1. Navesti osnovnu razliku između vratila i osovina.Osovine su opterećene na savijanje i eventualno aksijalne sile, dok vratila prenose obrtni moment pa su opterećena i na uvijanje.

2. Navesti (najmanje 2) prednosti i nedostatka kliznih i kotrljajnih ležišta.Prednosti: jednostavne su konstrukcije i manjih dimenzija; mogućnost prigušenja oscilacija, tih rad bez šuma, u povoljnim uslovima mogu biti dugotrajnaNedostaci: imaju problema pri pokretanju zbog velikog trenja i poteškoće sa zaptivanjem; manja nosivist na jedinicu širine ležišta

3. Ispravnost rada (režima) kliznog ležišta zavisi od:a) materijala posteljice i rukavca i b) sredstva za podmazivanje.

4. Objasniti vrstu i oznaku ležišta 80 BC62 01.80(prečnik); BC62(jednoredni kuglični ležaj sa radijalnim dodirom); 01(govori o redu)

5. Nacrtati radijalno i radijalno-aksijalno klizno ležište. radijalno radijalno-aksijalno

6. Prema pravcu djelovanja sile klizna ležišta se dijele na: aksijalna, radijalna i radijalno-aksijalna.

7. Osnovna uloga ležišta je:- prenošenje opterećenja sa pokretnih na nepokretne djelove mašina ,- obezbeđenje uslova za relativno kretanje obrtnih delova,- obezbede dovoljnu nosivost, - potrebnu tačnost položaja osa obrtnih elemenata u stanju rotacije, a sa druge

strane da dozvole eventaualno odstupanje, kao i da dozvole dovoljnu brzinu rotacije.

8. Čime se postiže sila trenja kod frikcionih spojnica?Postiže se mehaničkim silama i oprugama stvaranjem velike aksijalne sile i pritiskom između dvije površine između kojih se stvara sila trenja.

9. Prema konstrukcionom obliku razdvojene spojnice mogu biti: kandžaste, zupčaste, frikcione, specijalne spojnice.

10. Na kojem prinicipu rade frikcione spojnice i koji je uslov da bi se prenio obrtni moment?Frikcione spojnice omogućavaju postepeno uključivanje i isključivanje, odnosno spajanje i razdvajanje vratila.Prenose obrtni moment posredstvom sile trenja (otpora klizanju), nastale na dodirnim površinama oboda spojnice.

11. Kakav odnos između vratila zahtijevaju krute spojnice?Spojeni djelovi se ponašaju kao jedinstvena cjelina. Ne dopuštaju nikakva odstupanja položaja osa vratila; sve vibracije, udare, prenose sa jednog na drugo vratilo bez prigušenja.

12. Opiši i skiciraj najjednostavniju frikcionu spojnicu.Frikcione spojnice omogućavaju postepeno uključivanje i isključivanje, odnosno spajanje i razdvajanje vratila. Prenose obrtni moment posredstvom sile trenja (otpora

klizanju), nastale na dodirnim površinama oboda spojnice. Uključivanje i isključivanje se obavlja u toku rada i pod opterećenjem.

13. Iz čega se sastoji kandžasta spojnica i da li dozvoljava aksijalno pomjeranje?Sastoji se od dvije glavčine koje na čeonoj strani imaju po tri kandže simetrično postavljene i prstena za centriranje.Sprezanje kandži ostvaruje se sa aksijalnim zazorom koji obezbjeđuje uzdužne diletacije vratila te na taj način omogućuju uzdužno pomjeranje vratila usljed povećanja temparature ili drugih uzroka.

14. Šta se postiže ugradnjom kardanskih spojnica u paru?Postiže se ista ugaona brzina pogonskog i gornjeg vratila.

15. Prenosnici snage su mehanizmi koji služe za: prenošenje snage od pogonske do radne mašine i prilagođavanje brojeva obrtaja pogonske mašine potrebnim brojevima obrtaja radne mašine.

