Elementarz Wietnamu2018-02-21 23:28:01

2

Wietnam jest trzynastym krajem na świecie pod względem liczby ludności, a jego mieszkańcy są jedną znajmłodszych populacji w Azji. To największy producent nerkowców oraz pieprzu, a drugi eksporter kawy i ryżu.

wietn. Cong Hňa Xă Hoi Chu Nghia Viet Nam

Stolica: Hanoi

Powierzchnia: 331 tys. 211 km kw.

Liczba ludności: 88,3 mln

Gęstość zaludnienia: 268 osób/km kw.

Waluta: dong (VND) = 10 hao (lub 100 xu)

Źródło: PAP/EPA

Socjalistyczna Republika Wietnamu leży w Azji Południowo-Wschodniej, na Półwyspie Indochińskim, nad MorzemPołudniowochińskim na Oceanie Spokojnym. Graniczy z Chinami, Laosem i Kambodżą. Stolicą jest Hanoi, wktórym mieszka 7,067 mln osób. Kraj zajmuje 331 tys. 211 km kw., a żyje w nim 91,5 mln ludzi.

Walutą jest dong, który dzieli się na 10 hao lub 100 xu. Od 2011 r. wietnamski dong jest przywiązany doamerykańskiego dolara, przez co do 2014 r., kiedy nastąpiło znaczne umocnienie dolara, zachowywał sięstabilnie. Jego wartość względem dolara wahała się o ok. 1 proc. W 2014 r. dong zaczął mocno tracić - w połowiepaździernika za dolara płacono 21 tys. 200 VND, a pod koniec roku już 21 tys. 400. Trend ten utrzymał się wpierwszej połowie 2015 r.

Walutę można wymieniać w kantorach, bankach, hotelach, a także niektórych punktach sprzedaży czy usług, np.

3

sklepach jubilerskich; w większych miastach rozpowszechnione są też bankomaty.

W Wietnamie są 54 grupy etniczne. Prawie 86 procent ludności stanowią Wietowie (Kinh), zasiedlający głównedelty Mekongu i Rzeki Czerwonej oraz niziny nadmorskie. Góry na północnym zachodzie zamieszkują Tajowie, ana północy - Miao i Yao, na zachód od Hanoi zaś - Muongowie.

Ludnością napływową są Chińczycy (1,1 mln), skupieni w miastach na południu kraju - najwięcej w Ho Chi Minh,oraz Khmerowie żyjący na obszarach pogranicznych z Kambodżą.

W latach 1980–2002 liczba ludności Wietnamu wzrosła o 27,2 mln - z 53 mln do 80,2 mln.

W miastach mieszka 26 proc. ludzi - najwięcej w Ho Chi Minh, Hanoi i Hajfongu. Inne większe aglomeracje to:Danang, Can Tho, Nha Trang, Hue, Nam Dinh, Long Xuyen i Qui Nhon.

Religia

W Wietnamie mieszka 6,8 mln buddystów, 5,7 mln katolików, 1,4 mln buddystów Hoa Hao, 800 tys. kaodaistów,700 tys. protestantów i 1 mln przedstawicieli innych wyznań. Niektóre źródła wskazują na większą liczbę osób

4

wierzących.

Język

Językiem oficjalnym jest wietnamski.

Ustrój i władza

Od 1980 roku Wietnam jest republiką socjalistyczną. Głową państwa jest prezydent. Na pięcioletnią kadencjęwybiera go ze swojego grona Zgromadzenie Narodowe. Liczy ono 498 deputowanych, wybieranych raz na pięćlat w wyborach powszechnych.

Organem władzy wykonawczej jest rząd. Premiera, na wniosek prezydenta, powołuje Zgromadzenie Narodowe.

Socjalistyczna Republika Wietnamu jest państwem o systemie jednopartyjnym. Kontrolę nad życiem politycznym,gospodarczym i społecznym sprawuje Komunistyczna Partia Wietnamu (KPW). Zjazdy KPW odbywają się co pięćlat i przy tej okazji przyjmowane są rezolucje dotyczące zasadniczych celów rozwoju kraju oraz wybierani sączłonkowie Komitetu Centralnego KPW. Ostatni kongres KPW (11) miał miejsce w styczniu 2011 roku. Następnyodbędzie się w styczniu 2016 r. Komitet Centralny (KC) spotyka się na plenach dwa-trzy razy w roku i posiadaswój własny aparat administracyjny.

Najważniejszym organem Komitetu Centralnego jest jego czternastoosobowe Biuro Polityczne (BP), które wpraktyce ma największy wpływ na rządzenie krajem. Od 2011 r. sekretarzem generalnym BP jest Nguyen PhuTrong. Sekretarz generalny jest formalnie najważniejszą osobą w BP i podlega mu m.in. ośmioosobowySekretariat, na bieżąco nadzorujący pracę KC. W styczniu 2016 r. planowane jest Plenum Komunistycznej PartiiWietnamu, po którym nastąpią zmiany na kluczowych urzędach w państwie.

Według konstytucji SRW z 1992 r. najwyższym organem władzy państwowej w Wietnamie jest ZgromadzenieNarodowe, które dokonuje wyboru prezydenta kraju oraz powołuje szefa rządu i ministrów. ZgromadzenieNarodowe spotyka się dwa razy w roku podczas trzydziestodniowych sesji i ma formalną zwierzchność zarównonad władzą wykonawczą, jak i nad władzą sądowniczą. Członkowie Zgromadzenia Narodowego wybierani są wwyborach powszechnych i bezpośrednich na pięcioletnie kadencje. Przewodniczącym Zgromadzenia Narodowegojest obecnie Nguyen Sinh Hung.

Ze względu na ograniczoną w praktyce – choć rosnącą w ostatnich latach – rolę Zgromadzenia Narodowego,poszczególne ministerstwa mają duże znaczenie w procesie legislacyjnym i w prawodawstwie. Rządem kierujepowoływany na wniosek prezydenta - spośród członków Zgromadzenia Narodowego - premier.

Prezydent Wietnamu jest głową państwa, jednakże jego rola ogranicza się w znacznej mierze do pełnienia funkcji

5

ceremonialnych.

Według obrońców człowieka komuniści rządzą w Wietnamie twardą ręką i represjonują dysydentów. HumanRights Watch podaje, że w Wietnamie nie ma wolności słowa i zgromadzeń, a policja rutynowo bije i torturujepodejrzanych, by wymusić zeznania.

Administracja

Wietnam tworzy 58 prowincji i pięć miast wydzielonych. Prowincje dzielą się na powiaty, a te z kolei na gminy.Administracja publiczna funkcjonuje, odpowiednio, na czterech poziomach: centralnym (zgromadzenienarodowe, prezydent, rząd, sąd najwyższy, prokurator generalny), prowincji/miast wydzielonych, powiatów orazgmin.

Źródło: PAP/EPA

Na wszystkich poziomach administracji publicznej powoływane są do życia w drodze bezpośrednich wyborów napięcioletnie kadencje Rady Narodowe, które z kolei powołują swoje organy wykonawcze, tzw. Komitety Ludowe.

Różnice kulturowe

Komunistyczny przywódca Ho Chi Minh jest czczony w Wietnamie jako narodowy bohater, a jego twarz spoglądaz licznych portretów oraz z banknotów o każdym nominale. Jego imię nosi największe miasto kraju, dawnySajgon, a zabalsamowane ciało przywódcy można oglądać w mauzoleum na placu Ba Dinh w Hanoi, nieopodalpomnika Lenina.

6

Co warto wiedzieć

Polscy obywatele podróżujący do Wietnamu muszą posiadać wizę. W Polsce wietnamskie wizy wydaje AmbasadaSocjalistycznej Republiki Wietnamu w Warszawie.

ul. Resorowa 36

02-956 Warszawa

Tel.: 22 651 6098

Faks: 22 651 6095

Email: office@ambasadawietnamu.org

Wizę można otrzymać też na lotnisku, ale tylko po wcześniejszym uzyskaniu promesy wizowej. Promesy wydająm.in. agencje turystyczne.

Święta

Nowy Rok - 1 stycznia

Nowy Rok Księżycowy (Tet): od ostatniego dnia ostatniego miesiąca księżycowego roku do trzeciego dniakolejnego miesiąca księżycowego (w okolicach stycznia/lutego)

Święto Królów Hung: w dziesiątym dniu trzeciego miesiąca księżycowego (ok. końca kwietnia)

Dzień Zwycięstwa - 30 kwietnia (rocznica wyzwolenia Sajgonu w 1975 r.)

Dzień Pracy - 1 maja

Dzień Niepodległości - 2 września (rocznica proklamowania niepodległości w 1945 r.)

7

Źródło: PAP/EPA

Transport

Przejścia graniczne z Chinami znajdują się w: Lao Cai (prowincja Lao Cai), Mong Cai (prowincja Quang Ninh), HuuNghi (prowincja Lang Son), Dong Dang (przejście kolejowe w prowincji Lang Son).

Granicę z Kambodżą można przekroczyć w: Moc Bai (prowincja Tay Ninh), Sa Mat (prowincja Tay Ninh), Tinh Bien(prowincja An Giang), Dinh Ba (prowincja Dong Thap), Xa Xia (prowincja Kien Giang), Le Thanh (prowincja GiaLai), Vinh Xuong (przejście morskie w prowincji An Giang).

Natomiast przejścia graniczne z Laosem to: Na Meo (prowincja Thanh Hoa), Nam Can (prowincja Nghe An), KeoNua (prowincja Ha Tinh), Lao Bao (prowincja Quang Tri), Cha Lo (prowincja Quang Binh), Po Y (prowincja KonTum), Tay Trang (prowincja Dien Bien).

Największe porty lotnicze w Wietnamie działają w Hanoi i w Ho Chi Minh City. Inne międzynarodowe lotniska to:Can Tho, Da Lat, Da Nang, Hai Phong, Hue, Nha Trang, Phu Quoc.

