ELEKTRİK ENERJİ DAĞITIMIEEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ DAĞITIMI 4 Elektrik enerji sistemleri...

ELEKTRİK ENERJİSİ DAĞITIMI

1

Dersin Adı Dönemi Dersin Kredisi AKTS

Elektrik Enerjisi Dağıtımı Güz Dönemi 2 + 0 4

Başarı

DeğerlendirmesiYılsonu Notuna Katkısı

Vize (Ara) Sınav %30

Kısa Sınav %10

Ödev %10

Final Sınavı %50

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ DAĞITIMI


2

Haftalık Ders Planı

I.HaftaElektrik enerji dağıtımı yönetmelikler ve

standartlarARA SINAV 30 Ekim-05 Kasım 2017

II.Hafta Şebekelerin yapılışı ve düzenlenmesi X.Hafta Gerilim düşümü hesapları

III.Hafta Şebekelerin yapılışı ve düzenlenmesi XI.Hafta Gerilim düşümü hesapları

IV.HaftaElektrik enerji dağıtımında kullanılan kablolar

ve havai hatlarXII.Hafta Şebeke kayıpları ve kısa devre hesapları

V.HaftaKumanda Elemanları

Akım ve gerilim transformatörleriXII.Hafta Şebeke kayıpları ve kısa devre hesapları

VI.Hafta Koruma Elemanları ve Koruma Röleleri XIII.Hafta Reaktif güç kompanzasyonu

VII.Hafta Şalt Sahaları ve Donanımları XIV.Hafta Yük karaktersitikleri ve yük tahmin yöntemleri

VIII.Hafta Gerilim düşümü hesapları FİNAL

SINAVI25 Aralık 2017-07 Ocak 2018

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ DAĞITIMI


EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ DAĞITIMI 3

Elektrik Enerjisi Üretimi, İletimi ve Dağıtımı


Elektrik enerji sistemleri geleneksel olarak, Üretim,

İletim ve Dağıtım şeklinde incelenmektedir. Enerji

iletim sistemleri, daha çok iletim kısmı ağırlıklı olmakla

beraber, gerek üretim gerekse dağıtım ve yük

modellerini de içeren analizleri kapsamaktadır.

Elektrik Enerjisi Üretimden Dağıtıma Doğru

• Üretim (Generation)

• İletim (Transmission)

• Primer Dağıtım (Primer Distribution)

• Sekonder Dağıtım (Seconder Distribution)• Yükler-Tüketiciler (Consumer)

ELEKTRİK ENERJİSİ DAĞITIMI – TEMEL TANIM VE KAVRAMLAR



• Elektrik enerjisi Elektrik Santralleri ile üretilir.

• Elektrik enerjisinin üretimden tüketime doğru iletilerek

dağıtılması gerekiri.

• İletim; şalt merkezleri, direkleri, enerji iletim hatları, trafolar,

izolatörler, kesiciler, ayırıcılar, bobinler, kondansatörler,

parafudurlar ve diğer şalt tesisi elemanları aracılığıyla

gerçekleştirilir.

• Elektrik santralleriyle tüketim merkezleri arasındaki bağlantı,

iletim şebekelerinin kullanıldığı enterkonnekte sistemle

sağlanır.

• İletim şebekesi, direkler, iletkenler, trafo merkezleri ve benzeri

ünitelerden oluşur.


Şebeke: Ülke çapında yaygınlaştırılmış ulaşım ve

iletişim örgüsü, ağ

Elektrik şebekesi, Telekomünikasyon Şebekesi,

GSM Şebekesi vs.

Elektrik Şebekesi: Üretilen elektrik enerjisini

kullanıcılara iletmek için oluşturulmuş bileşik bir ağdır.

• Elektrik gücü üreten enerji santralleri,

• Üretim kaynaklarından talep merkezlerine enerji

aktaran iletim (nakil) hatları,

• Kullanıcılara bağlantı sağlayan bileşik dağıtım

hatlarından oluşur.

