Effectiveness of Mindfulness Based Cognitive Group Therapy in...

Shenakht Journal of Psychology and Psychiatry

Vol. 3/ No. 2/ Summer 2016

Page: 44-55

Effectiveness of Mindfulness Based Cognitive Group Therapy in Cognitive

Emotional Regulation for Patients with Type 2 Diabetes

Alizadeh A.1, Poursharifi, H2* 1- Master in Clinical Psychology, Department of Psychology, East Azarbayjan Science and Research

Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran.

[email protected]. 0914 414 0779 – 041 35555863. Adress: Shahriyar Counseling and

Psychological Services, Bahar Building, 17 Shahrivar Ave, Tabriz.

2- Associate Professor of Health Psychology, Department of Psychology, University of Tabriz, Tabriz,

Iran. [email protected].

Abstract

Introduction: This study aimed to evaluate the effectiveness of group mindfulness-based

cognitive therapy in cognitive emotion regulation for patients with type-2 diabetes.

Method: This study was a quasi-experimental research. Its research plan was in the form of

two-group method (control and experimental groups) and included three stages: pre-test,

post-test, and follow-up. The statistical population included all male and female patients aged

between 30 and 50 in Tabriz in 2015, who received the diagnosis of type-2 diabetes. Using

available sampling method, a sample of 24 patients was selected and randomly assigned to

both experimental and control groups. Individuals in the experimental group received group

therapeutic intervention in 8 sessions (60 to 90 minutes), and those in the control group

received no intervention. Before the intervention, at the end of the meetings, and at the one-

month follow-up, both groups completed the cognitive emotion regulation questionnaire

(CERQ). The data were analyzed using multivariate analysis of covariance.

Results: The results showed there is a significant difference between the two groups in terms

of the use of cognitive emotion regulation strategies at the post-test and follow-up stages.

Discussion: Although the drugs and lifestyle changes are the main pillars of modern

treatment in diabetes management, the impact of psychological factors on the lives of people

with various diseases has been proven. Therefore, the increase in general health and proper

management of diabetes occurs when the psychological component is added to the

medication. Mindfulness-based cognitive therapy increases the use of adaptive cognitive

emotion regulation strategies as psychosocial issues raised in this disease.

Key words: Mindfulness Based Cognitive Therapy, Cognitive Emotional Regulation, Type 2

Diabetes.

Dow

nloa

ded

from

she

nakh

t.muk

.ac.

ir at

22:

32 +

0430

on

Wed

nesd

ay J

une

10th

202

0

http://shenakht.muk.ac.ir/article-1-166-fa.html

پزشکی شناخت و روان مجله روانشناسی

1395 تابستان ،2، شماره ومسسال

44-55 صفحات:

آگاهی بر تنظیم شناختی هیجانبر ذهندرمانی گروهی مبتنیاثربخشی شناخت

بیماران مبتال به دیابت نوع دو

*2یفیحمید پورشر ، 1اصغر علیزاده

-09144140779شرقی، دانشگاه آزاد اسالمی، تبریز، ایران. کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، گروه روانشناسی، واحد علوم و تحقیقات آذربایجان -1

04135555863- [email protected] شهریار شناختیخدمات روان و مشاوره مرکز یک، واحد دوم، طبقه بهار، ساختمان شهریور، 17 خیابان آدرس: تبریز،

دانشیار روانشناسی سالمت، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران. -2

09125264947 - [email protected]

چکیده

آگاهی بر تنظیم شناختی هیجان بیماران مبتال بر ذهنانی گروهی مبتنیدرمپژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی شناخت مقدمه:

گیرد.تجربی قرار میهای نیمهاین پژوهش، درگروه پژوهشانجام پذیرفت. 2به دیابت نوع

آزمون و پیگیری آزمون، پسپژوهش به صورت دو گروهی )گروه آزمایش و کنترل( و شامل سه مرحله پیش طرح تحقیق روش:

بود که توسط پزشک 1394ی شهر تبریز در سال ساله 30-50ی بیماران زن و مرد ی آماری پژوهش شامل کلیهجامعه بود.

نفر انتخاب و به صورت 24گیری در دسترس نمونه به تعداد بودند. به روش نمونه دریافت کرده 2متخصص، تشخیص دیابت نوع

ای( به دقیقه 90تا 60جلسه ) 8ی درمانی را در افراد گروه آزمایش مداخله تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفت.

ای دریافت نکرد. هر دو گروه قبل از شروع مداخالت، پایان جلسات و در صورت گروهی دریافت کردند و گروه کنترل، مداخله

تفاده از روش تحلیل کوواریانس چند متغیری ها با اسرا تکمیل نمودند. داده نامه تنظیم شناختی هیجانماهه، پرسشپیگیری یک

مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

داری بین دو گروه در استفاده از راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در مرحله نتایج پژوهش نشان داد که تفاوت معنی ها:یافته

آزمون و پیگیری وجود دارد.پس

شوند ولی تاثیر عوامل وها و تغییر سبک زندگی ارکان اصلی درمان قلمداد میدر مدیریت دیابت هرچند مصرف دار گیری:نتیجه

آگاهی باعث بر ذهندرمانی مبتنیبنابراین، شناختهای مختلف ثابت شده است. شناختی بر زندگی افراد مبتال به بیماریروان

اجتماعی مطرح در این بیماری شد. –نی عنوان مسائل رواافزایش استفاده از راهبردهای سازگار تنظیم شناختی هیجان به

آگاهی، تنظیم شناختی هیجان، دیابت نوع دوبر ذهندرمانی مبتنیشناخت های کلیدی:واژه ]دریافت مقاله: پذیرش مقاله: [

Dow

nloa

ded

from

she

nakh

t.muk

.ac.

ir at

22:

