(1)

การเพมประสทธภาพระบบลาดตระเวน เพอคมครองพนทอทยานแหงชาตเขาสกอยางยงยน

Efficiency Improvement in the Smart Patrol System for Sustainable Management of Khaosok National Park

สมเกยรต หลวงบ ารง

SOMKIAT HLUANGBUMROONG นกวชาการปาไมช านาญการ

ขอประเมนเปน นกวชาการปาไมช านาญการพเศษ

สวนอทยานแหงชาต

ส านกบรหารพนทอนรกษท ๕ (นครศรธรรมราช)

กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

พ.ศ. ๒๕๕๕

ผลงานทเปนผลการด าเนนงานทผานมา

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

การเพมประสทธภาพระบบลาดตระเวนเพอคมครองพนทอทยานแหงชาตเขาสกอยางยงยน

บทคดยอ

การน าระบบลาดตระเวนเชงคณภาพ (smart patrol system) มาประยกตใชในพนท อทยานแหงชาตเขาสกเพอเพมประสทธภาพระบบลาดตระเวน เปนแนวทางทส าคญทสดประการหนงในการคมครองพนทอทยานแหงชาตเขาสกอยางยงยน โครงการเพมประสทธภาพระบบลาดตระเวนตรวจปราบปรามในอทยานแหงชาตเขาสก ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๕ ไดเรมปฏบตการลาดตระเวนตงแตตลาคม ๒๕๔๔ ถงกมภาพนธ ๒๕๕๕ เปนเวลา ๕ เดอน โดยมงเนนการปรบปรงและพฒนาองคประกอบของการลาดตระเวน ซงประกอบดวย การจดชดปฏบตการลาดตระเวน จ านวน ๑๐ ชดปฏบตการ ตามเขตจดการพนท มระยะความถของการลาดตระเวนประมาณ ๒๐ วนตอเดอน การเตรยมความพรอมของบคลากรปฏบตงานลาดตระเวน และการวเคราะหและประเมนผลการลาดตระเวน โดยน าระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Information System: GIS) มาประยกตใชเพอใหการประมวลผลขอมลทไดจากการลาดตระเวน ไดแก รองรอยและการพบเหนสตวปาโดยตรง รวมทงรองรอยภยคกคามทปรากฏ มความถกตองและรวดเรวและเปนประโยชนในการวางแผนการจดการพนทใหเหมาะสมตามหลกการจดการอทยานแหงชาต และวางแผนการลาดตระเวนครงตอไปและสบหาผลกลอบกระท าผดในพนทได

ผลการลาดตระเวน พบเหนสตวปาขนาดใหญไดแก ชางปา บรเวณดานทศตะวนตกของอทยานแหงชาตเขาสก ตอเนองไปทางทศเหนอจนตดรมขอบอางเกบน าเขอนรชประภา พบเหนสตวปาขนาดกลาง ไดแก ววแดง และกระทง บรเวณพนทปารมขอบอางเกบน าเขอนรชประภาทางดานทศเหนอซงตดกบเขตรกษาพนธสตวปาคลองแสง และพบเหนสตวปาขนาดเลกจ าพวก หมปา ลง คาง ชะน และชะมด ไดทวไปเกอบทงพนท ส าหรบภยคกคามทลอแหลมตอการลาสตวปานน พบซากสตวปาจากการลา รองรอยพราน เครองมอดกหรอลาสตวปา อยในบรเวณพนทแนวเขตดานทศใต ตดตอกบแนวเขตนคมสหกรณพนม ซงขนานกบเสนทางหลวงแผนดนหมายเลข ๔๐๑ (สราษฎรธาน – ตะกวปา) และดานทศเหนอบรเวณปาเขายา พนทตดตอกบชมชนบานเขายาและรมขอบอางเกบน ารชประภาดาน ทศเหนอทสามารถสญจรเขาถงไดงายโดยทางเรอ สวนภยคกคามทลอแหลมตอการบกรกพนท พบบรเวณแนวตะเขบปาดานทศใตบรเวณรอยตออ าเภอพนมและอ าเภอบานตาขน ซงเปนพนททผอนผนใหราษฎรอาศยท ากน ตามมตคณะรฐมนตร เมอวนท ๓๐ มถนายน ๒๕๔๑ โดยราษฎรลกลอบตดโคนไมยางพารา เพอตองการปลกตนยางใหมทดแทนตนเดมทหมดอายการกรดยาง

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

จากการเปรยบเทยบขอมลระหวางป ๒๕๕๔ และ ๒๕๕๕ พบวา มการลกลอบลาสตวปาอยางตอเนอง แตการลกลอบท าไมมแนวโนมลดลง และไมพบการบกรกพนทเพมเตม อยางไรกตาม ราษฎรในพนทผอนผนใหอาศยท ากนตามมตคณะรฐมนตร ๓๐ มถนายน ๒๕๔๑ เรมกระท าผดกฎหมายโดยการลกลอบตดโคนไมยางพาราในพนททหมดอายกรดยาง และมแนวโนมทจะด าเนนการเพมขน ดงนนเพอลดความขดแยงระหวางชมชนและอทยานแหงชาตเขาสก ควรชแจงท าความเขาใจกบชมชนในพนท และกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ควรมนโยบายทชดเจนในการด าเนนการส าหรบชมชนทอาศยท ากนในพน ทผอนผนใหอาศยท ากนในแปลงส ารวจรายแปลงตามมตคณะรฐมนตร ๓๐ มถนายน ๒๕๔๑

ค ำหลก : อทยำนแหงชำตเขำสก กำรลำดตระเวนเชงคณภำพ ภยคกคำม

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

Efficiency Improvement in the Smart Patrol System for Sustainable Management of Khao Sok National Park

Abstract

The implementation of a smart patrol system in the park patrolling is one of the most important measures for sustainable protection of Khao Sok National Park. The efficiency Improvement in patrolling within Khao Sok National Park project of 2012 had carried out over a five month period, between October 2011 and February 2012, with its aim to improve and develop the basic elements of patrolling, including patrolling zoning, park ranger training to ensure readiness, and data analysis. Through the use of a geographic information system (GIS), data collected by trained rangers, involving wildlife tracts, wildlife sightings and threats to the park, can be processed and evaluated correctly and rapidly to support the future patrolling plans and site management plan following the principle of National Park Management.

It was found that large mammals, especially wild elephants, were sighted in the south of the National Park, extending the north, nearby to the reservoir above Ratcha Prapa Dam. Whereas, medium sized animals such as wild bantengs and guars were found in the north of the reservoir which extends Khlong Saeng Wildlife Sanctuary. Small wildlife species including wild boars, monkeys, langurs, gibbons, and were encountered throughout the park’s areas. Threats associated with poaching were found in the south next to Phanom district, along Highway No. 401 (Surat Thani-Takua Pa). Wildlife poaching also were encountered in areas of in the north where Khao Ya communities located and the areas in the north of the reservoir which are easily accessible by boat. The encroachments in the park areas, especially by cutting down old rubber trees to be replaced by rubber seedlings, were found in edge of the forests bordering Phanom and Ban Ta Khun districts, where local people are allowed to live by the cabinet’s resolution at the meeting on 30 July 1998.

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

In 2012, compared to the same period in 2011, wildlife poaching has been continuously recorded. Whereas illegal logging was likely to reduce and the encroachment in the park was not be found. However, local residents who live in the allocated areas following the cabinet’s resolution issued on 30 July 1998 were starting to break the law by cutting down rubber trees as the latex runs out. These practices are increasing dramatically. Thus, improving people understanding and code of conducts for communities living in this buffer zone are required to reduce the conflicts between the local communities and the park.

Key words: Khao Sok National Park, Smart Patrol System, Threats

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

(๑)

สารบญ หนา

สารบญ (๑) สารบญภาพ (๒) สารบญตาราง (๓) บทท ๑ บทน า ๑

ความเปนมาและความส าคญของปญหา ๑ วตถประสงค ๓ ขอบเขตการด าเนนงาน ๓ ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ๓ บทท ๒ การตรวจเอกสาร ๕

บทท ๓ อปกรณและวธการ

อปกรณ ๒๖ วธการ ๒๗ บทท ๔ ผลและวจารณ ๓๑

บทท ๕ สรปและขอเสนอแนะ ๗๔

สรป ๗๔ ขอเสนอแนะ ๘๑ เอกสารและสงอางอง ๘๓

ภาคผนวก ๘๕

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

(๒)

สารบญตาราง ตารางท หนา

๑ แสดงความถของการลาดตระเวนในชวงระยะเวลา ๕ เดอน ๓๔ ๒ แสดงขอมลทรพยากรและภยคกคามทพบในชวงระยะเวลา ๕ เดอน ๓๔ ๓ แสดงขอมลเกณฑก าหนดการลาดตระเวนพบทรพยากรประเภทสตวขนาดใหญ ๕๖

๔ แสดงขอมลเกณฑก าหนดการลาดตระเวนพบทรพยากรประเภทสตวขนาดกลาง ๕๗

๕ แสดงขอมลเกณฑก าหนดการลาดตระเวนพบทรพยากรประเภทสตวขนาดเลก ๕๙

๖ แสดงขอมลเกณฑก าหนดการลาดตระเวนพบภยคกคามประเภทซากสตว ๖๑

๗ แสดงขอมลเกณฑก าหนดการลาดตระเวนพบภยคกคามประเภทเครองมอดกท ารายสตวปา ๖๓

๘ แสดงขอมลเกณฑก าหนดการลาดตระเวนพบภยคกคามประเภทรองรอยพราน ๖๕

๙ แสดงขอมลเกณฑก าหนดการลาดตระเวนพบภยคกคามประเภทการบกรกพนท ๖๗

๑๐ แสดงขอมลเกณฑก าหนดการลาดตระเวนพบภยคกคามประเภทการเกบหาของปา ๖๙

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

(๓)

สารบญภาพ ภาพท หนา

๑ แสดงการแบงเขตพนทรบผดชอบของแตละชดปฏบตการลาดตระเวน ๔ ๒ แสดงแผนผงแสดงการปฏบตงาน (Work Flow) ๑๒ ๓ แผนทแสดงพนทอาณาเขตอทยานแหงชาตเขาสก ๑๘ ๔ แสดงแปลงทดนบนแผนทภมประเทศชมชนทส ารวจถอครอง ครงท ๑ ๒๐ ๕ แสดงแปลงทดนบนแผนทภมประเทศชมชนทส ารวจถอครอง ครงท ๒ ๒๑ ๖ แสดงลกษณะทวไปของน าตกโตนนกอาบ ๒๒ ๗ แสดงลกษณะทวไปของน าตกโตนขง ๒๓ ๘ แสดงพนทเตรยมการผนวกเพมเตมบรเวณปาเขายาเปนอทยานแหงชาตเขาสก ๒๔ ๙ แสดงผงโครงสรางการบรหารงานอทยานแหงชาตเขาสก ๒๕

๑๐ แผนทแสดงพนทรบผดชอบและพกดฐานทตงปฏบตการลาดตระเวน ๓๒ ๑๑ แผนทแสดงจดปฏบตการลาดตระเวน ของชดปฏบตการท ๑ – ๑๐ ๓๓ ๑๒ แสดงผลการพบทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๑ (เขายา) ๓๕ ๑๓ แสดงขอมลทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๑ (เขายา) ๓๖ ๑๔ แสดงผลการพบทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบประจ าชดปฏบตการท ๒ (เขาตอเตา) ๓๗ ๑๕ แสดงขอมลทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๒ (เขาตอเตา) ๓๘ ๑๖ แสดงผลการพบทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๓ (แกงเชยวหลาน) ๓๙ ๑๗ แสดงขอมลทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๓ (แกงเชยวหลาน) ๔๐ ๑๘ แสดงผลการพบทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๔ (อาวสมเดจ) ๔๑ ๑๙ แสดงขอมลทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๔ (อาวสมเดจ) ๔๒ ๒๐ แสดงผลการพบทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๕ (คลองแปะ) ๔๓ ๒๑ แสดงขอมลทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๕ (คลองแปะ) ๔๔ ๒๒ แสดงผลการพบทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๖ (คลองหมอก) ๔๕ ๒๓ แสดงขอมลทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๖ (คลองหมอก) ๔๖ ๒๔ แสดงผลการพบทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๗ (บางหมาน) ๔๗ ๒๕ แสดงขอมลทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๗ (บางหมาน) ๔๘ ๒๖ แสดงผลการส ารวจทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการ ท ๘ (ไกรสร) ๔๙ ๒๗ แสดงขอมลทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๘ (ไกรสร) ๕๐

๒๘ แสดงผลการส ารวจทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๙ (คลองคะ) ๕๑ ๒๙ แสดงขอมลทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๙ (คลองคะ) ๕๒ ๓๐ แสดงผลการพบทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๑๐ (ชองเขากาเลาะ) ๕๓

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

(๔)

a

สารบญภาพ (ตอ) ภาพท หนา

๓๑ แสดงขอมลทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๑๐ (ชองเขากาเลาะ) ๕๔ ๓๒ แสดงขอมลการพบทรพยากรสตวปาขนาดใหญในพนทรบผดชอบของชดปฏบตการลาดตระเวน ๕๕ ๓๓ แผนทแสดงพนทพบสตวขนาดใหญ ภายในเสนทางลาดตระเวน ๕๖ ๓๔ แสดงขอมลการพบทรพยากรสตวปาขนาดกลางในพนทรบผดชอบของ ชดปฏบตการลาดตระเวน ๕๗ ๓๕ แผนทแสดงพนทพบสตวขนาดกลาง ภายในเสนทางลาดตระเวน ๕๘ ๓๖ แสดงขอมลการพบทรพยากรสตวปาขนาดเลกในพนทรบผดชอบของชดปฏบตการลาดตระเวน ๕๙ ๓๗ แผนทแสดงพนทพบสตวขนาดเลก ภายในเสนทางลาดตระเวน ๖๐ ๓๘ แสดงขอมลการพบภยคกคามประเภทซากสตวในพนทของชดปฏบตการลาดตระเวน ๖๑ ๓๙ แผนทแสดงพนทพบภยคกคามประเภทซากสตว ภายในเสนทางลาดตะเวน ๖๒ ๔๐ แสดงขอมลการพบภยคกคามประเภทเครองมอดกท ารายสตวปาในพนทของชดปฏบตการ

ลาดตระเวน ๖๓

๔๑ แผนทแสดงพนทพบภยคกคามประเภทเครองมอดกท ารายสตวปา ภายในเสนทางลาดตระเวน ๖๔ ๔๒ แสดงขอมลการพบภยคกคามประเภทรองรอยพรานในพนทของชดปฏบตการลาดตระเวน ๖๕ ๔๓ แผนทแสดงพนทพบภยคกคามประเภทรองรอยพราน ภายในเสนทางลาดตระเวน ๖๖ ๔๔ แสดงขอมลการพบภยคกคามประเภทการบกรกพนทในพนทของชดปฏบตการลาดตระเวน ๖๗ ๔๕ แผนทแสดงพนทพบภยคกคามประเภทการบกรกพนท ภายในเสนทางลาดตระเวน ๖๘ ๔๖ แสดงขอมลการพบภยคกคามประเภทการเกบหาของปาในพนทของชดปฏบตการลาดตระเวน ๖๙ ๔๗ แผนทแสดงพนทพบภยคกคามประเภทการเกบของปา ภายในเสนทางลาดตระเวน ๗๐ ๔๘ แสดงการเปรยบเทยบขอมลคดการบกรกพนท ป ๒๕๕๔ และป ๒๕๕๕ ๗๑ ๔๙ แสดงการเปรยบเทยบขอมลคดการท าไม ป ๒๕๕๔ และป ๒๕๕๕ ๗๑ ๕๐ แสดงการเปรยบเทยบขอมลคดการลาสตว ป ๒๕๕๔ และป ๒๕๕๕ ๗๒ ๕๑ แสดงการเปรยบเทยบขอมลคดการเกบหาของปา ป ๒๕๕๔ และป ๒๕๕๕ ๗๒ ๕๒ แผนทแสดงขอมลทรพยากรทพบในพนท ๗๘ ๕๓ แผนทแสดงขอมลภยคกคามทเกดขนในพนท ๗๙ ๕๔ แผนทแสดงคดทเกดขนในพนท ๘๐

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

1

บทท ๑

บทน ำ

ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ

การลาดตระเวนปองกนรกษาพนท เปนกระบวนการส าคญทตอบสนองตอการบรหารจดการพนทและทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพ ปาไม และสตวปาในพนทอนรกษ ใหมความยงยน เขตรกษาพนธสตวปาหวยขาแขง ถอไดวาเปนเขตรกษาพนธสตวปาทเปนแมแบบ ของการจดการเขตรกษาพนธสตวปาในประเทศไทยความทมเทของเจาหนาทในการน าระบบลาดตระเวนเชงคณภาพ (Smart Patrol System) มาใชในพนท ซงถอวาเปนระบบทเนนหลกการการจดการแบบเนนผลสมฤทธ (Best Practice) และการจดการบนพนฐานของขอมล อยางเปนระบบและจรงจง เพอเพมประสทธภาพการบงคบใชกฎหมายในการคมครองสตวปาและปาไม โดยเฉพาะในพนทอนรกษ แตเปนทนาวตกวาในชวงทศวรรษทผานมา เมอการลาดตระเวนออนแอลง พนทประสบปญหาทงการลกลอบลาสตวปา และการเปลยนแปลงถนอาศยบรเวณชายขอบเขตปาอนรกษอยางเหนไดชด

กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช จงไดตระหนกถงปญหาและความจ าเปนเรงดวนทจะตองปรบปรงพฒนาระบบลาดตระเวนในพนทอนรกษใหมความเขมแขงและตรวจวดได เพอใหคมครองรกษาผนปาอนรกษอนเปนแหลงอนรกษพนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ ซงเปนสมบตชนสดทายของชาตไวและใหสามารถหยดยงกระบวนการท าลายทรพยากรในพนทอทยานแหงชาตไดอยางเดดขาด โดยน าหลกการทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยเขามาชวยพฒนาระบบลาดตระเวนใหไดมาตรฐานในระดบสากล แตทส าคญทสดคอหลกการพฒนาปรบปรงคณภาพเจาหนาทตงแตระดบขาราชการทรบผดชอบพนทอนรกษ จนกระทงถงระดบพนกงานทท าหนาทลาดตระเวนใหมศกยภาพ ตนตว มขวญและก าลงใจทจะปฏบตหนาทใหสมภาคภมในฐานะเปน “ผพทกษปา” เฝารกษาทรพยากรธรรมชาตใหยงยนสชนรนหลงอยางแทจรง จากการสนบสนนจากสมาคมอนรกษ สตวปา (WCS) ประเทศไทยในป พ.ศ. ๒๕๔๙ มการพฒนาระบบการลาดตระเวนการตรวจปราบปรามอยางเปนระบบ โดยน าเทคโนโลยสารสนเทศภมศาสตรมาใชในการตดตามประเมนผล การลาดตระเวนและตรวจสอบปจจยคกคาม ซงอทยานแหงชาตเขาสกไดรบมาเปนแนวทางในการพทกษรกษาพนทและทรพยากรธรรมชาต โดยมการพฒนาและปรบใชใหเหมาะสมกบสภาพพนท และสภาพปญหา ในปจจบนการลาดตระเวนเชงคณภาพไดถกน าไปสการปฏบตใชกวางขวางมากขน และด าเนนการอยางตอเนอง ในขณะทวทยาการและเทคโนโลยใหมๆ เพอการอนรกษทรพยากรธรรมชาตในพนทปาอนรกษกก าลงถกคดคน ทดสอบ ปรบปรง และพฒนาอยางไมหยดยง

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

2

ในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๕ อทยานแหงชาตเขาสกตระหนกและใหความส าคญในการปฏบตการลาดตระเวนเพอคมครองผนปาอทยานแหงชาตเขาสกเปนอนดบแรก เพอให สามารถด าเนนการไดตามเปาหมายทกรมอทยานแหงชาต สตวปาและพนธพชไดวางไว โดยน าหลกการการลาดตระเวนเชงคณภาพ น ามาปรบใชในการปฏบตการลาดตระเวนอยางเขมขน ในพนทอทยานแหงชาตเขาสก เพอน าขอมลจากการลาดตระเวนรวบรวมเขาสระบบฐานขอมลโดยน าหลกการเทคโนโลยสารสนเทศภมศาสตร (GIS) มาประมวลผล วเคราะห เพอวางแผนการบรหารจดการพนทอทยานแหงชาตเขาสก ใหมประสทธภาพโดยการ บรณาการอยางมสวนรวมจากทกภาคสวนโดยเฉพาะผมสวนไดสวนเสยและชมชนรอบๆ แนวเขตอทยานแหงชาต เพออนรกษผนปาอทยานแหงชาตเขาสกใหคงอยอยางยงยนตอไป

จากสถตคดปาไมในชวงระยะเวลา ๕ ป ทผาน ถงแมจะพบวา ปญหาการบกรกพนทอทยานแหงชาตเขาสกเพอถอครองท าการเกษตรจะมแนวโนมลดลง แตปญหาดานการลกลอบลา สตวปา ท าไม และการลกลอบหาของปายงคงมอยอยางตอเนอง ทงนเนองจากแนวเขตอทยานแหงชาตเขาสกทางดานทศใตทตดตอแนวเขตนคมสหกรณพนมและรมขอบอางเกบน าเขอนรชชประภา จงงายตอการถกบกรก ดงนน จงจ าเปนทจะตองก าหนดมาตรการปฏบตการดานการปองกนและปราบปรามการกระท าผดในพนทดงกลาวอยางเขมขน ประกอบกบบรเวณนบางจดไมมการจดท าเครองหมายแสดงแนวเขตอทยานแหงชาตเขาสกทงการฝงหลกเขตและรวลวดหนามอยางชดเจน จงตองเพมความถในการลาดตระเวน และน าหลกการลาดตระเวนเชงคณภาพ มาปรบใชอยาง และตองเพมความเขมงวดใหเจาหนาทสายตรวจสวนกลางและประจ าหนวยพทกษอทยานแหงชาตลาดตระเวนเดนเทาตรวจตราในพนทรอยตะเขบแนวเขตอยางสม าเสมอและตอเนอง ซงคาดวาจะสามารถปองกน มใหมการรกล าแนวเขตอทยานแหงชาตไดอยางเดดขาด อกทงท าใหผลกลอบเขาไปกระท าผดทงลาสตวปา ท าไม หรอกระท าผดกฎหมายเกยวกบการปาไมอนๆ ย าเกรงไมกลาเขาไปลกลอบกระท าผดในพนทอทยานแหงชาต และแนวทางปฏบตงานทจะตองปฏบตการควบคกบการปองกนและปราบปราม คอการปองกนหรอสรางภมคมกนใหกบพนทอทยานแหงชาตเขาสกโดยการสรางจตส านกใหแกชมชนทอยในเขตอทยานแหงชาต ตามมตคณะรฐมนตร ๓๐ มถนายน ๒๕๔๑ รวมทงชมชนรอบๆ แนวเขต ซงบางสวนยงคงมวถชวตทตองพงพงและใชประโยชนทรพยากรจากพนทปา ใหสามารถอยกบปาไดและสามารถเปนรวมนษยทปองกนการบกรกเขาไปท าลายทรพยากรในพนทอทยานแหงชาตเขาสกไดอยางยงยน นอกจากการแกไขปญหาดานการปองกนและปราบปรามโดยการลาดตระเวนตรวจปราบปรามอยางเขมขนทวทงพนทแลว จะตองค านงถงการบรณาการการมสวนรวมของทกภาคสวนและทส าคญคอความรวมมอจากชมชนทองถน ในการสรางความเขาใจกบชมชนทองถนใหเหนคณคาและความส าคญของทรพยากรในทองถน ปองกนคนตางถนและผมอทธพลเขามาถอครองพนทซงเปนปญหาส าคญทพนทอนรกษเกอบทกแหงก าลงประสบอย โดยปฏบตการมวลชนสมพนธ ประชมชแจงท าความเขาใจกบราษฎรในชมชนเพอรวมกนแกไขปญหาอยางบรณาการ ลดความขดแยงในพนทเพอใหสามารถแกไขปญหาไดอยางมประสทธภาพสงสดอยางตอเนองและยงยนสบไป

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

3

วตถประสงค

๑. เพอเพมประสทธภาพเจาหนาทผท าหนาทพนกงานสายตรวจ ใหปฏบตงานดวยความเขมแขงและ สามารถตรวจตดตามการเปลยนแปลงของทรพยากรและภยคกคามทเกดขนในอทยานแหงชาตเขาสกไดอยางมประสทธภาพ โดยการจดการขอมลดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS)

๒. เพอพฒนาระบบลาดตระเวนใหมการเกบขอมลทรพยากร ทงดานปาไม สตวปา แหลงน า รวมถงภยคกคามทลอแหลมตอการลกลอบท าลายทรพยากรธรรมชาต เพอน าขอมลมาใชในการบรหารจดการพนทอทยานแหงชาตใหมประสทธภาพอยางยงยน

ขอบเขตกำรด ำเนนงำน

การปฏบตการลาดตระเวนตรวจปราบปรามด าเนนการภายใตแผนปฏบตการปองกนและปราบปรามเพอคมครองทรพยากรในพนทอทยานแหงชาตเขาสกประจ าปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๕ และแผนงานโครงการเพมประสทธภาพระบบลาดตระเวนตรวจปราบปรามในพนทอทยานแหงชาตเขาสก โดยก าหนดแบงพนทรบผดชอบชดเจน ดงแสดงในภาพท ๑

ประโยชนทคำดวำจะไดรบ

๑. ระบบลาดตระเวนในพนทอทยานแหงชาตเขาสกไดรบการพฒนาใหมประสทธภาพเพมขน

๒. สามารถน าขอมลการลาดตระเวน ทงขอมลทรพยากร ปาไม สตวปา แหลงน า จดเดนทางธรรมชาตทสวยงาม รวบรวมเขาสระบบฐานขอมลโดยน าเทคโนโลยสารสนเทศภมศาสตร (GIS) มาตรวจสอบ วเคราะหเพอวางแผนจดการพนทอทยานแหงชาตเขาสกได

๓. สามารถหยดยงการลกลอบเขาไปกระท าผดกฎหมายเกยวกบการปาไมไดอยางเดดขาด

๔. ทรพยากรปาไม สตวปา และระบบนเวศในอทยานแหงชาตเขาสกไดรบการจดการอยางยงยน

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

4

๕. เจาหนาทลาดตระเวนมความชดเจนในเนองานทรบผดชอบดวยศกยภาพทสงขน มขวญก าลงใจในการปฏบตงาน

๖. สามารถเสรมสรางศกยภาพพนททมความส าคญระดบชาตใหมการท างานเตมประสทธภาพยงขน

ภำพท ๑ แสดงการแบงเขตพนทรบผดชอบของแตละชดปฏบตการลาดตระเวน

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

5

บทท ๒

กำรตรวจเอกสำร

กำรเพมประสทธภำพระบบลำดตระเวนปองกนรกษำพนทอนรกษ

กรมอทยานแหงชาต สตวปาและพนธพช ๒๕๕๓ กลาวถงความหมายของการเพมประสทธภาพ วา ประสทธภาพ (Efficiency) หมายถงกระบวนการด าเนนงาน ทมลกษณะดงน

๑. ประหยด (Economy) ไดแก ประหยดตนทน (Cost) ประหยดทรพยากร (Resources) และประหยดเวลา (Time)

๒. แลวเสรจทนตามก าหนดเวลา (Speed)

๓. มคณภาพ (Quality)

โดยพจารณาทงกระบวนการตงแตปจจยน าเขา (Input) หรอวตถดบ มการคดสรรอยางด มกระบวนการด าเนนงาน กระบวนการผลต (Process) ทด และมผลผลต (Output) ทด การมประสทธภาพจงตองพจารณากระบวนการด าเนนงานวา ประหยด รวดเรว มคณภาพของงาน ซงเปนกระบวนการด าเนนงานทงหมด

ประสทธผล (Effective) หมายถงผลส าเรจของงานทเปนไปตามความมงหวง (Purpose) ทก าหนดไวในวตถประสงค (Objective) หรอเปาหมาย (Goal) และเปาหมายเฉพาะ (Target) ไดแก

๑. เปาหมายเชงปรมาณ จะก าหนดชนดประเภทและจ านวนของผลผลต สดทาย ตองการทไดรบเมอการด าเนนงานเสรจสนลง

๒. เปาหมายเชงคณภาพ จะแสดงถงคณคาของผลผลตทไดรบจากการด าเนนงานนนๆ ประสทธผลมงเนนทจดสนสดของกจกรรมหรอการด าเนนงานวาไดผลตามทตงไวหรอไม และวดได ในสมยใหมจะรจกกนในนาม “ตวชวด (Indicator)” ซงตองชดเจนและเปนทเขาใจ ไดรบการยอมรบจากทก

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

6

ฝายและใหมระบบการลาดตระเวนพนทอนรกษแบบใหม จากสภาพการลาดตระเวนแบบเกาทไมสามารถสนบสนนการบรหารจดการพนทอนรกษใหยงยนตามทคาดหวงได ดงนน จงมหนวยงานภาคสนามทรบผดชอบพนทอนรกษหลายแหง และผบรหาร ตลอดนกวชาการปาไม และองคกรภาคเอกชน ไดเสนอรปแบบและกระบวนการการลาดตระเวนพนทอนรกษแบบใหมขนมาแทนการลาดตระเวนแบบเดมทท าอย โดยปรบปรงระบบแผนงานการลาดตระเวน การจดรปแบบหนวยลาดตระเวน การปรบปรงเครองมอและอปกรณตลอดเทคโนโลยทใชในการลาดตระเวน ระบบการรายงานผลการลาดตระเวน ระบบฐานขอมลการลาดตระเวน ระบบการน าเสนอผลการลาดตระเวน รวมถงการพฒนาศกยภาพเจาหนาททเกยวของ กบการลาดตระเวนทกระดบ

ส าหรบองคความรในการเพมประสทธภาพการลาดตระเวนพนทปาอนรกษ มองคประกอบเปนประเดนองคความรยอย ดงน

๑. องคความรเรองพนทอนรกษผทเกยวของกบการเพมประสทธภาพการลาดตระเวนพนทอนรกษ จะตองรรายละเอยดของความเปนมาของพนทอนรกษ ตงแตเรมจดตงจนถงปจจบน จะตองรกฎหมายดานการปาไมทเกยวของกบการจดตงพนทอนรกษเพราะการบรหารจดการพนทอนรกษตางๆ จะตองด าเนนการไปภายใตเจตนารมยของกฎหมายนนๆ รอบรเรองทรพยากรกายภาพและชวภาพในพนทปาอนรกษ รอบรเรองระบบนเวศปาไมและสตวปาในพนทอนรกษ

๒. องคความรเรองชมชนศกษารอบพนทอนรกษ ผทเกยวของกบการเพมประสทธภาพการลาดตระเวนพนทอนรกษ จะตองรอบรเรองชมชน ไดแกการศกษาและจดท าขอมลชมชนรอบพนทปาอนรกษทมปฏสมพนธกบการบรหารจดการพนทอนรกษองคความรดานชมชนศกษา หากแยกเปนกลมใหญๆ จะได ๓ กลม ไดแก การศกษาดานกายภาพและภมนเวศของ ชมชน การศกษาเศรษฐกจชมชน และการศกษาดานสงคมของชมชน

๓. องคความรดานการสอสารภายในองคกรผท าหนาทดานการบรหารจดการพนทอนรกษจะตองมองคความรดานการสอสารภายในองคกรเพอสอสารกบบคลากร ดานการลาดตระเวนพนทอนรกษทกระดบ เพอใหทราบถงวตถประสงคทแทจรงและผลลพธทจะเกดขน ความรวมมอรวมใจในการด าเนนการ การปรบเปลยนทศนคตและความภาคภมใจในการมสวนรวมอนรกษทรพยากรปาไมและสตวปาของชาตเปนตน การสอสารในองคกรนน ผรบผดชอบพนทอนรกษตองสอสารใหครบถวนกบบคลากรในองคกร ตงแตผชวยหวหนาพนทอนรกษ เจาหนาทลาดตระเวน ผบรหารทอยเหนอผรบผดชอบพนทอนรกษทกระดบ

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

7

๔. องคความรดานการจดระบบการลาดตระเวน ผบรหารจดการพนทอนรกษจะตองม องคความรในการจดระบบการลาดตระเวน ดงน

๔.๑ ตองแบงขอบเขตพนทอนรกษเพอการจดการในรปแบบพนทยอย (Sub unit) ทเหมาะสมและมศกยภาพทจะจดการไดอยางมประสทธภาพ

๔.๒ พนททแบงเปนพนทยอย จะตองจดวางทตงหนวยเพอการบรหารจดการทเหมาะสม

๔.๓ จดก าลงหวหนาหนวยยอยและพนกงานลาดตระเวนปาใหเหมาะสม ประมาณ ๖ – ๑๕ คน/หนวย และมการมอบหมายหนาทหลกและหนาทรองในการ ลาดตระเวน

๔.๔ จดอปกรณการปฏบตงานตอหนวยใหเหมาะสมและเพยงพอ ไดแก อาวธปน GPS กลองถายรปแบบดจตอล เขมทศ เครองประมวลผล หองปฏบตการ ลาดตระเวน อปกรณสนาม อปกรณกภยและปฐมพยาบาล เปนตน

๔.๕ จดระบบการบนทกการลาดตระเวน เชน แบบบนทกการลาดตระเวน โปรแกรมประมวลผลการลาดตระเวน เปนตน

๔.๖ จดระบบการประชมเพอรายงานผลและสรปบทเรยนการลาดตระเวนตาม รอบเวลา เชน รายสปดาห รายปกษ รายเดอน รายไตรมาส หรอตามรอบเวลาการ ลาดตระเวนทไดก าหนดไว

๕. องคความรเรองเครองมอและเทคโนโลย การประยกตใชงานและการใช ประโยชนในการน าเสนอและรายงานผล ไดแก เครองรบสญญาณดาวเทยม (Global Positioning System-GPS) กลองถายรปแบบดจตอล เครองประมวลผล โปรแกรมการประมวลผล และเทคโนโลยสารสนเทศทางภมศาสตร เปนตน

๖. การพฒนาบคลากรในการลาดตระเวนแบบ Smart Patrol เนองจากการเพมประสทธภาพการลาดตระเวนพนทอนรกษเปนระบบการเพมศกยภาพการจดการพนทอนรกษ องคประกอบส าคญทจะสามารถขบเคลอนการลาดตระเวนใหมประสทธภาพ ไดแก การจดหาอปกรณและเทคโนโลย การจดหางบประมาณสนบสนนการลาดตระเวน การวางระบบการลาดตระเวน และการเตรยมความพรอมบคลากรดานการลาดตระเวน ซงปจจยหรอองคประกอบดานความพรอมของบคลากรลาดตระเวนเปนเรองทม

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

8

ความส าคญอยางยงยวด บคลากรลาดตระเวน จะตองไดรบการพฒนาใหมความพรอมทงดานรางกาย จตใจ คณธรรมและจรยธรรม วชาชพ และความพรอมดานการใชเครองมอลาดตระเวนและเทคโนโลย

ระบบลำดตระเวนเชงคณภำพ (Smart patrol system)