Elektrik Şebekesi



Akıllı şebeke, tedarikçi ve tüketici arasında karşılıklı elektronik iletişimin sağlanması amacıyla akıllı

sayaç ve izleme sistemlerinin elektrik şebekelerine eklenerek elektrik şebekelerinin izlenmesi,

güncellenmesi ve sürekli güvenilir, kaliteli olarak dağıtım yapılırken kullanıcı güvenliğinin sağlanması

gereken bir yaklaşımdır. Aslında sadece sayaç değil üretimden son tüketiciye kadar bütün şebekenin

uzaktan izlenebilir ve kontrol edilebilir olmasıdır.

Klasik (Geleneksel) Şebeke: Merkezi bir elektrik

üretim santralinde üretilen elektriğin gerilim

seviyesi yükseltilerek iletilmesini, sonrasında

kademeli olarak gerilim seviyeleri düşürülerek

dağıtılmasını ve son kullanıcıya ulaştırılmasını

sağlayan, otomasyon kullanılmayan elektrik dağıtım sistemleridir.



*Capex: Capital expenditures: Yatırım harcamaları

**Opex: Operational expenditures: Operasyon harcamaları



Gerilim Sınıflandırılması (IEC 60038)

IEC (International Electrotechnical Commission IEC 60038) ye göre;

• Alternatif Gerilimde 1000V’un,

• Doğru Gerilimde 1200V’un üzeri YÜKSEK GERİLİM kabul edilir.

U>1000V Yüksek Gerilim, YG (High Voltage, HV)

U ≤ 1000V Alçak Gerilim, AG (Low Voltage, LV)

• 1kV < U ≤ 52kV Orta Gerilim, OG (Medium Voltage, MV)

• 52kV < U ≤ 300kV Yüksek Gerilim, YG (High Voltage, HV)

• 300kV < U ≤ 800kV Çok Yüksek Gerilim, ÇYG (Extra Hight Voltage, EHV)

• 800kV > U Aşırı Yüksek Gerilim, AYG (Ultra High Voltage, UHV)

ENERJİ İLETİMİ – TEMEL TANIM VE KAVRAMLAR

iec60038 (Gerilim Sınıflandırılması).pdf


Gerilim Seviyeleri (TÜRKİYE)

• Alçak Gerilim 220/380 Volt

• Orta Gerilim 31-35 kV

• Sanayide kullanılan özel makinalar için özel gerilim değerleri (3,3-6,3-11kV,…)

kullanılmaktadır.

• 6,3 ve 15kV’luk gerilim seviyesi terk edilmektedir.

• Yüksek Gerilim 380kV, 154kV (Halen bu iki gerilim değerinde iletim şebekesi vardır. Ara

değerlerde de 66kV gibi iletim yapılabilmektedir.

Gerilim Seviyeleri (DÜNYA)

AVRUPA (50HZ) K.AMERİKA (60 HZ)

AG 440-415-650-1000 V 120-208-600 V

OG 5-11-22-33-66 kV 2,4-6,9-23-34,5-69 kV

YG 110-132-156-220 kV 115-138-161-230 kV

ÇYG 275-380-400-800 kV 287-345-500-765 kV

UYG 1000-1600 kV -----



Elektrik Üretimi: Elektrik, kamu yada özel elektrik

üreticileri tarafından çeşitli türdeki elektrik santralleri

ile üretilir.

Elektrik İletim Şebekesi: Üretilen elektrik enerjisini

kullanıcılara iletmek için oluşturulmuş bileşik bir

ağdır. Elektrik enerji santralları, üretim

kaynaklarından talep merkezlerine enerji aktaran

elektrik üretim tesisleri ile elektrik tüketim bölgeleri

yakınlarındaki transformatör merkezleri;

transformatör istasyonları ile son tüketici arasında

elektrik enerjisi iletimini sağlayan iletim (nakil) hatları

ve kullanıcılara bağlantı sağlayan bileşik dağıtım

hatlarından oluşur.Elektrik Şebekesi



Elektrik Dağıtım Şebekesi: İletim hattından gelen

ve şalt merkezlerinde gerilim seviyesi düşürülen

elektriği, ev ve işyerlerine getiren şebekedir.