Najważniejszymi portami morskimi w Wietnamie są: Cam Pha, Hon Gai, Hai Phong, Nghi Son, Cua Lo, Vung Ang,Chan May, Da Nang, Dung Quat, Quy Nhon, Van Phong, Nha Trang, Ba Ngoi, Ho Chi Minh, Vung Tau, Dong Nai,Can Tho.

Wietnam w organizacjach międzynarodowych

Wietnam należy do wielu politycznych i gospodarczych organizacjach międzynarodowych: ASEAN, ONZ, WTO,

8

AFTA, APEC, ASEM, IMF.

Kontakty

MINISTERSTWO ROLNICTWA

i ROZWOJU WSI

Tel.: + 84-4-3846 8161; 84-4-3846 8160

Fax: + 84-4-3845 4319

Email: webmaster@agroviet.gov.vn

Www: www.agroviet.gov.vn

MINISTERSTWO BUDOWNICTWA

Tel.: + 84-4-3821 5137

Fax: + 84-4-3974 1709

Www: www.moc.gov.vn

MINISTERSTWO FINANSÓW

Tel.: + 84-4-3220 2828

Fax: + 84-4-3220 8129

Www: www.mof.gov.vn

MINISTERSTWO ZDROWIA

Tel.: + 84-4-3846 4416; 84-4-3273 2273

Fax: + 84-4-3846 4051

Email: byt@moh.gov.vn

Www: www.moh.gov.vn

MINISTERSTWO PRZEMYSŁU i HANDLU

9

Tel.: + 84-4-3220 2222

Fax: + 84-4-3220 2525

Www: www.moit.gov.vn

MINISTERSTWO INFORMATYKI

i KOMUNIKACJI

Tel.: + 84-4-3943 5602

Fax: + 84-4-3826 3477

Email: office@mic.gov.vn

Www: www.mic.gov.vn

MINISTERSTWO ZASOBÓW NATURALNYCH i ŚRODOWISKA

Tel.: + 84-4-3834 3005; 84-4-3834 3005

Fax: + 84-4-3835 9221

Email: webmaster@monre.gov.vn

Www: www.monre.gov.vn

MINISTERSTWO PLANOWANIA

i INWESTYCJI

Tel.: + 84-4-3804 4404; 84-4-3845 5298

Fax: + 84-4-3823 4453

Www: www.mpi.gov.vn

MINISTERSTWO NAUKI

i TECHNOLOGII

Tel.: + 84-4-3943 9731; 84-4-3943 9732

Fax: + 84-4-3943 9733

Email: ttth@most.gov.vn

Www: www.most.gov.vn

10

MINISTERSTWO TRANSPORTU

Tel.: + 84-4-3942 4015

Fax: + 84-4-3942 3291; 84-4-3942 2386

Www: www.mt.gov.vn

NARODOWY BANK WIETNAMU

Tel.: + 84-4-3825 4845 ; 84-4-3826 8779

Fax: + 84-4-3826 8765 ; 84-4-3826 8385

www.sbv.gov.vn

Samorządy gospodarcze

WIETNAMSKA IZBA PRZEMYSŁOWO-HANDLOWA (VCCI)

Tel.: + 84-4-3574 2022

Fax: + 84-4-3574 2017

Email: webmaster@vcci.com.vn

www.vcci.com.vn

Oficjalna prasa ekonomiczna

Vietnam Economic News

www.ven.org.vn

Vietnam Economic Times

www.vneconomy.vn

Vietnam Investment Review

www.vir.com.vn

11

Inna oficjalna prasa (z wątkami ekonomicznymi)

People’s Daily

http://www.nhandan.com.vn/cmlink/nhandan-online

Saigon Times

http://english.thesaigontimes.vn/Home/

Viet Nam News

http://vietnamnews.vn/

Vietnam News Agency:

http://news.vnanet.vn/webdichvu/en-US/29/Default.aspx

Voice of Vietnam

http://english.vov.vn/

Oficjalne strony o charakterze ekonomicznym

HCMC Dept. of Planning & Investment

www.dpi.hochiminhcity.gov.vn

Vietnam Industry and Trade Center

http://asemconnectvietnam.gov.vn/

Investment& Trade Promotion Center

http://www.itpc.gov.vn/

Vietnam Business Forum

http://www.vbf.org.vn/

12

Vietnam Economic Portal

http://www.vnep.org.vn/en-US/Default.html

Vietnam Trade Promotion Agency

http://www.vietrade.gov.vn/en/

Polskie placówki ekonomiczno-handlowe

Wydział Polityczno-Ekonomiczny

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Hanoi

3 Chua Mot Cot

Ha Noi, Wietnam

tel: (844) 384 52 027

fax: (844) 382 36 914

E-mail: hanoi.amb.sekretariat@msz.gov.pl

Warunki geograficzne, klimat

Wietnam kształtem przypomina literę S. Rozciąga się na długości ponad 1650 km. W najszerszym miejscu ma600 km, a w najwęższym 50 km. Linia brzegowa Wietnamu, nie licząc wysp, wynosi 3260 km.

Zagrożone gatunki

W Wietnami żyje wiele gatunków zwierząt zagrożonych wyginięciem. Obrońcy praw człowieka systematyczniezarzucają władzom komunistycznego Wietnamu, że nie zapobiegają próbom handlu materiałem pochodzącym odzagrożonych gatunków.

Kość słoniowa jest bardzo ceniona w tradycyjnej medycynie w Wietnamie, wyrabia się z niej również przedmiotydekoracyjne. Nie słabnie też popyt na róg nosorożca w związku z przekonaniem, że może leczyć raka.

Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem(CITES) w 1989 roku zakazała międzynarodowego handlu kością słoniową i innymi materiałami, ale od 1997 roku

13

zezwoliła krajom południowej Afryki na ograniczoną sprzedaż.

Rosnące w ostatnich latach zapotrzebowanie w Wietnamie i Chinach stanowi zagrożenie dla nosorożców wAfryce.

Wietnam leży w strefie klimatów umiarkowanego i tropikalnego. Najchłodniej jest w styczniu i lutym, kiedytemperatura spada do 5o C.

Na północy panują warunki tropikalne o charakterze zwrotnikowym i monsunowym, z gorącą porą deszczowąmiędzy majem i wrześniem, oraz porą suchą od października do marca.

Na południu są warunki tropikalne o charakterze podrównikowym.

Wybrzeże środkowe ma zaś klimat przejściowy między północą a południem, a rejon płaskowyżu centralnegomniejsze opady i stałe, umiarkowane temperatury.

Gospodarka

Wietnam jest najdynamiczniej rozwijającym się krajem regionu. W ostatnich 20 latach średni roczny wzrost PKBsięgał ok. 7 proc. i od 2008 r. Wietnam jest uznawany za kraj o średnich dochodach.

14

Produkcja przemysłowa i budowlana oraz szeroko rozumiany sektor usług to najważniejsze sektory gospodarki.W strukturze PKB największy udział ma przemysł 42,3 proc. i usługi 38,2 proc., a mniejszy rolnictwo - 19,5 proc.

Główne bogactwa naturalne to: węgiel, boksyty, fosfaty, ilmenit, magnez, chromiany, ropa, gaz, a także zasobyhydroenergetyczne i leśne.

Do 1990 roku Wietnam był krajem z centralnym planowaniem, silnie powiązanym z RWPG, zwłaszcza ZSRR -dotacje radzieckie przekraczały 2 mld dol. rocznie. W drugiej połowie lat 80-tych XX wieku, m.in. w wyniku tzw.reform „Doi Moi” („odnowa”), wietnamska gospodarka otworzyła się na świat. Chociaż państwo nadal kontrolujezwłaszcza przemysł ciężki, to poczyniono też kroki w celu przekształcenia gospodarki w wolnorynkową.

Źródło: PAP/EPA

Stopa ubóstwa w Wietnamie spadła z ok. 75 proc. w 1990 r. do ok. 10 proc. . w 2012 r.

Makroekonomia

Od 1991 r. kraj miał wyraźny wzrost gospodarczy, jeden z najszybszych na świecie. W latach 1980–90 średnietempo wzrostu wynosiło 4,6 proc. PKB, a między 1990 a 2005 r. - ok. 7 proc.

Szybki rozwój zawdzięczano inwestycjom prywatnym w przemyśle i usługach, przekazaniem chłopom ziemi wwieloletnią dzierżawę, oraz napływem kapitału zagranicznego, głównie z Tajwanu, Hongkongu, Singapuru, KoreiPołudniowej, Francji i Australii, a od 1994 r. również z USA.

15

Pod koniec 2014 r. PKB Wietnamu wyniósł ok. 3.937.856 mld VND (w cenie bieżącej), około 184 mld dol. To jedenz najniższych poziomów w regionie. Statystyka nie odzwierciedla jednak znacznego zróżnicowania dochodówmiędzy mieszkańcami wielkich aglomeracji miejskich a ludnością zamieszkującą resztę kraju – około 70 proc.populacji zamieszkuje tereny wiejskie.

Szybki wzrost gospodarczy uległ spowolnieniu w dobie globalnego kryzysu gospodarczego. W 2014 r. wzrost PKBwyniósł 5,98 proc. Motorem wzrostu był w tym okresie przemysł i budownictwo (+7,14 proc.).

W ujęciu rocznym średni wzrost cen w 2014 roku do 2013 roku wynosił 4,09 proc. - najniższy poziom od 10ostatnich lat. Średnia inflacja miesięczna w tym roku wyniosła tylko 0,15 proc. Spadek poziomu inflacji umożliwiłwietnamskim władzom obniżenie stóp procentowych, które w grudniu 2014 r. osiągnęły następujące poziomy:refinansowania – 6,5 proc., redyskontowa – 4,5 proc., a bazowa – 9 proc.

Zgromadzenie Narodowe SRW zaplanowało deficyt budżetowy na poziomie 5,3 proc. budżetu w 2014 r.

Oficjalny poziom długu publicznego wyniósł z końcem 2012 r. 55,5 proc. Jeśli weźmie się pod uwagę zadłużeniepaństwowych przedsiębiorstw rzędu ponad 40 mld dol., to rzeczywiste zadłużenie państwa jest znacznie wyższe.

