E P D K

Elektrik Piyasası Yasal Çerçeve, Uygulamalar ve Nükleer Enerji

Fakir Hüseyin ErdoğanEnerji Uzmanı

E P D K

Elektrik Piyasası Kanunu

• Amaç:– Mali açıdan güçlü, istikrarlı, şeffaf ve rekabetçi bir elektrik

piyasasının kurulması,– Yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreyle uyumlu

elektrik enerjisi arzı• Kapsam:

– Üretim, iletim, dağıtım, toptan satış, perakende satış, perakende satış hizmeti, ithalat ve ihracat faaliyetleri

– Bu faaliyetlerle ilgili tüm gerçek ve tüzel kişilerin hakları ve yükümlülükleri

– EPDK’nın görev ve sorumlulukları

E P D K

Elektrik Piyasası Kanunu

• Özel hukuk hükümlerine tabi ikili anlaşmalara dayalı,• Maliyetlerin ve tüm risklerin piyasa katılımcıları

tarafından üstlenildiği,• Gerçek maliyetlerin kamuoyunun bilgisine sunulduğu, • Açık ve şeffaf,• Alım ve Hazine garantilerinin olmadığı,• Yatırımların, özel sektör tarafından Kanun ve ilgili

mevzuatta belirlenen performans kriterlerini sağlayacak şekilde gerçekleştirildiği,

• AB uygulamaları ile uyumlu

bir elektrik piyasası…

E P D K

Elektrik Piyasası

TEİAŞ

Tedarikçiler(Üreticiler, Pazarlamacılar)

Tüketiciler

Dağıtımşirketleri

Üretilen elektrik enerjisi toptan veya perakende satış lisansı sahipleri ile serbest tüketicilere satılır

TEİAŞ dengeleme piyasasını işletir.

TEİAŞ iletim tariflerini uygular

Piyasa, bir dengeleme ve uzlaştırma sistemi ile tamamlanan ikili anlaşmalar piyasasıdır.

Dağıtım şirketleri dağıtım tarifelerini uygular

Dengeleme fiyatı, kabul edilen yük alma veya yük atma fiyatlarının marjinalidir

E P D K

Bazı Temel Göstergeler

Kurulu Güç (2007)

8226,8; 20,2%

14481,8; 35,5%

13394,9; 32,8%

453,7; 1,1%

335; 0,8%

1651; 4,0%

1785,6; 4,4% 214,4; 0,5%

147,1; 0,4%

23; 0,1%

21,4; 0,1%42,7; 0,1%

F.Oil Motorin İ. Kömür Taşkömürü Linyit D. Gaz JeotermalNafta Atık Diğer Hidrolik Rüzgar

E P D K

Bazı Temel Göstergeler

Üreticilerin 2007 Yılı Kümülâtif Üretimleri

Üretim (GWh) Üretimdeki Payı (%) EÜAŞ 73.794 38,6 EÜAŞ Bağlı Ortaklıkları 18.489 9,7 İHD 4.265 2,2 Mobil 726 0,4 Otoprodüktör-Otoprodüktör Grubu 16.129 8,4 Yİ 45.032 23,6 YİD 14.245 7,5 Üretim Şirketi 18.262 9,6 Özelleştirme Programı 221 0,1

ÜRETİM TOPLAMI 191.163 100,0 İthalat 864 İhracat 2.577

TÜKETİM TOPLAMI 189.450

E P D K

Bazı Temel Göstergeler

Kaynaklara Göre 2007 Yılı Kümülâtif Üretim Miktarı

Üretim (GWh) Üretimdeki Payı (%) Fuel-Oil 7.582 4 Motorin 8 İhmal edilebilir Taş Kömürü 3.137 1,6 İthal Kömür 11.771 6,2 Linyit 38.289 20 Doğal Gaz 92.821 48,6 Jeotermal 158 İhmal edilebilir LPG 478 0,3 Nafta 633 0,3 Biogaz 42 İhmal edilebilir Diğerleri 106 İhmal edilebilir Hidrolik 35.779 18,7 Rüzgâr 358 0,2

GENEL TOPLAM 191.163 100,0

E P D K

Lisanslar

Adet

Kurulu

Güç (MW) Adet

Kurulu

Güç (MW) Adet

Kurulu

Güç (MW) Adet

Kurulu

Güç (MW) Adet

Kurulu

Güç (MW)Rüzgar 103 6.541,35 732 75.491,70 27 1.078,93 51 1.862,50 913 84974

Hidrolik 57 895,51 188 3.398,69 91 2.062,31 261 6.897,94 597 13254Fuel-Oil 0 0,00 1 44,78 0 0,00 9 310,46 10 355