Elektrik Şebekesi



Elektrik Dağıtımı

Elektriğin son kullanıcıya ulaştırılmasıdır.

Elektrik Dağıtım Şebekesi

Elektrik şebekesinin, elektriği iletim sisteminden tüketiciye ulaştıran kısmıdır.

Elektrik dağıtım şebekesi,

• Trafo merkezleri,

• Orta gerilim hatları,

• Dağıtım merkezleri,

• Dağıtım transformatörleri,

• Alçak gerilim dağıtım hatları • Ölçü devrelerini kapsar.



1890’da New York City sokakları


Elektrik Sektörünün Tarihi

• 1984 yılında kurulmuş olan Türkiye Elektrik Kurumu

(TEK) elektrik sektöründeki tek sorumlu olarak elektrik

üretiminde, iletiminde ve de dağıtımında Türk halkına

hizmet vermişti uzun yıllar devlet tarafından idare

edilmiştir.

• 1994 yılında, Türkiye Elektrik Kurumu, Türkiye Elektrik

Dağıtım Anonim Şirketi (TEDAŞ) ve elektrik üretimi ve

iletiminden sorumlu Türkiye Elektrik Anonim Şirketi

(TEAŞ) adı altında iki farklı şirkete bölünmüştür.



• 2001 yılında elektrik üretimi, iletimi ve toptan satışı

için üç ayrı şirket kurularak, TEAŞ ilave edilmiştir.

• Elektrik üretimi için; Elektrik Üretim Anonim Şirketi

(EÜAŞ),

• Elektrik İletimi İçin, Türkiye Elektrik iletim anonim

Şirketi (TEİAŞ) ve

• Elektriğin Toptan Satışı İçin, Türkiye Elektrik Ticaret

ve Taahhüt (TETAŞ) adı altında üç kamu iştiraki

kurulmuştur.



DikeyEntegre

TEK

1970 1994 2001

TEDAŞ

TEAŞ TETAŞ

TEİAŞ

EÜAŞ

TEDAŞ

Dağıtım

Üretim, İletim & Ticaret

İletim

Üretim

Ticaret

Dağıtım

• Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK), Elektrik ile

ilgili kurumların yanı sıra, sektördeki rekabet ortamının ve

tüketicinin korunması amacı ile 2001 yılında kuruldu.

• EPDK, sektördeki en üst mecra olarak, gerekli düzenleme

ve değişikliklerini yapmakta ve yasa değişiklikleri için

görüşlerini paylaşmaktadır.

• 1994 yılından 2005 yılına kadar, devlet iştiraki olan Türkiye

Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi (TEDAŞ) adı altında

faaliyet gösteren dağıtım ağı, 2005 yılında 21 farklı bölgeye

ait 21 şirket olarak bölünmüştür.

• 2011 yılından itibaren bu 21 şirketin özelleştirilmesine

başlanmış olup, bugün itibarıyla 21 dağıtım şirketinin

tamamı özelleştirilmiştir.



Genellikle birbirinden uzak olan elektrik üretim santralleriyle tüketim merkezleri arasındaki

bağlantı, iletişim şebekesi ve enterkonnekte sistemlerle sağlanır.

• Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ) : Türkiye’de elektrik üretiminden sorumlu

devlet kuruluşu

• Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ) : Üretilen Elektrik enerjisinin iletiminden

sorumlu devlet kuruluşu

• Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi (TEDAŞ) : Elektrik enerjisinin Türkiye’deki

dağıtımından sorumlu devlet kuruluşu

• Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi (TETAŞ) : Elektrik enerjisinin

toptan satışından sorumlu devlet kuruluşu

• Elektrik Piyasaları İşletme Anonim Şirketi(EPİAŞ): Piyasa işletim lisansında yer alan

enerji piyasalarının etkin, şeffaf, güvenilir ve enerji piyasasının ihtiyaçlarını karşılayacak

şekilde planlanması, kurulması, geliştirilmesi ve işletilmesidir.