16

Pod koniec 2014 r. nadwyżka handlowa Wietnamu wyniosła 2 mld dol. Kurs wymiany wietnamskiego dongautrzymywał się na bardzo stabilnym poziomie. Poziom rezerw walutowych znacznie wzrósł i obecnie stanowirównowartość ok. 2,5 miesiąca importu.

Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne 2012 2013 2014

PKB na 1 mieszkańca (w tys. USD) 1,500 1700 b.d.

PKB (w mld USD) 135,4 170,0 b.d.

PKB (dynamika w %) 5,0 5,4 5,6

Deficyt budżetowy (% PKB) 6,9 4,2 b.d.

Dług publiczny (% PKB) 37,3 48,2 b.d.

Inflacja (w %) 9,2 6,8 6,2

Bezrobocie (w %) 2,0 1,3 b.d.

Eksport (w mld USD) 114,6 132,2 b.d.

Import (w mld USD) 114,3 131,3 b.d.

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne (mld USD). b.d. b.d. b.d.

Inwestycje bezpośr. Wietnamu za granicą (mld USD). b.d. b.d. b.d.

Źródło: GUS Wietnamu

17

W grudniu 2014 r. rating kredytowy Wietnamu był następujący: Standard & Poor (BB-, stabilny), Moody’s (B1,stabilny) i Fitch (BB-, stabilny). Agencja Moody’s w grudniu 2014 r. podwyższyła również ocenę systemubankowego Wietnamu do poziomu „stabilny”.

Główne wskaźniki makroekonomiczne

Wyszczególnienie 2011 2012e 2013 2014

PKB (mld USD)1 123 138 b.d. 184

PKB wartość na 1 mieszkańca (USD)1 1374 1527 1704 1.911

PKB na mieszkańca wg parytetu siły nabywczej (USD)1 3359 3548 b.d. b.d.

Wzrost PKB (%)2 5,9 5,0 b.d. 5,98

Deficyt fiskalny (%, wg metodologii SRW)3 5,3 4,8 b.d. 5,3

Dług publiczny (%, wg metodologii SRW)3 54,9 55,5 b.d. b.d.

Inflacja (%, na koniec roku)2 18,1 6,8 b.d. 4,09

Bezrobocie (%)2 2,3 2,0 2,75 2,45

Obroty handlu zagranicznego (mld USD)2 202 229 298

Eksport (mld USD)2 96 115 b.d. 150

Import (mln USD)2 106 114 b.d. 148

Saldo na rachunku obrotów bieżących (% PKB)1 0,2 10,3 b.d. 2

18

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne zreazlizowane wSRW (mld USD)4 11,0 10,5 b.d. 12,4

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne z SRW (mld USD)5 0,9 1,2 b.d. b.d.

e Dane wstępne za 2012 rok. 1Międzynarodowy Fundusz Walutowy. 2Główny Urząd Statystyczny SRW.3Ministerstwo Finansów SRW. 4 Agencja Inwestycji Zagranicznych Ministerstwa Planowania i Inwestycji. 5

Wietnamska prasa (dane przybliżone)

Główne sektory gospodarki

Struktura i dynamika PKBWietnamu w I połowie 2013 r.

Dynamika1 Procentogółu

Wartość wmld VND

OGÓŁEM +4,9 100,0 1514103

Rolnictwo, leśnictwo,rybołówstwo +2,1 18,2 275213

Rolnictwo +1,9 14,3 215974

Leśnictwo +5,2 0,6 9526

Rybołówstwo +2,3 3,3 49713

Przemysł i budownictwo +5,2 38,7 585998

Przemysł +5,2 33,7 510396

Wydobywczy +2,1 10,7 162789

19

Produkcja fabryczna +5,8 19,1 289094

Elektryczność, gaz, woda +8,7 3,3 50063

Budownictwo +5,1 5,0 75602

Usługi +5,9 43,1 652892

Handel, naprawymotorów/pojazdów +5,3 13,3 201513

Transport, składowanie +6,0 3,0 45622

Hotelarstwo i restauratorstwo +8,8 4,0 61226

Finanse, bankowość,ubezpieczenia +6,4 4,0 61248

Nauka i technologia +7,4 1,1 17361

Rynek nieruchomości +1,8 6,0 90404

Partia, związki, stowarzyszenia,zarządzanie państwem, obronność +7,7 2,8 41868

Edukacja i szkolenia +8,0 3,4 50997

Służba zdrowia i pomoc społeczna +8,0 1,7 26570

1 Na podstawie stałych cen z 2010 r.

20

Wietnam w rankingach

Międzynarodowe rankingi z 2013 r. pokazują wyzwania strukturalne wietnamskiej gospodarki. W rankingu BankuŚwiatowego i Międzynarodowej Korporacji Finansowej z 2013 r., Wietnam zajął następujące miejsca wśród 185państw świata:

99. pod względem ogólnych warunków prowadzenia działalności gospodarczej

169. pod względem ochrony inwestorów

138. pod względem uciążliwych procedur podatkowych

W rankingu Światowego Forum Ekonomicznego z 2012-2013 r. (na 144 kraje) Wietnam zajął:

130. miejsce pod względem ochrony inwestorów

124. pod względem czasochłonności rozpoczynania działalności gospodarczej

123. pod względem ochrony praw własności intelektualnej

112. pod względem obciążeń regulacjami rządowym

132. pod względem standardów w audycie i sprawozdawczości

120. pod względem jakości dróg

113. pod względem jakości portów morskich oraz dostaw elektryczności

125. pod względem jakości szkół zarządzania, 128 pod względem barier handlowych

114. pod względem procedur celnych

118. w dziedzinie przekupstwa i łapówek

W rankingu postrzegalności korupcji Transparency International Wietnam zajął 123. miejsce wśród 176 państwświata, a w rankingu wolności gospodarczej Wall Street Journal i Heritage Foundation – 140. pozycję na 177państw świata. W wielu powyższych dziedzinach w ciągu ostatnich lat nastąpiło pogorszenie pozycji Wietnamu wrankingach, co było wypadkową powolnych reform strukturalnych.

Stopniowe obniżanie stóp procentowych miało w pierwszej połowie 2013 r. niewielki wpływ na pobudzeniedziałalności gospodarczej. Całkowita wartość pożyczek w systemie bankowym wzrosła w tym okresie o ok. 3 proc. Banki obawiały się ich udzielania ze względu na rosnące poziomy niespłaconych pożyczek oraz w obliczuniskiego popytu ze strony firm, które borykały się z trudną sytuacją gospodarczą.

Liczba firm prywatnych zamkniętych chwilowo lub na stałe w pierwszych pięciu miesiącach 2013 r. osiągnęłarekordowy poziom 23000. Wprawdzie w drugim kwartale 2013 r. indeks klimatu dla przedsiębiorczościEuropejskiej Izby Handlowej w Wietnamie ponownie nieznacznie się poprawił, ale wciąż pozostaje na niskimpoziomie 50 punktów (70 punktów w II kw. 2011 r. i 53 punkty w II kw. 2012 r.).

21

Wspólny raport Banku Światowego i Międzynarodowego Funduszu Walutowego z kwietnia 2013 r. wykazał, żepłynność finansowa wietnamskich banków uległa poprawie w porównaniu z 2011 r., jednak instytucje kredytowewciąż wymagają pilnej rekapitalizacji.

Z raportu wynikało, że rzeczywisty poziom niespłaconych pożyczek w systemie bankowym był znacznie wyższyod oficjalnego poziomu rzędu 8,8 proc. Zdaniem ekspertów problem ma podłoże systemowe - uprzywilejowane,państwowe przedsiębiorstwa odpowiadają za ponad połowę niespłaconych pożyczek. Niektórzy komentatorzysugerowali, że rzeczywisty poziom może przekraczać 15 proc.

W pierwszej połowie 2013 r. wietnamskie władze podejmowały co najwyżej nieśmiałe próby reform sektorafinansowo-bankowego. Proces komercjalizacji i prywatyzacji państwowych przedsiębiorstw znajduje się wstagnacji. Ekstensywny model wzrostu gospodarczego opartego na taniej sile roboczej i nisko przetworzonychproduktach zaczyna się wyczerpywać i wietnamska gospodarka stoi przed zasadniczym wyzwaniem zwiększeniawydajności kapitału i zasobów ludzkich.

Wymiana handlowa

W pierwszej połowie 2013 r. obroty handlu zagranicznego Wietnamu wyniosły ponad 125 mld dol. Wietnamodnotował deficyt handlowy rzędu 1,4 mld dol., czyli 2,3 proc. wartości eksportu. Eksport wzrósł w perspektywierocznej o ponad 16 proc., do 62 mld dol. Import zwiększył się natomiast o ponad 17 proc., wynosząc 63,4 mlddol.

Źródło: PAP/EPA

22

W pierwszej połowie 2013 r. najważniejszymi partnerami handlowymi Wietnamu były: Chiny (23 mld dol.), krajeASEAN (20,1 mld dol.), państwa UE (16,3 mld dol.), USA (13,7 mld dol.), Korea Południowa (13,2 mld dol.) iJaponia (12,0 mld dol.).

W eksporcie z Wietnamu prym wiodły: UE (11,6 mld dol.), USA (11 mld dol.), ASEAN (9,3 mld dol.), Japonia (6,4mld dol.) i Chiny (6 mld dol.). Jeśli chodzi o import do Wietnamu, to główną rolę odegrały takie kraje jak: Chiny(17 mld dol.), państwa ASEAN (10,8 mld dol.), Korea Południowa (10,1 mld dol.), Japonia (5,6 mld dol.) oraz krajenależące do Unii Europejskiej (4,7 mld dol).

Ponad 66 proc. wietnamskiego eksportu i ponad 56 proc. importu dotyczyło sektora bezpośrednich inwestycjizagranicznych. W pierwszej połowie 2013 r. wartość eksportu w tym sektorze wzrosła o 25 proc., a importu o 28proc. (w sektorze krajowym odpowiednio 2 proc. i 6 proc.).

