เอกสารทางวชาการ

เรอง

การรกษาเสถยรภาพราคาไขไกในประเทศไทย Egg price stabilization in Thailand

โดย

กฤตพพฒน รตนนาวนกล

กลมวจยและพฒนาระบบฟารม

กองสงเสรมและพฒนาการปศสตว

กรมปศสตว กระทรวงเกษตรและสหกรณ

เลขทะเบยนผลงานวชาการ 63(2)-0211-076

I

ค ำน ำ

ไขไก เปนสนคาทางการเกษตรท มราคาผลผลตผนแปร ไปตามกลไกของตลาด กรมปศสตวในฐานะเลขานการ คณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ (Egg Board) มบทบาทด าเนนการตามอ านาจหนาท Egg Board เกยวกบการก าหนดมาตรการแกไขปญหาอปสรรค ในการพฒนาไกไขและผลตภณฑทงระบบ และสนบสนนใหภาคเอกชน รวมมอด าเนนการใหมเอกภาพ และเปนไปในทศทางเดยวกน

ตนทางการผลตไขไกในประเทศไทย เพอปอนเขาสตลาดการบรโภค คอการน าเขาพอแมพนธไกไขจากตางประเทศ เพอน ามาผลตเปนไกไขทางการคา (Commercial Layer) แลวน ามาเลยงเพอผลตไขไก ดงนนการผลตไขไกเพอใหมปรมาณสมดลกบความตองบรโภคภายในประเทศ จงเปนสงส าคญตองพจารณาวางแผน ก าหนดนโยบายและทศทาง ใหครอบคลมในทกดาน เพอไมใหเกดผลกระทบตอ ผมสวนไดสวนเสยทงระบบ

การศกษาวจยครงน ไดรวมรวมแหลงขอมลหลายดาน น ามาประมวลและเรยบเรยง เพอท าใหทราบถงทมาของปญหา และแนวทางแกไขเพอรกษาเสถยรภาพราคาไขไกในประเทศไทย จนประสบความส าเรจในชวงระยะเวลาหนง หวงเปนอยางยงวา รายงานการศกษาฉบบนจะเปนประโยชนส าหรบใชเปนตนแบบ ในการบรหารจดการไกไขและไขไกทงระบบไดเปนอยางด

กฤตพพฒน รตนนาวนกล มถนายน 2563

II

สำรบญ

หนำ

ค ำน ำ I

สำรบญ II

สำรบญตำรำง IV

สำรบญภำพ VI

บทท 1 บทน ำ

1. ทมาและความส าคญของปญหา 1

2. วตถประสงคของการวจย 3

3. ขอบเขตของการวจย 3

4. กรอบแนวคดในการวจย 3

5. นยามศพท 3

6. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 3

บทท 2 กำรทบทวนวรรณกรรม

1. อ านาจหนาทของกรมปศสตว 4

2. สถานการณการผลต การบรโภค การสงออก และการตลาดไขไก 4

3. สถานการณไกไขและไขไก ในอดต ปจจบน และอนาคต 10

4. ปจจยทมผลกระทบตอการผลต และการตลาด 12

บทท 3 วธด ำเนนกำรศกษำวจย

1.วธการวจย 13

2.เครองมอทใชในการวจย 13

3.การวเคราะหขอมล 13

III

สำรบญ(ตอ)

หนำ

บทท 4 ผลกำรวจย และวจำรณผล

1. ประเดนหลก (Major Themes) ขอรองเรยนของเกษตรกรกรณราคาไขไกตกต า 15

2. ประเดนยอย (Sub-Themes) สภาพปญหาราคาไขไกตกต า 16

3. หวขอยอย (Categories) มาตรการแกไขปญหาราคาไขไกตกต า 17

4. การวางแผนเชงกลยทธ ในการบรหารจดการเพอรกษาเสถยรภาพราคาไขไก 22

5. ถอดบทเรยนการรกษาเสถยรภาพราคาไขไก 37

6. วจารณผล 39

บทท 5 สรปผลกำรวจย ปญหำอปสรรค และขอเสนอแนะ

1. สรปผลการวจย 40

2. ปญหาอปสรรค 42

3. ขอเสนอแนะ 42

บรรณำนกรม 43

ภำคผนวก

ก ยทธศาสตรไกไข ฉบบท 3 (พ.ศ. 2563 – 2567) 44

ข ระเบยบส านกนายกรฐมนตร วาดวยการพฒนาไกขาและผลตภณฑ พ.ศ.2549 51

IV

สำรบญตำรำง

หนำ

ตารางท 1 แสดงขอมลจ านวนเกษตรกร จ านวนไกไข แหลงผลตส าคญ ในป พ.ศ. 2557 – 2561 6

ตารางท 2 แสดงขอมลการน าเขาไกพนธ ผลผลตไขไก และราคาไขไก 7

ตารางท 3 แสดงขอมลการบรโภคไขไกในประเทศ 7

ตารางท 4 แสดงขอมลการสงออกไขไกสด ป พ.ศ. 2557 – 2561 7

ตารางท 5 แสดงการตลาดไขไก 5 ป (พ.ศ. 2557 – 2561) 8

ตารางท 6 แสดงการคาดการณปรมาณการผลต 5 ป (พ.ศ. 2562 – 2566) 9

ตารางท 7 แสดงการคาดการณปรมาณการตลาด 5 ป (พ.ศ. 2562 – 2566) 9

ตารางท 8 แสดงประเดนปญหา และมาตรการแกไขราคาไขไกตกต า 16

ตารางท 9 แสดงจ านวนโควตาการน าเขาไกไขพนธ และการน าเขาเลยงจรง ระหวางป พ.ศ.2560 - 2562 18

ตารางท 10 แสดงจ านวนไกไข ผลผลตไขไก ราคาไขคละหนาฟารม และราคาขายปลกเบอร 3 18

ตารางท 11 แสดงจ านวนและมลคาการสงออกไขไกไปตางประเทศ 19

ตารางท 12 แสดงราคาไขไกคละหนาฟารมระหวางป พ.ศ. 2560 – 2562 19

ตารางท 13 แสดงราคาไขไก จ านวน PS และปรมาณผลผลตป 2560 – 2562 20

ตารางท 14 แสดงราคาตนทนการผลตไขไกระหวางป พ.ศ. 2560 – 2562 20

ตารางท 15 แสดงราคาตนทนเฉลย ระหวางป พ.ศ. 2560 – 2562 21

ตารางท 16 แสดงปรมาณปยาพนธไกไข (GP) ทงหมด และระยะใหผลผลต ป พ.ศ. 2562 23

ตารางท 17 แสดงปรมาณพอแมพนธไกไข (PS) ทงหมด และระยะใหผลผลต ป พ.ศ.2562 24

ตารางท 18 แสดงตวอยางการเปรยบเทยบปรมาณโควตา PS ทน าเขาเลยงและผลผลตทได 25

ตารางท 19 แสดงผลการส ารวจฟารมไกไขทวประเทศแบงตามขนาดการเลยง (รวมไกรน) 26

ตารางท 20 แสดงผลการส ารวจฟารมไกไขยนกรงทวประเทศแบงตามขนาดการเลยง 26

V

สำรบญตำรำง(ตอ)

หนำ

ตารางท 21 แสดงปรมาณไกไขยนกรง และการคาดการณปรมาณผลผลตรายเดอน ป 2562 27

ตารางท 22 แสดงปรมาณการสงออกไขไกสด ป พ.ศ. 2560 – 2561 28

ตารางท 23 แสดงจ านวนไกไขพนธในชวงอายตางๆ 29

ตารางท 24 แสดงตวอยางการวเคราะหหาปรมาณลกไกไข และผลผลตไขไก 29

ตารางท 25 แสดงการถอดบทเรยนการรกษาเสถยรภาพราคาไขไก ป พ.ศ. 2561 – 2562 37

VI

สำรบญภำพ

หนา

ภาพท 1 แผนภมแสดงวงจรแผนการผลตไกไข – ไขไก 21

ภาพท 2 แสดง Road Map การบรหารจดการเพอรกษาเสถยรภาพราคาไขไก 22

การรกษาเสถยรภาพราคาไขไก ในประเทศไทย1/

กฤตพพฒน รตนนาวนกล2/

บทคดยอ

การศกษาวจยเรอง การรกษาเสถยรภาพราคาไขไก ในประเทศไทย เปนการวจยเชงคณภาพ โดยการศกษาจาก เอกสารวชาการ รายงานการประชม และการใหสมภาษณจากบคคลทเกยวของ พบวาการท าใหราคาไขไกเกดเสถยรภาพ ตองมการบรหารจดการตลอดหวงโซอปทานอยางเหมาะสม ตงแตการวางแผนการน าเขาพอแมพนธ การควบคมปรมาณแมไกไขยนกรง เพอใหผลผลตไขไกสมดลกบความตองการบรโภค การมเหตการณทนอกเหนอการควบคมเขามา จะสงผลกระทบตอราคาอยางรวดเรว ผลผลตมมากเกนความตองการ หรอผบรโภคลดลงจะท าใหราคาลดลงทนท เนองจากไขไกเนาเสยงายเกบไวไดไมนาน ท าใหเกษตรกรรายยอยไดรบความเดอดรอน จงรองเรยนใหทางราชการเขามาชวยเหลอ ผานทางคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ เพอบรหารจดการ ก ากบ ควบคมปรมาณการผลตใหเกดความสมดล พยงราคาไขไกใหสงขน เกษตรกรผเลยงไกไขไมขาดทน การศกษาวจยครงนไดรายงาน ถงสาเหตของปญหา แนวทางแกไข การก าหนดผรบผดชอบ และผลสมฤทธจากการด าเนนงานในสถานการณราคาไขไกตกต า ท าใหผบรโภคพงพอใจ และเกษตรกรผเลยงไกไขอยได สามารถใชเปนตนแบบในการแกปญหาราคาไขไกตกต าไดในอนาคต

ค าส าคญ : เสถยรภาพราคา

1/เลขทะเบยนวชาการท 63(2)-0211-076

2/กองสงเสรมและพฒนาการปศสตว กรมปศสตว

Egg price stabilization in Thailand 1/

Kritpipat Rattananavinkul2/

Abstract

Research studies on Egg price stabilization in Thailand Is a qualitative research by studying from Academic documents Minutes And interviews from relevant parties. Found that the stabilization of the price of chicken eggs Must be properly managed throughout the supply chain. Since planning the import of breeders Controlling the amount of hens standing in a cage In order to balance the egg production with consumer demand. Having an event beyond control Inevitably affects the price quickly. The production is over demand. Or consumers will immediately reduce the price Because rotten eggs are not easy to keep for a long time. Causing small scale farmers to suffer Therefore making complaints to the government to come to help Through the Egg and Product Development Policy Committee. In order to manage, control and control the production quantity to be balanced. Support the price of chicken eggs higher. The farmers who raise hen are not at a loss. This research study reported About the cause of the problem, the solution, the determination of responsible person and the achievement of operations in the situation of falling egg prices. Make consumers satisfied and the farmers raising the eggs. Can be used as a prototype to solve the problem of falling egg prices in the future.

Keywords: Price stability

1/ Research registration number 63(2)-0211-076

2/Livestock Extension and Development Division, Department of Livestock Development

กตตกรรมประกาศ

ผลงานวจยเรอง การรกษาเสถยรภาพราคา ไขไกในประเทศไทย ส าเรจไดเพราะไดรบความอนเคราะหอยางดยงจาก สมาคมผเลยงไกไข สมาคมผผลต ผคา และสงออกไขไก สมาคมผเลยงไกไขภาคใต สมาคมการคาผเลยงไกไขรายยอยภาคกลาง สหกรณผเลยงไกไขชลบรจ ากด สหกรณผเลยงไกไขแปดรวจ ากด สหกรณผเลยงไกไขลมแมน านอยจ ากด สหกรณผเลยงไกไขเชยงใหม – ล าพนจ ากด ผประกอบการเลยงไกพนธ และผประกอบการสงออกไขไก ทใหเสนอแนะทเปนประโยชน และรวมมอในการด าเนนการตามมาตรการของ กรมปศสตว จนท าใหราคาไขไกเกดเสถยรภาพ รวมทง นายธาน ภาคอทย ผเชยวชาญดานเศรษฐกจการปศสตว กองสงเสรมและพฒนาการปศสตว ทกรณาใหค าปรกษาแนะน า ในการปรบปรงเนอหา ใหมความชดเจน ครอบคลมทกมต นายสตวแพทยธต อนตรเสน นายสตวแพทยช านาญการ ส านกพฒนาระบบและรบรองมาตรฐานสนคาปศสตว ทสนบสนนขอมลตางๆ ท าใหขอมลมความสมบรณมากยงขน ผวจยขอขอบคณทกทานทกลาวมาอยางสงไว ณ ทน และขอขอบคณทมงานเจาหนาท กลมสงเสรมและพฒนาสตวปก กองสงเสรมและพฒนาปศสตว กรมปศสตว ทชวยรวมรวมขอมล จดพมพเอกสาร จดท ารปเลมรายงานวจยจนเสรจสมบรณ

คณคาจากการวจยในครงน ผวจยขอมอบให นายสตวแพทยสรวศ ธานโต อธบดกรมปศสตว นายสตวแพทยสมชวน รตนมงคลานนท รองอธบดกรมปศสตว ทกรณาใหการสงเสรม สนบสนน เปนแรงกระตน และเปนก าลงใจ จนการศกษาวจยประสบความส าเรจ ตามทคาดหวงไวทกประการ

กฤตพพฒน รตนนาวนกล มถนายน 2563

บทท 1 บทน ำ

1. ทมำและควำมส ำคญของปญหำ

ไขไกเปนผลผลตทางการเกษตร ทสรางมลคาทางเศรษฐกจใหกบประเทศไทย ปละมากกวา 30,000 ลาน กรมปศสตวคาดการณวาปรมาณการผลตไขไกของประเทศ จากจ านวนแมไกไขยนกรงเฉลย 55.64 ลานตว/ป ผลผลตเฉลย 45.10 ลานฟอง/วน หรอประมาณ 16,470 ลานฟอง/ป (ขอม ล ณ วนท 20 ธนวาคม 2560 : สมาคมผผลต ผคาและสงออกไขไก, 2560) ผลผลตไขไกรอยละ 95 - 99 มไวเพอการบรโภคภายในประเทศ สวนทเหลอจะสงออกไปจ าหนายตางประเทศ โดยมเหตผลหลกคอ เพอระบายผลผลตสวนเกนในประเทศ และรกษาระดบราคาไขไกภายในประเทศ (ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร, 2557ก) จากปรมาณการผลตไขไกทมมากเกนความตองการบรโภคภายในประเทศ กอใหเกดปญหาความผนผวนของราคาไขไก ในระดบตางๆ ของตลาด ซงจากรายงานของกรมการคาภายใน (2557ก และ 2557ข) พบวา ในชวง 4 ป (2557 - 2560) ราคาไขไกคละหนาฟารมทเกษตรกรขายได 2.87, 2.49, 2.80 และ 2.20 บาทตอฟอง ตามล าดบ

จากการวเคราะหธรกจไกไขในชวงดงกลาว พบวา เกษตรกรและผเกยวของในธรกจไขไกตองประสบกบปญหาตางๆ เชน การแขงขนทางการคาภายในประเทศ นโยบายทางการคาระหวางประเทศ ทศนคตและความเชอเชงลบตอการบรโภคไขไก ภยพบต ภาวะโลกรอน การอบตซ าและอบตใหมของโรคระบาด การเพมข นของตนทนการผลต และการพงพาปจจยการผลตจากตางประเทศ เปนตน (มนสา, 2556 อางองจาก จตตมา กนตนามลลกล และ อจฉรา โพธด, 2559) ซงทกปญหาลวนแตสงผลกระทบตอธรกจไขไกของประเทศไทย แนวทางหนงในการแกไขปญหาระยะยาว คอ มาตรการรกษาเสถยรภาพราคาไขไก เพอใหธรกจไขไกของประเทศไทย มความมนคงและยงยน

ชวงตนป พ.ศ. 2561 กลมเกษตรกรผเล ยงไกไข ไดรวมตวกนยนขอรองเรยนตอกรมปศส ตว เพอขอรบความชวยเหลอ กรณราคาไขไกตกต าท าใหผเล ยงประสบภาวะขาดทน จนท าใหเกษตรกรหลายรายเลกเล ยงไป เนองจากแบกรบภาระการขาดทนจากการเล ยงไกไขมาอยางตอเนองไมไหว กรมปศสตวในฐานะเลขานการคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ (Egg Board) ไดรายงานปญหาดงกลาวตอคณะกรรมการ Egg Board ทประชมมมต มอบหมายใหกรมปศสตวด าเนนการบรการจดการแกปญหาธรกจ ไกไขท งระบบ กรมปศสตวจงไดจดท ากจกรรมชวยเหลอ และแกปญหาใหกบเกษตรกรผเล ยงไกไข ไมใหเกดผลกระทบทางดานราคาจ าหนายของเกษตรกรรายยอย โดยการควบคมปรมาณผลผลตไขไกไมใหเกนปรมาณความตองการของตลาด (Over Supply) และไมพงพางบประมาณในการด าเนนการจากภาครฐ เปนการด าเนนการภายใตชอ แผนปฏบตการ “PS Support” โดยการขอความรวมมอจากผประกอบการธรกจไกไขรายใหญ ใหความชวยเหลอเกษตรกรผเล ยงไกไขรายยอยแบบเอ ออาทร ซงตางกใหความรวมมอ ยนยอมพรอมใจจากทกฝาย และมความพงพอใจในมาตรการทกรมปศสตวด าเนนการ

รฐบาลไดอาศยอ านาจตามความในมาตราท 11(8) แหงพระราชบญญต ระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2534 นายกรฐมนตร โดยมความเหนชอบของคณะรฐมนตร จงวางระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการพฒนาไกไขและผลตภณฑ พ.ศ. 2549 แตงต งคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ (Egg Board) ข น โดยมรฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ เปนประธาน ปลดกระทรวง

2

เกษตรและสหกรณ เปนรองประธาน กรรมการประกอบดวย หนวยงานภาครฐ ผประกอบการภาคเอกชน สมาคมทเกยวของ ทเปนประโยชนตอการพฒนาไกไขและผลตภณฑ โดยมอธบดกรมปศสตว เปนกรรมการและเลขานการ มอ านาจหนาท ดงน

(1) พจารณาการพฒนาไกไขและผลตภณฑท งระบบ และก าหนดมาตรการแกไขปญหา อปสรรค ในเรองดงกลาวเพอเสนอแนะตอคณะรฐมนตร และสนบสนนใหภาคเอกชนรวมมอด าเนนการใหมเอกภาพ และเปนไปในทศทางเดยวกน

(2) ประสานงานกบหนวยงานของภาครฐ และภาคเอกชน ในการก าหนดมาตรฐานปจจย การผลตและผลตภณฑ และสถานทเล ยงไกไข เพอใหการผลตและการตลาดไกไขและผลตภณฑ เขาสเกณฑมาตรฐาน

(3) สงเสรมและใหความชวยเหลอภาคเอกชน ในการรวมกลมหรอจดต งองคกร เพอใหมบทบาทในการพฒนา และแกไขปญหาเกยวกบไกไข รวมท งการสนบสนนใหเกดความรวมมอชวยเหลอในดานตางๆ เกยวกบกจการไกไขในระหวางภาคเอกชนดวยกน

(4) ประสานกบหนวยงานของรฐ และคณะกรรมการอนทเกยวของกบการพฒนาการผลต และการตลาดไกไขรวมท งผลตภณฑจากไขไก และการแกไขปญหาเกยวกบไกไข

(5) ประสานการจดท าแผน และโครงการรวมมอ ระหวางภาครฐและภาคเอกชน ในเรองการพฒนาไกไขและผลตภณฑ

(6) แตงต งคณะอนกรรมการ หรอคณะท างาน เพอปฏบตการตามระเบยบ หรอตามทคณะกรรมการมอบหมาย

(7) ออกประกาศ หรอค าสง เพอปฏบตการตามระเบยบน

(8) ปฏบตการอนใด เพอใหเปนไปตามระเบยบน หรอตามทคณะรฐมนตร หรอนายกรฐมนตรมอบหมาย

ในการด าเนนการตามอ านาจหนาทในเรองใด ถาคณะกรรมการเหนวากรณจ าเปนอาจเสนอตอคณะรฐมนตรเพอพจารณาได เมอคณะรฐมนตรมมตอยางใด ใหหนวยงานของรฐทเกยวของ มหนาทปฏบตโดยเรว