32 +

0430

on

Wed

nesd

ay J

une

10th

202

0


بیماران مبتال به دیابت نوع دو آگاهی بر تنظیم شناختی هیجانبر ذهندرمانی گروهی مبتنیاثربخشی شناخت 46

44-55 ،1395 تابستان ،2، شماره ومسسال شناخت، پزشکی و روان مجله روانشناسی

مقدمه

های سوخت و گروهی ناهمگن از بیماری 1دیابت

قندخون و ها افزایش مزمنی آنمشخصه ساز است که

کربوهیدرات، چربی و پروتئین اختالل سوخت و ساز

نقایصی در ترشح انسولین و یا است و در نتیجه وجود

، 2شود )انجمن دیابت آمریکاعمل انسولین ایجاد می

(. این بیماری در قلب مسائل رفتاری است و 2005

شناختی و اجتماعی نقش حیاتی در عوامل روان

شناختی، دو نوع حاظ سببمدیریت آن دارند. به ل

متمایز دیابت وجود دارد. دیابت نوع یک و نوع دو.

مبتال 2درصد افراد دیابتی به دیابت نوع 90تا 85تقریباً

توضیح اینکه، دیابت ملیتوس نوع یک، که باشند؛ می

آغاز "یا "وابسته به انسولین"ها به عنوان دیابت قبل

ری است که با شد، نوعی بیماشناخته می "نوجوانی

که به عنوان مثال طوریشروع زودهنگام رابطه دارد، به

ساالن جوان در میان کودکان، نوجوانان و بزرگ

شود. دیابت ملیتوس نوع دو، به عنوان تشخیص داده می

شود که شناخته می "غیر وابسته به انسولین"دیابت

درصد بیماران دیابتی رایج 90طور تقریبی در میان به

(. 2005، 3فردریک، کاکس و کالرک -)گاندر است

درصد 9، حدود 2014شیوع جهانی دیابت در سال

سال تخمین زده شده است 18در جمعیت باالی

بینی شده است (. پیش2014، 4)سازمان بهداشت جهانی

میلیون نفر 366تعداد افراد دیابتی به 2030در سال

ی و افزایش یابد )وایلد، روگلیک، گرین، سیسر

درصد 23الی 14رسد، (. به نظر می2004، 5کینگ

سال ایرانی دیابت داشته و یا ساالن باالی سیبزرگ

دیده هستند )عدیلی، دارای تحمل انسولین آسیب

(. شیوع جهانی دیابت 2006پناه، الریجانی و حقیقت

1.Diabetes 2.American Diabetes Association

3.Gonder-Frederick, Cox & Clarke 4.World Health Organization

5.Wild, Roglic, Green, Sicree, & King

نوع دو، تا حدودی در میان مردان بیشتر از زنان است،

ور عمومی امید به زندگی در زنان طجا که بهاما از آن

ها طول عمر زیادتری دارند بیش از بیشتر است و آن

گیرند؛ در ایران، مردان تحت تأثیر این مسأله قرار می

درصد این موارد را به خود 95الی 90دیابت نوع دو،

(. 2013اختصاص داده است )پورشریفی و همکاران،

مدت کوتاه دیابت ملیتوس دارای عوارض بلندمدت و

است. این بیماری به علت بروز عوارض جسمانی مانند

های قلبی و بیماری 8، نوروپاتی7، نفروپاتی6رتینوپاتی

ای بر زندگی بیماران اثر ، به طورگسترده9عروقی

(. بر اساس 2012، 10گذارد )النگو و همکارانمی

ی تجربی، رفتارهایی که موجب این عوارض پیشینه

روانی بیماران دیابتـی اثر اریشوند بر سازگمی

رغم (. عـلی2014، 11گذارند )کاتون و همکارانمی

پذیرش مسائل فیزیولوژیکی مربوط به این بیماری؛ عدم

شدن به نوسانات قندخون، نیاز به تزریق بیماری، حساس

انسولین، محدودیت در رژیم غذایی و میزان فعالیت و

ود، سبب بروز نیاز برای مراقبت دقیق و مداوم از خ

گردند شناختی در افراد دیابتی میمشکالت روان

(.2001، 12)وایت

درمانی در کمک به این هدف اکثر راهبردهای روان

بیماران، کاهش مشکالت روانی مربوط به دیابت و به

ی بین این حداقل رساندن تعامالت ظریف و پیچیده

عوامل است. از آنجا که دیابت می تواند پردازش

رسد انی افراد را تحت تاثیر قرار دهد، به نظر میهیج

شناختی های روانیکی از عواملی که در ارتباط با جنبه

مبتالیان به دیابت نوع دو کمتر به آن پرداخته شده،

تنظیم که،این توضیح. باشدمی 13هیجان شناختی تنظیم

6.Retinopathy

7.Nephropathy

8.Neuropathy 9.Cardiovascular disease

10.Longo & et al

11.Katon & et al 12.White

13.Cognitive Emotion Regulation

Dow

nloa

ded

from

she

nakh

t.muk

.ac.

ir at

22:

32 +

0430

on

Wed

nesd

ay J

une

10th

202

0


47 و همکاران مید پورشریفیح

44-55 ،1395 تابستان، 2، شماره ومسمجله روانشناسی و روان پزشکی شناخت، سال

است هیجانی پاسخ هایگرایش ذاتی وجه هیجان

اعمالی به هیجان تنظیم واقع، رد(. 2008 ،1آمستادر)

حالت یک تعدیل یا تغییر منظور به که شودمی اطالق

خودنظم از خاصی شکل و رودمی کار به هیجانی

درونی و بیرونی فرآیندهای عنوان به که است بخشی

است شده تعریف هیجانی هایواکنش در دخیل

( 2009) 3کرایج و گرانفسکی(. 2008 ،2تامپسون)

