Effect of Consecutive Ship Docking and Undocking on ...

9
ํ•œ๊ตญํ•ด์–‘๊ณตํ•™ํšŒ์ง€ ์ œ30๊ถŒ ์ œ3ํ˜ธ, pp 177-185, 2016๋…„ 6์›” / ISSN(print) 1225-0767 / ISSN(online) 2287-6715 Original Research Article Journal of Ocean Engineering and Technology 30(3), 177-185 June, 2016 http://dx.doi.org/10.5574/KSOE.2016.30.3.177 Effect of Consecutive Ship Docking and Undocking on Seawater Circulation in Harbor Namseeg Hong * * Department of Civil Engineering, Donga University, Busan, Korea ์„ ๋ฐ•์˜ ์—ฐ์†์  ์ ‘ โ‹… ์ด์•ˆ์ด ํ•ญ๋‚ด ํ•ด์ˆ˜์ˆœํ™˜์— ๋ฏธ์น˜๋Š” ์˜ํ–ฅ ํ™๋‚จ์‹ * * ๋™์•„๋Œ€ํ•™๊ต ํ† ๋ชฉ๊ณตํ•™๊ณผ KEY WORDS: Docking and undocking of ship ์„ ๋ฐ• ์ ‘โ‹…์ด์•ˆ, Approaching time to target concentration ๋ชฉํ‘œ๋†๋„ ๋„๋‹ฌ์‹œ๊ฐ„, Steady state ์ •์ƒ ์ƒํƒœ, Connecting bridge of Busan port ๋ถ€์‚ฐ์‹ ํ•ญ ์—ฐ๊ฒฐ์ž”๊ต ABSTRACT: In this study, the model developed by Hong (2012) was modified to describe the consecutive docking/undocking situation and was also applied to investigate the effect on seawater circulation in Busan port by consecutive docking/undocking at the connecting bridge of Busan port. Numerical experiments for various docking/undocking cases were performed by dumping the initial concentration within Busan Port and indicated that the concentration in Busan port becomes steady state without numerical wiggles after sufficient time (at least 20 or 30 days). In addition, it was found that the seawater circulation under ship docking was slightly reduced in comparison with that under ship undocking, and the approach time to the target concentration under all the docking cases increased in comparison with the undocking case. Received 7 March 2016, revised 18 May 2016, accepted 28 June 2016 Corresponding author Namseeg Hong: +82-10-2585-0817, [email protected] โ—ฏ c 2016, The Korean Society of Ocean Engineers 1. ์„œ ๋ก  ํ•ด์ƒ ์ ‘์•ˆ์„ ๋ฐ•์€ ์กฐ์„์— ์˜ํ•œ ํ•ด์ˆ˜์œ ๋™์— ์˜ํ–ฅ์„ ๋ฏธ์นœ๋‹ค. ์ด ๋Ÿฐ ์กฐ์„ ํ๋ฆ„์žฅ์— ์ˆ˜๊ณต๊ตฌ์กฐ(Hydraulic structure)๊ฐ€ ์žˆ์„ ๊ฒฝ์šฐ์— ๋Œ€ํ•˜์—ฌ Jager and Schijndel(2000)๊ณผ Hong et al.(2008)์€ ์„ ๋ฐ•์— ์˜ํ•œ ์ œ์–ดํšจ๊ณผ๋ฅผ ์กฐ์‚ฌํ•˜์˜€๋‹ค. ํŠนํžˆ, Hong et al.(2008)์€ ์กฐ์„ํ ๋ฆ„์žฅ์— ์„ค์น˜๋œ ์˜คํƒ๋ฐฉ์ง€๋ง‰์„ ์šด๋™๋Ÿ‰๋ฐฉ์ •์‹๋‚ด์˜ ๋น„์„ ํ˜• 2์ฐจ ์— ๋„ˆ์ง€ ์†์‹คํ•ญ์œผ๋กœ ํ‘œํ˜„ํ•˜์—ฌ 3์ฐจ์› ์กฐ์„ํ๋ฆ„ ์ˆ˜์น˜๋ชจํ˜•์„ ์ˆ˜ํ–‰ํ•˜ ์˜€์œผ๋ฉฐ, ๋น„์„ ํ˜• 2์ฐจ ์—๋„ˆ์ง€ ์†์‹คํ•ญ์˜ ์†์‹ค๊ณ„์ˆ˜๋Š” ์ˆ˜์กฐ์‹คํ—˜์„ ํ†ต ํ•˜์—ฌ ์–ป์—ˆ๋‹ค. ๊ทธ๋Ÿฌ๋‚˜, ์„ ๋ฐ•์˜ ๊ฒฝ์šฐ ์ €๋ฉด์˜ ํญ์ด ํฌ๋ฉฐ, ํ˜•์ƒ๋„ ์ผ์ •ํ•˜์ง€ ์•Š์•„ ๋‹จ์ˆœํ•œ ์—๋„ˆ์ง€ ์†์‹ค๋กœ ํ‘œํ˜„ํ•˜๋Š” ๊ฒƒ์€ ๋ฌด๋ฆฌ์ด๋ฉฐ, ํŠนํžˆ ์„ ๋ฐ•์ด ์ž ์œ ์ˆ˜๋ฉด์„ ๋ฎ๋Š” ๊ฒฝ์šฐ ์ž์œ ์ˆ˜๋ฉด์€ Rigid lid ๊ฒฝ๊ณ„์กฐ๊ฑด์ฒ˜๋Ÿผ ๊ณต๊ฐ„์— ๊ณ ์ •๋œ๋‹ค. Rigid lid ๊ฒฝ๊ณ„์กฐ๊ฑด ๋ชจ๋ธ๋ง์€ Bryan(1969), Marchuk and Sarkysian(1986), Demin and Ibraev(1989), Dukowicz et al.(1993)์— ์˜ํ•ด ์ˆ˜๋ฆฝ๋˜์—ˆ์œผ๋ฉฐ, ํŠนํžˆ Klemp and Durran(1983)์€ ํŒŒ๋ž‘ ๋ฐฉ์‚ฌ๊ฒฝ๊ณ„์กฐ๊ฑด(Radiation boundary condition)์— Rigid lid ๊ฒฝ๊ณ„์กฐ๊ฑด์„ ์ ์šฉํ•˜์˜€์œผ๋ฉฐ, Kornilov and Kharitnov(1984)์˜ ์‹คํ—˜ ์ž๋ฃŒ์— ์˜ํ•ด ๊ทธ ์ ์šฉ์ •๋‹น์„œ์ด ๊ฒ€์ฆ๋˜์—ˆ๋‹ค. ๋˜ํ•œ, Hong(2009)์€ ์„ ๋ฐ•๊ณผ ๊ฐ™์€ ๋ถ€์œ ์ฒด์˜ ์ €๋ฉด์„ ๋ชจ๋ธ๋งํ•˜๊ธฐ ์œ„ํ•˜์—ฌ ์šด๋™๋Ÿ‰๋ฐฉ์ •์‹ ๊ณผ ์—ฐ์†๋ฐฉ์ •์‹์˜ ์••๋ ฅํ•ญ์„ ์ˆ˜์ •ํ•˜์—ฌ 3์ฐจ์› ์œ ๋™ํ•ด์„์„ ์ˆ˜ํ–‰ํ•จ์œผ ๋กœ์จ ์กฐ์„ํ๋ฆ„์žฅ์— ์žˆ๋Š” ์ ‘์•ˆ์„ ๋ฐ•์— ์˜ํ•œ ์œ ๋™์žฅ์˜ ๋ณ€ํ™”๋ฅผ ์กฐ์‚ฌ ํ•˜์˜€์œผ๋ฉฐ, ์ด์–ด Hong(2012)์€ ๊ฒฉ์ž๋ง(Grid cell)์˜ ์˜์—ญ์„ ์ถ•์†Œํ•˜ ์—ฌ Rigid lid ๊ฒฝ๊ณ„์กฐ๊ฑด์„ ํ‘œํ˜„ํ•˜๊ณ , ์‹คํ—˜๊ฒฐ๊ณผ์™€ ๋น„๊ต ๊ฒ€์ฆ ํ•˜์˜€์œผ ๋ฉฐ, ๊ฒฉ์ž๋ง ์ถ•์†Œ๋กœ ์ธํ•œ ์ž„์˜ ๋น„์œจํ•ญ๊ณ„์ˆ˜ ํŠน์„ฑ ์˜ํ–ฅ์„ ์กฐ์‚ฌํ•˜์˜€ ๋‹ค. ๊ทธ๋Ÿฌ๋‚˜, Hong(2012)์€ ๋ถ€์‚ฐ์‹ ํ•ญ ์—ฐ๊ฒฐ ์ž”๊ต์— ์„ ๋ฐ•์ด ์ƒ์‹œ ์ ‘ ์•ˆํ•œ๋‹ค๊ณ  ๊ฐ€์ •ํ•˜์—ฌ ์„ ๋ฐ• ํ•˜๋ถ€ ์กฐ๋ฅ˜์†์˜ ๋ณ€ํ™”๋ฅผ ์กฐ์‚ฌํ•˜์˜€๋‹ค. ํ•ญ๋งŒ์€ ์™ธํ•ด๋กœ๋ถ€ํ„ฐ ํŒŒ๋ž‘์„ ์ฐจ๋‹จํ•˜๊ธฐ ์œ„ํ•˜์—ฌ ๋ฐฉํŒŒ์ œ๋“ฑ๊ณผ ๊ฐ™์€ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์— ์˜ํ•ด ๋ถ€๋ถ„์ ์œผ๋กœ ํ์‡„๋  ์ˆ˜๋ฐ–์— ์—†์–ด, ํ•ญ๋‚ดํ•ด์ˆ˜์ˆœํ™˜ ๋Šฅ๋ ฅ์ด ์ €ํ•˜๋˜์–ด ํ•ญ๋‚ด ์˜ค์—ผ์›์ด ๋ฐœ์ƒํ•˜์˜€์„ ๊ฒฝ์šฐ ์™ธํ•ด๋กœ์˜ ํ™• ์‚ฐ์‹œ๊ฐ„์ด ๊ธธ์–ด์ง€๊ฒŒ ๋œ๋‹ค. ์ด๋ฅผ ๊ฐœ์„ ํ•˜๊ธฐ ์œ„ํ•˜์—ฌ ํ•ญ๋งŒ์˜ ์ผ๋ถ€ ๊ฒฝ ๊ณ„์˜์—ญ์„ ๊ฐ•์ œ๋กœ ์™ธํ•ด์— ๊ฐœ๋ฐฉ์‹œ์ผœ ํ•ด์ˆ˜์ˆ˜ํ™˜ ๋Šฅ๋ ฅ์„ ํ–ฅ์ƒ์‹œํ‚จ๋‹ค. ๊ทธ๋Ÿฌ๋‚˜, ์ด๋Ÿฐ ์˜์—ญ ์ž…๊ตฌ์— ์„ ๋ฐ•์ด ์ ‘์•ˆํ•ด ์žˆ๋Š” ๊ฒฝ์šฐ์—๋Š” ํ•ด์ˆ˜์œ  ๋™์„ ์ผ๋ถ€ ์ฐจ๋‹จ ๋˜๋Š” ๋ณ€ํ˜•์‹œ์ผœ ํ•ญ๋‚ด ํ•ด์ˆ˜์ˆœํ™˜ ๋ฐ ์™ธํ•ด๋กœ์˜ ์˜ค ์—ผํ™•์‚ฐ์— ์˜ํ–ฅ์ด ์žˆ์„ ๊ฐ€๋Šฅ์„ฑ์ด ์žˆ๋‹ค. ๊ทธ๋Ÿฌ๋ฏ€๋กœ, ๋ณธ ์—ฐ๊ตฌ์˜ ๋ชฉ์ ์€ ์•ž์„œ ๊ธฐ์ˆ ํ•œ ๊ฐœ๋ฐฉ์˜์—ญ์— ์„ ๋ฐ•์ด ์ ‘์•ˆ(Docking) ๋ฐ ์ด์•ˆ(Undocking)์„ ์—ฐ์†์ ์œผ๋กœ ๋ฐ˜๋ณตํ•˜๋Š” ๊ฒฝ ์šฐ์— ๋Œ€ํ•˜์—ฌ ์ˆ˜์น˜์‹œ๋ฎฌ๋ ˆ์ด์…˜์„ ์ˆ˜ํ–‰ํ•˜์—ฌ ์•ž์„œ ๊ธฐ์ˆ ํ•œ ์˜ํ–ฅ์„ 177

