedlijn in stand te houden. Er dreigen
gevaren, er wordt gestreden en er is veel
concurrentie. Maar dieren geven nooit op
tot ze falen of slagen, leven of sterven.
Omslagontwerp: Bobby Birchall, Bobby&CoVoorplat (foto): Afrikaanse olifanten, Anup Shah (Masai Mara, Kenia,december 2012, www.shahrogersphotography.com)Achterplat (foto) : Welpen, Gregoire Bouguereau (www.viemages.com)
cover life story-zonder_flappen.indd 1 24-07-14 17:58
001_009_Life Story_Prelims_FINAL UK.indd 4001_009_Life Story_Prelims_FINAL UK.indd 4 04/06/2014 23:0104/06/2014 23:01
A PRINTER: 14-07-25 14:05:54 - giuliano.lorenzon 0951_14_LIFE_STORY - P 4 -- OLA9789052109664 - Sheet: --
-
. INSIDE_4.pdf]
- PDF_FAX_VETTORIALE
48
10
6
86
124
162
202
238
282
286
001_009_Life Story_Prelims_FINAL UK.indd 5001_009_Life Story_Prelims_FINAL UK.indd 5 16/07/2014 11:1416/07/2014 11:14
Voorwoord
Hoofdstuk 1
De eerste stapjesHoofdstuk 2
OnafhankelijkheidHoofdstuk 3
Een veilig thuisHoofdstuk 4
MachtHoofdstuk 5
VoortplantingHoofdstuk 6
OuderschapHoofdstuk 7
Het verhaal van Life StoryRegister
Dankwoord en fotoverantwoording
48
10
6
86
124
162
202
238
282
286
boek life story.indb 5 14-07-14 11:40
A PRINTER: 14-07-25 14:05:55 - giuliano.lorenzon 0951_14_LIFE_STORY - P 5 -- OLA9789052109664 - Sheet: --
-
. INSIDE_5.pdf]
- PDF_FAX_VETTORIALE
001_009_Life Story_Prelims_FINAL UK.indd 6001_009_Life Story_Prelims_FINAL UK.indd 6 04/06/2014 23:0204/06/2014 23:02
A PRINTER: 14-07-25 14:05:55 - giuliano.lorenzon 0951_14_LIFE_STORY - P 6 -- OLA9789052109664 - Sheet: --
-
. INSIDE_6.pdf]
- PDF_FAX_VETTORIALE
001_009_Life Story_Prelims_FINAL UK.indd 7001_009_Life Story_Prelims_FINAL UK.indd 7 16/07/2014 11:1416/07/2014 11:14
7Voorwoord
Het was ochtend in de Kalahariwoestijn. Ik zat naast een
stokstaartjeskolonie die bestond uit een stuk of tien
holen, omringd door kaal zand. De bewoners zaten nog
onder de grond, maar een onderzoeker die de groep al
maanden bestudeerde, vertelde dat er over tien minuten
wel een jong zou verschijnen om zijn eerste stapjes in de
buitenwereld te zetten.
Precies tien minuten later kwam er een volwassen
vrouwtje naar buiten. Ze richtte zich op en keek om zich
heen. Even later kwam een piepklein jong, een miniatuur-
versie van het vrouwtje, wankelend het hol uit. Terwijl
moeder de wacht hield, stapte het naar voren om mijn
uitgestoken vinger te bestuderen.
Het was de eerste keer dat dit kleine wezen het
daglicht zag. De voorbereidingen voor dit grote moment
waren relatief rustig verlopen. Na de paring ontwikkelt
een jong zich gedurende zestig tot zeventig dagen in de
baarmoeder van zijn moeder. Daarna komt het ter wereld
in het donkere hol, waar het nog negentien dagen ver-
blijft en moedermelk drinkt om te groeien. Pas dan is het
stokstaartje klaar om de buitenwereld te betreden en alle
bijbehorende gevaren onder ogen te komen.