نامندمی هاییکنش را هیجان شناختی تنظیم یراهبردها

و زااسترس شرایط با فرد کنارآمدن هایراه نشانگر که

شناختیروان مطالعات بررسی. است ناگوار اتفاقات یا

در مهمی عامل هیجان شناختی تنظیم که دهدمی نشان

تعامالت در موفق عملکرد داشتن و سالمتی تعیین

(. 2005 ،4پاتیجن و والین پترز، الم،) است اجتماعی

تنظیم متفاوت راهبرد 9 پیشین، هایپژوهش

که اندکرده شناسایی مفهومی صورت به را شناختی

مجدد، مثبت توجه پذیرش، خود، سرزنش: از عبارتند

مثبت، مجدد ارزیابی ریزی،برنامه به مجدد توجه

و دیگری سرزنش انگاری،فاجعه فکری، نشخوار

،5اسپینهاون و کرایج ارنفسکی،گ) گیریدیدگاه

و مثبت راهبردهای دسته دو به راهبردها این(. 2002

: از عبارتند مثبت راهبردهای. است شده تقسیم منفی

ریزی،برنامه بر مجدد تمرکز مثبت، مجدد تمرکز

راهبردهای و. گیریدیدگاه و مثبت مجدد ارزیابی

دیگری، سرزنش خود، سرزنش: از عبارتند منفی

علیزاده،) پذیرش و انگاری فاجعه فکری، شخوارن

رسدمی نظر به بنابراین،(. 2015 هاشمی، و زادههاشم

ناگوئی با تعامل در هیجان شناختی تنظیم راهبردهای

و هاشناخت پردازش در ناتوانی عنوان به که خلقی

مبتال بیماران مشکالت شوند،می تعریف هاهیجان تنظیم

1.Amstadter

2.Thompson

3.Garnefske & Kraaij 4.Lame, Peters, Vlaeyen & Patijn

5.Spinhoven

.دهندمی قرار تأثیرتحت را نوع دو دیابت به

هایدرمانیروان به که هادرمانیروان سوم موج در

که است این بر عقیده هستند، معروف مدرنپست

هاپدیده مفهومی بافت در باید را هیجانات و هاشناخت

توجه با لذا،(. 2006 ،6باند و لوما هیز،) گرفت نظر در

از یکی درسمی نظر به دیابت بیماری خاص ماهیت به

شناختی تنظیم بر تواندمی که شناختیروان هایمداخله

باشد، موثر مبتال به دیابت نوع دو بیماران هیجان

.است 7(MBCT) آگاهیذهن برمبتنی درمانیشناخت

و سگال تیزدل،) آگاهیذهن برمبتنی درمانیشناخت

مداخله یک( 2007 ویلیامز، و 9کنی از نقل به ؛8ویلیامز

از که است ساختاریافته و( ایجلسه 8) مدتاهکوت ی

کابات آگاهیذهن برمبتنی استرس کاهش مدل روی

( 2004 ،11سوالز و ویلیامز مارک، از نقل به) 10زین

شده اضافه آن به شناختی درمان اصول و شده ساخته

بالینی هایجمعیت در رویکرد این حاضر درحال .است

دستبه نتایج و گرفته قرار کاربرد و پژوهش مورد ویژه

مبتنی شناختی درمان روش سزایبه تأثیر از حاکی آمده

خلقی، و اضطرابی اختالالت درمان در آگاهیذهن بر

و مزمن دردهای خودکشی، به میل با توام افسردگی

تحقیقات (.2012 ،12ویلیام و مارچاند) باشدمی سرطان

خشیاثرب قابلیت که است داده نشان دیابت یحوزه در

در را بسیاری یعالقه آگاهیذهن برمبتنی مداخالت

به نیز دیابت به مبتال بیماران رفاه و سالمت ارتقای مسیر

،13اُکانر و کریتزر بیرد،وایت) است کرده جلب خود

این از حاکی هاپژوهش نتایج راستا، این در(. 2009

تواندمی آگاهیذهن برمبتنی درمانیشناخت که ستا

و گرین) زندگی کیفیت افزایشو استرس اهشک در

6.Hayes, Luoma & Bond

7.Mindfulness-Based Cognitive Therapy

8.Teasdale, Segal & Williams 9.Kenny

10. Kabat-Zinn

11. Mark, Swales 12. Marchand & William

13. Whitebird, Kreitzer & O'Connor

Dow

nloa

ded

from

she

nakh

t.muk

.ac.

ir at

22:

32 +

0430

on

Wed

nesd

ay J

une

10th

202

0




،(2010 ،2اسکاستر) فشارخون کاهش ،(2011 ،1بیلینگ

،(2007 ،3همکاران و روزنوایگ) افسردگی کاهش

النگ-فاد) خواب کیفیت بهبود و مزاحم افکار کاهش

دو نوع دیابت به مبتال بیماران( 2010، 4همکاران و

تنظیم راهبردهای بر آن اثربخشی اما باشد، داشته نقش

چندان بیماران این در خلقیناگوئی و هیجان شناختی

.نیست مشخص

با توجه به ماهیت خاص بیماری دیابت و با در نظر

داشتن این مسئله که بررسی احساسات و هیجانات از

شناختی در بیماران مبتال به دیابت نوع دو بُعد روان

به نظر کمتر مورد توجه متخصصین قرار گرفته است،

آگاهی در تنظیم بر ذهندرمانی مبتنیرسد شناختمی

شناختی هیجان این بیماران تاثیر داشته باشد. لذا،

درمانی پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی شناخت

آگاهی بر تنظیم شناختی هیجان بر ذهنگروهی مبتنی

بیماران مبتال به دیابت نوع دو انجام پذیرفت.