Transcript of Effect of Consecutive Ship Docking and Undocking on ...

ํ•œ๊ตญํ•ด์–‘๊ณตํ•™ํšŒ์ง€ ์ œ30๊ถŒ ์ œ3ํ˜ธ, pp 177-185, 2016๋…„ 6์›” / ISSN(print) 1225-0767 / ISSN(online) 2287-6715

Original Research Article Journal of Ocean Engineering and Technology 30(3), 177-185 June, 2016

http://dx.doi.org/10.5574/KSOE.2016.30.3.177

Effect of Consecutive Ship Docking and Undocking on Seawater Circulation in Harbor

Namseeg Hong*

*Department of Civil Engineering, Donga University, Busan, Korea

์„ ๋ฐ•์˜ ์—ฐ์†์  ์ ‘โ‹…์ด์•ˆ์ด ํ•ญ๋‚ด ํ•ด์ˆ˜์ˆœํ™˜์— ๋ฏธ์น˜๋Š” ์˜ํ–ฅ

ํ™๋‚จ์‹*

*๋™์•„๋Œ€ํ•™๊ต ํ† ๋ชฉ๊ณตํ•™๊ณผ

KEY WORDS: Docking and undocking of ship ์„ ๋ฐ• ์ ‘โ‹…์ด์•ˆ, Approaching time to target concentration ๋ชฉํ‘œ๋†๋„ ๋„๋‹ฌ์‹œ๊ฐ„, Steady state ์ •์ƒ ์ƒํƒœ, Connecting bridge of Busan port ๋ถ€์‚ฐ์‹ ํ•ญ ์—ฐ๊ฒฐ์ž”๊ต

ABSTRACT: In this study, the model developed by Hong (2012) was modified to describe the consecutive docking/undocking situation and was

also applied to investigate the effect on seawater circulation in Busan port by consecutive docking/undocking at the connecting bridge of Busan port. Numerical experiments for various docking/undocking cases were performed by dumping the initial concentration within Busan Port and indicated that the concentration in Busan port becomes steady state without numerical wiggles after sufficient time (at least 20 or 30 days). In addition, it

was found that the seawater circulation under ship docking was slightly reduced in comparison with that under ship undocking, and the approach time to the target concentration under all the docking cases increased in comparison with the undocking case.

Received 7 March 2016, revised 18 May 2016, accepted 28 June 2016

Corresponding author Namseeg Hong: +82-10-2585-0817, [email protected]

โ—ฏc 2016, The Korean Society of Ocean Engineers

1. ์„œ ๋ก 

ํ•ด์ƒ ์ ‘์•ˆ์„ ๋ฐ•์€ ์กฐ์„์— ์˜ํ•œ ํ•ด์ˆ˜์œ ๋™์— ์˜ํ–ฅ์„ ๋ฏธ์นœ๋‹ค. ์ด

๋Ÿฐ ์กฐ์„ ํ๋ฆ„์žฅ์— ์ˆ˜๊ณต๊ตฌ์กฐ(Hydraulic structure)๊ฐ€ ์žˆ์„ ๊ฒฝ์šฐ์—

๋Œ€ํ•˜์—ฌ Jager and Schijndel(2000)๊ณผ Hong et al.(2008)์€ ์„ ๋ฐ•์—

์˜ํ•œ ์ œ์–ดํšจ๊ณผ๋ฅผ ์กฐ์‚ฌํ•˜์˜€๋‹ค. ํŠนํžˆ, Hong et al.(2008)์€ ์กฐ์„ํ

๋ฆ„์žฅ์— ์„ค์น˜๋œ ์˜คํƒ๋ฐฉ์ง€๋ง‰์„ ์šด๋™๋Ÿ‰๋ฐฉ์ •์‹๋‚ด์˜ ๋น„์„ ํ˜• 2์ฐจ ์—

๋„ˆ์ง€ ์†์‹คํ•ญ์œผ๋กœ ํ‘œํ˜„ํ•˜์—ฌ 3์ฐจ์› ์กฐ์„ํ๋ฆ„ ์ˆ˜์น˜๋ชจํ˜•์„ ์ˆ˜ํ–‰ํ•˜

์˜€์œผ๋ฉฐ, ๋น„์„ ํ˜• 2์ฐจ ์—๋„ˆ์ง€ ์†์‹คํ•ญ์˜ ์†์‹ค๊ณ„์ˆ˜๋Š” ์ˆ˜์กฐ์‹คํ—˜์„ ํ†ต

ํ•˜์—ฌ ์–ป์—ˆ๋‹ค.

๊ทธ๋Ÿฌ๋‚˜, ์„ ๋ฐ•์˜ ๊ฒฝ์šฐ ์ €๋ฉด์˜ ํญ์ด ํฌ๋ฉฐ, ํ˜•์ƒ๋„ ์ผ์ •ํ•˜์ง€ ์•Š์•„

๋‹จ์ˆœํ•œ ์—๋„ˆ์ง€ ์†์‹ค๋กœ ํ‘œํ˜„ํ•˜๋Š” ๊ฒƒ์€ ๋ฌด๋ฆฌ์ด๋ฉฐ, ํŠนํžˆ ์„ ๋ฐ•์ด ์ž

์œ ์ˆ˜๋ฉด์„ ๋ฎ๋Š” ๊ฒฝ์šฐ ์ž์œ ์ˆ˜๋ฉด์€ Rigid lid ๊ฒฝ๊ณ„์กฐ๊ฑด์ฒ˜๋Ÿผ ๊ณต๊ฐ„์—

๊ณ ์ •๋œ๋‹ค. Rigid lid ๊ฒฝ๊ณ„์กฐ๊ฑด ๋ชจ๋ธ๋ง์€ Bryan(1969), Marchuk

and Sarkysian(1986), Demin and Ibraev(1989), Dukowicz et

al.(1993)์— ์˜ํ•ด ์ˆ˜๋ฆฝ๋˜์—ˆ์œผ๋ฉฐ, ํŠนํžˆ Klemp and Durran(1983)์€

ํŒŒ๋ž‘ ๋ฐฉ์‚ฌ๊ฒฝ๊ณ„์กฐ๊ฑด(Radiation boundary condition)์— Rigid lid

๊ฒฝ๊ณ„์กฐ๊ฑด์„ ์ ์šฉํ•˜์˜€์œผ๋ฉฐ, Kornilov and Kharitnov(1984)์˜ ์‹คํ—˜

์ž๋ฃŒ์— ์˜ํ•ด ๊ทธ ์ ์šฉ์ •๋‹น์„œ์ด ๊ฒ€์ฆ๋˜์—ˆ๋‹ค. ๋˜ํ•œ, Hong(2009)์€

์„ ๋ฐ•๊ณผ ๊ฐ™์€ ๋ถ€์œ ์ฒด์˜ ์ €๋ฉด์„ ๋ชจ๋ธ๋งํ•˜๊ธฐ ์œ„ํ•˜์—ฌ ์šด๋™๋Ÿ‰๋ฐฉ์ •์‹

๊ณผ ์—ฐ์†๋ฐฉ์ •์‹์˜ ์••๋ ฅํ•ญ์„ ์ˆ˜์ •ํ•˜์—ฌ 3์ฐจ์› ์œ ๋™ํ•ด์„์„ ์ˆ˜ํ–‰ํ•จ์œผ

๋กœ์จ ์กฐ์„ํ๋ฆ„์žฅ์— ์žˆ๋Š” ์ ‘์•ˆ์„ ๋ฐ•์— ์˜ํ•œ ์œ ๋™์žฅ์˜ ๋ณ€ํ™”๋ฅผ ์กฐ์‚ฌ

ํ•˜์˜€์œผ๋ฉฐ, ์ด์–ด Hong(2012)์€ ๊ฒฉ์ž๋ง(Grid cell)์˜ ์˜์—ญ์„ ์ถ•์†Œํ•˜

์—ฌ Rigid lid ๊ฒฝ๊ณ„์กฐ๊ฑด์„ ํ‘œํ˜„ํ•˜๊ณ , ์‹คํ—˜๊ฒฐ๊ณผ์™€ ๋น„๊ต ๊ฒ€์ฆ ํ•˜์˜€์œผ

๋ฉฐ, ๊ฒฉ์ž๋ง ์ถ•์†Œ๋กœ ์ธํ•œ ์ž„์˜ ๋น„์œจํ•ญ๊ณ„์ˆ˜ ํŠน์„ฑ ์˜ํ–ฅ์„ ์กฐ์‚ฌํ•˜์˜€

๋‹ค. ๊ทธ๋Ÿฌ๋‚˜, Hong(2012)์€ ๋ถ€์‚ฐ์‹ ํ•ญ ์—ฐ๊ฒฐ ์ž”๊ต์— ์„ ๋ฐ•์ด ์ƒ์‹œ ์ ‘

์•ˆํ•œ๋‹ค๊ณ  ๊ฐ€์ •ํ•˜์—ฌ ์„ ๋ฐ• ํ•˜๋ถ€ ์กฐ๋ฅ˜์†์˜ ๋ณ€ํ™”๋ฅผ ์กฐ์‚ฌํ•˜์˜€๋‹ค.