Natuurlijk komen niet alle jonge dieren zo rustig
ter wereld. Een jonge gnoe bijvoorbeeld verblijft acht
maanden in de baarmoeder. Daarna glijdt hij via het
geboortekanaal de savanne op en komt hij wankelend
overeind. Binnen een uur moet hij goed genoeg kunnen
lopen om zijn moeder te volgen terwijl ze op zoek gaat
naar gras. De geboorte van een kangoeroe verloopt nog
rustiger of juist absurd snel, afhankelijk van wat je als de
geboorte beschouwt. Als je uitgaat van het moment
Voorwoord
boek life story.indb 7 14-07-14 11:40
A PRINTER: 14-07-25 14:05:55 - giuliano.lorenzon 0951_14_LIFE_STORY - P 7 -- OLA9789052109664 - Sheet: --
-
. INSIDE_7.pdf]
- PDF_FAX_VETTORIALE
001_009_Life Story_Prelims_FINAL UK.indd 8001_009_Life Story_Prelims_FINAL UK.indd 8 04/06/2014 23:0204/06/2014 23:02
8 Voorwoord
boek life story.indb 8 14-07-14 11:40
A PRINTER: 14-07-25 14:05:55 - giuliano.lorenzon 0951_14_LIFE_STORY - P 8 -- OLA9789052109664 - Sheet: --
-
. INSIDE_8.pdf]
- PDF_FAX_VETTORIALE
9Voorwoord
waarop dit dier het lichaam van de moeder verlaat, wordt
het absurd jong geboren: al na een dag of dertig. Het is
dan nauwelijks herkenbaar als een zoogdier, laat staan
als een kangoeroe. Het is een klein, naakt, wormachtig
wezen met stompjes als voorpoten en zonder achter-
poten. Het wurmt zich langs de behaarde buik van zijn
moeder omhoog naar haar beschermende buidel. Pas
tien maanden later steekt het zijn kopje weer naar buiten
om het daglicht te bekijken. Het duurt dan nog enkele
weken tot het kangoeroejong echt onafhankelijk is.
Deze grote variatie in de wijze waarop dieren worden
geboren, is beslist niet beperkt tot de zoogdieren.
Vissen leggen natuurlijk eieren, maar dat doen ze niet
allemaal. Sommige vissen krijgen levende jongen, zoals
de guppies, die geliefd zijn onder aquariumhouders.
Het baren van levende jongen is zeker geen recente
evolutionaire ontwikkeling. Enkele jaren geleden werd
tot verbazing van velen ontdekt dat sommige van de
oudste vissen ter wereld, die zo’n 380 miljoen jaar
geleden rondzwommen, ook al levende jongen baarden.
Als je kijkt naar insecten, ontdek je nog veel meer
bijzondere manieren om ter wereld te komen. Bladluizen
bijvoorbeeld komen in de lente uit een ei. De meerder-
heid van de uitgekomen luizen bestaat uit vrouwtjes.
Als het weer dan gunstig is en er veel voedzame planten
beschikbaar zijn, verspillen deze vrouwtjes geen tijd
aan het zoeken van een mannetje om mee te paren.
In plaats daarvan produceren ze helemaal zelf een
kleine nakomeling in hun eigen lijf. Deze wordt al na
een paar dagen geboren, met op haar beurt ook al een
vrouwelijke minibladluis in haar lijf.
Dieren beginnen niet alleen op verschillende
manieren aan hun leven, ook de manieren waarop ze
omgaan met de uitdagingen van het bestaan verschillen
sterk van elkaar. Alle aspecten van het gedrag van dieren
zijn gericht op het omgaan met deze uitdagingen. Er
is slechts één doel: nakomelingen produceren om de
onsterfelijkheid te benaderen. Iedere keer dat een dier
een uitdaging overwint, komt het dichter bij dit doel.
Maar waarom is er eigenlijk zo enorm veel variatie in
diergedrag?
Om te beginnen hebben dieren verschillende
soorten lichaamsbouw geërfd van hun verre voorouders.
Daarnaast leven ze in verschillende omgevingen. Deze
twee variabelen hebben geleid tot ontelbaar vele
oplossingen voor de problemen die komen kijken bij het
overleven, tot de voortplanting aan toe. In dit boek en in
de gelijknamige tv-serie bekijken we een aantal van de
fascinerendste manieren waarop dieren omgaan met
beproevingen.
Neem nu de kunst van de verleiding. Het mannetje
van de satijnblauwe prieelvogel moet vele jaren oefenen
tot hij een prieel kan bouwen waarmee hij een vrouwtje
voor zich kan winnen. Het mannetje van de kogelvis
verleidt de vrouwtjes door figuren in het zand te maken.
Deze figuren zijn zo bijzonder dat men lange tijd niet
heeft beseft dat ze door vissen waren gemaakt. Het
mannetje van de girafkever slaat de verleidingsfase over
en steekt al zijn energie in het bewaken van het vrouwtje
als zij zich klaarmaakt om eieren te gaan leggen. Vlak
voor het leggen bevrucht hij ze.
Dieren kunnen kiezen uit een vrijwel oneindig aantal
tactieken. Het mag daarom geen verbazing wekken dat
de programmamakers ook een aantal overlevings tactieken
hebben uitgekozen die nooit eerder zijn gefilmd voor
een tv-programma. Om die reden is het vastleggen van
de glorie van de natuur altijd weer een bron van genot
en verbazing, zoals ook dit boek laat zien.