روش پژوهش

قرار تجربینیمه هایپژوهش درگروه هش،پژو این

پیگیری و آزمونپس آزمون،پیش طرح؛ و بر گیردمی

شامل حاضر پژوهش آماری یجامعه. باشداستوار می

بود تبریز شهر یساله 30-50 مرد و زن بیماران یکلیه

دو نوع دیابت تشخیص متخصص، پزشک توسط که

سال اول یههما شش بین یفاصله در و کرده دریافت

قرار درمان تحت تبریز سینای بیمارستان در 1394

به مراجعه با الزم، مجوزهای کسب با داشتند. ابتدا

بخش) تبریز سینای بیمارستان تخصصی کلینیک

خدمات دریافت جهت که بیمارانی شناسایی و( دیابت

می مراجعه بیمارستان این بهدو نوع دیابت برای درمانی

1 .Green & Bieling

2 Schuster

3. Rosenzweig & et al 4. Faude-Lang & et al

درمان یشیوه معرفی برای ایجلسه تیبتر با کردند،

اختیار در الزم اطالعات آن، اجرای ینحوه و گروهی

قرار بیمارانی که داوطلب شرکت در پژوهش بودند،

در گیرینمونه روش از استفاده با سپس،. گرفت

صورت به و انتخاب نفر 24 تعداد به نمونه دسترس

برمبتنی درمانیشناخت) آزمایش گروه دو در تصادفی

. بیمارانی از گرفت قرار کنترلگروه و( آگاهیذهن

ی آماری جهت شرکت در پژوهش انتخاب جامعه

ماه از تشخیص آنها گذشته بود. از 12گردیدند که

ورود بیمارانی در پژوهش خودداری به عمل آمد که

ای و نظایر آن هایی را از مراکز خدمات مشاورهمداخله

توانی یادگیری داشتند؛ تحت کردند؛ نادریافت می

پزشکی، و یا دارای مشکالت جدی درمان روان

پزشکی نظیر بیماری مزمن دیگری غیر از دیابت بودند.

درمانیشناخت)درمانی یمداخله آزمایش افراد گروه

( ایدقیقه 90 تا 60) جلسه 8 در را( آگاهیذهن برمبتنی

کنترل، گروه و کردند دریافت گروهی صورت به

مربوط دارویی درمان فقط و نکردند دریافت ایمداخله

برایشان دیابت متخصص توسط که 2 نوع دیابت به

. جلسات کردند دریافت شده بود، تجویز

آگاهی در یکی از بر ذهندرمانی گروهی مبتنیشناخت

شناختی شهر تبریز که قبالً مجوزهای های روانکلینیک

گر و همکار شالزم کسب شده بود؛ با حضور پژوه

گر گروه تشکیل و محتوای جلسات وی به عنوان تسهیل

بر درمانی مبتنیبا تکیه بر اصول نظری و فنون شناخت

آگاهی و در چارچوب طرح درمانی برگرفته از ذهن

( در هشت جلسه طراحی 2002ویلیامز، سگال و تیزدل )

مداخالت، شروع از قبل گروه دو هر ازو اجرا گردید.

دو هر از جلسات پایان در و آمد عملمون بهآزپیش

. آمد عملبه روزه 30 پیگیری و آزمونپس گروه

نامه تنظیم شناختی هیجان را کنندگان، پرسششرکت

Dow

nloa

ded

from

she

nakh

t.muk

.ac.

ir at

22:

32 +

0430

on

Wed

nesd

ay J

une

10th

202

0




ها با استفاده از روش تجزیه و تکمیل نمودند و داده

تحلیل کوواریانس مورد تحلیل قرار گرفت.

ی تنظیم نامهپرسش گیریابزارهای اندازه

چند ینامهپرسش یک: 1(CERQ) شناختی هیجان

مقابله راهبردهای شناسایی منظور به که باشدمی بُعدی

حوادث و هاموقعیت یتجربه از بعد افراد شناختی ای

2001 سال در همکاران و گارنفسکی توسط منفی،

های نامه. برخالف سایر پرسشاست شده ساخته

فکار فرد و اعمال صورت آشکار بین اای که بهمقابله

نامه، افکار شوند، این پرسشواقعی وی تمایز قائل نمی

زا ی منفی یا وقایع آسیبفرد را پس از یک تجربه

ی مذکور، یک ابزار نامهکند. پرسشارزیابی می

خودگزارشی است که اجرای آن خیلی آسان و برای

های سال به باال )هم افراد بهنجار و هم جمعیت 12افراد

پرسش مدرج 36باشد و شامل لینی( قابل استفاده میبا

9ای )از همیشه تا هرگز( است که در مجموع پنج نمره

مجدد تمرکزعامل را مورد ارزیابی قرار می دهد:

مجدد ارزیابی ریزی،برنامه بر مجدد تمرکز مثبت،

دیگران، سرزنش خود، گیری، سرزنشدیدگاه مثبت،

مطالعات. و پذیرش انگاریفاجعه فکری، نشخوار

نتایج که است شده انجام نامهپرسش این روی بر زیادی

این مناسب پایایی و روایی بر داللت هاآن یهمه

هایویژگی(. 2002 ،2موریس) باشدمی نامهپرسش

ربیعی، پژوهش در ایران در نامهپرسش این سنجیروان

( 2013) محمودآبادیزارعی و پاالهنگ پوش،زره

ضریب و کرونباخ آلفای پایایی مقادیر. شد بررسی

به کلی عامل برای( هفته 4 زمانی فاصله با) بازآزمایی

هازیرمقیاس برای. آمد دست به 81/0 و 88/0 ترتیب

85/0 تا 71/0 و 89/0 تا 63/0 دامنه در ترتیب به نیز

شد. گزارش

1 . Cognitive Emotion Regulation Questionnaire

2. Muris

هایافته

با توجه به طرح پژوهش حاضر که از نوع

آزمون و پیگیری بود، برای تحلیل آزمون، پسپیش

آزمون آزمون و پسها و به منظور کنترل اثر پیشداده

از روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری استفاده شد.