16.06.2013 YÜK TEVZİ BÖLGELERİ

PUANTLARI

YÜK TEVZİ BÖLGELERİ ANİ PUANTLARI

BÖLGELER SAAT MW

İKİTELLİ (TRAKYA) 21,30 3564,0

ADAPAZARI (KBA) 21,20 4416,3

IŞIKLAR (BA) 21,10 4223,0

GÖLBAŞI (OA) 21,20 2933,0

KEBAN (GDA) 21,00 4051,3

SAMSUN (OK) 21,00 1238,2

ADANA (D Akd.) 20,40 2261,8

ANTALYA (B Akd.) 21,10 2062,0

ERZURUM (DA) 20,40 1017,5

https://ytbs.teias.gov.tr/ytbs/frm_login.jsf

https://ytbs.teias.gov.tr/ytbs/frm_login.jsf



http://www.eigm.gov.tr/tr-TR/Enerji-Dagitim-Sirketleri-Haritasi

Dağıtım şirketlerinin 3 temel sorumluluğu

vardır.

• Kendi bölgelerindeki dağıtım hatlarının

bakımı ve onarımı

• Yeni kurulan işletme ve meskenlerin elektrik

dağıtım ağına bağlanması için gerekli

altyapının kurulması

• Temel abonelik işlemleri ile birlikte, elektrik

sayaçlarının okunması ve müşterilerin

faturalandırılması

http://www.eigm.gov.tr/tr-TR/Enerji-Dagitim-Sirketleri-Haritasi


-75 ADET 400 kV İSTASYON

- 1 ADET 220 kV İSTASYON



- 587 ADET İSTASYON (92.199 MVA)

- 14453 km 400 kV HAVAİ HAT


- 84 km 220 kV HAVAİ HAT (Gürcistan,Ermenistan)


-213 km 154 ve 380 kV KABLO HATTI

-46974 km (TOPLAM İLETİM HATTI)


-77 ADET 380 kV İSTASYON




- 606 ADET İSTASYON (99852 MVA) 2010 yılı

- Müşteriye Hitap eden 64432MVA

- 15559,2 km 380 kV HAVAİ HAT


- 84,5 km 220 kV HAVAİ HAT (Gürcistan,Ermenistan)


-28,6 km 380kV

-179,3 km 154kV

-3,2 km 66kV KABLO HATTI

-47860 km (TOPLAM İLETİM HATTI) 2010 yılı


ŞİRKET GÖREV İLLERİ

Akdeniz Elektrik A.Ş. (AKDENİZ EDAŞ) Antalya, Burdur, Isparta İl sınırları

Aras Elektrik A.Ş. (ARAS EDAŞ) Erzurum, Ağrı, Ardahan, Bayburt, Erzincan, Iğdır,Kars

Çoruh Elektrik Dağıtım A.Ş. (ÇORUH EDAŞ) Trabzon, Artvin, Giresun, Gümüşhane, Rize

Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş. (DEDAŞ) Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin, Batman, Siirt, Şırnak

Fırat Elektrik Dağıtım A.Ş. (FIRAT EDAŞ) Elazığ, Bingöl, Malatya, Tunceli

Gediz Elektrik Dağıtım A.Ş. (GDZ EDAŞ) İzmir, Manisa

Göksu Elektrik Dağıtım A.Ş. (AKEDAŞ) Kahramanmaraş, Adıyaman

Çamlıbel Elektrik Dağıtım A.Ş. (ÇEDAŞ) Sivas, Tokat, Yozgat

Menderes Elektrik Dağıtım A.Ş (AYDEM) Aydın, Denizli, Muğla

Osmangazi Elektrik Dağıtım A.Ş. (OSMANGAZİ EDAŞ) Eskişehir, Afyon, Bilecik, Kütahya, Uşak

Toroslar Elektrik Dağıtım A.Ş. (TOROSLAR EDAŞ) Adana, Gaziantep, Hatay, Mersin, Osmaniye, Kilis

Uludağ Elektrik Dağıtım A.Ş. (UEDAŞ) Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Yalova

Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş (VEDAŞ) Bitlis, Hakkari, Muş, Van

Yeşilırmak Elektrik Dağıtım A.Ş. (YEDAŞ) Samsun, Amasya, Çorum, Ordu, Sinop

Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş. (BAŞKENT EDAŞ) Ankara, Kırıkkale, Zonguldak, Bartın, Karabük, Çankırı, Kastamonu

Boğaziçi Elektrik Dağıtım A.Ş (BEDAŞ) İstanbul ili Rumeli Yakası.

