EL-CİHAD VE-L İCTİHAD-Ebu Katâde el-Filistinî-

EL-CHAD VE-L CTHAD Ebu Katde el-Filistin

Mukaddime phesiz ki hamd Allaha aittir, Ondan yardm diler ve Ona istifar ederiz. Nefislerimizin erlerinden ve amellerimizin ktlklerinden Allaha snrz. Allahu Teala kime hidayet ederse onu saptracak ve kimi de saptrrsa ona hidayet edecek yoktur. Allahtan baka ilah olmadna, tek olup ortann bulunmadna, Muhammedin (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Onun kulu ve Rasul olduuna ehadet ederim. Allahu Teala yle buyurur: Mminlerin (savaa) topluca kmalar gerekmez. Onlarn her bir topluluundan bir kesim de, dinde fakih olmak ve kendilerine dndkleri zaman kavimlerini uyarmak zere (geri) kalmal deil mi? Olur ki saknrlar diye. (9 Tevbe/12) Kurtubi (Rahimehullah) ayetin tefsirinde yle der: Allahu Tealann: Mminlerin topluca kmalar gerekmez buyruu, cihadn muayyen olarak herkese (farz- ayn) bir ykmllk olmadn, farz- kifaye olduunu gsterir. nk herkes cihada kacak olursa, geriye kalan oluk-ocuk zayi olur. O bakmdan, onlardan bir grup cihada ksn, dier bir blm kmayp dinde fkh sahibi olsun ve oluk-ocuu korusun. Nihayet savaa -

12

El-Cihad ve-l ctihad

kanlar geri dndklerinde kmayp yerlerinde kalanlar renmi olduklar eri hkmleri onlara retsinler.1 Allahu Teala, bu ayette insanlar, Mcahid ve Mctehid olmak zere iki ksma ayrmtr. Bunlarn dndakilerde ise hayr yoktur. Aslnda mcahid, ayn zamanda mctehid; mctehid de ayn zamanda Mcahiddir. Zira szlkte Cihad ve ctihad kelimelerinin her ikisi de ya zahmet ve meakkat anlamlarna gelen Cehd kknden, ya da elinden geleni yapmak anlamna gelen Chd kknden tremilerdir. Seyyid Kutub (Rahimehullah), yukarda aktarm olduumuz ayetin tefsirinde yle der: Bu dinin fkh, ancak hareket yurdunda ortaya kabilir, geliebilir. Dinin z, harekete dnk bir hayat biimi olarak yaamas gerekirken, yerinde oturan bir fkhdan alnamaz, renilemez. Gnmzde islm fkhn, "yenilemek" ya da (Hal oryantalistlerin dedii gibi) "gelitirmek" amacyla fkhi hkmler karmak iin kitaplarn, sayfalarn arasnda incelemeye dalanlar... Evet, insanlar kula kulluktan kurtarmaktan ve sadece Allah'n eriatn egemen klmak ve tautlarn yasalarn hayattan uzaklatrmak suretiyle, insanlar Allah'a kul yapmay hedefleyen hareketten ok uzak olan bu adamlar, bu dinin tabiatn kavrayamazlar. Bu yzden, dinin fkhn dzenlemeleri ve fkhi kurallar koymalar doru deildir.2 Bilinmelidir ki, cihad ve ictihadn gayesi, nsanlar sadece Allaha kul yapp, onlar kullara kulluktan kurtarp, btn tautlar yeryznden kaldrmak ve kainat fesattan arndrmaktr.3 Bu mmetin selefi ve fazilete stn olanlar, bu dini ylesine kavrayp zmsemilerdi ki, kk, nefislerinin derinliklerinde salamlaarak, ayrlmaz bir vasflar olmu ve bylece btn bir yeryzne risalet uuru ve bilincini ulatrmlard. Taberi1 2

el-Camiu li-Ahkamil-Kuran, 8/293. Fi Zilalil-Kuran, 1735. 3 Seyyid Kutub, Hazed-Din, 15.

Ebu Katde el-Filistin

13

yle rivayet eder: Sad bin Ebi Vakkas, Kadisiye Sava ncesi, ran ordu komutan Rstemin talebi zerine, Rabi bin Amiri Rsteme gnderir. Rstem: -Sizi buraya kadar getiren nedir? diye sorar. Rabi yle der: -Bizi buraya, Onun dilediini, kullarn kulluundan Onun kulluuna, dnya skntlarndan, ferahla ve dinlerin zulmnden slamn adaletine kavuturmamz iin Allahu Teala gnderdi. Allah, bizi diniyle insanlara gnderdi ki, onlar ona davet edelim. Bunu bizden kabul edenden biz de kabul ederek kendisinden el eker ve geldiimiz yere geri dneriz. Kabul etmeyenlere kar ise Allahn vaadine kavuuncaya kadar savarz. Rstem: -Allahn vaadi nedir? diye sorunca, Rabi yle dedi: -Daveti kabul etmeyenlere kar savarken lene cennet, hayatta kalana ise zaferdir.4 Ancak, Allah Rasul ile arasndaki zaman fark geniledike slam mmeti yozlap verdii ahdi unuttu ve sanki zaman ilk balad gnk haline, din de hadis-i erifte belirtildii zere ilk garip gnlerine dnd. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) yle buyurur: slam garib olarak balad, tekrar balad gibi garb hale dnecektir. Gariblere ne mutlu!5 Sanki mevcudat, hal diliyle dnyay atalet, uyuukluk ve keye ekilmeye davet etti de o da sratle buna cevap verdi. bn-i Haldunun da dedii gibi, kltr ve medeniyetin canlanp gelimesi iin dini, ilk dnemindeki haline dndrecek bir tecdid (yenilik) hareketine ihtiya bulunmaktadr. Tecdid ise, ancak slamn btn alametleri silindikten sonra, baka bir deyimle slamn ilk gnk garib haline dnmesi ile olur ki bu, cihad ve ictihad ile mmkndr. Evet, medeniyetimizin yeniden canlanmas, eitim dzeyi, toplum seviyesi ve son asrlarda yok olan4 5

Taberi Tarihi, 1/2271. Mslim

14


deerler gz nne alnarak, tm kainat kapsayacak bir bak asna sahip olan tecdid ile olur. Deerli kardeimiz mer Ebu mer, Cihad ve ctihad meselelerini aklamaya alrken konuyu, dini ilk dnemdeki aslna dndrmeye alan bir slupla ele alm ve gnmz toplumlar arasnda hak ettikleri yeri almalar iin bu kavramlar genie inceleyerek, yeniden gndeme tamtr. O, btn oluturmayan bir bak asn deil, btn oluturan, umumu kapsayan bir bak asn benimsemitir. Bu nedenle onun aklamalar, ksa ve sert olmasna ramen gkten yeryzne inen saanak yamur gibi yetiip, bizleri gaflet ve gamsz yaamaktan kurtard ve ruhlarmza hayat verdi. phesiz mellifin cihad, ictihad, ibadet ve Tevhid arasnda kurduu mkemmel ba, dini asl konumuna dndrmekte ve onu, tevil edilip deitirilmeden nceki ilk hali gibi taze klmaktadr. Yine onun, yaratma ile emir ve kevni nizam ile eri nizam arasndaki fark ortaya karp belirtmesi, eriatla temas halinde olmay mmkn hale getirmitir. phesiz bu kavramlarn aklamalar konusundaki stnlk eyhul-slam bn-i Teymiyeye (Rahimehullah) aittir. Ancak slam mmetinin kapld gaflet; eriat belirsiz, kavramlar anlalmaz ve gerekleri phe edilir hale getirmitir. bn-i Teymiye (Rahimehullah) yle der: Allahu Tealann hkm, yaratma ve emir olmak zere iki ksmdr. Ancak insanlarn bir ou iman din emrin hakikatleri ile kevn kaderi yaratma hakikatlerini birbirine kartrmaktadrlar. Alemlerin Rabbi olan Allahn an ne ycedir (7 Araf/54) ayet-i kerimesinde belirttii zere, yaratma ve emir, her ikisi de Allahu Tealaya aittir. Her eyin yaratcs, Rabbi ve Meliki Odur. Ondan baka ne bir yaratc, ne de bir Rab vardr. Onun diledii olur, dilemedii ise olmaz. Kainatta var olan btn hareket ve hareketsizlik ancak onun iradesi, kaderi, dilemesi, kudret ve yaratmasyla olur. Allahu Teala, kendisine ve Rasulne itaat edilmesini emredip, kendisine ve Rasulne kar gelinmesini ya-


15

saklam; Tevhid ve ihlas emredip, koulmasn (irki) ise yasaklamtr.

kendisine

ortak

Dikkat ekilmesi gereken hususlardan biri de udur: Mellifin maksad, uzun zamandan beri ihmal edilen cihad ve ictihad kavramlarn, gnmz toplumlarnda eski verimli haline getirmek olmu ve bunu, uzun zamandr imamn sorumluluuna braklm6 olan cihad ve ictihad, kuvvet ve yeterli hazrla balayarak baarmtr. nk btn manalaryla cihad, kuvveti temsil ederken; en geni manasyla ictihad da, bilgiyi temsil etmektedir. Zeki kimselerce gayet iyi bilindii zere, tam ve kapsaml manasyla egemenlii meydana getiren de, kuvveti bilgiye balayan alardr. bn-i Teymiye (Rahimehullah), cihad ve kuvvet hakknda yle der: Cihad; emr-i bil maruf-nehy-i anil mnkeri tamamlar. Dolaysyla emr-i bil maruf-nehy-i anil mnker gibi, cihad da farzdr. Bu grevi gc nisbetinde yerine getirebilecek durumda olanlar, zerlerine deni yerine getirmemeleri halinde, herkes gc nisbetinde gnahkar olur. nk cihad, her insana gc nisbetinde farzdr.7 ctihad ve kuvvet hakknda ise yle der: Yine, halktan birisi, baz konularda ictihad yapabiliyorsa, ictihad etmesi caizdir. Zira ictihad, ksmlar ayrlmay kabul eden bir makamdr. Burada nemli olan, buna g yetirilebilip yetirilememesidir. Bazan kiinin baz eylere gc yeterken, baz eylere gc yetmemektedir.8 Burada unu da belirtmek istiyorum ki, bu kitabn asl, belli bir sistem dahilinde, cihad ve ictihad ile ilgili olarak kaleme alnan eitli makalelerden ibarettir. Deerli okuyucu bu makalelerin yerletirilmesinde tam bir btnlk grmese de, anlam ve ierik olarak bunlarn birbirlerine bal olduklarn grecektir.6

Burada, Halife olmadan, bulunulmaktadr. (el-Hadid) 7 Mecmuul-Feteva, 28/126. 8 a.g.e, 5/203

cihad

olmaz

phesine

atfta

16


Bunun sorumluluu ise yazara deil, makaleleri biraraya getiren bizlere aittir. Her eye gc yeten Allahu Tealadan, bizleri sevdii ve raz olduu amellere muvaffak klmasn, cihad ve ictihad ehlinden eylemesini dileriz. Hamd alemlerin Rabbi olan Allaha aittir.

BRNC BLM KULLUK VE MCADELE

Dmanlarm bana ne yapabilir ki? Benim cennetim kalbimde, bahem de gsmdedir. Nereye gidersem, o, benden ayrlmaz, benimle beraberdir. Hapse atlmam, halvet; ldrlmem, ehadet; Srgnm ise seyahattir. bn-i Teymiye (Rahimehullah)

MCADELENN HAKKATI Kuran- kerim, hakkn batl ile olan savan nasl tasvir etmitir? Bu konuda doru bir neticeye ulaabilmemiz iin, baz kavramlarn aklanp anlalmas gerekmektedir. Ancak bunu yaparken, batln nnde bozguna urayanlarn durumlarn ve nasl oldu da ilerindeki korkuya kaplarak, batl, kendisinden korkulmaya layk bir ey zannettikleri zerinde durmamz gerekir. Zira bu korkular nedeni ile btn gleriyle batl memnun etmek ve haklarn (tabi eer haklarn biliyorlarsa) elde etmek iin batl ehlinden izin istemek iin uratlar. Srekli cahiliyye ehli ile beraber oldular, nk btn davalarnn izin belgeleri bazen Beyaz Sarayn elinde, bazen Eliza Saraynn ekmecelerinde ve bazen da ngiliz yneticilerinin ayakkablnda bulunmaktadr. Bu yaptklar ile onlar yeryznn en hakir insanlar oldular? Tautlara ve tautlarn emsallerine, teslimiyeti slam, demokratik slam ve slamn onlara kar dmanca dncelerden veya onlarla kavga etmekten uzak olduunu anlatmak gayesiyle durmadan aba sarfeder hale gelmelerini anlamak iin, Kurani hakikatleri sorgulamak bize dmemektedir. Herhalde feraset sahibi olmayan bir gzleyici (bile) gerek mrted lkelerde, gerekse bat lkelerinde slamn bat ile ilikisi ad altnda yaplan bunca toplant, konferans ve kongreleri grp takip edebilecek kapasitededir. Btn bu toplantlar; slam sessiz ve hareketsiz hale getirmek, hibir kstlama tanmadan her eyi

20


mbah gren demokrasi dinini yaymak iin balatlan siyasi hamlelerle, Bat medeniyeti savann nndeki engelleri kaldrmak iin verilen ada fetvalar erevesinde yaplmaktadr. Baz kardelerimiz bu toplant ve konferanslara, slamn bat ile olan ilikisi, bir ibirlii ilikisi mi, yoksa bir atma ilikisi mi? ad altnda veya buna yakn bir nvan ile ngilterede ahit olmulardr. Bu toplantlarda kullanlan minare ve fiziksel gelime hareketi arkndan oluan armalar, bu almalarn muhtevasn aka belli etmektedir. Bu arma, zihinde insan ileden karan bir takm soru ve dnceler meydana getirmektedir. Bu dncelerin en fazla dikkat ekeni ise, konumuzun da esasn tekil eden inhiraf (bozulma)lardr. Bunlar sapk olan szde slami akmlarn yaad ve byk lde hezimetlerine sebep olan durumdur. nk onlar kilise zihniyetiyle, slamda ruhi deerlerden baka bir ey grmemektedirler. Hayat arkna gelince, bat medeniyeti onu dinden ayrmtr. Bunlarn zihniyetine gre slamn yeri sadece mescittir. Bundan sonra geriye kalan her ey ise Sezarn hakkdr. Baz kardelerimiz, bu sapk islami akma ynelttiimiz ar ithamlar tuhaf karlayabilirler. Ancak hakk arayanlar, bu sapk akmn en byk talep ve hedeflerini incelediklerinde hakikati farkedebilirler. Bu sapk akm, almalarn sadece sosyal bara hasretmektedir. Aslnda bu akm, elinde tuttuu kavramlarla toplumdaki baz sular durdurabilir ve fesat olgusunu yok edebilir. Ancak o, bu programlar, hakim cahiliyyenin kontrolnde sunmaktadr. Dolays ile bu yalanc ve dzenbaz akm, hakk gerek sahibi olan Allahu Tealaya iade etmek iin bir karara varmak istediimizi unutmutur. Bu sapk akmn devaml tekrarlad ey, cahiliyyenin gzetimi altndaki gelimelerine mani olan engelleri ortadan kaldrmak iin, yine cahiliye dzenlerinden izin alma talebidir. phesiz bu grlerde bize kar kanlar, sadece gzlemlerinde zayf grl olanlar deil, bilakis hem basireti kr, hem de bununla birlikte kavrama kabiliyetini kaybedenlerdir.