های آزمون تحلیل کوواریانس یکی از مفروضه

-های واریانسچندمتغیری، بررسی همسانی ماتریس

باشد که بدین منظور از آزمون باکس کوواریانس می

و P=061/0 >05/0آزمون )برای پیش[استفاده است

172/2=F 30/14و=Box's Mآزمون ( و برای پس

(05/0<134/0=P 48/1و=F 18/10و=Box's M )

05/0میزان معناداری آزمون باکس از . ]محاسبه شد

شود که ماتریس بیشتر است بنابراین نتیجه گرفته می

باشند.ها همگن میکوواریانس-واریانس

آزمون زیر به منظور مقایسه میانگین نمرات پس

های تنظیم شناختی هیجان بعد از کنترل اثر مقیاس

آزمون در دو گروه از آزمون تجزیه و تحلیل پیش

ارائه 1کواریانس استفاده شد که نتایج آن در جدول

شده است.

Dow

nloa

ded

from

she

nakh

t.muk

.ac.

ir at

22:

32 +

0430

on

Wed

nesd

ay J

une

10th

202

0




ون راهبردهای تنظیم شناختی هیجان آزم: نتایج تجزیه و تحلیل کوواریانس جهت مقایسه نمرات پس1جدول

در دو گروه آزمایش و کنترل

مجموع هازیرمقیاس

مجذورات

درجه

آزادی

میانگین

مجذورات

F سطح

معناداری

مجذور

اتا

راهبردهای مثبت تنظیم شناختی

هیجان

088/0 150/0 14/2 32/17 1 32/17 آزمونپیش

80/0 001/0 74/115 15/1003 1 15/1003 گروه

- - - 55/7 21 41/170 خطا

راهبردهای منفی تنظیم شناختی

هیجان

368/0 002/0 8/11 34/155 1 34/155 آزمونپیش

74/0 001/0 0/64 80/765 1 80/765 گروه

- - - 34/11 21 41/253 خطا

شود، بین میانگین مالحظه می 1چنانچه در جدول

های مثبت تنظیم آزمون زیر مقیاس راهبردنمرات پس

آزمون، تفاوت شناختی هیجان بعد از حذف اثر پیش

و P<0001/0 و 2ƞ=80/0داری وجود دارد ]معنی

آزمون . همچنین، نمرات پسF](1و21= )74/115

زیرمقیاس راهبردهای منفی تنظیم شناختی هیجان بعد از

2ƞ=74/0دار دارد ]آزمون، تفاوت معنیحذف اثر پیش

. بنابراین، میانگین F](1و21= )0/64و P<0001/0 و

داری در آزمون گروه آزمایش به طور معنینمرات پس

راهبردهای مثبت تنظیم شناختی هیجان بیش از گروه

گواه و در راهبردهای منفی تنظیم شناختی هیجان کمتر

توان گفت که از گروه گواه است. به عبارت دیگر، می

وجب افزایش آگاهی، مبر ذهندرمانی مبتنیشناخت

استفاده از راهبردهای سازگارانه تنظیم شناختی هیجان

و کاهش استفاده از راهبردهای ناسازگارانه شده است.

، نتایج تجزیه و تحلیل 2همچنین، در جدول

کوواریانس به منظور مقایسه میانگین نمرات پیگیری

راهبردهای تنظیم شناختی هیجان بعد از کنترل اثر

ئه شده است.آزمون، اراپیش

نتایج تجزیه و تحلیل کوواریانس جهت مقایسه نمرات پیگیری راهبردهای تنظیم شناختی هیجان: 2جدول

در دو گروه آزمایش و کنترل

مجموع هازیرمقیاس

مجذورات

درجه

آزادی

میانگین

مجذورات

F سطح

معناداری

مجذور

اتا

راهبردهای مثبت تنظیم شناختی

هیجان

003/0 60/0 070/0 28/2 1 28/2 آزمونپیش

78/0 001/0 38/57 10/1147 1 10/1147 گروه

- - - 46/16 21 44/363 خطا

راهبردهای منفی تنظیم شناختی

هیجان

031/0 574/0 40/0 76/4 1 76/4 آزمونپیش

92/0 001/0 33/107 15/1264 1 15/1264 گروه

- - - 62/10 21 27/218 خطا

Dow

nloa

ded

from

she

nakh

t.muk

.ac.

ir at

22:

32 +

0430

on

Wed

nesd

ay J

une

10th

202

0




شود، بین میانگین مالحظه می 2چنانچه در جدول

نمرات پیگیری زیر مقیاس راهبردهای مثبت تنظیم

آزمون، تفاوت شناختی هیجان بعد حذف اثر پیش

و P<0001/0 و 2ƞ=78/0داری وجود دارد ]معنی

داری نمرات پیگیری . معنیF](1و21= )38/57

بعد از زیرمقیاس راهبردهای منفی تنظیم شناختی هیجان

آزمون، نیز قابل مالحظه است حذف اثر پیش

[92/0=2ƞ 0001/0 و>P (1و21= )33/107و[F .

طور بنابراین، میانگین نمرات پیگیری گروه آزمایش به

داری در راهبردهای مثبت تنظیم شناختی هیجان معنی

بیش از گروه گواه و در راهبردهای منفی تنظیم

عبارتی، اه است. بهشناختی هیجان کمتر از گروه گو

بر درمانی مبتنیتوان گفت که اثربخشی شناختمی

آگاهی، در مرحله پیگیری ادامه داشته و موجب ذهن

افزایش استفاده از راهبردهای سازگارانه تنظیم شناختی

هیجان و کاهش استفاده از راهبردهای ناسازگارانه شده

است.