มลนธสบนาคะเสถยร ๒๕๕๓ กลาววา การลาดตระเวนเชงคณภาพ (Smart Patrol System) คอระบบการเดนลาดตระเวนในพนทปาอนรกษทถกออกแบบและพฒนาขนโดย สมาคมอนรกษสตวปาประเทศไทย (WCS) เพอเสรมศกยภาพทงในการปองกน การปราบปรามและการจดการพนท โดยการน าเทคโนโลยททนสมย โดยเฉพาะเทคโนโลยสารสนเทศภมศาสตร (GIS) การจดระบบการเกบ วเคราะหและประมวลผลขอมลทมประสทธภาพและเปนรปแบบเดยวกนในทกพนท โดยอปกรณพนฐานทเจาหนาทลาดตระเวนทกชด จะตองม ไดแก แผนททหารระวาง ๑:๕๐,๐๐๐ ครอบคลม พนทปฏบตงานของแตละชดลาดตระเวน เขมทศ เครองมอหาพกดบนพนโลก (GPS) กลองถายภาพดจตอล เทปวดระยะหรอไมบรรทดส าหรบวดขนาดของรองรอย ทก าหนด และอปกรณสนามอนๆส าหรบเจาหนาทลาดตระเวน ส าหรบขอมลทบนทกจากการลาดตระเวนมทงการพบเหนสตวปา รองรอย รอยตน มล และซากสตวปา ปจจยคกคาม เชน รอยเทาคน รอยตนสนข รองรอยการพกแรม เชนกองไฟ เศษขาวเศษอาหาร อปกรณดกจบสตว หรออปกรณอนๆ ทสามารถใชในการกระท าผดในพนทปา เพอพบขอมลตางๆ เจาหนาทจะตองท าการบนทก ถายภาพ วดขนาด และบนทกต าแหนงทพบดวยเครอง GPS เพอเปนการยนยนวามการพบจรง และมการเดนลาดตระเวนจรง ขอมลทเจาหนาทบนทกไวในแตละครงของการเดนลาดตระเวน จะถกน ามาจดระเบยบ วเคราะหและประมวลผล ดวยระบบ MIST (a spatial Management Information System) ท าใหสามารถตรวจสอบประสทธภาพของการลาดตระเวนผานการ จดเกบและประมวลผลขอมลเชงพนทขอมลดานสถานภาพสตวปาและ ปจจยคกคามทตรวจพบในแตละชวงเวลาและพนท ไดสะดวก เปนรปธรรมมากยงขนท าให สามารถวเคราะหแนวโนมของปจจยคกคามไดในเบองตนน าไปส การวางแผนการปฏบตงานลาดตระเวน การจดการเพอปองกนพนทอนรกษไดอยางตรงจดสงผลใหการบรหารจดการในแตละพนทมประสทธภาพมากขน เออตอการด าเนนการตามมาตรการทางกฎหมาย และน าไปสการปรบปรงพฒนากลยทธในการวางแผนการจดการพนทปาอนรกษตอไป อกทงยงสามารถน าขอมลทไดยงสามารถตอยอดไปสงานวจยทางวชาการได อกดวย และไมใชเพยงความรความช านาญในการเกบขอมล และการใชอปกรณเทานน เจาหนาทลาดตระเวนทกคนจะตองไดรบการฝกฝนในดานอนๆ เชน การเสรมสรางสมรรถภาพทางรางกาย เทคนคการลาดตระเวน เทคนคการตรวจคนและจบกมผกระท าผด เทคนคการปฐมพยาบาลภาคสนาม เทคนคการใชและบ ารงรกษาอาวธปน และการใชอปกรณวทยสอสารเปนตน

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

9

การลาดตระเวนเชงคณภาพนจะตองมการปฏบตอยางสม าเสมอ และมระยะเวลาในการเดนแตละครงประมาณ ๗-๑๐ วน เพอใหขอมลทไดใกลเคยงกบความเปนจรง ของพนทมากทสด โดยเจาหนาทจะตองวางแผนกอนเดนลาดตระเวนทกครง เสนทางเดนลาดตระเวนกระจายและครอบคลมทวทกพนทรบผดชอบ (ไมเดนซ าเสนทางเดมบอยครง) ผลจากการเดนลาดตระเวนอยางเปนระบบในพนทตนแบบ นอกจากจะเปนการปองกนและปราบปราม ขอมลทไดยงแสดงใหเหนวาการเดนลาดตระเวนท าใหพบภยคกคามลดนอยลง สตวปาทเคยหายไปในบางพนทกลบมใหพบบอยขน และบางชนดมปรมาณเพมขน

ส าหรบประเทศไทยเขตรกษาพนธสตวปาหวยขาแขง คอพนทคมครองแหงแรกทไดมการน าเอาระบบการเดนลาดตระเวนเชงคณภาพมาใช ตอมาจงมการน าไปใชในพนทเขตรกษาพนธสตวปาทงใหญนเรศวร ดานตะวนออกและดานตะวนตก และไดขยายไปสพนทอนรกษทวทงปาตะวนตก และพนทปาในภมภาคอนๆ ดวย นอกจากนในพนทคมครองบางพนททมชมชน อาศยอย เชน เขตรกษาพนธสตวปาทงใหญนเรศวรดานตะวนออก เขตรกษาพนธสตวปาอมผาง ยงไดจดใหมการเดนลาดตระเวนรวมกนระหวางเจาหนาทและประชาชนในพนทเกดการรบรขอมลสตวปาและภยคกคามรวมกน น าไปสการรกษาผนปาอยางมสวนรวม ปจจบนการลาดตระเวนเชงคณภาพไดถกน าไปปฏบตใชกวางขวางมากขนและด าเนนการอยางตอเนอง ในขณะทวทยาการและเทคโนโลยใหมๆ เพอการอนรกษสตวปากก าลงถกคดคน ทดสอบ ปรบปรง และพฒนาอยางไมหยดยง

ระบบสำรสนเทศภมศำสตร (Geographic Information System: GIS)

GIS มาจากค าวา Geographic Information System (ระบบสารสนเทศภมศาสตร) ซงเปนการรวมของค า ๓ ค า ไดแก Geographic หมายถง ภมศาสตรหรอสงทเกยวของกบโลก Information หมายถง ขอมลและ System หมายถง ระบบ ระบบสารสนเทศภมศาสตรเปนเครองมอทใชระบบคอมพวเตอรในการด าเนนการเกยวกบขอมลทางภมศาสตร ดงนคอ

๑. น าเขาและแปลงขอมลในฐานขอมลใหอยในรปแบบทใชงานได

๒. จดการกระบวนการในการจดเกบ เปลยนแปลงและแกไข

๓. วเคราะหกระบวนการทปฏบตเพอใหไดมาซงขอสนเทศ ตองวเคราะหทงขอมลเชงพนทและขอมลเชงคณลกษณะ

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

10

๔. แสดงผลน าเสนอผลตอผใชในรปของแผนท ตาราง ค าบรรยาย ผานทางหนาจอคอมพวเตอร หรอ ส าเนาถาวร (Hard copy)

โครงการการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (๒๕๔๑) ไดใหความหมาย ระบบสารสนเทศภมศาสตร คอ เครองมอทใชระบบคอมพวเตอรในการน าเขา จดเกบ จดเตรยม ดดแปลง แกไข จดการและวเคราะหพรอมทงแสดงผลขอมลเชงพนทตามวตถประสงคตางๆ ทก าหนดไวระบบสารสนเทศภมศาสตร มองคประกอบทส าคญ ๔ สวน คอ ขอมลและสารสนเทศ (data/information) เครองคอมพวเตอรและอปกรณตางๆ (hardware) โปรแกรม (software) และบคลากร (user/people) ขอมล GIS เปนขอมลดานใดกไดทเกยวของกบโลกและมพกด กลาวคอ ตองมพกดระบต าแหนงของขอมลนนๆ เสมอ ทงนขอมลใดๆ จะถกแยกเปนชนๆ ของแตละขอมล โดยถอวาหนงประเภทขอมลเปนหนงชนขอมล เชน ขอมลรายชอผถอครองทดน ขอมลคาระดบความสงของพน ดน ขอมลดานแหลงน า ขอมลเสนทางการคมนาคมขนสง ขอมลอาคารสงกอสราง และขอมลสาธารณปโภค เปนตน ระบบสารสนเทศภมศาสตรชวยในการจดการและตดตามทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยจ าลองขนเปนชนขอมล เพอสามารถจ าแนกเปนแผนทเฉพาะเรอง เพอน ามาใชในการวเคราะหไดอยางสะดวก ซงขอมลแผนทจะตององพกดภมศาสตรทตรงกบพกดโลก

กำรแสดงผลขอมลระบบสำรสนเทศภมศำสตร

ลกษณะขอมลในระบบสารสนเทศภมศาสตร สามารถจ าแนกได ๒ รปแบบ คอขอมลเชงพนท (Spatial Data) และขอมลเชงบรรยาย (Attribute Data) ซงไมวาจะเปนขอมลแบบเวกเตอรหรอแรสเตอร

ขอมลเชงพนท (Spatial Data) เปนขอมลซงน าเสนอเกยวกบ รปทรง และต าแหนงจากพนโลกจรง จะถกน าเสนอในรปของ จด (Point) เสน (Line) และรปหลายเหลยม (Polygon)

ขอมลเชงบรรยาย (Attributes Data) เปนขอมลตารางทจะอธบายถงคณลกษณะของขอมลทางภมศาสตร

ขอมล GIS เปนขอมลทางภมศาสตรใดๆ กลาวคอ เปนขอมลทเกยวของกบโลก แตตองมพกดระบต าแหนงเสมอ โดยสามารถแยกตามลกษณะขอมลทาง ภมศาสตรในหลายรปแบบ ตวอยางขอมลภมศาสตรทน ามาใชใน GIS ไดแก ขอมลถนน หมบาน ขอบเขตพนทปาอนรกษ เปนตน

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

11

กำรด ำเนนกำรเกบขอมลจำกกำรลำดตระเวน

สมาคมอนรกษสตวปา (WGS) ประเทศไทย (๒๕๕๑) กลาววา การเกบขอมลสงเกตการณ (Observations) เปนขอมลทเจาหนาทลาดตระเวนบนทก ซงแบงยอยออกเปน ๓ กลมหลกดวยกน คอ

๑. กลมชนดสตว แบงออกเปนชนดสตวเปาหมายทจะใหเจาหนาทบนทก ซงแตละพนทอนรกษฯ จะมชนดสตวทแตกตางกน

๒. กลมกจกรรมมนษย แบงเปนชนดกลมของปจจยคกคามหลกๆ เชน การใชทรพยากรธรรมชาต การใชทดน และอนๆ

๓. กลมจดส าคญอนๆ แบงเปน โปง ตนไทร และตนญวนผง

เขตรกษาพนธสตวปาหวยขาแขง (๒๕๔๙) กลาววา การพฒนาประสทธภาพการลาดตระเวนเพออนรกษและคมครองพนทเขตรกษาพนธสตวปาหวยขาแขง เปนการน ารปแบบและวธการลาดตระเวนแบบใหมทใชเทคโนโลยสารสนเทศน ามาพฒนาระบบการลาดตระเวน ซงจากการด าเนนการทผานมาท าใหการดแลและคมครองพนทเปนไปอยางมประสทธภาพ ผลการลาดตระเวนท าใหทราบวาพนทเขตรกษาพนธสตวปาหวยขาแขง ยงมปจจยคกคามในดานตางๆ ทตองด าเนนการจดการ แมวาผลจากการลาดตระเวนพบวาสวนใหญพบปจจยคกคามบรเวณแนวขอบของพนทสวนใหญอยในรศม ๕ กโลเมตร จากแนวเขต แตในขณะเดยวกนปจจยคกคามในการลาสตวปายงพบในพนทดานใน เมอพจารณาจากปจจยตางๆ ทมผลตอการเกดปจจยคกคามจากการวเคราะหพบวาหมบานเปนปจจยหลกทมผลตอปจจยคกคามตอการลาสตวมากทสด ดงนน หากการจะด าเนนการอนรกษและคมครองพนทเขตรกษาพนธสตวปาใหเปนไปตามวตถประสงค จะตองมการด าเนนการเกยวกบชมชนทตดกบหมบานควบคไปอกดาน โดยเฉพาะจะตองน าผลของปญหาทตรวจพบในพนทน าเสนอใหประชาชนหรอผน าชมชนทอยรอบพนทเขาใจวาเกดอะไรขนในพนทและจะมสวนในการดแลรกษา

ส านกบรหารพนทอนรกษท ๑๔ (ตาก) ๒๕๕๓ ไดก าหนดแนวทางการด าเนนงานของระบบลาดตระเวนเชงคณภาพโดยจดท าเปนแผนผงแสดงการปฏบตงาน (Work Flow) ในคมอการลาดตระเวนเชงคณภาพตามแผนผงแสดงในภาพท ๒

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

12

ภำพท ๒ แสดงแผนผงแสดงการปฏบตงาน (Work Flow)

อกทงกรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพช มนโยบายสอดคลองกบหลกการเพมประสทธภาพระบบลาดตระเวน โดยมหนงสอสงการ ดวนทสด ท ทส ๐๙๑๐.๕๐๒/๑๖๖๗๐ ลงวนท ๒๙ กนยายน ๒๕๕๔ ใหทกหนวยงานด าเนนงานใชมาตรการปองกนอยางเขมขน เพอปองกนรกษาทรพยากรผนปา

ประชมเจาหนาทเพอวางแผนการลาดตระเวน

ฝกอบรมเจาหนาท

ผปฏบตงาน

ลาดตระเวน

เจาหนาทออกลาดตระเวน

เกบขอมล

ขอมลดบ

ขอมลทวเคราะห

แลว

การจดการ

มาตรฐาน

ขอมล

ชนดสตวปา

ชนดของขอมลทบนทก

- การวางแผน

- จดการ

- บงคบใชกฎหมาย

การน าเขา / ถายโอน / เกบรวบรวม / วเคราะห/ รายงาน

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

13

อทยานแหงชาต เขตรกษาพนธสตวปาและเขตหามลาสตวปา ซงเปนสมบตชนสดทายของชาตมใหมการท าลายทรพยากรอกตอไปซงมรายละเอยดดงน

๑. ใหทกหนวยงานในสงกดกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ชวยกนดแล รกษาปองกน ไมใหมการบกรกแผวถางท าลายพนทปาอนรกษเพมเตมอกตอไป

๒. ใหทกหนวยงานสงเจาหนาทใหตรวจตราลาดตระเวนในพนทรบผดชอบทงภาคพนดนและทางอากาศอยางตอเนองเปนประจ าเสมอ โดยเฉพาะพนทเปาหมายหรอพนทลอแหลมตอการบกรกท าลายเปนกรณพเศษและใหน าวธการลาดตระเวนแผนใหม (Smart patrol)

๓. ใหทกหนวยงานจดเจาหนาทปฏบตการดานการขาวและสายขาว เพอใหทราบขอมลเกยวกบการลกลอบตดไมท าลายปาหรอการกระท าผดเกยวกบสตวปา พรอมทงจดเจาหนาทรบแจงเหตการณ ตลอด ๒๔ ชวโมง ทกวนไมเวนวนหยดราชการ

๔. ใหทกหนวยงานเขมงวดในการบงคบใชกฎหมายและใหด าเนนการตามกฎหมายกบผกระท าผดโดยเฉยบขาดทกราย ส าหรบคดรายใดทไมไดตวผกระท าผดหรอไมพบตวผกระท าผด ใหด าเนนการสบสวนสอบสวนหาตวผกระท าผดมาลงโทษตามกฎหมายใหได

๕. ใหทกหนวยงานตรวจสอบแหลงคาสตวปา ซากสตวปา และแหลงคาพชปา มใหมอยในพนทรบผดชอบ หากมการรองเรยนและตรวจสอบแลวเปนความจรงจะถอวาเปนความบกพรองของหนวยงานทรบผดชอบพนทนนๆ

๖. ใหทกหนวยงานดานการปองกนและปราบปรามเขาไปปฏบตงานในพนทปาอนรกษไดโดยไมตองขออนญาตจากหนวยงานอนรกษเจาของพนท แตเมอพบการกระท าผดใหแจงหนวยงานอนรกษเจาของพนทไปรวมด าเนนการตามอ านาจหนาท

๗. ใหลดเสนทางเขา-ออก พนทปาอนรกษใหเหลอนอยทสดเทาทจ าเปน

๘. ใหทวงคนผนปาทถกบกรก ยดถอ ครอบครอง ปลกสงปลกสราง พชผลอาสน หรอสงอนใดกลบคน โดยใหหนวยงานผรบผดชอบพนทใชมาตรการทางปกครอง สงใหผกระท าผดรอถอนออกไปใหพน

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

14

พนทปาอนรกษ หรอใชมาตรการทางกฎหมายฟองรองขบไล แลวด าเนนการปลกฟนฟสภาพปาใหกลบฟนคนสสภาพตามธรรมชาตโดยเรว

๙. ในการปราบปรามการลกลอบตดไมท าลายปา การคาสตวปา ทมลกษณะเปนขบวนการมนายทน ผมอทธพล หรอมเจาหนาทของรฐเกยวของ ใหสนธก าลงเจาหนาทหนวยงานทเกยวของตามบนทกขอตกลง (MOU) ไดแก กระทรวงกลาโหม กระทรวงมหาดไทย ส านกงานต ารวจแหงชาตเปนตน เพอเขาด าเนนการโดยใชมาตรการอยางเขมงวดและขยายผลอยางตอเนอง

๑๐. ใหเพมประสทธภาพของเจาหนาทดานการปองกนและปราบปรามและการขาว ใหมความพรอมทจะปฏบตงานไดทกสถานการณ

๑๑. ใหปฏบตการจตวทยามวลชน เพอใหประชาชนเขามามสวนรวมในการปองกนรกษาปาและสรางเครอขายในการปองกนรกษาปา พรอมทงก ากบตดตามใหมการด าเนนการไดอยางเปนรปธรรม

๑๒. ใหสรางความเขาใจตอสาธารณะชนในบทบาทและการด าเนนการของหนวยงานสงกดกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช อยางเปนระบบ รวดเรว ทนตอเหตการณ เชน การประชาสมพนธผานสอตางๆอยางตอเนอง การใหขอมลและแถลงขาวการจบกมด าเนนคดผบกรกท าลายทรพยากรปาไมและสตวปา เปนตน

๑๓. กรณตรวจพบการกระท าผดทเขาหลกเกณฑคดรายใหญ ใหหนวยงานตนสงกด ตงคณะกรรมการตรวจสอบขอเทจจรง หากพบวาเจาหนาทผรบผดชอบพนทปลอยปละละเลย รเหนเปนใจบกพรองในหนาท ใหโยกยายออกนอกพนท และด าเนนการทางวนยทกราย

๑๔. ใชเครองมอและเทคโนโลยททนสมย ใหสามารถตรวจสอบหลกฐานและสถานการณไดรวดเรว แมนย า เพอน าผลการตรวจพสจนมาใชเปนหลกฐานการด าเนนคดได เชน ขอมลภาพถายดาวเทยม ภาพถายทางอากาศ การตรวจสอบชนดพนธ (DNA) ของชนดพนธสตวปา ชนดพนธพชปา เปนตน

๑๕. ใหทกหนวยงานประสานงานกบพนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยการเจาของคดเพอสนบสนนขอมลเกยวกบการด าเนนคดกบผกระท าผด และตดตามผลการด าเนนคด รายงานใหผบงคบบญชาตามล าดบชนทราบจนกวาคดจะถงทสดทกคด