W pierwszej połowie 2013 r. najważniejszymi produktami w wietnamskim eksporcie były: telefony i częścizamienne (9,9 mld dol.), wyroby włókiennicze (8,0 mld dol.), artykuły rolno-spożywcze (łącznie 5,3 mld dol. wprzypadku kawy, ryżu, pieprzu, manioku i orzechów nerkowca), elektronika i komputery (4,7 mld dol.), obuwie(4,1 mld dol.), ropa naftowa nierafinowana (3,8 mld dol.), owoce morza (2,9 mld dol.), urządzenia mechaniczne iczęści zamienne (2,7 mld dol.), środki transportu i części zamienne (2,6 mld dol.) oraz drewno i produkty zdrewna (2,5 mld dol.).

W tym samym czasie w zestawieniu importowanych towarów dominowały: elektronika, komputery i akcesoria(8,6 mld dol.), tkaniny (4 mld dol.), ropa naftowa po rafinacji (3,6 mld dol.), telefony i akcesoria (3,8 mld dol.),stal (3,5 mld dol.), plastik (2,8 mld dol.), surowce do produkcji wyrobów włókienniczych i obuwia (1,9 mld dol.),pasze dla bydła (1,5 mld dol.), chemikalia (1,4 mld dol.), metale inne niż stal (1,4 mld dol.) oraz produktychemiczne (1,3 mld dol.).

Polska - Wietnam

W sierpniu 2015 r. Wietnam i UE uzgodniły ogólne warunki umowy o wolnym handlu, która według informacjiKomisji Europejskiej „zniesie prawie wszystkie bariery celne na produkty, jakimi handlują te dwie gospodarki”.

W ostatnich latach wartość wymiany towarowej między Polską a Wietnamem systematycznie rosła. W tym czasieutrzymywała się przewaga importu towarów z Wietnamu, przez co rósł deficyt po stronie naszego kraju.

W 2013 roku Wietnam został w polskich statystykach sklasyfikowany na 63. pozycji pod względem wartościpolskiego eksportu i na 29. pod względem wielkości importu z poszczególnych krajów. Wietnam znajduje się na7. miejscu wśród krajów, z którymi Polska odnotowała największe saldo ujemne w obrotach handlowych.

W 2014 roku główne towary eksportowane do Wietnamu to: produkty pochodzenia zwierzęcego, gotowe artykuły

23

spożywcze, urządzenia mechaniczne i elektryczne, produkty chemiczne, wyroby nieszlachetne. W tym czasie zWietnamu Polska sprowadzała głównie urządzenia mechaniczne i elektryczne, produkty pochodzenia roślinnego,obuwie, galanteria, a także materiały i wyroby włókiennicze.

Wymiana handlowa z Polską (mln dol.)

2011 2012 2013 2014 dynamika 2014/2013

Obroty 913,3 977,6 1276,7 1470,2 +14%

Eksport 130,3 157,7 147,6 173,2 +18%

Import 783,0 819,9 1129,1 1296,9 +13%

Saldo - 652,7 - 662,2 -981,5 -1123,6

Źródło: GUS

Inwestycje

Wietnam przyciąga inwestorów m.in. tanią siłą roboczą oraz ulgami podatkowymi i celnymi przy produkcji naeksport. Zniechęcać do lokowania pieniędzy w tym kraju mogą natomiast obciążenia regulacyjno-administracyjne i słaby stan infrastruktury.

Do 15 grudnia 2014 roku wartość zrealizowanych w Wietnamie bezpośrednich inwestycji zagranicznych wyniosłaok. 12,4 mld dol., czyli o 7,4 proc. więcej niż w analogicznym okresie 2013 r.

Wartość 1588 nowo zarejestrowanych projektów wyniosła 15,643 mld dol.

Najwięksi inwestorzy pod względem ilości nowo zarejestrowanych projektów to: Korea Południowa (6,128 mlddol.), Hongkong (2,803 mld dol.), Singapur (2,310 mld dol.), Japonia (1,209 mld dol.), Tajwan (512 mln dol.).

W Polsce nie ma większych wietnamskich inwestycji. Według wietnamskiego Ministerstwa Planowania i Inwestycjiwietnamscy inwestorzy zarejestrowali w 2004 roku projekt zw. „Food Techno” w Kobieżyce o wartości 900 tys.

24

dol. i Centrum Sportowe i Opieki Zdrowotnej w Warszawie o wartości 7 mln dol. Najnowszą inwestycją Wietnamuw Polsce było otwarcie Vinamilk Europe Sp. z o.o w Warszawie w czerwcu 2014 r. przez największego producentamleka i produktów mlecznych. Wartość inwestycji podliczono na 3 mln dol.

Rośnie natomiast zainteresowanie firm polskich inwestowaniem na rynku wietnamskim.

Wiele zagranicznych przedsiębiorstw podejmuje inwestycje w zakłady produkcyjne w specjalnych strefachekonomicznych w tym kraju ze względu na tanią siłę roboczą oraz atrakcyjne warunki podatkowe i celne przyprodukcji na eksport. Polskie firmy są tradycyjnie aktywne w Wietnamie w przemyśle ciężkim, główniegórniczym. Jednak wyzwania natury regulacyjno-administracyjnej oraz trudności budżetowe po stroniewietnamskiej sprawiają, że małym i średnim polskim firmom coraz łatwiej jest zdobywać rynek konsumencki.

Szybki wzrost gospodarczy i demograficzny, napływ ludności do miast oraz bardzo dynamiczny rozwój klasyśredniej sprawiają, że wietnamski rynek dóbr konsumpcyjnych ma znaczny długoterminowy potencjał. Wietnamzamieszkują tysiące absolwentów polskich uczelni, a niektórzy spośród nich zajmują się działalnością handlową.

Według danych wietnamskiego Ministerstwa Planowania i Inwestycji polscy inwestorzy zarejestrowali do 2014 r.w Wietnamie ok. 139 mln dol., z czego w rzeczywistości zrealizowana została tylko część.

Pomimo porozumienia o współpracy między Warszawą a Hanoi, praktycznie nie ma bezpośrednich formwspółpracy między polskimi województwami, gminami i miastami a ich odpowiednikami po stronie wietnamskiej.Jedynym wyjątkiem było nawiązanie kontaktów w 2012 r. między województwem śląskim a prowincją QuangNinh.

W 2007 r. podpisano natomiast porozumienie o współpracy między Krajową Izbą Gospodarczą a WietnamskąIzbą Przemysłowo-Handlową. W 2009 r. powstała Polsko-Wietnamska Izba Gospodarcza działająca podauspicjami Krajowej Izby Gospodarczej.

Wietnam w organizacjach ekonomicznych

Wietnam jest członkiem m.in. Światowej Organizacji Handlu i Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN). Jako państwo członkowskie w ASEAN, Wietnam przynależy do strefy wolnego handlu AFTA ijest sygnatariuszem porozumień o wolnym handlu z Chinami, Koreą Południową, Indiami, oraz Australią i NowąZelandią, jak również partnerstwa ekonomicznego z Japonią (Wietnam podpisał też osobne dwustronnepartnerstwo ekonomiczne z Japonią). W 2013 r. Wietnam prowadzi negocjacje dot. porozumienia o wolnymhandlu z Unią Europejską oraz w ramach Trans-Pacific Partnership (m.in. z USA i Japonią).

Polsko-wietnamskie umowy

25

Umowa między Rządem RP a Rządem SRW o wzajemnej ochronie informacji niejawnych (09/09/2010)

Umowa między Ministerstwem Obrony Narodowej RP reprezentowanym przez Ministra Obrony Narodoweja Ministerstwem Obrony SRW reprezentowanym przez Ministra Obrony Narodowej o współpracydotyczącej obronności (09/09/2010)

Porozumienie między Departamentem Zdrowia Zwierząt Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi SRW aGłównym Lekarzem Weterynarii RP o rozwoju wzajemnie korzystnej współpracy w dziedzinie weterynarii(09/09/2010)

List intencyjny o współpracy między Ministerstwem Środowiska RP a Ministerstwem Zasobów Naturalnych iŚrodowiska SRW (09/09/2010)

Umowa między Rządem RP a Rządem SRW o udzieleniu kredytu w ramach pomocy wiązanej (22.01.2008)

Umowa między Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi RP a Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi SRW owspółpracy w dziedzinie rolnictwa, rozwoju wsi i rynków rolnych (17.01.2005)

Protokół między Rządem RP a Rządem SRW w sprawie obowiązywania dwustronnych umów w stosunkachmiędzy RP a SRW (18.07.2000)

Umowa między Rządem RP a Rządem SRW w sprawie udzielenia kredytu (06.06.1998); Porozumienia wformie wymiany not między Rządem RP a Rządem SRW o zmianie Umowy między Rządem RP a RządemSRW w sprawie udzielenia kredytu, podpisanej w Hanoi dnia 6 czerwca 1998 roku (19.01.2001);Porozumienie między Rządem RP a Rządem SRW o zmianie Umowy między Rządem RP a Rządem SRW wsprawie udzielenia kredytu podpisanej w Hanoi dnia 6 czerwca 1998, poprzez wymianę not (24.07.2002);Porozumienie między Rządem RP a Rządem SRW o zmianie Umowy między Rządem RP a Rządem SRW wsprawie udzielenia kredytu podpisanej w Hanoi dnia 6 czerwca 1998 r. poprzez wymianę not (16.12.2003)

Umowa między Rządem RP a Rządem SRW o współpracy w transporcie morskim (06.12.1995);Porozumienie zawarte w formie wymiany not między Rządem RP a Rządem SRW o zmianie art. 15 ustęp 1Umowy między Rządem RP a Rządem SRW o współpracy w transporcie morskim z 6.12.1995 (19.07.2004)

Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Socjalistyczną Republiką Wietnamu w sprawie popierania iwzajemnej ochrony inwestycji (31.08.1994)

Umowa między Rządem RP a Rządem SRW w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobieganiauchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu (31.08.1994)

26

Umowa między Rządem PRL a Rządem SRW o cywilnej komunikacji lotniczej (11.09.1976)

Treści umów na stronie: www.traktaty.msz.gov.pl

Dla biznesu

Praktycznie jedyną możliwością ulokowania polskich towarów eksportowych na rynku wietnamskim jestkorzystanie z miejscowego agenta, który zajmie się ich dystrybucją w Wietnamie. System dystrybucji towarówjest bowiem słabo rozwinięty.