กรมปศสตว มภารกจเกยวกบการก าหนดทศทางและนโยบาย การควบคม การก ากบ รวมท งบรหารจดการปรมาณผลผลตสนคาปศสตวใหเพยงพอ เกดความสมดล และมมาตรฐาน ถกสขอนามย บรหารจดการ ประสานความรวมมอดานการปศสตว และปฏบตการตามทกฎหมายก าหนดใหเปนอ านาจหนาทของกรม หรอตามทรฐมนตรหรอคณะรฐมนตรมอบหมาย ดงน น การทเกษตรกรผเล ยงไกไขไดรบความเดอดรอนจากราคาไขไกตกต า จงเปนอ านาจหนาทโดยตรงของกรมปศสตว ทจะตองด าเนนการแกไข เพอใหผลผลตไขไกมความสมดล ราคาเปนทพงพอใจของท งผประกอบการ และเกษตรกรผเล ยงไกไข โดยไมท าใหผบรโภคไดรบเดอดรอน จงเปนเหตทมาของการศกษาวจยคร งน โดยการถอดบทเรยนผลส าเรจของการบรหารจดการรกษาเสถยรภาพราคาไขไก ทด าเนนการโดยกรมปศสตว

3

2. วตถประสงคของกำรวจย

1.เพอศกษา สถานการณการผลต การตลาด ราคา และการสงออกไกไข ทสงผลกระทบตอผประกอบการ และเกษตรกรในอตสาหกรรมไกไข

2. เพอศกษา ผลส าเรจของการด าเนนงานตามมาตรการของกรมปศสตว ในการแกไขปญหาราคาไขไกตกต า การควบคมปรมาณผลผลตไขไก และสรางเสถยรภาพดานราคาไขไกในประเทศ

3. ขอบเขตของกำรวจย

ศกษาการบรหารจดการสรางสมดลผลผลตไขไก การแกปญหาราคาไขไกตกต า และการรกษาเสถยรภาพราคาไขไกในประเทศ ในชวงระยะเวลา 3 ป ระหวางป พ.ศ.2560 - 2562

4. กรอบแนวคดในกำรวจย

ศกษาสถานการณไขไก ไดแก ปรมาณการน าเขาปยาพนธ (Grand Parent หรอ GP) พอแมพนธไกไข (Parent Stock หรอ PS) ทเขาเล ยงในฟารม ปรมาณการเล ยงไกไข (Layer) ปรมาณผลผลตไขไก ตนทนการผลตไขไก ราคาจ าหนาย การสงออกตางประเทศ ปญหาดานราคาไขไก ทมผลกระทบตอเกษตรกรผเล ยงไกไข และมาตรการรกษาเสถยรภาพราคาไขไก

5. นยำมศพท

เสถยรภาพราคา (Price stability) คอ เปาหมายทตองการใหระดบราคาสนคา ไขไกภายในประเทศ ไมมการเปลยนแปลงอยางผนผวน นนคอ สามารถเปลยนแปลงได ตองไมใชการเปลยนแปลงทเพมข นหรอลดลงอยางรวดเรว

6. ประโยชนทคำดวำจะไดรบ

1. น าไปใชในการก าหนดนโยบาย เพอการบรหารจดการใหปรมาณผลผลตไขไกมความสมดล ราคาไขไกในประเทศมเสถยรภาพ

2. น าไปใชเปนแนวทางในการวางแผน เพอปองกนปญหาราคาไขไกตกต า ทอาจเกดข นในอนาคต

4

บทท 2 กำรทบทวนวรรณกรรม

1. อ ำนำจหนำทของกรมปศสตว

กรมปศสตว มภารกจเกยวกบการก าหนดทศทางและนโยบาย การควบคม การก ากบ การสงเสรม การวจย การถายทอดเทคโนโลย และการพฒนาเทคโนโลยเกยวกบการปศสตว รวมท งบรหารจดการทรพยากรพนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพดานการปศสตว เพอใหมปรมาณสตวเพยงพอ และมมาตรฐาน ถกสขอนามย ปราศจากโรค สารตกคาง และสารปนเปอน มความปลอดภยตอผบรโภคและสงแวดลอม และสามารถแขงขนไดในระดบสากล โดยใหมอ านาจหนาทดงตอไปน

1. ด าเนนการตามกฎหมายวาดวยโรคระบาดสตว กฎหมายวาดวยการบ ารงพนธสตว กฎหมายวาดวยการควบคมคณภาพอาหารสตว กฎหมายวาดวยสถานพยาบาลสตว กฎหมายวาดวยโรคพษสนขบา กฎหมายวาดวยการควบคมการฆาสตวและจ าหนายเน อสตว และกฎหมายอนทเกยวของ

2. ศกษา วจย และพฒนาเทคโนโลยดานการปศสตว

3. ตรวจสอบและรบรองคณภาพสนคาปศสตว พนธสตว พนธพชอาหารสตว อาหารสตว ชวภณฑและชววตถส าหรบสตว ยาสตวและวตถอนตรายดานการปศสตวระบบการผลตปศสตวและสนคาปศสตว และกระบวนการอนทเกยวของในดานการปศสตวเพอใหไดมาตรฐานและมความปลอดภย

4. ผลตและขยายพนธสตว น าเช อ เช อพนธ พชอาหารสตว และเสบยงสตว เพอการพฒนาดานการปศสตว และผลตและจดหาชวภณฑ เวชภณฑ และชววตถส าหรบสตว เพอการควบคมโรคระบาดสตว

5. ควบคม ปองกน ก าจด บ าบด วนจฉยและชนสตรโรคสตว ก ากบดแลสถานพยาบาลสตว และพฒนาระบบการจดการดานสขภาพสตว

6. สงเสรม พฒนา และถายทอดเทคโนโลยดานการปศสตว และบรหารจดการ การประสานความรวมมอดานการปศสตวท งในประเทศและตางประเทศ

7. ด าเนนการอนรกษพนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพดานการปศสตว และปองกนผลกระทบตอสงแวดลอมทเกดจากการปศสตว

8. ปฏบตการอนใดตามทกฎหมายก าหนดใหเปนอ านาจหนาทของกรม หรอตามทรฐมนตรหรอคณะรฐมนตรมอบหมาย

2. สถำนกำรณกำรผลต กำรบรโภค กำรสงออก และกำรตลำดไขไก

การเล ยงไกไขในประเทศไทยมการเปลยนแปลงโครงสรางการผลต ขยายตวจากฟารมรายเลก รายกลาง เปนฟารมรายใหญเล ยงไกไขระดบอตสาหกรรม จ านวนไกไขตอฟารมเพม ข นอยางตอเนอง มเทคโนโลยการผลตททนสมย ใชเครองจกรทดแทนแรงงานคนในการเล ยง และเกบผลผลตไขไก ท าให การผลตไกไขในประเทศมประสทธภาพ และปรมาณผลผลตเพมข น ขณะเดยวกนมความเสยงทจะเสยหาย จากปญหาโรคระบาดสตวปก หรอสภาพภมอากาศ และสงแวดลอมในปจจบนทเปลยนแปลงอยางรวดเรว อาจสงผลกระทบ คอ ปรมาณผลผลตไขไกจะลดลงไดอยางรวดเรวเชนกน กอปรกบพฤตกรรมผบรโภคนยมบรโภคไขไกสดเปนหลก และตลาดไขไกคอนขางจ ากดภายในประเทศ ท าใหเกดผลผลตไขไกลน หรอไขไกขาดตลาด

5

รนแรงได จงสงผลใหตลาดผนผวน ราคาไขไกตกต า และปรบตวสงข นอยางรวดเรวในบางชวงเวลา ดงน นการสรางความสมดลการผลตใหเกดเสถยรภาพทางดานราคา จงมความส าคญและตองค านงถงปรมาณการผลตทสอดคลองกบปรมาณความตองการบรโภค และสภาพของตลาดทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา

การพฒนาอตสาหกรรมการแปรรปไขไก สามารถสรางความหลากหลายผลตภณฑไขไก เพอรองรบผลผลตไขไกระดบอตสาหกรรมทเพมข น เพมทางเลอกใหผบรโภค และเพมชองทางการตลาด ปจจบนผบรโภคมคณภาพชวตทดข น จงมพฤตกรรมการบรโภคทเปลยนแปลงไปจากเดม โดยจะมงเนนสนคาทมราคายตธรรม คมคา และเปนผลตภณฑทมมาตรฐาน สนคาตอบสนองรนแรง เมอสนคามราคาทสงข น และ มทางเลอกทหลากหลาย เมอการแขงขนทางการตลาดสง ท าใหผบรโภคไดรบประโยชนมากข น ดงน นผเล ยงตองปรบตนทนการผลต และพฒนาคณภาพสนคาไขไกใหไดคณภาพตามมาตรฐาน และถกสขอนามย ต งแตฟารมจนถงมอผบรโภค ดวยความตระหนกรบผดชอบความปลอดภยของผบรโภค เรมจากฟารมมาตรฐาน สโรงคดไขมาตรฐาน จดจ าหนายสนคามาตรฐาน และมตรารบรองคณภาพไขไก ตลอดจนการสรางความเขาใจคณภาพไขไกทตองปรากฏแพรหลาย โดยเฉพาะในชวงทปรบตวสการเปดเสรอาเซยน ดงน นการผลตไขไก ตองมการพฒนาเชงองคประกอบ เชน ไขเสรมสขภาพ ไขออกแบบได รวมท งมการแปรรปไขไกใหสอดคลอง กบพฤตกรรมการบรโภคทเปลยนไป และแนวทางน จะเปนหนงในการบรหารความผนแปรของภาวะตลาด การสงออก และความตองการของผบรโภค

การจดการปญหาไก ไข ใหประสบความส าเรจ ตองตอบสนองโครงสรางการผลต และการตลาดทเปลยนแปลง โดยประสานความรวมมอทกภาคสวน นบต งแตผประกอบการขนาดใหญครบวงจร ผผลตลกไกไข สหกรณไกไข เกษตรกรขนาดกลางและขนาดเลก ผจดจ าหนาย และกลมบรโภค ซงจ าเปนตอง มกลไกมารองรบ ดวยการวางนโยบายพฒนาการผลตการตลาดไกไข และการบรหารจดการไกไขและผลตภณฑ ต งแตตนน า คอ การบรหารพอแมพนธทเพยงพอ เปนธรรม กลางน า คอ ระบบการผลต การหาปจจยการผลตทมประสทธภาพ และปลายน า คอ ระบบการตลาดทสอดคลองกบการเปลยนแปลงของโลก และการพฒนาของประเทศ เพอใหไดปรมาณผลผลตไขไกทเหมาะสม และเกดเสถยรภาพดานราคา ซงจะเปนประโยชนกบ ผเล ยงไกไขและผบรโภค

2.1 สถานการณทวไป

ขอมลจากองคการอาหารและการเกษตรและสหประชาชาต (Food and Agriculture Organization of the United Nations หรอ FAO) รายงานวา การผลตไขไกของโลก ชวงระยะเวลา 4 ป (พ.ศ. 2555 – 2559) ทผานมา ขยายตวเพมข นเฉลยรอยละ 2 ตอป ปรมาณผลผลตไขไกของโลก ป 2559 ท งหมดจ านวน 1,226 ลานลานฟอง ประเทศจนผลตไขไกมากทสดของโลก จ านวน 0.478 ลานลานฟอง รองลงมาคอ ประเทศสหรฐอเมรกาผลตไขไก จ านวน 0.092 ลานล านฟอง คดเปนรอยละ 39 และ 7 ของผลผลตโลก ตามล าดบ

การผลตไขไกในประเทศกลมอาเซยน ในชวงเวลาเดยวกนขยายตวเพมข นเฉลยรอยละ 4 ตอป ปรมาณผลผลตไขไก ป 2559 ท งหมดจ านวน 0.069 ลานลานฟอง คดเปนรอยละ 5 ของผลผลตโลก ส าหรบสมาชกกลมอาเซยนทม อตราขยายการผลตสง ไดแก ประเทศเมยนมาร และเวยดนาม อตรา การขยายตวเฉลยรอยละ 12 ตอป ส าหรบประเทศทมผลผลตไขไกมากทสด ไดแก ประเทศอนโดนเซย จ านวน 0.024 ลานลานฟอง รองมาเปนประเทศไทย จ านวน 0.011 ลานลานฟอง และประเทศมาเลเซย จ า นวน 0.009 ลานลานฟอง คดเปนรอยละ 36, 14.5 และ 14 ของผลผลตไขไกท งหมดในอาเซยน ตามล าดบ

6

การผลตไขไกของประเทศ ในชวงเวลาเดยวกนผลตไขไกมากเปนอนดบท 17 ของโลก สวนการผลตชวงป พ.ศ. 2557 – 2561 การผลตขยายตว เกษตรกรผเล ยงไกไขเพมจากจ านวน 48,217 ราย ผลผลตไขไก 14,265 ลานฟอง ในป 2557 เปนเกษตรกร จ านวน 117,683 ราย ไขไก 16,598 ฟอง ในป 2561 อตราการขยายตวของจ านวนเกษตรกร และผลผลตไขไกเพมเฉลยรอยละ 82 และ 16.75 ตอป ตามล าดบ แหลงผลตไขไกทส าคญอยในภาคกลาง มผลผลตไขไกเฉลยคดเปนรอยละ 64.77 ของประเทศ (เอกสารประกอบการประชมคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ (Egg Board) คร งท 2/2561)

ตำรำงท 1 แสดงขอมลจ ำนวนเกษตรกร จ ำนวนไกไข แหลงผลตส ำคญ ในป พ.ศ. 2557 – 2561

รำยกำร หนวย 2557 2558 2560 2561

ภำคกำรเลยง

เกษตรกร

การขยายตวเพมข น

จ านวนไกไข

แหลงผลตส ำคญ

- ภาคกลาง

- ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

- ภาคเหนอ

- ภาคใต

จงหวดเลยงมำกทสด

- ฉะเชงเทรา

- ชลบร

- นครนายก

- นครปฐม

(ราย)

รอยละ

(ตว)

(ตว)

(ตว)

(ตว)

(ตว)

(ตว)

(ตว)

(ตว)

(ตว)

48,217

-

52,950,672

35,186,207

6,220,395

7,135,701

4,408,369

8,420,236

4,468,560

4,761,625

3,605,727

57,286

18.81

57,035,056

34,543,787

7,859,390

9,723,982

4,907,897

7,134,791

4,763,534

6,340,551

4,648,219

104,903

83.12

58,997,380

35,381,463

7,905,167

9,654,004

6,056,746

7,248,477

3,328,097

5,093,805

4,411,294

117,683

12.18

57,322,295

34,788,937

6,605,496

10,071,819

5,856,043

7,091,908

3,606,040

5,963,840

4,439,007

ทมา : กรมปศสตว

หมายเหต : ไมมขอมลเผยแพรในป 2559

7

ตำรำงท 2 แสดงขอมลกำรน ำเขำไกพนธ ผลผลตไขไก และรำคำไขไก

รำยกำร หนวย 2557 2558 2559 2560 2561

- แมพนธไกไขทน าเขาเล ยง

- แมไกไขยนกรง

- ผลตไขไก

- ตนทนการผลตไขไก

- ราคาไขไกคละหนาฟารม

- ราคาไขไกขายปลก เบอร 3*

ตว

ลานตว

ลานฟอง

บาท/ฟอง

บาท/ฟอง

บาท/ฟอง

627,372

51.26

14,265

2.42

3.10

3.34

529,037

53.10

15,103

2.61

2.33

3.02

621,541

54.70

15,615

2.58

2.54

3.34

611,833

55.64

16,470

2.86

2.40

2.91

477,658

56.84

16,598

2.43

2.10

3.01

ทมา : กรมปศสตว

หมายเหต : *ขอมลกรมการคาภายใน กระทรวงพาณชย

ตำรำงท 3 แสดงขอมลกำรบรโภคไขไกในประเทศ

รำยกำร หนวย 2557 2558 2559 2560 2561

ปรมาณการบรโภค

อตราการบรโภค

ลานฟอง

ฟอง/คน/ป

13,870

213

14,653

223

15,229

231

16,202

264

16,190

245

ทมา : ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร

ตำรำงท 4 แสดงขอมลกำรสงออกไขไกสด ป พ.ศ. 2557 – 2561

รำยกำร หนวย 2557 2558 2559 2560 2561

ปรมาณการสงออก

มลคา

ราคาเฉลย

ลานฟอง

ฟอง/คน/ป

บาท/ฟอง

227.93

708.49

3.11

285.06

936.01

3.29

152.00

546.39

3.60

159.60

502.68

3.15

250.00

900.00

3.60

ทมา : กรมศลกากร (พกด 04071110000 04072100000 04072990000 และ 04079010000)

8

ตำรำงท 5 แสดงกำรตลำดไขไก 5 ป (พ.ศ. 2557 – 2561)

รำยกำร หนวย 2557 2558 2559 2560 2561

น าเขาไขไกสด ปรมาณ ลานฟอง 3.10 1.82 1.88 4.96 0.14

มลคา ลานบาท 119.72 54.02 92.98 175.59 4.85

สงออกไขไกสด ปรมาณ ลานฟอง 227.93 285.06 152.00 159.60 250

มลคา ลานบาท 708.49 936.01 546.39 502.68 900

น าเขาไขแปรรป ปรมาณ ลานฟอง 47.00 76.77 64.50 86.41 107

มลคา ลานบาท 200.79 327.11 215.44 197.49 230

สงออกไขแปรรป ปรมาณ ลานฟอง 216.73 243.35 245.65 199.35 265

มลคา ลานบาท 359.11 411.20 446.67 384.85 500

การบรโภคไขสด ลานฟอง 13,870 14,653 15,229 16,202 16,190

จ านวนประชากร คน 65,124,716 65,729,098 65,931,550 65,943,710 65,989,870

การบรโภคไขไก ฟอง/คน/ป 213 223 231 246 245

ทมา : กรมปศสตว

2.2 การคาดการณผลผลต

จากการประชมคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ (Egg Board) คร งท 2/2561 เมอวนท 24 ธนวาคม 2561 ณ หองประชม 134 กระทรวงเกษตรและสหกรณ โดยมนายลกษณ วจนานวช รฐมนตรชวยวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ ในขณะน นเปนประธาน มรายงานวาเนองจากในป จจบน สายพนธไกไขไดมการพฒนาใหมความกาวหนาไปมาก ประกอบกบมระบบการจดการฟารมทดข น และ ใชเทคโนโลยในการผลตไกไขทมประสทธภาพมากข น จงมมตเหนชอบใหปรบขอมลประสทธภาพการผลตไกไข และไขไก ใหเปนปจจบน เพอน ามาใชในการค านวณ เพอการวางแผนการบรหารจดการผลผลตไขไกใหเปนไปในทศทางเดยวกน

1.) การค านวณประสทธภาพการผลต ดงน - ไกไขปยาพนธ (Grand Parent หรอ GP) 1 ตว ผลตลกไกไขแมพนธ (PS) ได 77 ตว ปลดทอาย 72 สปดาห - ไกไขพอแมพนธ (Parent Stock หรอ PS) 1 ตว ผลตลกไกไขเพศเมยได 106 ตว ปลดทอาย 72 สปดาห - แมไกไขยนกรง (Layer) 1 ตว ผลตไขไกได 361 ฟอง ปลดทอาย 80 สปดาห

2.) ประมาณการผลผลต ป 2562 – 2566 ใชป 2561 เปนปฐาน - ป 2562 – 2566 ผลผลตขยายตวเพมข นรอยละ 3 ตอป

9

3.) การบรโภค แบงเปน 2 สวน คอ บรโภคไขไกสด และไขไกแปรรป เพอใชในอตสาหกรรมตอเนอง

4.) ปรมาณความตองการบรโภค ป 2562 – 2566 ใชจ านวนประชากรของกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย ใชอตราการขยายตวเพมข นรอยละ 3 ตอป

5.) การตลาดไขไก ป 2562 – 2566 ต งเปาหมายการสงออกไขไกสด และไขไกแปรรป ขยายตวเพมข นเฉลยรอยละ 3 ตอป

ตำรำงท 6 แสดงกำรคำดกำรณปรมำณกำรผลต 5 ป (พ.ศ. 2562 – 2566)

รำยกำร หนวย 2562 2563 2564 2565 2566

ปรมาณแมพนธ PS – เขาเล ยง ตว/ป 440,000 453,200 466,796 480,800 495,224

- แมไกไขยนกรง ลานตว 46,640,000 48,039,200 49,480,376 50,694,800 52,493,744

- ผลตไขไก ลานฟอง 16,837 17,675 17,862 18,398 18,950

อตราการเพมข นเฉลย (รอยละ/ป) 3 3 3 3 3

ทมา : กรมปศสตว

ตำรำงท 7 แสดงกำรคำดกำรณปรมำณกำรตลำด 5 ป (พ.ศ. 2562 – 2566)