21

Bu konferansta dikkatimizi eken dier bir konu ise, bu sapk akmn liderlerinden biri olan Raid el-Gannuinin Avrupadaki Mslman genleri toplumun iine girip onlarla sk iliki iinde olmaya davet ettii ve bu konuda hibir snrlama koymad, hatta daha da ileriye giderek Baty yksek bir insaniyet medeniyeti ve parlak ilmi dnce mealesinin hamili olarak tasvir ettii konumasdr. Avrupadaki Mslman genliimize gelince, bu genlik, adeta kanlmaz tarihi bir miras gibi, srekli olarak zihninde aalk kompleksi tamaktadr. Bu konuda daha fazla bilgi edinmek istiyorsanz, bu sapk akma ye olan baz genlerin, merkezi ngilterede bulunup, almalarn Dnyaya demokrasiyi yayma tekilat veya buna yakn bir isim altnda srdren tekilattaki, eylem ve uygulamalarna baknz. Greceksiniz ki, bu tekilat ellerinde tutanlar, hvan- Mslimin9 cemaatine mensup olan genlerdir ki bunlarn arasnda hvan- Mslimin hareketine mensup olduklar halde, hvan- Mslimini, gya Seyyid Kutubun kat fikirlerinden etkilenmi olmakla ve dolaysyla da demokratik anlaya itirak etmenin yolunda engel tekil etmekle tenkit edenler dahi bulunmaktadr. Bu genlere gre, hvan- Mslim hareketinin ierisinde olan bir takm eri snrlamalar, hareketin ilerlemesinin nne geip, normal bir siyasi parti olmasn engellemektedir. Netice olarak bu genler, Hasan Turabinin liderliini benimseme kanaatine varmlardr. Bu akmn yapt almalardan bir dieri ise, Avrupada yaynlad bir dergi vastasyla geleneksel slami dnceleri, ada insani bir kimlikle arzetmeleridir. Derginin benimsetmeye alt dayanksz dnceleri renmek isterseniz direk olarak ismine10 veya ilk saysnda yer verdii konulara baknz. Derginin ilk saysnda, Muhammed Ali elBaninin bir makalesi bulunmaktadr. Muhammed Ali, geen yzyln banda Msra hkmeden ve akl banda olan btn9

10

Mslman Kardeler Tekilat nsan Dergisi, Avrupa.

22


Mslmanlarn ittifakyla Mslmanlarn memleketlerindeki ada kfrn lideri olan adamdr. nk gnderdii eliler ile ithal ettii Avrupa anayasal dzen vastasyla Mslmanlar cahiliyenin kucana atan ilk adamdr.11 Mahmud akir, bu dergide, Muhammed Alinin tecrbesini, benzeri grlmemi bir medeni slami tecrbe olarak nitelemektedir. Mcadelenin Kk Ve Aralar Hakkn batl ile olan mcadelesinin kk, beerin yeryznde var olmaya balad ilk gne kadar uzanmaktadr. Bu, Allahu Tealann, mahlukat bu ftrat zere yaratm olduu kader snnetlerindendir. nk her eyden stn olan ve hakka dayanan eriat, beerin ftratnda varolan istek ve arzular slah edip, onu en faydal olana yneltmek gayesindedir. Bu nedenle Allahu Teala, kk salmamas, insanlarn ve dier mahlukatn hayatnda yer edip, onlar etkisi altna almamas iin Mslmanlara cihad emretmitir. Bu cihadn parolas yce Allahn dinini hakim klp, irki ve batl kknden kazmaktr. Allahu Teala yle buyurur: Hibir fitne kalmayncaya ve din btnyle Allahn oluncaya kadar onlarla savan. (8 Enfal/39) Allahu Teala, bu mcadelede atlacak admlar, hakk ihtiva edip, batln hakikatn ortaya karan etkileyici ve muhteem ifadelerle ortaya koymutur. Dolaysyla hak ve doru olan metod, Kuran metodu olup, bundan bakas byclerin ve hurafecilerin metodudur. Byclerin metodu; gerei saptrp aslsz ve hayali eyleri gerekmi gibi gstermektir. Byc, asay ylan gibi gstermekte ve her eyi olduundan farkl ekilde ortaya koymaktadr. Dolaysyla hibir eyi olduu gibi gremezsiniz. n11

Mahmud akirin el-Mtenebbi adl kitabnn banda yer alan, Medeniyetimize Giden Yol le lgili Bir nceleme blmn okuyunuz


23

sanlk tarihi boyunca ins tautlar kendilerini ilahlatrp, insanlarn kendilerine boyun emelerini salamak iin hep sihirbazlar kullanmlardr. Kuran nasslarla Nebev hadislere gre sihir, u iki ekilde gerekleir: Birinci ekil: Eyann hakikatini deitirmeden, izleyenlerin gznde sadece eklini deitirmek. Sihirbaz, eyann hakikatini deitiremez. nk Allahu Tealadan baka hi kimsenin yaratmaya gc yoktur. sa, halkn gz nnde ylana dnmektedir, ancak hakikatte hala sadr. Allahu Teala yle buyurur: (Bycler) dediler ki: Ey Musa! Sen mi nce atacaksn, yoksa biz mi nce atanlardan olalm? (Musa) Siz atn dedi. Onlar braknca, insanlarn gzlerini bylediler, onlar rkttler ve bylece byk bir sihir ortaya koydular. Biz de Musaya: Asan at diye vahyettik. Bir de ne grsnler! Onlarn uydurup dzdklerini yakalayp yutuyor. te bylece hak yerini buldu. Onlarn yapmakta olduklar eyler de boa kt. Artk orackta yenilmi oldular, klmler olarak geri dndler. (7 Araf/115-119) Yine Allahu Teala yle buyuruyor: Bir de bakt ki: Onlarn ipleri ve denekleri bylerinden tr kendisine yryorlarm gibi geldi. (20 Ta-ha/66) kinci ekil: Gzel sz oyunlaryla ve edeb g yoluyla insanlarn zihnindeki hakikatleri deitirmek. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) yle buyurur: phesiz edebi ynden gl olan szlerden bazs sihir (etkisi yapmakta)dr. Allahu Teala yle buyurur: Hatrla ki Meryem olu sa: Ey srailoullar! Ben size Allahn elisiyim, benden nce gelen Tevrat dorulayc ve benden sonra gelecek Ahmed adnda bir peygamberi de mjdeleyici olarak geldim demiti. Fakat O, kendilerine ak deliller getirince Bu apak bir bydr dediler. (61 Saff/6)

24


Bu ayet-i kerimeden anlalmaktadr ki, insanlar edeb szlere by derlerdi. Arzettiimiz bu iki hususu aadaki noktalarda birletirebiliriz: Birincisi: Hakikatleri, arptmak suretiyle insanlarn gzlerinde veya basiretlerinde deitirmek. kincisi: Sihir, ancak korku ve tehditten yararlanldnda etkili olabilmektedir. ncs: Hakikatlerin ortaya karlmasyla sihir btn egemenliini yitirir. Allahu Teala yle buyurmaktadr: Eer Biz sana kat zerinde yazl bir kitap indirseydik, kendileri de elleriyle ona dokunsalard, kafir olanlar yine: Bu, ancak apak bir bydr derlerdi. (6 Enam/7) Bu ayete gre kii, doru bir yol ile (eli ile dokunur gibi) gerek hakknda bilgi sahibi olunca, artk sihirbazn kendisini bylemesi hususunda mazur saylmaz, yalanc ve iftirac olarak kabul edilir.

KURANDA MCADELE EKLLER imdi Kuran, hak ile batl arasndaki mcadeleyi nasl tasvir ediyor ona bakalm: lk Olarak: Allahu Teala yle buyurur: Bilakis Biz, hakk batl zerine brakrz da hak onun beynini darmadan eder; bylece batl ortadan kalkar.Allah'a yaktrdnz vasflardan tr yazklar olsun size! (21 Enbiya/18) Hak, bir bombadr. Zaten bundan bakas da dnlemez. nk Allahu Teala hakka, onu yle yapacak znel g ve etkenler yerletirmitir. Allahu Teala yle buyurur: (Ey Musa!) Sa elindekini brak, onlarn yaptklarn yutacak. Onlarn yaptklar ancak bir byc hilesidir. Byc ise nereye giderse gitsin iflah olmaz. (20 Ta-ha/69) kinci Olarak: Allahu Teala yle buyurur: De ki: Hak geldi, btl zil oldu. phesiz btl yok olmaya mahkumdur. (17 sra/81) Bu ayet-i kerimede Allahu Teala, hakkn ortaya kn Hak geldi ifadesiyle aklamaktadr. Bu ifade, birinci ayetin, hak hareketinin bir bombardman hareketi olduunu, bunun ise batln yok olup yerle bir olmas iin aba ve meakkati gerektir-

26


diini aklamasna ramen; nefse byk bir aba ve meakkat gerektirmeyen, bilakis tabii bir seyir iinde hakiki hareketin lsn retmektedir. ki ayet arasnda herhangi bir eliki yoktur. Bilakis birinci ayetteki her harf ikinci ayette geen her harfe benzemekte ve onu tasdik etmektedir. Allahu Tealann, Allah, ayetleri birbirine benzeyen ve yer yer tekrar eden Kitap' szlerin en gzeli olarak indirmitir. (39 Zmer/23) ayetinin manas da budur. u kadar var ki, iki ayette geen batl, birinde zhikun, dierinde ise zahkan eklinde gemektedir. Bu kelimeler lafzen farkl olsa da mana bakmndan ayndrlar. nk her ikisi de szlkte ruhun bedenden kmas, kiinin egemenliinin kalmamas ve bakasna boyun emesi manasndadr. Bu kelimeler zihne batln hakikatn yerletirip, onun abuk zevl bulduunu, ruhsuz ve srekli olmadn ifade etmektedir. bnul-Kayyim (Rahimehullah) yle der: er, bizzat bir eyin lzumsuz ve faydasz olmas demektir. Canszlk ve grmemek gibi. te batl budur. nk o, hakkn yok olup kaybolmasn istemektedir. Hak bir bomba halinde geldiinde, phesiz er ve batln yok olmas kanlmaz olur. Nitekim Musann (Aleyhisselam) assnn zuhuruyla sihirbazlarn iplerinin yok olmasn ve sonrasn tasvir eden Allahu Teala yle buyurmaktadr: te bylece hak yerini buldu. Onlarn yapmakta olduklar eyler de boa kt. Artk orackta yenilmi oldular, klm olarak geri dndler. (7 Araf/118-119) Biz, btn bunlar alglarmz sayesinde de idrak etmekteyiz. nk karanlk aydnlktan holanmaz. Bu sebeple karanln insanlara hakim olup tehlikeli boyutlara ulamas, aydnln, yani hidyetin bulunmamas nisbetinde olur. Bu konuda aadaki hususlar bize yardmc olmaktadr: phesiz hak ile batl, er ile hayr, sihir ile Allahn emri ve aydnlk ile karanlk arasndaki iliki, bir mcadele ilikisidir.


27

Hibiri, dieri kaybolmadan ortaya kmamakta ve hibirinin dierinin varlna rza gstermesi mmkn olmamaktadr. Eer hak ehli, batlla beraber varln srdrmek iin, batldan izin ricasnda bulunsa (tabiatnda var olan o fevkalade etkiden uzaklatrlsa bile), batl, asla ona izin ve msamaha gstermeyecektir. Hakkn, varln devam ettirebilmesi iin tek bir izin ekli vardr ki bu, u ayetlerde belirtilenden bakas deildir: Bir de ne grsnler! Onlarn uydurup dzdklerini yakalayp yutuyor. (7 Araf/117) Bilakis Biz, hakk batl zerine brakrz da hak onun beynini darmadan eder. (21 Enbiya/18) Hak geldi, batl zil oldu. (17 sra/81) Yani bu izin, hakkn batl kknden skp, ruhunu bizzat kendi eliyle almas ile olur, batln kendi kendine yok olmasn beklemekle deil. Bu nedenle, bu ada olmaz diyerek cihada kar kan veya daha zaman deil diyerek ertelemesinin gerektiine inanan bir ok slami cemaat, mcahidleri, kendilerini vurup ldrmeleri iin batla, onu hakl karacak kozlar vermekle itham ederler. Bunlar byk bir yanlg iindedirler. nk bunlar, batln tabiatndan ve hibir durumda kfrn, hakkn zatndan (eviklii bir tarafa atlsa bile) raz olmasnn ve varln hazmetmesinin mmkn olmadndan habersizdirler. Bu konuda elimizde mevcut olan yzlerce rnekten bazlar unlardr: te Lutun (Aleyhisselam) kavmi ile olan mcadelesi... O iren ii ileyenler neden Ona dmanca davranp kar ktlar? Lut, onlarn zerlerine hamle yapt iin mi? Veya geceleri onlara saldrd iin mi? Bunlarn hi biri olmad. Bu savan sebebi uydu: Lut(u ve) ailesini memleketinizden karn. nk onlar temizlik taslayan kimselerdir. (27 Neml/56) Allahu Tealann nebisi olan uayb (Aleyhisselam) ile kavmi arasnda geen o ilgin diyaloa, uaybn (Aleyhisselam),