ํ•ญ๋งŒ์€ ์™ธํ•ด๋กœ๋ถ€ํ„ฐ ํŒŒ๋ž‘์„ ์ฐจ๋‹จํ•˜๊ธฐ ์œ„ํ•˜์—ฌ ๋ฐฉํŒŒ์ œ๋“ฑ๊ณผ ๊ฐ™์€

๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์— ์˜ํ•ด ๋ถ€๋ถ„์ ์œผ๋กœ ํ์‡„๋  ์ˆ˜๋ฐ–์— ์—†์–ด, ํ•ญ๋‚ดํ•ด์ˆ˜์ˆœํ™˜

๋Šฅ๋ ฅ์ด ์ €ํ•˜๋˜์–ด ํ•ญ๋‚ด ์˜ค์—ผ์›์ด ๋ฐœ์ƒํ•˜์˜€์„ ๊ฒฝ์šฐ ์™ธํ•ด๋กœ์˜ ํ™•

์‚ฐ์‹œ๊ฐ„์ด ๊ธธ์–ด์ง€๊ฒŒ ๋œ๋‹ค. ์ด๋ฅผ ๊ฐœ์„ ํ•˜๊ธฐ ์œ„ํ•˜์—ฌ ํ•ญ๋งŒ์˜ ์ผ๋ถ€ ๊ฒฝ

๊ณ„์˜์—ญ์„ ๊ฐ•์ œ๋กœ ์™ธํ•ด์— ๊ฐœ๋ฐฉ์‹œ์ผœ ํ•ด์ˆ˜์ˆ˜ํ™˜ ๋Šฅ๋ ฅ์„ ํ–ฅ์ƒ์‹œํ‚จ๋‹ค.

๊ทธ๋Ÿฌ๋‚˜, ์ด๋Ÿฐ ์˜์—ญ ์ž…๊ตฌ์— ์„ ๋ฐ•์ด ์ ‘์•ˆํ•ด ์žˆ๋Š” ๊ฒฝ์šฐ์—๋Š” ํ•ด์ˆ˜์œ 

๋™์„ ์ผ๋ถ€ ์ฐจ๋‹จ ๋˜๋Š” ๋ณ€ํ˜•์‹œ์ผœ ํ•ญ๋‚ด ํ•ด์ˆ˜์ˆœํ™˜ ๋ฐ ์™ธํ•ด๋กœ์˜ ์˜ค

์—ผํ™•์‚ฐ์— ์˜ํ–ฅ์ด ์žˆ์„ ๊ฐ€๋Šฅ์„ฑ์ด ์žˆ๋‹ค.

๊ทธ๋Ÿฌ๋ฏ€๋กœ, ๋ณธ ์—ฐ๊ตฌ์˜ ๋ชฉ์ ์€ ์•ž์„œ ๊ธฐ์ˆ ํ•œ ๊ฐœ๋ฐฉ์˜์—ญ์— ์„ ๋ฐ•์ด

์ ‘์•ˆ(Docking) ๋ฐ ์ด์•ˆ(Undocking)์„ ์—ฐ์†์ ์œผ๋กœ ๋ฐ˜๋ณตํ•˜๋Š” ๊ฒฝ

์šฐ์— ๋Œ€ํ•˜์—ฌ ์ˆ˜์น˜์‹œ๋ฎฌ๋ ˆ์ด์…˜์„ ์ˆ˜ํ–‰ํ•˜์—ฌ ์•ž์„œ ๊ธฐ์ˆ ํ•œ ์˜ํ–ฅ์„

177

178 Namseeg Hong

์กฐ์‚ฌํ•˜๋Š” ๊ฒƒ์ด๋‹ค. ์ˆ˜์น˜๋ชจํ˜•์€ ๊ธฐ์กด์— ์ƒ์‹œ์ ‘์•ˆ์˜ ๊ฒฝ์šฐ์— ๋Œ€ํ•˜

์—ฌ ๊ฐœ๋ฐœ ๋ฐ ๊ฒ€์ฆ๋œ 3์ฐจ์› ๋ชจํ˜•(Hong, 2012)์„ ์„ ๋ฐ•์˜ ์ ‘์•ˆ ๋ฐ

์ด์•ˆ์„ ์—ฐ์†์ ์œผ๋กœ ๋ชจ์‚ฌํ•˜๋„๋ก ์ˆ˜์ •ํ•˜์˜€๋‹ค.

๋˜ํ•œ, ์ƒ์‹œ์ ‘์•ˆ์„ ๋ชจ์‚ฌํ•œ Hong(2012)์— ์˜ํ•˜์—ฌ ์ˆ˜๋ฆฝ๋œ ์ˆ˜์น˜

๋ชจํ˜•์„ ์ด์šฉํ•˜์—ฌ ๋ณธ ๊ณผ์—…์—์„œ ์ˆ˜์ •๋œ ์ˆ˜์น˜๋ชจํ˜•์„ ๊ฒ€์ฆํ•˜๊ณ , ์ ‘

โ‹…์ด์•ˆ ํ˜„์ƒ์„ ์žฌํ˜„ํ•˜์˜€์œผ๋ฉฐ, ๋ถ€์‚ฐ์‹ ํ•ญ ์—ฐ๊ฒฐ์ž”๊ต์— ์„ ๋ฐ•์„ ์ •

๋ฐ•(์ ‘์•ˆ ๋ฐ ์ด์•ˆ)์‹œํ‚จ ๊ฒฝ์šฐ์— ๋Œ€ํ•˜์—ฌ ์ˆ˜์น˜์‹œ๋ฎฌ๋ ˆ์ด์…˜์„ ์ˆ˜ํ–‰ํ•จ

์œผ๋กœ์จ ํ•ญ๋‚ด ํ•ด์ˆ˜์ˆœํ™˜์— ๋ฏธ์น˜๋Š” ์˜ํ–ฅ์„ ์กฐ์‚ฌํ•˜์˜€๋‹ค.

2. ์ˆ˜ํ•™ ๋ชจ๋ธ

๋ณธ ์—ฐ๊ตฌ์—์„œ ์ ์šฉํ•œ ๋ชจ๋ธ์€ ๊ฒ€์ฆ์„ ์™„๋ฃŒํ•œ 3์ฐจ์› ๋ชจํ˜•(Hong,

2012)์„ ์ ‘โ‹…์ด์•ˆ์˜ ์—ฐ์†์  ๋ชจ์‚ฌ๋ฅผ ์œ„ํ•˜์—ฌ ์ˆ˜์ •ํ•œ ๊ฒƒ์œผ๋กœ 3์ฐจ

์› ๋ชจํ˜•(Hong, 2012)์„ ๊ฐ„๋žตํžˆ ๊ธฐ์ˆ ํ•˜๋ฉด ์ขŒํ‘œ๊ณ„๋ฅผ ์ ์šฉํ•˜์˜€์œผ

๋ฉฐ, ์ขŒํ‘œ๊ณ„์—์„œ ์ˆ˜์‹ฌํ‰๊ท  ์—ฐ์†๋ฐฉ์ •์‹์€ ์‹ (1), ์ˆ˜ํ‰๋ฐฉํ–ฅ ,

๋ฐฉํ–ฅ์˜ ์šด๋™๋Ÿ‰๋ฐฉ์ •์‹์€ ์‹ (2)๋ฐ ์‹ (3)๊ณผ ๊ฐ™๋‹ค.

(1)

์—ฌ๊ธฐ์„œ, ์™€ ๋Š” ์ˆ˜ํ‰์ขŒํ‘œ๊ณ„(, )์—์„œ์˜ Jacobian์„ , ๋Š”

์ˆ˜ํ‰๋ฐฉํ–ฅ์˜ ์ˆ˜์‹ฌํ‰๊ท ์œ ์†์„ ๋‚˜ํƒ€๋‚ด๋ฉฐ ๋Š” ๋‹จ์œ„๋ฉด์ ๋‹น ์œ ์ž…, ์šฉ

์ถœ๋Ÿ‰์ด๋‹ค.

(2)

(3)

์—ฌ๊ธฐ์„œ, ๋Š” coriolis ์ƒ์ˆ˜, ๋Š” ์™€๋™์ ์„ฑ๊ณ„์ˆ˜๋ฅผ ๋‚˜ํƒ€๋‚ด๋ฉฐ ์™€

๋Š” ๊ฐ๊ฐ , ๋ฐฉํ–ฅ์˜ ์šด๋™๋Ÿ‰ Source๋‚˜ Sink์ด๋‹ค. ๋˜ํ•œ, ์™€

๋Š” ๊ฐ๊ฐ ์ˆ˜ํ‰๋ฐฉํ–ฅ์ธ , ๋ฐฉํ–ฅ์˜ ์œ ์†์ด๊ณ , ๋Š” ์—ฐ์ง ๋ฐฉํ–ฅ์˜

์ด๋™ -plane์— ๋Œ€ํ•œ ์ƒ๋Œ€์œ ์†์œผ๋กœ ์‹ (1)์˜ ์—ฐ์†๋ฐฉ์ •์‹์œผ๋กœ ๋ถ€

ํ„ฐ ๊ณ„์‚ฐ๋œ๋‹ค.