Brakuje hurtowni, a towary rynkowe, w tym również importowane, są najczęściej rozwożone po sklepach wmałych partiach przez handlarzy. W tych warunkach eksport, zwłaszcza gotówkowy, z Polski do Wietnamu jestniezmiernie trudny. W znacznym stopniu jest zdominowany przez Wietnamczyków mieszkających w Polsce(dzięki powiązaniom rodzinnym), którzy mają zezwolenia miejscowych władz na wwóz i wywóz towarów.

Sądownictwo

sąd najwyższy

sądy prowincjonalne

sądy powiatowe

Sąd najwyższy i sądy prowincjonalne posiadają ponadto szereg sądów specjalistycznych, tj. sądy gospodarcze,sądy administracyjne, sądy cywilne, sądy pracy i sądy kryminalne.

Wietnam ma dwupoziomowy system sądowniczy. Decyzje sądów pierwszej instancji mogą w szczególnychprzypadkach podlegać rewizji sądów apelacyjnych.

Sądy gospodarcze posiadają jurysdykcję m.in. w sprawach dotyczących sporów biznesowych i w sprawachupadłościowych. Prerogatywą sądów administracyjnych jest natomiast m.in. rozpatrywanie przypadkówniedopełnienia biurokratycznych procedur przez przedstawicieli administracji publicznej.

Wiele przedsiębiorstw zagranicznych decyduje się na pozasądowe rozwiązywanie sporów gospodarczych. WWietnamie istnieją sposoby pozasądowego rozwiązywania sporów gospodarczych: poprzez mediację orazarbitraż.

Kultura wietnamska jest tradycyjnie w znacznym stopniu kulturą konsensusu i tutejsze prawo zachęca do

27

rozwiązywania sporów poprzez mediację. Według niektórych komentatorów zdarzają się przypadki, kiedy sądynie wykazują się pełną obiektywnością względem zagranicznych podmiotów. Ponadto, egzekucja praw wciążdaleka jest od doskonałości. Wielu ekspertów zachęca podmioty gospodarcze do określania w kontraktachprocedur rozwiązywania ewentualnych sporów między stronami.

Od początku 2011 r. w Wietnamie obowiązuje Ustawa o arbitrażu handlowym. Najważniejszą instytucjąarbitrażową w tym kraju jest Vietnam International Arbitration Center, działająca przy Wietnamskiej IzbiePrzemysłowo-Handlowej. Od 1995 r. Wietnam jest sygnatariuszem Konwencji Nowojorskiej z 1958 r. ouznawalności i egzekwowaniu zagranicznych odszkodowań arbitrażowych, a jednostkami arbitrażowymi mogąbyć inne podmioty zarówno na terenie, jak i poza granicami Wietnamu.

Instytucje arbitrażowe działają np. w niektórych prowincjach i miastach Wietnamu, choć wiele firm decyduje sięna wyznaczenie w kontraktach własnych, niezależnych komisji arbitrażowych. Większość zagranicznych firmzdaje się wybierać instytucje arbitrażowe poza granicami Wietnamu.

Arbitraż nie rozwiązuje jednak problemu słabej egzekucji praw w Wietnamie. W 2013 r. zaczęły się np. pojawiaćcoraz częstsze sygnały, że wietnamskie sądy nie zawsze honorują zagraniczne wyroki arbitrażowe.

Bariery

Podstawowe zasady dostępu do wietnamskiego rynku określa Ustawa o Handlu z czerwca 2005 r. (nr36/2005/QH11) i Ustawa o Inwestycjach z grudnia 2005 r. (nr 59/2005/QH11). Warunki dostępu do tego rynkuzostały też w wielu aspektach – np. w zakresie harmonogramu obniżania obowiązujących stawek celnych naposzczególne grupy towarów –określone przez zobowiązania wynikające z członkostwa Wietnamu od 2007 r. wŚwiatowej Organizacji Handlu (zobowiązania – WTO). Rozliczne bariery handlowe i inwestycyjne – zwłaszcza wstrategicznych dla Europy sektorach gospodarki Wietnamu – zostały szczegółowo opisane w raporcie „WhiteBook 2014” Europejskiej Izby Handlowej w Wietnamie.

Zagraniczni przedsiębiorcy pośród największych przeszkód w prowadzeniu działalności gospodarczej wWietnamie wymieniają m.in. bariery regulacyjno administracyjne. Narzekają np. na brak spójności w podzialekompetencji między resortami, brak przejrzystości procedur, częste zmiany przepisów, korupcję, a także na złystan infrastruktury technicznej, niedostateczną ochronę praw własności intelektualnej, słaby stan sądownictwa iarbitrażu, brak wykwalifikowanej siły roboczej, utrudniony dostęp do kredytu, ograniczony dostęp do gruntów iniską wydajność administracji publicznej. Istnieją znaczne różnice w klimacie dla przedsiębiorczości międzyposzczególnymi wietnamskimi prowincjami (patrz: ranking „Vietnam Provincial Competitiveness Index”autorstwa USAID i Wietnamskiej Izby Przemysłowo-Handlowej).

Cła

Ograniczenia celne nie odbiegają od norm ogólnie przyjętych w innych krajach. Ocleniu nie podlegają rzeczyprzeznaczone do użytku osobistego w ilościach nie wskazujących na handel. Przedmioty o większej wartości, atakże gotówkę powyżej 5 tys. dol., należy zgłosić w deklaracji celnej.

28

Przy przekraczaniu granicy Wietnamu trzeba wypełnić druk deklaracji celne; jego kopię należy okazać podczaswyjazdu.

Stawki celne dotyczące poszczególnych produktów można znaleźć na oficjalnej stronie internetowej GłównegoUrzędu Celnego Wietnamu: www.customs.gov.vn. (dane znajdujące się na tej stronie mogą być czasemprzestarzałe). Do Polski jako do członka WTO stosuje się w tej matrycy stawki według klauzuli największegouprzywilejowania („most favoured nation, MFN”).

Postępująca integracja ekonomiczna wewnątrz ASEAN (którego Wietnam jest członkiem) oraz między ASEAN ainnymi państwami (m.in. Chinami, Indiami, Koreą Południową, Japonią, Australią i Nową Zelandią), przy ciągłymbraku porozumienia o wolnym handlu z UE, naraża polskich eksporterów na pogorszenie ich konkurencyjności narynku wietnamskim. Wielu zagranicznych przedsiębiorców decyduje się na ekspansję na wietnamski rynekpoprzez podejmowanie inwestycji w tym kraju.

Bariery w Wietnamie z wybranych międzynarodowych rankingów

Ranking 2013 2012 2011 2010 2009 2008 Żródło

Warunki doprowadzeniadziałalnościgospodarczej

99/185 103/183 100/183 88 93 92 WB/IFC

Ochronainwestorów 169/185 166/183 173/183 172 172 170 WB/

IFC

Ochronainwestorów 130/144 - 137/142 133/139 - 124/134 WEF

Procedura opłatpodatkowych 138/185 151/183 124/183 146 147 140 WB/

IFC

Likwidacjadziałalnościgospodarczej

149/185 142/183 124/183 125 127 124 WB/IFC

29

Rozpoczęciedziałalnościgospodarczej

108/185 103/183 100/183 114 116 - WB/IFC

Czasochłonnośćrozpoczęciadziałalnościgospodarczej

124/144 - 119/142 118/139 - - WEF

Wolnośćgospodarcza 140/177 136/179 - 144/179 144 145 WSJ/HF

Prawa własnościintelektualnej 123/144 - 127/142 109/139 93/133 94/134 WEF

Regulacjerządowe 112/144 - 76/ 142 120/139 106/133 105/134 WEF

Standardy audytuisprawozdawczości

132/144 - 128/142 119/139 108/133 106/134 WEF

Jakość dróg 120/144 - 123/142 117/139 102/133 102/134 WEF

Jakość portówmorskich 113/144 - 111/

142 97/139 99/133 112/134 WEF

Regularnedostawyelektryczności

113/144 - 82/ 142 98/139 103/133 104/134 WEF

Jakość szkółzarządzania 125/144 - 123/

142 107/139 111/133 120/134 WEF

Bariery handlowe 128/144 - 86/ 142 112/139 103/133 110/134 WEF

30

Procedury celne 114/144 - 112/142 106/139 91/133 91/134 WEF

Zjawisko korupcji– postrzegalność - 123/176 112/182 116/178 120 121 TI

Przekupstwa iłapówki 118/144 - 104/

142 107/139 - - WEF

Źródła: WB/IFC = Ranking Banku Światowego/Międzynarodowej Korporacji Finansowej; WSJ/HF = Wall StreetJournal/Heritage Foundation; WEF = Ranking Światowego Forum Ekonomicznego; TI = Ranking TransparencyInternational

Wątpliwości co do niektórych przepisów

Polska i Wietnam nie mają uzgodnionych świadectw na eksport produktów wołowych na wietnamski rynek

W 2014 r. znowelizowano ustawę celną. To postęp w kierunku ułatwienia procedury celnej wimporcie/eksporcie. Jedną z najważniejszych zmian był tzw. „państwowy mechanizm jedno-okienkowy”,który wyraźnie określa obowiązki resortów i organów w przesłaniu zezwoleń na import/eksport. Ustawatakże określa, że organy uprawnione do prowadzenia specjalistycznej kontroli mają obowiązek doinformowania urzędów celnych o wynikach kontroli w ciągu trzech dni od ujawnienia wynika. Ten przepispomaga importerom/eksporterom otrzymać opinie od kompetentnych organów w wyraźny sposób i czasie.Poza tym nowa ustawa także upraszcza dokumentację celną (mniej dokumentów do złożenia) i zmieniasposoby dokonania procedury celnej z tradycyjnego i pół-elektronicznego na elektroniczny

Wietnamski rząd ogłosił listę szeregu produktów, których import do Wietnamu został uznany za zbędny, cozdaje się mieć przełożenie na wzmożone restrykcje pozataryfowe. Decyzja („decision”) nr 1380/QD-BCTMinisterstwa Przemysłu i Handlu rozszerzyła listę produktów importowych, które zostały uznane przezwietnamskie władze za niepożądane. Od 25 marca 2011 roku lista ta zawiera 297 grup towarowych (3724pozycji produktów, wg kodów celnych), w tym m.in. niektóre produkty mięsne i podroby, ryby, produktymleczne, cukry, słodycze, przetwory jadalne, wina i alkohole, maszyny i urządzenia mechaniczne (główniena użytek prywatny, jak pralki, wiatraki, faksy, drukarki, maszyny do szycia, komputery osobiste, itd.),maszyny i urządzenia elektryczne (jak telefony, głośniki, radioodtwarzacze, taśmy, kamery, itd.), pojazdy(m.in. samochody), odzież, obuwie czy produkty z żelaza i stali

Okólnik („circular”) nr 122/2010/TT-BTC Ministerstwa Finansów od 1 lutego 2010 r. wprowadził wymógrejestracji cen, oraz wszelkich zmian w tym zakresie, szeregu produktów, m.in.: mleka w proszku dladzieci, węgla, papieru, usług telekomunikacyjnych i pocztowych, itd.