28


kavmini davet ettii hususlara ve kavminin verdii cevaba baknz. uaybn (Aleyhisselam) diliyle Allahu Teala yle buyurmaktadr: ayet iinizden bir ksm benimle gnderilene iman etmi, bir ksm da iman etmemise; Allah aranzda hkmn verinceye kadar sabredin. O, hkm koyanlarn en hayrlsdr. (7 Araf/87) Bir adam dnn ki, kavmine yle diyor: Siz olduunuz gibi kaln, biz de olduumuz gibi kalalm; bir grup inansn, bir gurup da inanmasn. Ey kafirler! Bu iki topluluu birbirinden ayracak ilahi karar gerekleinceye kadar ne siz bize saldrn, ne de biz size saldralm, bu i ne bizim elimizle, ne de sizin elinizle son bulsun. Mcadele: Hakkn Manas Ve Batln Hakikat uaybn yukardaki szlerine kar nasl bir cevap beklersiniz? Cevap, her tautun verdii cevabn ayns ile geldi: Kavminden byklk taslayanlar, ileri gelenler: Ey uayb, seni ve seninle beraber iman edenleri muhakkak lkemizden karacaz yahut mutlaka dinimize dneceksiniz dediler. (7 Araf/88) Evet taut kavminin ona cevab bu oldu. Bu cevap, batln asla vazgemeyecei bir cevaptr. O halde, batln tabiatn rendikten sonra, hakk yaymak iin batldan izin talebinde bulunan kimseden daha sapk, daha yanl kim olabilir ki? Haddizatnda batln asl yok, bilakis bnul-Kayyimn(Rahimehullah) syledii gibi batl, hakkn sahneden ekilip giz-

lenmesidir dediimizde, akla hemen u soru gelir: Ayn zamanda bir ok alanda hissedip hayatmzda grdmz batln hakka galip gelmesinin manas nedir? Bu sorunun cevab eitli noktalardan hareketle verilebilir. Allahu Tealann izni ile bunlardan bazlarna temas edeceiz. yle ki: Birincisi: Allahu Teala, kendi kitabnda hakkn asla ma-


29

lup olmayacan ve yine kafirlere, mminler aleyhinde asla frsat vermeyeceini bildirmektedir. Allahu Teala yle buyurur: Allah, mminlerin aleyhine kafirlere asla yol vermeyecektir. (4 Nisa/141) Cahiller, bazen kfrn slama kar galibiyetini grerek bu ayetteki hkmn her zaman iin geerli olmadn zanneder. Halbuki bu zan, Allahu Tealann dini hakknda byk bir cehalettir. mam atbi (Rahimehullah) bu ayet hakknda yle der: Ayetin, muhatab bilgilendirme amac tad kabul edildiinde ierdii hkm srekli olmaz. nk esaret altna almak ve egemenliklerinin altna sokmak suretiyle kafirlere, mminler aleyhinde birok frsatlar verilmitir. Bu nedenle ayeti, vakann dnda bir manaya hamledip yorumlamak mmkn deildir. Bu, eri hkmn belirledii deimez kuraldr. Dolaysyla ayetin ona gre yorumlanmas gerekmektedir.12 Bana gre, imamn yapt bu yorum, uzun bir zamandan beri hesaba katmamz gereken tam yerinde bir yorumdur. nk bugn yaadklarmz, slamn mefhumlarn saptran yabanc dncelerden dolay, bizim, Kitap ve Snnet mefhumlarndan ok uzaklatmz gstermektedir. atbinin yorumuna gelince; bize gre ayet, Allahu Tealann mminlere dinleri hakknda hakir drc eyleri kabul etmemelerini ve zillete mani olmalar iin ellerinden gelen gayreti sarfetmeleri emrini iermektedir. Buna gre kafirlerin mminlere stn geldikleri grlrse, bu nedeni, mminlerin Allahn emrine itaat etmemeleridir. Dorusu bu ayet hem ilahi bir emir hem de ilahi bir vaad iermektedir. erdii emir ile mminlerin, mmin olmalarn istenmektedir. Buradaki imandan maksat, mminlerin kendilerini ve dinlerini savunmalar, savamalar, stnlk ve izzet peine dmeleridir. Ehl-i Sn12

atbi, el-Muvafakat, 1/100-101.

30


netin imandan anlad budur. atbinin, ad geen kitabna baz notlar ilave eden stad Abdullah Draz, ayette geen mminler ibaresinden sonra ve salih amel ileyenler gibi bir ifadenin bulunmamas nedeniyle ayetin, baka bir anlama geldiini zannetmi ama bu zannnda yanlmtr. Zira o, ayette geen iman, derece ve mertebe olarak deil, bir hkm olarak grmektedir. Doru olan ise, ayette geen mminlerden maksat, imann gereini yerine getirenlerdir. Yani Allahu Tealann dinini savunma ve mdafay bir grev olarak kabul edenlerdir. Bu ayetin bir benzeri de Rasulullahtan (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) hasen olarak rivayet edilen u hadistir: yne13 ile alveri yaptnz, kzlerin peine taklp14 iftilikle yetindiiniz ve cihad terkettiiniz zaman Allah size bir zillet verir ve yeniden dininize dnmedike sizden onu gidermez.15 Bu hadiste geen din kelimesi yukardaki ayette geen iman kelimesi ile ayn manadadr. Her ikisinin de manas cihaddr. nk zillet, ne namazla, ne zekatla ne de hac ve zikir ile ortadan kalkmaz. phesiz bunlarn hepsi dindir ve zilletin kalkmas konusunda herbirinin etkisi vardr. Ancak gerek anlamda zillet, ancak zilletin sebebini ortadan kaldrmakla yok olur. Bu ise, terkedilen Allah yolundaki cihadn yeniden yerine getirilmesidir. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) yle buyurur: Cihad terkedip de zillete dar olmayan hibir kavim yoktur. Burada Mslman kardelerimize den, nekre olarak geen kavm kelimesine dikkat etmeleridir. nk cihad, hangi kavim tarafndan terk edilirse edilsin mutlaka zillete sebep13

yne: Faizle yaplan alverilerden bir eittir. zellii; bir kiinin, vakti tayin edilmi bir bedel ile (veresiye) bir eyi birisine satmas, daha sonra ayn mal, satt kiiden pein olarak daha dk bir cret ile satn almasdr. Bu ekilde, pein bedel ile veresiye bedeli ayrarak faizli bir kar elde edilmi olmaktadr. 14 Yani Allah yolunda cihad yerine onlar gtmekle urarsanzdan kinayedir. 15 Msned, 2184; Ebu Davud, By, 56.


31

olmaktadr. Rasulullahn (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) u hadisi de bu kabildendir: Kendi lkelerinde saldrya urayp da (cihad terkeden) hibir kavim yoktur ki zillete dmesin. Buna gre ayet, mminlerden mmin olmalarn yani mcahid olmalarn istemektedir. Yine u ayetler de bu kabildendir: Ey iman edenler! man edin. (4 Nisa/136) Ey iman edenler! Korunma tedbirlerinizi aln da, ya kk birlikler halinde savaa kn, yahut toptan seferber olun. (4 Nisa/71) Ey iman edenler! Sabredin, sebat gsterin, cihada hazr bulunun ve Allahtan korkun ki, felah bulasnz. (3 Al-i mran/200) Hi kimse Nisa Suresinde geen Korunma tedbirlerinizi aln ve yine Al-i mran Suresinde geen Sabredin ifadelerinin, derece olarak imandan daha yksek bir manaya geldiini zannetmemelidir. Bu, bidat ve fesat ehlinin yanllarndandr. nk onlara gre iman, kalp ile tasdikten ibarettir. Bazlar ise kalbin tasdikine delalet etmesi iin buna bir de dil ile ikrar ilave etmektedir. mann kalbin tasdikinden ibaret olduu ynndeki kt bidat halk arasnda yaylnca, bu ayetlerin tefsirleri de farkl farkl yapld. mann tanm konusundaki bidat olan gr zerine yaplan bu yorumlarn tamam batldr. Dolaysyla Allah, mminlerin aleyhine kafirlere asla yol vermeyecektir (4 Nisa/141) ayetini de sadece vaad anlamna hamledip, Kalpte iman, yani tasdik meydana geldiinde, uzuvlarla ilenen fiillere gerek duyulmadan, Allahu Teala kudretiyle onlar mdafaa edip koruyacaktr diyerek Allaha, szlerine muhalefet etmeyi isnat ettiler. Zira onlarn da grd vaka onlar yalanlamaktadr. Ayet-i kerimenin ierdii vaade gelince, evet ayet-i kerime vaad iermektedir, ancak bu vaadin gereklemesi, daha nce ifade edilen artlara baldr. yle ki, Mslmanlar Allahu Tealann dinini mdafa etmeyi bir vazife olarak telakki edip cihada baladklarnda ve buna ilaveten dier artlar da yerine getirdiklerinde, ilahi vaadin gereklemesi kanlmaz olur. nk

32


(mminin hayatnda) sebep ve sebebin etkisi birbirine bal, ayrlmaz eylerdir. Ancak bu ayrlmazlk, vaad konusunda mutlak iken, vaid (tehdit) konusunda mutlak deildir. Sonu olarak, vaadn gecikmesi zorunlu olarak mkellefin emirleri uygulamadna dellet etmektedir. Bu izahtan sonra Batln stn gelmesinin manas nedir? diye bir soru sorulabilir mi? Batln galip gelmesi, daima hakkn sahneden ekilmesine baldr. Hak ise, emir ve emre itaattr. Hakkn ortaya kp galip gelmesi ise, hakkn gereinin yerine getirilmesine ve baar ile tamamlanmasna bal bir vaaddr. kincisi: Zaman zaman batln zuhur edip stnlk salamas, Rabbani hikmet belirtilerindendir. nk kainatta vuku bulan her ey, bir hikmet ve byk bir ilahi gayeye dayanmaktadr. Bu ilahi hikmetlerin herbirini ortaya karmaya asla gcmz yetmez. Bununla birlikte bu hikmetlerden bazlarn yle belirtebiliriz: Birinci Hikmet: Bu, en byk ve en nemli hikmettir. Allahu Teala yle buyurur: Nihayet yeryz eit eit zinetini taknp sslendii, sahipleri de bunlar elde etmeye g yetireceklerini sandklar bir srada, geceleyin veya gndzn emrimiz ona geliverir de, oray sanki dn yerinde yokmu gibi kknden koparlp biilmi bir hale getiriveririz. te Biz, dnen bir toplulua ayetleri bylece aklarz. (10 Yunus/24) uras bilinmelidir ki, Allahu Tealann en byk ve en nemli isimlerinden biri de el-Mtekebbir dir. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bir kudsi hadiste, Rabbinden rivayetle yle buyurmaktadr: zzet benim gmleim, Kibriya (azamet) ise ridamdr. Kim bu iki hususta benimle ekiirse ona azap ederim.16 Bu hadiste, Allahu Teala en stn sfatn Kibriya olarak zikretmektedir. Bu isim, Rabbn rubbiyetinin nvandr. Buna16

Mslim


33

gre bu ismin kainattaki belirtisi, nce dmanlarna tam bir g ve kuvvet verip sonra da onlar bir anda yakalayp cezalandrmasdr. Bu, hakiki uluhiyetin ve kibriyasnn kemali ve Allahu Tealann, kafirlere kurduu tuzan son halkasdr. Allahu Teala yle buyurur: Ben onlara mhlet veririm. Muhakkak ki, Benim tuzam pek etindir. (7 Araf/183; 68 Kalem/45) Dolaysyla kafir glenerek yeryznde hakimiyet kurup rububiyet iddiasnda bulunduunda, bilinmelidir ki bu, Allahu Tealann onu iddetle yakalayp musibetini bytmesi ve mmin kullarna kendi kudretini gstermesi hikmetine mebnidir. Bunun en arpc rnei Firavundur. Allahu Teala yle buyurur: phe yok ki Firavun arzda stnlk salamaya kalkt ve ahalisini blk blk ayrp onlardan bir kesimi zayf drmek istiyor; oullarn boazlatp, kadnlarn hayatta alkoyuyordu. Gerekten o bozgunculardan idi. (28 Kasas/4) Firavun, halkna yle demiti: Sizin benden baka ilahnz olduunu bilmiyorum (28 Kasas/38) ve yine yle demiti: Ben sizin en yce rabbinizim. (79 Naziat/24) Bu, mutlak kemal sfatlara sahip gerek bir Rab ile, kavmini korkutarak itaat altna alan sahte ve yalanc bir rab arasnda geen bir husumettir. Peki bu husumetin sonucu ne oldu? Sonu, batln arz- endam edip stnlk salamas; kibriyasna, azametine ve mahlukatndan yce olduuna delalet eden gerek Rabbn rububiyetinin gstergelerindendir. Allahu Teala yle buyurur: And olsun ki, onlardan nce, Firavun kavmini denemitik. Onlara gelen deerli bir peygamber demiti ki: "Ey Allah'n kullar! Bana gelin, dorusu ben size gnderilmi gvenilir bir eliyim. Allah'a kar stn gelmeye kalkmayn; dorusu ben size apak bir delil getirdim. Beni talamanzdan tr, benim de Rabbim, sizin de Rabbiniz olan Allah'a sndm. Bana iman

34


etmezseniz, bamdan ekilin." Bunlar, sulu bir kavim olduu iin, Rabbine yardm etmesi iin yalvard. Allah da yle buyurdu: "Kullarm geceleyin yola kar; phesiz takip olunacaksnz. Denizi sakin iken geride brak, dorusu onlar suda boulacak bir ordudur." Orada nice baheler, pnarlar, ekinler, gzel konaklar, elenip durduklar nimetler brakmlard. Bu byledir; onlar baka bir kavime miras braktk. Gk ve yer, onlar iin gzya dkmedi, onlar erteye braklmamlard. (44 Duhan/17-29) kinci Hikmet: Allahu Teala yle buyurur: O (yle yce Allah) ki, hanginizin daha gzel davranacan snamak iin lm ve hayat yaratmtr. (67 Mlk/2) Yani Allahu Teala, kullarn deneme ve imtihan iin yaratmtr. nsanlarn en ok denenen ve imtihan olunanlar ise mminlerdir. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) yle buyurur: Kii, dinindeki, teslimiyeti lsnde imtihan olunur.17 te kafirlerin mminlere bazen stnlk salamalar da, Allahu Tealann, mminleri imtihan etme hikmetine binaendir. Bylece Allahu Teala gerekten kendisine iman edenle kalbinde ek ve phe bulunanlar grmek istemitir ki bu, Onun hikmet ve azametinin kemalindendir. nk Allahu Teala, kulunun kalbinde kendisinden bakasna yer verilmesine rza gstermemektedir. sterseniz Karunun kssasn, azgnln ve malnn okluunun, insanlara nasl bir imtihan vesilesi olduunu, bu imtihan sayesinde, Allah hakkyla bilenlerin nasl dierlerinden ayrldn anlamak iin Kasas Suresini okuyunuz. Kssann sonunda Allahu Teala yle buyurmaktadr: te ahiret yurdu! Biz onu, yeryznde byklenmek ve bozgunculuk yapmak istemeyenlere veririz. (Gzel) akbet de takva sahiplerinindir. (28 Kasas/83) nc Hikmet: Zaman zaman kfrn stn gelmesinin hikmetlerinden biri de, Allahu Tealann vaadine gvenerek ka17