รำยกำร หนวย 2562 2563 2564 2565 2566

ปรมาณไขไกท งหมด

สงออกไขไกสดเพม 3%/ป

สงออกไขไกแปรร 3%/ป

ปรมาณการบรโภคไขไกสด

จ านวนประชากร

ลานฟอง

ลานฟอง

ลานฟอง

ลานฟอง

คน

16,837

505

505

15,827

65,989,870

17,675

530

530

16,615

66,187,840

17,862

536

536

16,790

66,386,403

18,398

552

552

17,294

66,585,562

18,950

568

568

17,814

66,985,675

การบรโภคไขไกสด ฟอง/คน/ป 240 251 253 260 265

ทมา : กรมปศสตว

10

3.สถำนกำรณไกไขและไขไก ในอดต ปจจบน และอนำคต

3.1 สถำนกำรณในอดต

1.) การผลต ป 2557 – 2561 การผลตไขไกของไทยเพมข นในอตรารอยละ 4.21 ตอป ตามความตองการบรโภคทเพมข น โดยในป 2561 มปรมาณการผลตไขไก 16,598 ลานฟอง เพมข นจาก 16,470 ลานฟอง ของป 2560 รอยละ 0.78

2.) การตลาด (1) ความตองการบรโภค ป 2557 – 2561 การบรโภคไขไกเฉลยท งประเทศเพมข นในอตรารอยละ 6.13 ตอป โดยในป 2561 มปรมาณการบรโภคไขไก 16,190 ลานฟอง ลดลงจาก 16,202 ลานฟอง ของป 2560 รอยละ 0.07

(2) การสงออกไขไกแบงออกเปน การสงออกไขไกสด และไขไกแปรรป 1) การสงออกไขไกสด ป 2557 – 2561 ปรมาณและมลคาการสงออกไขไกสด ในป 2561 การสงออกไขไกสด มปรมาณ 250 ลานฟอง มลคา 900 ลานบาท เพมข นจากปรมาณ 159.60 ลานฟอง มลคา 502.68 ลานบาท ของป 2560 รอยละ 64 เนองจากระดบราคาไขไกในประเทศอยในระดบสง และมกจกรรมการสงออกเพอระบายผลผลต ตลาดสงออกทส าคญ คอ ฮองกง 2) การสงออกไขไกแปรรป ป 2557 – 2561 ปรมารและมลคาการสงออกไขไกแปรรป ในป 2561 มการสงออกไขไก แปรรปปรมาณ 265 ลานฟอง มลคา 500 ลานบาท ปรมาณเพมข นจาก 199.35 ลานฟอง ของป 2560 มลคาเพมข นจาก 384.85 ลานบาท ของป 2560 ผลตภณฑทสงออกมากทสด คอ ไขเหลวรวม ตลาดสงออก ทส าคญ คอ ญปน

(3) การน าเขาไขไกแบงออกเปน การน าเขาไขไกสด และไขไกแปรรป 1) การน าเขาไขไกสด ป 2557 – 2561 ปรมาณและมลคาการน าเขาไขสด ในป 2561 มการน าเขาไขไกสดปรมาณ 0.14 ลานฟอง มลคา 4.85 ลานบาท ปรมาณลดลงจาก 4.96 ลานฟอง มลคาลดลงจาก 175.59 ลานบาท ของป 2560 2) การน าเขาไขไกแปรรป ป 2557 – 2561 ปรมาณและมลคาการน าเขาไขไกแปรรป ในป 2561 มการน าเขาไขไก แปรรปปรมาณ 107 ลานฟอง มลคา 230 ลานบาท ปรมาณเพมข นจาก 86.41 ลานฟอง มลคาเพมข นจาก 197.49 ลานบาท ของป 2560 โดยผลตภณฑทน าเขาจะใชเปนสวนผสมในการผลตผลตภณฑตางๆ เพอใชในประเทศและสงออก ผลตภณฑทน าเขามากทสด คอ ไขขาวผง โดยน าเขาจากประเทศอตาลมากทสด

(4) ราคา 1) ราคาทเกษตรกรขายได ป 2557 – 2561 ราคาไขไกทเกษตรกรขายไดเพมข นในอตรารอยละ 1.90 ตอป โดยในป 2559 ราคาไขไกทเกษตรกรขายไดเฉลยฟองละ 3.00 บาท เพมข นจากฟองละ 2.69 บาท ของป 2558 รอยละ 11.52 เนองจากราคาไขไกปรบตวตามตนทนการผลตทเพมข น ซงเปนผลจากการชะลอการน าเขาพอแมพนธ ไกไขจากประเทศทมการแพรระบาดของโรคไขหวดนกในป 2558 สงผลใหราคาลกไกไขและไกไขสาวปรบตวสงข น 2) ราคาสงออก ป 2557 – 2561 ราคาสงออกไขไกสดและผลตภณฑจากไขไกเพมข นในอตรารอยละ 7.39 ตอป และรอยละ 4.79 ตอปตามล าดบ โดยในป 2559 ราคาสงออกไขไกสดเฉลยฟองละ

11

3.45 บาท เพมข นจากฟองละ 3.10 บาท ของป 2558 รอยละ 11.21 และราคาสงออกผลตภณฑจากไขไกเฉลยตนละ 97,641 บาท เพมข นจากตนละ 90,112 บาท ของป 2558 รอยละ 8.36 3) ราคาน าเขา ป 2557 – 2561 ราคาน าเขาผลตภณฑจากไขไกเพมข นในอตรารอยละ 1.51 ตอป โดยในป 2559 ราคาน าเขาผลตภณฑจากไขไก เฉลยตนละ 274,543 บาท ลดลงจากตนละ 301,624 บาท ของป 2558 รอยละ 8.98

3.2 สถำนกำรณในปจจบน

1. การผลต ป 2562 การผลตไขไกของไทยมปรมาณเพมข น เนองจากปรมาณแมไกไขยนกรงทมอายอยระหวางใหผลผลตทบยอดเหลอมปมา โดยในป 2562 มปรมาณการผลตไขไก 16,837 ลานฟอง เพมข นจาก 16,598 ลานฟอง ของป 2561 รอยละ 1.42

2. การตลาด (1) ความตองการบรโภค ป 2562 การบรโภคไขไกเฉลยท งประเทศลดลง เนองจากการออกมาตรการควบคมปรมาณไขไกภายในประเทศ โดยการผลกดนใหมการสงออก โดยในป 2561 มปรมาณการบรโภคไขไก 16,190 ลานฟอง ลดลงเหลอ 15,827 ลานฟอง ในป 2562 รอยละ 2.24

(2) การสงออก ไขไกแบงออกเปน การสงออกไขไกสด และผลตภณฑจากไขไก 1) การสงออกไขไกสด ป 2562 การสงออกไขไกสด มปรมาณ 503 ลานฟอง เพมข นจาก 250 ลานฟอง ของป 2561 รอยละ 50.03 เนองจากระดบราคาไขไกในประเทศอยในระดบต า และมกจกรรมการสงออก เพอระบายผลผลตไขไกภายในประเทศ ตลาดสงออกทส าคญ คอ ฮองกง

2) การสงออกไขไกแปรรป ป 2562 การสงออกไขไกแปรรป มปรมาณ 503 ลานฟอง เพมข นจาก 265 ลานฟอง ของป 2561 รอยละ 50.03 ผลตภณฑทสงออกมากทสด คอ ไขเหลวรวม ตลาดสงออกทส าคญ คอ ญปน

(3) ราคา 1) ราคาทเกษตรกรขายได ป 2562 ราคาไขไกทเกษตรกรขายไดเฉลยฟองละ 2.60 บาท เพมข นจากฟองละ 2.20 บาท ของป 2561 รอยละ 15.38 ซงเปนผลจากการปรบลดปรมาณแมไกไข และลดปรมาณการน าเขาปยาพนธ และพอแมพนธไกไขจากตางประเทศ สงผลใหราคาไขไกปรบตวสงข น

3.3 สถำนกำรณในอนำคต

1. การผลต ป 2563 คาดวาจะมปรมาณการผลตไขไก 17,675 ลานฟอง เพมข นจาก 16,837 ลานฟอง ในป 2562 รอยละ 4.98 เนองจากมการขยายก าลงการผลต ตามความตองการบรโภคทเพมข นตามจ านวนประชากร ประกอบกบเกษตรกรมการจดการฟารมไกไขทมประสทธภาพมากข น ท าใหมผลผลตเพมข น

2. การตลาด (1) ความตองการบรโภคป 2563 คาดวาปรมาณการบรโภคไขไกจะเพมข นจากป 2562 เนองจากภาครฐและภาคเอกชนมการรณรงคสงเสรมการบรโภคไขไก โดยการประชาสมพนธเกยวกบคณประโยชนของไขไก และปรมาณการบรโภคไขไกทเหมาะกบทกชวงวยอยางตอเนอง

(2) การสงออกป 2563 คาดวาการสงออกไขไกสดและผลตภณฑจากไขไกจะเพมข น เนองจากมประชากรเพมข น และประเทศคแขงทผลตไขไก มการระบาดของโรคไขหวดนก ประเทศทตองการ

12

น าเขาไขไกสดจากไทย คอ ฮองกง และสงคโปร เมอเทยบกบป 2562 เนองจากตองรกษาระดบราคาไขไกในประเทศ และรกษาตลาดสงออก

(3) การน าเขาป 2563 คาดวาการน าเขาผลตภณฑจากไขไกจะทรงตวหรอเพมข นเลกนอย เนองจากโรงงานแปรรปไขไกภายในประเทศยงไมสามารถผลตผลตภณฑจากไขไกประเภทตางๆ ไดอย างเพยงพอ และอตสาหกรรมแปรรปอาหารเพอการสงออกบางประเภทยงตองใชผลตภณฑจากไขไกจากกลมประเทศทสหภาพยโรปใหการรบรองใหใชเปนสวนประกอบได

(4) ราคา ป 2563 คาดวาราคาไขไกทเกษตรกรขายไดเฉลยท งประเทศจะใกลเคยงกบป 2562 เนองจากมการจดท าแผนการน าเขาพอแมพนธไกไขทเหมาะสม เพอรกษาเสถยรภาพราคาไขไกในประเทศ รวมท งมการรณรงคสงเสรมการบรโภคไขไก ท าใหความตองการบรโภคขยายตวเพมข น

4. ปจจยทมผลกระทบตอกำรผลต และกำรตลำด

หนวยงานจากภาครฐและภาคเอกชน มการรณรงคสงเสรมการบรโภคไขไกอยางตอเนอง โดยมการจดกจกรรมทส าคญ ไดแก การจดงานวนไขโลก เพอประชาสมพนธคณประโยชนของไขไก และ ลดความกงวลจากความเขาใจคลาดเคลอนวา การบรโภคไขไกจะเปนสาเหตของการเพมปรมาณ Cholesterol ในรางกาย และรณรงคสงเสรมการบรโภคไขไกใหเพมข น ซงจะสงผลใหผบรโภคหนมาบรโภคไขไกเพมมากข น อยางไรกตาม เกษตรกรควรมการจดการฟารมทด รวมท งมการวางแผนการผลตใหสมดล เพอลดตนทนการผลต และแกไขปญหาผลผลตเกนความตองการบรโภค

13

บทท 3 วธด ำเนนกำรศกษำวจย

การศกษาวจยเรอง การรกษาเสถยรภาพ ราคาไขไกในประเทศไทย ก าหนดระเบยบวธ การวจย หรอกระบวนวธการวจย (Methodology) เปนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) โดยศกษาวจยจากเอกสาร (Documentary Research)

Documentary Research เปนการส ารวจสภาพความเปนจรงของเหตการณท งในอดต และปจจบน โดยอาศยการวเคราะหขอมลจากเอกสารสงพมพ รวมท งขอมลในรปแบบตางๆ ทมบคคลอนบนทกหรอตพมพเผยแพรไว ซงลกษณะของการคนควาขอมลน ไดมผเขยนการวจยเอกสารวาเปน“การวจยหองสมด” (Library Research) เพราะนกวจยไมตองลงพ นทสนามเพอเกบรวบรวมขอมล แตจะไปเกบรวบรวมขอมลจากแหลงคนควาซงรวบรวมขอมลตางๆ ไวอยแลว โดยทวไปการวจยเอกสารเปนการวจยทมงส ารวจขอบกพรองของเน อหา กจกรรม โครงสรางของหลกสตร บทเรยน ต ารา กฎหมาย ระเบยบราชการหรอค าสง เปนตน เพอชวยในการปรบปรงใหเหมาะสม อกท งยงท าใหทราบแนวโนมทจะเกดข นในอนาคตไดอกดวย การวจยเอกสารเปนการวจยทางสงคมศาสตรอยางหนง (Social Research) ผวจยเกบรวบรวมขอมลจากหนงสอ เอกสาร รายงานหรอสออนๆ แลวเสนอผลการศกษาในเชงวเคราะหและสงเคราะหขอมลทได

1. วธกำรวจย

การวจยคร งน ผวจยไดก าหนดระเบยบวธการวจย หรอกระบวนวธการวจย (Methodology) เปนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) เปนกระบวนการศกษา และวเคราะหขอมลจากเอกสาร หรอการวจยเชงเอกสาร (Documentary Research) โดยการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบ สถานการณการผลต การตลาด การบรโภค และการสงออกในอดต การคาดการณ หรอพยากรณผลผลตไกไขและไขไก ของประเทศไทยทผานมา สถานการณทเกดข น และมาตรการตางๆทด าเนนการ

2. เครองมอทใชในกำรวจย

กระบวนวธการวจย (Methodology) ในการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) น น ประกอบดวยการวจยจากเอกสาร (documentary research) ซงเปนเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลแนวทางหนง โดยการศกษาและ คนควาจากเอกสารทางวชาการ ต ารา รายงานการประชม ขอมลจากการคนควาทางสออเลคทรอนกส หรอ ขอมลทไดมาจากเวบไซต ทางอนเทอรเนต ไดแก สถานการณการผลต การตลาด การบรโภค การสงออกไขไก สถานการณทวไป สมมตฐานการคาดการณผลผลต สถานการณไกไขและไขไกในอดต ปจจบน และสถานการณในอนาคต รวมท ง การใหสมภาษณ และบทความของบคคลตางๆ ทเกยวของ

3. กำรวเครำะหขอมล

การวเคราะหขอมล ทไดจากการศกษาคนควาขอมลจากเอกสาร (Documentary ) เปนวธการวเคราะห ทด าเนนการตามแนวทางการวจยเชงคณภาพ ซงไดแก การวเคราะหขอมล โดยพจารณาประเดนหลก (Major Themes) หรอแบบแผนหลก (Major Pattern) ทพบในขอมล มาพจารณาแบงแยก ออกเปนประเดนยอย (Sub-Themes) และห วขอยอย (Categories) โดยการพรรณนาขอมล ตาม

14

ปรากฏการณรวมดวย เพอใหไดมาซงขอคนพบ ตามกระบวนวธการวจยเชงคณภาพ ซงเปนแนวทางส าคญทน าไปสการจดท าขอเสนอแนะ ในการก าหนดสาระส าคญของการรกษาเสถยรภาพราคาไขไก ในประเทศไทย

15

บทท 4 ผลกำรวจย และวจำรณผล

1. ประเดนหลก (Major Themes) ขอรองเรยนของเกษตรกรกรณรำคำไขไกตกต ำ

ในตนป พ.ศ. 2561 ซงเปนชวงของกรอบเวลาในการศกษาวจยคร งน (พ.ศ. 2560 - 2562) กลมเกษตรกรผเล ยงไกไข รวมตวกนเรยกรองขอความชวยเหลอ จากกระทรวงเกษตรและสหกรณ และกรม ปศสตว กรณราคาไขไกตกต า เนองจากผลผลตไขไกออกมาสตลาดเปนจ านวนมาก โดยแจงวาในชวง 2 - 3 ป ทผานมา ผประกอบการรายใหญขยายปรมาณการเล ยงไกไขเพมข น เปนเหตท าใหมปรมาณไขไกออกมาในทองตลาดเปนจ านวนมาก จนพอคาคนกลางไมสามารถรบซ อไขไกทมเปนจ านวนมากเอาไวได ราคาทรบซ อ ถกกดใหต าลงกวาราคาตนทน ท าใหเกษตรกรประสบภาวะขาดทนกนถวนหนา ประกอบกบชวงเวลาดงกลาว ราคาขาวโพดซงเปนสวนผสมหลกในวตถดบอาหารสตวมราคาสง จงเปนการซ าเตมทท าใหเกษตรกรผเล ยง ไกไขประสบความเดอดรอน กรมปศสตวจงไดเชญผเกยวของหารอเพอรบฟงความคดเหน และไดน าขอรองเรยนดงกลาว เสนอตอทประชมคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ (Egg Board) ซงมรฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ เปนประธาน โดยมอธบดกรมปศสตว เปนเลขานการของคณะกรรมการ ด าเนนการใหการชวยเหลอ ซงทประชม Egg Board ไดมมตใหกรมปศสตว หาแนวทางออกมาตรการชวยเหลอ เพอแกไขปญหาราคาไขไกตกต าใหแกผทไดรบผลกระทบ โดยนายลกษณ วจนานวช รฐมนตรชวยวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ ในขณะน น ท าหนาทเปนประธานการประชม มอบนโยบายใหกรมปศสตว ใชหลกบรหารจดการ โดยใหผทอยในวงการอตสาหกรรมไกไข และผประกอบการชวยเหลอกนเอง โดยไมตองใชงบประมาณจากภาครฐ ในการแกไขปญหาราคาไขไกตกต าในคร งน

กรมปศสตวในฐานะเลขานการ คณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ (Egg Board) ไดรบมอบหมายจากคณะกรรมการ Egg Board ใหเชญผประกอบการเล ยงไกไขพนธ สมาคม สหกรณ และผมสวนเกยวของกบอตสาหกรรมไกไขในประเทศไทย ประชมหารอเพอระดมความเหนเกยวกบ สาเหตของปญหา แนวทางการแกไข และก าหนดผรบผดชอบเพอด าเนนการแกไขปญหาราคาไขไกตกต า สรปไดตามตารางท 8

16

2. ประเดนยอย (Sub-Themes) สภำพปญหำรำคำไขไกตกต ำ

ตำรำงท 8 แสดงประเดนปญหำ และมำตรกำรแกไขรำคำไขไกตกต ำ

ประเดนปญหำ มำตรกำรแกไข ผด ำเนนกำร

ระดบตนน ำ

1. โควตาการน าเขาไกปยาพนธ (Grand Parent : GP) และไก พ อแมพนธ (Parent Stock : PS) จากตางประเทศมมากเกนไป

2. ปรมาณการเล ยงไกปยาพนธ (Grand Parent : GP) และไก พ อแม พนธ (Parent Stock : PS) ในประเทศมมากเกนไป

1. ปรบลดโควตาการน าเขาไกปยาพนธ (GP) และไกพอแมพนธ (PS)

1. ปลดไกปยาพนธ (GP) และไกพอแมพนธ (PS) ออกจากระบบ

1. ผประกอบการเล ยงไกพนธ 16 บรษท 2. กรมปศสตว 3. คณะกรรมการ Egg Board

1. ผประกอบการเล ยงไกพนธ 16 บรษท

ระดบกลำงน ำ

1. ปรมาณ ไก ไข (Layer) มมากเกนไป

2. ผลผลตไข ไกมมากเกนความต อ ง ก า ร ข อ งผ บ ร โภ ค (Over Supply) ภายในประเทศ

3. การออกประกาศราคารบซ อไขไกมราคาต ากวาราคาตนทน

1. ให ผ เล ยงไก พนธ ท มการเล ยงไก ไข (Layer) ลดปรมาณการเล ยงลงตามสดสวน

2. ใหผ เล ยงไกไข (Layer) รายใหญ ทมปรมาณการเล ยงต งแต 200,000 ตวข นไป ลดปรมาณการเล ยงลงตามสดสวน

1.ใหผประกอบการน าเขาไกปยาพนธ (GP) และไกพอแมพนธ (PS) ผลกดนสงออกไขไกไปจ าหนายในตลาดตางประเทศ

1. ให ผประกาศราคารบซ อไข ไก ออกประกาศราคารบซ อ ทสะทอนกบตนทนการผลตทแทจรง

1. ผประกอบการเล ยงไกพนธ 16 บรษท

2. ผประกอบการและเกษตรกรผเล ยงไกไขรายใหญ

1. ผประกอบการเล ยงไกพนธ 16 บรษท

2. ผประกอบการและเกษตรกรผเล ยงไกไขรายใหญ

1. บรษทรวมมตรฟารม จ ากด

2.สมาคมผผลต ผคาและสงออกไขไก

ระดบปลำยน ำ

1.มการบรโภคไขไกนอย

1. รณรงคใหผบรโภคตระหนกร และเหนคณคาของไขไก เพอกระตนใหคนไทยบรโภคเพมมากข น

1. คณะอนกรรมการรณรงคใหคนไทยบรโภคไขไก 300 ฟอง ซงเปนคณะอนกรรมการ ภายใตค าสงคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ (Egg Board)