Przepisy wprowadzające w życie Ustawę o bezpieczeństwie żywności (która obowiązuje od 01/07/11) wciążnie określiły jasnego podziału kompetencji między resorty zdrowia, rolnictwa i handlu

Okólnik nr 25 Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi wprowadził wymogi dot. rejestracji zakładów w krajachtrzecich importujących żywność pochodzenia zwierzęcego do Wietnamu. Okólnik nr 51 wprowadziłdodatkowe przepisy w tym zakresie

Okólnik nr 13/2011/TT-BNNPTNT Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi i okólnik nr 5/2013/BNNPNTwprowadziły wymogi dot. rejestracji zakładów w krajach trzecich importujących żywność pochodzenia

31

roślinnego do Wietnamu

Instrukcja nr 1152 Premiera SRW wprowadziła w dniu 14/07/10 całkowity, tymczasowy zakaz importupodrobów zwierzęcych do Wietnamu. W marcu i kwietniu 2011 r. władze SRW zniosły zakaz na importserc, nerek i wątrób drobiowych, wieprzowych i wołowych. Na początku 2012 r. przedstawicieleMinisterstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi poinformowali, że kurze łapki nie są już kwalifikowane w Wietnamiejako podroby

Okólnik nr 20/2011/TT-BCT Ministerstwa Przemysłu i Handlu wprowadził w dniu 26/06/11 nowe wymogidot. importowanych pojazdów mechanicznych do dziewięciu pasażerów. W rezultacie importerzy musząprzedstawiać nową dokumentację potwierdzoną przez wietnamskie misje dyplomatyczne

Prawo do handlu produktami farmaceutycznymi i ochrony informacji przy ich produkcji. Wietnamskieprzepisy nie zezwalają firmom z większościowym udziałem zagranicznym na import (ich własnych) w pełniprzetworzonych produktów farmaceutycznych oraz utrudniają procedury celne (każdy przypadek wymagaoddzielnej analizy celnej)

Okólnik nr 01/2012/TTLT-BYT-BTC Ministerstwa Zdrowia i Ministerstwa Finansów wprowadził w życieniekorzystne dla polskich firm farmaceutycznych przepisy dot. zamówień publicznych leków generycznychw wietnamskich szpitalach. Obecnie szpitale mogą kupować tylko jeden lek z danej kategorii, jedynymkryterium jest cena (jeśli tylko produkt spełnia wymóg „dobrej praktyki produkcyjnej”, GMP) i zostałozniesione rozróżnienie między krajami bardziej i mniej zaawansowanymi technologicznie

Wietnam rozpoznaje patenty UE na zaawansowane leki, ale w większości nie patenty narodowe, w tympolskie

Istnieje wiele ograniczeń, jeśli chodzi o możliwość przejmowania przez zagranicznych inwestorówwiększościowych udziałów w prywatyzowanych przedsiębiorstwach i w niektórych sektorach (np. wsektorze bankowym i telekomunikacyjnym)

Zagraniczne podmioty mają bardzo ograniczoną możliwość budowy własnej sieci dystrybucji towarów wWietnamie

W Wietnamie nie odlicza się od podatków kosztów reklamy

W niektórych przypadkach państwa z grupy G7 mają przywileje w przetargach publicznych

Dekret nr 94/2012/ND-CP dotyczący produkcj i handlu alkoholem stanowi m.in., że jedynie importerzy,którzy posiadają licencję na dystrybucję – których to licencji będzie tylko ograniczona kwota wposzczególnych lokalizacjach – mogą importować alkohol do Wietnamu

Rynek pracy

Kwestie zatrudnienia reguluje w Wietnamie kodeks pracy. Dostęp cudzoziemców do rynku pracy reguluje m.in.rządowe rozporządzenie („decree”) nr 46/2011/ND-CP, rozporządzenie nr 34/2008/ND-CP oraz okólnik nr31/2011/TT-BLDTBXH.

Kto nie musi się starac o pozwolenie na pracę

pracujący w Wietnamie nie dłużej niż trzy miesiące

członkowie lub właściciele spółek z ograniczoną odpowiedzialnością oraz członkowie zarządów („board ofmanagement”) spółek akcyjnych

32

prawnicy, którzy otrzymali stosowne świadectwa z Ministerstwa Sprawiedliwości Wietnamu

pracownicy z co najmniej dwunastomiesięcznym stażem w firmie, transferowani do Wietnamu w ramachtej samej firmy i w przypadku firm działających w niektórych sektorach usług (m.in. księgowości/audycie,architekturze, planowaniu urbanistycznym, inżynierii, medycynie, reklamie, konsultingu dot. zarządzania,komunikacji („communication”), budownictwa, dystrybucji, edukacji, środowiska, finansów, turystyki,kultury, rozrywki i transportu). Ministerstwo Przemysłu i Handlu wciąż ma uściślić szczegóły dot.stosowania rozporządzenia nr 4

niektórzy pracownicy organizacji pozarządowych

niektórzy eksperci związani z projektami pomocowymi

dziennikarze, którzy uzyskali stosowne licencje wydane przez Ministerstwo Spraw ZagranicznychWietnamu

Źródło: PAP/EPA

Pozwolenia na pracę wydawane są przez Departamenty Pracy, Inwalidów i Spraw Socjalnych poszczególnychprowincji i największych miast na okres do trzech lat. Rozporządzenie nr 46 wprowadziło wymóg zawieraniaumów lub przyjmowania planów dot. zatrudniania pracowników wietnamskich, którzy mieliby po odbyciustosownych szkoleń w firmach przejmować od obcokrajowców ich stanowiska po wygaśnięciu ich zezwoleń napracę.

Rozporządzenie nr 46 wprowadziło wymóg publikowania ogłoszeń o naborze; pracowników spoza Wietnamufirmy mogą zatrudniać w przypadkach, kiedy nie uda im się znaleźć odpowiednich pracowników wietnamskich.Firmy są zobligowane dostarczać lokalnym władzom kwartalne sprawozdania dot. kwestii związanych zzatrudnianiem obcokrajowców. Rozporządzenie nr 46 w praktyce dotyczy raczej zatrudniania pracowników niskowykwalifikowanych, a nie wysoko wykwalifikowanych.

33

Polska posiada podpisaną z Wietnamem ustawę o unikaniu podwójnego opodatkowania, w której określono,kiedy pracownicy z Polski nie muszą płacić wietnamskiego podatku dochodowego.

Nieruchomości

W Wietnamie nie ma pojęcia prawa prywatnej własności ziemi. Jest natomiast możliwość nabycia – zarównoprzez podmioty lokalne, jak i zagraniczne – praw wieloletniego użytkowania ziemi.

Kwestię nabywania prawa do użytkowania ziemi reguluje ustawa o ziemi („Land Law”) zatwierdzona przezZgromadzenie Narodowe w 2013 nr. 45/2013/QH13, która weszła w życie w dniu 01 lipca 2014 r. Wydawaniemcertyfikatów stwierdzających prawo do ziemi zajmują się prowincjonalne komitety ludowe. To tym instytucjomnależy przedstawić wypełnione wnioski oraz plany inwestycji.

Użytkować ziemię można przez 50 lat, z możliwością przedłużenia maksymalnie do lat 70 tylko w przypadkuprojektów o dużej wartości kapitału i niskim stopniu zwrotu.

Po wygaśnięciu okresu użytkowania, stosowny komitet ludowy może podjąć decyzję o przyznaniu prawadalszego użytkowania, jeśli użytkownik do tej pory przestrzegał prawa i wypełniał swoje obowiązki.Przedsiębiorcy mogą również ustanawiać prawa rzeczowe, m.in. hipotekę na użytkowanej nieruchomości.Nowością w tej ustawie jest 99-letni okres użytkowania ziemi na cele budowy siedziby zagranicznych instytucjidyplomatycznych.

Nowa ustawa o ziemi reguluje wyraźnie ceny ziemi w zależności od legalnego celu użytkowania ziemi wmomencie wyceny oraz długości okresu użytkowania. Cennik ziemi ma zastosowanie tylko w określonychprzypadkach zamiast ogólnego zastosowania jak dotychczas.

Obcokrajowcy mają prawo wynajmu w Wietnamie obiektów budowlanych i powierzchni biurowych na celeprywatne i komercyjne. Ustawa o nieruchomościach ze stycznia 2007 r. reguluje tworzenie i funkcjonowanieprzedsiębiorstw w dziedzinie nieruchomości.