Tirmizi


35

firlere kar savaan gerek mminlerle, kfre boyun eip zilleti kabul edenleri birbirinden ayrmaktr. Dolaysyla kfrn stn olduu anlar, mmin iin, gerek mabud olan Allaha kulluunu isbatlamas asndan altn bir frsattr. Allahu Teala yle buyurur: Emir budur. Eer Allah dileseydi, elbette onlardan intikam alrd. Fakat kiminizi kiminizle snamak iin (cihad emretti). (47 Muhammed/4) Yine Allah bir kudsi hadiste, Rasulne hitaben yle buyurmaktadr: Seni, ancak imtihan edip vastanla insanlar denemek iin gnderdim. Onlar seni (memleketinden) kardklar gibi sen de onlar kar. Onlarla sava, biz (de) seninle beraber savaacaz. (Bu uurda maln) infak et, biz de sana vereceiz. Onlarn stne bir ordu gnder, biz onun be mislini gnderelim. Sen, sana itaat edenlerle birlikte sana kar kanlara kar sava.18

18

Mslim

26


KAFRLERN HELK EDLMES KONUSUNDA ALLAHU TEALANIN SNNET Kuran- Kerim, ska kafirlerin arzulanan helakndan bahsederek mminin atlayacak dereceye gelen yreini serinletmektedir. Mminin her eyi elinden alnd, dost ve arkadalarnn azald, stn deer ve faziletlerin yok olduu, batln ise nem kazanp yceldii, emir ve komutay eline geirip, emrine mukavemet gsterilmemesi nedeni ile saltanatnn son bulmayacan iddia ederek mard bir dnemde, Kuran ifadeler, hakka yol aldrmakta ve mstazaflarla dmanlar arasndaki savata ilah vaadin gerekleeceini haber vererek susayan gnllere su serpmektedir. Kuran- Kerim, mstazaflarn gnllerine ifa veren bu aklamalara birok yerde iaret etmektedir. Bu aklamalardan biri de, Lutun (Aleyhisselam) kavminin ahlakszl, emellerine kavumak iin Lutun misafirlerine saldrmalar ve Lutun sylediklerine aldr etmemeleri zerine yreklere su serpen ilahi hitaptr. Allahu Teala yle buyurur: Elilerimiz Luta gelince, onlarn yznden zld ve onlardan dolay gs darald da; bu etin bir gndr dedi. (Delikanl eklinde ki melekleri gren Lutun) Kavm, koarak onun yanna geldiler. Daha ncede kt ileri yapmaktaydlar. (Lt), Ey kavmim! te unlar kzlarmdr, sizin iin bunlar daha temizdir, Allahtan korkun ve misafirlerimin nnde beni rezil etmeyin! inizde (sizi bu ktlkten alkoyacak) akl banda bir adam yok mu? dedi.

38


Dediler ki: Senin kzlarnda bizim bir hakkmz olmadn biliyorsun. Ve sen bizim ne istediimizi elbette biliyorsun. (Lt), Keke benim size kar (savunacak) bir gcm olsayd veya gl bir kaleye snabilseydim dedi. (Melekler), Ey Lt! Biz Rabbinin elileriyiz. Onlar sana asla dokunamazlar. Sen gecenin bir ksmnda ailenle (yola kp) yr. Karndan baka sizden hi biri geri kalmasn. nk onlara gelecek olan (azap) phesiz ona da isabet edecektir. Onlara vadolunan (helak) zaman, sabahtr. Sabah yakn deil mi? dediler. (11 Hud/77-81) Lutun (Aleyhisselam) ifadelerini, bu ifadelerin yanstt ruhi bunalm ile Lutun iinde bulunup yaad yalnzlk hissini dikkat ve zenle inceleyin. Ayette geen Onlardan dolay gs darald ifadesine baknz. Evet, onun gs daralm ve rahat kamt. nk o, ahlakszlarn hakkndan gelemiyor, onlara g yetiremiyordu. Misafirlerini karlamada byle bir merhaleye ulaan ve byle bir tablo ile karlaan baka bir byk peygamber grdnz m? Aslnda peygamberler her yn ile peygamberdirler; hem ahlaken, hem dinen, hem cmertlik ve ecaat ynnden. Ancak Lut (Aleyhisselam) misafirlerine yaplan ahlakszla sabredemedi ve bundan dolay da onlarn gelmesine sevinmedi. Bilakis Bu, etin bir gndr dedi. Sonra kssa devam ediyor ve u iki grup arasnda ipler iyice geriliyor: Hakka Dayanan Birinci Grup: Bunlar temizlenmek isteyen taraftr. Ancak hem hakla beraber garip, hem de mcadele ynnden zayf kimselerdir. Btn Utanmazl ve Ktl le Batl Olan kinci Grup: Bunlar ise, olanca gleriyle ahlakszlklarn ilan eden kimselerdir. yle demilerdi: Senin kzlarnda bizim bir hakkmz olmadn biliyorsun. Dikkat edilirse batl, haktan bahsederek gya ona riayet etmekte, hasmn anayasal dzene uyma hususunda uyarmakta ve filozof cbbesini giyerek yle demektedir: Senin kzlarnda bi-


39

zim bir hakkmz olmadn biliyorsun. Konumalarndaki slba, haktan, kanuna uymaktan nasl bahsettiklerine baknz. Gya onlar hak ve kanun ehli oluyor, hasmlar olan Lut (Aleyhisselam) ise hak esaslarn unutuyor ve batl, bu konuda onu uyaryor. Sonra kssa, kritik gelimeyi srdryor. Onlar yle bir kavimdi ki, ilerinde kendilerini ktlkten alkoyacak akl banda bir adam olmad ve akl- selim ile badamayan irkefliklerine ramen, kendi tutarszlklarndan hak diye bahsederler. Durumlar byle olan kimseler, kelimelerle iinde bulunduklar sapklktan vazgeerler mi? Veya bunlar vaaz ve nasihatla yola gelirler mi? Bu esnada, Lutun (Aleyhisselam) azndan znt ve hiddet kelimeleri kyor. nne geleni yakmak isteyen bu kor gibi kelimeler Allahu Tealann peygamberlerinden birinin azndan kyor ve yle diyor: Ah keke size gcm yetseydi! Bu kuvvetle ne yapacaksn, ey Lut? Bu kuvvetle onlar ayakta tutan temel meselelerini mi zeceksin? ktisatlarn m dzelteceksin? Dmanlarna kar kavmini mi savunup koruyacaksn? Hayr, eer size yetecek kuvvetim olsayd banz ezerdim. Size yetecek kuvvetim olsayd, size eit eit ceza verirdim. Eer size yetecek kuvvetim olsayd, size peygemberlerin sonuncusu olan Muhammedin (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Ukel ve Ureyne kabilelerinden bir gruba yaptn yapardm. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ad geen kiilerin ellerini, ayaklarn, burunlarn ve kulaklarn kesmi, gzlerini oymu, lnceye kadar onlar Medine dnda talk bir yer olan Harrede kendi hallerine brakm, su istedikleri halde onlara su verilmemi ve bylece lp gitmilerdi. Bunlar, hikmetin kendilerine fayda vermedii kimselerdir. Bu sebeble asl hikmet kellelerini vurup onlar ortadan kaldrmaktr. Buna gre hakkn, kendisini koruyup, dmanlarn ortadan kaldracak kuvvete ihtiyac olmadn zannedenler, dnya ve din siyasetini anlamayan ahmak kimselerdir.

40


Lut (Aleyhisselam) yle demiti: Keke benim size kar (savunacak) bir gcm olsayd veya gl bir kaleye snabilseydim. Burada unu belirtmeliyiz ki, dier insanlar unuttuu gibi, peygamberler de bazen unutur. Daha nce Adem (Aleyhisselam) unuttuu gibi, Hz. Lut da gl bir kalede olduunu unutmu ve yukardaki sz sylemiti. bn-i Kesirin, Ebu Hureyreden rivayet ettii bir hadiste Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) yle buyurur: Allah, Luta rahmet eylesin. O, zaten sarp bir kaleye snmt (yani Allahu Tealaya). Allahn ondan sonra gnderdii hibir peygamber yoktur ki kavminden, kendisine uyan bir ok kii olmasn. phesiz Lutun (Aleyhisselam) azndan kan bu ifadeler, insann karlaabilecei bask ve zulmn en iddetli haline delalet etmektedir. Ama perde kapand m, yoksa bu, sonun balangc mdr? Allahu Teala yle buyuruyor: Nihayet o peygamberler mitlerini kesip de (kafirler de) yalan sylediklerinin ortaya ktn sandklar bir srada onlara yardmmz gelmi de, dilediimiz kurtulua erdirilmiti. Kafirler gruhundan azabmz asla geri evrilmez. (12 Yusuf/110) Ben, Lutun (Aleyhisselam) o anki halini yle tasvir ediyorum: Lut (Aleyhisselam), kapnn nnde durup kavminin zalimlik timsali hayvanlarna bakarak fkesinden tirtir titremekte, alnnda tertemiz ter taneleri boalmakta, zaman zaman tehdit, zaman zaman da yalvarma maksadyla ellerini yukarya kaldrarak yle demektedir: Ey kavmim! te unlar kzlarmdr, sizin iin bunlar daha temizdir. nsan klndaki o hayvanlara gelince, onlarn durumunu da u ekilde tasvir edebiliriz: Alay ve elence konusu olacak kadar sarho, saa sola yalpalayp sendeleyerek, o pis bedenlerini ap saarak ehvetlerini tatmin etmeyi bekliyorlar. Ve muhte-


41

melen yanlarnda Sodom anayasas19 vard. Bu anayasada Halk ayn cinsten iki kii arasnda cinsi hrriyet fikrini benimseyip karara balamtr yazl idi. Birka dakika ierisinde olup biten bu hadise, Luta milyonlarca yl mesafesinde bir ruhi sknt yaatm ve bundan dolay O, en byk gerei, yani salam bir kaleye snm olduunu unutmutu. te kritik ann zirveye ulat bir srada yzleri ayn ondrd gibi parlayan misafirler kagelir ve Lutun gsne vurarak, Biz senin Rabbinin elileriyiz derler. Yani azap melekleriyiz... Aman Allahm! znt anlar bitti, mutlu son balad. sterseniz Lutun o anki halini, ne dediini ve ne yaptn dnn. Dorusu, ilk bata olayn ani gelimesinden korkup arm, duyduuna inanamamt. Ancak melein yznde grd gl tebessm ona mit vermi ve yle barmt: Ne? Allahn elileri mi? Azap melei mi? Haydi! Onlar cezalandrn, onlar ldrn, bana, beni sevindirip mutlu edecek aclarn gsterin. u anda sizden ricam, onlar cezalandrarak beni bu skntdan kurtarmanzdr. Ancak meleklerin cevab u oldu: Onlara vadolunan (helak) zaman, sabahtr. Evet, cevaplar bu oldu. Lut: Neden sabah? Sabaha daha ok var (Mfessirlerin sylediklerine gre vakit, ikindi idi). Ben hemen u anda skntdan kurtulmak istiyorum dedi. Melek: Sabah yakn deil mi? dedi. Ve nihayet zaman geldi, olan oldu: Emrimiz geldii zaman orann altn stne getirdik ve zerlerine piirilmi balktan birbiri ardnca talar yadrdk. Rabbinin yannda hep iaretlenmilerdi. Bu, zalimlerden uzak deildir. (11 Hud/82-83) Bylece perde btn hareket ve azametiyle kapanm ve onlarn holarna gitmese de Allahn emri tecelli etmitir. Bu Kuran kssada bir takm faydalar vardr. yle ki: Birincisi: Batl, yok olmaya mahkumdur. nk batln yapsnda yok olma ve bozulma vardr. Gece ne kadar uzun19

Sodom, rdn havalisinde bulunan ve Lutun Aleyhisselam yerleim merkezi olan yerdir.

42


olursa olsun, sabahn gelmesi kanlmazdr. Allahu Teala, sabah bir ok eye mbarek bir iaret klmtr ki, bunlarn en nemlileri unlardr: Sabah, dmana saldr zamandr. Allahu Teala yle buyurur: Soluk solua koan (at)lara andolsun, (trnaklaryla) ate saanlara, sabah vakti baskn yapanlara. (100 Adiyat/1-3) Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Hayberin fethi gn yle buyurmutu: Allahu Ekber! Hayber ykld. Bir kavmin blgesine indiimiz zaman, uyarlp korkutulanlarn sabah ne kadar da kt olur. Nitekim Allahu Tealada yle buyurmaktadr: imdi onlar, bizim azabmz m acele istiyorlar? Fakat (azap) onlarn sahasna indii zaman, uyarlp korkutulanlarn sabah ne kadar da kt olur. (37 Saffat/176-177) O halde kardelerimizin mitsizlie dmemeleri, zaferin geikmi olduunu dnmemeleri gerekir. Zira her eyin belli bir vakti vardr. Sabah, vaad edilen vakitte gelir ve geldii zaman da hibir ey onun aydnln sndremez. kincisi: Gemi kafir milletlerde kevni kanunlarla vuku bulan helak ekli artk vuku bulmamakta ve artk Allahu Teala kafirleri mminlerin elleriyle cazalandrmaktadr. Bu nedenle Allahu Teala, herhangi bir topluluu cezalandrmak istediinde, mmin kullarn onlarn zerine sevkeder, onlar da o blgeye gidip onlar cezalandrr. Allahu Teala yle buyurmaktadr: Andolsun ki biz, ilk nesilleri yok ettikten sonra Musaya (olur ki dnr t alrlar diye) insanlar iin apak deliller, hidayet rehberi ve rahmet olarak o Kitap (Tevrat) vermiizdir. (28 Kasas/43) bn-i Kesir (Rahimehullah), bu ayetin tefsirinde yle der: Yani Allahu Teala Tevrat indirdikten sonra hibir kavmi toplu olarak helak etmemitir. Bilakis mminlere, mriklere kar savamay emretmitir. Buna gre Lutun (Aleyhisselam) kavmini


43

cezalandrmak iin gelen azap meleklerinin yerini tutacak olanlar, demirden yumruklarla kafirlerin yzne melekler gibi iddetle vuracak olan nur yzl gen delikanllardr. Melekler: ri gvdeli, sert tabiatl (66 Tahrim/6) olduklar gibi, bu genler de kafirlere kar byledirler. Allahu Teala yle buyurur: Ey Peygamber! Kafirlere ve mnafklara kar cihad et, onlara kar sert davran. (9 Tevbe/73) Onlar (kafirler) sizde bir sertlik bulsunlar. (9 Tevbe/123) Onlar, kafirlere kar serttirler. (48 Fetih/29) Allahu Teala, kafirlere merhamet etmeyene merhamet etsin. Kafirlere kar kalbinde merhamet duyana ise, Allahu Teala merhamet etmesin.