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

15

๑๖. ใหผอ านวยการส านก ผอ านวยการสวน รวมทงคณะกรรมการตดตามประเมนผลการปฏบตงานดานการปองกนและปราบปรามการกระท าผดกฎหมายเกยวกบการปาไม ออกไปตรวจเยยมหนวยงานในพนท เพอรบทราบ แนะน า แกไขปญหาอปสรรคในการปฏบตงาน และเพอเปนการสรางขวญก าลงใจใหกบผปฏบตงาน

ขอมลทวไปของอทยำนแหงชำตเขำสก

กรมปาไม (๒๕๔๒) รายงานขอมลพนฐานของอทยานแหงชาตเขาสกเพอประกอบแผนแมบท การจดการอทยานแหงชาตเขาสก จงหวดสราษฎรธาน โดยสรปตามประเดนทส าคญ ดงน

๑. ความเปนมา อทยานแหงชาตเขาสกจดตงขนตามพระราชกฤษฎกาก าหนดบรเวณทดนปาคลองหย และคลองพระแสง ในทองทต าบลคลองศก ต าบลพงกาญจน ต าบลพนม อ าเภอพนม ต าบล พะแสง และต าบลเขาพง อ าเภอบานตาขน จงหวดสราษฎรธาน ครอบคลมพนท ๖๔๕.๕๒ ตารางกโลเมตร หรอ ๔๐๓,๔๕๐ ไร โดยประกาศในราชกจจานเบกษา เลมท ๙๗ ตอนท ๑๙๗ ลงวนท ๒๒ ธนวาคม ๒๕๒๓ เปนอทยานแหงชาตล าดบท ๒๒ ของประเทศไทย ตอมาไดมการปรบปรงแนวเขตและเพกถอนบรเวณทบซอนกบแนวเขตนคมสหกรณพนม พรอมทงผนวกพนทน าเหนออางเกบน าเขอนรชชประภา เขาเปนอทยานแหงชาตเขาสก รวมมเนอททงหมด ๗๓๘.๗๔ ตารางกโลเมตร หรอประมาณ ๔๖๑,๗๑๒.๕ ไร ตามประกาศพระราชกจจานเบกษา เลมท ๑๑๑ ตอนท ๓๒ ก เมอวนท ๒ สงหาคม ๒๕๓๗

๒. ทตง อทยานแหงชาตเขาสกตงอยระหวางเสนรงท ๘๐๕๐'๔๓″N ถง ๙๐๑๗'๒๔”N เสนแวงท

๙๘๐๓๐'๔๔”E ถง ๙๘๐๙๐'๑๓”E มอาณาเขตตดตอ ทศเหนอจด เขตรกษาพนธสตวปาคลองแสงและเขตรกษาพนธสตวปาคลองนาคา ทศใตจด นคมสหกรณพนม ทศตะวนออกจด เขตรกษาพนธสตวปาคลองแสงและทศตะวนตกจด อทยานแหงชาตศรพงงา อทยานแหงชาตเขาสก ตงอยกงกลางของคาบสมทรอนโดจนไดรบอทธพลลมมรสมทงฝงอาวไทยและอนดามน คอ ลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอและลมมรสมตะวนตกเฉยงใต ท าใหมฝนตกชกตลอดทงปและจะตกหนกตงแตเดอนเมษายน – พฤศจกายน จนไดรบการขนานนามวา “ดนแดนฝนแปดแดดส”

๓. สภาพภมประเทศ โดยทวไปเปนภเขาหนปนพบมากทางดานทศตะวนออก ภเขาหนปนทพบ

เหนตงโดดเดนเรยงรายตอกนเปนเทอก ยาวประมาณ ๘ กโลเมตร พนทสงต าเปนคลนไมสม าเสมอ ทางดานตะวนตกเปนเทอกเขาดนจะมเทอกเขาสก เขานมสาว ยาวตดตอกนโดยจดสงสดมความสง ๙๖๑ เมตร จากระดบน าทะเล ท าใหเกดบรเวณทมทวทศนสวยงามหลายแหง เชน น าตก ถ า และทวทศน

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

16

เทอกเขาหนปนเหนอพนทอางเกบน าเขอนรชชประภามเนอทประมาณ ๑๖๗.๒๙ ตารางกโลเมตร หรอประมาณ ๑๐๕,๐๐๐ ไร มเกาะตางๆประมาณ ๑๖๕ เกาะ อกทงสภาพพนทเกอบทงหมดประกอบดวยภเขาสงจงท าใหเกดล าธารนอยใหญจ านวนมาก อทยานแหงชาตเขาสกเปนแหลงก าเนดของแมน าล าคลองหลายสายทส าคญ อาท คลองศก ทางทศใตของพนทอทยานแหงชาตเขาสก โดยมคลองบางแลนเปนล าคลองประกอบ และคลองแสง ทางทศเหนอของพนทอทยานฯ โดยมคลองหย คลองแปะ คลองหวาง เปนล าคลองประกอบ ซงปจจบนมการกกกนจดท าเปนเขอนเพอผลตไฟฟา ชอวา เขอนรชชประภา สรางพลงงานใหแกประชาชนและธรกจตางๆ ในจงหวดสราษฎรธานและใกลเคยง ล าคลองศกและคลองแสง ไหลไปรวมกนทอ าเภอบานตาขน และไปสแมน าตาปไหลลงสอาวไทย หลอเลยงชมชนตงแตตนน าถงปลายน า พนทอทยานแหงชาตเขาสกมความหลากหลายทางชวภาพสงอดมสมบรณไปดวยพชพรรณ สตวปามากมายหลายชนดทงชนดทหายากและเฉพาะถน นอกจากนพนทอทยานแหงชาตเขาสกยงอยในบญชพนทชมน าทส าคญของประเทศไทยทมความส าคญระดบนานาชาต ทงยงลอมรอบไปดวยปาอนรกษผนใหญในกลมปาคลองแสง-เขาสก ดานทศเหนอ ตะวนออกและตะวนตก สวนทางดานทศใตของอทยานแหงชาตเปนแนวถนนทางหลวงหมายเลข ๔๐๑ (สราษฎรธาน-ตะกวปา) และเปนทตงของนคมสหกรณพนม ตามประกาศคณะปฏวต เมอป พ.ศ. ๒๕๑๕

๔. สงคมพชในอทยานแหงชาตเขาสกประกอบไปดวยปาดงดบชนระดบต า (Lowland tropical

rain forest) เปนปาไมผลดใบทมความเขยวชอมตลอดป สภาพทวไปรกทบทงชนเรอนยอดเปนไมใหญและพชชนลางขนปกคลมพนทของอทยานแหงชาตเขาสกประมาณ ๙๘ % โดยสามารถแบงชนเรอนยอดได ๓ ชนดวยกน ชนบนมความสงตงแต ๓๐ เมตรขนไป ไดแก ไมยางเสยน นาคบตร สานใหญ และเตยวเขา ไมชนรอง มความสง ๒๐-๓๐ เมตร ไดแก คนแหลน จนทบ กระดกชาง จ าปา กอเกรยม พวมพราว เสยดชอ ตะเคยนราก เตาหลวง สะตอ มงคา เปนตน และชนไมพนลาง ไดแก ปาลม ชางรองไห หลายสกล หวายขรง (calamus) สกลหวายน า (Daemonorops) สกลหวานเดา (Korthalsia) นอกจากนยงพบพชวงศ ขง ขา ขนอยหนาแนนบรเวณล าธาร เชน สกลเรว(Amonum) สกลปด (Achasma) สกลกระชาย (Boesenbergia) ฯลฯ นอกจากนยงพบสงคมพชปาตามสนเขาหนปน (Limestone outcrops) ซงขนตามสนเขา และหนาผาทสงชนบนภเขาหนปน พชพรรณสวนใหญจงเปนไมยนตนททนแลง รวมไปถงพชลมลก ทมระบบรากยดเกาะตามหนาผาไดด เชน จนทนผา ก าลงหนมาร เตยเขา มะนาวผ ตะเคยนหน มลายเขา พลบพลา และสลดไดปา ส าหรบไมลมลก ไดแก พชวงศกามกง (Begoniaceae) วงศชาฤาษ (Geoneriaceae) และวงศมะระผ (Ascelpidaceae) เปนตน และพบพนธไมชนดใหมของโลกบนหนาผาเขาหนปน บรเวณถ าจนทร ภายในอางเกบน าเขอนรชชประภา เปนพชตระกลหญากก และไดตงชอวา Khaosokia caricoides, a new genus and species of Cyperaceae from Thailand โดย ดร.สมราน สดด จากส านกหอพรรณไม กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช พรอมนกวจยจากสวนพฤกษศาสตร ประเทศสกอตแลนด เมอป ๒๕๔๙ และสบเนองจากความอดมสมบรณของพนทปาอทยานแหงชาตเขาสกท าใหมพชหายากและเฉพาะถนมากมายหลายชนด พชเฉพาะถนทพบกลมปาลมคอ ปาลมเจาเมองถลาง

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

17

หรอปาลมหลงขาว เปนปาลมพนเมองไทยทขนเฉพาะในประเทศไทยบรเวณเทอกเขาภเกตเทานน รวมทงปาลม พระราหซงพบเฉพาะในประเทศไทยเทานนเชนกนบรเวณเทอกเขาหนปนพนทในอทยานแหงชาต เขาสกและบรเวณใกลเคยงจงหวดสราษฎรธานและยงพบพชกลมกาฝาก (parasite plant) ทมดอกใหญทสดในประเทศไทยอกดวย คอ บวผด นอกจากนยงพบพชทสวยงามอกหลายชนด เชน กลวยไม เฟรน พชวงศ บโกเนย (Begoniaceae) เปนตน

๕. ทรพยากรสตวปา ส าหรบสตวปาในเขตพนทอทยานแหงชาตเขาสกจดวาเปนพนททมสตวปา

ทชกชมมากแหงหนงในประเทศเนองจากสภาพปาโดยทวไปเปนปาดบชน ครอบคลมพนทสวนใหญถง ๙๘% ของพนททงหมด อกทงอยในกลมปาคลองแสง-เขาสก จงท าใหเปนแหลงทอยอาศยของสตวปาหายากถกคกคามใกลจะสญพนธ รวม ๔๘ ชนด ซงจากการส ารวจสตวปาในเขตพนทอทยานแหงชาตเขาสก จะพบวามสตวปาทงสน ๔๑๕ ชนด ๒๔๑ สกล แบงออกเปนสตวปา ๕ จ าพวก คอสตวปาจ าพวกเลยงลกดวยนม ๘๖ ชนด (๒๐.๗๒%) นก ๑๑๕ ชนด (๓๗.๓๕ %) สตวเลอยคลาน ๖๘ ชนด (๑๖.๓๙ %) สตวสะเทนน าสะเทนบก ๒๖ ชนด (๖.๒๗%) และจ าพวกปลาน าจด ๘๐ ชนด (๑๙.๒๘ %)

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

18

ภำพท ๓ แผนทแสดงพนทอาณาเขตอทยานแหงชาตเขาสก

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

19

ทรพยำกรสตวปำทโดดเดนและส ำคญ

สถานวจยสตวปาคลองแสง (๒๕๔๒) ไดสรปผลการส ารวจการแพรกระจายของสตวเลยงลกดวยนมขนาดใหญในพนทปาคลองแสงดวยการจ าแนกรอยเทาปรากฏวา หมปา เกง สมเสรจ และกระทง มการแพรกระจายอยทกพนทส ารวจทง ๗ แหง โดยมหมปามรปแบบการแพรกระจายสม าเสมอทวไปในพนท สวน สมเสรจ เกง กระทง แมจะพบกระจายทวพนท แตจะมความชกชมมากในบางพนท โดยสมเสรจมความชกชมมากทสดบรเวณปาคลองหยาและคลองมย ส าหรบกระทงพบชกชมมากทสดบรเวณปาคลองแสง และคลองมย ขณะทเกง (รวมถงเกงธรรมดาและเกงหมอ) มความชกชมมากทสดบรเวณปาทดแทนพนทรมอางเกบน า สวนชางนนแพรกระจายอยในพนทบางแหงคอ พนทปาคลองแสง ปาคลองหยา ปาคลองเอะ และปาคลองมอญ เทานน ไมพบรองรอยของชางในปาคลองมย และคลองหย หรอบรเวณรมอางเกบน าเลย อยางไรกตามพบวาชางปาคอนขางชกชมในบรเวณพนทคลองแสง-คลองควน และคลองมอญ แตจากการตงกลองดกถายภาพ สตวปาสามารถถายรปชางในพนทปาคลองแสงเทานน สนบสนนใหเหนวาปาคลองแสง เปนแหลงทอยอาศยทส าคญของชางเนองจากมสภาพเปนปาเบญจพรรณ มไผซงเปนอาหารทชางชอบ ส าหรบกวางนนจากผลการส ารวจโดยดจากรอยเทา พบกวางปาเกอบทวพนทยกเวนบรเวณปาคลองมย โดยกวางปาจะชกชมมากในบรเวณปาคลองหยาและคลองแสง และมความชกชมต าสดในพนทปาคลองหย อยางไรกตามไดพบรองรอยของกวางปาบรเวณพนทรมอางเกบน าดวย จากผลการส ารวจโดยการตงกลองดกถายภาพสตวปาทพบกวางปาในปาคลองหยาและคลองแสง สนบสนนใหเหนวาพนทคลองแสง-คลองควน และพนทคลองหยา-คลองหวา เปนแหลงทมกวางปาชกชมทสดในพนทเขตรกษาพนธสตวปาคลองแสง

โครงกำรจดกำรทรพยำกรทดนและปำไมในพนทปำอนรกษ กจกรรมจดกำรชมชนในพนทปำ

ขอมลชมชนในพนทอทยานแหงชาตเขาสกซงส ารวจภายใตโครงการจดการทรพยากรทดนและปาไมในพนทปาอนรกษ กจกรรมจดการชมชนในพนทปา (ส ารวจรงวดรายแปลง) โดยส านกบรหารพนทอนรกษ ท ๔ (สราษฎรธาน) ไดด าเนนการส ารวจจ านวน ๒ ครง ดงน (หนงสอส านกบรหารพนทอนรกษท ๔ ท ทส ๐๙๑๔.๔/๔๓๓๒ ลงวนท ๑๔ พฤศจกายน ๒๕๕๔ เรอง ขอสงผลการปฏบตงานโครงการทรพยากรทดนและปาไมในพนทปาอนรกษประจ าปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๔ (การตรวจสอบพสจนสทธการครอบครองพนทปาไม))

ครงท ๑ ประจ าปงบประมาณ ๒๕๔๙ จ านวน ๓๔๖ ราย ๔๑๒ แปลง ประกอบดวย

๑. บานหญาปลอง หมท ๕ ต าบลคลองศก อ าเภอพนม ๙ ราย ๑๐ แปลง

๒. บานคลองหมอก หมท ๗ ต าบลคลองศก อ าเภอพนม ๒๒ ราย ๒๔ แปลง

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

20

๓. บานบางหมาน หมท ๒ ต าบลคลองศก อ าเภอพนม ๑๑๖ ราย ๑๕๔ แปลง

๔. บานเชยวปง หมท ๓ ต าบลคลองศก อ าเภอพนม ๘ ราย ๙ แปลง

๕. บานทงถว หมท ๙ ต าบลพนม อ าเภอพนม ๓๐ ราย ๓๑ แปลง

๖. บานบางครกเหนอ หมท ๖ ต าบลพะแสง อ าเภอบานตาขน ๕๘ ราย ๖๖ แปลง

๗. บานพะแสง หมท ๕ ต าบลพะแสง อ าเภอบานตาขน ๕ ราย ๕ แปลง

๘. บานพงกาญจน หมท ๓ ต าบลพงกาญจน อ าเภอพนม ๓๒ ราย ๓๔ แปลง

๙. บานบางนล หมท ๑๒ ต าบลพนม อ าเภอพนม ๕ ราย ๕ แปลง

๑๐. บานหนาฮะ หมท ๓ ต าบลเขาพง อ าเภอบานตาขน ๖๑ ราย ๗๗ แปลง

ภำพท ๔ แสดงแปลงทดนบนแผนทภมประเทศชมชนทส ารวจถอครอง ครงท ๑

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

21

ครงท ๒ เพมเตมทตกคางส ารวจจากครงท ๑ ประจ าปงบประมาณ ๒๕๕๓ จ านวน ๑๙ ราย ๒๕ แปลง ชมชนบานบางหมาน หมท ๒ บานเชยวปง ต าบลคลองศก และบานพะแสง หมท ๖ ต าบลพะแสง อ าเภอบานตาขน

ภำพท ๕ แสดงแปลงทดนบนแผนทภมประเทศชมชนทส ารวจถอครอง ครงท ๒

พนทเตรยมกำรผนวกเพมเตมเปนอทยำนแหงชำตเขำสก บรเวณปำเขำยำ

ตามหนงสอกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ท ทส ๐๙๑๐.๘๐๒/ ๑๓๐๓ ลงวนท ๒๑ มกราคม ๒๕๕๓ เรองใหรายงานขอมลการผนวกพนทอทยานแหงชาต ไดสรปขอมลพนทเตรยมการผนวกเพมเตมเปนอทยานแหงชาตเขาสก บรเวณปาเขายา หม ๓ ต าบลเขาพง อ าเภอบานตาขน จงหวดสราษฎรธาน ไวดงน

๑. ปาเขายามเนอททงหมด ๕,๕๖๓.๒๕ ไร จากการส ารวจของเจาหนาทจากฝายรงวด สวนรงวดแนวทดนปาไม ส านกฟนฟและพฒนาพนทอนรกษ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพชปรากฏวา มพนทปาสมบรณ ทควรผนวก ทงหมด ๓,๐๐๐.๙๔ ไร สวนพนทบกรกถอครองทไมเหมาะสมทจะผนวกเนอท ๒,๕๖๒.๓๑ ไร บรเวณพนทอ าเภอบานตาขน ต าบลเขาพง จ.สราษฎรธาน มอาณาเขตตดตอ ทศเหนอจด เขตรกษาพนธสตวปาคลองแสง ทศใตจด อทยานแหงชาตเขาสก ทศตะวนออกจด เขตรกษาพนธสตวปา คลองแสง และ ทศตะวนตกจด อทยานแหงชาตศรพงงา โดยพนทปาบรเวณน เปนเขตรอยตอกบผนปาเขาสก

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

22

๒. สภาพภมประเทศเปนเทอกเขาสลบซบซอน มทราบไมมาก บรเวณเทอกเขาจะมสภาพปาทสมบรณเปนทอยอาศยของสตวปา เปนตนก าเนดล าหวยตางๆ มากมาย ท าใหเกดจดเดนทางธรรมชาตประเภทน าตก หนาผา และสภาพปาทสวยงาม มตนน าล าธารมากมาย