گیریبحث و نتیجه

ی اثربخشی هدف از پژوهش حاضر، بررس

آگاهی بر تنظیم بر ذهندرمانی گروهی مبتنیشناخت

شناختی هیجان در بیماران مبتال به دیابت نوع دو بود.

درمانی که شناختنتایج پژوهش حاضر نشان داد

آگاهی، موجب افزایش استفاده از بر ذهنمبتنی

راهبردهای سازگارانه تنظیم شناختی هیجان و کاهش

آزمون های ناسازگارانه در مرحله پساستفاده از راهبرد

بر درمانی مبتنیشده است. همچنین، اثربخشی شناخت

آگاهی، در مرحله پیگیری ادامه داشته و موجب ذهن

افزایش استفاده از راهبردهای سازگارانه تنظیم شناختی

هیجان و کاهش استفاده از راهبردهای ناسازگارانه شده

است.

پژوهش هایا یافتهنتایج پژوهش حاضر همسو ب

برمبتنی درمانیشناختاند؛ نشان داده هایی است که

و افزایش استرس کاهش در تواندمی آگاهیذهن

کاهش ،(2011 بیلینگ، و گرینکیفیت زندگی )

افسردگی کاهش ،(2010 اسکاستر،) فشارخون

و مزاحم افکار کاهش ،(2007 همکاران، و روزنوایگ)

( 2010 همکاران، و النگ-دفا) خواب کیفیت بهبود

طبق . باشد داشته نقشدو نوع دیابت به مبتال بیماران

ی خالی از قضاوت در (، مشاهده2003زین )نظر کابات

های هیجانی را کاهش دهد. تواند پاسخآگاهی میذهن

آگاهی، توانایی مراجعان را بنابراین، تمرین مهارت ذهن

دهد و ایش میهای هیجانی منفی افزبرای تحمل حالت

ی مؤثر، قادر ساخته و کاهش استفاده ها را به مقابلهآن

ی غیرانطباقی را به دنبال خواهد از راهبردهای مقابله

داشت.

ها، انتظار با وجود تشابهات هیجانی بین انسان

رود، الگویی که هر فرد برای تنظیم هیجاناتش می

ل داشته کند، نتایج هیجانی متفاوتی به دنبااستفاده می

( نشان 2006باشد. در این زمینه، گارنفسکی و کرایج )

دادند که استفاده از بعضی راهبردهای منفی تنظیم

شناختی هیجان از جمله سرزنش خود، نشخوار فکری و

بار خواندن و تا حدودی سرزنش دیگران در فاجعه

تر است. از بزرگساالن دارای اختالل روانی، شایع

مبتال به دیابت نوع دو در شرایط که بیمارانآنجائی

های کنند و دارای محدودیتزایی زندگی میاسترس

بسیاری هستند که به دلیل بیماری مزمن پزشکی ایجاد

شده است در تنظیم هیجانات خود دچار مشکل بوده و

به همین دلیل از راهبردهای منفی تنظیم شناختی هیجان

ها تحمیل آنبه سبب عوارضی که زندگی با دیابت بر

کنند. همچنین، ریان، مارتین و کرده، بیشتر استفاده می

( سرزنش خود، نشخوار فکری، 2005) 1اریک

عنوان بار خواندن و سرزنش دیگری را بهفاجعه

های هیجانات منفی و از بینی کنندهمعتبرترین پیش

1 . Ryan, Martin & Eric

Dow

nloa

ded

from

she

nakh

t.muk

.ac.

ir at

22:

32 +

0430

on

Wed

nesd

ay J

une

10th

202

0




جمله افسردگی معرفی کردند؛ در این زمینه، با توجه به

ن مبتال بهاینکه بیمارا

های روانی از دیابت نوع دو در معرض انواع آسیب

که تنظیم شناختی باشند و از آنجائیجمله افسردگی می

پزشکی ارتباط دارند؛ های روانهیجان با بیماری

رسد؛ بیماران مبتال به دیابت نوع دو گونه به نظر میاین

شناختی از جمله افسردگی های روانتحت فشار همبسته

ایر اختالالت اضطرابی و تحت تاثیر هیجانات منفی و س

ناشی از آن، از راهبردهای منفی تنظیم شناختی هیجان

کنند. از طرفی، گارنفسکی و کرایج بیشتر استفاده می

های مورد ( نیز متوجه شدند که در تمامی گروه2006)