38


KULLUK VE RK Kuran beyana gre btn peygamberlerin hareketindeki ortak nokta, ubudiyet ve ibadetin yalnzca Allaha tahsis edilmesidir. Ancak ibadet kelimesi birok manaya geldiinden burada snrlandrmak zorundayz. Tarih boyunca insanlarn mbtela olduklar en byk felaket irktir. irk, dnya hayatndaki en byk zulmdr. Allahu Teala yle buyurur: phesiz irk byk bir zulmdr. (31 Lokman/13) Bu nedenle peygamberlerin mcadelesindeki temel ama, bu zulm ortadan kaldrp, herkesi doru yola yani Tevhide sevketmektir. Zira yeryznde vuku bulan ictimai, iktisadi ve siyasi zulmlerin kayna bu zulme dayanmaktadr. Dolaysyla yeryznn slah, ancak irkin yok edilmesi ve Tevhidin gerekletirilmesi ile mmkndr. Tevhid, Allahu Tealann, kullar zerindeki hakkdr. Bundan uzaklamak, Mslman, davette peygamberleri temsil edenlerin zerinde olmalar gereken kulluktan uzaklatrr. unu da belirtmek gerekir ki, Mslmann, bozulan ictimai, iktisadi ve siyasi dzeni slah etmek isteyen bir slahat sfatyla ortaya kt zaman, Kuran- Kerimde zikredilen peygamberlerin hareketlerini incelemesi gerekir. Bununla

46


birlikte, kendilerini slami Cemaat olarak takdim edenlerin slama yaknlk veya uzaklklarn da ancak Kuranda geen peygamberlerin bu hareketlerine yaknlk ve uzaklklarna gre deerlendirebiliriz. Bir defa daha hatrlamak istiyorum ki, peygamberlerin halklarna kar verdikleri sava, Tevhidin irke kar verdii savatr. Yani bu sava, Tevhid bayra altnda verilen bir savatr. Bazen bu konuyu anlatmak, dar grl baz gruplar u soruyu sormaya sevketmektedir: slami Cemaatlerin bugnk Mslman halklaryla olan problemleri, irke ve kfre karlk iman ve Tevhid problemi midir? Bazen de bu soru daha ak olarak yle sorulur: slam mmeti irke ve kfre dm mdr? lk akla gelen Tevhid ehlinin, dinden kan Harici ve benzeri ar cemaatleri taklit etmeleridir. Ancak dorusunu sylemek gerekirse, slam mmeti de, gemi mrik ve kafir milletlerin saptklar yola sapmaktadr. slam mmetinin irkten uzak olduunu savunanlar, Tevhidin sadece adn bilmektedirler. Yoksa Tevhidin mahiyetini bilmemektedirler. Konunun nemine binaen, Muhammed (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) mmetinden baz gruplarn mrik ve kafirlere katlacaklarna delalet eden baz hadisleri zikretmemiz gerekmektedir. yle ki: bn-i Mace ve Ebu Davud, sahih bir senedle Rasulullahn azadl klesi Sevbandan, Rasulullahn yle buyurduunu rivayet etmilerdir: mmetim hakknda korktuum hususlardan biri de, sapk imamlar(n idaresi altna girmeleri)dir. mmetimden baz kabileler putlara tapacaklar bazlar da mriklere katlacaklardr. Bu hadis, ok faydal bir hadistir. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ksa ifadelerle de bir ok mana ifade edecek bir zellie (cevamiul kelim) sahip olmasna ramen, bu hadiste irkin iki ksmn (ki bunlar irkin en bykleridir) birbirinden ayrarak birini: mmetimden baz kabileler putlara ibadet edecekler sz ile, dierini de: mmetimden baz kabileler de mriklere katlacaklar ifadesi ile aklamtr. Bu ikisinin sonucu ayn, yani irk ve kfr olmakla birlikte, bu sonuca gtren


47

yollar farkl olduu iin, bunlarn iki ayr cmlede zikredilmesi abes deildir. sterseniz, bu iki husus arasndaki fark anlamak iin birlikte ksa bir gezintiye kalm. Zira bunlarn arasndaki fark anlamakta son derece nemli faydalar olduu gibi, Mslman iin, yaad asrn kafir gruplarn anlamas bakmndan da son derece nemlidir: Birinci irk: Yani putlara ibadet. Hadisin metninde geen Evsn kelimesi, Sanem kelimesi ile ayn manadadr ve her iki kelime de put anlamna gelmektedir. Mcahid yle der: Sanem, herhangi bir ekli temsilen yontulmu putlara, vesen ise bunun dndaki putlara denir. Putlara ibadet, gnmzde, Sufilik ve trbecilik gibi batl dinlere sempati duyup sevgi balayanlarn yapt bir itir. eytan, bunlar oyuna getirip yoldan karmak iin eit eit irkler ihdas etmitir. Bu sebeple bir ok kiinin bu put ve mabedlerden dolay irke dt grlmektedir. Hatta eyhul-slam Muhammed bin Abdulvehhabn, bu putlardan temizlemesi iin cihad ettii Arap Yarmadas bile, yeniden eski mrik haline dnmtr. Orada bulunan szde devlet ise, eyhul-slamn davetini sndrmek iin, tasavvufi tarikatlara ve tasavvuf gruplar tarafndan Mekke ve Medinede dzenlenen irk toplantlarna gz yummaktan baka daha iyi bir alternatif bulamamtr. Kurratul-Muvahhidin isimli eserin yazar yle der: Fazilet asrlarndan sonra bu mmetin zeki insanlar bile irke derek putlar edindiler ve btn eitleriyle onlara ibadet ederek, kendileri iin bunu din olarak benimsediler. Ne ilgintir ki, byk bir slami cemaat olan hvan- Msliminin lideri olan Avukat mer Et-Tilmisn, kabirlere ibadet etmeyi, onlara snmay, onlara adak adamay ve etrafn tavaf etmeyi, kiilerin anlaylar ile ilgili bir mesele olarak grmektedir. Onun, peygamberlerin yeniden canlandrmak iin gnderildikleri Tevhid hakkndaki anlay ancak bu kadardr. Yine resm mster olan Slim El-Behnesv, ada slam Dncenin Etrafndaki pheler isimli kitabnda, Tevhidin, Msl-

48


manlarn zihninde gn ortasndaki gnein aydnlndan daha ak ve net olduunu syleyerek, Mslmanlarn Tevhidi ve Tevhidin gereklerini bilmediklerini savunanlar yerden yere vurmakta ve onlar iddetle knamaktadr. Halbuki eer biz, insanlarn Tevhidden habersiz olduklarn syleyen eski ve yeni muteber alimlerin sylediklerini biraraya getirmeye alrsak, ciltler dolusu kitaplar bile buna yetersiz kalacaktr. Bu nedenle biz, imam Abdurrahman bin Hasan bin Muhammed bin Abdulvehhabn u ifadelerini kaydetmekle yetineceiz: irke dme ihtimali kesin olanlar, irki ve irkten kurtulmann yolunu bilmeyenlerdir.20 kinci irk: Mriklere katlmaktr. irkin bu ksmnn mteaddit (deiik) ekilleri bulunmakta ve daima yenilenip, dnemin irkine uyum salamaktadr. Gnmzde mriklerin temayz ettikleri irk (ki slama mensup olan birok grup da bu irke girmi bulunmaktadr), hukuk ve yarg irkidir. phesiz slama mensup bir ok kimse, Hristiyan veya Yahudi olmas hasebiyle batya iltihak etmi deildir.21 Peki, bugnk gruplarn iine dtkleri irk nedir? phesiz bu irk, putperest anayasa ve kanunlar irkidir. Mslmanlardan baz gruplar da bu irk ve kfre balanm ve hatta boazlarna kadar bunun iine girmilerdir. Ayrca bu, gnmzde en yaygn olan irktir. Dindarla heveslenenlerin irki mutasavvflarn, trbecilerin ve hurafecilerin yaptklar gibi putlara tapmak iken, dindarlk ve ibadetten holanmayanlarn irki ise, mriklerin kanun ve nizamlarn benimseyip bu konuda onlarla beraber hareket etmektir. Mesela Komnizm, Laiklik, Baas taraftarl, Nasyonalizm, Milliyetilik ve benzeri byk irk ve kfr dinlerini benimsemek bu kabildendir. Gnmzde irkin bu eitleri, dierlerinden daha daha yaygn durumdadr. phesiz2021

Fethul-Mecid phesiz bunu yapmak da, irk ve kfrdr.


49

irkin bu eidi, yaygnl ile birlikte, yenidir. Bu nedenle nceki dnemlerde yaam olan Mslmanlar, onu bu yaygnlk ve netlikte grmemilerdi. Gnmzde ise, bir ok insan irkin eitlerini ve insan hayatnda nasl faal hale geldiini aratrp ortaya koyma gereini duymad iin, sadece kabir ibadetleri gibi ilk dnem Mslmanlarnn, kendisine kar mcadele ettikleri irk eitleri ile mcadele etmektedir. Allahu Tealadan bakasna itaat ve yine hkm koyma yetkisini, Allahu Tealadan bakasna verme gibi yeni icad edilen irk eitleri ise, bu insanlar tarafndan nemsenmemekte ve ihmal edilmektedir. Kabirlere ibadet etmenin irk olduunu kefetmeyip, yelerinden bazlarnn bu nedenle irke dt slami cemaatler olduuna gre, Saray irkini22 kefetmeyip, yelerinden bazlarnn bu nedenle irke dt cemaatler de olacaktr. Hatta bu cemaatlerden bazlarnn, mriklere katlmalar da olacaktr. Bu nedenle sadece, nceki dnem alimlerin zerinde durduklar irk eitleri ile uraan ve sadece bu tr irk ile oturup kalkan szde selefi birine, Mriklere ait olan kafir tekilatlarda ne iiniz var? diye sorulduunda, cevap konusunda kmaza girerek ne syleyeceini bilememektedir. Tevhide mensup olan bu kimselerin zaman zaman tautlar desteklemeleri ve bazen de onlara mstear olup kafirlere katlmalar iin herhangi bir mazeretleri olamaz. Bu gibileri, kabir irkine eletiri stne eletiri yneltir, ama irk kanunlar ve anayasalarn hi de nemsemez. Bu da gsteriyor ki, peygamberlerin, canlandrmak iin gnderildikleri Tevhid, bugn Mslmanlarn zihninde birok bozuklua uramtr. Buraya kadar yaptmz aklamalardan u sonuca varmaktayz: 1- Gemi mmetlerin iine dtkleri irk ve kfre, Muhammedin (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) mmeti de dmektedir. Ancak u kadar var ki, bu mmetin topyekn slam22

Saraylardan kan kanunlara itaat etme irki

50


terkedip, irke ve kfre girmeleri imkanszdr. 2- Zamanmzdaki irkin iki ekli vardr. Birincisi: Kabir irkidir ki, bir grup szde abid, bu irke dmtr. kincisi: Saray irkidir ki, dine hibir nem vermeyen laikler bu irke dmlerdir. 3- Doru yolda olan cemaat, irkin bu iki ksmndan da uzak olan cemaattr. Yoksa birinden uzak olup da dierine den deil. 4- Doru yoldaki cemaatin mcadelesi, Tevhidin kfre, imann irke kar verdii mcadeledir. Yoksa bu sava iktisadi, siyasi veya ictimai bir sava olmad gibi, Hanbelinin Hanefiye veya afiinin Malikiye veya fkhi bir grn baka bir fkhi gre galip gelmesi iin yaplan bir mcadele de deildir.