๓. ลกษณะภมอากาศไดรบอทธพลจากลมมรสมตะวนตกเฉยงใต และลมมรสม

ตะวนออกเฉยงเหนอ ท าใหมฝนตกเกอบตลอดป มเพยง ๒ ฤดกาล โดยฤดรอนจะเรมตงแตเดอนมกราคม - เมษายน และฤดฝนเรมตงแตเดอนพฤษภาคม - ธนวาคม ซงสภาพอากาศจะชนและไมหนาวหรอรอนจด มอณหภมตงแต ๒๖ – ๒๙ องศาเซลเซยส ตลอดป

๔. ทรพยากรปาไมพนทสวนใหญประกอบดวยปาดบชนเปนไมไมผลดใบสภาพปาคอนขางชน มพรรณไมทส าคญไดแก ยาง ตะเคยน สะตอปา กระทอน ตาเสอ เสยดชอ กอ ปอ และนาคบตร เปนตน สวนพชพนลางรกทบดวย หวาย เถาวลย วาน สมนไพร ระก า มอสและเฟรนชนดตางๆ รวมทงไผหลายชนด

๕. สตวปาและถนทอยอาศย พนทปาเขายามสตวปาชกชมเนองจากพนทตดกบปาเหนอเขอนเชยวหลาน จงหวดสราษฎรธาน ท าใหสตวปาอพยพหนน าอนเกดจากการปดกนเขอนกกน า มาอาศยอยเปนจ านวนมาก เชน สมเสรจ เลยงผา ชางปา เกง กวางปา หม เสอ กระจง ชะน ลง คาง ววแดง และนกชนดตางๆ อกมากมาย เชน นกแกว ไกปา นกเงอก นกโพระดก นกแซงแซว นกปรอด นกหวขวาน ฯลฯ นอกจากนยงพบสตวเลอยคลานประกอบดวย เตา ตะพาบน า เหาชาง ตะกวด ง กงกา ฯลฯ ทงยงมสตวสะเทนน าสะเทนบก เชน กบทด คางคก เขยด องอาง และปลาทสวยงามอยมากมายตามแองน าตาง

๖. บรเวณปาเขายา มจดเดนและสถานททองเทยวทส าคญ ไดแก

๖.๑ น าตกโตนนกอาบ เปนน าตกขนาดเลก สงประมาณ ๑๐ เมตร มความสวยงามตามธรรมชาต ในระหวางการเดนทางขนน าตก ทานจะเพลดเพลนกบความสวยงามของล าธาร และสภาพปาทรมรนและเขยวขจ และในบรเวณนมสตวปาชกชม ทานจะสงเกตเหนรอย เทาของสตวปาทลงมากนน าตามล าธาร

ภำพท ๖ แสดงลกษณะทวไปของน าตกโตนนกอาบ

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

23

๖.๒ น าตกโตนขง เปนน าตกขนาดใหญ ทงตวลงมาจากหนาผาหนดนดาน สงประมาณ ๑๐๐ เมตร ลดหลนลงสลานหน ลงสแองน าใหญเบองลาง เหมาะแกการเลนน ามาก บรเวณโดยรอบเปนลานหนดนดาน ยามสะทอนกบแสงแดด จะเกดประกายมนวาวสวยงามยงนก ในฤดฝนน าตกนจะไหลแรงเตมหนาผาสวยงามนาชมมาก เปนน าตกทเดนเทาตอไปจากน าตกโตนนกอาบ ระยะทางประมาณ ๑ กโลเมตร จากนนเดนเทาผานผนปารมรนไปอก ๕๐๐ เมตร กจะถงน าตกโตนขง ระหวางทางมนกหลายชนดใหชม

ภำพท ๗ แสดงลกษณะทวไปของน าตกโตนขง

๗. การเดนทางสพนทปาสมบรณทสมควรผนวกเปนพนทอทยานแหงชาตเขาสก คอนขางล าบาก เนองจากถนนลกรง สภาพพนทคอนขางมความลาดชนสง

๘. การใชประโยชนทดน พนทโดยรอบแนวเขต เปนพนทท ากนของชาวบาน ซงมอาชพ

เกษตรกรรม เชน ยางพารา สวนผลไม และปาลมน ามน บรเวณปาเขายา มพนทปาทสมบรณประมาณ ๓,๐๐๐.๙๔ ไร สวนพนททางดานทศเหนอทเปนพนทถอครองท ากนของราษฎรในพนทรบผดชอบของกรมปาไม ซงจะตองมมาตรการปองกนอยางเขมแขง เพอมใหมการบกรกล าเขามาในแนวเขตทจะผนวกพนทดงกลาว

๙. แหลงน าทใชในการอปโภค บรโภค ชาวบานจะอาศยจากแหลงน าตามธรรมชาต ซงมตลอดทงป

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

24

ภำพท ๘ แสดงพนทเตรยมการผนวกเพมเตมบรเวณปาเขายาเปนอทยานแหงชาตเขาสก

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

25

โครงสรำงกำรบรกำรจดกำรอทยำนแหงชำตเขำสก

อตราก าลงเจาหนาทปฏบตงานประจ าอทยานแหงชาตเขาสก รวมทงหมด ๑๔๑ คน ประกอบดวยขาราชการ จ านวน ๒ คน ลกจางประจ า จ านวน ๑๑ คน พนกงานราชการ จ านวน ๖๓ คน บคคลภายนอกชวยปฏบตงานดานปองกนรกษาปา จ านวน ๓๖ คนและพนกงานจางเหมาบรการ จ านวน ๒๙ คน ส าหรบ การบรหารจดการดานการอนรกษ คมครอง สงวนและปองกนรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ไดมอบหมายใหฝายจดการทรพยากรในอทยานแหงชาต รบผดชอบ โดยแบงการบรหารจดการดงน (อทยานแหงชาตเขาสก, ๒๕๕๓)

ฝำยจดกำรทรพยำกรในอทยำนแหงชำต มหนาทรบผดชอบงานดานปองกนและปราบปราม งานคดและของกลาง งานควบคมไฟปา งานอนญาตและใชประโยชนพนทอทยานแหงชาต งานมวลชนสมพนธ งานสายตรวจพเศษสวนกลาง และงานเขตจดการอทยานแหงชาต

ภำพท ๙ แสดงผงโครงสรางการบรหารงานอทยานแหงชาตเขาสก

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

26

บทท ๓

อปกรณและวธกำร

อปกรณ

๑. สมดบนทกขอมลตามแบบฟอรม

๒. สมดบนทกขอมลอนๆ

๓. ปากกา

๔. เครอง GPS พรอมถานขนาด AA

๕. แผนท ๑:๕๐,๐๐๐ ครอบคลมระวางทจะเดนลาดตระเวน

๖. เขมทศ

๗. กลองสองทางไกล

๘. กลองถายภาพดจตอล

๙. ตลบเมตร

๑๐. กระเปาใสสมดบนทกขอมล

๑๑. วทยสอสาร

๑๒. ถงพลาสตกขนาดเลก

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

27

วธกำร

กำรปฏบตกำรลำดตระเวนตรวจปรำบปรำม

การปฏบตการลาดตระเวนตรวจปราบปรามด าเนนการภายใตแผนปฏบตการปองกนและปราบปรามเพอคมครองทรพยากรในพนทอทยานแหงชาตเขาสกประจ าปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๕ และแผนงานโครงการเพมประสทธภาพระบบลาดตระเวนตรวจปราบปรามในพนทอทยานแหงชาตเขาสก โดยการปฏบตการลาดตระเวนในพนทอทยานแหงชาตเขาสก ตงแตวนท ๑ ตลาคม ๒๕๕๔ - ๒๙ กมภาพนธ ๒๕๕๕ รวมระยะ ๕ เดอน ดงน

๑. จดชดปฏบตการลาดตระเวนในพนทอยานแหงชาตเขาสก ซงก าหนดแบงพนทรบผดชอบชดเจน รวมทงมการปฏบตการสนธก าลงรวมในการลาดตระเวนตรวจปราบปราม (ภาพท ๑) ดงน

๑.๑ เขตจดการอทยานแหงชาตเขาสก ท ๑ (พนม) รบผดชอบพนทในเขตอ าเภอพนม จ านวน ๔ ชดปฏบตการ ประกอบดวย

๑.๑.๑ ชดปฏบตการเคลอนทเรว ประจ าเขตจดการอทยานแหงชาต ท ๑ (พนม) รบผดชอบพนท ปาเขาสก ปาเขายา ปาแนวเขตตดตอจงหวดพงงาและเปนชดเคลอนทเรวตรวจลาดตระเวนทวทงพนทอทยานแหงชาตเขาสก

๑.๑.๒ ชดปฏบตการลาดตระเวนประจ าหนวยพทกษอทยานแหงชาตเขาสก ท ขส. ๕ (คลองหมอก) รบผดชอบพนท ปาบางตอง ปากม.๙๙ - ปลายคลองแปะ ปาคลองหมอก ปาเขาหนาหมอก ปาชองลม

๑.๑.๓ ชดปฏบตการลาดตระเวนประจ าหนวยพทกษอทยานแหงชาตเขาสก ท ขส. ๖ (บางหมาน) รบผดชอบพนท ปาบางหมาน ปาชองไมแขก ปาควนเตราะหน ปาทงไขหาน

๑.๑.๔ ชดปฏบตการลาดตระเวน ประจ าหนวยพทกษอทยานแหงชาตเขาสก ท ขส. ๑ (เขาตอเตา) รบผดชอบพนท ปาบางครกเหนอ ปาเขาตอเตา ปาทงถว ปาเขาโหลน

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

28

๑.๒ เขตจดการอทยานแหงชาตเขาสก ท ๒ (บานตาขน) รบผดชอบพนทในเขตอ าเภอบานตาขน รวมทงพนทน าภายในอางเกบน าเขอนรชชประภาทงหมด จ านวน ๖ ชดปฏบตการ ประกอบดวย

๑.๒.๑ ชดปฏบตการลาดตระเวน เคลอนทเรวประจ าเขตจดการอทยานแหงชาต ท ๒ (บานตาขน) จดตงเปนจดสกดชวคราวชองเขากาเลาะรบผดชอบพนทตงแตรมขอบอางเกบน าเขอนรชชประภาถง คลองมยและบรเวณชองเขากาเลาะโดยตรวจเรอเขาออกภายในเขอนรชชประภาและเปนชดเคลอนทเรวตรวจลาดตระเวนทวทงพนทอทยานแหงชาตเขาสก

๑.๒.๒ ชดปฏบตการลาดตระเวนประจ าหนวยพทกษอทยานแหงชาตเขาสก ท ขส. ๒ (แกงเชยวหลาน) รบผดชอบพนท ปาบางมด ปาอาวหนราว ปาพะแสง ปารมขอบอางเกบน าเขอนรชชประภา

๑.๒.๓ ชดปฏบตการลาดตระเวน ประจ าหนวยพทกษอทยานแหงชาตเขาสก ท ขส. ๓ (อาวสมเดจ) รบผดชอบพนทอางเกบน าเขอนรชชประภาตงแตชองเขากาเลาะ คลองโหลง อาวสมเดจ เขาพอตา

๑.๒.๔ ชดปฏบตการลาดตระเวนประจ าหนวยพทกษอทยานแหงชาตเขาสก ท ขส. ๔ (คลองแปะ) รบผดชอบพนทอางเกบน าเขอนรชชประภาตงแตปาอาวเทยบ ปาปลายคลองแปะ ปาถ าสร ถ าน าทะล

๑.๒.๕ ชดปฏบตการลาดตระเวนประจ าหนวยพทกษอทยานแหงชาตเขาสก ท ขส. ๗ (ไกรสร) รบผดชอบพนท อางเกบน าเขอนรชชประภาบรเวณคลองมอญ คลองหวาง ไกรสร และปาปลายคลองหย

๑.๒.๖ ชดปฏบตการลาดตระเวนประจ าศนยพฒนาการทองเทยวคลองคะ รบผดชอบพนทอางเกบน าเขอนรชชประภาบรเวณเขาสามเกลอ คลองชะอม บางตนกอก ปาปลายคลองคะ

๒. เตรยมความพรอมเจาหนาทสายตรวจ โดยการฝกทบทวนทกษะการปฏบตงานและการใชอปกรณลาดตระเวน และจดท าค าสงเจาหนาทชดลาดตระเวนจ านวน ๑๐ ชดๆ ละ ๖-๘ คน

๓. วางแผนลาดตระเวนและด าเนนการลาดตระเวน โดยใหหวหนาฝายจดการทรพยากรในอทยานแหงชาต หวหนาเขตจดการ ท ๑ และ ๒ เปนผด าเนนการวางแผนพนททจะลาดตระเวน ซงก าหนดใหแตละ

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

29

ชดลาดตระเวนจะตองมการลาดตระเวนระยะไกล เดอนละ ๒ ครง ครงละ ๓- ๕ วน และลาดตระเวนระยะใกล ประมาณ ๒-๓ ครง ครงละ ๑-๒ วน ความถขนอยกบสถานการณ โดยการลาดตระเวนระยะไกลจะมเสบยงสนบสนน พรอมทงมอปกรณการปฏบตงานประกอบดวย เครองมอก าหนดพกดทางภมศาสตร (GPS) กลองดจตอล แผนท เขมทศ เทปวดระยะ พรอมสมดบนทกขอมลลาดตระเวน

กำรบนทกผลกำรลำดตระเวน

เมอเสรจสนภาระกจการลาดตระเวนแลว จงจดเจาหนาทประจ าท าหนาทบนทกขอมลและจดท าฐานขอมล จดท าระบบฐานขอมลลาดตระเวนและฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS) ในพนทอทยานแหงชาตเขาสก เพอน าไปบรหารจดการอทยานแหงชาตเขาสก โดยหวหนาชดลาดตระเวนและตวแทนชดลาดตระเวน น าขอมลทไดจากการลาดตระเวนแตละครง มารวบรวมเพอประมวลผลและวเคราะหผลการปฏบตงาน โดยทกเดอนหวหนาชดและตวแทนชดลาดตระเวนจะตองประชมรวมกบหวหนาฝายจดการทรพยากรในอทยานแหงชาต และหวหนาเขตจดการท ๑ (พนม) และ ๒ (บานตาขน) เพอตรวจสอบ ตดตาม วเคราะหขอมล และประเมนผลการปฏบตงาน ประชม ปรกษาหารอ กบตวแทนชดลาดตระเวน พรอมวางแผนการปฏบตงาน

การลาดตระเวนของเจาหนาททกชดลาดตระเวนจะตองเขามาสงผลของการลาดตระเวนประจ าเดอน เดอนละ ๒ ครง ทกวนท ๑๕ และสนเดอน ประกอบดวย ขอมล GPS ขอมลจากสมดบนทกการลาดตระเวน กลองดจตอล เพอน าเขาสระบบขอมลประมวลผล เพอน าเสนอเสนทางการลาดตระเวน ขอมลปจจยคกคาม รองรอยสตวปาและทรพยากรอนทส าคญ แลวจดท าแผนทลงต าแหนงของพกดทางภมศาสตร

กำรวเครำะห ประมวลผลและประเมนผลกำรลำดตระเวนโดยใช ระบบสำรสนเทศภมศำสตร (GIS) และต ำแหนงพกดทำงภมศำสตร

ขอมลทไดจากการลาดตระเวนแบงออกเปน ๒ กลม คอกลมท ๑ ขอมลทรพยากรสตวปาโดยพจารณาจากรองรอยและการพบเหนโดยตรง กลมท ๒ ขอมลรองรอยภยคกคามจากกจกรรมมนษย

กลมท ๑ รองรอยและการพบเหนขอมลสตวปาโดยตรงทปรากฏของพกดทางภมศาสตรแตละพนทเปนขอมลทสามารถอนมานไดวาพนทบรเวณนจกตองเฝาระวงเนองจากสามารถเออตอปจจยคกคามซงอาจมการลกลอบเขามากระท าผดหากเจาหนาทละเลยในการเขาไปตรวจตราลาดตระเวนและขอมลการ

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

30

พบเหนสตวปาโดยตรงจะสามารถใชเปนขอมลในการพจารณาจดการพนทใหเหมาะสมตามหลกการบรหารจดการอทยานแหงชาต

กลมท ๒ รองรอยภยคกคามทปรากฏของพกดทางภมศาสตรแตละพนทเปนขอมลทชดลาดตระเวนน ามาวางแผนในการออกลาดตระเวนในครงตอไปเพอก าหนดความถในการลาดตระเวนและสบหาผลกลอบการกระท าผดในพนทได

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

31

บทท ๔

ผลและวจารณ

ผลการปฏบตการลาดตระเวนในพนทอทยานแหงชาตเขาสก ระหวางเดอนตลาคม ๒๕๕๔ – เดอน

กมภาพนธ ๒๕๕๕ ซงไดแบงชดลาดตระเวนออกเปน ๑๐ ชด มต าแหนงพกดฐานปฏบตการลาดตระเวนดงน

๑. เขตจดการอทยานแหงชาตเขาสก ท ๑ (พนม) รบผดชอบพนทในเขตอ าเภอพนม จ านวน ๔ ชด

ปฏบตการ ประกอบดวย

๑. ๑ ชดปฏบตการลาดตระเวนเคลอนทเรวประจ าเขตจดการอทยานแหงชาต ท ๑ (พนม) พกด

ทตงชดปฏบตการท ๑ (เขายา) ๔๗P ๐๔๔๗๑๘๖E UTM ๑๐๐๖๙๒๓N

๑. ๒ ชดปฏบตการลาดตระเวน ประจ าหนวยพทกษอทยานแหงชาตเขาสกท ขส. ๑ (เขาตอเตา)

พกดทตงชดปฏบตการท ๒ (เขาตอเตา) ๔๗P ๐๔๗๙๒๔๔E UTM ๐๙๘๓๑๘๒N

๑.๓ ชดปฏบตการลาดตระเวนประจ าหนวยพทกษอทยานแหงชาตเขาสกท ขส. ๕ (คลองหมอก)

พกดทตงชดปฏบตการท ๖ (คลองหมอก) ๔๗P ๐๔๖๑๒๒๔E UTM ๐๙๘๓๕๔๗N

๑.๔ ชดปฏบตการลาดตระเวน ประจ าหนวยพทกษอทยานแหงชาตเขาสกท ขส. ๖ (บางหมาน)