17

3. หวขอยอย (Categories) มำตรกำรแกไขปญหำรำคำไขไกตกต ำ

มาตรการระยะส น

1. การปรบลดไกพอแมพนธ โดยขอความรวมมอจากผประกอบการเล ยงไกพนธ ใหลดปรมาณการเล ยงไกพอแมพนธซงถอเปนตนน า หรอโรงงานผลตแมไกไขยนกรง โดยการปลดแมไกไขทมอาย 72 สปดาหข นไป ส าหรบในป 2561 มการด าเนนการ 2 ชวง คอ ในเดอนมถนายน มการปลดไกพอแมพนธ จ านวน 95,173 ตว และในชวงเดอนพฤศจกายน – ธนวาคม มการปลดไกพอแมพนธ จ านวน 100,000 ตว รวมท งป จ านวน 195,173 ตว

2. การปรบลดแมไกไขยนกรง โดยขอความรวมมอจากผประกอบการเล ยงไกพนธ และประกอบการเล ยงไกไขยนกรงดวย ใหลดปรมาณการเล ยงลง โดยการปลดแมไกไขทมอาย 80 สปดาหข นไป ส าหรบในป 2561 มการด าเนนการ 2 ชวง คอ ระหวางเดอนมกราคม – มถนายน ปลดไกไข จ านวน 860,000 ตว และชวงระหวางเดอนพฤศจกายน – ธนวาคม ปลดไกไข จ านวน 1,000,000 ตว รวมท งป จ านวน 1,860,000 ตว

ส าหรบในป 2562 ขอความรวมมอจากผเล ยงไกไขในฟารมทมขนาดต งแต 200,000 ตวข นไป ปลดแมไกไขยนกรงทมอายต งแต 80 สปดาหข นไป ด าเนนการระหวางเดอนกมภาพนธ – มนาคม ปลดไกไขยนกรง จ านวน 2,945,000 ตว และตอมาไดขอความรวมมอใหปลดแมไกไขทมอายต ากวา 80 สปดาหเพมข นอก รวมถงปจจบน (4 มถนายน 2562) ปลดแมไกไขรวมจ านวน 3,101,369 ตว

3. ขอความรวมมอผประกอบการเล ยงไกพนธ และผเล ยงไกไขรายใหญรวมกนผลกดนสงออกไขไกไปจ าหนายตางประเทศ โดยการบรรจใสตคอนเทนเนอร (1 ตคอนเทนเนอร มไขไกจ านวน 325,000 ฟอง)ซงประเทศทเปนตลาดรองรบไขไกจากประเทศไทย คอ ฮองกง โดยในป 2561 มการด าเนนการ 2 ชวง คอ ระหวางเดอนเมษายน – มถนายน 2561 สงออก 142 ต หรอคดเปนไขไกประมาณ 46 ลานฟอง และชวงระหวางเดอนกรกฎาคม – ตลาคม 2561 สงออก 162 ต หรอคดเปนไขไกประมาณ 52 ลานฟอง ส าหรบในป 2562 ชวงระหวางเดอนมนาคม – พฤษภาคม มการต งเปาหมายจะสงออก 396 ต หรอคดเปนไขไกประมาณ 130 ลานฟอง รวมไดมการสงออกไขไกท งหมดจ านวน 76,582,000 ฟอง (59.49%)

มาตรการระยะยาว

1. กรมปศสตวไดมขอสงการให ผรบผดชอบรายชนดสตวปกของส านกงานปศสตวเขต ท าหนาทเปนกลไกในการบรหารจดการรายชนดสตวปกในระดบพ นท ใหบรรลตามวตถประสงค สอดคลองกบการด าเนนการของคณะท างานพฒนาสตวปกของกรมปศสตว อยางมประสทธภาพมากข น จงไดก าหนดอ านาจหนาทไว ดงตอไปน

(1) ขบเคลอนงานดานสตวปกใหเปนรปธรรม รวมกบคณะท างานพฒนาสตวปกของกรม ปศสตว

(2) วเคราะหสภาพปญหา อปสรรค ตลอดหวงโซอปาทานสนคาสตวปก ภายในพ นทรบผดชอบ

(3) ประสานความรวมมอระหวางภาครฐ และภาคเอกชนในการด าเนนงานใหส าเรจตามเปาหมาย ระเบยบ และกฎหมายทเกยวของ

18

ผรบผดชอบรายชนดสตวปก ของส านกงานปศสตวเขต ไดรบมอบหมายใหท าหนาทตดตาม ตรวจสอบ เรงรด ตามมตทประชมรวม ระหวางภาครฐและภาคเอกชน เชน การควบคมปรมาณการเล ยง และการปลดไกปยาพนธและพอแมพนธ ซงตองปลดทอายไมเกน 72 สปดาห และการควบคมการปลดไกไขยนกรง ซงตองปลดทอายไมเกน 80 สปดาห ตามมตคณะกรรมการ Egg Board แลวรายงานใหกรมปศสตวทราบเปนประจ าทกเดอน โดยใหด าเนนการตดตามสถานการณอยางเขมงวดและตอเนอง เพอใหไดขอมลทมความแมนย า เชอถอได ส าหรบใชวางแผน และตดสนใจบรหารจดการไกไขท งระบบ รวมท งใชเปนเงอนไขพจารณาอนญาตใหน าเขาไกไขพนธจากตางประเทศ อกทางหนงดวย

2. การปรบลดปรมาณการน าเขาไกไกปยาพนธ (Grand Parent : GP) และไกพอแมพนธ (Parent Stock : PS) จากตางประเทศ โดยกรมปศสตวในฐานะเลขานการคณะกรรมการ Egg Board ไดเสนอขอมตทประชมใหมการควบคมปรมาณการน าเขา และปรบลดปรมาณการน าเขาของบรษทผประกอบการ 16 บรษท ซงเปนแหลงตนน าในระบบการผลตไกไข ใหมผลผลตไขไกทมความสมดลกบปรมาณความตองของผบรโภค ซงคาดการณวาการปรบลดปรมาณการน าเขาไกไขพนธ ป 2562 เพอจะใหการผลตแมไกไขยนกร งประมาณ 50 ลานตว มผลผลตไขไกวนละ 41 – 42 ลานฟองตอวน ซงจะใกลเคยงกบปรมาณความตองการบรโภคไขไกในปจจบน

ตำรำงท 9 แสดงจ ำนวนโควตำกำรน ำเขำไกไขพนธ และกำรน ำเขำเลยงจรง ระหวำงป พ.ศ.2560 – 2562

โควตำกำรน ำเขำ

ไกปยำพนธ (Grand Parent : GP) โควตำน ำเขำ/กำรน ำเขำเลยงจรง (ตว)

ไกพอแมพนธ (Parent Stock : PS) โควตำน ำเขำ/กำรน ำเขำเลยงจรง (ตว)

พ.ศ. 2560 6,000/5,998 613,785/604,673

พ.ศ. 2561 5,500/2,117 550,000/541,829

พ.ศ. 2562 3,800/3,800 440,000/439,849

ขอมลเมอส นป 2562 ณ วนท 31 ธนวาคม 2562

ตำรำงท 10 แสดงจ ำนวนไกไข ผลผลตไขไก รำคำไขคละหนำฟำรม และรำคำขำยปลกเบอร 3

จ ำนวนไกไข ผลผลตไขไก และรำคำ

จ ำนวนไกไข (ลำนตว)

ผลผลตไขไก (ลำนฟอง/วน)

รำคำไขคละ หนำฟำรม (บำท)

รำคำขำยปลก เบอร 3 (บำท)

พ.ศ. 2560 55.64 45.10 2.33 2.91

พ.ศ. 2561 57.01 47.32 2.41 2.85

พ.ศ. 2562 48.66 40.39 2.70 3.20

ขอมลเมอส นป 2562 ณ วนท 31 ธนวาคม 2562

19

ตำรำงท 11 แสดงจ ำนวนและมลคำกำรสงออกไขไกไปตำงประเทศ

กำรสงออก ตำงประเทศ

จ ำนวนไขไกสด (ลำนฟอง)

มลคำไขไกสด (ลำนบำท)

จ ำนวนไขแปรรป (พนตน)

มลคำไขไกแปรรป (ลำนบำท)

พ.ศ. 2560 159.01 501.88 3.74 384.85

พ.ศ. 2561 297.49 1,007.48 5.12 534.50

พ.ศ. 2562 271.39 765.51 4.46 487.00

ขอมลเมอส นป 2562 ณ วนท 31 ธนวาคม 2562

หมายเหต ประเทศไทยสงออกไขไกสดสวนใหญไปประเทศฮองกง และสงออกไขไกแปรรปสวนใหญไปยงประเทศญปน

ตำรำงท 12 แสดงรำคำขำยสงไขไกคละหนำฟำรม ป 2560 – 2562

หมายเหต ป 2562 เฉลย 2.74 บาท/ฟอง เพมข น รอยละ 7.03 จากป 2561

2.52

2.36

2.24 2.24

2.57 2.60 2.58

2.73 2.71

2.35 2.332.202.21

2.2.27

2.54

2.792.80 2.80

2.80 2.78

2.382.45

2.552.60

2.47

2.31

2.512.74

2.842.94

3.00 3.00 2.99

2.812.72

2.00

2.20

2.40

2.60

2.80

3.00

3.20

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

เดอน2560 - ราคาสง เบอรคละ 2561 - ราคาสง เบอรคละ2562 - ราคาสง เบอรคละ

20

ตำรำงท 13 แสดงรำคำไขไก จ ำนวน PS และปรมำณผลผลตป 2560 – 2562

ป พ.ศ. รำคำขำยเฉลย (บำท/ฟอง)

จ ำนวน PS (ตว)

ปรมำณผลผลต (ลำนฟอง)

2560 2.45 611,833 16,470

2561 2.56 541,829 16,131

2562 2.74 439,849 14,742

ทมา : กรมการคาภายใน

ตำรำงท 14 แสดงรำคำตนทนกำรผลตไขไกระหวำงป พ.ศ. 2560 – 2562

2.92 2.912.95

2.86 2.86 2.852.87

2.84 2.84 2.862.82 2.802.80 2.79

2.83 2.852.83

2.84

2.87 2.882.89 2.91 2.93 2.94

2.66 2.66 2.682.63

2.57 2.56 2.58 2.57 2.572.60

2.642.67

2.40

2.50

2.60

2.70

2.80

2.90

3.00

3.10

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.2560 2561 2562

21

ตำรำงท 15 แสดงรำคำตนทนเฉลย ระหวำงป พ.ศ. 2560 – 2562

ทมา : มตทประชมคณะอนกรรมการตนทนการผลตไกไขและไขไก (Egg Board) คร งท4/2562

ภำพท 1 แผนภมแสดงวงจรแผนกำรผลตไกไข – ไขไก

ป พ.ศ. รำคำตนทนเฉลย

(บำท/ฟอง)

รำคำขำยเฉลย

(บำท/ฟอง)

2560 2.87 2.45

2561 2.86 2.56

2562 2.62 2.74

22

4. กำรวำงแผนเชงกลยทธ ในกำรบรหำรจดกำรเพอรกษำเสถยรภำพรำคำไขไก

จากปญหาราคาผลผลตไขไกตกต า ต งแตตนป 2561 เปนตนมาน น จงเปนทมาของการประชมของคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ (Egg Board) คร งท 1/2561 วนท 27 เมษายน 2561 ณ หองประชม 123 กระทรวงเกษตรและสหกรณ มมตมอบหมายใหกรมปศสตวหามาตรการในการชวยเหลอเกษตรกร เพอลดปญหาผลกระทบจากราคาผลผลตไขไกตกต า โดยใหด าเนนการอยางตอเนอง และประธานคณะกรรมการ Egg Board ไดมอบนโยบายใหกรมปศสตว ใชวธบรหารจดการโดยใหผประกอบการในธรกจไกไขชวยเหลอกนเอง ในลกษณะเอ ออาทร โดยใหผประกอบการรายใหญเสยสละใหความรวมมอ และตองไมกระทบกบเกษตรกรรายยอย รวมท งไมเปนภาระทางงบประมาณของภาครฐ ซงกรมปศสตวไดก าหนดกรอบแนวทางการบรหารจดการปญหาราคาไขไกตกต าเปน Road Map ต งแตไดรบนโยบายเปนตนมา และด าเนนการอยางตอเนอง ท าใหระดบราคาไขไกสงข นเรอยๆ อยางเปนข น เปนตอน จนเปนทพงพอใจของเกษตรกรผเล ยงไกไข รายยอย อกท งไมมผลกระทบตอผบรโภค ดงน

ภำพท 2 แสดง Road Map กำรบรหำรจดกำรเพอรกษำเสถยรภำพรำคำไขไก

23

1. Big Data

การจดการขอมล โดยการเกบรวบรวมขอมล (Data collection) จากฐานขอมลทครอบคลมในทกดาน ทมความถกตอง แมนย า และเชอถอได เพอน ามาวเคราะหส าหรบใชประกอบการตดสนใจ โดยกรมปศสตวมอบหมายใหผรบผดชอบรายชนดสตวปกในระดบพ นท ด าเนนการส ารวจตรวจสอบขอมลทเกยวของ รายงานความเคลอนไหวเปนประจ าทกเดอน โดยขอมลทน ามาใชประกอบการบรหารจดการ ไดแก

1.1 จ านวนไกไขพนธ ท งปยาพนธ (Grand Parent : GP) ไกพอแมพนธ (Parent Stock : PS) ทมอยจรงจากฟารมทกฟารม โดยในปจจบนมผประกอบการเล ยงไกปยาพนธ มเพยงรายเดยว คอ บรษท ซพเอฟ (ประเทศไทย) จ ากด (มหาชน) และผประกอบการเล ยงไกพอแมพนธ มจ านวน 16 ราย ไดแก

1.) บรษท ซพเอฟ (ประเทศไทย) จ ากด (มหาชน) 2.) บรษท เบทาโกร จ ากด (มหาชน) 3.) บรษท แหลมทองฟารม จ ากด 4.) บรษท ฟารมกรงไทย จ ากด 5.) บรษท ยสง จ ากด 6.) บรษท ฟารมไกพนธเกดเจรญ จ ากด 7.) บรษท ฟารมนาดพนธด จ ากด 8.) บรษท เอเปกซบรดเดอรฟารม จ ากด 9.) บรษท อสเทรนฟดมลส จ ากด 10.) บรษท รวมพรมตร จ ากด 11.) บรษท เกยรตด ารงชยฟารม จ ากด 12.) บรษท ไทยเอกฟารม จ ากด 13.) บรษท โกรวอฟบรดเดอร จ ากด 14.) บรษท อรรณพฟารมบานนา จ ากด 15.) บรษท ศรรงเรองฟารม จ ากด 16.) บรษท ฟารมสตวปกลานนา ตำรำงท 16 แสดงปรมำณปยำพนธไกไข (GP) ทงหมด และระยะใหผลผลต ป พ.ศ. 2562

ป พ.ศ. 2562 จ ำนวนไก GP ทงหมด (ตว) จ ำนวน GP ระยะใหผลผลต (ตว)

มกราคม 6,637 4,978

กมภาพนธ 6,637 4,978

มนาคม 6,589 6,589

เมษายน 3,466 3,466

พฤษภาคม 5,285 3,440

มถนายน 5,285 3,440

24

ป พ.ศ. 2562 จ ำนวนไก GP ทงหมด (ตว) จ ำนวน GP ระยะใหผลผลต (ตว)

กรกฎาคม 5,242 3,402

สงหาคม 5,242 3,402

กนยายน 5,196 5,196

ตลาคม 3,444 3,444

พฤศจกายน 5,274 3,426

ธนวาคม 5,274 3,426 ขอมล ณ วนท 31 ธนวาคม 2562 ตำรำงท 17 แสดงปรมำณพอแมพนธไกไข (PS) ทงหมด และระยะใหผลผลต ป พ.ศ.2562

ป พ.ศ. 2562 จ ำนวนไก PS ทงหมด (ตว) จ ำนวน PS ระยะใหผลผลต (ตว)

มกราคม 610,946 416,037

กมภาพนธ 594,364 430,560

มนาคม 604,481 460,199

เมษายน 575,628 457,879

พฤษภาคม 607,132 461,645

มถนายน 644,053 479,468

กรกฎาคม 617,051 457,446

สงหาคม 601,023 442,748

กนยายน 573,043 433,868

ตลาคม 607,992 456,573

พฤศจกายน 620,863 484,828

ธนวาคม 644,350 482,035 ขอมล ณ วนท 31 ธนวาคม 2562

25

ตำรำงท 18 แสดงตวอยำงกำรเปรยบเทยบปรมำณโควตำ PS ทน ำเขำเลยงและผลผลตทได

โควตำ PS (ตว) 420,000 (+ 40,000) 440,000 (+ 40,000) 460,000 (+ 40,000) 1. ลกไกตอสปดาห (ตว) 813,346 - 890,808 852,077 - 929,538 890,808 - 968,269 2. ไกไขยนกรงเฉลยท งป (ตว) 47,906,088 -

52,468,573 50,187,331 - 54,749,815

52,468,573 - 57,031,058

3. ปรมาณไขไกตอวน (ฟอง) 37,175,125 - 40,715,613

38,945,369 - 42,485,857

40,715,613 - 44,256,101

4. ปรมาณไขไกท งป (ฟอง) 13,568,920,625 - 14,861,198,638

14,215,059,567 - 15,507,337,710

14,861,198,638 - 16,153,476,781

5. การสงออกและแปรรป (ฟอง) 150,000,000 150,000,000 150,000,000 6. บรโภคในประเทศท งป (ฟอง) 13,418,920,496 -

14,711,198,638 14,065,059,567 - 15,357,337,710

14,711,198,638 - 16,003,476,781

7. อตราการบรโภค (ฟอง/คน/ป) (ค านวณผบรโภค 66.58 ลานคน)

202 - 221 211 - 231 221 - 240

ส าหรบการก าหนด ปรมาณการน าเขาไกไขพนธจากตางประเทศ จะตองไดรบการพจารณาจากผเกยวของหลายระดบ เรมต งแตขอเสนอปรมาณการขออนญาตน าเขาของผประกอบการเล ยงไก ไขพนธ คณะอนกรรมการทปรกษา และคณะอนกรรมการกลนกรอง ของคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ (Egg Board) จากน นจงเสนอตอคณะกรรมการ Egg Board เพอขอมตอนมตโควตาการน าเขาไกไขพนธยอดรวมเปนรายป แลวน าโควตามาจดสรรใหกบบรษทตางๆ ตามสดสวน จงจะสามารถน าเขาไก ไขพนธเขามาในราชอาณาจกรได ท งน กรมปศสตวไดมอบหมายผรบผดชอบรายชนดสตวปกของส านกงานปศสตวเขต ท าหนาทตรวจสอบจ านวนไกไขพนธทผประกอบการเล ยง จะตองมอายไมเกนตามท คณะกรรมการ Egg Board ก าหนด คอตองปลดการเล ยงไกไขพนธทอายไมเกน 72 สปดาห และใชเปนเงอนไขหนงในการพจารณา ทจะอนญาตใหน าไกไขพนธเขามา ในราชอาณาจกรและน าเขาเล ยงได

1.2 จ านวนไกไขยนกรง จากการส ารวจขอมลส นป พ.ศ.2562 พบวา มฟารมไกไข จ านวน 1,385 ฟารม มไกไขยนกรงเฉลยท งปประมาณ 48,660,195 ตว โดยกรมปศสตวไดก าหนดเปนมาตรการใหปลดแมไกไขทมอายไมเกน 80 สปดาห ท งน จากขอมลการส ารวจพบวา ในประเทศไทยมการเล ยงไกไขหนาแนนมากทสดในจงหวดทางภาคกลาง ไดแก ฉะเชงเทรา ชลบร นครนายก และนครปฐม

26

ตำรำงท 19 แสดงผลกำรส ำรวจฟำรมไกไขทวประเทศแบงตำมขนำดกำรเลยง (รวมไกรน)

ขนำดกำรเลยง (ตว) จ ำนวนฟำรม (แหง) จ ำนวนไกไข (ตว)

<10,000 1,059 (58.87%) 3,600,614 (5.91%)

10,000 - 99,999 597 (33.19%) 15,119,205 (24.81%)

100,000 - 299,999 92 (5.11%) 15,639,562 (25.66%)

300,000 - 499,999 30 (1.67%) 11,876,553 (19.49%)

500,000 - 999,999 20 (1.11%) 13,701,456 (22.48%)

1,000,000 ข นไป 1 (0.06%) 1,000,000 (1.64%)

จ านวนท งหมด 1,799 60,937,390

หมายเหต: ขอมลฟารมไกไขท งหมด ณ วนท 27 ธ.ค. 2562

ตำรำงท 20 แสดงผลกำรส ำรวจฟำรมไกไขยนกรงทวประเทศแบงตำมขนำดกำรเลยง

ขนำดกำรเลยง (ตว) จ ำนวนฟำรม (แหง) จ ำนวนไกไข (ตว)