์ƒ๊ธฐ์˜ ์œ ๋™๋ชจ๋ธ์— ์ถ”๊ฐ€ํ•˜์—ฌ ์šฉํ•ด๋˜์–ด ์žˆ๊ฑฐ๋‚˜ ๋ถ€์œ ๋˜์–ด ์žˆ๋Š”

๋ฌผ์งˆ์˜ ์ด๋ฅ˜ ๋ฐ ํ™•์‚ฐ์„ ์˜ˆ์ธกํ•˜๊ธฐ ์œ„ํ•˜์—ฌ ์‹ (4)์˜ ์ด๋ฅ˜-ํ™•์‚ฐ์‹

์„ ์ง€๋ฐฐ๋ฐฉ์ •์‹์œผ๋กœ ํ•œ๋‹ค. ์—ฌ๊ธฐ์„œ, ์‹ (4)๋Š” ๋ฌผ์งˆ์˜ ์ด๋ฅ˜ํ•ญ๊ณผ ํ™•

์‚ฐํ•ญ ๋ฟ๋งŒ ์•„๋‹ˆ๋ผ, ๋ฌผ์งˆ์˜ ์šฉ์ถœ ๋ฐ ํก์ž…์— ๋Œ€ํ•œ ํ•ญ ๋˜ํ•œ ํฌํ•จํ•˜

๊ณ  ์žˆ๋‹ค.

(4)

์—ฌ๊ธฐ์„œ, : ํ˜ผํ•ฉ๋†๋„

, : ๋ฐฉํ–ฅ ์†๋„ ์„ฑ๋ถ„ (m/s)

: ์ˆ˜์‹ฌ (m)

: ๋ฐฉํ–ฅ์—์„œ ํ™•์‚ฐ๊ณ„์ˆ˜ (m2/s)

: ์„ ํ˜•๊ฐ์†Œ๊ณ„์ˆ˜ (l/s)

:

: ์šฉ์ถœ ๋˜๋Š” ์šฉ์ž…๋Ÿ‰ (m3/s/m2)

: ์šฉ์ถœ ๋˜๋Š” ์šฉ์ž… ์œ ๋Ÿ‰์—์„œ์˜ ํ˜ผํ•ฉ๋†๋„

์œ„์˜ ์‹ (4)์—์„œ ์™€ ๋Š” ๊ฐ๊ฐ , ๋ฐ z ๋ฐฉํ–ฅ์œผ๋กœ์˜ ์œ ์†์œผ๋กœ

์œ ๋™๊ฒฐ๊ณผ๋กœ๋ถ€ํ„ฐ ๊ทธ ๊ฐ’์„ ์–ป๋Š”๋‹ค. ํ™•์‚ฐ๊ณ„์ˆ˜ , ๋“ฑ์€ ๋“ฑ๋ฐฉ๋‚œ

๋ฅ˜ํ™•์‚ฐ๊ณผ ์ˆ˜์‹ฌํ‰๊ท ํ™”์— ๋”ฐ๋ฅธ ๋ถ„์‚ฐ์„ ํฌํ•จํ•˜๋ฉฐ, Elder(1959)์˜ ์‹์„

์ ์šฉํ•˜์˜€๋‹ค.

ํ๋ฆ„์žฅ๋‚ด์˜ ์„ ๋ฐ•์˜ ์˜ํ–ฅ์„ ํ‘œํ˜„ํ•˜๊ธฐ ์œ„ํ•˜์—ฌ ์šด๋™๋Ÿ‰๋ฐฉ์ •์‹๊ณผ

์—ฐ์†๋ฐฉ์ •์‹์˜ ์••๋ ฅํ•ญ์ด ์ˆ˜์ •๋œ๋‹ค(Hong, 2012). ์ฆ‰, ์ž์œ ์ˆ˜๋ฉด

(Free surface)์ƒ์˜ ๋ถ€์ฒด ์••๋ ฅ์€ ๋ถ€์ฒด์˜ ํ˜์ˆ˜(Draft)๋ฅผ ds๋ผ ํ•˜๋ฉด

์‹ (5)๊ณผ ๊ฐ™์ด ํ‘œํ˜„ํ•  ์ˆ˜ ์žˆ๋‹ค.

(5)

์„ ๋ฐ•์ด ์ž์œ ์ˆ˜๋ฉด์„ ๋ฎ๋Š” ๊ฒฝ์šฐ ์ž์œ ์ˆ˜๋ฉด์€ Rigid lid ๊ฒฝ๊ณ„์กฐ๊ฑด

์ฒ˜๋Ÿผ ๊ณต๊ฐ„์— ๊ณ ์ •๋˜๋ฉฐ, ์ด ๊ฒฝ๊ณ„์กฐ๊ฑด์€ ๊ฒฉ์ž๋ง(Grid cell) ํฌ๊ธฐ๋ฅผ

์ž„์˜ ๋น„์œจํ•ญ ๋กœ ์ค„์—ฌ ์‹ (6)๊ณผ ๊ฐ™์ด ํ‘œํ˜„๋œ๋‹ค. ์ฆ‰, ์‹(6)์˜ ์••๋ ฅ

ํ•ญ์„ ์ˆ˜์ •๋˜์–ด ์—ฐ์†๋ฐฉ์ •์‹ (1)์˜ ์ฒซ ๋ฒˆ์งธ ํ•ญ์„ ๋Œ€์ฒดํ•˜๊ฒŒ ๋œ๋‹ค.

(6)

3. ์ˆ˜์น˜ ๋ชจํ˜•

3.1 ์ˆ˜์น˜ ๋ชจํ˜• ๊ฐœ์š”

๋ณธ ์—ฐ๊ตฌ์—์„œ ์‚ฌ์šฉํ•œ ๊ฒฉ์ž์ฒด๊ณ„๋Š” Staggered grid๋กœ์„œ 3์ฐจ์› ์ง€

๋ฐฐ๋ฐฉ์ •์‹์„ ์‹œ๊ฐ„๊ณผ ๊ณต๊ฐ„์— ๋Œ€ํ•˜์—ฌ ์œ ํ•œ์ฐจ๋ถ„ํ™” ํ•˜๋ฉฐ, ์—ฐ์ง๋ฐฉํ–ฅ

์œผ๋กœ๋Š” ์ขŒํ‘œ๊ฒฉ์ž๋ฅผ ์ ์šฉํ•œ๋‹ค.

ADI(Alternating direction integration) scheme (Leendertse

and Gritton, 1971; Leendertse et al., 1973; Leendertse and Liu,

1975)์ด ๊ธฐ๋ณธ์ ์œผ๋กœ ์ ์šฉ๋˜๋ฉฐ, ์ˆ˜ํ‰ ์ด๋ฅ˜ํ•ญ์˜ ๊ณต๊ฐ„์ด์‚ฐํ™”

(Spatial discretization)๋Š” Stelling and Leendertse(1991)์— ์˜ํ•ด

๊ฐœ์„ ํ•œ ๋ฐฉ๋ฒ•์„ ์ ์šฉํ•˜์˜€๋‹ค. ์ด์™ธ์—๋„, ์ˆ˜์ง๋ฐฉํ–ฅ ๊ฐ ์ธต๊ฐ„์˜ ์ˆ˜ํ‰

์œ ์†์€ ํ•ด์˜ ๋ถˆ์•ˆ์ „์„ฑ์„ ์ œ๊ฑฐํ•˜๊ธฐ ์œ„ํ•ด ์ˆ˜์ง๋ฐฉํ–ฅ ์—ฐ๊ฒฐํ•ญ์— ๋Œ€

ํ•˜์—ฌ Fully implicit time integration์„ ์ ์šฉํ•˜์˜€๋‹ค. ๋˜ํ•œ, ๊ณต๊ฐ„

์ด๋ฅ˜ํ•ญ์€ 2์ฐจ ์ค‘์•™์ฐจ๋ถ„์„, ์ ์„ฑํ•ญ์€ 1์ฐจ ์ค‘์•™์ฐจ๋ถ„์„ ์‚ฌ์šฉํ•˜์—ฌ

์ด์‚ฐํ™” ํ•˜์˜€๋‹ค.

Effect of Consecutive Ship Docking and Undocking on Seawater Circulation in Harbor 179

3.2 Rigid lid ๊ฒฝ๊ณ„์กฐ๊ฑด์˜ ์ˆ˜์น˜๋ชจํ˜•

์„ ๋ฐ•์ฃผ์œ„์— ๋ฐœ์ƒํ•˜๋Š” ์กฐ์œ„ ๋ฐ ์œ ์†์˜ ๊ธ‰๊ฒฉํ•œ ์ˆ˜ํ‰๋ฐฉํ–ฅ ๊ฒฝ์‚ฌ

(Horizontal gradients)๋กœ ์ธํ•˜์—ฌ ์„ ๋ฐ•์ฃผ์œ„์— ์œ ์†์žฅ์˜ ๋™์š”ํ˜„์ƒ

์ด ์กด์žฌํ•˜๋Š” ๊ฒƒ์ฒ˜๋Ÿผ ๋ณด์ด๋Š” ์ˆ˜์น˜์  ์˜ค๋ฅ˜๊ฐ€ ๋ฐœ์ƒํ•œ๋‹ค. ๋ณธ ์—ฐ๊ตฌ์—

์„œ๋Š” ์ด๋ฅผ ์ œ๊ฑฐํ•˜๊ธฐ ์œ„ํ•ด ์šด๋™๋Ÿ‰ ๋ฐฉ์ •์‹์˜ ์ด๋ฅ˜ํ•ญ์„ ์‹ (7)๊ณผ

๊ฐ™์ด ์—ญ๋ฐฉํ–ฅ ์œ ํ•œ์ฐจ๋ถ„ํ™” ํ•˜์—ฌ ๊ณต๊ฐ„์ด์‚ฐํ™” ํ•œ๋‹ค(Hong, 2012).