ها )نوجوانان، جوانان و افراد مسن( استفاده بررسی آن

بار خواندن و نشخوار فکری، فاجعهاز راهبردهای

ی مستقیم و سرزنش خود با عالیم افسردگی رابطه

ریزی و بازارزیابی مثبت، تمرکز مجدد بر برنامه

ی معکوس دارد که این یافته گیری با آن، رابطهدیدگاه

ی بیماران دیابتی نوع دو از راهبردهای تنظیم نیز استفاده

ند.کشناختی ناسازگار را تبیین می

توان گفت های پژوهش حاضر، میدر تبیین یافته

بر درمانی مبتنیهای مهم شناختکه یکی از جنبه

گیرند با هیجانات آگاهی این است که افراد یاد میذهن

و افکار منفی مقابله نموده و حوادث ذهنی را به صورت

مثبت تجربه نمایند و نکته مهم دیگر این که

آگاهی باعث بازنمایی ذهنبر درمانی مبتنیشناخت

شود که از کنترل ذهنی اشیاء موجود در زندگی می

بالفصل انسان خارج است و این امر از طریق تنفس

(. 2008، 1شود )مکهعمیق و فکرکردن آموزش داده می

در تبیین این نظریه و در ارتباط آن با بیماری دیابت نوع

دیابت نوع توان اظهار داشت که بیماران مبتال بهدو می

آگاهی با بر ذهنهای مبتنیدو با استفاده از آموزش

1. Mace

هیجانات منفی ناشی از این بیماری کنار آمده و به

پردازند و بازنمایی ذهنی آن در مسیر زندگی خود می

به جای اجتناب، آن را پذیرفته و از راهبردهای

که تأکید بر نمایند. بطوریتر استفاده میسازگارانه

اهانه به زمان حال و قرار گرفتن در معرض توجه آگ

احساسات و افکار ناخوشایند و عدم اجتناب از

احساسات باعث تغییرات شناختی و در نتیجه کاهش و

گردد که شاید یکی از دالیل کاهش بهبود عالئم می

ای مثل سرزنش خود، استفاده از راهبردهای ناسازگارانه

مبتال به دیابت سرزنش دیگری و نشخوار در بیماران

ای خود از اجتناب به برد مقابلهنوع دو، تغییر در راه

برمبتنی یمداخله تاثیرپذیرش احساسات و افکار باشد.

پژوهش در دیابتی بیماران روی بر آگاهیذهن

این که دهدمی نشان( 2007) همکاران و روزنوایگ

به فرد روانی واکنش کاهش یا قطع سبب مداخله

بر استرس تاثیر تنظیم با و شده زااسترس هایمحرک

دیابتی بیماران قندخون تنظیم بهبود در بدن فیزیولوژی

( 2012) 2کپف و هارتمن یمطالعه در. است بوده موثر

کاهش در آگاهیذهن برمبتنی یمداخله اثربخشی نیز

سالمت بهبود و اجتماعی روانی فشارهای مدتطوالنی

. است مشهود دیابتی مارانبی افسردگی کاهش و روانی

های مورد اشاره و با عطف به با توجه به پژوهش

های رفتاری شناختی از جمله اینکه در موج سوم درمان

است این بر عقیدهآگاهی، بر ذهنشناخت درمانی مبتنی

مفهومی بافت در باید را هیجانات و هاشناخت که

(،2006گرفت )هیز و همکاران، نظر در هاپدیده

توان اظهار داشت که با توجه به اینکه شرایط و می

ی زندگی بیماران مبتال به های بیماری و نحوهویژگی

های مزمن دیابت نوع دو متفاوت از سایر بیماری

آگاهی بر ذهندرمانی مبتنیپزشکی بوده؛ شناخت

2. Hartmann & Kopf

Dow

nloa

ded

from

she

nakh

t.muk

.ac.

ir at

22:

32 +

0430

on

Wed

nesd

ay J

une

10th

202

0




ها و توانسته است به این بیماران در تغییر شناخت

انند از راهبردهای هیجانات کمک نماید تا بتو

ی تنظیم شناختی هیجان بهره ببرند. سازگارانه

تحقیق این نظر مورد آماری نمونه بودن محدود

آن به جامعه، جانب نتایج تعمیم شود که درموجب می

پرسش از استفاده. همچنین، احتیاط را رعایت کرد

سنجش نیز برای دهیخودگزارش و خودارزیابی ینامه

های پژوهش به شمار آید. جمله محدودیتتواند از می

های پژوهش حاضر، با توجه به نتایج حاصل از فرضیه

درمانی گروهی اثربخشی شناختشود؛ پیشنهاد می

آگاهی بر خودمدیریتی و کنترل قندخون بر ذهنمبتنی

های آتی بیماران مبتال به دیابت نوع دو نیز در پژوهش

شود این یشنهاد میمورد بررسی قرار گیرد. همچنین، پ

های داروئی در درمانی به عنوان مکمل درمان شیوه

مراکز دولتی و خصوصی که به درمان بیماران مبتال به

دیابت نوع دو می پردازند، مورد استفاده قرار گیرد.

تشکر و قدردانی

از همکاری مسئولین و پرسنل بیمارستان سینای تبریز،

کنندگان در تمامی شرکت شناختی شهریار وکلینیک روان

شود.پژوهش، تشکر و قدردانی می

References

Adili, F., Larijani, B., &

Haghighatpanah, M. (2006). Diabetic

patient: psychological aspects, Annals

New York Academy of Sciences, 1084,

329-349.

Alizadeh, A., Hashemzadeh, F.,

Hashemi, T. (2015). Comparing the early

maladaptive schemas and cognitive

emotion regulation strategies in Major

Depressive disorder patients and healthy

people, unpublished.

American Diabetes Association . (2005).

National standards for diabetes

selfmanagement education. Diabetes Care,

28 (l1): 72-79.

Amstadter, A. (2008). Emotion

regulation and anxiety disorders. J Anxiety

Disord, 22, 211-22.

Dubey, A., Pandey, R., & Mishra, K.

(2010). Role of emotion regulation

difficulties and positive/negative

affectivity in explaining alexithymia-

health relationship: An overview. Indian

Journal of Social Science Researches, 7,

20-31.

Faude-Lang, V., Hartmann, M.,

Schmidt, E.M., Humpert, P., Nawroth, P.,

Herzog, W. (2010). Acceptance and

mindfulness-based group intervention in

advanced type 2 diabetes patients:

therapeutic concept and practical

experiences. Psychother Psychosom Med Psychol, 60(5):185-9.

Garnefske, N., & Kraaij, V. (2009).

Cognitive emotion regulation

questionnaire dewelopment of a short itim

wersion (CERQ-short). Journal of

Personality and Individual Differences.

41: 1045-1053.

Garnefski, N., Kraaij, V. (2006).