Dekret nr 51/2009/ND-CP zezwala zagranicznym osobom prywatnym oraz spółkom o zagranicznym kapitale nanabywanie i posiadanie domów/budowli/mieszkań („housing”) w Wietnamie na okres do 50 lat (jednakże bezprawa ich wynajmu; spółka może wynajmować pomieszczenia tylko swoim pracownikom). Prawo wprowadziłowarunki, które musi spełnić obcokrajowiec: musi przebywać w Wietnamie z zamiarem przeprowadzaniainwestycji lub jest zasłużony dla Wietnamu lub jest ekspertem naukowym bądź w dziedzinie kultury lub jest wzwiązku małżeńskim z obywatelem Wietnamu lub jest honorowym obywatelem Wietnamu. Dodatkowo osobywymienione powyżej, muszą przebywać w Wietnamie co najmniej rok, być niekarane, a kupowana nieruchomośćma służyć wyłącznie celom prywatnym.

34

Znowelizowana ustawa o nieruchomościach („Law on Housing”) nr. 65/2014/QH13, która weszła w życie 01stycznia 2015 r. otwiera szerszą możliwość nabywania nieruchomości przez cudzoziemców w Wietnamie.

Kto może kupić nieruchomości

zagraniczne organizacje i jednostki inwestujące w budownictwie w celach mieszkaniowych zgodnie z tąustawą i obowiązującym prawem wietnamskim

przedsiębiorstwa o kapitale zagranicznym, oddziały i przedstawicielstwa zagranicznych przedsiębiorstw,zagraniczne fundusze i oddziały banków zagranicznych działających się w Wietnamie (zwaneorganizacjami)

cudzoziemców mających prawo do wjazdu do Wietnamu

Ustawa określiła także pewne ograniczenie w przypadku zagranicznych organizacji i jednostek, m.in. okreswłasności do 50 lat; tereny nie zagrażające bezpieczeństwie narodowemu; maksymalny udział własnościobcokrajowca w każdym budynku czy projekcie do 30 proc.

Niektórzy inwestorzy narzekają na trudności w nabywaniu praw do użytkowania ziemi w Wietnamie.

Opracowanie USAID i Wietnamskiej Izby Przemysłowo-Handlowej pt. „Provincial Competitiveness Index”sugeruje, że istnieją znaczne różnice między wietnamskimi prowincjami pod względem łatwości dostępu doziemi. Jednym ze znaczących atutów podejmowania inwestycji w strefach ekonomicznych i przemysłowych sąudogodnienia w tym zakresie.

Ustawa nr 48/2010/QH12 wprowadziła opodatkowanie gruntów nie rolnych dla obcokrajowców (z pewnymiwyjątkami).

Zamówienia publiczne

System zamówień publicznych określają m.in. następujące przepisy:

Ustawa o Zamówieniach Publicznych (Law on Procurement) z 2005 r. znowelizowana Ustawa 38/ 2009/QH12 z 2009 roku

Dekret Nr 58/2008/ND-CP z dnia 5 maja 2008 r. (zastępujący Dekret Nr 111/2006/ND-CP z dnia 29września 2006 r.)

Okólnik Ministerstwa Finansów Nr 63/TT-BTC z dnia 15 czerwca 2007 r. oraz Nr 131/2007/Tt-BTC z dnia 5listopada 2007 r. (uzupełniający Okólnik Nr 63/2007/TT_BTC z dnia 15 czerwca 2007 r.)

Okólnik Ministerstwa Finansów i Ministerstwa Zdrowia Nr 10/2007/TTLB-BYT-BTC

Regulacje te wskazują na postęp, jaki Wietnam poczynił w zakresie ulepszania i decentralizacji systemu

35

zamówień publicznych. Niektórzy komentatorzy podkreślają jednak, że wietnamskie ustawodawstwo dotycząceprawa zamówień publicznych nie jest spójne i może stwarzać problemy interpretacyjne.

Niektóre podmioty narzekają na korupcję w procedurach zamówień publicznych oraz na słabości kadrowe w tymzakresie - zwłaszcza na poziomie władz lokalnych. Dochodzą również sygnały o określaniu specyfikacji podokreślonego przedsiębiorcę, a gdy istnieje ryzyko, że mógłby wygrać ktoś inny, ogłasza się nowy przetarg.Wyzwania te sprawiają, że wietnamski system zamówień publicznych nadal postrzegany jest przez niektórepodmioty za wadliwy i pozostawiający wiele do życzenia. Niektórzy eksperci przewidują, że kolejne zmianypowinny dotyczyć efektywności i przejrzystości procedur przetargowych.

Przetargi w Wietnamie podzielone są na krajowe oraz międzynarodowe.

Przetargi międzynarodowe ogłaszane są wtedy gdy:

nie ma przedsiębiorcy krajowego, który spełniałby określone wymagania albo gdy w procedurze przetargunie wyłoniono zwycięzcy

projekt finansowany jest przez zagranicznego inwestora i umowa między przedsiębiorcami tak stanowi

gdy przetarg dotyczy towarów nie produkowanych w Wietnamie

Zagraniczni przedsiębiorcy mogą startować do przetargów krajowych jako subkontraktorzy przedsiębiorcówwietnamskich. Ponadto, w przetargach zagranicznych uprzywilejowaną pozycję mają przedsiębiorcyzarejestrowani zgodnie z przepisami prawa wietnamskiego bądź ci, którzy współpracują z firmami wietnamskimioraz ci, których 30 proc. produkcji będzie miało miejsce w Wietnamie. Oferent musi wykazać, iż ma odpowiednipotencjał finansowy i że nie grozi mu upadłość bądź podział.

Przetargi są w większości otwarte, jednakże w szczególnych przypadkach można przeprowadzić przetargograniczony. Ma to miejsce, gdy:

ze względu na naukowe przesłanki tylko część przedsiębiorców będzie mogło spełnić wymogi specyfikacji

zagraniczny inwestor wymaga, aby przetarg był ograniczony

przetarg dotyczy specjalistycznych materii

Prawo zamówień publicznych określa proces ogłaszania przetargu jako:

1) ustalenie planu oraz przewidywanego budżetu

2) przygotowanie specyfikacji oraz niezbędnej dokumentacji przetargowej

3) ogłoszenie przetargu oraz dystrybucja dokumentów

4) otrzymywanie ofert i udostępnianie ich publicznie

5) ocena otrzymanych ofert i procedura odpowiedzi na pytania

36

6) wybór najlepszej oferty oraz podpisanie umowy z wykonawcą

Ochrona własności przemysłowej i intelektualnej

Od strony ustawodawczej i regulacyjnej Wietnam posiada – według niektórych obserwatorów – rozbudowany istosunkowo spójny system ochrony praw własności intelektualnej. Kwestie ochrony tych praw regulują m.in.:

ustawa o własności intelektualnej z 2005 r. znowelizowana w 2009 roku

kodeks cywilny z 2005 r. (np. rozdziały 34-36 dotyczące m.in. praw autorskich, własności przemysłowej itransferu technologii)

dekret 89/200/ND-CP dotyczący znaków fabrycznych i systemu znakowania

W ostatnich latach wprowadzono wiele zmian w ustawodawstwie dotyczącym praw własności przemysłowej iintelektualnej. Dekret 119/ 2010/ ND- CP z 2010 r. wprowadził zmiany w przesłankach naruszeń praw, wartościnaruszonych dóbr czy w procedurze zgłaszania wniosków o osiągnięcie porozumienia między stronami sporu.

Dekret 122/ 2010/ ND- CP z 2011 dotyczy zmian w przepisach o tajemnicy przedsiębiorstwa czy oznaczeniachgeograficznych. W przygotowaniu są również przepisy o patentach. Nowelizacja ustawy o własnościintelektualnej z 2009 roku wprowadziła również piractwo jako czyn karalny.

Wietnam wprowadził w życie porozumienie TRIPs wynikające z członkostwa w Światowej Organizacji Handlu.Wietnam jest sygnatariuszem m.in. Konwencji Paryskiej z 1949 r., Porozumienia Madryckiego, KonwencjiSztokholmskiej z 1967 r., Konwencji Berneńskiej z 2004 r. (Berne Convention for the Protection of Literary andArtistic Works), Konwencji Rzymskiej oraz Konwencji Genewskiej z 2005 r. (Geneva Convention for the Protectionof Producers of Phonograms against Unauthorised Duplication of their Phonograms) oraz Traktatu o WspółpracyPatentowej (Patent Cooperation Treaty). Jest również członkiem Światowej Organizacji Własności Intelektualnej.

W opinii niektórych ekspertów istnieje wiele niedociągnięć, jeżeli chodzi o skuteczne wprowadzanie w życiepowyższych regulacji i zobowiązań (patrz np. opracowanie „Global Competitiveness Index” Światowego ForumGospodarczego).

Na wietnamskim rynku wciąż można znaleźć podrobione towary, które obejmują m.in. odzież, jedzenie i napoje,kosmetyki, lekarstwa, oprogramowanie komputerowe, części samochodowe czy urządzenia elektroniczne.Zbywcy takich towarów liczą na szybki zysk i wprowadzają nabywców w błąd, co do pochodzenia produktów.Naruszenia praw własności przemysłowej narażają Wietnam na długotrwałe negatywne skutki.

Przedsiębiorcy zagraniczni nie chcą przekazywać swojego „know how” oraz inwestować na tym rynku wnowoczesne technologie, ponieważ są pełni obaw, że takie działanie może prowadzić do naruszenia ich praw.Daje się odnotować brak świadomości w wietnamskim społeczeństwie, jeśli chodzi o charakter przestępczy

37

podrabiania produktów oraz zagrożeń płynących z tego procederu. Widoczne i krytykowane jest równieżnaśladowanie znaków towarowych, nazw, itd. innych firm, co może skutkować wprowadzaniem w błąd klientów.

Administracja gospodarcza

Głównym podmiotem administracji gospodarczej Wietnamu jest rząd centralny wraz z szeregiem ministerstw –przede wszystkim Planowania i Inwestycji; Przemysłu i Handlu; Finansów; Transportu; Budownictwa; ZasobówNaturalnych i Środowiska; Rolnictwa i Rozwoju Wsi; Nauki i Technologii; Informacji i Komunikacji; Zdrowia – iinnych instytucji centralnych, takich jak Narodowy Bank Wietnamu. Narodowy Bank Wietnamu nie jest instytucjąniezależną, a polityka monetarna podlega wytycznym rządu.

