Elementy terapii poznawczej
description
Transcript of Elementy terapii poznawczej
Elementy terapii poznawczej
Piotr Markowski
Seksuologiczne koło naukowe Akademii Medycznej w Warszawie
Z kart historii...
Wczesne lata 60. XX wieku. Aaron T. Beck opracowuje terapię poznawczą
1962 r. - Albert Ellis, terapia racjonalno-emotywna
1976 r. - Arnold Lazarus, terapia multimodalna
Od 1983 r. - Szybki rozwój różnych odmian terapii (Liotti, Arnkoff, Glass, Hollon, Beck)
Podstawowe założenia teoretyczne
Identyfikacja problemu i jego związek między myślami, emocjami i zachowaniem pacjenta
nacisk na „tu i teraz”Prof. Aaron T. Beck
Zasady terapii
konceptualizacja problemu pacjentarelacja terapeutycznaczynne uczestnictwo pacjenta w terapiikoncentracja na problemie„tu i teraz”autoterapiaograniczenie w czasie, strukturalizacja sesji
Zasady terapii c.d.
terapia poznawcza uczy pacjenta rozpoznawać, reagować i weryfikować nieprzystosowawcze myśli
terapeuta korzysta z wielu technik, dzięki którym pomaga pacjentowi zmienić wzorce myślenia, zachowania i emocji
Co w tym momencie przyszło mi na myśl?
Najważniejsze pytanie Najważniejsze pytanie
terapii poznawczejterapii poznawczej
Model poznawczy
S ytu ac ja
E m oc jon a ln e
B eh aw iora ln e
F iz jo log iczn e
R eakc je
M yś li au tom atyczn e
P rzekon an ie p oś red n iczące
P rzekon an ie k lu czowe
Konceptualizacja poznawcza
Diagnoza?Problemy pacjenta?Jego myśli, reakcje?Dzieciństwo,
doświadczenia?
Przekonania?Jak pacjent radzi
sobie z przekonaniami?
Stresory warunkujące pojawienie się problemu?
Rola terapeuty
ustalenie planu wizytmonitorowanie
samopoczucia, nastroju pacjenta
omówienie problemuwyjaśnienie modelu
poznawczego i diagnozy chorego
Rola terapeuty c.d.
zadania domowe i ich regularne omawianiepodsumowanie przebiegu wizyty i uwagi
Identyfikacja automatycznych myśli
Co Pan wówczas myślał?Co mógł Pan myśleć o......lub o......?Co Pan sobie wyobraził w danym momencie?Co ta sytuacja dla Pana oznacza?Czy Pana zdaniem...(tu terapeuta formułuje
odpowiedź przeciwną do spodziewanej)?
Identyfikacja automatycznych myśli c.d.
terapeuta rozpoznaje automatyczne myśliw dialogu sokratejskim ocenia wiarygodność
myśli poprzez analizę informacji ich potwierdzających i podważających
weryfikuje nieprzystosowawcze myślenie
Weryfikacja automatycznych myśli
Jakie są dowody, co przemawia za prawdziwością Jakie są dowody, co przemawia za prawdziwością Pana myśli, co jej zaprzecza?Pana myśli, co jej zaprzecza?
Jakie jest alternatywne wytłumaczenie?Jakie jest alternatywne wytłumaczenie?
Co może się wydarzyć w najgorszym i w Co może się wydarzyć w najgorszym i w najlepszym wypadku. Co jest realistyczne?najlepszym wypadku. Co jest realistyczne?
Co należy z tym zrobić?Co należy z tym zrobić?
Co by Pan poradził przyjacielowi w tej sytuacji?Co by Pan poradził przyjacielowi w tej sytuacji?
Co by Pan sobie powiedział, gdyby był Pan swoim Co by Pan sobie powiedział, gdyby był Pan swoim najlepszym przyjacielem?najlepszym przyjacielem?
Automatyczna myśl = zniekształcenie poznawcze
myślenieczarno-białe
katastrofizacja etykietowanie
wyolbrzymia-nie
filtr mentalny czytanie wmyślach
uogólnianie personalizacja myśleniejednotorowe
Reakcja na automatyczne myśli
zapis nieprzystosowawczych myśli wraz z sytuacją, która je wywołała, towarzyszącymi emocjami, weryfikacją myśli i rezultatem przeprowadzonej analizy
alternatywne metody to: zapis w myślach, czytanie notatek z sesji, wysłuchanie nagrania wizyty
Identyfikacja przekonań pośredniczących
wyrażenie przekonania w postaci automatycznej myśli
podanie pacjentowi pierwszej części założenia: Jeśli nie będzie Pan.....to znaczy, że......
technika „strzałki w dół”, należy pytać pacjenta o znaczenie jego automatycznej myśli tak długo, aż pacjent wypowie kolejną nieprzystosowawczą myśl
Weryfikacja przekonań pośredniczących
eksperyment behawioralnyskalowanieodgrywanie ról emocjonalnych i racjonalnychznajomi jako punkt odniesieniazachowanie „jak gdyby”doświadczenie własne terapeuty
Przekonania kluczowe
Przekonania o bezradności
Przekonania o niezasługiwaniu na miłość
Identyfikacja przekonań kluczowych
Stawianie hipotezy jako pomoc w rozpoznaniu Stawianie hipotezy jako pomoc w rozpoznaniu przekonania kluczowegoprzekonania kluczowego
Modyfikacja przekonania kluczowego:Modyfikacja przekonania kluczowego:
zapis przekonania kluczowegozapis przekonania kluczowego
skrajne przykładyskrajne przykłady
metaforymetafory
geneza przekonaniageneza przekonania
pozostałe technikipozostałe techniki
Wybrane techniki terapeutyczne
analizowanie wad i zalet własnych decyzjieksperymenty behawioralneplanowanie aktywnościodwrócenie uwagi i skupienie jej na zadaniurelaksacjapozytywne zapisy o sobietechnika tortu, pacjent dzieli graficznie okrąg, planując
swoją aktywnośćwizualizacja
Wybrane techniki terapeutyczne c.d
po pojawieniu się automatycznej myśli, pacjent próbuje wyobrazić sobie znak STOP, by myśl odrzucić. Może także pomyśleć o nieprzystosowawczej myśli jak
o programie w telewizji, który można wyłączyć
Zadania domowe
aktywacja behawioralnamonitorowanie myśli automatycznychbiblioterapiaomawianie poprzedniej i planowanie kolejnej
wizyty
Trudności w wykonywaniu zadań domowych
Psychologiczne:-negatywne prognozy
-wyolbrzymianie
-perfekcjonizm
Praktyczne:-odrabianie zadanie w ostatniej chwili
-zapominanie uzasadnienia
-zła organizacja czasu
Zakończenie terapii
pacjent odpowiedzialny za postępykorzystanie z technik poznanych na terapii,
autoterapiaprzygotowanie pacjenta na czasem
występujące gorsze samopoczucie po zakończeniu terapii
zmniejszenie częstotliwości wizyt, też w ramach eksperymentu
Literatura:
Judith S. Beck. (2005). Terapia poznawcza. Podstawy i zagadnienia szczegółowe. Kraków: WUJ
Aaron T. Beck, Arthur Freeman, Denise D. Davis i wsp. (2005). Terapia poznawcza zaburzeń osobowości. Kraków: WUJ
Jan Czesław Czabała. (2006). Czynniki leczące w psychoterapii. Warszawa: PWN
Stanislav Kratochvil. (2003). Podstawy psychoterapii. Poznań: Zysk i S-ka