Relationships between cognitive emotion

regulation strategies and depressive

symptoms: A comparative study of five

specific samples. Journal of Personality

and Individual Differences, 40: 1659 –

1669.

Garnefski, N., Kraaji, V., Spinhoven, P.

(2002). CERQ: Manual for the use of

cognitive emotion Regulation

Questionnaire. Leiderdorp, the

Netherlands: DATEC.

Gonder-Frederick, L., Cox, D.J., &

Clarke, W.L. (2002). Diabetes. In A.J.

Christensen and M.H. Antoni (Eds.),

chronic physical disorders: Behavioral

medicine’s perspective (pp. 137-164).

Oxford: Blackwell Publishers.

Green, S.M., Bieling, P.J., (2011).

Expanding the Scope of Mindfulness-

Dow

nloa

ded

from

she

nakh

t.muk

.ac.

ir at

22:

32 +

0430

on

Wed

nesd

ay J

une

10th

202

0




Based Cognitive Therapy: Evidence for

Effectiveness in a Heterogeneous

Psychiatric Sample. Cognitive and

Behavioral Practice,

2011.doi:10.1016/j.cbpra. 02.006.

Hartmann, M., Kopf, S. (2012).

Sustained Effects of a Mindfulness-Based

Stress-Reduction Intervention in Type 2

Diabetic Patients. Diabetes Care, 35:945–

947.

Hayes, S., Luoma, J.B., Bond, F.

(2006). Acceptance andcommitment

therapy: Model, processes andoutcomes.

Behavior Research and Therapy, (44), 1-

25.

Kabat-Zinn, J. (2003). Mindfulness-

based interventions in context: Past,

present, and future. Clinical Psychology:

Science and Practice, 10, 144–156.

Katon, W., Simon, G., Von Korff, M.,

Ludman, E., Ciechanowski, P., Walker, E.,

etal. (2004). Behavioral and clinical

factors associated with depression among

individuals with diabetes. Diabetes Care,

27, 914-920.

Kenny, M.A., Williams, M.G. (2007).

Treatmentresistant depressed patients

show a good response to Mindfulness-

based cognitive therapy. Behavior

Research and Therapy, 45:617-625.

Lame, I.E., Peters, M.L., Vlaeyen,

J.W.S., & Patijn, J. (2005). Quality of life

in chronic pain is more associated with

beliefs about pain, than with pain intensity.

Journal of European Pain. 9:15˚24.

Longo, D., Fauci, A., Kasper, D.,

Hauser, S., Jameson, J., Loscalzo, J.,

(2012). Harrison's Principles of Internal

Medicine (18th ed.).Mc Grow Hill.

Mace, C. (2008).Mindfulness and

mental health: therapy, theory, and

science. America, New York. Routledge

Press, 35-36.

Marchand, W.R., William, R. (2012).

Mindfulness Based Stress Reduction,

Mindfulness-Based Cognitive Therapy,

and Zen Meditation for Depression,

Anxiety, Pain, and Psychological Distress.

Journal of Psychiatric Practice,

18(4):233-252.

Mark, J., Williams, G., Swales, M.

(2004). The use of Mindfulness-Based

Approaches for suicidal patients. Archives

of suicide research, p8: 315-329.

Muris, P. (2002).Three traditional and

three new childhood anxiety

questionnaires: Their reliability and

validity in a normal adolescent sample.

Beh Res Thera, 40(7), 753-72.

Poursharifi, H., Zamani, R., Mehryar,

A.H., Besharat, M.A., Rajab, A. (2013).

Effectiveness of motivational interviewing

on improving physical health outcomes

(weight loss and glycogenic control) in

adults with Type II diabetes,

Contemporary Psychology, Vol, 3, No.2,

3-14.

Rabie, M., Zerehpush, A., Palahang, H.,

Zarie, Mahmood Abadi, H. (2014).

Relationship between components of

cognitive emotion regulation and anxiety

disorders. J Res Behave Sci; 11(5):363-

374.

Rosenzweig, S., Reibel, D.K., Greeson,

J.M., Edman, J.S., Jasser, S.A,, McMearty,

K.D., etal. (2007). Minfulness-based

stress reduction is associated with

empowered glydemic control in type 2

diabetes mellitus: a pilot study. Altern

Ther Health Med, 13(5):36-38.

Schuster, K. (2010). Effect of

mindfulness meditation on A1C levels in

African American females with Type 2

diabetes. Adler School of Professional

Psychology (PhD Dissertation), 82 pages;

3455595.

Thompson, R.A. (2008). Emotion

regulation: A theme in search of definition.

The development of emotion regulation:

Biological and behavioral considerations.

MFTSFRICD [Serial online]. 1994; 59:

25-52. Available From: DOI:

10.1111/j.1540- 5834.1994.tb01276.x. 28

JUN 2008.

World Health Organization. (2014).

Global status report on noncommunicable

diseases. Geneva.

Whitebird, R.R., Kreitzer, M.J.,

O'Connor, P.J. (2009). Mindfulness-Based

Dow

nloa

ded

from

she

nakh

t.muk

.ac.

ir at

22:

32 +

0430

on

Wed

nesd

ay J

une

10th

202

0




Stress Reduction and Diabetes. Diabetes

Spect, 22(4): 226–230.

White, C,A (2001). Cognitive Behavior

Therapy for chronic Medical Problems: a

guide to assesment and treatment in

practice. Translated by: Moloodi. R.,

Fatahi, K. (2010). Edited by: Fata, Ladan.

Dow

nloa

ded

from

she

nakh

t.muk

.ac.

ir at

22:

32 +

0430

on

Wed

nesd

ay J

une

10th

202

0


Effectiveness of Mindfulness Based Cognitive Group Therapy in...

Documents

Transcript of Effectiveness of Mindfulness Based Cognitive Group Therapy in...