David Attenborough
KLEINE GROOTOOR
Een Mongoolse grootoorspringmuis – een van de jonge sterren van Life Story – leert ’s nachts jagen in de Gobiwoestijn zonder ouderlijk toezicht.
boek life story.indb 9 14-07-14 11:40
A PRINTER: 14-07-25 14:05:55 - giuliano.lorenzon 0951_14_LIFE_STORY - P 9 -- OLA9789052109664 - Sheet: --
-
. INSIDE_9.pdf]
- PDF_FAX_VETTORIALE
010_047_Life Story_C1_FINAL UK.indd 13010_047_Life Story_C1_FINAL UK.indd 13 04/06/2014 23:3304/06/2014 23:33
A PRINTER: 14-07-25 14:05:55 - giuliano.lorenzon 0951_14_LIFE_STORY - P 13 -- OLA9789052109664 - Sheet: --
-
. INSIDE_13.pdf]
- PDF_FAX_VETTORIALE
010_047_Life Story_C1_FINAL UK.indd 14010_047_Life Story_C1_FINAL UK.indd 14 16/07/2014 11:2316/07/2014 11:23
14 De eerste stapjes
Voor kortlevende dieren draait het in de eerste levensfase
om volwassen worden, en wel zo snel mogelijk. Bij com-
plexere, langer levende dieren duurt de jeugd langer,
zodat ze nuttige vaardigheden kunnen opdoen voor later.
Vlak na hun geboorte zijn dieren het kleinst, het
zwakst en het kwetsbaarst. In deze eerste fase draait het
daarom puur om overleven. Geluk speelt een grote rol
bij het bepalen wie er overleeft. Elke nieuwe dag is er
één. De effectiefste manier om tegen alle verwachtingen
in te overleven is zo snel mogelijk groeien. Voedsel is
daarom zeer belangrijk voor succes op de lange termijn.
Veel jonge insecten zijn enorme veelvraten. Ze
verwerken zo veel mogelijk plantaardig materiaal om
de overgang van larve tot volgroeid insect mogelijk
te maken. Grijze zeehonden leven in zee en hebben
daarom een vetlaag nodig. De jongen krijgen vijf keer
per dag melk te drinken die voor zestig procent uit vet
bestaat, zodat ze in nog geen drie weken tijd drie keer
zo zwaar kunnen worden.
Complexe, lang levende jongen hebben doorgaans
weinig broers en zussen, en worden door hun ouders
opgevoed. De band tussen moeder en kind is cruciaal;
zonder ouders redden de jongen het doorgaans niet.
Zelfs als andere groepsleden voor een verweesd jong
willen zorgen, kan het jong alleen overleven als het wordt
opgevangen door een vrouwtje dat net haar eigen kind
heeft verloren en het melk kan geven.
Als je van je moeder afhankelijk bent voor voeding
en bescherming, moet je haar leren herkennen. De een-
voudigste manier – inprenting – komt voor bij water-
vogels. Zij volgen het eerste bewegende ding dat ze
zien als ze uit het ei komen, meestal de moeder.
Om zorggedrag aan te moedigen hebben jonge
dieren vaak speciale kenmerken, zoals grote ogen, of
kleuren die aangeven dat ze jongen zijn en geen rivalen.
Dit beschermt de dieren echter niet tegen hun broers en
zussen. Agressie tussen jongen kan soms fataal uitpakken
bij dieren als haaien, hyena’s en insecten, maar dit
verschijnsel wordt het vaakst waargenomen bij vogels.
Kuikens voeren vaak gevechten met dodelijke afloop. Ze
worden hierbij aangemoedigd door de ouders, omdat
die dan hun aandacht kunnen richten op het sterkste
kuiken, vooral als voedsel moeilijk te vinden is.
Ook de moeder kan een bedreiging vormen. Onder
ongunstige omstandigheden eten moederdieren soms
hun eigen jongen op, zodat ze vrij zijn om opnieuw te
paren zodra de situatie verbetert. Bij sommige sociale
zoogdieren komt het voor dat dominante mannetjes
alle jongen doden die niet van henzelf zijn.
Hoe verder ontwikkeld de soort is, hoe meer een
dier moet leren voordat het onafhankelijk wordt. Dieren
leren door te observeren en door te oefenen; ouders of
andere groepsleden kunnen daarbij als leraar optreden.
Bepaalde katachtigen, zoals jachtluipaarden, verwonden
soms prooidieren om ze vervolgens voor hun jongen los
te laten, zodat die hun jachttechniek kunnen oefenen.