<10,000 775 (55.96%) 3,311,386 (6.81%)

10,000 - 99,999 504 (36.39%) 13,126,140 (26.98%)

100,000 - 299,999 61 (4.40%) 10,579,143 (21.74%)

300,000 - 499,999 31 (2.24%) 11,831,486 (24.31%)

500,000 - 999,999 14 (1.01%) 9,812,040 (20.16%)

จ านวนท งหมด 1,385 48,660,195

หมายเหต: ขอมลฟารมไกไขท งหมด ณ วนท 27 ธ.ค. 2562

27

ตำรำงท 21 แสดงปรมำณไกไขยนกรง และกำรคำดกำรณปรมำณผลผลตรำยเดอน ป 2562

ป พ.ศ. 2562 ปรมำณไกไขยนกรง (ตว) ปรมำณผลผลต (ฟอง/เดอน)

มกราคม 49,517,415 1,232,983,634

กมภาพนธ 49,517,415 1,232,983,634

มนาคม 45,438,366 1,131,415,313

เมษายน 46,511,815 1,158,144,194

พฤษภาคม 48,835,207 1,215,996,654

มถนายน 48,580,139 1,209,645,461

กรกฎาคม 50,921,824 1,267,953,418

สงหาคม 49,533,033 1,233,372,522

กนยายน 48,596,550 1,210,054,095

ตลาคม 50,353,916 1,253,812,508

พฤศจกายน 50,047,917 1,246,193,133

ธนวาคม 48,660,195 1,211,638,856

หมายเหต: ขอมล ณ วนท 27 ธ.ค. 2562

1.3 อตราการบรโภค ในการประมาณอตราการบรโภคไขไกภายในประเทศ พจารณาจากจ านวนประชากรของประเทศ จากขอมลของกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย คาดการณวาจะมอตราประชากรเพมข น อตรารอยละ 3 ตอป และคณะกรรมการ Egg Board ไดมนโยบายใหมการกระตนใหคนไทย เหนประโยชนและคณคาในการบรโภคไขไก โดยไดแตงต ง คณะอนกรรมการรณรงคการบรโภคไขไก และ ไดจดท าโครงการรณรงคใหคนไทยบรโภคไขไก 300 ฟอง ข น เพอสรางการรบรใหคนไทยรกและหวงใยสขภาพ ภายใตแนวคด “ไขไกกนไดทกวน กนไดทกวย” ซงจะสถตจะเหนไดวา คนไทยมการบรโภคไขไกเพมมากข น จากขอมลน จะน ามาใชประกอบการพจารณา ปรมาณการบรโภคไขไกภายในประเทศดวย โดยประมาณการ วาจะมอตราการบรโภคเพมข น ในอตรารอยละ 3 ตอป

1.4 ปรมาณการสงออก ในภาวะปกตไขไกสดสวนใหญประมาณรอยละ 90 จะใชเพอการบรโภคภายในประเทศ อยางไรกตามยงมปรมาณการสงออกไปยงประเทศคคาทเปนฐานลกคาเดม ซงไดแก ฮองกง มประมาณการณสงออกประมาณรอยละ 87 ของปรมาณการสงออกท งหมด สวนทเหลออกประมาณ

รอยละ 11 สงออกไปยงประเทศเมยนมาร ลาว สงคโปร กมพชา และมาเลเซย ส าหรบในกรณทผลผลตไขไกภายในประเทศมมากเกนความตองการภายในประเทศ จะมการผลกดนใหสงออกไปยงตางประเทศในรป ไขไกสดเพมมากข น ซงเปนมาตรการทางการตลาดเพอพยงราคาไขไกในประเทศใหสงข น

28

ตำรำงท 22 แสดงปรมำณกำรสงออกไขไกสด ป พ.ศ. 2560 – 2561

ทมา : กรมศลกากร

หมายเหต : สดสวนการสงออกไขไกสด Hongkong 90%

Myanmar, Lao, Singapore, Cambodia, Malaysia 10%

2. Data Analysis

จากฐานขอมลทเปน Big Data และปจจยตวแปรตางๆ เชน อตราการขยายตวทางเศรษฐกจ การเกดโรคระบาดสตวปกท งในและตางประเทศ สภาพการเปลยนแปลงทางภมอากาศ เปนปจจยเสรมทน ามาใชในการวเคราะหขอมลการผลตไกไข เพอใหไดปรมาณไกไขเกดความสมดล ส าหรบปจจยหลกทน ามาใชในการวเคราะหขอมล ในการบรหารจดการแกปญหาราคาไขไก ไดแก

2.1 การปรบประสทธภาพการผลตของไกปยาพนธ (Grand Parent : GP) ไกพอแมพนธ (Parent Stock : PS) และไกไขยนกรง (Layer)

- ไกไขปยาพนธ (GP) 1 ตว ผลตลกไกไขแมพนธ (P.S.) ได 77 ตว ปลดทอาย 72 สปดาห

- ไกไขแมพนธ (PS) 1 ตว ผลตลกไกไขเพศเมยได 106 ตว ปลดทอาย 72 สปดาห

- แมไกไขยนกรง (Layer) 1 ตว ผลตไขไกได 361 ฟอง ปลดทอาย 80 สปดาห

2.2 การค านวณหาปรมาณผลผลตไขไกทเหมาะสม เนองจากปรมาณไขไกทผลตไดในแตละชวงมมากหรอนอย ผนแปรไปตามปรมาณแมไกไขยนกรง ดงน นการบรหารจดการจ านวนแมไกไขยนกรงใหมความเหมาะสมไมใหเกนปรมาณความตองการของตลาด จงเปนสงจ าเปนอยางยง โดยกรมปศสตวไดมการ

29

ส ารวจตรวจนบปรมาณไกไขพอแมพนธ เพอใชเปนขอมลเบ องตนในการค านวณลกไกทผลตได ซงจะใชส าหรบการวเคราะหหาปรมาณผลผลตไขไกท งประเทศ เพอใหมผลผลตไขไกทเหมาะสมกบความตองการ

ตำรำงท 23 แสดงจ ำนวนไกไขพนธในชวงอำยตำงๆ

ประเภทไกไขพนธ

จ ำนวนในแตละชวงอำย (ตว)

รวม ชวงไกรน ชวงใหผลผลต ชวงปลด

1 – 10 สปดำห

10 –20 สปดำห

21 –40 สปดำห

41 – 60 สปดำห

61 – 72 สปดำห

>72 สปดำห

ชวงอายของ PS 140,583 521,860 38,005 700,448

รวม PS ทกชวงอาย 88,292 52,291 179,894 320,824 21,142 38,005 700,448

ชวงอายของ GP 1,870 3,247 1,790 6,907

รวม GP ทกชวงอาย 1,870 0 3,247 0 1,790 6,907

หมายเหต : อายไก ณ วนท 30 สงหาคม 2561

ตำรำงท 24 แสดงตวอยำงกำรวเครำะหหำปรมำณลกไกไข และผลผลตไขไก

ขอมล หนวยนบ ปรมำณ ไกพนธระยะใหผลผลต ตว 521,860

ไดลกไกไข ตว/สปดาห 1,003,577 สญเสย 2% ตว/สปดาห 20,072 ผลตลกไกไข ตว/สปดาห 983,505 ปรมาณไกไข ตว/ป 51,142,260

ลกไกทไดจาก PS ตว/แม/ป 100 ลกไกทไดจาก PS ตว/แม/สปดาห 1.92

ปรมาณไข ฟอง/แม/ป 300 ปรมาณไขไก (52 สปดาห) ฟอง/แม/สปดาห 5.77

ปรมาณไข ฟอง/แม/วน 0.82 ปรมาณไข ทผลตได ฟอง/วน 42,150,231 ปรมาณไขทสมดล ฟอง/วน 42,000,000

30

2.3 ก าหนดปรมาณการผลตทสมดลตลอดหวงโซอปาทาน การวางแผนบรหารจดการปรมาณผลผลตไขไก ตองวเคราะหบนพ นฐานขอมลทครบถวนตลอดหวงโซการผลต ท าใหการคาดการณมความถกตองแมนย า ซงหากมการควบคมปรมาณผลผลตไดอยางจรงจงแลว จะสงผลท าใหควบคมราคาตนทนการผลต และราคาจ าหนายทสมดล สามารถสะทอนถงราคาตนทนทแทจรง เกษตรกรผเล ยงไกไขไมไดรบผลกระทบ สามารถขายไขไกไดในราคาทเปนธรรม ตลอดจนราคาทจ าหนายถงมอผบรโภคมความสมเหตสมผล

มาตรการระยะส น

1.) การปรบลดไกพอแมพนธ โดยขอความรวมมอจากผประกอบการเล ยงไกพนธ ใหลดปรมาณการเล ยงไกพอแมพนธซงถอเปนตนน า หรอโรงงานผลตแมไกไขยนกรง โดยการปลดแมไกไขทมอาย 72 สปดาหข นไป ส าหรบในป 2561 มการด าเนนการ 2 ชวง คอ ในเดอนมถนายน มการปลดไกพอแมพนธ จ านวน 95,173 ตว และในชวงเดอนพฤศจกายน – ธนวาคม มการปลดไกพอแมพนธ จ านวน 100,000 ตว รวมท งป จ านวน 195,173 ตว

2.) การปรบลดแมไกไขยนกรง โดยขอความรวมมอจากผประกอบการเล ยงไกพนธ และประกอบการเล ยงไกไขยนกรงดวย ใหลดปรมาณการเล ยงลง โดยการปลดแมไกไขทมอาย 80 สปดาหข นไป ส าหรบในป 2561 มการด าเนนการ 2 ชวง คอ ระหวางเดอนมกราคม – มถนายน ปลดไกไขจ านวน 860,000 ตว และชวงระหวางเดอนพฤศจกายน – ธนวาคม ปลดไกไข จ านวน 1,000,000 ตว รวมท งป จ านวน 1,860,000 ตว

ส าหรบในป 2562 ขอความรวมมอจากผเล ยงไกไขในฟารมทมขนาดต งแต 200,000 ตวข นไป ปลดแมไกไขยนกรงทมอายต งแต 80 สปดาหข นไป ด าเนนการระหวางเดอนกมภาพนธ – มนาคม ปลดไกไขยนกรง จ านวน 2,945,000 ตว และตอมาไดขอความรวมมอใหปลดแมไกไขทมอายต ากว า 80 สปดาหเพมข นอก รวมถงปจจบน (4 มถนายน 2562) ปลดแมไกไขรวมจ านวน 3,101,369 ตว

3.) ขอความรวมมอผประกอบการเล ยงไกพนธ และผเล ยงไกไขรายใหญรวมกนผลกดนสงออกไขไกไปจ าหนายตางประเทศ โดยการบรรจใสตคอนเทนเนอร (1 ตคอนเทนเนอร มไขไกจ านวน 325,000 ฟอง)ซงประเทศทเปนตลาดรองรบไขไกจากประเทศไทย คอ ฮองกง โดยในป 2561 มการด าเนนการ 2 ชวง คอ ระหวางเดอนเมษายน – มถนายน 2561 สงออก 142 ต หรอคดเปนไขไกประมาณ 46 ลานฟอง และชวงระหวางเดอนกรกฎาคม – ตลาคม 2561 สงออก 162 ต หรอคดเปนไขไกประมาณ 52 ลานฟอง ส าหรบในป 2562 ชวงระหวางเดอนมนาคม – พฤษภาคม มการต งเปาหมายจะสงออก 396 ต หรอคดเปนไขไกประมาณ 130 ลานฟอง รวมไดมการสงออกไขไกท งหมดจ านวน 76,582,000 ฟอง (59.49%)

มาตรการระยะยาว

1.) กรมปศสตวไดมขอสงการให ผรบผดชอบรายชนดสตวปกของส านกงานปศสตวเขต ท าหนาทเปนกลไกในการบรหารจดการรายชนดสตวปกในระดบพ นท ใหบรรลตามวตถประสงค สอดคลองกบการด าเนนการของคณะท างานพฒนาสตวปกของกรมปศสตว อยางมประสทธภาพมากข น จงไดก าหนดอ านาจหนาทไว ดงตอไปน

(1) ขบเคลอนงานดานสตวปกใหเปนรปธรรม รวมกบคณะท างานพฒนาสตวปกของ กรมปศสตว

31

(2) วเคราะหสภาพปญหา อปสรรค ตลอดหวงโซอปาทานสนคาสตวปก ภายในพ นทรบผดชอบ

(3) ประสานความรวมมอระหวางภาครฐ และภาคเอกชนในการด าเนนงานใหส าเรจตามเปาหมาย ระเบยบ และกฎหมายทเกยวของ

ภารกจผรบผดชอบรายชนดสตวปก ของส านกงานปศสตวเขต ไดรบมอบหมายใหท าหนาทตดตาม ตรวจสอบ เรงรด ตามมตทประชมรวม ระหวางภาครฐและภาคเอกชน เชน การควบคมปรมาณการเล ยง และการปลดไกปยาพนธและพอแมพนธ ซงตองปลดทอายไมเกน 72 สปดาห และการควบคมการปลดไกไขยนกรง ซงตองปลดทอายไมเกน 80 สปดาห ตามมตคณะกรรมการ Egg Board แลวรายงานใหกรมปศสตวทราบเปนประจ าทกเดอน โดยใหด าเนนการตดตามสถานการณอยางเขมงวด และตอเนอง เพอใหไดขอมลทมความแมนย า เชอถอได ส าหรบใชวางแผน และตดสนใจบรหารจดการไกไขท งระบบ รวมท งใชเปนเงอนไขพจารณาอนญาตใหน าเขาไกไขพนธจากตางประเทศ อกทางหนงดวย

2.) การปรบลดปรมาณการน าเขาไกไกปยาพนธ (Grand Parent : GP) และไกพอแมพนธ (Parent Stock : PS) จากตางประเทศ โดยกรมปศสตวในฐานะเลขานการคณะกรรมการ Egg Board ไดเสนอขอมตทประชมใหมการควบคมปรมาณการน าเขา และปรบลดปรมาณการน าเขาของบรษทผประกอบการ 16 บรษท ซงเปนแหลงตนน าในระบบการผลตไกไข ใหมผลผลตไขไกทมความสมดลกบปรมาณความตองของผบรโภค ซงคาดการณวาการปรบลดปรมาณการน าเขาไกไขพนธ ป 2562 เพอจะใหการผลตแมไกไขยนกรงประมาณ 50 ลานตว มผลผลตไขไกวนละ 41 – 42 ลานฟองตอวน ซงจะใกลเคยงกบปรมาณความตองการบรโภคไขไกในปจจบน

3. Egg Board: Policy Making

คณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ (Egg Board) ต งข นโดยอาศยอ านาจตามความในมาตรา 11(8) แหงพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2538 นายกรฐมนตรโดยความเหนชอบของคณะรฐมนตร จงวางระเบยบส านกนายกรฐมนตร วาดวยการพฒนาไกไขและผลตภณฑ พ.ศ. 2549 มอ านาจหนาทในการสงเสรมและสนบสนนใหมการจดระบบการผลต และการตลาดไกไขแล ะผลตภณฑจากไกไข จากประเดนปญหา กรณราคาไขไกตกต า สงผลกระทบตอเกษตรกรรายยอยโดยตรง จงไดมมตใหกรมปศสตวในฐานะกรรมการและเลขานการคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ (Egg Board) ก าหนดแนวทางบรหารจดการแกปญหาราคาไขไกตกต า เพอชวยบรรเทาความเดอดรอนใหกบเกษตรกรรายยอย ซงไดรบผลกระทบคอนขางสง เนองจากมตนทนการผลตสงกวาผประกอบการรายใหญ เนองจากตองลงทนท งดานพนธสตว และดานอาหารสตว โดยเฉพาะอยางยงคาอาหารสตวเปนตนทนหลก ประมาณรอยละ 70 ของตนทนการผลตท งหมด ท าใหมตนทนการผลตสงกวาผประกอบการรายใหญ ท าใหไมสามารถแขงขนดานราคาจ าหนายได ขณะเดยวกนรฐมนตรชวยวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ (นายลกษณ วจนานวช) ในฐานประธานคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ (Egg Board) ไดมอบนโยบายใหกรมปศสตว หาแนวทางบรหารจดการโดยทไมตองใชงบประมาณจากภาครฐ มาใชส าหรบการแกไขปญหาวกฤตราคาไขไกตกต าในคร งน ดวยวธการขอความรวมมอจากผผลตไกพนธ และประกอบการธรกจอาหารสตวรายใหญ ชวยเหลอเกษตรกรรายยอยแบบเอ ออาทร

32

กรมปศสตว ในฐานะเลขาน การคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ (Egg Board) ไดน ามตทประชมของ Egg Board และแนวนโยบายของประธาน Egg Board มาด าเนนการ (Implementation) ดวยการขอความรวมมอจากผประกอบการ แบงเปน 2 ระยะ คอ

4. Short Term Implementation

4 .1 การปรบลดปรมาณ แม ไก ไข ย นกรง กรมปศส ตวขอความรวมม อใหผประกอบการเล ยงไกพอแมพนธ และผเล ยงแมไกไขยนกรงรายใหญ ทเล ยงแมไกไขต งแต 300,000 ตวข นไป ซงมสดสวนการถอครองแมไกไขประมาณรอยละ 70 ของจ านวนแมไกไขท งประเทศ ปรบลดปรมาณการเล ยงแมไกไขลง

1.) ในชวงเดอนพฤศจกายน – ธนวาคม 2561 ใหปรบลดแมไกไขลงตามสดสวน รวมกนจ านวน 1,000,000 ตว

2.) ในชวงเดอนมนาคม 2562 ใหปรบลดแมไกไขลงตามสดสวน รวมกนจ านวน 3,000,000 ตว

4.2 การเพมปรมาณการสงออกไขไกไปตางประเทศ กรมปศสตวขอความรวมมอใหผประกอบการเล ยงไกพอแมพนธ และผเล ยงแมไกไขยนกรงรายใหญ ทเล ยงแมไกไขต งแต 300,000 ตวข นไป ซงมสดสวนการถอครองแมไกไขประมาณรอยละ 70 ของจ านวนแมไกไขท งประเทศ เพมปรมาณการสงออกไขไกไปจ าหนายยงประเทศฮองกง ตามแผนปฏบตการใหความชวยเหลอ โดยผประกอบการเล ยงไกพอแมพนธ เรยกวา แผนปฏบตการ PS Support 1.) คร งท 1 ชวงเดอนเมษายน – มถนายน 2561 มการสงออกไขไกไปจ าหนายรวม 46 ลานฟอง

2.) คร งท 2 ชวงเดอนกรกฎาคม – ตลาคม 2561 มการสงออกไขไกไปจ าหนายรวม 52 ลานฟอง

3.) คร งท 3 ชวงเดอนมนาคม – พฤษภาคม 2562 มการสงออกไขไกไปจ าหนายรวม 130 ลานฟอง

5. Long Term Implementation

5.1 การกระจายอ านาจการตดตาม ก ากบ ดแล ใหผรบผดชอบรายชนดสตวปกของส านกงานปศสตวเขต 1 – 9 (มสเตอรสตวปกประจ าเขต)

5.2 การปรบลดปรมาณการเล ยงไกไขปยาพนธ (GP) และไกไขพอแมพนธ (PS)

1.) ในชวงเดอนมถนายน 2561 ปรบลดปรมาณการเล ยงไก ไขพอแมพนธ (PS) จ านวน 95,173 ตว

2.) ในชวงเดอนพฤศจกายน 2561 ปรบลดปรมาณการเล ยงไกไขพอแมพนธ (PS) จ านวน 95,173

33

6. Traceability and Monitoring

การตดตาม และตรวจสอบยอนกลบ กระบวนการท างานของคณะท างานพฒนาสตวปก ซงมวธการด าเนนงาน ดงน

6.1 การตดตาม ก ากบดแลปรมาณการน าเขา ปรมาณการเล ยง และการปลดไกไขปยาพนธ (GP) และไกไขพอแมพนธ (PS) อยางใกลชดและตอเนอง เพอเปนการปองปรามการระบาดของ โรคสตวปก โดยอาศยอ านาจตามพระราชบญญตโรคระบาดสตว ป พ.ศ. 2538 และตามค าสงกรมปศสตว ท 221/2562 ลงวนท 13 มนาคม พ.ศ. 2562 เรอง มอบอ านาจใหพจารณาอนญาตน าเขา สงออก หรอน าผานราชอาณาจกร ซงสตวหรอซากสตว เปนเครองมอในการด าเนนงาน

6.2 การตดตาม ก ากบดแลศนยรวบรวมไขไกทใชเปนสถานทพกซากสตว อยางใกลชด และตอเนอง เพอเปนการปองปรามการระบาดของโรคสตวปก โดยอาศยอ านาจตามพระราชบญญตโรคระบาดสตว ป พ.ศ. 2538 เปนเครองมอในการด าเนนงาน