İstanbul Anadolu Yakası Elektrik Dağıtım A.Ş. (AYEDAŞ) İstanbul ili Anadolu Yakası.

Kayseri ve Civari Elektrik Dağıtım Şirketi (KCTAŞ) Kayseri (Türkiye’deki ilk Dağıtım Şirketi-1926)

Meram Elektrik Dağıtım A.Ş. (MERAM EDAŞ) Kırşehir, Nevşehir, Niğde, Aksaray, Konya, Karaman

Sakarya Elektrik Dağıtım A.Ş. (SEDAŞ) Sakarya, Bolu, Düzce, Kocaeli

Trakya Elektrik Dağıtım A.Ş. (TREDAŞ) Edirne, Kırklareli, Tekirdağ.


TÜRKİYE’DE ELEKTRİK ENERJİSİ GÖRÜNÜMÜ

2 Ağustos Salı 2016 günü saat 14:50’de Türkiye’nin ani puantı ise 43 bin 977 MW’a ulaşarak tüm zamanların en yüksek

değerine ulaştı. Bir önceki en yüksek ani puant 43 bin 289 MW ile 30 Temmuz 2015 tarihinde kırılmıştı. 2016 sonu itibariyle

kurulu güç 78497,4MW, üretim miktarı 273.387.560.799kWh ve tüketim miktarı 278.345.608.308kWh olmuştur.


Elektrik Piyasası Yönetmelikler

• Enerji Piyasası Bildirim Yönetmeliği

• Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği

• Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği ve İlgili Mevzuatı

• Elektrik Dağıtımı Ve Perakende Satışına İlişkin Hizmet Kalitesi Yönetmeliği

• Dağıtım Sistemi Yatırımlarının Düzenlenmesi Yönetmeliği ve İlişkili Mevzuat

• Elektrik Enerjisi Talep Tahminleri Hakkında Yönetmelik

• Dağıtım Yönetmeliği

• Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği ve İlgili Mevzuatı

• İthalat ve İhracat Yönetmeliği

• Lisans Yönetmeliği

• Elektrik Şebeke Yönetmeliği

• Tadillere ve İletim Faaliyeti ile Vazgeçilen Faaliyetlerin Devrine İlişkin Yönetmelik

• Tarifeler Yönetmeliği

• Yan Hizmetler Yönetmeliği

• Elektrik Piyasasında Yapılacak Denetimler İle Ön Araştırma ve Soruşturmalarda Takip Edilecek Usul ve

Esaslar Hakkında Yönetmelik

• Organize Sanayi Bölgelerinin Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik

• Elektrik Piyasasında Dağıtım ve Tedarik Lisanslarına İlişkin Tedbirler Yönetmeliği

• Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belgelendirilmesi Ve Desteklenmesine İlişkin Yönetmelik

• Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik

• Rüzgar ve Güneş Enerjisine Dayalı Üretim Tesisi Kurmak Üzere Yapılan Önlisans Başvurularına İlişkin

Yarışma Yönetmeliği

• Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi Teşkilat Yapısı ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik



KAYNAKLAR

Enerji Dağıtımı-I , Dr.Bora ALBOYACI

https://www.teias.gov.tr

http://www.elektrikport.com

http://www.enerjiatlasi.com

http://www.emo.org.tr

http://www.eigm.gov.tr

Uluslararası Standart IEC 60038

https://www.teias.gov.tr/

http://www.elektrikport.com/

http://www.enerjiatlasi.com/

http://www.emo.org.tr/

http://www.eigm.gov.tr/

ELEKTRİK ENERJİ DAĞITIMIEEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ DAĞITIMI 4 Elektrik enerji sistemleri...

Documents

Transcript of ELEKTRİK ENERJİ DAĞITIMIEEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ DAĞITIMI 4 Elektrik enerji sistemleri...