(7)

3.3 ์ ‘์•ˆ ๋ฐ ์ด์•ˆ์˜ ์—ฐ์†์  ๋ชจ์‚ฌ

์„ ๋ฐ•์ด ์ ‘์•ˆ ํ›„ ์—ฐ์†์ ์œผ๋กœ ์ด์•ˆํ•˜๊ฑฐ๋‚˜, ์ด์•ˆ ํ›„ ์—ฐ์†์ ์œผ๋กœ

์ ‘์•ˆํ•  ๋•Œ, ์ˆ˜์น˜๋ชจํ˜•์—์„œ๋Š” ์ขŒํ‘œ๊ณ„๋ฅผ ์‚ฌ์šฉํ•˜๊ธฐ ๋•Œ๋ฌธ์— ์„ ๋ฐ•์—

์˜ํ•ด ๋ฎ์—ฌ์žˆ๋Š” ๊ฒฉ์ž๊ฐ€ ๊ธ‰๊ฒฉํ•˜๊ฒŒ ํ™•์žฅ ๋˜๋Š” ์ถ•์†Œํ•˜๊ฒŒ ๋˜๋ฉฐ, ์ด๋กœ

์ธํ•ด ์ˆ˜์น˜์š”๋™(Numerical wiggles)์ด ๋ฐœ์ƒํ•œ๋‹ค. ์ˆ˜์น˜์š”๋™์„ ์ค„

์ด๊ธฐ ์œ„ํ•˜์—ฌ ๋ณธ ์—ฐ๊ตฌ์—์„œ๋Š” Hong(2012)์˜ ์ˆ˜์น˜๋ชจ๋ธ์„ ์ˆ˜์ •ํ•˜์—ฌ

์„ ๋ฐ•์ด ์ ‘์•ˆ ๋˜๋Š” ์ด์•ˆํ•˜๋Š” ์ˆœ๊ฐ„์˜ ์‹œ๊ฐ„๊ฐ„๊ฒฉ(Time step)์„ ๋‹ค์‹œ

10๋“ฑ๋ถ„ํ•˜์—ฌ ๋งค ์‹œ๊ฐ„ ๋‹จ๊ณ„๋ณ„๋กœ ์ ์ง„์ ์œผ๋กœ ์„ ๋ฐ• ํ˜์ˆ˜๋ฅผ ์ฆ๊ฐ€ ๋˜

๋Š” ๊ฐ์†Œ์‹œํ‚จ ํ›„ ์šด๋™๋Ÿ‰ ๋ฐฉ์ •์‹์—์„œ ์ด๋ฅ˜ํ•ญ์„ ์‹ (8)๊ณผ ๊ฐ™์ด ์‹œ

๊ฐ„์— ๋Œ€ํ•˜์—ฌ ์—ญ๋ฐฉํ–ฅ ์œ ํ•œ์ฐจ๋ถ„ ์ด์‚ฐํ™” ํ•œ๋‹ค.

(8)

4. ์ˆ˜์น˜๋ชจํ˜• ๊ฒ€์ฆ ๋ฐ ์ ‘โ‹…์ด์•ˆ ์žฌํ˜„

๋ณธ ์—ฐ๊ตฌ์—์„œ ์ˆ˜์ • ์ˆ˜๋ฆฝํ•œ ์ˆ˜์น˜๋ชจํ˜• ๊ฒ€์ฆ์„ ์œ„ํ•˜์—ฌ Hong

(2012)์˜ ์ˆ˜์น˜๋ชจํ˜• ๊ฒ€์ฆ(์ˆ˜์กฐ ์‹คํ—˜๊ฒฐ๊ณผ์™€ ๋น„๊ต)์„ ์œ„ํ•˜์—ฌ ์ ์šฉ

ํ–ˆ๋˜ ์ˆ˜์กฐ(Fig. 1 ์ฐธ์กฐ)๋ฅผ ๋™์ผํ•˜๊ฒŒ ์‚ฌ์šฉํ•˜์˜€๋‹ค. ๋‹ค๋งŒ, Fig. 1์˜

Fig. 1 Configuration of current flume experiment

Fig. 2 Grid system of current flume regime

์ˆ˜์กฐ ์ค‘์•™์— ์ƒ์‹œ์ ‘์•ˆ ๋Œ€์‹  ๊ฐ€์ƒ ์„ ๋ฐ•์„ 12์‹œ๊ฐ„ ๊ฐ„๊ฒฉ์œผ๋กœ ์„ค์น˜

๋ฐ ์ œ๊ฑฐ๋ฅผ 2ํšŒ ์ˆ˜ํ–‰ํ•จ์œผ๋กœ์จ ์ ‘โ‹…์ด์•ˆ ํ˜„์ƒ์„ ์žฌํ˜„ํ•˜๊ณ , ๊ฐ€์ƒ์„ 

๋ฐ•์˜ ์ตœ์ข… ์„ค์น˜์‹œ์ (๊ฐ€์ƒ์„ ๋ฐ•์˜ ๋‘ ๋ฒˆ์งธ ์ ‘์•ˆ ํ›„ ์‹œ์ )์˜ ์ˆ˜์น˜

๋ชจํ˜• ์‹คํ—˜๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ Hong(2012)์˜ ์ƒ์‹œ ์ ‘์•ˆ ๊ฒฐ๊ณผ์™€ ๋น„๊ตํ•˜์˜€๋‹ค.

์ˆ˜์น˜๋ชจํ˜•์€ Hong(2012)์˜ ์ˆ˜์น˜๋ชจํ˜• ์‹คํ—˜๊ณผ ๋™์ผํ•˜๊ฒŒ ๊ตฌ์„ฑํ•˜

์˜€๋‹ค. ์ฆ‰, ๊ฒฉ์ž๋ง์€ Fig.2์™€ ๊ฐ™์ด ์ˆ˜ํ‰๋ฐฉํ–ฅ์œผ๋กœ๋Š” 0.04m~0.01m

๊ฐ€๋ณ€๊ฒฉ์ž๋ฅผ, ์ˆ˜์‹ฌ๋ฐฉํ–ฅ์œผ๋กœ๋Š” 10์ธต ๋“ฑ๊ฐ„๊ฒฉ์˜ ฯƒ๊ฒฉ์ž๋ฅผ ์‚ฌ์šฉํ•˜์˜€

์œผ๋ฉฐ, ๊ฒฝ๊ณ„์กฐ๊ฑด์œผ๋กœ ์ƒ๋‹จ์€ ์œ ์†์กฐ๊ฑด์„ ํ•˜๋‹จ์€ ์ˆ˜์œ„์กฐ๊ฑด์„ ํ• 

๋‹นํ•˜์˜€๊ณ , ์™€๋™์ ์„ฑ๊ณ„์ˆ˜์˜ ์ดˆ๊ธฐ์น˜๋Š” ์ˆ˜ํ‰๋ฐฉํ–ฅ์€ 10-6m2/sec, ์ˆ˜

์ง๋ฐฉํ–ฅ์€ 10-4m2/sec๋กœ ์ฃผ์—ˆ๋‹ค. ์ƒ๋ฅ˜ ์œ ์†์€ 10cm/sec๋ถ€ํ„ฐ

10cm/sec์”ฉ ์ฆ๊ฐ€ํ•˜์—ฌ 30cm/sec๊นŒ์ง€ ์ฆ๊ฐ€์‹œํ‚ค๋ฉด์„œ ํ•˜๋ฅ˜ ์œ ๋Ÿ‰์ด

์ƒ๋ฅ˜ ์œ ๋Ÿ‰๊ณผ ๋™์ผํ•˜๊ฒŒ ๋˜๋„๋ก ํ•˜๋ฅ˜๋‹จ ์ˆ˜์œ„๋ฅผ ์กฐ์ ˆํ•˜์˜€๋‹ค.

์ˆ˜์น˜๋ชจํ˜• ๊ฒ€์ฆ์„ ์œ„ํ•˜์—ฌ ์ด๋ฏธ ์–ธ๊ธ‰ํ•œ ๊ฒƒ์ฒ˜๋Ÿผ ๋ณธ ์—ฐ๊ตฌ์˜ ๋ชจ๋ธ

๊ฒฐ๊ณผ์™€ Hong(2012)์˜ ์ˆ˜์น˜๋ชจํ˜•์˜ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋น„๊ตํ•˜์—ฌ Table 1์—

๋‚˜ํƒ€๋‚ด์—ˆ๋‹ค. Table 1์—์„œ ๋ณด๋“ฏ์ด Fig. 1์˜ ๊ฐ ์ง€์ ์—์„œ์˜ ์œ ์†์€

๊ฑฐ์˜ ์ผ์น˜ํ•˜๋ฏ€๋กœ ๋ณธ ์—ฐ๊ตฌ์˜ ์—ฐ์†์ ์ธ ์ ‘โ‹…์ด์•ˆ ์ค‘ ์ ‘์•ˆ์‹œ์˜ ๊ฒฐ

๊ณผ๊ฐ€ Hong(2012)์˜ ์ƒ์‹œ์ ‘์•ˆ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ž˜ ์žฌํ˜„ํ•˜๊ณ  ์žˆ์„ ๋ฟ๋งŒ ์•„

Table 1 Comparion of velocity(m/sec) between this study and

2012 study at the location of Fig. 1.

Current(m/sec)

Location

0.1 0.2 0.3

Hong(2012)

2012 study

Hong(2012)

2012 study

this study

Hong(2012)

u0 0.10 0.10 0.20 0.20 0.31 0.30

u1 0.10 0.10 0.20 0.20 0.30 0.30

u2 0.07 0.07 0.17 0.16 0.23 0.24

c0 0.13 0.13 0.25 0.24 0.38 0.37

c1 0.13 0.12 0.25 0.24 0.38 0.37

c2 0.10 0.10 0.20 0.19 0.33 0.33

d0 0.11 0.11 0.22 0.21 0.32 0.32

d1 0.11 0.10 0.22 0.21 0.31 0.32

d2 0.08 0.07 0.18 0.18 0.24 0.25

180 Namseeg Hong

Fig. 5 Horizontal grid system in detailed area

Fig. 3 Velocity vector diagram representing the consecutive

docking and undocking of ship

๋‹ˆ๋ผ, Fig. 3์—์„œ ๋ณด๋“ฏ์ด ๊ฐ€์ƒ ์„ ๋ฐ•์„ 12์‹œ๊ฐ„ ๊ฐ„๊ฒฉ์œผ๋กœ ์„ค์น˜์‹œ

(06์‹œ์— ์ ‘์•ˆ 18์‹œ์— ์ด์•ˆ), ์„ ๋ฐ•์ด ์ ‘์•ˆ ํ›„ ์—ฐ์†์ ์œผ๋กœ ์ด์•ˆํ•˜

๋Š” ํ˜„์ƒ์„ ์ž˜ ๋‚˜ํƒ€๋‚ด๊ณ  ์žˆ๋Š” ๊ฒƒ์„ ์•Œ ์ˆ˜ ์žˆ๋‹ค. ๊ทธ๋Ÿฌ๋ฏ€๋กœ, ๋ณธ ์—ฐ

๊ตฌ์—์„œ ์ œ์‹œํ•œ ์ˆ˜์น˜๋ชจํ˜•์€ ์„ ๋ฐ•์˜ ์—ฐ์†์ ์ธ ์ ‘โ‹…์ด์•ˆ ํ˜„์ƒ์„

์ž˜ ๋‚˜ํƒ€๋‚ด๊ณ  ์žˆ๋Š” ๊ฒƒ์œผ๋กœ ํŒ๋‹จ๋˜์—ˆ๋‹ค.