Orkamoeders zijn jaren bezig om hun jongen te leren
jagen. Zo leren de jonge orka’s om zich op het strand te
werpen om zeehonden te vangen. Zelfs kippen leren hun
kuikens hoe ze het best voedsel eruit kunnen pikken.
Wij vinden jonge dieren vaak schattig vanwege hun
speelse aard. Plezier maken is zeker van belang voor het
ontwikkelen van kracht, coördinatie, timing en sociale
vaardigheden. Maar zodra de jongen niet langer op hun
ouders kunnen rekenen voor hun voedsel en veiligheid,
gaan ze minder spelen. Nadat ze het begin van hun reis
hebben voltooid en de grootste bedreigingen hebben
doorstaan, is de tijd gekomen om volwassen te worden.
ERNSTIG SPEL
Een jonge langoer onderzoekt zijn spiegelbeeld in de cameralens. Het nieuwsgierige dier wordt in bedwang gehouden door zijn moeder.
De eerste stapjes
boek life story.indb 14 14-07-14 11:40
A PRINTER: 14-07-25 14:05:56 - giuliano.lorenzon 0951_14_LIFE_STORY - P 14 -- OLA9789052109664 - Sheet: --
-
. INSIDE_14.pdf]
- PDF_FAX_VETTORIALE
124_161_Life Story_C4_FINAL UK.indd 127124_161_Life Story_C4_FINAL UK.indd 127 05/06/2014 00:1505/06/2014 00:15
A PRINTER: 14-07-25 14:06:07 - giuliano.lorenzon 0951_14_LIFE_STORY - P 127 -- OLA9789052109664 - Sheet: --
-
. INSIDE_127.pdf]
- PDF_FAX_VETTORIALE
124_161_Life Story_C4_FINAL UK.indd 128124_161_Life Story_C4_FINAL UK.indd 128 16/07/2014 11:5116/07/2014 11:51
128 Macht
Voor de meeste dieren horen agressieve interacties bij
het leven. Voortdurend vechten kost echter energie en ze
kunnen erbij gewond raken of zelfs overlijden. Daarom
hebben ze manieren om confrontaties en uitdagingen te
mijden. In groepen zijn ze dominant of onderdanig, om
te voorkomen dat regelmatig riskante confrontaties
nodig zijn. De orde wordt in stand gehouden met dreig-
houdingen en verandert alleen als een ondergeschikt dier
een dominant exemplaar van de troon weet te stoten.
Een dier met een hoge status ontleent hieraan een
disproportioneel voordeel en brengt uiteindelijk meer
nakomelingen voort dan ondergeschikte dieren. Als er
watertekorten zijn, krijgt het hoogste vervetvrouwtje in
rang meer toegang tot het water in boomholten dan de
ondergeschikte vrouwtjes. Hooggeplaatste beerbavianen
hebben de eerste keus als de groep een prooi heeft
gevangen, en de hoogstgeplaatste mannetjes van de
Indische kroonaap krijgen de meeste vrouwtjes.
Ondergeschikte dieren brengen vaak grote offers:
ze krijgen als laatste te eten en drinken, hebben een
stressvol leven onder in de pikorde, en krijgen wellicht
nooit de kans zich voort te planten. Als een onder-
geschikte nauw verwant is aan de dominante dieren,
kan het toch een genetisch voordeel hebben om deze
te helpen, omdat in elk geval een deel van zijn of haar
genen wordt doorgegeven. Door zich koest te houden
en langzaam op te klimmen, kunnen ze de dieren boven
zich overleven, al kan het lang duren voor er een hogere
rang vrijkomt.
Ook kunnen ondergeschikte dieren hun positie
gebruiken om nuttige vaardigheden op te doen en
hulpmiddelen te verkrijgen. Wilde honden werken
bijvoorbeeld voortdurend aan hun jachttechnieken en
kunnen zelfs leren een goede ouder te worden door op
andere jongen te letten. Stokstaartjes vormen politieke
coalities en bavianen hebben paartactieken die ze
afstemmen op hun leeftijd – zo vormen ze coalities om
hogergeplaatste mannetjes te bestrijden en toegang te
krijgen tot vrouwtjes. Ondergeschikten kunnen verder
het systeem ondermijnen met ‘geniepig’ gedrag, vooral
in een grote groep met meerdere mannetjes, waar het
dominante mannetje niet alle vrouwtjes onder controle
kan houden. Zwakkere mannetjes doen zich soms voor
als vrouwtjes om confrontaties te mijden en om onder de
neus van het dominante mannetje met een vrouwtje te
kunnen paren. Toch is onderdanig gedrag in de meeste
gevallen alleen op de korte termijn een goede strategie.