7. Market Access

สงเสรมและสนบสนนตลาดจ าหนายสนคาไขไกและผลตภณฑภายในประเทศ รวมท งการขยายตลาดสงออกสนคาไขไกและผลตภณฑ ไปจ าหนายยงตางประเทศ มการด าเนนการดงน

7.1 กรมปศสตว ขอความรวมมอใหผประกอบการเล ยงไกพนธ และผประกอบธรกจสงออก ไขไก สงออกไขไกเพมข น จากทเคยสงออกอยเดม เพอผลกดนปรมาณไขไกสวนเกนความตองการของตลาดภายในประเทศ โดยมเปาหมายสงออกไปยงประเทศฮองกง เพมอกเดอนละ 110 ตคอนเทนเนอร หรอประมาณ 110.7 ฟองตอเดอน และประเทศสงคโปร เพมอกเดอนละ 145 ต หรอประมาณ 47.4 ลานฟองตอเดอน (1 ตคอนเทนเนอร มไขประมาณ 325,000 ฟอง)

7.2 กรมการคาภายใน กระทรวงพาณชย ใหการสนบสนนจดกจกรรมสงเสรมการจ าหนายไขไกในรานธงฟาประชารฐกวา 60,000 รานทวประเทศ ซงชวยระบายไขไกไดกวา 30 ลานฟอง รวมท งผลกดนใหสงออกไปจ าหนายตางประเทศอก 60 ลานฟอง โดยกรมการคาภายใน ชวยเหลอสนบสนนคาบรหารจดการ

7.3 เปดชองทางการจ าหนายไขไก ในรานคา Modern Trade โดยขอความรวมมอใหจ าหนายไขไกในราคาทไมต ากวาราคาประกาศ ของสมาคมผผลต ผคาและสงออกไขไก เพอไมใหเกดการแขงขนดานราคาทเกดผลกระทบตอเกษตรกรผเล ยงไกไข

8. Strategy

การจดท ายทธศาสตรไกไข ประธานคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ (Egg Board) มอบนโยบายในกรมปศสตว ในฐานะเลขานการ Egg Board จดท ายทธศาสตรไกไข ฉบบท 3 (พ.ศ. 2562 – 2566) ข น โดยไดมค าสงคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ ท 1/2562 แตงต งคณะอนกรรมกรจดท ายทธศาสตรไกไข ฉบบท 3 (พ.ศ. 2562 - 2566) ลงวนท 14 กมภาพนธ 2562 โดยมอธบดกรมปศสตวเปนประธานอนกรรมการ และมผอ านวยการส านกพฒนาระบบและรบรองมาตรฐานสนคาปศสตว กรมปศสตว เปนอนกรรมการและเลขานการ ซงยทธศาสตรไกไข ฉบบท 3 (พ.ศ. 2562 - 2566) ไดมการก าหนดวสยทศน คอ “สรางความยงยนแหงอตสาหกรรมไกไข เพอพฒนาคณภาพชวตคนไทย” โดยม

34

วตถประสงค เพอพฒนาและบรหารจดการไกไข และผลตภณฑไขไกใหเกดความเปนธรรม ท งผผลต และผบรโภค รวมท งเสรมสรางขดความสามารถในการแขงขน และไดก าหนดกรอบยทธศาสตร 4 ดาน คอ

ยทธศาสตรท 1 พฒนาระบบการจดการตลอดหวงโซอปทาน

ยทธศาสตรท 2 สรางความเขมแขงใหสถาบนเกษตรกร

ยทธศาสตรท 3 สรางความเชอมนตอผบรโภคไขไกและผลตภณฑ

ยทธศาสตรท 4 พฒนาองคความรและนวตกรรม

ตลอดระยะเวลาต งแตเรมด าเนนการแกปญหาราคาผลผลตไขไกตกต าของกรมปศสตวตามมตของคณะกรรมการ Egg Board จนถงขณะท าการศกษา (31 กรกฎาคม 2562) ราคาไขไกคละหนาฟารมทเกษตรกรขายได เฉลยฟองละ 3.00 บาท ท งน ข นอยกบพ นท และระยะทางในการขนสง ในขณะทราคาตนทนการผลตไขไกเฉลยท งป ซงค านวณโดยคณะอนกรรมการตนทนการผลตไกไขและไขไก และกรมการคาภายใน ราคาฟองละ 2.80 บาท ท าใหเกษตรกรผเล ยงไกไขไดก าไรฟองละ 20 สตางค ซงท าใหการแกไขปญหาราคา ไขไกตกต าไดระดบหนง อยางไรกตาม สถานการณดงกลาวกยงไมเปนทไววางใจในระยะยาว เพราะตนทนการผลตไขไกสวนใหญรอยละ 70 เปนคาอาหารสตว หากสถานการณราคาวตถดบอาหารสตวมความผนผวน อาจท าใหตนทนการผลตสงข น ราคาไขไกทเกษตรกรขายไดกอาจผนผวนตามราคาตนทนการผลตทสงข น

ผสอขาวสยามรฐออนไลน (31 พฤษภาคม 2562) รายงานในบทความ เรอง ยทธศาสตรไกไข...สรางความยงยนไขไกไทย วา การรกษาเสถยรภาพราคาไขไก ภายใตการน าของกระทรวงเกษตรและสหกรณ ปรากฏผลส าเรจชดเจน วนน สามารถผลกดนราคาใหขยบข น ท าใหเกษตรกรสามารถตอสายปานทใกลขาดผงใหยาวข น ชวยใหเดนหนาอาชพไดตอไปไมสะดด ขณะทระดบราคากไมสงผลกระทบตอผบรโภค หากแตการสรางความยงยนใหกบอตสาหกรรมไกไขไดน น จะตองอาศยความตอเนอง โดยมยทธศาสตรทเปนเขมทศ มการปฏบต และความรวมมอจากทกฝาย รฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ ในฐานะประธานคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ (Egg Board) จงมค าสงแตงต งคณะอนกรรมการยทธศาสตรไกไข ฉบบท 3 (พ.ศ. 2562 – 2566) เพอขบเคลอนการสรางเสถยรภาพราคาอยางตอเนอง โดยก าหนดแนวทางน าไปสการพฒนา และบรหารจดการไกไขและผลตภณฑไขไก สรางการพฒนาตลอดหวงโซ และเกดความเปนธรรม ท งผผลตและผบรโภค รวมท งเสรมสรางขดความสามารถในการแขงขน เพมความเขมแขงใหกบเกษตรกรผผลต ผานยทธศาสตรท ง 4 ดาน

นายรฐพล ศรเจรญ นกวชาการอสระ มองวา ยทธศาสตรน ใชหลกการตลาดน าการผลต ใชการบรหารจดการเกษตรสมยใหม ใหปรมาณการผลต และความตองการสนคาเกษตรเกดความสมดลกน สนบสนนใหเกษตรกรเชอมโยงกบภาครฐ เอกชน สหกรณ และผคา เพอชวยแกไขปญหาราคาสนคาเกษตรตกต า ผลผลตลนตลาด เกษตรกรประสบภยแลง น าทวม เปนตน และทส าคญ เกษตรกรขาดความรในการ เพมประสทธภาพการผลต เพอลดตนทน การพฒนาตอยอดสรางมลคาเพมใหกบสนคา และทส าคญคอ การขาดตลาดรองรบ ซงทผานมาเหนการด าเนนงานของกระทรวงเกษตรและสหกรณ โดยบรณาการการท างานรวมกนระหวางหนวยงานภาครฐและภาคเอกชน รวมถงผทเกยวของ ท งกระทรวงพาณชย ในการวางแผนการผลตใหสอดคลองกบความตองการ และปจจยสภาพดนฟาอากาศ การลดตนทนการเล ยง การเพมผลผลต พรอมยกระดบสมาตรฐานการผลต ต งแตตนทาง กลางทาง และปลายทาง สรางความเชอมนผบรโภคในคณภาพและความปลอดภยของซงทผานมา เหนผลการด าเนนงานของกระทรวงเกษตรและสหกรณ ทใช

35

หลกการตลาดน าการผลต คบหนาแลวหลายโครงการ สวนยทธศาสตรของไขไกเชนกน จะตองไดรบความรวมมอของทกภาคสวน นบต งแตผประกอบการขนาดใหญครบวงจร ผผลตลกไกไข สหกรณไกไข สหกรณไกไขเกษตรกรขนาดกลางและเลก ผจดจ าหนาย

การวางนโยบายพฒนาการผลต การตลาดไกไข และการบรหารจดการไกไขและผลตภณฑ ต งแตตนน า คอ การบรหารพอแมพนธทเพยงพอ เปนธรรม กลางน า คอ ระบบการผลต การหาปจจยการผลตทมประสทธภาพ และปลายน า คอ ระบบการตลาด ทสอดคลองกบการเปลยนแปลงของโลก และการพฒนาของประเทศ เพอใหไดปรมาณไขไกทเหมาะสม และราคามเสถยรภาพ ซงจะเปนประโยชนกบเกษตรกรและผบรโภค รวมถงการรวมกลมของเกษตรกรผผลต และเชอมโยงกบผซ อโดยตรง อาท โรงพยาบาล ผประกอบการอาหารแปรรป

การสรางเสถยรภาพราคาไขไกตามแผนยทธศาสตรน สามารถประสบความส าเรจได หากคนในวงการไกไขยงคงรวมมอกนดงเชนทผานมา ทมการแกปญหาราคาไขไกอยางเปนระบบและจรงจง นบต งแต ป 2561 เปนตนมา ท งการแกปญหาท งระยะส น และระยะยาว จดการต งแตตนทางจนถงปลายทางควบคกน จนสามารถปรบสมดลการผลตใหเหมาะสมกบความตองการบรโภคในประเทศ ราคาไขไกจงขยบข นใกลเคยงตนทนการผลต ชวยลดผลกระทบตออตสาหกรรมไขไกของไทย จากปญหาไขไกลนตลาด สงผลใหเกษตรกรสามารถขายไขไกไดราคาทดข น สามารถมรายไดกลบไปตอยอดอาชพเล ยงไกไขไดตอเนอง ขณะทผบรโภค มไขไกทมคณภาพ บรโภคอยางเพยงพอ ในราคาทเหมาะสม

การด าเนนการตามรางยทธศาสตร จะชวยสรางความสมดลระหวางการผลตไขไก กบความตองการบรโภค และราคาไขไกจะมเสถยรภาพอยางตอเนอง ไมเกดความผนผวน ท งยงชวยยกระดบมาตรฐานการผลตไขไกใหมคณภาพยงข น มตลาดรองรบทชดเจน เกษตรกรผเล ยงไกไขกมความมนคงในอาชพ และมความเขมแขงมากข น สามารถรบมอกบความทาทายใหมๆ ไดด เชอวาจะชวยสงผลดไปถงผทเกยวของตลอดท งหวงโซการผลต ไมวาจะเปนเกษตรกรผปลกพชวตถดบอาหารสตว ผประกอบการรายยอยทแปรรปไขไก พอคาแมคาผจ าหนายไขไก ตลอดจนผบรโภค ยกระดบท งอตสาหกรรมไปสความยงยนไดแนนอน

ผสอขาวสยามรฐออนไลน (15 เมษายน 2562) รายงานวา หลงจากคนในวงการไข ไกตองแบกรบภาระขาดทนมานานกวาปครง ราคาไขไกท ฟนตวข นมาอยทฟองละ 2.50 บาท ในวนน กถอเปนความส าเรจคร งส าคญ ในการแกปญหาราคาไขไกตกต า ทเกดจากความรวมมอของท งภาครฐ และทกภาคสวน ในอตสาหกรรมไกไข ท งเกษตรกรรายกลาง จนถงผประกอบการรายใหญ ทรวมพลงสรางเสถยรภาพไขไกอยางมประสทธภาพ แมวาราคาน จะไมสงจนท าใหเกษตรกรมก าไรมากมาย แตถอวาชวยตอลมหายใจของคนในวงการไกไขใหมก าลงใจในการท าอาชพน ตอไป

รฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ นายกฤษฎา บญราช ไดมอบนโยบายการแกปญหาราคาไขไกทถกตอง เหมาะสม ยตธรรม มการด าเนนการอยางมประสทธภาพและตอเนอง ดวยการผลกดนใหทกฝาย ท งภาครฐ ภาคเอกชน เกษตรกรรายกลางและรายยอยทจบมอกนเดนหนาแกปญหา และมอบหมายใหกรมปศสตว ท าหนาทตดตามด าเนนการอยางใกลชด ดวยหลกการ “ขอความรวมมอ โดยไมตองใชงบประมาณของรฐ และไมสงผลกระทบตอผบรโภค”

นายสงวาล สยาม นกวชาการดานปศสตว ไดวเคราะหวา การแกปญหาไขไกลนตลาด เกดข นอยางเปนข นเปนตอน มาต งแตตนป 2561 เปนตนมา โดยเรมกนทตนเหตของปญหา ทสามารถเหนผล

36

ชด และรวดเรวทสด ดวยการขอความรวมมอจากผเล ยงชวยกนลดปรมาณแมไกไขยนกรง ตามอายการเล ยง ไมใหเล ยงลากยาวเกดอายปลดระวาง เพอลดปรมาณผลผลตไขไกสะสมทลนตลาดในทนท โดยเฉพาะมาตรการระยะส นคร งลาสดทกรมปศสตวขอความรวมมอเจาของฟารมไกไขขนาด 200,000 ตวข นไป ชวยกนปรบลดจ านวนแมไกไขยนกรง 4,000,000 ตว แตวธน ลดปรมาณไขไกไดแคบางสวน เพราะยงมไขไกสวนเกนทลนตลาดอยอกมาก กรมปศสตวจงออกมาตรการเสรม โดยรวมกบสมาคมผผลต ผคาและสงออกไขไก ตลอดจนผประกอบการรายใหญ ในการผลกดนการสงออกไขไกไปจ าหนายตางประเทศ ตามแผน PS Support มาต งแตเดอนเมษายน 2561 จนถงปจจบน เปนเวลา 1 ป ท าใหสามารถรวบรวมไขไกสดสงออกไปขายในตางประเทศแลว 138,000,000 ฟอง และยงสามารถเปดตลาดสงคโปรเพมอก 49,000,000 ฟองตอเดอน จากเดมทสงออกในตลาดฮองกงอยแลว

นอกจากน เพอรกษาเสถยรภาพไขไกอยางมประสทธภาพและยงยน ผน าเขาและเล ยงพอแมพนธไกไข (PS) และปยาพนธ ไกไข (GP) ท ง 16 บรษท ไดรวมกนลดจ านวน PS ใหเหลอ 460,000 ตว และ ลดจ านวน GP ใหเหลอ 3,800 ตว ตามมตคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ (Egg Board) เพอใหประเทศไทยมแมไกไขยนกรง 50,000,000 ตว ทใหผลผลตไขไกวนละ 40,000,000 ฟอง ซงเปนจดสมดลกบการบรโภคของคนไทย ลาสดจากการส ารวจแมไกไขยนกรงเมอเดอนมนาคมทผานมา ไทยมแมไกไขยนกรงอยท 46,000,000 ตว

การสรางความรวมมอแกไขปญหา นายกสมาคมผเล ยงไกไขภาคใต นายสเทพ สวรรณรตน ไดเสนอแนวคดการขอความรวมมอในการบรหารจดการ ต งแตตนน า โดยการจดการปรมาณพอแมพนธไกไข (PS) ทเหมาะสม จากบรษทผประกอบการทน าเขาพอแมพนธไกไข (PS) ทตองรวมตวกน หนมาน าเขาและเล ยงไกไขปยาพนธ (GP) เอง เพอการผลตพอแมพนธ (PS) ส าหรบใชเองในประเทศ โดยไมตองพงพาการน าเขาจากตางประเทศ ไมตองผกอนาคตไวกบตางชาต ชวยประหยดเงนตรา ไมใหรวไหลออกนอกประเทศ เปนสรางเสถยรภาพใหอตสาหกรรมไกไขของประเทศ และชวยสรางความมนคงทางอาหารใหกบคนไทย

ปจจบนประเทศไทย มผน าเขา GP อย 1 ราย ทสามารถผลต PS ไดเอง แมจะเปนททราบกนดวาการผลต PS ไมใชเรองงาย และแตกตางจากการเล ยงไกทวไปกตาม แตเมอยอนกลบไปดประวตศาสตรของอตสาหกรรมไกไขยอนหลงไป 10 ป กจะรวาโดยเฉพาะเหตการณวกฤตไขหวดนกในสหรฐอเมรกา มการระบาดทรนแรงทสดในป 2558 ท าใหไทยตองชะลอการน าเขา PS จากสหรฐอเมรกา และประเทศแถบยโรปอกหลายประเทศ สงผลใหมการน าเขาพอแมพนธ (PS) ลดลง กระทบปรมาณไขไกในประเทศอยางหนก หากแตทผานมาไมมใครลงทนเล ยงปยาพนธไกไข (GP) เพราะตองลงทนคอนขางสง มวธการเล ยงทยงยากซบซอน การดแลบรหารจดการละเอยดกวาการเล ยงทวไปมาก การใหผลผลตต ากวาไกไขปกตทเล ยงกน แตไมนาจะเกนความสามารถของเกษตรกรไทย ยงเมอมองไปทความส าเรจของอตสาหกรรมไกเน อ ทมหลายบรษททลงทนน าเขา และเล ยงไกไขพนธ GP เพอผลตไกไข PS และประสบความส าเรจอยางด ปจจบนหากผทอยในอตสาหกรรมไกไขมความรวมมอรวมใจ และตกลงกนไดด เชอวาจะสามารถสรางความมนคงในอตสาหกรรมใหกบทกบรษท และเกษตรกรทกคน และวธน นาจะเปนอกทางออกของการรกษาเสถยรภาพราคาไขไก และสรางความยงยนของอตสาหกรรมไกไขไทย

ผสอขาวไทยรฐออนไลน (19 กรกฎาคม 2562) รายงานจากกระทรวงพาณชยวา ต งแตว นท 19 กรกฎาคม 2562 สมาคมผผลต ผคาและสงออกไขไก ไดแจงปรบข นราคาแนะน าไขไกคละหนาฟารมอกฟองละ 10 สตางค มาอยทฟองละ 3.00 บาท ซงถอเปนสถานการณทดส าหรบเกษตรกร ทจะมรายไดเพมข น

37

นบต งแตชวงปลายป 2561 จะมถง 14,810 ลานฟอง ลดลง 8% จากปกอน ประกอบกบรฐบาลมมาตรการแกปญหา สงผลใหเกษตรกรเรมกลบมามก าไร

นายวชย โภชนกจ อธบดกรมการคาภายใน กลาววา ราคาไขไกปรบเพมข นตอเนอง ในขณะทตนทนของเกษตรกรอยทเฉลยฟองละ 2.80 บาท เทากบเกษตรกรมก าไรฟองละ 20 สตางค ซงเปนผลมาจากในปน รฐบาลมนโยบายปรบลดการน าเขาไกไขปยาพนธ และการน าเขาไกไขพอแมพนธ รวมถงผประกอบการเล ยงไกไขเอกชน ยอมปลดแมไกไขยนกรงอายไมเกน 78 สปดาห ท าใหเหลอไขไกออกสตลาดวนละ 40 ลานฟอง จากเดมวนละ 50 ลานฟอง นอกจากน ยงมการท าการตลาด เชน การเพมชองทางระบายไขไกผาน รานธงฟาประชารฐทวประเทศกวา 60,000 แหง พรอมท งประสานการจ าหนายในสถานบรการน ามนบางจาก และ ปตท. เปนตน ซงชวยระบายไขไกไดกวา 30 ลานฟอง รวมท งยงผลกดนการสงออกไขไก ซงมเปาหมาย 60,000,000 ฟอง โดยกระทรวงพาณชยจะชวยเหลอคาบรหารจดการให ซงปจจบนสงออกตามเปาแลว

5. ถอดบทเรยนกำรรกษำเสถยรภำพรำคำไขไก

ตำรำงท 25 แสดงกำรถอดบทเรยนกำรรกษำเสถยรภำพรำคำไขไก ป พ.ศ. 2561 – 2562

บทเรยน แนวทำงแกไข

1. การเปดเสรน าเขาพอแมพนธไกไข ต งแตป พ.ศ. 2553 สงผลท าใหมปรมาณพอแมพนธสะสมมากข นทกป

1. จดสรรปรมาณการน าเขาไกไข พนธ โดยผานคณะกรรมการ Egg Board (ปจจบนด าเนนการอย)

2. จดท าประกาศ หรอระเบยบขอบงคบ ภายใตพระราชบญญต การสงออกไปนอกและการน าเขามาในราชอาณาจกรซงสนคา พ.ศ. 2522 ของกระทรวงพาณชย (ขอความรวมมอจากกระทรวงพาณชย)