KULLUK VE HAKMYET Mslman, ilk bakta Kuran- Kerimin bir ok ayetindeki hususlar arasnda anlalmas zor bir uyumla karlaabilir. Ancak yakndan ve dikkatle incelendiinde, son derece salam ve kuvvetli bir uyum ve ahengin olduunu grr. Burada, insann benliinde Allaha kulluu yerletirme konusunda tamamen baz ayet ve hadislerden elde edip hazrladmz bir temel ilkeyi zikretmek istiyoruz. Bu temel ilke udur: Hakimiyet olmadan kulluk olmaz. Fetih olmadan mafiret olmaz. ehadet olmadan da fetih olmaz. Hakimiyet Olmadan Kulluk Olmaz: Gnmzdeki Mslmanlarn zihnine iyice yerleen bir husus vardr. O da, kulluun bugn yapld gibi ferdi ibadetlerle gerekleebileceidir. Bu nedenle bunlar namaz klar, oru tutar, hac yapar, Allahu Tealay oka zikrederler. Ama onlara slamn en byk ve en nemli hedefinden yani yeryznde Allahn hkmn yaymaktan ve kainatta Allahn dinini hakim klmaktan bahsettiinizde, bunu, kullukla ilgisi olmayan fuzuli bir sz sayarlar. Hatta baz akll(!) kimseler daha da ileri giderek, hakimiyetten bahsetmeyi hkmranlk ihtirasn tayanlarn slogan olarak kabul ederler. Szde selefi olan doktor Rabi El-Madhili bu kiiler-

52


den biridir. Bu zat, Allaha Davette Peygamberlerin Metodu adl kitabnda, imametin Ehl-i Snnet vel-Cemaatin temel prensiplerinden olmadn belirtmekte ve szlerine slami eriatn hakimiyetinden, onun byk neminden bahseden baz Mslman cemaatler aleyhinde konuarak devam etmektedir. Zanna dayanarak yorum yapan bu n yargl adam, bn-i Teymiyenin (Rahimehullah) imamet konusunda iaya reddiye olarak syledii szlerini naklederek grlerini desteklemek istese de, yeni balayan ilim talebeleri bile bu kavramlarn arasnda ciddi bir fark olduunu grmektedir. Fakat bu adamn deneyimsiz, yaldzl slogan ve ifadelerine aldanan mezlere lider olmas iin, selefi(!) olduunu ilan etmesi yeterli olmutur. Allahn dininde imamet, eriatn talep ettii bir husustur. Zira Mslmann yeryzndeki kulluu ancak imamn olmasyla gerekleebilir. Burada imamet ve imamdan maksadmz; g, kuvvet ve stnlktr. Mslmann yeryzndeki gc arttka kulluu da artar; Mslmann yeryzndeki gc azaldka kulluu da azalr. Bu anlayn bir ok delilleri vardr. yle ki: Birinci Delil: Allahu Teala yle buyurur: phesiz Peygamberlerimize ve iman edenlere, hem dnya hayatnda, hem ahitlerin (ahitlik) edecekleri gnde yardm ederiz. (40 Mmin/40-51) Andolsun ki, Peygamber kullarmza sz vermiizdir: phesiz onlar, mutlaka mansur ve muzafferdirler. Bizim ordumuz phesiz stn gelecektir. (37 Saffat/171-173) Andolsun, Zikirden (Tevrattan) sonra Zeburda Yeryzne salih kullarm varis olacaktr diye yazmtk. (21 Enbiya/105) Allah, sizlerden iman edip salih amel ileyenlere, kendilerinden ncekileri sahip ve hakim kld gibi kendilerini de yeryzne sahip ve hakim klacan, onlar iin beenip setiini dini (slam) onlarn iyiliine yerletirip koruyacan


53

vaadetti. (24 Nur/55) Bu ve buna benzer bir ok ayet, davadaki samimiyetle, ilahi vaad arasnda balant olduunu gstermektedir. Dava kulluun en stn derecesi olan imandr. lahi vaad ise, g ve kuvvet sahibi olup hakimiyet kurmaktr. Davann olduu yerde vaadin gereklemesi muhakkak olduu gibi, vaadin gecikmesi de kanlmaz olarak davann gereinin yaplmadn gstermektedir. unu da hatrlatmalyz ki, bu Kuran esaslar, cemaati baz alan ve ancak cemaat halinde alld zaman gerekleen esaslardr. Nitekim yukardaki ayetlerde geen ifadelere dikkatle bakldnda, ifadelerin oul olarak kullanld grlecektir. man edenler, ordumuz, Salih kullarmz ifadeleri fertten deil, cemaatten bahsetmektedir. Allahu Tealann izni ile, ileride yeniden bu konu zerinde duracaz. Zafer ve stnlk anlamna da gelen g ve hakimiyet, Mslmann yeryzndeki kulluunun gstergelerindendir. lahi vaad, gerekli sebeplere balanp, abalamay gerektirdiinden dolay, yeryznde hakimiyet kurma iin gerekli abay gstermek, lahi bir vecibedir. Yeryznde hakimiyet kurmak iin gerekli sebeplere tutunmayan cemaatler, Allahu Tealaya kulluk kapsndan ieri girmeye hak kazanamazlar. Hakimiyet ise ancak fetih ile, fetih de ancak ehadet ile olur. Sadece tebli yoluyla veya Selefiyye kisvesine brnen yeni mutasavvflarn tabiriyle tasfiye ve terbiye yoluyla ya da daha baka tuhaf yollarla hakimiyetin salanabileceini savunan saf veya derin bilgi ve dnce(!) sahibi cemaatler (ki bunlar kevn sebeplerle, takdir edilen neticeler arasnda hibir balant grmemektedirler), doru yoldan sapmlardr. kincisi Delil: Mslman, aczinden dolay gerei ile amel edemedii birok Rabbani ayet ve Nebevi emirleri, ancak g ve kuvvet zamannda yerine getirebilir. Acizlik, sonuta tam bir kulluk ile Allaha kulluk yaplmasn engelleyen ilahi emirlerin gerei ile amel etmemenin sebeplerinden biridir. Kald ki, Mslmanlarn hadleri uygulamalar, kafirleri hakimiyetleri altna

54


almalar ve buna benzer vecibeler de ancak g, kuvvet ve hakimiyet ile mmkndr. Fetih Olmadan Mafiret Olmaz: Kulun, Allahu Tealann af ve mafiretine mazhar olmas, ancak kulluk ile mmkndr. Kulluk ise g, kuvvet ve hakimiyet ile tam olarak yerine getirilir. Hakimiyet ise ancak fetih ile olur. Allahu Teala yle buyurur: Allahn yardm ve fetih (zafer) geldii ve insanlarn Allahn dinine dalga dalga girdiklerini grdn zaman, Rabbini hamd ile tesbih et ve Ondan af dile. nk O, tevbeleri oka kabul edendir. (110 Nasr/1-3) Anlalaca zere bu ayetlerde Allahu Tealann, Peygamberine bahedecei fetih ile mafiret arasnda bir ayrlmazlk bulunmaktadr. Nitekim daha ak bir ifade ile bu husus baka bir yerde yle aklanmaktadr: phesiz, biz sana apak bir fetih verdik ki, Allah senin gemi ve gelecek (btn) gnahn balasn, zerindeki nimetini tamamlasn ve seni dosdoru bir yola yneltip iletsin. Ve Allah, sana stn ve onurlu bir zaferle yardm etsin. (48 Fetih/1-3) Bu ayetlerde fetih ile mafiretin birlikte zikredildiine dikkat ediniz. phesiz, biz sana apak bir fetih verdik cmlesi, ki, Allah, senin gemi ve gelecek (btn) gnahn balasn.. ve sana yardm etsin cmlelerine eitlenmitir. Fetih, Allahn mafiret ve yardmnn neticesidir. nk tevbe ve cihad olmadan fetih gereklemez. stifar olmadan mafiret gereklemez. Sava olmadan yardm gereklemez. Netice olarak: Fetih ancak istifar ve cihad ile gerekleir. Fethin gelmemesi, mafiretin vuku bulmadna delalet etmektedir. Allahu Tealann salih kullar bu hususu anlam ve ylmadan zerlerine deni yerine getirdikleri iin Allahu Teala da onlara yardmn ihsan etmitir. Allahu Teala yle buyurur: Nice peygamberler vard ki, beraberinde Allah erleri bulunduu halde savatlar da, bunlar, Allah yolunda balarna gelenden dolay geveklik ve


55

zaaf gstermediler; boyun emediler. Allah sabredenleri sever. Onlarn szleri, sadece yle demekten ibarettir: Ey Rabbimiz! Gnahlarmz ve iimizdeki taknlmz bala; ayaklarmz (yolundan) kaydrma; kafirler topluluuna kar bizi muzaffer kl! Allah, onlara dnya nimeti ve daha da gzeli, ahiret sevabn verdi. Allah, gzel davrananlar sever. (3 Al-i mran/146-148) Fethin gereklemedii Uhud gnnden sonra inen bu ayet-i kerimeler, Mslmanlar gemi mmetlerdeki Mslmanlarn yaptklarna ynlendirmekte ve onlara fethin gereklemesi iin ilahi snnetin nasl cereyan ettiini bildirmektedir. Ayette fetih yerine dnya nimeti zikredilerek, fethin gereklemesinin mafiretin de gerekletiine, zaferin gecikmesinin ise mafiretin gereklemediine delalet ettiine iaret edilmitir. ehadet Olmadan Fetih Olmaz: Mehur bir kraate gre, ayetin metninde geen Gatele (savatlar) yerine Gutile (ldrldler) olarak da okunan yukarda ki ayet(3 Al-i mran/146), her iki kraate gre de Allahn kendi evliyalarn ehit edinmek istediine delalet etmekte ve onlar ehadete tevik etmektedir. Allahu Tealann u ayeti de bu kabildendir: Gevemeyin, zlmeyin. Gerekten iman etmiseniz mutlaka siz en stnsnz. Eer size bir yara dokunduysa, phesiz ki o kavme de onun gibi bir yara dokunmutur. te bu gnleri Biz, insanlar arasnda dndrr dururuz. Bu, Allahn iman edenleri belirtmesi, iinizden ahidler (ehidler) edinmesi iindir. Allah zalimleri sevmez. (3 Al-i mran/139-140 Allahu Tealann gayesi, zafer ve hakimiyetten nce kullarn imtihan etmektir. Nitekim imam afiiye yle sorulmu: Kii iin hakimiyet kurmas m, yoksa imtihan edilmesi mi (yani imtihan olunduktan sonra hakimiyet kurmas m) daha hayrldr? Bunun zerine imam afii (Rahimehullah) yle cevap vermitir: mtihan olunmadan hakimiyet yoktur.23 Buna gre23

bn-i Kayym, El-Fevaid

56


Allahu Tealann kullarn imtihan etmesinden maksat, ehitler edinmektir. Doru yolda olan cemaatlerin, kendi etbalarna ehadeti sevdirmeleri, bunun iin gayret gstermeleri gerekir. nk bu, hem Allahn istedii bir husustur, hem de zafer ve hakimiyete giden yoldur. Bu nedenle Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem), ashab ile lm zerinde beyatlat, onlar da (Radyallahu Anhum), Allahu Tealann ehidler edinmekten holandn bildikleri iin ehadeti, bulunabilecei her yerde aradlar. Allahu Teala yle buyurur: Mminlerden yle erkek adamlar vardr ki, Allah ile yaptklar ahide sadakat gsterdiler; bylece onlardan kimi adan gerekletirdi, kimi de beklemektedir. Onlar hibir deitirme ile (szlerini) deitirmediler. (33 Ahzab/23) Buraya kadar yaptmz aklamalardan u sonuca varmaktayz: 1- Doru yoldaki cemaat, Allahu Tealann dinini hakim klp, kanunlarn insanlar arasnda egemen klmak suretiyle, yeryznde, Allahu Tealaya kulluun gereklemesi iin alp gayret gsterendir. 2- Doru yoldaki cemaat, kulluun ancak fetih ile, fethin de ancak ldrme ve sava ile gerekletiini bilendir. 3- Doru yoldaki cemaat, Allahu Tealann, kendilerinden ehitler edinmek maksadyla setii cemaattr. Sapk ve yanl yoldaki cemaatlere gelince, bunlar (kendi kt dncelerine gre) szde bar savaa tercih ederek, sava yerine bazen irk parlamentolarna girmeyi, bazen edebiyat, bazen kltrel kitaplar aratrp incelemeyi, bazen de hayali terbiyeyi nerirler. Halbuki bu yollarn hepsi de, zafer ve hakimiyet bir yana, zillet ve meskenete gtren yollardr.

52


KNC BLM CEMAAT VE MAMET

mmetimden bir grup kyamet gnne kadar hak zere savamaya ve stn olmaya devam edecektir. Mslim

Cemaat, tek bana da olsan, hakka uygun olandr. bn-i Mesud

60


CEMAAT VE GRUP slami hilafet kalkp, Mslmanlarn birlii bozulduktan sonra, Ehl-i Snnet, hedeflerine ulamalarna veya bu konuda ilerleme salamalarna srekli engel saylabilecek bir mesele ile kar karya kalmtr ki bu mesele udur: Cemaat kavram, bunun meruluu, oluturulmas ve kiiyi cemaate balayan gcn ne olduu. Ehl-i Snnet, sadece nfuz sahibi bir yneticinin sanca altnda bulunarak ona ve emirlerine itaat edip, boyun emek suretiyle gsterecei ballkla cemaate mensup olduunu dnerek, bu meseleyi olduundan daha geni bir seviyede aratrma ihtiyac duymamtr. Cemaat kavramnn, selefin anlad doru ekilden uzak ve dar bir erevede anlalmas sonucunda, sadece bu genel hilafet bann yok olmas ile Ehl-i Snnet, byle bir meseleyi zme konusunda bolua dm ve u ana kadar da bu hali devam etmektedir. Btn insanlk aleminin, blnp paralanmann zayflk ve kiisel hareketlerin tehlikeli olduunu; devletlerin, oluturulan pakt ve birliklerin iinde yer almadklar takdirde kendi varlklarn koruyup, amalarna ulamalarnn mmkn olamadn kavrad ve bu sebeple de Avrupa Birlii gibi geni bir birliin

62


olumasn bekledii; bu birlii oluturan devletler arasndaki blnme ve ekimeler, insanlk arasnda olabilecek en byk ihtilaflar olmasna ramen, kendilerince makbul bir yolla bu ihtilaflar ap birliin devamnn salanmas iin birbirlerini tevik ettikleri u dnemlerde; Mslmanlar arasnda rgtlenme almasnn veya kiinin, faal bir Mslman cemaate katlmasnn bidat ve dalalet olduunu, selef arasnda, sonradan meydana gelen bu gibi tekilat ve organizasyonlarn olmadn savunanlar vardr. Bunlar, slami toplant ve kongrelerde sesleri en ok ykselen ve adetleri gerei muhaliflerini selef klc ve sahiplendikleri sloganik hakikat ve delillerle vuran kimselerdir. Birok kiiye gre cemaat konusu, zorunlu olmamakla birlikte, durum ve ihtiyaca gre sezonluk bir harekettir. Dolaysyla cemaat ve cemaate katlma konusu, kiinin arzu ve ahsi artlaryla aktnda, en ufak bir pimanlk ve gnaha girme hissi duyulmakszn terkedebilmektedir. Ancak rgtlenme ve organize olmann bidat olduunu, dolaysyla bunun meru olmadn savunan fetvalar, delillerin ynlendirdii veya sloganlara yenilip mahkum olan fertlerde bir sarsnt meydana getirmitir. Gerek u ki, baz slami akmlar, kendilerini baz basit ve nemsiz faktrlere dayanan cemaat ve tekilat eklinde takdim etmeye balam, ancak bu dncelerin basksyla kendilerini analiz etmeye ve baz temel deerlerinden vazgemeye mecbur kalmlardr. yle ki artk kendilerini, grevi sadece dnce yaymak veya rgtlenme ve tekilatlanma dndaki baz eylere ynelmek olan her hangi bir fikri akm eklinde takdim etmeye balamlardr. Herhangi bir tekilat ve rgtle balantl olmakszn dnceleri bu ekilde ferdi olarak yaymak, dnce ve irade ynnden gelimemi Mslmanlar tarafndan son derece makbul karlanmaktadr. nk ferdi hareket kiiyi soruturma veya skntya uramaktan kurtard gibi, baz yerlerde mensup olduu cemaati savunma mecburiyetinden de kurtarmaktadr. Yine bu pasif ekil, gelimemi akmlara gre eri olarak dnlmemektedir. nk onlara gre bu da ayn ekilde bidat olan