Als een jonger dier zijn status wil verbeteren, kiest
het er doorgaans pas voor om te vechten als het hoger-
geplaatste mannetje niet langer als onverslaanbaar wordt
beschouwd, bijvoorbeeld omdat het gewond, ziek of oud
is. De uitdager bewaart in dat geval niet langer de vrede
en reageert agressief op het machtsvertoon van het
dominante dier. De confrontatie escaleert tot een
gevecht, dat kan leiden tot een nieuw regime.
Succes brengt echter ook problemen met zich mee.
Succesvolle dieren moeten hun plek verdedigen en nog
hoger geplaatste dieren uitdagen. Aan de top hebben
ze veel te verliezen en een dier dat zijn territorium moet
verdedigen, partners moet vinden en voedselbronnen
moet bewaken, kan verzwakt raken. Dieren die aan de
top staan, maken relatief veel cortisol aan, een
stresshormoon, en dit kan jaren van hun leven kosten.
Uiteindelijk moeten ze bij het verkrijgen van macht
een afweging maken tussen de kosten van de strijd en de
baten van andere strategieën. Wie de macht heeft, heeft
natuurlijk wel meer kans om zijn genen door te geven.
VECHTENDE VOSSEN
Dominante poolvos in conflict met een rivaliserend mannetje, misschien wel zijn broer. De paartijd begint en dan is paren even belangrijk als voedsel zoeken.
Macht
boek life story.indb 128 14-07-14 11:40
A PRINTER: 14-07-25 14:06:07 - giuliano.lorenzon 0951_14_LIFE_STORY - P 128 -- OLA9789052109664 - Sheet: --
-
. INSIDE_128.pdf]
- PDF_FAX_VETTORIALE
202_237_Life Story_C6_FINAL UK.indd 222202_237_Life Story_C6_FINAL UK.indd 222 17/07/2014 11:1017/07/2014 11:10
222 Ouderschap
DE STOUTE JONGENS VERJAGEN
Een alfamannetje valt een dreigende groep vrijgezelle mannetjes aan en laat zien dat er met hem niet valt te spotten. Als ze de kans krijgen, zullen de jonge apen zijn nakomelingen doden, dus vecht hij voor het leven van zijn jongen.
Het alfamannetje zal de vader zijn van de meeste, en misschien wel alle jongen in zijn troep. Als de vrijgezellen te dichtbij komen, springt hij roepend om zijn territorium heen om zijn kracht en fitheid te tonen
boek life story.indb 222 14-07-14 11:40
A PRINTER: 14-07-25 14:06:16 - giuliano.lorenzon 0951_14_LIFE_STORY - P 222 -- OLA9789052109664 - Sheet: --
-
. INSIDE_222.pdf]
- PDF_FAX_VETTORIALE
202_237_Life Story_C6_FINAL UK.indd 223202_237_Life Story_C6_FINAL UK.indd 223 17/07/2014 11:1017/07/2014 11:10
A PRINTER: 14-07-25 14:06:17 - giuliano.lorenzon 0951_14_LIFE_STORY - P 223 -- OLA9789052109664 - Sheet: --
-
. INSIDE_223.pdf]
- PDF_FAX_VETTORIALE
238_281_Life Story_C7_FINAL UK.indd 243238_281_Life Story_C7_FINAL UK.indd 243 09/07/2014 14:0409/07/2014 14:04
243Het verhaal van Life Story
boek life story.indb 243 14-07-14 11:40
A PRINTER: 14-07-25 14:06:18 - giuliano.lorenzon 0951_14_LIFE_STORY - P 243 -- OLA9789052109664 - Sheet: --
-
. INSIDE_243.pdf]
- PDF_FAX_VETTORIALE
238_281_Life Story_C7_FINAL UK.indd 247238_281_Life Story_C7_FINAL UK.indd 247 05/06/2014 00:5705/06/2014 00:57
247
OP DE KNIEËN VOOR LANGOEREN
Barrie Britton filmt in de vroege ochtend het sociale gedrag van de langoeren in Jodhpur, India.
Het verhaal van Life Story
boek life story.indb 247 14-07-14 11:40
A PRINTER: 14-07-25 14:06:19 - giuliano.lorenzon 0951_14_LIFE_STORY - P 247 -- OLA9789052109664 - Sheet: --
-
. INSIDE_247.pdf]
- PDF_FAX_VETTORIALE
238_281_Life Story_C7_FINAL UK.indd 274238_281_Life Story_C7_FINAL UK.indd 274 09/07/2014 14:0609/07/2014 14:06
274 Het verhaal van Life Story
Nog beter was dat er veel lemmingen waren. De jacht
was weer geopend, maar ook nu was de timing ongelukkig
voor Rolf. Hij had zich al aan een ander project verbonden,
dus nam Justin Maguire zijn plaats in.