Podmiotami administracji gospodarczej są w Wietnamie również władze na szczeblu lokalnym - KomitetyLudowe. Podmioty te zyskały w ostatnich latach na znaczeniu wraz z decentralizacją władzy w zakresie nadzorunad inwestycjami.

Historia

Pierwsze państwo wietnamskie, Van Lang, utworzyły w I tysiącleciu p.n.e. w północnej części współczesnegoWietnamu plemiona Lac Viet. W drugiej połowie III w. p.n.e., zostało ono podbite przez plemiona Tay Au i weszłow skład królestwa Au Lac. W 221 p.n.e. Au Lac zostało pokonane przez chińską dynastię Qin i stało się cesarskąprowincją - początkowo p.n. Gjao Chau, później - Annam. W ten sposób Wietnamczycy znaleźli się w kręgucywilizacji chińskiej, co nie oznaczało wyrzeczenia się przez nich własnej państwowości. Około 40 n.e. wybuchłopowstanie sióstr Trung, a w 542 roku powstanie dowodzone przez Ly Bona doprowadziło do przejściowego (do603) odrodzenia się państwa wietnamskiego. W roku 722 pod wodzą Mai Thuc Loana ponownie podjęto walkęprzeciwko cesarstwu.

Przejmowano pismo chińskie, nauki Konfucjusza i buddyzm. W 939 roku Wietnamczycy wyzwolili się i utworzylipaństwo Dai Co Viet. Władzę objęły rodzime dynastie: Ngo (939–968), Dinh (lata 969–981), Le (lata 981–1009) iLy (1009–1225). Pod panowaniem tej ostatniej dynastii Wietnam (wówczas Dai Viet) stał się scentralizowanympaństwem, zdolnym do odparcia ataków Chin i narzucenia zwierzchnictwa sąsiedniej Czampie. Towarzyszył temurozwój kulturalny.

Nowej dynastii Tran (lata 1226–1400) udało się w końcu XIII wieku odeprzeć trzy najazdy mongolskiej dynastiiYuan z Chin. Po upadku Tran chińska dynastia Ming powróciła do planów podboju Dai Viet. W roku 1407 wojskacesarskie zajęły kraj, ale ogólnonarodowe powstanie z 1418–28 zmusiło Chińczyków do wycofania się. Kierującywalką Le Loi założył dynastię Le Późniejszą (1428–1788). Pod rządami jej pierwszych władców kraj przeżywał„złoty wiek”. W 1471 roku Dai Viet powiększyło się o anektowaną Czampę. Od początku XVI w. panującadynastia stopniowo traciła władzę na rzecz wielkich rodów: Trinh na północy kraju i Nguyen na południu.

W XVI–XVII w. do Wietnamu przybyli pierwsi Europejczycy: Portugalczycy, Holendrzy, Anglicy i Francuzi.Przybysze zakładali faktorie kupieckie, budowali chrześcijańskie świątynie. Od połowy XVIII wieku narastał kryzysagrarny i destabilizacja polityczna. Samodzielny rozwój Wietnamu przerwała agresja francuska - w latach

38

1852–62 Francja podjęła pierwszą wojnę kolonialną przeciw Wietnamowi. Zajęła trzy wschodnie prowincjepołudniowego Wietnamu i przekształciła je w swoją kolonię, a w 1867 roku zaanektowała trzy dalsze prowincjePołudnia (Kochinchiny). W latach 1883–84 Francja narzuciła Wietnamowi swój protektorat. Kolonizatorzypodzielili kraj na trzy części: Tonkin, Annam, Kochinchinę. W Kochinchinie (kolonii) wietnamska administracjazostała całkowicie zlikwidowana, w Annamie i częściowo w Tonkinie (protektoratach) utrzymano formalne rządykróla.

W roku 1887 Wietnam wraz z Kambodżą i (od 1893 r.) Laosem wszedł w skład Indochin Francuskich. Dążenia doniepodległości nasiliły się po I wojnie światowej. W 1927 roku powstała Narodowa Partia Wietnamu związana zKuomintangiem, w 1930 r. pod kierownictwem Ho Chi Minha - Komunistyczna Partia Wietnamu (1931–51 KPIndochin). W następstwie nieudanego powstania z 1930 r. i rozgromienia organizacji nacjonalistycznychprzewodnictwo w ruchu wyzwoleńczym przypadło komunistom. W czasie II wojny światowej, we wrześniu 1940roku, doszło do porozumienia władz Vichy z Japonią, zezwalającego na rozmieszczenie garnizonów japońskich wpółnocnym Wietnamie.

W lipcu 1941 roku zawarto powtórny układ dotyczący rozszerzenia japońskiej kontroli wojskowej na całeIndochiny przy zachowaniu francuskiej administracji kolonialnej. W 1941 roku komuniści powołali Viet-Minh, zktórego inspiracji zaczęły tworzyć się oddziały partyzanckie. W marcu 1945 roku, po obaleniu francuskiejadministracji kolonialnej przez Japończyków i z ich inspiracji, cesarz Bao Dai proklamował niepodległośćWietnamu. W kwietniu komuniści utworzyli Komitet Wyzwolenia Narodowego Wietnamu, a w sierpniu, wobeczbliżającej się klęski Japonii, wezwali do ogólnonarodowego powstania. 16 sierpnia 1945 roku kongres Komitetuzapowiedział przejęcie władzy i utworzenie niepodległej republiki, a 2 września Ho Chi Minh ogłosił utworzenie nacałym obszarze kraju niepodległej Demokratycznej Republiki Wietnamu (DRW).

Od września 1945 roku na Południe zaczęły napływać wojska brytyjskie, a na Północ - kuomintangowskie.Przybyłe pod osłoną wojsk brytyjskich jednostki francuskie wyparły z Sajgonu władze DRW. W porozumieniach(1946 r.) Francja uznała ograniczoną niepodległość Wietnamu w ramach Unii Francuskiej, rząd DRW zaś zgodziłsię na przybycie wojsk francuskich na pięć lat.

23 listopada 1946 roku ostrzelanie przez Francuzów Hajfongu zaczęło wojnę indochińską. Stopniowo corazwiększą rolę odgrywały w niej USA, wspierając Francję politycznie i udzielając jej pomocy wojskowej. W roku1948 Francja powołała Państwo Wietnamskie z byłym cesarzem Bao Daiem na czele. Klęska Francuzów w DienBien Phu w maju 1954 roku zakończyła wojnę. Układy genewskie z 1954 roku stanowiły o zaprzestania działańwojennych, uznania suwerenności, niepodległości, jedności i integralności terytorialnej Wietnamu orazzapewnienia w nim swobód demokratycznych. Ustalono linię demarkacyjną wzdłuż rzeki Ben Hai, w pobliżu 17równoleżnika. Zalecały przeprowadzić wybory w celu zjednoczenia kraju w warunkach demokracji i pokoju;powołano Międzynarodową Komisję Nadzoru i Kontroli.

W następnych latach DRW kontynuowała umacnianie ustroju komunistycznego. W Wietnamie Południowympremierem został, dzięki poparciu USA, Ngo Dinh Diem, który nie uznał układów genewskich, odmówiłprzeprowadzenia przewidzianych wyborów, a w 1955 roku proklamował Republikę Wietnamu.

39

W latach 1958–59 w Wietnamie Południowym wznowiła działalność partyzantka komunistyczna (Vietcong),formalnie od 1960 roku zbrojne ramię Narodowego Front Wyzwolenia Wietnamu Południowego (NFWWPd). USApoparły wojskowy zamach stanu w listopadzie 1963 roku, który obalił Ngo Dinh Diema (zabitego w czasiezamachu). W 1965 roku wojska amerykańskie włączyły się do walki z siłami komunistycznymi, rozpoczynająckilkuletnią, krwawą wojnę wietnamską.

Od 1969 roku na terenach Wietnamu Południowego kontrolowanych przez komunistów działał Tymczasowy RządRewolucyjny Wyzwolenia Wietnamu Południowego. Kończące wojnę układy paryskie z 1973 roku przewidywały,poza wycofaniem wojsk amerykańskich, demokratyczne wybory w Wietnamie Południowym i pokojowezjednoczenie kraju. Na początku 1975 roku, wbrew układom paryskim, komuniści rozpoczęły ofensywę, któradoprowadziła w kwietniu do zajęcia Sajgonu. W lipcu 1976 roku Zgromadzenie Narodowe proklamowałozjednoczoną Socjalistyczną Republikę Wietnamu, przyjętą tego roku do ONZ.

W latach 1976–80 władze przesiedliły z wielkich miast na południu kraju, do tzw. nowych regionówgospodarczych, ponad 1,5 mln osób uznanych za potencjalnych przeciwników politycznych. Prześladowaniadoprowadziły do masowych ucieczek z Wietnamu drogą morską. Komunizacja gospodarki doprowadziła w 1978roku do kryzysu gospodarczego.

Na przełomie 1978 i 1979 roku Wietnam obalił rządy popieranych przez ChRL Czerwonych Khmerów wKambodży, jednocześnie doszło do konfliktu władz z ludnością chińską na Południu. W odwecie ChRL dokonałainwazji na północne prowincje Wietnamu.

Trudna sytuacja gospodarcza przyczyniła się do zainicjowania w 1986 roku reform gospodarczych - m.in.dekolektywizacji rolnictwa, zezwolenia na inwestycje zagraniczne oraz prywatną działalność gospodarczą. Ichcelem było wdrożenie gospodarki rynkowej z silnym interwencjonizmem państwa, przy zachowaniu politycznejwładzy partii komunistycznej.

W latach 90. przyspieszeniu uległy normalizacji stosunki Z ChRL i USA – w 2000 roku podpisano umowęhandlową, a rok później deklarację o partnerstwie strategicznym. Od 1995 roku Wietnam jest członkiem ASEAN.

Więcej na http://encyklopedia.pwn.pl

Źródła:

Ministerstwo Spraw Zagranicznych

Ministerstwo Gospodarki

Wydawnictwo Naukowe PWN

PAP

40

Bank Światowy

41