5. ๋ถ€์‚ฐ์‹ ํ•ญ ์—ฐ๊ฒฐ์ž”๊ต ์„ ๋ฐ• ์ ‘โ‹…์ด์•ˆ์ด

ํ•ญ๋‚ด ํ•ด์ˆ˜์ˆœํ™˜์— ๋ฏธ์น˜๋Š” ์˜ํ–ฅ

5.1 ๋ถ€์‚ฐ์‹ ํ•ญ ์—ฐ๊ฒฐ์ž”๊ต์— ์„ ๋ฐ• ์ ‘โ‹…์ด์•ˆ ์ ์šฉ์„ ์œ„ํ•œ ์œ ๋™๋ชจ๋ธ

Set-up๋ถ€์‚ฐ์‹ ํ•ญ์— ๊ฑด์„ค๋œ ์—ฐ๊ฒฐ์ž”๊ต(์ˆ˜๋กœํญ 200m)์— ์„ ๋ฐ•์˜ ์—ฐ์†์ 

์ด๊ณ  ๋ฐ˜๋ณต์ ์ธ ์ ‘์•ˆ ๋ฐ ์ด์•ˆ์ด ๋ถ€์‚ฐ์‹ ํ•ญ ํ•ญ๋‚ด ํ•ด์ˆ˜์ˆœํ™˜์— ๋ฏธ์น˜

๋Š” ์˜ํ–ฅ์„ ์กฐ์‚ฌํ•˜๊ธฐ ์œ„ํ•ด ๋ณธ ์—ฐ๊ตฌ์—์„œ ์ˆ˜์ •๋œ ๋ชจ๋ธ์„ ์ ์šฉํ•˜์˜€

๋‹ค. ๋ถ€์‚ฐ์‹ ํ•ญ ์ฃผ๋ณ€์˜ ์ „์ฒด ์œ ๋™์žฅ์„ ๊ณ„์‚ฐํ•˜๊ธฐ ์œ„ํ•œ ๊ณผ์ •(์ˆ˜์‹ฌ๋„

์ž‘์„ฑ, ์™ธํ•ด๊ฒฝ๊ณ„ ์กฐ๊ฑด, ๊ด‘์—ญ ๋ฐ ์„ธ๋ถ€์—ญ ๊ฒฉ์ž์ฒด๊ณ„ ์ˆ˜๋ฆฝ ๋ฐ ๋ชจ๋ธ ๊ฒ€

์ฆ ๋“ฑ)์€ ์ผ๋ฐ˜์ ์ธ ์‚ฌํ•ญ์ด๋ฏ€๋กœ ์ƒ๋žตํ•˜์˜€์œผ๋ฉฐ, ๋ณธ ์—ฐ๊ตฌ๋ชฉ์ ์— ๋งž

Fig. 4 Location of detailed area in nested model area A

Effect of Consecutive Ship Docking and Undocking on Seawater Circulation in Harbor 181

Fig. 7 Analysis of ship docking to coonecting bridge through 2009 to 2013

Fig. 6 Vertical grid system under docking/undocking of ship

Table 2 Grid system of this study

Grid area

Horizontal grid system [m]

Vertical grid system

Model class

A 126 m ร— 126 m 1 layerDepth

avearged

B 6 m ร— 6 m 1 layerDepth

averaged

C 6 m ร— 6 m5 layer

(10% + 20% + 40%+ 20% + 10% = 100%)

Three dimensional

D 6 m ร— 42 m 1 layerDepth

averaged

๊ฒŒ ์„ ๋ฐ•์˜ ์—ฐ์†์ ์ธ ์ ‘โ‹…์ด์•ˆ์œผ๋กœ ์ธํ•œ ํ•ญ๋‚ด ํ•ด์ˆ˜์ˆœํ™˜์˜ ๋ณ€ํ™”

๋งŒ์„ ๊ธฐ์ˆ ํ•˜๊ธฐ๋กœ ํ•œ๋‹ค. Fig. 4๋Š” ์„ธ๋ถ€์—ญ(A์˜์—ญ)๋‚ด์˜ ์—ฐ๊ฒฐ์ž”๊ต

๋ฐ ์„ ๋ฐ•์ด ์œ„์น˜ํ•˜๋Š” ์ƒ์„ธ์„ธ๋ถ€์—ญ์˜ ์œ„์น˜๋ฅผ, Fig. 5๋Š” ์ƒ์„ธ์„ธ๋ถ€์—ญ

์˜ ์ˆ˜ํ‰๊ฒฉ์ž๋„๋ฅผ, Fig. 6์€ ์—ฐ๊ฒฐ์ž”๊ต์— ์„ ๋ฐ• ์ ‘์•ˆ ๋ฐ ์ด์•ˆ์‹œ์˜

์ˆ˜์ง๊ฒฉ์ž๋„๋ฅผ ๋‚˜ํƒ€๋‚ด์—ˆ์œผ๋ฉฐ ์„ธ๋ถ€์—ญ ๋ฐ ์ƒ์„ธ์„ธ๋ถ€์—ญ์˜ ๊ฒฉ์ž์ฒด๊ณ„

๋ฅผ Table 2์— ๋‚˜ํƒ€๋‚ด์—ˆ๋‹ค. ์„ธ๋ถ€์—ญ ๋ฐ ์ƒ์„ธ์„ธ๋ถ€์—ญ์— 4๊ฐ€์ง€ ์ข…๋ฅ˜

์˜ ๊ฒฉ์ž์‹œ์Šคํ…œ(Table 2 ์ฐธ์กฐ)์„ ํ˜ผ์šฉํ•˜์—ฌ ์ ์šฉํ•˜๋˜, ๊ฐ ๊ฒฉ์ž์‹œ

์Šคํ…œ๊ฐ„์˜ ์ž๋ฃŒ๊ตํ™˜์€ ์ž๋™๊ฒฝ๊ณ„์ „์ด ๋ฐฉ์‹(Dynamic nesting

method)์„ ์ ์šฉํ•จ์œผ๋กœ์จ ์‹œ๋ฎฌ๋ ˆ์ด์…˜ ์‹œ๊ฐ„์„ ๋‹จ์ถ•ํ•˜๊ณ  ๊ฒฐ๊ณผ์˜

์ •ํ™•์„ฑ์„ ์ฆ๊ฐ€์‹œ์ผฐ๋‹ค. ์ด๋•Œ, ์ž๋™๊ฒฝ๊ณ„์ „์ด(Dynamic nesting)๋Š”

๊ฒฝ๊ณ„์—์„œ์˜ ์œ ์†์žฅ์„ ์ž๋™์ „์ด(Dynamic transfer) ํ•  ์ˆ˜ ์žˆ๊ฒŒ

ํ•˜์˜€๋‹ค.

Fig. 5์—์„œ C์˜์—ญ์€ ์„ ๋ฐ•์ด ์ ‘์•ˆํ•˜๋Š” ์˜์—ญ์œผ๋กœ Fig. 6์—์„œ ๋ณด

๋“ฏ์ด ์„ ๋ฐ• ์ ‘์•ˆ ์œ ๋ฌด์— ๋”ฐ๋ผ ์ขŒํ‘œ๊ณ„๋ฅผ ์ ์šฉํ•˜์—ฌ 5์ธต์œผ๋กœ ๋‚˜๋ˆˆ

๋‹ค. ์˜์—ญC์˜ ์œ ๋™์žฅ์„ ๊ณ„์‚ฐํ•˜๊ธฐ ์œ„ํ•ด์„œ๋Š” Table 2์—์„œ ๋ณด๋“ฏ์ด

์ˆ˜๋ฆฝ๋œ 3์ฐจ์› ๋ชจ๋ธ์„ ์ ์šฉํ•˜์˜€๋‹ค. ์ˆ˜์‹ฌ๋„๋Š” 2์ฐจ์›์˜ ๊ฒฝ์šฐ์™€ ๋™

์ผํ•˜๊ฒŒ ํ•˜๋ฉฐ, ์ˆ˜์‹ฌ๋ฐฉํ–ฅ์œผ๋กœ 5layer๋กœ ๋‚˜๋ˆ„์—ˆ์œผ๋ฉฐ layer๋ณ„ ์ˆ˜์‹ฌ๋ฐฉ

ํ–ฅ์˜ ์ˆ˜์‹ฌ ๋ถ„ํฌ๋Š” Table 2์™€ ๊ฐ™๋‹ค. ๋˜ํ•œ, ์ˆ˜์ง๋ฐฉํ–ฅ์˜ Eddy

viscosity์™€ Diffusivity๋Š” ๊ฐ๊ฐ ๋ฐฐ๊ฒฝ๊ฐ’์„ 10m2/sec์™€ 1m2/sec์„

๋‚œ๋ฅ˜๋ชจ๋ธ์˜ Length scale์€ 0.1m๋ฅผ ์‚ฌ์šฉํ•œ๋‹ค. ์ด์™ธ์˜ ๋ชจ๋“  ์กฐ๊ฑด

์€ 2์ฐจ์› ๋ชจ๋ธ์˜ ๊ฒฝ์šฐ์™€ ๋™์ผํ•˜๊ฒŒ ํ•˜์˜€๋‹ค.