Doğalgaz 14 2.830,85 11 1.979,56 5 1.024,62 84 2.115,25 114 7950Linyit 1 150,00 2 274,00 2 166,07 9 729,55 14 1320

Taş Kömürü 14 7.159,33 7 4.346,00 3 1.176,00 8 2.509,60 32 15191Asfaltit * 0 0,00 0 0,00 0 0,00 1 135,00 1 135

Çöp 0 0,00 0 0,00 0 0,00 0 0,00 0 0Jeotermal 2 5,00 1 9,50 0 0,00 4 31,80 7 46Çöp Gazı 1 4,02 0 0,00 0 0,00 4 28,05 5 32Biyogaz 0 0,00 1 4,10 0 0,00 5 123,60 6 128

Biyokütle 0 0,00 1 4,00 0 0,00 0 0,00 1 4Güneş 0 0,00 2 52,00 0 0,00 1 10,00 3 62

Prit 1 11,50 1 12TOPLAM 192 17.586 946 85.604 128 5.508 437 14.754 1.703 123.452

Lisans Verilenler TOPLAMUygun BulunanlarYakıt / Kaynak

Tipi

Başvuruİnceleme-Değerlendirme

31.12.2007 tarihi itibarıyla özel sektör tarafından üretim faaliyetinde bulunulmak üzere yapılan yeni lisans başvurularına ilişkin bilgiler

E P D K

Üretim Projeksiyonu

0

100.000

200.000

300.000

400.000

500.000

600.000

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

(GW

h)

FUEL-OİL MOTORİN İTHAL KÖMÜR TAŞ KÖMÜRÜ LİNYİT

DOĞALGAZ JEOTERMAL NAFTA+LPG ATIK HİDROLİK

RÜZGAR NÜKLEER Yüksek Talep Düşük Talep

E P D K

Üretim Projeksiyonu

0

100.000

200.000

300.000

400.000

500.000

600.000

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

(GW

h)

FUEL-OİL MOTORİN İTHAL KÖMÜR TAŞ KÖMÜRÜ LİNYİT DOĞALGAZ JEOTERMAL

NAFTA+LPG ATIK HİDROLİK RÜZGAR Yüksek Talep DüşükTalep

E P D K

Maliyet – Nakit Akışı

Nükleer Santral Maliyeti - Nakit Akışı

0,00

1,00

2,00

3,00

4,00

5,00

6,00

7,00

8,00

9,00

-6 -5 -4 -3 -2 -1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

Yıllar

Fiy

at-M

aliy

et (

cen

t/kW

h)

-300,00

-200,00

-100,00

0,00

100,00

200,00

300,00

400,00

500,00

Nak

it A

kışı

(m

ilyo

n U

SD

)

Nakit Akışı (milyon USD) Muafiyetli Nakit Akışı (milyon USD)

Ortalama Toptan Satış Fiyatı (cent/kWh) Ortalama Birim Üretim Maliyeti (cent/kWh)

Vergi Dahil Ortalama Birim Üretim Maliyeti (cent/kWh)

E P D K

MaliyetBirim Üretim Maliyeti

4

5

6

7

8

9

10

(US

c/k

Wh

)

Faiz 6,3, Özkaynak 20, Özkaynak Getiri Oranı 12, Yatırım Maliyeti 1750 Faiz 6,3, Özkaynak 20, Özkaynak Getiri Oranı 12, Yatırım Maliyeti 2000

Faiz 7,5, Özkaynak 20, Özkaynak Getiri Oranı 12, Yatırım Maliyeti 1750 Faiz 7,5, Özkaynak 20, Özkaynak Getiri Oranı 12, Yatırım Maliyeti 2000

Faiz 6,3, Özkaynak 20, Özkaynak Getiri Oranı 15, Yatırım Maliyeti 1750 Faiz 6,3, Özkaynak 20, Özkaynak Getiri Oranı 15, Yatırım Maliyeti 2000

Faiz 6,3, Özkaynak 30, Özkaynak Getiri Oranı 12, Yatırım Maliyeti 1750 Faiz 6,3, Özkaynak 30, Özkaynak Getiri Oranı 12, Yatırım Maliyeti 2000