Bij aankomst zagen Justin en Sophie veel jonge vossen,
te herkennen aan hun grijzere wintervacht, en een paar
dagen later filmde Justin de eerste lemmingjacht, ver weg
en in slecht licht. Het was geen geweldig shot, maar wel
een psychologische triomf. Gaandeweg filmden ze meer
jachtpartijen. Het gedrag was eenvoudig te voorspellen.
Als een vos iets onder de sneeuw hoorde, ging hij er
voorzichtig op af, met zijn kop schuin en de oren gespitst.
Als hij de prooi had gelokaliseerd, sprong hij hoog in de
lucht en dook met zijn neus vooruit in de sneeuw. Het feit
dat veel sprongen mislukten en jongen met hun kop in
de sneeuw kwamen te zitten, maakte het zeer vermakelijk.
Minder vermakelijk was dat Justin en Sophie zonder het
te weten niet de enigen waren die vossen wilden schieten.
Het jachtseizoen begon op 1 november en met
25 Canadese dollars per pels zijn poolvossen een gemak-
kelijke bron van inkomsten. Vanaf dat moment was het
onmogelijk vossen te filmen, maar in plaats van het op
te geven trokken Sophie en Justin verder de bevroren
toendra op. Het was lastig om de vossen in deze
omstandigheden te vinden en na zestien dagen werd
de sneeuwlaag te hard.
Toen de Hudson Bay dichtvroor, volgden de vossen
de beren het ijs op om resten van de zeehondenjacht
op te eten. De dagen werden korter en de vermoeidheid
sloeg toe – tijd om naar huis te gaan.
Het gebeurt zelden dat de oorspronkelijke opdracht
volledig wordt uitgevoerd en deze shoot was geen uit-
zondering. Maar de filmploeg had een verhaal – en het
gevoel iets bereikt te hebben. Ze hadden in de loop van
twee winters vele duizenden kilometers afgelegd en
uiteindelijk succes gehad.
WINTERSPELEN: ZWEDEN VS. CANADA
Hiernaast, linksboven Rolf in zijn Zweedse schuilplaats. Rechtsboven Sophie graaft de bedolven tipi uit, een tijdrovend klusje.Linksonder Justin ver weg op het ijs van de Hudson Bay, de vossen volgend die de ijsberen volgen.Rechtsonder Sophie en gids Thomas in Canada. Een sneeuwscooter trok de apparatuur op de slee.
VOSSENSPRONG
Een jonge, jagende poolvos heeft een bewegende lemming onder de sneeuw gelokaliseerd en moet nu door de bevroren bovenlaag breken, met zijn poten en neus vooruit, en er bovenop landen. Het vergde enige oefening.
boek life story.indb 274 14-07-14 11:40
A PRINTER: 14-07-25 14:06:22 - giuliano.lorenzon 0951_14_LIFE_STORY - P 274 -- OLA9789052109664 - Sheet: --
-
. INSIDE_274.pdf]
- PDF_FAX_VETTORIALE
238_281_Life Story_C7_FINAL UK.indd 275238_281_Life Story_C7_FINAL UK.indd 275 17/07/2014 11:1117/07/2014 11:11
A PRINTER: 14-07-25 14:06:22 - giuliano.lorenzon 0951_14_LIFE_STORY - P 275 -- OLA9789052109664 - Sheet: --
-
. INSIDE_275.pdf]
- PDF_FAX_VETTORIALE
282 Register
Cursieve paginanummers
verwijzen naar foto’s
A
adolescenten zie jongen
Afrika
zie buffel, Afrikaanse
olifant, wilde hond
Afrikaanse olifant 6, 52,
90, 206, 234-237, 234-237
agressie 128
groepen vrijgezelle
dieren 52
mieren 123, 160-161
rivaliteit tussen broers
en zussen 14
sneeuwgeit 100
zie ook vechten
Alaska 32, 130-134, 132,
207
albatrossen 70, 71, 90, 166
zwartvoetalbatrossen 53,
60-63, 60, 62
alligators 225
Amami 184, 187, 248-252
Amerikaanse zeearend
130-134, 130-137
Anderson, Ed 276-280,
279
Andes 83-85
anemoonvis 115