5.2 ์ ‘์•ˆ์ž๋ฃŒ ๋ถ„์„์„ ํ†ตํ•œ ์ ‘โ‹…์ด์•ˆ ์‹œ๋‚˜๋ฆฌ์˜ค ์ž‘์„ฑ

์ ‘โ‹…์ด์•ˆ ์‹œ๋‚˜๋ฆฌ์˜ค๋ฅผ ์ž‘์„ฑํ•˜๊ธฐ ์œ„ํ•˜์—ฌ 2009๋…„๋ถ€ํ„ฐ 2013๋…„ ๊นŒ

์ง€์˜ ๋ถ€์‚ฐ์‹ ํ•ญ ์—ฐ๊ฒฐ์ž”๊ต์— ์ ‘์•ˆํ•œ ์„ ๋ฐ• ์ ‘์•ˆ ์ž๋ฃŒ๋ฅผ ์„ ๋ฐ•์ดํ†ค

์ˆ˜, ์ ‘์•ˆ์‹œ๊ฐ„, ์„ ๋ฐ•๊ธธ์ด, ์„ ๋ฐ• ํ˜์ˆ˜์‹ฌ ๋ฐ ์„ ๋ฐ•ํญ์„ ์ธ์ž๋กœ ๋ณด๊ณ 

๋ถ„์„ํ•˜์˜€๋‹ค. Fig. 7์€ ์„ ๋ฐ•์ดํ†ค์ˆ˜๋ฅผ ์ˆ˜์ง์ถ•์— ์„ ๋ฐ•๊ธธ์ด, ์ ‘์•ˆ์‹œ

182 Namseeg Hong

Length [m] Width [m] Draft [m] Dock time [hour]

Interval[m]

Ratio[%]

Average[m]

Interval[m]

Ratio[%]

Average[m]

Interval[m]

Ratio[%]

Average[m]

Interval[m]

Ratio[%]

Average[m]

120-160 6 142 uner 20 1 15 6-7 23 6.5 0-5 8 5

160-180 28 172 20-25 13 23 7-8 31 7.5 5-10 56 8

180-200 53 192 25-30 24 28 8-10 16 9 10-15 21 12

200-240 12 214 30-35 62 32 11-12 29 11.5 15-25 13 17

Table 4 Averaged value and distributed interval for four factors of docking/undocking scenarios

Length [m] Width [m] Draft [m] Dock time [hour]

Average Distributed days Average Distributed days Average Distributed days Average Distributed days

142 1 15 1 6.5 7 5 2

172 8 23 4 7.5 10 8 17

192 16 28 7 9 5 12 6

214 6 32 19 11.5 9 17 6

Table 5 docking/undocking scenarios

Scenario Type Content

Case 1 Undocking Without ship

Case 2 Large ship232 m ร— 32 m ร— 12 m ร— 21 hour

(max length ร— max width ร— max draft ร— max dock time)

Case 3 Arbitrary shipconstructed for 1 month using table 4

(arbitrary docking/undocking as stated above)

Case 4 Small ship90 m ร— 20 m ร— 6 m ร— 10 hour

(max length ร— max width ร— max draft ร— max dock time)

Table 3 Distribution interval, ratio, and averaged value for four factors of docking/undocking scenarios

๊ฐ„, ์„ ๋ฐ• ํ˜์ˆ˜์‹ฌ ๋ฐ ์„ ๋ฐ•ํญ์„ ์ˆ˜ํ‰์ถ•์œผ๋กœ ํ•˜์—ฌ ๋ถ„ํฌ๋ฅผ ํ‘œํ˜„ํ•œ

๊ฒƒ์ด๋‹ค. ์ ‘์•ˆ์ž๋ฃŒ ์ค‘ ์„ ๋ฐ• ํ˜์ˆ˜์‹ฌ์€ ๋งŒ์žฌ ํ˜์ˆ˜์‹ฌ์œผ๋กœ ์‹ค์ œ ํ˜์ˆ˜

์‹ฌ์€ ๋งŒ์žฌ์‹œ์˜ 55%๋กœ ๋ณด์•˜๋‹ค. Fig. 7๋กœ๋ถ€ํ„ฐ ์„ ๋ฐ•๊ธธ์ด๋Š”

90m~232m, ์„ ๋ฐ•ํญ์€ 20m~32m, ์‹ค์ œ ์„ ๋ฐ•ํ˜์ˆ˜๋Š” 6m~12m์˜

๋ถ„ํฌ๋ฅผ ๋ณด์ด๋ฉฐ, ์ ‘์•ˆ์‹œ๊ฐ„์€ 3~35์‹œ๊ฐ„๊นŒ์ง€ ๋ถ„ํฌํ•œ๋‹ค. ๊ทธ๋Ÿฌ๋ฏ€๋กœ,

์ ‘์•ˆ ์„ ๋ฐ•์ค‘ ์ตœ๋Œ€์„ ๋ฐ•์˜ ์žฌ์›์€ ๊ธธ์ด 232m, ํญ 32m, ํ˜์ˆ˜ 12m

๋กœ ๋ณด์•˜์œผ๋ฉฐ ์ตœ์†Œ ์„ ๋ฐ•์˜ ๊ฒฝ์šฐ๋Š” ๊ธธ์ด 90m, ํญ 20m, ํ˜์ˆ˜ 6m

๋กœ ๋ณด์•˜๋‹ค. ๊ทธ๋Ÿฌ๋‚˜, ์ ‘์•ˆ์‹œ๊ฐ„์˜ ๊ฒฝ์šฐ๋Š” ์ ‘์•ˆ์‹œ๊ฐ„ ๋ถ„ํฌ๋ฅผ ํฌ๊ฒŒ 2

๋ถ€๋ฅ˜๋กœ ๋‚˜๋ˆ„๊ณ  ๊ฐ ๋ถ€๋ฅ˜์˜ ์ค‘์‹ฌ๊ฐ’์ธ 10์‹œ๊ฐ„๊ณผ 21์‹œ๊ฐ„ ๋‘ ๊ฐ€์ง€๋ฅผ

ํƒํ•œ ํ›„ ์ตœ์†Œ์„ ๋ฐ•์˜ ๊ฒฝ์šฐ๋Š” 10์‹œ๊ฐ„, ์ตœ๋Œ€์„ ๋ฐ•์˜ ๊ฒฝ์šฐ๋Š” 21์‹œ๊ฐ„

์œผ๋กœ ์ •ํ•˜์˜€๋‹ค. ์ฆ‰, ์ ‘์•ˆ์‹œ๋‚˜๋ฆฌ์˜ค๋Š” ์„ ๋ฐ•์„ ์ ‘์•ˆํ•˜์ง€ ์•Š๋Š” ๊ฒฝ์šฐ

(๋น„์ ‘์•ˆ์œผ๋กœ ๋ช…์นญ), ๋Œ€ํ˜•์„ ๋ฐ•์ด ์ ‘์•ˆํ•˜๋Š” ๊ฒฝ์šฐ ๋ฐ ์†Œํ˜•์„ ๋ฐ•์ด

์ ‘์•ˆํ•˜๋Š” ๊ฒฝ์šฐ๋กœ ๋‚˜๋ˆ„์—ˆ๋‹ค. ๊ธฐ์ˆ ํ•œ 3๊ฐ€์ง€ ๊ฒฝ์šฐ ์ด์™ธ์— ์ž„์˜์„ฑ์œผ

๋กœ ์„ ๋ฐ•์ด ์ ‘์•ˆํ•˜๋Š” ๊ฒฝ์šฐ์— ํ•ด๋‹นํ•˜๋Š” ์‹œ๋‚˜๋ฆฌ์˜ค๋ฅผ ์ž‘์„ฑํ•˜๊ธฐ ์œ„

ํ•ด ๋‹ค์Œ๊ณผ ๊ฐ™์€ ๋ฐฉ๋ฒ•์„ ์‚ฌ์šฉํ•˜์˜€๋‹ค. ์ฒซ์งธ. ์ ‘์•ˆ์ธ์ž ๊ฐ๊ฐ์— ๋Œ€

ํ•˜์—ฌ ๋ถ„ํฌ๋ฅผ ๋ณด๊ณ  4๊ฐœ ๊ตฌ๊ฐ„์œผ๋กœ ๋‚˜๋ˆˆ๋‹ค. ๋‘˜์งธ, Table 3์—์„œ ๋ณด๋“ฏ

์ด ๊ฐ ๊ตฌ๊ฐ„๋ณ„๋กœ ๋น„์œจ(%) ๋ฐ ๊ตฌ๊ฐ„ํ‰๊ท ์„ ๊ตฌํ•œ๋‹ค. ์…‹์งธ. ์„ ๋ฐ•๊ธธ์ด,

์„ ๋ฐ•ํญ, ํ˜์ˆ˜์‹ฌ, ์ ‘์•ˆ์‹œ๊ฐ„์˜ ๊ตฌ๊ฐ„ ๋น„์œจ ๋ฐ ๊ตฌ๊ฐ„ํ‰๊ท ์น˜๋ฅผ ์ ์šฉํ•˜

์—ฌ Table 4์™€ ๊ฐ™์ด 1๊ฐœ์›”(30์ผ)๋™์•ˆ ๋ถ„ํฌ์‹œํ‚จ๋‹ค. ์ฆ‰, ๋ถ„ํฌ์ผ์ˆ˜ =

30์ผ ร— ๋น„์œจ๋กœ ์‚ฐ์ •ํ•œ๋‹ค. ๋‹ค์„ฏ์งธ, Table 4๋ฅผ ์ด์šฉํ•˜์—ฌ ์„ ๋ฐ•๊ธธ์ด

์™€ ํญ์€ ๋น„๋ก€๊ด€๊ณ„, ํ˜์ˆ˜์‹ฌ ๋ฐ ์ ‘์•ˆ์‹œ๊ฐ„์€ ์ž„์˜๋กœ 1๊ฐœ์›”๊ฐ„ ๋ฐฐ์น˜

ํ•œ๋‹ค.

์ƒ๊ธฐ์™€ ๊ฐ™์ด ์ด 4๊ฐ€์ง€ ๊ฒฝ์šฐ์˜ ์ ‘์•ˆ์‹œ๋‚˜๋ฆฌ์˜ค๋ฅผ ์ž‘์„ฑํ•˜์˜€์œผ๋ฉฐ

Table 5์— ์ •๋ฆฌํ•˜์˜€๋‹ค.

5.3 ํ•ญ๋‚ด ํ•ด์ˆ˜์ˆœํ™˜ ์กฐ์‚ฌ

์—ฐ๊ฒฐ์ž”๊ต ์žฅ๊ธฐ ์ ‘์•ˆ์ด ํ•ญ๋‚ด ํ•ด์ˆ˜์ˆœํ™˜์— ๋ฏธ์น˜๋Š” ์˜ํ–ฅ์„ ์กฐ์‚ฌ

ํ•˜๊ธฐ ์œ„ํ•˜์—ฌ Fig. 8(a)์™€ ๊ฐ™์ด ํ•ญ๋‚ด ์ผ๋ถ€ ์˜์—ญ์— ์ผ์ •ํ•œ ์–‘์˜ ์ดˆ

๊ธฐ๋†๋„๋ฅผ ๋ถ€์—ฌ(Dumping initial concentration)ํ•œ ํ›„ 6๊ฐœ์›” ํ›„์˜

๋†๋„๋ณ€ํ™”๋ฅผ ์กฐ์‚ฌํ•˜์˜€๋‹ค. ์ดˆ๊ธฐ๋†๋„๋Š” 0.01, 0.1, 1, 10, 20, 50, 100,

200, 300, 400, 500ppm๋“ฑ ์ด 11๊ฐ€์ง€ ๊ฒฝ์šฐ๋ฅผ ํˆฌํ•˜ํ•˜์˜€๋‹ค. ๊ทธ๋Ÿฌ๋ฏ€

๋กœ, Table 5์—์„œ ์–ธ๊ธ‰ํ•œ 4๊ฐœ ์‹œ๋‚˜๋ฆฌ์˜ค ๊ฐ๊ฐ์— 11๊ฐœ ์ดˆ๊ธฐ๋†๋„๋ฅผ

๋ถ€์—ฌํ•˜์—ฌ ์ด 44(=11ร—4)๊ฐœ ๊ฒฝ์šฐ์— ๋Œ€ํ•˜์—ฌ 6๊ฐœ์›”๊ฐ„ ์‹œ๋ฎฌ๋ ˆ์ด์…˜์„

์ˆ˜ํ–‰ํ•˜์˜€๋‹ค. Fig. 8(a)์™€ (b)๋Š” ์ดˆ๊ธฐ๋†๋„ ํˆฌํ•˜์‹œ์  ๋ฐ ํˆฌํ•˜ ํ›„ ์ž„

(a) Immediate dumping (b) After arbitrary time

Fig. 8 Concentration distribution after dumping initial concentration

Effect of Consecutive Ship Docking and Undocking on Seawater Circulation in Harbor 183