63

organizelerdendir, onun iin de buna rza gsterip muvafakat etmezler. Bunlar iin srekli saldr halinde olmak ve bakalarn muhalif olmakla sulamak, modadr. Bunlar ehvet, heva ve heveslerine uymaya devam edecek gibi grnmektedirler. nk organize olmay redderken, sanki sevimsiz ve makbul olmayan bir eyi reddeder gibi reddetmektedirler. Fikren gelimemi snni Mslmann mutad (klasik) sloganlarndan biri de, slamda gruplama yoktur veya Gruplama ktdr szleridir. Yine bu kiiler, kendilerine gre, gruplamann ktlk ve zararlarn saymaya devam ederek, insanlarn zihnine, gruplamann bizatihi kt olduu, hibir faydasnn olmad ve ancak bidat ve dalaletin meydana gelmesine sebebiyet verdii dncesini yerletirmeye almaktadrlar. Onlarn kanaatine gre bu hatalar, rgtleip, gruplamann kanlmaz neticesi olup, bundan kurtulmann tek yolu, kiinin fikir ve eylemlerinde ferdi hareket etmesidir. Oysa slama aktivitelii kazandran, cemaat halinde meydana gelen bu hatalardr. Mesela, cemaatla klnan namaz bir rgtleme ve gruplamadr. nk cemaatle klnan namazda da bir emir (imam) ve emire farz derecesinde ballk akdinde bulunan yeler (cemaat) bulunanmaktadr. yle ki bu yeler, emirin zaaf ve (eriatn izdii snrlar dahilinde olmak artyla) hatalar durumunda bile onu taklid edip peinden gitmek mecburiyetindedirler. mam, herhangi bir zrnden dolay oturarak namaz klmak zorunda kaldnda, cemaatin de (ayakta klabildikleri halde) imama uyarak oturarak namaz klmas vaciptir. Yine imam birinci tahiyatta oturmadnda, cemaatin de ona uyarak oturmamas gerekmektedir. Halbuki bunlar, mnferiden namaz klan bir kimsenin gnahkar olmasna ve bazen de namaznn fasid olmasna sebep olan hususlardr. Mnferiden namaz klan bir kimse, ayakta durarak namaz klabildii bir halde, oturarak namaz kldnda namazn ruknlerinden biri olan kym terkettii iin namaz fasit olduu gibi, veya drt rekatl bir namazn birinci teehhdn terk eden kimse de (sahih olan gre gre) gnahkar olmaktadr. Grld zere cemaatle klnan namazn ahkam, mnferi-

64


den klnan namazn ahkamndan farkl olmakla birlikte, hibir fakih veya akll kimse kpta, cemaatle klnan namaz ktdr, mnferiden klnan namaz daha faziletlidir dememektedir. Bilakis cemaatle klnan namaz, eri vecibelerden bir vecibe ve dinin zahiri iarlarndan biri olarak kabul edilmitir. Bazen kii cemaat haricinde, kendisinde bir kuvvet hissetse de bu, bir hayal, zan ve eytani hileden ibarettir. nk kurt, srden ayr kalan koyunu kapar. Ayrca cemaat, kiinin hayatna yeni bir ekil vermekte ve onu (mnferiden sahip olduu kuvvet, cemaat halindeki kuvvetinden daha ok olsa bile) daha gvenilir klmaktadr. Bunun misali, yine cemaatla klnan namazdr. Cemaatla klnan namazda imamn namaz uzatmamas bilakis, daha hafif klmas gerekmektedir. nk arkasndaki cemaatte hasta, yal ve ihtiya sahibi olanlar bulunabilir. Dolaysyla iinde kuvvetlilerin de bulunduu cemaatte orta yol bulunup izlenilmektedir. Gl ve kuvvetli kimse mnferiden namaz kldnda daha ok kyamda duracak ve kunut dualarn daha ok uzatacaktr. Halbuki cemaatle kld zaman, namaz uzun veya ksa olsun imama bal kalmaktadr. Ki cemaatle beraber olmas nedeni ile, kyamnn ksa olmas kendisi iin bir fazilettir. nk bu Allahu Tealann istedii bir eydir. O, baz eyleri cemaatin geneli lehine kolaylatrmakta ve bazlarnn zannettii ferdi ve ahsi faydalara iltifat etmemektedir. Cemaatlemenin ve rgtlemenin meru olduunu aklamadan nce u iki noktaya temas etmemiz gerekir. Grup taassubu ile gruplama ve blclk arasnda fark olup, bunlar arasnda hibir iliki ve balant bulunmamaktadr. Bazen kii taassup derecesinde bir fikre sahip olduu halde, ne blcdr, ne de bir grupta yeralmaktadr. Bazen de kii, mutaassp olmad halde bir grup veya rgtte yer alabilmektedir. Hatta salam ve doru esaslara dayanan cemaat ve rgt, kiideki enaniyet ve taassubu yok etmektedir. nk cemaat, srekli


65

olarak kiiyi altn gibi mkemmel ve muhteem grd kendi fikirlerinden vazgeirip, cemaatin zerinde karar kld fikirleri uygulamaya zorlamaktadr. Halbuki bireycilik, kiiyi enaniyet, taassub ve hak olsun, batl olsun kendi kendini mdafaa etmeye sevketmektedir. Cemaatlerde grlen taassup ise, bireycilikten kaynaklanan huysuzluklardr. Ancak insanlarn bir ou, kiinin herhangi bir dnceyi savunmasnn nedeninin, bal olduu grubunun o dnceyi benimsemesi olduunu zannetmektedir. Bu doru deildir. nk insanlar, benimsedikleri kendi z dncelerini savunurlar. Ancak bu konuda da insanlar farkl farkldrlar. Kimisi mukallid, kimisi tbi, kimisi de bir mctehid derecesindedir. Bunlarn her biri de, kendi aralarnda farkl farkl derecelere ayrlmaktadrlar. Bazen bir kiinin, sadece bir mukallid olarak, dnceleri savunduunu grmekteyiz. Ki bu durumda bize den, insanlar sorgularken, onlar mensup olduklar cemaatlere gre deil, bamsz fertler olarak ve yukarda anlan derecelerine gre sorgulamaktr. Ancak byklerimizin u tembihini hatrlatmak isteriz ki, mukallidleri, mnazara ve mcadele dnda tutarak onlara sadece nasihat ve t vermek gerekir. Bazlar gruplamann blclk olduunu, rgtlemenin mmeti darmadan ederek frkalara ayrdn iddia etmektedir. Bu, apak bir hatadr. nk mmetteki blnmenin nedeni, enaniyet ve bireycilikten bakas deildir. Hatta mmetteki dier hastalk ve ktlklerin sebebi de bireyciliktir. imdi geliniz hep beraber u soruyu soralm! slam mmetinin bir ok rgt ve grup altnda da olsa bir araya gelmesi mi daha iyidir, yoksa her kiinin kendi bana hareket etmesi mi daha iyidir? Kald ki, rgt ve gruplamaya kar kanlar, kendi aralarnda yeni yeni hizip ve gruplar karmaktan baka neye hizmet ettiler ki? Bu, herkesin grd ve farkna vard bir gerektir. Buraya kadar amzda Ehl-i Snnet vel-Cemaat ierisinde bulunan cemaat meselesinden bahsederek, Ehl-i Snnetin,

66


rgtleme ve slami bir cemaata bal olarak faaliyet gsterme konusundaki eri hkm konusunda deiik fikirler serdettiklerini arzettik. Onlardan bir ksm rgtlenmenin bidat olduunu ileri srerken, bir ksm rgtlemenin vacip olduunu savunmakta ve dier bir ksm da bu iki gr arasnda bir yol izlemeye almaktadr. Bu gr ayrl, bir ok mefsedet ve yanllara sebep olan bir kargaa ve Ehl-i Snneti, gerekletirmek istedii hedeften alkoyan bir engel niteliindedir. Aslnda cemaat konusu, ciddi aratrmalar ve genel seferberlik gerektiren bir meseledir. Zira dncelerin, pratikte gereklemesi iin cemaat, temel ta niteliindedir. Cemaat olmadan herhangi bir fikrin vcut bulup devam etmesi mmkn deildir. mam Muhammed bin dris e-afiinin, Msra gidip Leys bin Sadn fkhn ve ilmini grnce syledii u mehur sz burada aktarmak istiyorum: Leys bin Sad, Malikten daha fakihtir. Ne var ki ashab, ona gereken nemi vermemektedir.24 Bu szler, bir dncenin bekas ve yaylmas iin cemaatin nemine delalet etmektedir. Rasulullahn (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) siyerine, ilk davetine ve insanlar neye ardna bakp, bunlar zerinde dndmzde grrz ki, Onun, davet ettii ilk ey, Tevhid ve cemaattir. Bir kii Rasulullahn (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) davetine icabet edip Tevhide girdiinde, aile, kabile veya bunlarn dnda varolan tm gemi balarndan iten ve samimiyetle syrlarak yeni cemaatin emsiyesi altna girmekte, her eyi ile ona balanmakta, ona yardm etmekte, onun emirlerine itaat edip boyun emekte, duyarllk ve merhametini ona ynlendirmektedir. Ki bu, Rasulullahn (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) u szlerinde ifadesini bulmaktadr: Birbirlerini sevmede, acmada ve efkat gstermede mminler bir vcut gibidirler. Ondan bir organ rahatsz olduu zaman, vcudun dier btn organlar ate ve uy-

24

Siyeru Almin-Nbela, 8/156

Ebu Katde el-Filistin25

67

kusuzlukla onun acsn paylar. Buna gre samimi bir Mslmann Ehl-i Snnet vel-Cemmat iaryla ortaya kp, onlara iltihak etmesi garipsenecek bir husus deildir. lk alimler, ak ve net olmalar hasebiyle akaid konular arasnda tasavvur edilen baz kavramlar zerinde durmular, Allahn dininde olduklarn iddia eden Mutezile, Cebriye, Rafizi, Harici ve benzerlerinin grlerine reddiyeler yazmlar ve bunlar kitap haline getirmilerdir. Ancak cemaat konusu ve kavram bu kitaplarda aklanmamtr. Zira onlarn asrnda aklanmas gereken konular, iktidardaki imamn durumu, zulm veya fskndan dolay imama ba kaldrmann hkm ve yine daha stn olan var iken fazilete daha dk derecede olann imamlnn ne zaman meru olduu gibi konulardr. Cemaat kavramnn izahna dnecek olursak, bu kelime iki anlama gelmektedir: Birinci Anlam: Cemaat; genel olsun veya olmasn iktidar sahibi bir imamn etrafnda toplanan Mslmanlardr. Gerek eri siyasetten bahseden kitaplarda ve gerekse de akaid kitaplarnda zerinde en fazla durulan da budur. yi olsun, facir olsun (kfre dmedii srece) imama itaatin ve onunla birlikte savaa kmann gereklilii ile ilgili esaslar, zerinde durulan konulardan bazlardr. kinci Anlam: Hak ehli olanlara da cemaat denir. Kapsam olarak bu, birincisine nazaran daha dardr. bn-i Mesudun u sz, cemaatin bu ksm ile ilgilidir: Cemaat, tek bana da olsan, hakka uygun olandr. Bu anlam, byk cemaat (Devlet ve Hilafet) iindeki kk cemaatten bahsetmektedir. Bu kk cemaat, ne byk cemaatn varl ne de zevli ile yok olmaz. Bilakis bunun takdir edilen eri bekas farz ve zaruri olup, yok olmas byk bir musibet ve felkettir. Zira byk cemaatin varl bu kk cemaatin varlna baldr. Bazen yok olan byk cemaati yeniden kuracak olan, hak zerindeki cemaat ve hidayet ehlidir. Btn25

Muttefekun Aleyhi

68


bunlar, inizden hayra aran, marufu emredip mnkerden alkoyan bir topluluk bulunsun. te onlar kurtulua erenlerdir (3 Al-i mran/104) ayet-i kerimesinin kapsamna girmektedir. Kad yad yle der: Eer devleti idare eden imam dinden kar, eriat deitirir veya bidat ilerse, imametle ilikisi kesilir ve kendisine itaat edilmez. Ona kar ayaklanp, kendisini devletin bandan uzaklatrmalar ve (gleri yeterse) yerine dil bir imam tayin etmeleri Mslmanlar zerine veciptir. ayet bunu ancak belli bir gurup yapabiliyorsa, anlan husus, bu grubun zerine farz olur.26 Hak ehli olan kk cemaatin olmamas halinde, devlet olan byk cemaatin yeniden kurulmas mmkn deildir. Ayrca, byk cemaat bulunmasna ramen, baz sebeplerden dolay zaafa urayp hkmleri uygulamakta yetersiz kalr, bylece ktlkler yaylr, fasklarn ve ahlakszlarn sz geerli olursa veya devlet, bidatlar benimser ve halk da bunlara davet ederse, btn bunlar tedavi edecek olan, yine hak zerinde bulunan o kk cemaattir. Btn bunlar yukarda arzettiimiz gibi inizden hayra aran, marufu emredip mnkerden alkoyan bir topluluk bulunsun. te onlar kurtulua erenlerdir (3 Al-i mran/104) ayetinin kapsamna girmektedir. Bu ayet, genel olup tahsis edilecek yn yoktur. Yani ister imam olsun, ister olmasn byle bir cemaat her zaman bulunmaldr. Portresini izmeye altmz kk cemaat ve rgtler, aralarnda son derece gl balar bulunmak kaydyla slam tarihimizde varolagelen bir gerektir. Zira tarihe baktmzda, devletin zayf olduu dnemlerde mmetin haysiyetini ve mukaddesatn koruyanlar, bu cemaatlerdir. zellikle devletin zayf olup sarsnt geirdii dnemlerde cemaatleme ve rgtlemenin nemini bize aklayan en bariz rnekler, hal savalarnn vuku bulduu dnemde bulunmakta26