Amphiprion perideraion
91
apen
groene meerkat 156
Hanumanlangoer
218-220, 219-223
Japanse makaak
192-195, 193-195
kapucijnapen 51
nachtaap 88
tamarinaapje 206
vervet 128
arend
Amerikaanse zeearend
130-134, 130-137
arowana, uit de Amazone
143
Arviat 273-274
Atherton Tablelands 80
Attenborough, David 6-7,
7-8, 242
axishert 64
B
babysitten 44-46, 108-109,
218
bacteriën 98
blauwalgen 27
Bala (tijger) 67
baltsplaatsen 138-141,
139-140, 188
Barrington, Rupert 242
Barton, Miles 248-252
bavianen 128, 156
beerbavianen 128
Beauchene,
Falklandeilanden 70
belichting, onder water
filmen 248-251
Belize 112
bendes 52
Falklandcaracara 70-73
Beqa 97
beren
grizzlybeer 102
ijsbeer 57, 58-59, 90,
266, 270
berggorilla 165
bevers 90
bidsprinkhaan, orchidee-
18, 18
bijen
honingbij 84, 278
imitatie door kolibries 85
zweetbijen 278
biologische ongedierte-
bestrijding 123
blauwalgen 27
bloemen, kolibries en 83,
85
bonobo 202-203, 228-231,
229-231, 246, 276-280,
280-281
boommarter 94
Botswana 147-150
brandgans 20-25, 266-268,
267-269
British Columbia 134
Brown, John 254-257,
257
Brown, Kat 248
buffel, Afrikaanse 39,
46-53, 147-150, 225
bultrug 32-37, 33-37
C
camera’s, ultra-HD
242-244, 246
camouflage
bidsprinkhaannimfen 18,
19
octopussen 75-76
rupsen 16, 18
Canada
Amerikaanse pika
92-94
poolvos 270-274
Carrie Bow Cay 112
Chilkatrivier 130-134, 133,
134
chimpansee 90, 154-156,
154-155, 157-159, 228,
254-257, 255-257
China 122-123
Churchill, Canada 54
Cittarium pica (slak) 112,
114-115
Congo, Democratische
Republiek 228, 246,
276-280
Constable Point,
Groenland 266
Costa Rica 242
creativiteit, prieelvogels
78
crèches
eidereend 206
kleine flamingo 29-31, 29
leeuwenwelpen 39
D
Dakar 254
dammen, bevers 90
dansen
baltsplaats 138-141,
139-140, 188
langstaartmanakin
188-191, 188-191
Maratus volans (spin)
199, 245-246, 245
Denali, Nationaal Park,
Alaska 207
dolfijnen 97, 154
Atlantische vlekdolfijn
127
dominantie 128
drongo, treur- 214-217,
214, 216-217
Duba Plains 147-150
E
eenden 206
eland 206, 207
F
Falklandcaracara 70-73,
70-73
Falklandeilanden 70-73,
70
feromonen 198, 206
Fiji 97
filmen 242-246, 242-247
Afrikaanse wilde hond
260-263, 261-265
bonobo 276-280,
276-281
brandgans 266-268,
267-269
chimpansee 254-257,
255-257
onder water 248-252,
249-253
poolvos 270-274,
271-275
flamingo, kleine 26, 27-31,
28-31
Flatheadrivier 102-103,
103
Florida 225
Fongolichimpansees
154-155, 156, 157-159,
254, 257
forellen 143
French Frigate Shoals
60-63
G
galago 156, 157
ganzen 166
brandgans 20-22, 20-25,
266-268, 267-269
sneeuwgans 166
geboorte 7, 14
geboorteholen, Afri-
kaanse wilde honden
108
geit, sneeuw- 100-103,
101-105
genetica 128, 166, 195
gereedschapgebruik 154
chimpansee 154-156,
155, 157
kokosnootoctopus 76
geursporen 90
Register
boek life story.indb 282 14-07-14 11:40
A PRINTER: 14-07-25 14:06:22 - giuliano.lorenzon 0951_14_LIFE_STORY - P 282 -- OLA9789052109664 - Sheet: --
-
. INSIDE_282.pdf]
- PDF_FAX_VETTORIALE
286 Dankwoord
De makers van natuurdocumentaires staan altijd al in het krijt bij
de wetenschappers, de experts in het veld en de lokale hulptroepen
die het mogelijk maken dat onze filmploegen op de beste
momenten op de beste plekken kunnen zijn, en tot in detail zijn
geïnformeerd over wat ze kunnen verwachten.