พกดทตงชดปฏบตการท ๗ (บางหมาน) ๔๗P ๐๔๗๑๗๙๓E UTM ๐๙๘๓๕๓๔N

๒. เขตจดการอทยานแหงชาตเขาสก ท ๒ (บานตาขน) รบผดชอบพนทในเขตอ าเภอบานตาขน จ านวน ๖ ชดปฏบตการ ประกอบดวย

๒.๑ ชดปฏบตการลาดตระเวนเคลอนทเรวประจ าเขตจดการอทยานแหงชาต ท ๒ (บานตาขน) พกดทตงชดปฏบตการท ๑๐ (ชองเขากาเลาะ) ๔๗P ๐๔๗๑๗๕๓E UTM ๐๙๙๓๙๘๕N

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

32

๒.๒ ชดปฏบตการลาดตระเวนประจ าหนวยพทกษอทยานแหงชาตเขาสกท ขส. ๒ (แกงเชยวหลาน) พกดทตงชดปฏบตการท ๓ (แกงเชยวหลาน) ๔๗P ๐๔๗๙๕๗๙E UTM ๐๙๙๐๕๔๕N

๒.๓ ชดปฏบตการลาดตระเวนประจ าหนวยพทกษอทยานแหงชาตเขาสกท ขส.๓ (อาวสมเดจ) พกดทตงชดปฏบตการท ๔ (อาวสมเดจ) ๔๗P ๐๔๖๖๕๗๖E UTM ๐๙๙๕๖๓๐N

๒.๔ ชดปฏบตการลาดตระเวนประจ าหนวยพทกษอทยานแหงชาตเขาสกท ขส. ๔ (คลองแปะ) พกดทตงชดปฏบตการท ๕ (คลองแปะ) ๔๗P ๐๔๕๗๕๓๓E UTM ๐๙๙๒๗๒๑N

๒.๕ ชดปฏบตการลาดตระเวนประจ าหนวยพทกษอทยานแหงชาตเขาสกท ขส. ๗ (ไกรสร) พกดทตงชดปฏบตการท ๘ (ไกรสร) ๔๗P ๐๔๕๗๙๓๑E UTM ๑๐๐๓๕๘๙N

๒.๖ ชดปฏบตการลาดตระเวนประจ าศนยพฒนาการทองเทยวคลองคะ พกดทตงชดปฏบตการท ๙ (คลองคะ) ๔๗P ๐๔๖๖๓๘๙E UTM ๐๙๙๐๓๖๔N

ภาพท ๑๐ แผนทแสดงพนทรบผดชอบและพกดฐานทตงปฏบตการลาดตระเวน

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

33

จากผลการลาดตระเวนของทง ๑๐ ชดปฏบตการปรากฏจดลาดตระเวนในระหวางเดอนตลาคม ๒๕๕๔ – เดอนกมภาพนธ ๒๕๕๕ ดงแผนทแสดง (ภาพท ๑๑)

ภาพท ๑๑ แผนทแสดงจดปฏบตการลาดตระเวน ของชดปฏบตการท ๑ – ๑๐

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

34

ตารางท ๑ แสดงความถของการลาดตระเวนในชวงระยะเวลา ๕ เดอน

เดอน

จ านวนชดลาดตระเวน

(ชด)

จ านวนวนลาดตระเวนของ

ทกชด (วน)

จ านวนครงของการลาดตระเวน

จ านวนวนลาดตระเวนเฉลย (วน/ชด/เดอน)

จ านวนครงของการลาดตระเวน (ครง/ชด/เดอน)

ตลาคม ๒๕๕๔ ๑๐ ๒๐๕ ๔๒ ๒๐.๕ ๔.๒ พฤศจกายน ๒๕๕๔ ๑๐ ๒๒๖ ๔๒ ๒๒.๖ ๔.๒

ธนวาคม ๒๕๕๔ ๑๐ ๒๐๒ ๔๒ ๒๐.๒ ๔.๒

มกราคม ๒๕๕๕ ๑๐ ๑๙๙ ๔๐ ๑๙.๙ ๔.๐

กมภาพนธ ๒๕๕๕ ๑๐ ๑๘๒ ๔๐ ๑๘.๒ ๔.๐

ความถของการลาดตระเวนในชวงเวลา ๕ เดอน (ตลาคม ๒๕๕๔ – กมภาพนธ ๒๕๕๕)

ประมาณ ๒๐ วนตอเดอน ซงเฉลย ๔ ครง/ชด/เดอน

การลาดตระเวนแตละครง พบทรพยากรแบงออกไดเปน ๔ ประเภท และภยคกคามทพบโดยชดลาดตระเวนทง ๑๐ ชด ในชวงระยะเวลา ๕ เดอน แสดงดงขอมลตารางท ๒

ตารางท ๒ แสดงขอมลทรพยากรและภยคกคามทพบในชวงระยะเวลา ๕ เดอน

ชป.ท

ประเภททรพยากร ภยคกคาม

สตว ขนาดใหญ

สตว ขนาดกลาง

สตว ขนาดเลก

ซากสตว เครองมอ ดกท าราย

สตว

รองรอย พราน

การบกรก พนท

การเกบหา ของปา

๑ ๑๔ ๑๓ ๑๑ - ๖ - - - ๒ - - ๑๒ - - ๑ ๑ ๑ ๓ - - ๑๑ - - - ๑ - ๔ - - ๕ - - - - - ๕ - ๑ ๗ - - - - - ๖ - - ๑๔ ๒ ๖ - - - ๗ - - ๑๔ - - - - - ๘ ๑ ๔๕ ๑ ๑ - - - - ๙ - ๒ ๙ - - ๒ - -

๑๐ - - - - - - - -

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

35

จากผลจากการลาดตระเวนพนทไดพบทรพยากรประเภทตางๆ และภยคกคาม ระหวางเดอนตลาคม ๒๕๕๔ – เดอนกมภาพนธ ๒๕๕๕ สามารถสรปผลการลาดตระเวนของแตละชดปฏบตการไดดงภาพท ๑๒

ภาพท ๑๒ แสดงผลการพบทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๑ (เขายา)

จากภาพท ๑๒ เหนไดวาในพนทรบผดชอบของชดปฏบตการท ๑ นนพบหมปามากทสด

รองลงมาไดแก ชางปา, ลง คาง ชะน, ววแดง, ชะมด และววกระทง ตามล าดบ

ส าหรบภยคกคามทพบไดบอยครง เปนเครองมอท ารายสตวปา ประเภทบวง แรว

0

10

20

30

14

18

5

11 9

4

0

6

0 0 0

จ านว

นครง

ลกษณะทพบ

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

36

ภาพท ๑๓ แสดงขอมลทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๑ (เขายา)

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

37

ภาพท ๑๔ แสดงผลการพบทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบประจ าชดปฏบตการท ๒ (เขาตอเตา)

จากภาพท ๑๔ เหนไดวาในพนทรบผดชอบของชดปฏบตการท ๒ นนพบ หมปา มากทสด

รองลงมาไดแก ชะมด, ลง คาง และชะน ตามล าดบ

ส าหรบภยคกคามทพบไดบอยครง เปนการบกรกพนท ทพกพราน และการเกบหาของปา

ตามล าดบ

0

10

20

30

21

8 6

0 0 1 1 1

จ านว

นครง

ลกษณะทพบ

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

38

ภาพท ๑๕ แสดงขอมลทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๒ (เขาตอเตา)

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

39

ภาพท ๑๖ แสดงผลการพบทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบประจ าชดปฏบตการท ๓ (แกงเชยวหลาน)

จากภาพท ๑๖ เหนไดวาในพนทรบผดชอบของชดปฏบตการท ๓ นนพบหมปา มากทสด

รองลงมาไดแก ลง คาง ชะน และชะมด ตามล าดบ

ส าหรบภยคกคามทพบไดแก การบกรกพนท

0

10

20

30

15

7 12

0 0 1 0 0

จ านว

นครง

ลกษณะทพบ

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

40

ภาพท ๑๗ แสดงขอมลทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบประจ าชดปฏบตการท ๓ (แกงเชยวหลาน)

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

41

ภาพท ๒๓ แสดงขอมลทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๓

ภาพท ๑๘ แสดงผลการพบทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๔ (อาวสมเดจ)

จากแผนภมท ๑๘ เหนไดวาในพนทรบผดชอบของชดปฏบตการท ๔ นนพบหมปามากทสด

รองลงมาไดแก ลง คาง ชะน ตามล าดบ

ส าหรบภยคกคามไมพบในพนท

0

10

20

30

8 7

0 0 0 0 0

จ านว

นครง

ลกษณะทพบ

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

42

ภาพท ๑๙ แสดงขอมลทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๔ (อาวสมเดจ)

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

43

ภาพท ๒๐ แสดงผลการพบทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๕ (คลองแปะ)

จากภาพท ๒๐ เหนไดวาในพนทรบผดชอบของชดปฏบตการท ๕ นนพบ ลง คาง ชะน มากทสด

รองลงมาไดแก หมปา และววแดง ตามล าดบ

ส าหรบภยคกคามไมพบในพนท

0

10

20

30

8 12

1 0 0 0 0 0

จ านว

นครง

ลกษณะทพบ

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

44

ภาพท ๒๑ แสดงขอมลทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๕ (คลองแปะ)

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

45

ภาพท ๒๒ แสดงผลการพบทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๖ (คลองหมอก)

จากภาพท ๒๒ เหนไดวาในพนทรบผดชอบของชดปฏบตการท ๖ นนพบ หมปา มากทสด รองลงมาไดแก ลง คาง และ ชะน ตามล าดบ

ส าหรบภยคกคามทพบได เปนเครองมอท ารายสตว และซากสตวปา ตามล าดบ

0

10

20

30

22 19

2

6

0 0 0

จ านว

นครง

ลกษณะทพบ

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

46

ภาพท ๒๓ แสดงขอมลทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๖

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

47

(คลองหมอก)

ภาพท ๒๔ แสดงผลการพบทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๗ (บางหมาน)

จากภาพท ๒๔ เหนไดวาในพนทรบผดชอบของชดปฏบตการท ๗ นนพบ หมปา มากทสด รองลงมาไดแก ลง คาง ชะน และชะมด ตามล าดบ

ส าหรบภยคกคามไมพบในพนท

0

10

20

30 27

5

9

0 0 0 0 0

จ านว

นครง

ลกษณะทพบ

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

48

ภาพท ๒๕ แสดงขอมลทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๗

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

49

(บางหมาน)

ภาพท ๒๖ แสดงผลการส ารวจทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๘ (ไกรสร)

จากภาพท ๒๖ เหนไดวาในพนทรบผดชอบของชดปฏบตการท ๘ นนพบ ววกระทง มากทสด

รองลงมาไดแก ววแดง, หมปา, ชางปาตามล าดบ

ส าหรบภยคกคามทพบได เปนซากสตวปา

0

10

20

30

40

1 3

9

36

1 0 0 0 0

จ านว

นครง

ลกษณะทพบ

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

50

ภาพท ๒๗ แสดงขอมลทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๘ (ไกรสร)

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

51

ภาพท ๒๘ แสดงผลการส ารวจทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๙ (คลองคะ)

จากภาพท ๒๘ เหนไดวาเหนไดวาในพนทรบผดชอบของชดปฏบตการท ๙ นนพบ หมปา มาก

ทสด รองลงมาไดแก ลง คาง ชะน, ชะมด, ววแดง และววกระทงตามล าดบ

ส าหรบภยคกคามทพบ เปนทพกพราน

0

10

20

30

19

2

5

1 1 0 0 0 2

0

จ านว

นครง

ลกษณะทพบ

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

52

ภาพท ๒๙ แสดงขอมลทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๙ (คลองคะ)

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

53

ภาพท ๓๐ แสดงผลการพบทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๑๐ (ชองเขากาเลาะ)

จากภาพท ๓๐ เหนไดวาในพนทรบผดชอบของชดปฏบตการท ๑๐ นน ไมพบทรพยากรธรรมชาต เนองจากเปนการลาดตระเวนเสนทางน า และด าเนนการในจดตรวจชวคราวในพกดตางๆ

ส าหรบภยคกคามไมพบในพนท หรอไมพบการกระท าผดแตอยางใด

0

10

20

30

40

50

0 0 0 0 0 0 0

จ านว

นครง

ลกษณะทพบ

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

54

ภาพท ๓๑ แสดงขอมลทรพยากรทโดดเดนและภยคกคามทพบ ประจ าชดปฏบตการท ๑๐ (ชองเขากาเลาะ)

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

55

จากผลจากการลาดตระเวนพนทไดพบทรพยากรประเภทตางๆ ระหวางเดอนตลาคม ๒๕๕๔ – เดอนกมภาพนธ ๒๕๕๕ ซงสามารถสรปผลการลาดตระเวนของแตละชดปฏบตการ และน าผลปฏบตการทไดมาประมวลผล น าไปสการบรณาการเพอการอนรกษพนทปาไมอยางยงยนได

ทรพยากรธรรมชาตทพบภายในเสนทางลาดตระเวน

ทรพยากรประเภทสตวขนาดใหญ

สตวขนาดใหญ หมายถง ทรพยากรชางปาทพบภายในเสนทางลาดตระเวนของอทยานแหงชาตเขาสก ตงแตเดอนตลาคม ๒๕๕๔ ถง เดอนกมภาพนธ ๒๕๕๕

จากการสรปขอมลการลาดตระเวนภายในพนทรบผดชอบของทกชดปฏบตการ เหนไดวา สตวขนาดใหญ พบไดมากทสดในพนท ชดปฏบตการท ๑ (เขายา) และพบไดนอยในพนทชดปฏบตการท ๘ (ไกรสร) ซงทงสองพนทมแนวเขตทตดตอกน ลกษณะทพบนน ไดแก การพบเหนตว กองมล และรองรอยการหากน ดงภาพแสดง

ภาพท ๓๒ แสดงขอมลการพบทรพยากรสตวปาขนาดใหญในพนทของชดปฏบตการลาดตระเวน

0

5

10

15 14

0 0 0 0 0 0 1

0 0

จ านว

น (ค

รง)

ชดปฏบตการลาดตระเวน

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

56

ตารางท ๓ แสดงขอมลเกณฑก าหนดการลาดตระเวนพบทรพยากรประเภทสตวขนาดใหญ

ภาพท ๓๓ แผนทแสดงพนทพบสตวขนาดใหญ ภายในเสนทางลาดตระเวน

เกณฑก าหนด จ านวนครงทพบ (ครง) มากทสด ๑๑-๑๕ มาก ๘-๑๐ ปานกลาง ๕-๗ นอย ๑-๔ ไมพบ ๐

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

57

ทรพยากรประเภทสตวขนาดกลาง

สตวขนาดกลาง หมายถง ทรพยากร ววแดง และววกระทงทพบภายในเสนทางลาดตระเวนของอทยานแหงชาตเขาสก ตงแตเดอนตลาคม ๒๕๕๔ ถง เดอนกมภาพนธ ๒๕๕๕

จากการสรปขอมลการลาดตระเวนภายในพนทรบผดชอบของทกชดปฏบตการ เหนไดวา สตวขนาดกลาง พบไดมากทสดในพนทชดปฏบตการท ๘ (ไกรสร) พบไดปานกลางในพนทชดปฏบตการท ๑ (เขายา) และพบไดนอยในพนท ชดปฏบตการท ๕ (คลองแปะ) และชดปฏบตการท ๙ (คลองคะ) ลกษณะทพบนน ไดแก การพบเหนตวและรองรอยการหากน ดงภาพแสดง

ภาพท ๓๔ แสดงขอมลการพบทรพยากรสตวปาขนาดกลางในพนทของชดปฏบตการลาดตระเวน

ตารางท ๔ แสดงขอมลเกณฑก าหนดการลาดตระเวนพบทรพยากรประเภทสตวขนาดกลาง

เกณฑก าหนด จ านวนครงทพบ (ครง) มากทสด ๓๙-๕๐ มาก ๒๖-๓๘ ปานกลาง ๑๓-๒๕ นอย ๑-๑๒ ไมพบ ๐

0 10 20 30 40 50

13

0 0 0 1 0 0

45

2 0 จ านว

น (ค

รง)

ชดปฏบตการลาดตระเวน

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

58

ภาพท ๓๕ แผนทแสดงพนทพบสตวขนาดกลาง ภายในเสนทางลาดตระเวน

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

59

ทรพยากรประเภทสตวขนาดเลก

สตวขนาดเลก หมายถง ทรพยากร หมปา ลง คาง ชะนและ ชะมด ทพบภายในเสนทางลาดตระเวนของอทยานแหงชาตเขาสก ตงแตเดอนตลาคม ๒๕๕๔ ถง เดอนกมภาพนธ ๒๕๕๕ จากการสรปขอมลการลาดตระเวนภายในพนทรบผดชอบของทกชดปฏบตการ เหนไดวา สตวขนาดเลก พบไดมากทสดในพนทชดปฏบตการท ๑ (เขายา) ชดปฏบตการท ๒ (เขาตอเตา) ชดปฏบตการ ท ๓ (แกงเชยวหลาน) ชดปฏบตการท ๖ (คลองหมอก) และชดปฏบตการท ๗ (บางหมาน) พบไดมากในชดปฏบตการท ๙ (คลองคะ) พบไดปานกลางในพนทชดปฏบตการท ๔ (อาวสมเดจ) ชดปฏบตการท ๕ (คลองแปะ) และพบไดนอยในพนท และชดปฏบตการท ๘ (ไกรสร) ลกษณะทพบนนไดแก การพบเหนตว และรองรอยการหากน ดงภาพแสดง

ภาพท ๓๖ แสดงขอมลการพบทรพยากรสตวปาขนาดเลกในพนทของชดปฏบตการลาดตระเวน

ตารางท ๕ แสดงขอมลเกณฑก าหนดการลาดตระเวนพบทรพยากรประเภทสตวขนาดเลก

เกณฑก าหนด จ านวนครงทพบ (ครง) มากทสด ๑๑-๑๕ มาก ๘-๑๐ ปานกลาง ๕-๗ นอย ๑-๔ ไมพบ ๐

0

5

10

15 11 12 11

5 7

14 14

1

9

0 จ านว

น (ค

รง)