Nevevi, erhu Mslim, 12/229


69

dr. Hilafetin sadece eklen var olduu bu dnemde, Halife, airin tavsir ettii u haldeydi: Kafeste bir halife, kalmtr uaklarla fahieler arasnda, Onlarn bellettiklerini tekrarlar, tpk benzer papaana. O dnemde, slam topraklar param para olmu, onlar biraraya getirecek ba kaybolmu ve hatta Mslmanlar arasnda, birbirleriyle savaacak derecede kavga ve husumetler meydana gelmiti. Mslmanlar arasnda blnme ve mcadelenin bylesi kritik safhalara ulat bir srada, Mslmanlarn zerine, onlar ldrp yok etmek ve vatanlarn vatan edinmek iin, deniz ar lkelerden hal bayran tayan, insan kanna susam bir ordu gnderildi. lk savalarda galip gelip birok Mslman ehir ve blgelere yerletiler. te byle bir dnemde acaba Mslmanlar bu durumdan nasl kurtuldular? Bu zaman periyodundan bahseden bir oklar, bu sorunlarn zmn dank aba ve gayret sahiplerini biraraya getiren eserler icad eden baz ahslara balamaktadrlar. Bazlar bu sorunun zmn Nurettin Zeng adl komutana ve bazlar da Salahattin Eyyubiye ve dierlerine balamaktadr. Dolaysyla anlay yeterli olmayan bazlar, slam tarihinin, hallarn etkisiz hale getirilmeleriyle ilgili blmnn Mslmanlar biraraya getiren bir devlet yoluyla tamamlandn zannederler. Bu apak bir hatadr. Anlan zaman periyodunu dikkatle inceleyenler greceklerdir ki, Mslmanlarn hallar etkisiz hale getirerek topraklarndan kovmalar kk cemaat ve rgtler vastasyla olmutur. Bu konuyu gerek anlamyla bize anlatan, same bin Munkzn el-tibr adl kitabdr. Bu kitabn yazar olan sme, eyzer Kalesi sakinlerindendir. Munkz ailesi ise bu kalenin yneticisi olup, hallarn defedilmesinde anlmaya deer rolleri olmutur. same de Mslmanlarn hallara kar yaptklar bu savan canl rneklerindendir. Hallara kar verilen savata, Zeng ailesi ile Eyyub ve benzeri byk komutanlarn rol, kk grup, birlik ve rgtleri bir tek at altnda toplamak olmutur. Ancak bu savata en b-

70


yk rol, hak zerinde bulunan kk rgt ve cemaatlere aittir.

CEMAAT, MAMET VE DEVLET Allahu Teala, bu yce dini baz maksat ve gayeleri gerekletirmek iin indirmitir. Bu maksatlardan bir ksm fertleri, bir ksm aileyi, bir ksm toplumu ve bir ksm da tm dnyay ilgilendirmektedir. Kiinin, cemaatin deer ve zaruretini anlamas, bu maksatlar anlamas lsndedir. Bazlar, Allahu Tealann dininden ancak dalalet ehlinin kendi dinlerinden anladklar kadar anlamaktadr. Bunlar, slam, mnferiden, yani cemaatsiz olarak yaplabilen bir takm slami amellere gre deerlendirmektedirler. Cemaat olmadan da namaz klabilir, oru tutabilir ve hac yapabiliriz diyerek cemaat olmadan da yaplabilen slami amelleri saymaya balarlar. Bu cahil kimseler, teorilerini daha da tehlikeli boyutlara ulatrarak slam devletine, hibir nemi olmayan bir eymi gibi bakarlar. Yine bunlara gre immet konusu zerinde durmak ve ona bu kadar nem vermek, Mutezile ile iann hususiyetlerindendir. Baka bir ifadeyle onlara gre slam devletini gerekletirme araynda bulunanlar da bir nevi Mutezilelik ve ialk mevcuttur. lim, hikmet ve selefilik kisveleriyle ortaya kan bu cahillerin sesleri fezay dolduracak kadar ykselmitir. Nitekim son olarak, Avrupada bulunan slam merkezlerin(!) birinde ortaya kan ahman biri, kinini

72


kusup, cehaletini ortaya koyarak, slam devletinin, bazlarnn dnd kadar nemli bir husus olmadn, varlnn mstehap olmaktan teye gemeyeceini, yani olmasnn iyi, ama olmamasnda da herhangi bir zararnn olmadn ilan etti. nk akli dengesini kaybeden bu adama gre slam devlet olmadan da kii tek bana slami amelleri yapabilir, farzlar ileyebilir ve dier hkmleri yerine getirebilir. Ama ne gariptir ki, insanlar arasnda hakimiyeti elinde bulunduran bir imamn komutasna girmeden cihadn yaplamyaca, cihadn ancak Mslmanlarn imam ve halifesi tarafndan ilan edilebilecei dncesini yayan da bu gibi hasta kimselerdir. Dorusu tekrar tekrar ba gsteren bu tuhaf bilmeceleri anlamakta sknt ekmekteyiz. Sanki biz, bir sirkteki palyaolarla kar karyayz. Bunlar ne dnr olabilir, ne de dnce hamilleri. Sevdiimiz baz kardelerimiz, bu gibi kimseleri eletirirken daha yumuak ifadeler kullanmamamz nedeni ile bize kar kmaktadrlar. Ancak (vallahi) biz, bu ahmaklarla ne akll kimselerle yaplan tartma gibi bir tartmaya, ne de bilgili kimselerle yaplan mzakere gibi bir mzakereye giremeyiz. nk bunlar akll ve idrak ehli kimselerden ok palyaolara benzemektedirler. Bunlar, mnafklkla casusluk ve cehaletle ahmaklk arasnda dnp dolamaktadrlar. Bununla birlikte cehalet ve ahmaklk ile muttasf olmalar daha yakn bir ihtimaldir. aret ettiim bu kiiler, slam cemaatlerini siyasi ve cihad cemaatleri olarak tanmladklar (ki bu ikisinin hedefi de hilafeti ve byk imameti canlandrp yeniden tesis etmektir) baz makalelerinde anlan cemaatlerin, imametin nemini Rafizi ialardan aldklarn ileri srerler. Bunun sebebi ise onlarn, bni Teymiyenin (Rahimehullah) Minhacus-Snnetin-Nebeviyye isimli kitabnn banda, imametin, slamn byk bir rknu olduunu, onsuz hibir eyin sahih olmayacan savunan Menhecul-Kerme adl kitabn yazar el-Hulliye reddiye mahiyetinde syledii baz szlerinden etkilenmi olmalardr. bn-i Teymiye, el-Hullinin ileri srd bu bidat akideleri rtmeye


73

alrken, bu cahil kimseler, onun tartd konunun byk imamet ve slami hilfet olduunu zannetmilerdir. Bu, irkin bir hatadr. Zira iann zel ve belirli bir anlayla alglad imamet ile Ehl-i Snnet vel-Cemaatin anlad imamet arasnda hibir hususta yaknlk ve benzerlik bulunmamaktadr. Rafizilere gre imametin asl, Ali bin Ebi Talib (Radyallahu Anhu), onun ocuklar ve mahzende kaybolduu iddia edilen Muhammed bin Hasan el-Askeriye ulancaya kadar sraladklar torunlaryla ilikilidir. Dolaysyla onlara gre Rasulullahn (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) vefatndan sonra Alinin immeti dinin bir cz olup, buna inanmayan kii, dinin esaslarndan birini inkar etmitir. Ayrca Rafiziler imama kanun koyma ve dini hkmleri dzenleme yetkisini vermekte, onlarn masum olduklarna inanmakta ve onlara, beere nisbet edilemeyecek yce sfatlar nisbet etmektedirler. te iaya gre imamet budur. bn-i Teymiye ise ii olan el-Hulliyi red mahiyetinde, imametin, dinin ruknlerinden veya czlerinden olmadn, Rasulullahn (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) en nemli tebliatndan da olmadn sylemektedir. Ancak bni Teymiye (Rahimehullah) bunu sylerken, Ehl-i Snnet vel-Cemaatin de nemsedii immeti kastetmemektedir. phesiz bu kimselerin sylemleri, slamn znde devlet kavram yoktur veya slam, dindir, devlet deil gibi, laiklerin ve msteriklerin sylemlerinden pek de farkl deildir. phesiz Allahu Tealann dinine gre devlet, son derece nemli bir faktrdr. Zira devleti olmadan, slamn ayakta durmas ve amel, himaye ve neir ynnden gzelliklerinin ortaya kmas mmkn deildir. Bazen yle sorulmaktadr: u anki durum ve artlarda, slam devleti konusuyla megul olmamz gerekli midir? Yoksa bundan daha nemli ve zaruri konular var mdr? Bu sorunun cevab, dikkat ekilmesi gereken baz hususlara iaret etmemizi gerektirmektedir. yle ki: Birincisi: Devleti olmadan, slamn gerek hedefine ulaabileceini zanneden kimse, byk bir hata iindedir. Zira s-

74


lama dayanmayan bir devlet, varln srdrmeye mani olan engelleri yok etmeye ve kendi dnce ve esaslarn yaymaya alr. Bundan da nemlisi, insanlar, kendi kainat ve hayat anlayyla uyumlu olacak bir din, bir yol ve hkmlerle ykml tutar. Dolaysyla byle bir devlette slam yayp insanlara dini retebileceini, bu cahiliye devletinin tufanna kar insanlar kendi safna ve dinine ekebileceini zanneden kii, byk bir hata ierisindedir. Nitekim Rasulullahn (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Mekke-i Mkerremedeki daveti srasnda slama girenlerin saysnn ok az olduunu grrz. Buna karn Medinede, slam izzet bulmu ve slama girenlerin saylar yzbinlere ulamtr. Allahu Teala, Rasulullaha (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bu nimetini hatrlatarak yle buyurmaktadr: Allahn yardm ve fetih (zafer) geldii ve insanlarn Allahn dinine dalga dalga girdiklerini grdn zaman, Rabbini hamd ile tesbih et ve Ondan af dile. nk O, tevbeleri oka kabul edendir. (110 Nasr/1-3) Allahu Tealann burada yardmn ve fethini, insanlarn, Allahn dinine girme olgusu ile beraber zikretmesinin sebebi udur: Zafer ve fetih olmadan, insanlarn Allahn dinine girmeleri de tam olarak gereklemez. Hatta firaset sahibi ilk alimlerimizin anlayna gre dncelerin yaylmas tamamen g ve kuvvete baldr. Nitekim bn-i Haldun: Malup olan, galip olan taklide mahkumdur diyerek, emir, ilim ve dnceyi kabul etme fenomenini, kuvvet ve stnle balamtr. bn-i Hazm (Rahimehullah), herhangi bir dilin yaylmasn ve hakim hale gelmesini, o dili konuanlarn kuvvet ve stnlne balayarak yle der: Bir ok dil, o dili konuanlarn sahip olduklar devletin yklmas, kendi yurtlarnda dil konusunda cahil braklmalar veya kendi memleketlerini terkederek yabanclarla i ie yaamalar ile yok olur. Zira bir toplumun dili, bilimi ve kltr ancak sahip olduu devletin ve halkn gc ve iktidar sayesinde


75

korunur. Dolaysyla devletleri elden gitmi, dmanlarnn sultas altna girmi, korku, ihtiya, zillet ve dmanlarnn hizmetiyle megul olanlarn zihni gelimeleri mmkn olmad gibi, ou kez dilleri, rklar, ilim ve kltrleri de yok olmaktadr. Bu husus, hem gzlemlerle hem de zaruri olarak aklen sabit olan bir husustur.27 Bylece, g ve kuvvetin nemini ve bunun ancak devlet ve otorite ile tamamlandn grmekteyiz. Buna gre slamn hakiki anlamda vcut bulmas, ancak Mslmanlarn sratle devletlerini yeniden kurmalarna baldr. kincisi: Baz insanlar, muhtelif terim ve kelimeleri, aralarnda herhangi bir tezat bulunmad, bilakis birbirlerini tamamlar nitelikte olduklar halde, birbirlerine zt kelimelermi gibi kullanrlar. Mesela bazlarnn sorduklar u soru bu kabildendir: lim renmek mi daha iyidir, yoksa cihad etmek mi? Bu, hatal bir sorudur. nk ilim ile cihad arasnda tezat bulunmamaktadr. Mslman hem cihad eder, hem de ilim renir. Buna benzer bir soru da udur: Akide konularyla ilgilenmemiz mi daha iyidir, yoksa slam devletinin kurulmas iin gerekli alma ve davet ile ilgilenmemiz mi? Bunlardan biri anlalmadan dierinin anlalmas dnlemez. Dolaysyla slam devleti, Tevhidin anlalmasnn bir neticesidir. nk slam devleti, kfrden ve kfr ehlinden uzaklamay ve mminlerle dostluk kurup, onlarla yardmlama ve dayanma iinde olmay hedeflemektedir. Buna gre Tevhidin hakikatn anlamayan birok kii slam devletine ve byk imamete nem vermezler. mam Nesai ve dierleri, sahih bir senetle Seleme bin Nfeyl el-Kindiden (Radyallahu Anhu) yle dediini rivayet ederler: Ben Rasulullahn (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) yannda oturuyordum. Bir adam; Ey Allahn Rasul, insanlar silahlar braktlar ve: Artk cihad yok, sava sona erdi diyorlar dedi. Bunun zerine Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) adamn y27

bn-i Hazm, el-hkam fi Usulil-Ahkam, 1/32

76


zne bakt ve yle buyurdu: Yalan sylediler, asl imdi savan zaman geldi. mmetimden bir taife, hak zere savamaya (hi ara vermeden) devam edecek, Allah da, onlar ile baz kavimlerin kalplerini saptracak ve bunlardan (

EL-CİHAD VE-L İCTİHAD-Ebu Katâde el-Filistinî-

Documents

Transcript of EL-CİHAD VE-L İCTİHAD-Ebu Katâde el-Filistinî-