2. กระทรวงเกษตรและสหกรณ ไมมกฎหมายบงคบตลอดหวงโซการผลต ในการควบคมการน าเขาพอแมพนธไกไข ควบคมปรมาณการผลต ควบคมการขยายการเล ยง ควบคมราคา และการรบซ อของพอคาคนกลาง

1. บรณาการรวมกบหนวยงานทมกฎหมายบงคบใช เชน กรมการคาภายใน กรมสรรพากร องคกรปกครองสวนทองถน (อบต. เทศบาล)

2. ต งคณะกรรมการระดบจงหวด โดยมผวาราชการจงหวด เปนประธาน ในการก ากบดแลการเล ยงไกไข

3. ผลผลตไขไกลนตลาด ท าใหราคาไขไกตกต าทเกดข นเปนผลมาจากการมผลผลตลกไกไข และการขยายเวลาการเล ยงเพมข นทกป โดยไมมมาตรการควบคมทจรงจง และไมมแผนการตลาดรองรบ

จดระบบการเล ยง เพอบรหารจดการผลผลต และตลาดไขไก ตามนโยบาย “ตลาดน าการผลต” เชน การจดกลมพ นทการผลต พ นทการจ าหนาย การสงออก ฯลฯ (ปฏรปอตสาหกรรมไกไขท งระบบ)

4. วงรอบการผลตไกไขทยาวนานถง 80 สปดาห (ประมาณ 18 เดอน) กวาจะท าใหเกดผลส าเรจ ในการปรบลดจ านวนผลผลตไขไกใหสอดคลองกบความตองการของผบรโภค

ต งแตเดอนมถนายน 2562 จะเรมเหนผลส าเรจทชดเจนมากข น จงตองมมาตรการระยะส นมาเสรม เพอแกปญหาเฉพาะหนา โดยการปลดแมไกไขยนกรง และผลกดนการสงออกไขไกไปตางประเทศ ตามสดสวนผลผลตของผประกอบการแตละราย

38

5. ราคาไขไกจะปรบตวลดลงปละ 2 คร ง คอชวงเดอนมนาคม – เมษายน และเดอนตลาคม – พฤศจกายน เนองจากปรมาณการบรโภคลดลง เปนผลมาจากอยในชวงปดภาคเรยน และเทศกาลกนเจ ซงสวนใหญผประกอบการจะปลดแมไกไขยนกรงกตอเมอราคาไขไกทขายไดไมคมกบราคาตนทน

1. คดคนมาตรการจงใจใหปลดแมไกไขยนกรง กอนทจะเกดปญหาราคาไขไกตกต า

2. ใชมาตรการรวบรวมไขไกเขาหองเยน และผลกดนใหสงออกไปตางประเทศ รวมถงสงเสรมการแปรรป

3. รณรงคการบรโภค เชน การจดกจกรรมสรางการรบรถงคณประโยชนของการกนไข การมอบกระเชาไขในเทศกาลตางๆ การจดท าสอโฆษณาประชาสมพนธเผยแพรเมนอาหารทปรงจากไข

6. ราคารบซ อไขไกคละหนาฟารม ถกก าหนดโดยพอคาคนกลาง (ลง) รวมถงปจจยอนทควบคมไมได เชน ภาวะเศรษฐกจ สถานการณโรคระบาดสตวปกท งในและตางประเทศ การเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศอยางรวดเรว ท าใหปรมาณผลผลตไมมความแนนอน

สงเสรมใหองคกรเกษตรกรผ เล ยงไก ไข ด าเนนกจกรรมดานตลาดดวยตนเอง เชน การสรางแบรนด การจบคทางธรกจ โดยขายตรงกบผซ อรายใหญ เชน โรงแรม โรงพยาบาล โรงงานอตสาหกรรม โดยเนนการพฒนาคณภาพเปน Premium Egg เชน ไขไกเล ยงแบบอนทรย ไขไกเล ยงแบบปลอยอสระ – ไกอารมณด

7. การขายตดราคากนเองของผเล ยงไกไขเชงพาณชย (ฟารมขนาด 100,000 ตวข นไป) เพอแยงกนขาย ท าใหพอคาคนกลางใชเปนขออางในการกดราคารบซ อ

1. ใชมาตรการทางกฎหมาย วาดวยการแขงขนทางการคา โดยกระทรวงพาณชย

2. ใชมาตรการทางภาษ โดยกระทรวงการคลง

8. ตลาดสงออกเพอระบายไขไกไปตางประเทศมจ ากด เชน ฮองกง สงคโปร และเกาหล อกท งยงมการแขงขนสง และการแปรรปยงมปรมาณนอย

1. เจรจาเปดตลาดตางประเทศเพมข น

2. สงเสรมใหมการแปรรปผลตภณฑไขไกเพมข น

9. ตนทนการผลตไขไกของประเทศไทย ยงมราคาสง เมอเทยบกบตางประเทศ โดยเฉพาะตนทนคาวตถดบอาหารสตว

1. สนบสนนการผลตวตถดบอาหารสตวในประเทศ

2. ใชวตถดบอาหารสตวอนทดแทนวตถดบทมราคาสง เชน ใชขาว หรอมนส าปะหลง แทนขาวโพด หรอกากถวเหลอง ทตองน าเขาจากตางประเทศ

3. สงเสรมการปลกขาวโพดอาหารสตว หลงฤดท านา และเพมประสทธภาพการผลตขาวโพด

6. วจำรณผล

การวจยจากเอกสาร (Documentary Research) เปนเครองมอในการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) โดยศกษาคนควาจากรายงานวชาการ รายงานการประชม และบทสมภาษณของผทเกยวของพบวา สถานการณ การผลต การตลาด และการสงออกไกไข ถกควบคมโดย Demand และ Supply ภายในประเทศเปนหลก การสงออกมเพยงเลกนอย วตถประสงคหลกเพอระบายไขไกสวนเกนออกจากระบบ

39

การคาดการณหรอพยากรณ ไมสามารถท าไดแมนย าในระยะยาว เพราะไขไกเปนสนคาทมราคาออนไหวงาย ความผนผวนเกดข นไดในเวลาอนรวดเรว และมผลกระทบในวงกวาง จนมการกลาวกนวา ไขไกเปนสนคาการเมอง เปนดชนช วดสภาพทางเศรษฐกจของประเทศ ในการบรหารของรฐบาลในแตละยคสมย

การรกษาเสถยรภาพราคาไขไกของประเทศไทย เปนกระบวนการสรางความสมดลของ Demand และ Supply ภายในประเทศ ด าเนนการโดยควบคมปรมาณการผลตไขไกซงเปรยบเสมอนโรงงานผลตไขไกใหมความสมดล เชน การควบคมปรมาณการน าเขาพอแมพนธ ซงเปนตนน าในการผลต แมไกไขทผลตไขออกมาในระบบ การก าหนดอายการปลดระวางพอแมพนธและแมไกไข การผลกดนใหสงออกไขไกไปจ าหนายตางประเทศ เปนตน กรมปศสตวในฐานะเลขานการคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ (Egg Board) ด าเนนการภายใตมตของ Egg Board วางมาตรการเพอแกปญหาความเดอดรอนให ท งผผลตและผบรโภค ซงในชวงระหวางทท าการศกษาวจย เปนชวงเวลาทมปญหาราคาไขไกตกต า สงผลกระทบตอผผลตทเปนเกษตรกรรายยอย การสรางและรกษาเสถยรภาพราคา ไมสามารถท าใหยงยนในระยะยาวได เพราะเปนสนคาไขไกมราคาทข นหรอลงตามฤดกาล เมอมเหตการณเขามาสรางผลกระทบ สามารถท าใหราคาผนผวนไดตลอดเวลา เพราะฉะน นการแกปญหาเรองราคาไขไกตกต า จงตองอาศยผรทมประสบการณ เขาใจในธรรมชาตของอตสาหกรรมกรรมไกไข รวมปรกษาหารอเพอประเมนสถานการณเปนระยะอยางตอเนอง จงสามารถบรหารจดการไดอยางตรงจด และท าใหปญหาคลคลายลงได

40

บทท 5 สรปผลกำรวจย ปญหำอปสรรค และขอเสนอแนะ

1. สรปผลกำรวจย

จากสถานการณราคาไขไกตกต าอยางตอเนองต งแตป 2560 เปนตนมา สงผลใหเกษตรกร ผเล ยงไกไขขาดทน โดยเฉพาะผเล ยงไกไขรายยอยบางรายตองหยดเล ยงชวคราว หรอถงข นเลกกจการ เกษตรกรผเล ยงไกไขรายยอยจงไดรวมตวกนยนขอรองเรยนตอรฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ เพอขอใหแกไขปญหาราคาไขไกตกต า โดยตองการใหภาครฐใหการสนบสนน โดยขอใชเงนจากกองทนรวมเพอชวยเหลอเกษตรกร (คชก.) ส าหรบน ามาใชในการแกไขปญหาราคาไขไกตกต าดงเชนทกปทผานมา

คณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ หรอ Egg Board ไดมการประชมเมอวนท 28 ธนวาคม 2560 และพจารณาแลวเหนวาสาเหตทท าใหราคาไขไกตกต าน น เกดจากผลผลตไขไกมปรมาณมากเกนความตองการบรโภคในประเทศ (over supply) ท าใหปรมาณไขไกลนตลาด ซงในชวงเวลาทมการยนขอรองเรยนน น มผลผลตไขไกประมาณ 45 ลานฟองตอวน ในขณะทความตองการบรโภคภายในประเทศมเพยง 40 – 42 ลานฟองตอวน ดงน น คณะกรรมการ Egg Board จงมมตใหกรมปศสตวจดท าโครงการรกษาเสถยรภาพราคาไขไก ป 2561 โดยมเปาหมายตองการพยงราคาไขไกใหสงข น จ าหนายไดในราคาสงกวาตนทน และใหราคาไขไกภายในประเทศมเสถยรภาพ เปนราคาทเกษตรกรมความพงพอใจ โดยไมตองใชเ งนจากกองทนรวมเพอชวยเหลอเกษตรกร

การรกษาเสถยรภาพราคาไขไก โดยการวางแผนการผลตไขไกใหเหมาะสมกบความตองการของตลาด นบต งแตในชวงเดอนมกราคม 2561 – พฤศจกายน 2562 กรมปศสตวไดออกมาตรการขอความรวมมอจากผประกอบการรายใหญ 16 บรษท ทน าเขาพอแมพนธ (PS) และปยาพนธ (GP) รวมท ากจกรรมปรบลดปรมาณแมไกไขยนกรง และรวบรวมไขไกสงออก โดยใหแตละบรษทรวมกนท ากจกรรมตามสดสวนจ านวน PS และ GP ทไดรบโควตาน าเขา ดงน

กจกรรมระยะสน

1. ปรบลดปรมาณไกไขยนกรง รอบ 1 ชวงเดอนมกราคม – มถนายน 2561 ปลดแมไกไขยนกรง 800,000 ตว รอบ 2 ชวงเดอนพฤศจกายน – ธนวาคม 2561 ปลดแมไกไขยนกรง 1,000,000 ตว รอบ 3 ชวงเดอนมนาคม 2562 ปลดแมไกไขยนกรง 3,000,000 ตว (โดยใหฟารมขนาดใหญทเล ยงไกไขต งแต 200,000 ตวข นไป รวมท ากจกรรมดวย)

2. เพมปรมาณการสงออกไขไกจากทสงเดม รอบ 1 ชวงเดอนเมษายน – มถนายน 2561 รวม 46,000,000 ฟอง รอบ 2 ชวงเดอนกรกฎาคม – ตลาคม 2561 รวม 52,000,000 ฟอง รอบ 3 ชวงเดอนมนาคม – พฤษภาคม 2561 รวม 130,000,000 ฟอง รอบ 4 ชวงเดอนกนยายน – พฤศจกายน 2561 รวม 78,000,000 ฟอง (โดยใหฟารมขนาดใหญทเล ยงไกไขต งแต 250,000 ตวข นไป รวมท ากจกรรมดวย)

41

กจกรรมระยะยำว

1. ปรบแผนการน าเขาเล ยงไกไขปยาพนธ (GP) และไกไขพอแมพนธ (PS) ซงเปนตนน าของการผลตแมไกไขยนกรงใหลดลง เพอใหเหมาะสมกบปรมาณแมไกไขทใหผลผลตไขไกทสมดลกบความตองการของตลาด โดยป 2562 มเปาหมายควบคมใหมปรมาณการเล ยงไกไขปยาพนธ (GP) 3,800 ตว และไกไขพอแมพนธ (PS) 460,000 ตว โดยจะมแมไกไขยนกรงประมาณ 50 ลานตว ไดผลผลตไขไกประมาณ 40 – 42 ลานฟองตอวน เพอใหใกลเคยงกบปรมาณการบรโภค

2. ปรบลดปรมาณไกไขพอแมพนธ (PS) รอบ 1 ชวงเดอนมถนายน 2561 ปลดไกไขพอแมพนธ (PS) จ านวน 95,173 ตว รอบ 2 ชวงเดอนพฤศจกายน 2562 ปลดไกไขพอแมพนธ (PS) จ านวน 100,000 ตว

จากการท ากจกรรมท งระยะส น และระยะยาวตลอดป 2561 – 2562 เปนการแกปญหาราคาไขไกตกต าอยางเปนระบบและตอเนอง จงท าใหราคาไขไกคละหนาฟารมทยอยปรบตวสงข นอยางตอเนอง ต งแตเดอนมนาคม – ตลาคม 2562 ท าใหเกษตรกรมความพงพอใจ และไมสงผลกระทบตอราคาของผบรโภค ท งน กรมปศสตวไดด าเนนการตดตาม และเฝาระวงปรมาณการผลตอยางตอเนอง โดยเฉพาะอยางยงในชวงเดอนกนยายน – ตลาคม 2562 ซงเปนชวงทมอตราการบรโภคลดลงเปนประจ าทกป เนองจากสาเหตของโรงเรยนปดภาคเรยน และเปนชวงเทศกาลกนเจ แตไมพบปญหาราคาไขไกตกต าดงเชนทกปทผานมา เนองจากไดรบความรวมมอจากผเล ยงไกไขรายใหญ รวมกนสงออกไขไกระหวางเดอนกนยายน – พฤศจกายน 2562 เปนอยางด

สถานการณปจจบน ขณะทท าการศกษา (พฤศจกายน 2562) มประมาณแมไกไขยนกรง 50 ลานตว ผลผลตไขไก 41 – 42 ลานฟองตอวน ราคาไขไกคละหนาฟารมปรบลดลงเหลอ 2.80 บาทตอฟอง (ขอมล ณ วนท 6 พฤศจกายน 2562) เนองจากปญหาการปลดแมไกไขไดชากวาก าหนด ประกอบกบประเทศกมพชาซงเปนตลาดไกปลดทส าคญ ปดการซ อขายจากปญหาการเมองภายในประเทศ ท าใหผเล ยงไกไขปลด ไกไขไดนอยลง ท งน ปจจบนราคาไขไกคละหนาฟารมยงสงกวาตนทนการผลตเฉลยป 2562 ทราคา 2.61 บาทตอฟอง (คณะอนกรรมการตนทนผลตไกไขและไข ภายใต Egg Board พ.ศ. 2562)

นอกจากน กระทรวงเกษตรและสหกรณ โดยกรมปศสตวอยระหวางการจดท ายทธศาสตร ไกไข ระยะท 3 (พ.ศ. 2562 – 2566) โดยมสาระส าคญในการพฒนาระบบอตสาหกรรมไขไกตลอดหวงโซ เสรมสรางความเขมแขงใหเกษตรกร เพมการบรโภคไขไกภายในประเทศ และการพฒนาองคความรและนวตกรรมในการผลต การด าเนนการตามมาตรการเพอรกษาเสถยรภาพราคาไขไก เพอแกปญหาราคาไขไกตกต าอยางยงยน จนบรรลผลส าเรจในคร งน นบวาไมเคยเกดข นมากอน เพราะเปนการด าเนนการแกปญหาโดยไมใชงบประมาณจะภาครฐมาอดหนน อกท งยงไมเกดผลกระทบตอราคาซ อของผบรโภค ท งน เกดจากการใหความรวมมอของผประกอบการรายใหญ เอ ออาทร ชวยเหลอเกษตรกรรายยอย เพอใหทกฝายอยรวมดวยกนในอตสาหกรรมไกไขได โดยไมท งใครไวขางหลง และยงท าใหเกษตรกรผเล ยงไกไขมอาชพทมนคง มงคง และยงยนตอไป

42

2. ปญหำอปสรรค

การศกษาวจยคร งน เปนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) โดยศกษาจากเอกสาร (Documentary Research) ด าเนนการคนควา จากเอกสารวชาการ รายงานการประชม และบทสมภาษณของผทเกยวของ การรกษาเสถยรภาพราคาไขไกในประเทศไทย ด าเนนการโดยใชอ านาจของ คณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ (Egg Board) ซงมตวแทนจากทกภาคสวนรวมเปนกรรมการ แตมบคคลทไมไดมบทบาทหนาทในอตสาหกรรมไกไข สรางความปนปวนโดยการสรางกระแสผานทางสอ โซเชยลมเดย กระจายไปในวงกวางอยางรวดเรวในยคปจจบน ท าใหผไดรบขาวสารทบดเบอนจากความ เปนจรงมความเขาใจคลาดเคลอน เปนปญหาอปสรรคในการพฒนาไกไขและผลตภณฑท งระบบ รายงานการศกษาวจยฉบบน ไดอธบายถงสาเหตของปญหา แนวทางการแกไข และผลทไดรบจากขอเทจจรง ทเกดข น อกท งผวจยมสวนรวมในการด าเนนการบรหารจดการดวยตนเองทกข นตอน จงไดเสนอรายงานการศกษาวจย ทอธบายเหตการณอยางตรงไปตรงมา ปราศจากอคตทมผลประโยชนแอบแฝง และหากผทอยในอตสาหกรรมไกไข ไดรวมมอกนอยางจรงจง และจรงใจตอกน โดยไมยมมอคนนอกวงการมาท าลายกนเอง และชวยเหลอเอ ออาทรกนดงเชนทผานมา เชอวาอตสาหกรรมไกไข จะเปนอาชพหนงทมความมนคง เกดสงคมของการแบงปน โดยผประกอบการรายใหญ และเกษตรกรรายยอย อยรวมกนไดอยางยงยน

3. ขอเสนอแนะ

ไขไกเปนสนคาทมราคาออนไหวงาย หากมปจจยเขามากระทบ ไมวาตรงสวนไหนท งในตนน า กลางน า หรอปลายน า ลวนแตจะท าใหอตสาหกรรมไกไขเกดความปนปวนไดตลอดเวลา ราคารบซ อหนาฟารม และราคาจ าหนายกจะเปลยนแปลงตามอยางรวดเรว การพยากรณหรอคาดการณสถานการณใดๆ ไมสามารถท าไดในชวงระยะเวลายาว หากแตการรกษาเสถยรภาพราคาไกไขในประเทศไทย ตองมมาตรการเฝาระวง และสรางระบบเตอนภยอยางสม าเสมอและตอเนอง เพอปองกนความเส ยงของปญหาทอาจเกดข น โดยใหผประกอบการตลอดหวงโซอปทาน รวมกนด าเนนการโดยมภาครฐและคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ (Egg Board) เปนทปรกษา และชวยแกปญหา จะท าใหอตสาหกรรมไกไขของไทย ไดรบการพฒนาใหมความเขมแขง สามารถอยรวมกนอยางมความสข ภายใตแนวคดผบรโภคไมเดอดรอน เกษตรกรอยได

43

บรรณำนกรม

กรมปศสตว. 2562, อ านาจหนาทของกรมปศสตว (ออนไลน) เขาถงจาก http://www.dld.go.th/th/index.php/th/about-dld-menu/vision-mission-menu การวางแผนดวยสถานการณ, (ออนไลน) เขาถงจาก http://th.wikipedia.org/wikiการวางแผนดวยสถานการณ จตตมา กนตนามลลกล และ อจฉรา โพธด. 2559 กลยทธการผลตและการตลาดของธรกจไขไก

ในประเทศไทย. วารสารเกษตรพระจอมเกลา (ออนไลน) เขาถงจาก https://li01.tci-thaijo.org/index.php/agritechjournal/article/view/180134

ไทยรฐออนไลน 19 กรกฎาคม 2562 09:15 น. เขาถงจาก http://www.thairath.co.th/news/business/1618203 เกษตรกรเฮไขไกข นราคา 10 สตางค หลงรฐชวยระบายไขไกในตลาด

วธด าเนนการวจย. 2563, เขาถงจาก http://library.senate.go.th/document/Ext9/9732_0014.PDF

สมาคมผผลต ผคาและสงออกไขไก, (ออนไลน) เขาถงจาก www.egg-thailand.com/สถานการณไขไกไทย.htm สยามรฐออนไลน 15 เมษายน 2562 20:47 น. เขาถงจาก http://siamrath.co.th/n/74911 ปยาพนธไกไข = ความมนคงทางอาหาร สยามรฐออนไลน 31 พฤษภาคม 2562 15:24 น. เขาถงจาก http://siamrath.co.th/n/82362 ยทธศาสตรไกไข...สรางความยงยนไขไกไทย ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร. 2557ก. สถานการณสนคาเกษตรทส าคญและแนวโนม ป 2557.