ชดปฏบตการลาดตระเวน

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

60

ภาพท ๓๗ แผนทแสดงพนทพบสตวขนาดเลก ภายในเสนทางลาดตระเวน

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

61

จากผลจากการลาดตระเวนพนทไดพบภยคกคามประเภทตางๆ ระหวางเดอนตลาคม ๒๕๕๔ – เดอนกมภาพนธ ๒๕๕๕ ซงสามารถสรปผลการลาดตระเวนของแตละชดปฏบตการ และน าผลปฏบตการทไดมาประมวลผลเพอการแบงพนทเพอน าไปสการบรณการเพอการอนรกษพนทปาไมอยางยงยนได โดยแบงออกเปนประเภทตางๆ ดงน

ภยคกคามประเภทซากสตวปา

ภยคกคามประเภทซากสตวปา ทพบภายในเสนทางลาดตระเวนของอทยานแหงชาตเขาสก ตงแตเดอนตลาคม ๒๕๕๔ ถง เดอนกมภาพนธ ๒๕๕๕ จากการสรปขอมลการลาดตระเวนภายในพนทรบผดชอบของทกชดปฏบตการ เหนไดวา ซากสตวปา พบไดปานกลางในพนทชดปฏบตการท ๖ (คลองหมอก) และพบไดนอยในชดปฏบตการท ๘ (ไกรสร) ลกษณะทพบนนไดแก ซากหวคาง และซากเลยงผา

ภาพท ๓๘ แสดงขอมลการพบภยคกคามประเภทซากสตวปาในพนทของชดปฏบตการลาดตระเวน

ตารางท ๖ แสดงขอมลเกณฑก าหนดการลาดตระเวนพบภยคกคามประเภทซากสตว

เกณฑก าหนด จ านวนครงทพบ (ครง) มาก ๓

ปานกลาง ๒ นอย ๑ ไมพบ ๐

0 0.5

1 1.5

2 2.5

3

0 0 0 0 0

2

0

1

0 0 จ านว

น (ค

รง)

ชดปฏบตการลาดตระเวน

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

62

ภาพท ๓๙ แผนทแสดงพนทพบภยคกคามประเภทซากสตว ภายในเสนทางลาดตระเวน

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

63

ภยคกคามประเภทเครองมอดกท ารายสตว

ภยคกคามประเภทเครองดกท ารายสตวปาทพบภายในเสนทางลาดตระเวนของอทยานแหงชาตเขาสก ตงแตเดอนตลาคม ๒๕๕๔ ถง เดอนกมภาพนธ ๒๕๕๕

จากการสรปขอมลการลาดตระเวนภายในพนทรบผดชอบของทกชดปฏบตการ เหนไดวา เครองมอดกท ารายสตวปา พบไดมากในพนทชดปฏบตการท ๑ (เขายา) และชดปฏบตการท ๖ (คลองหมอก) ลกษณะทพบนนไดแก แรว และบวงดกสตว

ภาพท ๔๐ แสดงขอมลการพบภยคกคามประเภทเครองมอดกท ารายสตวปาในพนทของ ชดปฏบตการลาดตระเวน

ตารางท ๗ แสดงขอมลเกณฑก าหนดการลาดตระเวนพบภยคกคามประเภทเครองมอดกท ารายสตวปา

เกณฑก าหนด จ านวนครงทพบ (ครง) มาก ๕-๖

ปานกลาง ๓-๔ นอย ๑-๒ ไมพบ ๐

0

2

4

6

8 6

0 0 0 0

6

0 0 0 0 จ านว

น (ค

รง)

ชดปฏบตการลาดตระเวน

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

64

ภาพท ๔๑ แผนทแสดงพนทพบภยคกคามประเภทเครองมอดกท ารายสตวปา ภายในเสนทางลาดตระเวน

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

65

ภยคกคามประเภทรองรอยพราน

ภยคกคามประเภทรองรอยพรานทพบภายในเสนทางลาดตระเวนของอทยานแหงชาต เขาสก ตงแตเดอนตลาคม ๒๕๕๔ ถง เดอนกมภาพนธ ๒๕๕๕

จากการสรปขอมลการลาดตระเวนภายในพนทรบผดชอบของทกชดปฏบตการ เหนไดวา รองรอยพราน พบไดปานกลางในชดปฏบตการท ๙ (คลองคะ) และพบไดนอยในชดปฏบตการท ๒ (เขาตอเตา) ลกษณะทพบนนไดแก ทพกพราน และรองรอยการลาสตวปา

ภาพท ๔๒ แสดงขอมลการพบภยคกคามประเภทรองรอยพรานในพนทของชดปฏบตการ ลาดตระเวน

ตารางท ๘ แสดงขอมลเกณฑก าหนดการลาดตระเวนพบภยคกคามประเภทรองรอยพราน

เกณฑก าหนด จ านวนครงทพบ (ครง) มาก ๓ ปานกลาง ๒ นอย ๑ ไมพบ ๐

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

0

1

0 0 0 0 0 0

2

0

จ านว

น (ค

รง)

ชดปฏบตการลาดตระเวน หอ

งสมดก

รมอท

ยานแ

หงชา

ต สตว

ปา แล

ะพนธ

พช

66

ภาพท ๔๓ แผนทแสดงพนทพบภยคกคามประเภทรองรอยพราน ภายในเสนทางลาดตระเวน

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

67

ภยคกคามประเภทการบกรกพนท

ภยคกคามประเภทบกรกพนททพบภายในเสนทางลาดตระเวนของอทยานแหงชาตเขาสก ตงแตเดอนตลาคม ๒๕๕๔ ถง เดอนกมภาพนธ ๒๕๕๕

จากการสรปขอมลการลาดตระเวนภายในพนทรบผดชอบของทกชดปฏบตการ เหนไดวา การบกรกพนท พบไดนอยในพนทชดปฏบตการท ๒ (เขาตอเตา) และชดปฏบตการท ๓ (แกงเชยวหลาน) ลกษณะทพบนนเปนลกษณะการบกรกในแปลงคดเดมเพอปลกกลายางพารา และลกลอบตดโคนไมยางพาราในแปลงส ารวจถอครองตามมตคณะรฐมนตร ๓๐ มถนายน ๒๕๔๑

ภาพท ๔๔ แสดงขอมลการพบภยคกคามประเภทการบกรกพนทในพนทของชดปฏบตการลาดตระเวน

ตารางท ๙ แสดงขอมลเกณฑก าหนดการลาดตระเวนพบภยคกคามประเภทการบกรกพนท

เกณฑก าหนด จ านวนครงทพบ (ครง) มาก ๓ ปานกลาง ๒ นอย ๑ ไมพบ ๐

0

0.5

1

1.5

2

0

1 1

0 0 0 0 0 0 0

จ านว

น (ค

รง)

ชดปฏบตการลาดตระเวน หอ

งสมดก

รมอท

ยานแ

หงชา

ต สตว

ปา แล

ะพนธ

พช

68

ภาพท ๔๕ แผนทแสดงพนทพบภยคกคามประเภทการบกรกพนท ภายในเสนทางลาดตระเวน

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

69

ภยคกคามประเภทการเกบหาของปา

ภยคกคามประเภทการเกบหาของปาทพบภายในเสนทางลาดตระเวนของอทยานแหงชาตเขาสก ตงแตเดอนตลาคม ๒๕๕๔ ถง เดอนกมภาพนธ ๒๕๕๕

จากการสรปขอมลการลาดตระเวนภายในพนทรบผดชอบของทกชดปฏบตการ เหนไดวา การเกบหาของปา พบไดนอยในพนทชดปฏบตการท ๒ (เขาตอเตา) ลกษณะทพบนนเปนลกษณะการน าจกรยานยนตเขาภายในเขตพนทเพอเกบหาของปา

ภาพท ๔๖ แสดงขอมลการพบภยคกคามประเภทการเกบหาของปาในพนทของชดปฏบตการลาดตระเวน

ตารางท ๑๐ แสดงขอมลเกณฑก าหนดการลาดตระเวนพบภยคกคามประเภทการเกบหาของปา

เกณฑก าหนด จ านวนครงทพบ (ครง) มาก ๓ ปานกลาง ๒ นอย ๑ ไมพบ ๐

0

0.5

1

1.5

2

0

1

0 0 0 0 0 0 0 0

จ านว

น (ค

รง)

ชดปฏบตการลาดตระเวน

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

70

ภาพท ๔๗ แผนทแสดงพนทพบภยคกคามประเภทการเกบของปา ภายในเสนทางลาดตระเวน

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

71

ขอมลคดทเกดขนภายในพนทลาดตระเวนของอทยานแหงชาตเขาสก

สรปขอมลคดทเกดขนภายในพนทลาดตระเวนของอทยานแหงชาตเขาสก ระหวางเดอนตลาคม ๒๕๕๓ – เดอนกมภาพนธ ๒๕๕๔ และเดอนตลาคม ๒๕๕๔ – เดอนกมภาพนธ ๒๕๕๕ ดงน

ภาพท ๔๘ แสดงการเปรยบเทยบขอมลคดการบกรกพนท ป ๒๕๕๔ และป ๒๕๕๕

จากแผนภมแสดงใหเหนวา ในปงบปงบประมาณ ๒๕๕๔ ไมพบการบกรกพนท แตพบในเดอนพฤศจกายน ป ๒๕๕๕ จ านวน ๒ ครง

ภาพท ๔๙ แสดงการเปรยบเทยบขอมลคดการท าไม ป ๒๕๕๔ และป ๒๕๕๕

0 1 2 3 4 5

จ านว

นครง

เดอน

การบกรกพนท

ป 2554

ป 2555

0 1 2 3 4 5

จ านว

นครง

เดอน

การท าไม

ป 2554

ป 2555

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

72

จากแผนภมแสดงใหเหนวาพบการท าไมไดเฉพาะในปงบประมาณ ๒๕๕๔ โดยพบเดอนพฤศจกายน ๑ ครง และเดอนธนวาคม ๒ ครง และไมพบการท าไมในป ๒๕๕๕

ภาพท ๕๐ แสดงการเปรยบเทยบขอมลคดการลาสตว ป ๒๕๕๔ และป ๒๕๕๕

จากแผนภมแสดงใหเหนวาพบการลาสตว ทงสองปงบประมาณ โดย ป ๒๕๕๔ พบในเดอนกมภาพนธ ๒ ครง และปงบประมาณ ๒๕๕๕ พบในเดอนมกราคม ๒ ครง เดอนกมภาพนธ ๑ ครง

ภาพท ๕๑ แสดงการเปรยบเทยบขอมลคดการเกบหาของปา ป ๒๕๕๔ และป ๒๕๕๕

จากแผนภมแสดงใหเหนวาพบการเกบหาของปาเฉพาะปงบประมาณ ๒๕๕๕ เทานน คอพบในเดอนมกราคม ๑ ครง

0 1 2 3 4 5

จ านว

นครง

เดอน

การลาสตว

ป 2554

ป 2555

0 1 2 3 4 5

จ านว

นครง

เดอน

การเกบหาของปา

ป 2554

ป 2555

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

73

วจารณ

จากผลการลาดตระเวนในชวงระยะเวลา ๕ เดอน (ตลาคม ๒๕๕๔ – กมภาพนธ ๒๕๕๕) ซงเปนชวงฤด

แลง ซงการเขาถงพนทสามารถกระท าไดงาย พบวา

๑. พนททเปนแหลงหากนของสตวปา ปรากฏสตวปาขนาดใหญอยบรเวณปาทางดานทศตะวนตก ถงดานทศเหนอ ซงตดตอกบรมขอบอางเกบน าเขอนรชประภา สตวปาขนาดกลางพบเหนบรเวณใจกลางพนทรมขอบอางเกบน าเขอนรชประภาทางดานทศเหนอ สวนสตวปาขนาดเลกพบเหนไดทวไปเกอบทงพนท

๒. ภยคกคามทพบ ซงลอแหลมตอการลกลอบลาสตวปา พบวามการพบซากสตวปาจากการลา รองรอยพราน เครองมอดกหรอลาสตวปา อยในบรเวณพนททแนวเขตดานทศใต ตดตอกบแนวเขตนคมสหกรณพนม ซงขนานกบเสนทางหลวงแผนดนหมายเลข ๔๐๑ (สราษฎรธาน – ตะกวปา) และดานทศเหนอบรเวณปาเขายา พนทตดตอกบชมชนบานเขายาและรมขอบอางเกบน าเขอน รชประภาดานทศเหนอทสามารถสญจรเขาถงไดงายโดยทางเรอ

๓. ภยคกคามทลอแหลมดานบกรกพนทและเกบหาของปาอยบรเวณรอยตะเขบแนวเขตปาดานทศใต ในสวนรอยตออ าเภอพนม และอ าเภอบานตาขน ซงเปนพนททผอนผนใหราษฎรอาศยท ากน ตามมต คณะรฐมนตร เมอวนท ๓0 มถนายน ๒๕๔๑ โดยราษฎรลกลอบตดโคนไมยางพารา เพอตองการปลกใหมทดแทนตนยางพาราเดมทหมดอายการกรดยาง สวนการบกรกพนทเพมไมปรากฏขอมล

๔. สถานการณการตรวจยดด าเนนคดในพนทอทยานแหงชาตเขาสกจากการเปรยบเทยบขอมลในป ๒๕๕๔ และป ๒๕๕๕ ในชวงเวลาเดยวกนพบวาสถานการณการลกลอบลาสตวปายงคงพบอยางตอเนอง สถานการณดานการลกลอบท าไมมแนวโนมลดลง สวนสถานการณการบรกพนทแมไมปรากฏขอมลการบกรกพนทเพมเตมแตราษฎรในพนทผอนผนใหอาศยท ากนในแปลงส ารวจรายแปลงตามมตคณะรฐมนตร ๓๐ มถนายน ๒๕๔๑ เรมกระท าผดกฎหมายโดยการลกลอบตดโคนไมยางพาราในพนททหมดอายกรดยาง และมแนวโนมทจะด าเนนการเพมขน ดงนนเพอลดความขดแยงระหวางชมชนและอทยานแหงชาตเขาสก ควรชแจงท าความเขาใจกบชมชนในพนท และกรมอทยานแหงชาตควรมนโยบายทชดเจนในการด าเนนการส าหรบชมชนทอาศยท ากนในพนทผอนผนใหอาศยท ากนในแปลงส ารวจรายแปลงตามมตคณะรฐมนตร ๓๐ มถนายน ๒๕๔๑

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

74

บทท ๕

สรปและขอเสนอแนะ

สรป

การปฏบตการลาดตระเวนโดยหลกการลาดตระเวนเชงคณภาพในพนทอทยานแหงชาตเขาสก ชวงระยะเวลา ๕ เดอน ตงแตตลาคม ๒๕๕๔ ถง กมภาพนธ ๒๕๕๕ น าผลทไดจากการปฏบตการลาดตระเวนโดยใชเครองจบพกดทางภมศาสตร (GPS) มาประมวลผลและวเคราะหตามหลกการระบบสารสนเทศภมสาสตร (GIS) สามารถสรปผลเพอน าไปใชประโยชนในการบรหารจดการอทยานแหงชาต เขาสกไดอยางยงยน ดงน

๑. ขอมลทรพยากรโดดเดนและส าคญทพบเหนในพนทลาดตระเวน

๑.๑ สตวปาขนาดใหญ โดยใชขอมลชางปาเปนตวแทน ปรากฏวา จ านวนครงทพบเหนไดมากทสดจ านวน ๑๔ ครง ในพนทของชดปฏบตการท ๑ (เขายา) บรเวณปาเขาสก ดานทศตะวนตกของพนทตอเนองขนไปทางทศเหนอ จนตดรมขอบอางบรเวณปาเขายา สวนพนททพบรองลงมาเพยงครงเดยว คอพนทของชดปฏบตการท ๘ (ไกรสร) บรเวณปาคลองหย ดานทศเหนอของอทยานแหงชาตเขาสก ซงตดตอกบเขตรกษาพนธสตวปาคลองแสง สวนในพนทของชดปฏบตการอก ๘ แหง ไมปรากฏขอมล สรปไดวา แหลงอาศยและหากนของสตวปา ประเภทสตวปาขนาดใหญในระยะชวงเวลา ๕ เดอน (ตลาคม ๒๕๕๔–กมภาพนธ ๒๕๕๕) ในพนทอทยานแหงชาตเขาสก สามารถพบไดทางดานทศตะวนตกตดตอไปจนถงทศเหนอของพนทอทยานแหงชาตเขาสก โดยพนททพบเหนไดชดเจนคอ ดานทศตะวนตก ซงสามารถพบเหนไดมากทสด อาจเปนชางภายในโขลงเดยวกน สวนทพบทางดานทศเหนอบรเวณรมปาคลองหย เหนอเขอนรชประภา อาจเปนชางปาอกโขลงหนงทหลดออกมาจากเขตรกษาพนธสตวปาคลองแสงเพอมาหากนเพยงครงคราว ซงในรอบ ๕ เดอนพบเหนในพนทนอยเพยง ๑ ครง

๑.๒ สตวปาขนาดกลาง โดยใชขอมลววกระทงและววแดงเปนตวแทน ปรากฏวา จ านวนครงทพบเหนไดมากทสด จ านวน ๔๕ ครง ในพนทของชดปฏบตการท ๘ (ไกรสร) บรเวณปาคลองหย ดานทศเหนอของอทยานแหงชาตเขาสก สวนพนททพบรองลงมาคอพนทของชดปฏบตการท ๑ (เขายา) บรเวณปาเขาสกดานทศตะวนตกของพนทตอเนองขนไปทางทศเหนอ จนตดรมขอบอางบรเวณปาเขายา จ านวน ๑๓ ครง สรปไดวา แหลงอาศยและหากนของสตวปาประเภทสตวปาขนาดกลางระยะชวงเวลา ๕ เดอน

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

75

(ตลาคม ๒๕๕๔ – กมภาพนธ ๒๕๕๕) ในพนทอทยานแหงชาตเขาสก สามารถเหนไดบรเวณพนทดานทศเหนอไปจนถงดานทศตะวนตกของพนทอทยานแหงชาตเขาสก โดยพนททพบเหนไดชดเจนคอพนทปารมขอบอางเกบน าดานทศเหนอบรเวณปาคลองหย เปนพนททตดตอกบแนวเขตปาของเขตรกษาพนธสตวปาคลองแสง ซงไมมพนทชมชนอยในบรเวณดงกลาว จงพบเหนสตวปาไดมากทสดในบรเวณน