16. Prenosni odnos: pokazuje koliko se puta okrene pogonsko ulazno vratilo za jedan obrtaj izlaznog (gonjenog ) vratila.a) (analitički izraz): i=n1/n2

b) ako je prenosni odnos i>1, n1>n2 takav prenosnik se naziva reduktor, a ako je prenosni odnos i<1, n1<n2 prenosnik se naziva multiplikator.

17. Uslov da ne dođe do proklizavanja na dodirnim površinama frikcionih prenosnika je: Fμ>Ft; μFn>Ft.

18. Varijatori spadaju u grupu frikcionih prenosnika pomoću kojih se ostvaruje: kontinualna promjena prenosnog odnosa.

19. Razlika obimnih vrzina pogonskog i gornjeg točka predstavlja brzinu klizanja, koja se računa

pomoću izraza . Faktor proklizavanja se određuje pomoću izraza

.

20. Podjela frikcionih prenosnika snage.- sa stalnim (konstantnim) prenosnim odnosom frikcioni i - promjenljivim prenosnim odnosom (varijatori).

21. Elastično klizanje ili puzanje je posljedica: elastičnih deformacija nastalih na kontaktnim površinama frikcionih točkova.

22. Prenosnik snage prikazan na slici pripada grupi: hipoidni zupčani parovi. Prenosnik služi za prenos snage na vratila kod kojeg se ose: mimoilaze.

23. Kinematske linije kod zupčastih parova koji imaju konstantne brzine obrtanja su: krugovi ili krug i prava

24. Kako se određuje prenosni odnos četverostepenog zupčastog prenosnika snage?

25. Uslov da se trapezni kaiš ne bi zaglavljivao je:

26. Osnovna karakteristika zupčanika se naziva modul i predstavlja odnos .

27. U toku prenošenja obrtnog momenta u kaišu se javlja obimna sila F0 koja se može izraziti

pomoću obrtnog momenta pomoću izraza: . Maksimalna obimna sila koja se

javlja u kaišu mora biti manja od _.

28. Oblik zuba zupčanika je određen profilom njegovog boka i uzdužnom bočnom linijom. Nacrtati profil cilindričnog zupčanika sa evolventnim profilom i ucrtati bočnu liniju profila.

29. Dobra strana kaišnika sa ukrštenim kaišem je:a) veća dodirna površina kaiša sa kaišnikomb) manje proklizavanje kaišac) veća moć nošenja

30. Nedostaci kaišnih prenosnika su: velike poprečne sile koje opterećuju vratila radi zatezanja kaiša, prenosni odnos je nestabilan zbog prokizavanja kaiša a pri većim brzinama vijek trajanja kaiša je malen.

31. Frikcioni prenosnici snage prema prenosnom odnosu se dijele na: a) frikcioni prenosnici sa stalnim (konstantnim) prenosnim odnosomb) frikcioni prenosnici sa promenljivim prenosnim odnosom (varijatori)

32. Korak (t) zubca zupčanika predstavlja lučno rastojanje između dva istoimena susjedna boka ili profila zupca mjerena na podionom krugu i jednak je zbiru debljine zupca s i

širine međuzublja .

33. Broj vratila kod višestepenog zupčastog prenosnika snage utiče na: smjer okretanja izlaznog vratila.

34. Bočna linija zupca kod cilindričnih zupčanika sa *** *** je: zatvara ugao sa osom vratila.

35. Na slici je prikazan: aksijalni rukavac vratila.

36. Prikazani kaišni prenosnici na slici su:a) prenosnik sa trapeznim kaišem

b) prenosnik sa pljosnatim kaišem

37. Nacrtajete:a) spoljašnji cilindrični rukavac vratila

b) loptasti rukavac

38. Nacrtati frikcioni prenosnik snage kojim se ostvaruje promjenljivi prenosni odnos (varijator).