In de loop van vier jaar hebben de tentakels van het productieteam
van Life Story zich over de wereld uitgestrekt: van de Noordpool
naar Afrika en verder naar Antarctica, van het Indiase subcontinent
naar de afgelegen Gobiwoestijn en het Verre Oosten, en over het
Amerikaanse continent tot alle uithoeken van Oceanië. In elk deel
van de wereld deelden experts onbaatzuchtig met ons hun tijd en
de vruchten van hun carrières: hun gedetailleerde kennis van hun
dierlijke onderzoeksonderwerpen. Wat is hun drijfveer? Ze doen
het niet voor het geld, en al evenmin voor de roem. Ze doen het
omdat ze gefascineerd zijn door de wezens die ze bestuderen, en
omdat ze hun werk benaderen met een integriteit en openheid die
je in andere gebieden van het leven zelden tegenkomt. Hun passies
hebben de tv-serie en dit boek mogelijk gemaakt.
Ze zijn natuurlijk met te veel om iedereen afzonderlijk te noemen,
en we zijn ze allemaal even dankbaar, maar om een idee te geven
van de omvang en de overvloed van hun steun, noem ik een
aantal van hen. Wetenschapper Jill Pruetz werkte al tien jaar met
een populatie chimpansees aan de rand van de Sahara in Senegal
en kende elk individuele dier in de groep. Haar kennis en steun
maakten het voor ons mogelijk om bijzondere beelden te filmen
van hun gewoonte om met speren te jagen, die zij daar als eerste
heeft ontdekt. De Japanse fotograaf Yoji Okata ontdekte zowel de
‘graancirkels’ in het zand voor de kust van Japan als de kogelvis die
ze maakt. Zonder zijn hulp en kennis had onze ploeg dit fenomeen
onmogelijk kunnen filmen. De wetenschapper Konstantin Rogovin
liet ons team deelnemen aan een Russische expeditie die hen
diep in de Gobiwoestijn bracht. Daar troffen ze de bijzondere
grootoorspringmuis, die hij al zeventien jaar had bestudeerd.
Ook zijn we het team dankbaar achter de productie van dit boek
– een complexe en miskende taak. Muna Reyal en later Albert
DePetrillo waren de uitgevers, geassisteerd door Kate Fox. Bobby
Birchall is verantwoordelijk voor het schitterende ontwerp en
Laura Barwick heeft nieuwe beelden gevonden om de verhalen te
illustreren. Roz Kidman Cox heeft zich ten slotte opnieuw bewezen
als wijze en inspirerende redacteur.
www.kosmosuitgevers.nl
Oorspronkelijke titel: Life story
© 2014 tekst: Rupert Barrington, Miles Barton, Ian Gray, Michael Gunton, Tom Hugh-Jones© 2014 BBC Books, imprint van Ebury Publishing(The Random House Group Ltd)© 2014 voor de Nederlandse taal: Kosmos Uitgevers,Utrecht/Antwerpen
Vertaling: Saskia Peeters, Mariëlle Steinpatz/VitataalRedactie en productie: Vitataal, FeerwerdOmslag Nederlandse editie & zetwerk: De ZrIJOntwerp: Bobby Birchall, Bobby&Co DesignFotografie: zie lijst met fotografen, zie p. 288Fotoresearch: Laura Barwick
ISBN 978 90 5210 966 4NUR 430
Alle rechten voorbehouden / All rights reservedNiets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze en/of door welk ander medium ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Deze uitgave is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. Noch de maker, noch de uitgever stelt zich echter aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg van eventuele onjuistheden en/of onvolledigheden in deze uitgave.
Dankwoord
boek life story.indb 286 14-07-14 11:40
A PRINTER: 14-07-25 14:06:22 - giuliano.lorenzon 0951_14_LIFE_STORY - P 286 -- OLA9789052109664 - Sheet: --
-
. INSIDE_286.pdf]
- PDF_FAX_VETTORIALE
H E T B O E K B I J D E B B C - S E R I E
D e c i r k e l v a n h e t l e v e n i n h e t d i e r e n r i j k
R U P E R T B A R R I N G T O N E N M I C H A E L G U N T O NM E T E E N V O O R W O O R D VA N D AV I D AT T E N B O R O U G H
RU
PE
RT
BA
RR
ING
TO
N
E
N M
ICH
AE
L G
UN
TO
N
9 789052 109664
Het leven is een gevecht om de eigen
bloedlijn in stand te houden. Er dreigen
gevaren, er wordt gestreden en er is veel
concurrentie. Maar dieren geven nooit op
tot ze falen of slagen, leven of sterven.
Omslagontwerp: Bobby Birchall, Bobby&CoVoorplat (foto): Afrikaanse olifanten, Anup Shah (Masai Mara, Kenia,december 2012, www.shahrogersphotography.com)Achterplat (foto) : Welpen, Gregoire Bouguereau (www.viemages.com)
cover life story-zonder_flappen.indd 1 24-07-14 17:58