๑.๓ สตวปาขนาดเลก โดยใชหมปา ลง คาง ชะนและชะมดเปนตวแทน ปรากฏวา จ านวนครงทพบเหนไดมากทสดจ านวน ๑๔ ครง ในพนทของชดปฏบตการท ๖ (คลองหมอก) และพนทของชดปฏบตการท ๗ (บางหมาน) สวนพนททพบรองลงมาคอพนทของชดปฏบตการท ๒ (เขาตอเตา) ชดปฏบตการท ๑ (เขายา) ชดปฏบตการท ๓ (แกงเชยวหลาน) และชดปฏบตการท ๙ (คลองคะ) จ านวน ๑๒ ครง ๑๑ ครง ๑๑ ครง และ ๙ ครง ตามล าดบ และพบไดนอยบรเวณชดปฏบตการท ๕ (คลองแปะ) ชดปฏบตการท ๔ (อาวสมเดจ) ชดปฏบตการท ๘ (ไกรสร) จ านวน ๗ ครง ๕ ครงและ ๑ ครงตามล าดบ โดยไมปรากฏขอมลเลยในชดปฏบตการท ๑0 ซงเปนชดปฏบตการทรบผดชอบพนทน า ท าหนาทลอยล าเรอในการตรวจสอบยานพาหนะทเขาออกภายในอางเกบน าเขอนรชประภา จงไมพบรองรอยสตวปาแตอยางใด สรปไดวา แหลงอาศยและหากนของสตวปาขนาดเลกในระยะชวงเวลา ๕ เดอน (ตลาคม ๒๕๕๔ – กมภาพนธ ๒๕๕๕ ) ในพนทอทยานแหงชาตเขาสก พบไดทวไปเกอบทกพนทและสามารถพบเหนไดชดเจนคอ ดานทศใตไปจนถงดานทศตะวนออก ซงตดตอกบแนวเขตนคมสหกรณพนม สนนษฐานไดวาสตวเหลานลงมาหากนผลปาลมน ามนของราษฎรในพนทรอยตะเขบแนวเขต (ภาพท ๕๒)

๒. ขอมลภยคกคามทพบเหนในพนทลาดตระเวน (ภาพท ๕๓)

๒.๑ ภยคกคามทลอแหลมตอการลกลอบลาสตวปา ไดแก

๒.๑.๑ ซากสตวปาทเกดจากการลา ปรากฏวา พบเหนซากสตวปาทเกดจากการลาในพนทชดปฏบตการท ๖ (คลองหมอก) มากทสด จ านวน ๒ ครง และพนททมการพบเหนรองลงมาคอ พนทชดปฏบตการท ๘ (ไกรสร) พบเหนจ านวน ๑ ครง สวนพนทของชดปฏบตการอก ๘ แหง ไมปรากฏขอมล สรปไดวา พนททพบรองรอยซากสตวปาทเกดจากการลกลอบลาสตวปา ในระยะชวงเวลา ๕ เดอน (ตลาคม ๒๕๕๔ – กมภาพนธ ๒๕๕๕) ในพนทอทยานแหงชาตเขาสกอยทางดานทศใตทตดตอกบแนวเขตนคมสหกรณพนม บรเวณปาคลองหมอก ซงเปนพนทตอเนองกบปารมขอบอางบรเวณปาคลองคะ พนทสามารถเขาถงคอนขางงาย โดยสามารถเดนเทาจากบรเวณแนวเขตอทยานแหงชาตดานดานทศใต หรอใชเรอลงทางอางเกบน าเขอนรชประภาและเดนเทาจากรมขอบอางเกบน าเขอนรชประภาบรเวณปาคลองคะผานพนทปาออกมาทางดานทศใตได และพนททพบรองลงมา คอ บรเวณพนทปาคลองหย รมขอบอางเกบน า

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

76

เขอนรชประภาทางดานทศเหนอ ซงเปนแหลงอาศยและหากนของสตวปาจ านวนมาก เนองจากเปนพนทตอเนองกบเขตรกษาพนธสตวปาคลองแสง และมการเขาถงพนทงายเชนกน โดยใชเรอเปนยานพาหนะ

๒.๑.๒ เครองมอดกท ารายหรอลาสตวปาประเภทบวง แรว ปรากฏวามการพบเหนมากทสดคอ ในพนทชดปฏบตการท ๑ (เขายา) และชดปฏบตการท ๖ (คลองหมอก) จ านวน ๖ ครงเทากน สวนชดปฏบตการอก ๘ ชดไมปรากฏขอมล สรปไดวา พนททยงคงพบการลาสตวปาโดยใชเครองมอดกท ารายสตวประเภทบวงแรว ในระยะชวงเวลา ๕ เดอน (ตลาคม ๒๕๕๔ – กมภาพนธ ๒๕๕๕) มเพยง ๒ บรเวณ ซงอยตดรมขอบปาทางดานทศใตตดตอกบแนวเขตนคมสหกรณพนมพนทท ากนของราษฎรทขนานกบเสนทางหลวงแผนดนหมายเลข ๔๐๑ (สราษฎรธาน - ตะกวปา) และบรเวณปาเขายาดานทศเหนอทตดตอกบพนทท ากนของราษฎรบานเขายาและตอเนองกบบรเวณรมขอบอางเกบน าเขอนรชประภาบรเวณปาคลองหย

๒.๑.๓ รองรอยทพกพราน ปรากฏวามการพบเหนมากทสด คอพนทของชดปฏบตการท ๙ (คลองคะ) จ านวน ๒ ครง และชดปฏบตการท ๒ (เขาตอเตา) จ านวน ๑ ครง สวนในพนทของชดปฏบตการอก ๘ ชด ไมปรากฏขอมล จงสรปไดวา พนททยงมรองรอยพรานเขาไปในระยะชวงเวลา ๕ เดอน (ตลาคม ๒๕๕๔ – กมภาพนธ ๒๕๕๕) เปนบรเวณปาคลองคะ ซงอยรมขอบอางเกบน าเขอนรชประภา สามารถใชยานพาหนะสญจรไดทางเรอและสามารถเดนเทาออกมาจากรมขอบอางบรเวณปาคลองคะผานมายงพนทปาคลองหมอกทางดานทศใตทตดตอแนวเขตนคมสหกรณพนม โดยใชเวลาเดนทางเพยง ๓-๔ ชวโมง สวนอกพนททพบรองลงมาคอ บรเวณเขาตอเตา ซงเปนพนททผอนผนใหราษฎรอาศยท ากนตามมตคณะรฐมนตร เมอวนท ๓0 มถนายน ๒๕๔๑ เปนชมชนขนาดใหญ การเขาไปในพนทท าไดงายจะพบทวไปตามรอยตะเขบแนวเขตปา

๒.๒ ภยคกคามทลอแหลมตอการลกลอบบกรกพนท ปรากฏวาพบเหนไดในพนทของชดปฏบตการท ๒ (เขาตอเตา) และพนทของชดปฏบตการท ๓ (แกงเชยวหลาน) จ านวน ๑ ครงเทากน ซงเปนการลกลอบตดโคนไมยางพาราออกจากพนทอทยานแหงชาตเขาสก ในพนททผอนผนใหราษฎรอาศยท ากนตามมตคณะรฐมนตร เมอวนท ๓0 มถนายน ๒๕๔๑ และการยดถอครอบครองปลกไมยางพาราเพมเตมในแปลงคดเดม สามารถสรปไดวา การบกรกพนทในระยะชวงเวลา ๕ เดอน (ตลาคม ๒๕๕๔ – กมภาพนธ ๒๕๕๕) ในบรเวณพนทอทยานแหงชาตเขาสก พบดานทศใตบรเวณปาเขาตอเตาเพอตดโคนไมยางพาราทหมดอายในพนทแปลงส ารวจถอครอง ทผอนผนใหอาศยท ากนตามมตคณะรฐมนตร. เมอวนท ๓0 มถนายน ๒๕๔๑ และบรเวณปาบางมดมการลกลอบปลกยางพาราในพนทแปลงคดเดม แตไมปรากฏขอมลการบกรกพนทเพมเตมรายใหม

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

77

๒.๓ การลกลอบเกบหาของปา ปรากฏวาพบเหนไดในพนทของชดปฏบตการท ๒ (เขาตอเตา) เพยงแหงเดยว สรปไดวา ยงคงมการลกลอบเขาไปเกบหาของปาในระยะชวงเวลา ๕ เดอน (ตลาคม ๒๕๕๔– กมภาพนธ ๒๕๕๕) บรเวณปาเขาตอเตา ซงเปนพนททมชมชนทไดรบการผอนผนใหอาศยท ากน ตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท ๓0 มถนายน ๒๕๔๑ อยเปนชมชนขนาดใหญ การเขาออกพนทสามารถกระท าไดงาย และวถชวตของราษฎรในพนทยงคงมการพงพงพนทปา

๓. คดทเกดขนภายในพนทลาดตระเวนของอทยานแหงชาตเขาสก ปรากฏวาในพนทอทยานแหงชาตเขาสกในระยะชวงเวลา ๕ เดอน (ตลาคม ๒๕๕๔ – กมภาพนธ ๒๕๕๕) มการตรวจยดด าเนนคด จ านวน ๖ คด ประกอบดวย การบกรกพนท จ านวน ๒ คด การลาสตว จ านวน ๓ คด เกบหาของปา ๑ คด สวนการท าไมไมปรากฏขอมล ซงเปรยบเทยบกบชวงเวลาเดยวกนในป ๒๕๕๔ มการตรวจยดด าเนนคด จ านวน ๕ คด พบวา การบกรกพนทไมปรากฏขอมล การลาสตว จ านวน ๒ คด เกบหาของปา ไมปรากฏขอมล และการท าไม จ านวน ๓ คด (ภาพท ๕๔)

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

78

ภาพท ๕๒ แผนทแสดงขอมลพนทอาศยของทรพยากรสตวปา

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

79

ภาพท ๕๓ แผนทแสดงขอมลภยคกคามทเกดขนในพนท

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

80

ภาพท ๕๔ แผนทแสดงคดทเกดขนในพนท

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

81

ขอเสนอแนะ

๑. ควรมมาตรการทเขมงวดในการลาดตระเวน โดยวางแผนการลาดตระเวนใหกระจายครอบคลมทวทงพนท โดยเฉพาะควรน าหลกการลาดตระเวนเชงคณภาพมาใชในการปฏบตการลาดตระเวนอยางเขมขนและตอเนอง รวมทงเพอใหไดขอมลทชดเจนและสามารถตรวจสอบได ควรพจารณาน าแบบฟอรมมาตรฐานระบบฐานขอมลลาดตระเวนเชงพนท MIST มาใชในการบนทกผลการลาดตระเวนและประมวลผลขอมลน าไปใชประโยชนในการบรหารจดการอทยานแหงชาตเขาสกไดอยาง มประสทธภาพ

๒. จดตงฐานปฏบตการลาดตระเวนในพนททมการพบภยคกคาม ทงการพบเหนซากสตวปา เครองมอดกท ารายสตว รองรอยพราน การบกรกพนทและการเกบหาของปา รวมทงวางแผนออกลาดตระเวนอยางเขมขนเพอปองกนและหยดยงการลดลอบลาสตวปาอยางเดดขาด

๓. ควรเพมศกยภาพเจาหนาท มการอบรมทบทวนและฝกฝนการใชอปกรณและเทคนคการลาดตระเวนรวมทงการเกบขอมลใหมความช านาญ โดยการน าระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS) และ เครองจบพกดทางภมศาสตร (GPS) ไปใชในการลาดตระเวน เพอสรางมาตรฐานการลาดตระเวนในพนท ใหสามารถตดตาม ตรวจสอบและวดคณภาพได

๔. ส าหรบผลการลาดตระเวนเมอน ามาประมวลผลพบวาบางชด ลาดตระเวนไมปรากฏขอมลภยคกคามภายในเสนทางลาดตระเวน สนนษฐานไดวาในพนทดงกลาวไมมภยคกคามหรอเจาหนาทยงขาดทกษะความช านาญในการจดบนทกขอมล จงควรมการสลบพนทในการเดนลาดตระเวนของชดลาดตระเวนบาง เพอจะไดตรวจสอบ ตดตาม ประเมนผลการลาตระเวนไดอยางมประสทธภาพ

๕. ควรน าขอมลทไดจากการลาดตระเวนประมวลผลเพอน าไปใชในการบรหารจดการอทยานแหงชาตเขาสก ใหมประสทธภาพมากยงขน

๖. ควรมการเพมขวญและก าลงใจใหแกเจาหนาท โดยการประชมเจาหนาทปฏบตงานอยางตอเนอง เพอซกถามปญหา อปสรรคในการด าเนนงานและจดเตรยมเสบยงใหพรอมในการปฏบตหนาท

๗. ผบรหารควรเลงเหนความส าคญและเขาใจบทบาทการท างานของระบบการเกบขอมล การประมวลผล การแสดงผลและสนบสนนบคลากรเขารบการฝกอบรมการใชโปรแกรมและประมวลผลจาก

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

82

ระบบฐานขอมลลาดตระเวนเชงพนท MIST พรอมทงมการตดตามและประเมนผล การลาดตระเวนของเจาหนาทแตละชดปฏบตการอยางนอยเดอนละ ๒ ครง

๘. ควรก าชบใหเจาหนาทเดนลาดตระเวนทวทงพนททรบผดชอบ เพอจะไดทราบขอมลทแทจรง รวมทงจดออนและจดแขงของพนท และน าไปสแผนการปฏบตไดอยางมประสทธภาพ

๙. ควรใหเจาหนาในพนทหนวยพทกษเขารวมประชมชแจงและรบฟงปญหา ขอเสนอแนะจากชมชนรอบๆแนวเขต เพอหาแนวทางรวมกนในการบรณาการการมสวนรวมเพอบรหารจดการอทยานแหงชาตเขาสกอยางยงยน

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

83

เอกสารและสงอางอง

กรมปาไม ๒๕๔๒. รายงานฉบบสมบรณ ขอมลพนฐานแผนแมบทการจดการพนทอทยานแหงชาตเขาสก จงหวดสราษฎรธาน (พ.ศ. ๒๕๔๒-๒๕๔๖). สวนทรพยากรทดนและปาไม, ส านกอนรกษทดนและปาไม, กรมปาไม.

เขตรกษาพนธสตวปาหวยขาแขง ๒๕๔๙. การพฒนาประสทธภาพการลาดตระเวนเพอคมครองพนทเขตรกษาพนธสตวปาหวยขาแขง.

มลนธสบนาคะเสถยร ๒๕๕๕. ระบบลาดตระเวนเชงคณภาพ (Smart patrol system) http://www.seub.or.th/ วนท ๒๑ มนาคม ๒๕๕๕.

รองลาภ สขมาสรวง และ มทนา ศรกระจาง ๒๕๓๖. โครงสรางประชากรของชางปาในเขตรกษาพนธสตวปาหวยขาแขง วารสารสตวปาเมองไทย ป ๓ ฉบบท ๑ ธนวาคม ๒๕๓๖ คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ศนยพฒนาการจดการเขตรกษาพนธสตวปาท ๒ (ภเขยว) และเขตรกษาพนธสตวปาภเขยว จงหวดชยภม ๒๕๕๑. การพฒนาระบบลาดตระเวนและตรวจตดตามทรพยากรธรรมชาตในเขตรกษาพนธสตวปาภเขยว.

สถานวจยสตวปาคลองแสง ๒๕๔๒. วารสารสตวปาเมองไทย ปท ๗ ฉบบท ๑ ธนวาคม ๒๕๔๒. ISSN ๐๘๕๘-๓๙๖X คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

สเพชร จรขจรกล. ๒๕๕๔. คมอประกอบการฝกอบรมความรเบองตนระบบภมสารสนเทศเพอการสนบสนนการจดการพนทปาไมและการใชโปรแกรม ArcGIS : ArcEditor. ศนยวจยระบบภมสารสนเทศเพอการพฒนาทองถน ภาควชาเทคโนโลยชนบท คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร ศนยรงสต

ส านกหอสมดกลาง มหาวทยาลยรามค าแหง ๒๕๔๙. ปาไมในประเทศไทย http://www.lib.ru.ac.th/ วนท ๒๐ มนาคม ๒๕๕๕.

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

84

หนงสอกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ท ทส ๐๙๑๐.๕๐๒/๑๓๐๓ ลงวนท ๒๑ มกราคม ๒๕๕๓ เรอง ใหรายงานขอมลการผนวกพนทอทยานแหงชาตเขาสก

หนงสอกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ท ทส ๐๙๑๐.๕๐๒/๑๖๖๗๐ ลงวนท ๒๙ กนยายน ๒๕๕๔ เรอง ขอใหด าเนนงานใชมาตรการปองกนอยางเขมขน

หนงสอส านกบรหารพนทอนรกษท ๔ ท ทส ๐๙๑๔.๔/๔๓๓๒ ลงวนท ๑๔ พฤศจกายน ๒๕๕๔ เรอง ขอสงผลการปฏบตงานโครงการทรพยากรทดนและปาไมในพนทปาอนรกษประจ าปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๔ (การตรวจสอบพสจนสทธการครอบครองพนทปาไม))

องคความรเรอง การเพมประสทธภาพการลาดตระเวนพนทปาอนรกษ DNP-KM TEAM ๒๐๑๑ http://www.dnp.go.th/train/KMdetail/smart.pdf วนท ๒๒ มนาคม ๒๕๕๕.

อนรรฆ พฒนวบลย และคณะ ๒๕๕๑. เทคนคการลาดตระเวนเชงคณภาพเพอการจดการพนทอนรกษ (Smart Patrol Technique for Protected Area Management) สมาคมอนรกษสตวปาประเทศไทย.

อทยานแหงชาตเขาสก ๒๕๕๓. โครงสรางการบรหารงานอทยานแหงชาตเขาสก. รายงานผลการปฏบตงานอทยานแหงชาตเขาสกประจ าปงบประมาณ ๒๕๕๔ (ตลาคม ๒๕๕๓ - กนยายน ๒๕๕๔).

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

85

ภาคผนวก

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

86

ภาพสรปขนตอนการเตรยมความพรอมเจาหนาทสายตรวจ และการลาดตระเวน

ฝกทบทวนทกษะการปฏบตงานและการใชอปกรณลาดตระเวน

วางแผนลาดตระเวนและด าเนนการลาดตระเวน

เตรยมความพรอมกอนออกลาดตระเวนตรวจสอบ

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช

87

ออกลาดตระเวนในพนท

สรปผลการลาดตระเวน

หองสม

ดกรม

อทยา

นแหง

ชาต ส

ตวปา

และพ

นธพช