กรงเทพมหานคร: อกษรสยามการพมพ ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร. 2557ข. ตนทนการผลตไขไก. กรงเทพมหานคร: อกษรสยามการพมพ. เอกสารประกอบการประชม คณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ (Egg Board) คร งท 3/2560 วนท 28 ธนวาคม 2560 ณ หองประชม 134 กระทรวงเกษตรและสหกรณ เอกสารประกอบการประชม คณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ (Egg Board) คร งท 1/2561 วนท 27 เมษายน 2561 ณ หองประชม 134 กระทรวงเกษตรและสหกรณ เอกสารประกอบการประชม คณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ (Egg Board) คร งท 2/2561 วนท 24 ธนวาคม 2561 ณ หองประชม 134 กระทรวงเกษตรและสหกรณ เอกสารประกอบการประชม คณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ (Egg Board) คร งท 1/2562 วนท 23 มกราคม 2562 ณ หองประชม 134 กระทรวงเกษตรและสหกรณ เอกสารประกอบการประชม ผบรหารกรมปศสตว ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2562 คร งท 7 วนท 4 กรกฎาคม 2562 ณ หองประชมพระพรณ ตกอ านวยการ ช น 1 กรมปศสตว Documentary Research.2563, การวจยเอกสาร เขาถงจาก

http://nakhonsawanresearch.blogspot.com/2011/07/documentary- research.html

44

ภำคผนวก ก

ยทธศำสตรไกไข

ฉบบท 3 (พ.ศ. 2563 – 2567) .................................................

การวเคราะห SWOT ของอตสาหกรรมไขไก

1. การวเคราะหปจจยภายใน

1) จดแขง (Strength) 1.1) เกษตรกรมความสามารถในการผลตไขไกไดอยางมประสทธภาพ 1.2) มระดบการตรวจรบรองมาตรฐานฟารมทมประสทธภาพ (มระเบยบมาตรฐานฟารมของประเทศ/มระบบตรวจสอบเพอรองรบมาตรฐานฟารม และตรวจประเมนเพอตออายฟารมมาตรฐาน) 1.3) ประเทศไทยเปนผน าการผลตไขไกในภมภาคอาเซยน ท ง 3 ดาน (1) ดานมาตรฐานการจดการฟารม (2) ดานความปลอดภยทางอาหาร (3) ระบบมาตรฐานสนคาปศสตว 1.4) ไขไกเปนอาหารโปรตนทมคณคาทางโภชนาการสง หาซ องาย ปรงอาหารไดหลากหลาย เกบรกษาไดนาน

2) จดออน (Weaknesses) 2.1) วตถดบอาหารสตวหลกตองน าเขาจากตางประเทศ และมราคาแพง ตนทนการผลตสง 2.2) การรวมกลมและการประสานงานกนของเกษตรกรผเล ยงไกไขไมมเอกภาพ 2.3) ราคาไขไกไมสอดคลองกบตนทนการผลต 2.4) การวจยพฒนาพนธสตว อาหารสตว และการแปรรป มการลงทนต า และขาดความตอเนอง 2.5) ฟารมมาตรฐานเปนมาตรการสมครใจ 2.6) โรงงานแปรรปไขไกทไดมาตรฐานสากลมนอย 2.7) ไมมการจดโครงสรางการผลตไกไขใหเหมาะสม

2. การวเคราะหปจจยภายนอก

1) โอกาส (Opportunities) 1.1) ไขไกเปนวตถดบใชผสมในอาหารคาวและหวานไดหลากหลาย รวมท งอาหารส าเรจรป 1.2) ปรมาณความตองการบรโภคไขไก และผลตภณฑในตลาดโลกขยายตวเพมข นอยางตอเนอง

45

1.3) อตสาหกรรมตอเนองตองการใชไขไก และผลตภณฑทหลากหลาย ท งอาหารเสรมสขภาพและความงาม (วงการแพทย) ใช Albumin ในผสงอาย เปนอาหารสขภาพส าหรบนกกฬา นกเพาะกาย และสวนผสมผลตภณฑเสรมความงาม

2) อปสรรค (Threats) 2.1) ผบรโภคบางสวนขาดความร และความเขาใจในประโยชนของไขไกทถกตอง 2.2) ขาดองคความร และสรางความเขาใจคณประโยชนไขไกทถกตอง 2.3) ประเทศคคาก าหนดเงอนไขการคา ดวยมาตรฐานสขอนามยสง ไขไกสด และอาหารแปรรปทมสวนผสมจากไขไกทผลตในประเทศไทย ไมสามารถสงไป EU และญปนได 2.4) ไขไกถกก าหนดใหเปนดชนช วด ดชนราคาบรโภคของรฐบาล 2.5) ประเทศพฒนาแลว ยกเลกการเล ยงไกไขแบบกรงตบ เพอเปนการคมครองสวสดภาพสตว 2.6) ฟารมไกไขตองปรบตวใหเขากบมาตรฐานสงแวดลอม ทเขมงวดมากข น 2.7) การประกนราคาวตถดบอาหารสตว และการก าหนดภาษการน าเขาวตถดบอาหารสตว เปนอปสรรคในการเล ยงไกไข

2. กรอบระยะเวลายทธศาสตรไกไข ป พ.ศ. 2562 – 2566

3. วสยทศน “สรางความยงยนแหงอตสาหกรรมไกไขเพอคณภาพชวตคนไทย”

4.พนธกจ 1) บรหารจดการความสมดลการผลต การบรโภค ใหเกดความเปนธรรมตอทกฝาย 2) สรางความเขมแขงใหเกษตรกร สถาบนเกษตรกร และผประกอบการ 3) สนบสนนเกษตรกรในการใชเทคโนโลย เพอลดตนทนการผลต 4) พฒนาการผลตสนคาใหไดมาตรฐาน ครบวงจร สอดคลองกบขอก าหนดของประเทศคคา 5) เสรมสรางมาตรการควบคม ปองกน และเฝาระวงโรคระบาดสตวใหมประสทธภาพ 6) ศกษา วจยและพฒนากระบวนการผลตและแปรรปผลตภณฑ เพมการบรโภค และสรางผลตภณฑใหม 7) สงเสรมการแปรรปผลตภณฑไขไก เพอสรางมลคาเพม 8) เชอมโยงระบบตลาด รองรบสนคาไขไกและผลตภณฑ ท งภายในและตางประเทศ

5. วตถประสงค เพอพฒนาและบรหารจดการไกไขและผลตภณฑไขไกใหเกดความเปนธรรม ท งผผลตและผบรโภค รวมท งเสรมสรางขดความสามารถในการแขงขน 1) เกษตรกรผเล ยงไกไข มความมนคงในอาชพ และมความเขมแขงจากการรวมกลมเปนสถาบนเกษตรกร 2) สรางความสมดลการผลตไขไก กบความตองการบรโภค ปองกนการเกดราคาไขไกผนผวน 3) เพมอตราการบรโภค และสงเสรมการแปรรปไขไกเพอสรางมลคาเพม 4) ยกระดบมาตรฐานการผลตไขไกใหไดคณภาพ 5) สรางความเชอมนผบรโภคดวยการผลตไขไกและผลตภณฑ ทมความปลอดภยตอสขภาพ

46

6. ประเดนยทธศาสตร 1) พฒนาระบบการจดการตลอดหวงโซอปทาน 2) สรางความเขมแขงใหกบสถาบนเกษตรกร 3) สรางความเชอมนตอผบรโภคไขไกและผลตภณฑ เพอเพมอตราการบรโภค 4) พฒนาองคความรและนวตกรรม

7. กรอบยทธศาสตรและกลยทธ แบงเปน 4 ยทธศาสตร และมกลยทธ ดงน

ยทธศาสตรท 1 พฒนาระบบการจดการตลอดหวงโซอปทาน

1. เปาหมาย 1) พฒนาระบบฐานขอมลเพอรองรบการบรหารจดการไกไขท งระบบ 2) อตสาหกรรมไกไขมความสมดลในดานการผลต และดานความตองการบรโภค 3) เพมตลาดรองรบสนคาไขไกและผลตภณฑ 4) เพมตลาดรองรบสนคาผลพลอยไดจากไกไข (ไกปลด มลไก และขนไก) 5) เพมสดสวนการแปรรปไขไก

2. กลยทธการด าเนนงานม 4 ดาน

กลยทธท 1 บรหารจดการโดยใชฐานขอมล (Big Data) 1.1 พฒนาระบบบรหารจดการใหเกดความสมดลดาน Demand และ Supply โดยประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศ เพอการบรหารจดการตลอดหวงโซอปทาน (Big Data /Data Analytic / Prediction /Data Visualization /Query Report /Block Chain) 1.2 การก ากบ ดแลปรมาณการผลตไขไกตลอดสายการผลต 1.3 พฒนาระบบการบรหารจดการ และเชอมโยงเครอขายอตสาหกรรมไกไข ผรวบรวมไขไก โดยสถาบนเกษตรกรท งในระดบภาคและประเทศ 1.4 พฒนาระบบทะเบยนเกษตรกร ผประกอบการเล ยงไกไข ผรวบรวมไขไก ผประกอบการแปรรปไขไก ผคาและผสงออกไขไก และสถานทจ าหนาย

กลยทธท 2 การบรหารจดการเชงพ นท (Area – based approach) 2.1 จดต งคณะท างานเชงพ นท ประกอบดวยภาครฐ ภาควชาการ องคกรเอกชน และกลมเกษตรกร (จดกลมเกษตรกรตามสภาพพ นทการเล ยง และขนาดการเล ยง หรอใชสมาคมพ นท) 2.2 ขบเคลอนงานตามยทธศาสตรไกไข โดยคณะท างานเชงพ นทเปนกลไก อาศยการมสวนรวมจากทกภาคสวน รวมแกไขปญหา และขบเคลอนงานใหประสบความส าเรจ

กลยทธท 3 เพมสดสวนการแปรรปไขไกและเพมมลคาไขไก 3.1 ภาครฐสงเสรมการเพมศกยภาพโรงงานแปรรปไขไก การน าเขาวตถดบ หรอเครองจกรส าหรบโรงงานแปรรปไขไก 3.2 มาตรการชวยเหลอดานภาษส าหรบผประกอบการแปรรปไขไก - ลดภาษการน าเขาส าหรบเครองจกรตางๆ - ชวยอดหนน หรอลดหยอนภาษ ส าหรบโรงงานแปรรปไขไก หรอโรงงานทใชผลตภณฑไขไกเปนวตถดบ

47

- เพมขดความสามารถการแขงขนกบสนคาไขไกทน าเขาจากตางประเทศ เชน เพมอตราภาษ จดโควตาในการน าเขาไขผง 3.3 สนบสนนแหลงเงนทน และการรวมทนจากตางประเทศ ส าหรบผประกอบการแปรรปไขไก

กลยทธท 4 เชอมโยงระบบตลาดครบวงจร 4.1 ประยกตใชเทคโนโลย เพอการบรหารจดการตลาดตลอดหวงโซอปทาน เชน Block Chain Online Marketing เปนตน 4.2 แกไข ปรบปรงกฎหมาย เพออ านวยความสะดวกทางการคา 4.3 เพมชองทางการจ าหนายสนคา เชน ชองทางการตลาดสนคาเชงคณภาพ สนคาสขภาพ สนคาเครองส าอางและความงาม ฯลฯ ท งในระดบชมชน ระดบประเทศ และสงออก 4.4 เชอมโยงระบบตลาดรองรบสนคาผลพลอยไดไกไข เชน ไกปลด มลไก ขนไก

3.ตวช วด 1) มระบบฐานขอมล เพอรองรบการบรหารจดการ โดยเปนทยอมรบของทกภาคสวน 2) ปรมาณไขไกเฉลยท งปมความสมดลในดานการผลต และความตองการบรโภค 3) มลคาผลตภณฑมวลรวมอตสาหกรรมไขไก ไมนอยกวารอยละ 5 ตอไป 4) สดสวนการแปรรปไขไกเพมข นรอยละ 20 ภายในป 2566

ยทธศาสตรท 2 สรางความเขมแขงใหสถาบนเกษตรกร

1. เปาหมาย 1) สรางความเขมแขงใหเกษตรกร และสถาบนเกษตรกร มความมนคงและสามารถแขงขนในตลาดได 2) ยกระดบมาตรฐานการผลตไขไกครบวงจร และมการปองกนและควบคมโรค โดยมระบบความปลอดภยทางชวภาพทเหมาะสม 3) จดต งกองทนพฒนาอตสาหกรรมไกไขท งระบบ 4) เกษตรกรรนใหมมความร สามารถปรบตวตอการเปลยนแปลงของเทคโนโลยและสถานการณได

2. กลยทธการด าเนนงานม 5 ดาน

กลยทธท 1 สงเสรมสถาบนเกษตรกรใหมบทบาทหนาท และความรบผดชอบเพมมากข น 1.1 สงเสรมใหมการรวมกลมเกษตรกรผเล ยงไกไข เปนสถาบนเกษตรกรทเขมแข ง ใหเหมาะสมตามสภาพพ นทการเล ยง (area) และลกษณะทางธรกจ เพอการบรหารจดการอตสาหกรรมไกไขตลอดหวงโซอปทาน 1.2 มมาตรการ หรอแรงจงใจ หรอหลกประกนใหเกดการรวมกลมเกษตรกรอยางเขมแขง

กลยทธท 2 เสรมสรางความเขมแขงใหสถาบนเกษตรกร 2.1 พฒนาองคความรและเทคโนโลย 2.2 การเขาถงแหลงทน

48

2.3 พฒนากระบวนการผลตและการแปรรปไขไก 2.4 เพมชองทางการตลาด 2.5 ลดตนทนการเล ยงไกไข ตลอดสายการผลต เชน วตถดบอาหารสตว อปกรณ โรงเรอน เครองจกร คาพลงงาน และสงแวดลอม

กลยทธท 3 การสงเสรมเกษตรกรเขาสระบบการเล ยงแบบมมาตรฐาน 3.1 สงเสรมและผลกดนใหเกษตรกรผเล ยงไกไขเขาสระบบมาตรฐาน GAP ภาคบงคบ หรอมาตรฐานอนใดทกรมปศสตวใหการรบรอง เชน การรบรองฟารมทมระบบความปลอดภยทางชวภาพ และการเล ยงสตวทเหมาะสม (GFM) ฟารมไกไขแบบเล ยงปลอยอสระ (free – range) และฟารมไกไขอนทรย organic 3.2 พฒนาเครอขายการเฝาระวงโรค และสารตกคางทกระดบ

กลยทธท 4 ความมนคงดานอาชพ 4.1 สงเสรมใหมการจดต งกองทนพฒนาอตสาหกรรมไกไขท งระบบ 4.2 พฒนาระบบประกนความเสยงจากการประกอบธรกจในอตสาหกรรมไกไข เชน - ระบบการซ อขายไกไข และไขไก ทเปนธรรม - ระบบประกนการเขาพนธสตว อาหารสตว ตลาด ของผเล ยงไกไขรายยอย

กลยทธท 5 การพฒนาศกยภาพของเกษตรกรรนใหม (Young Smart Farmer) 5.1 พฒนาเกษตรกรผเล ยงไกไขรนใหม เพอใหเกดการสบทอดอาชพอยางยงยน 5.2 สรางแรงจงใจ ใหกบผสบทอดธรกจฟารมไกไขในการประกอบอาชพ

3. ตวช วด 1) สถาบนเกษตรกร และเกษตรกรผเล ยงไกไข ไดรบการพฒนาประสทธภาพการผลตและการตลาด 2) ฟารมไกไขไดรบการสงเสรมเขาสมาตรฐานทเกยวของ 3) จดต งกองทนพฒนาอตสาหกรรมไกไขท งระบบ 4) จ านวนผสบทอดธรกจ เกษตรกรผเล ยงไกไขพฒนาเปน Young Smart Farmer เพมข น

ยทธศาสตรท 3 สรางความเชอมนตอผบรโภคไขไกและผลตภณฑ เพอเพมอตราการบรโภค

1. เปาหมาย 1) สรางความเชอมนแกผบรโภค 2) เพมอตราการบรโภคไขไก และผลตภณฑภายในประเทศ

2. กลยทธการด าเนนงานม 4 ดาน

กลยทธท 1 สรางความเชอมนดานความปลอดภยทางอาหารในการบรโภคไขไก และผลตภณฑ 1.1 ใชสญลกษณการรบรอง เชน Q Mark, รานคาปศสตว OK, การ label ยหอ วนผลต วนหมดอาย เปนตน 1.2 สงเสรมศนยรวบรวมไขไก (ลง) ใหเขาสการข นทะเบยน และไดรบรองมาตรฐานทเกยวของ

49

1.3 สงเสรมการพฒนาโรงงานแปรรปไขไกใหเขาสมาตรฐานทเกยวของ 1.4 ยกระดบมาตรฐานสถานทจ าหนายไขไก และผลตภณฑ 1.5 สามารถตรวจสอบยอนกลบสนคาไขไก และผลตภณฑ

กลยทธท 2 สงเสรมการบรโภคไขไก และพฒนาโภชนการใหเหมาะสมในแตละชวงวย 2.1 สงเสรมการบรโภคไขไกในเยาวชน เพอประโยชนทางโภชนาการ (โครงการไขไกเพอเยาวชน) 2.2 สงเสรมการบรโภคไขไก และพฒนาโภชนาการใหเหมาะสมในแตละชวงวย

กลยทธท 3 รณรงค เพอสงเสรมการบรโภคไขไก 3.1 จดงานรณรงคการบรโภคไขไก เชน วนไขโลก 3.2 การประชาสมพนธดวยสอส าหรบการรณรงคบรโภคไขไก

กลยทธท 4 การสรางการรบรดานคณประโยชนในการบรโภคไขไก 4.1 พฒนาองคความรเกยวกบคณประโยชนการบรโภคไขไก 4.2 สรางการรบรดานคณประโยชน การเลอกซ อ การเกบรกษา การปรง (เมนไข) ใหแกผบรโภค

3. ตวช วด 1) อตราการบรโภคไขไกภายในประเทศเพมข นถง 300 ฟองตอคนตอป ภายในป 2566 2) สถานประกอบการ ศนยรวบรวมไขไก โรงงานแปรรป สถานทจ าหนาย เขาสมาตรฐานทเกยวของ และมระบบตรวจสอบยอนกลบ 3) มการด าเนนการโครงการไขไกเพอเยาวชน

ยทธศาสตรท 4 พฒนาองคความรและนวตกรรม

1. เปาหมาย 1) สรางนวตกรรมไกไข ไขไกและผลตภณฑ ใหเปนทยอมรบของผบรโภค

2. กลยทธการด าเนนงาน ม 3 ดาน

กลยทธท 1 สงเสรมและสนบสนนการวจย และพฒนาองคความร เพอสงเสรมอตสาหกรรมไกไขตลอดหวงโซอปทาน 1.1 งานวจยดานการแปรรปไขไก เพอสรางมลคาเพม 1.2 งานวจยเพมขดความสามารถในการตรวจวนจฉยโรคใหมประสทธภาพยงข น 1.3 งานวจยพฒนาสายพนธ 1.4 งานวจยพฒนาอาหารสตว 1.5 งานวจยพฒนาการใชสมนไพร หรอสารชวภาพ ทดแทนการใชสารเคม 1.6 งานวจยเพอลดตนทนการผลต 1.7 งานวจยเพอสรางมลคาเพมจากผลพลอยไดจากการผลตไขไก

50

กลยทธท 2 สรางนวตกรรมและผลตภณฑไขไก 2.1 สนบสนนใหมการน างานวจยมาใชจรงในอตสาหกรรมไขไกไทย 2.2 สรางนวตกรรม และผลตภณฑไขไก ใหมความหลากหลาย และมอตลกษณ เชน ไขพรเมยมเกรด (Table egg) เครองส าอาง ผลตภณฑเสรมความงาม ฯลฯ

กลยทธท 3 สรางและสนบสนนนกวจยทสามารถสรางงานวจย เพอพฒนาสนคาไขไกและผลตภณฑ

3. ตวช วด 1) งานวจย เทคโนโลย และนวตกรรม ไดรบการพฒนาตอยอด และน าไปสการใชประโยชน รอยละ 80

51

ข

52

53

54

55