(a)

(b)

Fig. 10 Change of concentration to time after dumping initial concentration of 500 ppm

Fig. 9 Area for averaging concentration after arbitrary time

์˜์‹œ๊ฐ„๋Œ€์˜ ํ™•์‚ฐ๋ถ„ํฌ๋ฅผ ๋‚˜ํƒ€๋‚ด๋Š” ๊ฒƒ์œผ๋กœ ์˜ˆ์ƒํ•  ์ˆ˜ ์žˆ๋Š” ํ™•์‚ฐ

ํŒจํ„ด์„ ๋ณด์—ฌ์ฃผ๊ณ  ์žˆ๋‹ค.

์‹œ๋‚˜๋ฆฌ์˜ค๋ณ„ ํ•ญ๋‚ด ํ•ด์ˆ˜์ˆœํ™˜์˜ ์ •๋„๋ฅผ ๋น„๊ตํ•˜๊ธฐ ์œ„ํ•˜์—ฌ ํ•ญ๋‚ด์˜

์—ญ์— ์ดˆ๊ธฐ๋†๋„ 500ppm์„ ํˆฌํ•˜ ํ›„ Fig. 9์— ํ‘œ์‹œํ•œ ์˜์—ญ์—์„œ์˜

์ž„์˜์‹œ๊ฐ„ ํ›„ ๊ฐ ์ ‘์•ˆ ์‹œ๋‚˜๋ฆฌ์˜ค๋ณ„ ํ‰๊ท ๋†๋„ ๋ณ€ํ™”๋ฅผ ๋น„๊ตํ•˜์—ฌ

Fig. 10(a)์— ๋‚˜ํƒ€๋‚ด์—ˆ๋‹ค. ์ดˆ๊ธฐ๋†๋„ ํˆฌํ•˜ ํ›„ ์ถฉ๋ถ„ํ•œ ์‹œ๊ฐ„์ด ์ง€๋‚˜

Steady state ์ƒํƒœ์ธ ์ผ๋ถ€ ๊ตฌ๊ฐ„์„ ํ™•๋Œ€ํ•˜์—ฌ ์•„๋ž˜ ๊ทธ๋ฆผ(Fig.

10(b))์— ํ‘œ์‹œ ํ•˜์˜€์œผ๋ฉฐ, ํ•ญ๋‚ด ํ‰๊ท ๋†๋„์˜ ํฌ๊ธฐ๋Š” Case 2 >

Case 3 > Case 4 > Case 1์˜ ์ˆœ์„œ๋กœ ๋‚˜ํƒ€๋‚ฌ๋‹ค. ์ฆ‰, ์ ‘์•ˆ ์‹œ ๋น„

์ ‘์•ˆ์˜ ๊ฒฝ์šฐ์— ๋น„ํ•˜์—ฌ ํ•ด์ˆ˜์ˆœํ™˜ ๋Šฅ๋ ฅ์ด ๋ฏธ๋ฏธํ•˜๊ฒŒ ์ €ํ•˜๋จ์„ ์•Œ

์ˆ˜ ์žˆ๋‹ค. Fig. 11์€ ์ ‘์•ˆ case1์˜ ๊ฒฝ์šฐ์— ๋Œ€ํ•˜์—ฌ ์ดˆ๊ธฐ๋†๋„

500ppm์„ ํˆฌํ•˜ํ•œ ํ›„, 40์ผ๊นŒ์ง€์˜ ๋†๋„๋ณ€ํ™”๋ฅผ ๋‚˜ํƒ€๋‚ธ ๊ฒƒ์œผ๋กœ

์ดˆ๊ธฐ๋†๋„ ํˆฌํ•˜ํ›„ ์ถฉ๋ถ„ํ•œ ์‹œ๊ฐ„(์ตœ์†Œ 20์ผ๋‚ด์ง€ 30์ผ ์ด์ƒ)์ด ์ง€๋‚œ

ํ›„ ๋†๋„๋ณ€ํ™”์˜ ์š”๋™ํ˜„์ƒ์ด ์—†๋Š” Steady state ์ƒํƒœ๊ฐ€ ๋˜๋Š” ๊ฒƒ์„

์•Œ ์ˆ˜ ์žˆ๋‹ค. ์ด๋Ÿฐ ๋†๋„๋ณ€ํ™”์˜ ์š”๋™ํ˜„์ƒ์€ ์ฐฝโ‹…๋‚™์กฐ๋ฅผ ๋ฐ˜๋ณตํ•˜๋Š”

์กฐ์„์œผ๋กœ ์ธํ•ด ๋ฐœ์ƒํ•˜๋Š” ๊ฒƒ์œผ๋กœ์„œ, ๋ณธ ์—ฐ๊ตฌ์—์„œ์™€ ๊ฐ™์ด ํ•ญ๋‚ด๊ฐ€

ํ์‡„๋œ ์˜์—ญ์—์„œ ์ฐฝ์กฐ ์‹œ ๋†๋„๊ฐ€ ์ฆ๊ฐ€ํ–ˆ๋‹ค๊ฐ€ ๋‚™์กฐ ์‹œ ๋†๋„๊ฐ€

๊ฐ์†Œํ•˜๊ธฐ ๋•Œ๋ฌธ์ด๋‹ค. ์ด๋Ÿฐ ์š”๋™ํ˜„์ƒ์˜ ์ง„ํญ์€ ์‹œ๊ฐ„์ด ๊ฒฝ๊ณผํ•จ์—

๋”ฐ๋ผ ์ž‘์•„์ง€๋ฉฐ, ์ถฉ๋ถ„ํžˆ ์‹œ๊ฐ„์ด ๊ฒฝ๊ณผํ•˜๋ฉด ๊ทธ ์ง„ํญ์ด ๋ฌด์‹œํ•  ์ •๋„

๋กœ ์ž‘์€ ์ •์ƒ์ƒํƒœ(Steady state)๊ฐ€ ๋จ์„ ์•Œ ์ˆ˜๊ฐ€ ์žˆ๋‹ค. ๋˜ํ•œ, 10

์ผ์„ ๊ฒฝ๊ณ„๋กœ ์š”๋™์ง„ํญ์ด ๊ธ‰๊ฒฉํžˆ ๊ฐ์†Œํ•จ๋„ ์•Œ ์ˆ˜ ์žˆ๋‹ค. Fig. 12๋Š”

Case 1(๋น„์ ‘์•ˆ), Fig. 13์€ Case 2(์ ‘์•ˆ)์— ๋Œ€ํ•œ ๋‹ค์–‘ํ•œ ์ดˆ๊ธฐ๋†

๋„ ๋ณ€ํ™”์— ๋”ฐ๋ฅธ ํ•ญ๋‚ด ํ‰๊ท ๋†๋„ ๋ณ€ํ™”๋ฅผ ๋น„๊ตํ•œ ๊ฒƒ์œผ๋กœ ์ดˆ๊ธฐ๋†๋„

๊ฐ€ ํด์ˆ˜๋ก ์›ํ•˜๋Š” ํ•ญ๋‚ด ๋ชฉํ‘œ๋†๋„(Target concentration)์— ๋„๋‹ฌ

ํ•˜๋Š” ์‹œ๊ฐ„์ด ์ฆ๊ฐ€ํ•จ์„ ์•Œ ์ˆ˜ ์žˆ๋‹ค. ๊ทธ๋Ÿฌ๋ฏ€๋กœ, ์•ž์„œ Fig. 10์—์„œ

์กฐ์‚ฌํ•œ ๋ฐ”์™€ ๊ฐ™์ด ์ ‘์•ˆ์˜ ๊ฒฝ์šฐ๋Š” ๋น„์ ‘์•ˆ์˜ ๊ฒฝ์šฐ์— ๋น„ํ•ด ํ•ด์ˆ˜์ˆœ

184 Namseeg Hong

Fig. 11 Change of concentration to time after dumping initial

concentration of 500 ppm (scenario Case 1)

Fig. 12 Change of concentration to time after dumping various

initial concentration (scenario Case 1)

Fig. 13 Change of concentration to time after dumping various

initial concentration (scenario Case 2)

ํ™˜ ๋Šฅ๋ ฅ์ด ๋ฏธ๋ฏธํ•˜๊ฒŒ ์ €ํ•˜๋˜๋‚˜ ๋†๋„๋ณ€ํ™”๊ณก์„ ์ด ๋น„์ ‘์•ˆ์˜ ๊ฒฝ์šฐ์—

๋น„ํ•˜์—ฌ ํ•ญ์ƒ ์•„๋ž˜ ๋†“์ด๊ฒŒ ๋˜๋ฏ€๋กœ ๋ชฉํ‘œ๋†๋„์— ๋„๋‹ฌํ•˜๋Š” ์‹œ๊ฐ„์€

๋น„์ ‘์•ˆ์— ๋น„ํ•˜์—ฌ ๋งŽ์ด ์ฐจ์ด๊ฐ€ ๋‚  ์ˆ˜๋„ ์žˆ์Œ์„ ์ถ”๋ก ํ•  ์ˆ˜ ์žˆ๋‹ค.

6. ๊ฒฐ ๋ก 

๋ณธ ์—ฐ๊ตฌ๋Š” ํ•ญ๋‚ด ํ•ด์ˆ˜์ˆœํ™˜ ๋Šฅ๋ ฅ ๊ฐœ์„ ์„ ์œ„ํ•˜์—ฌ ๊ฐœ๋ฐฉํ•œ ์˜์—ญ์—

์„ ๋ฐ•์ด ์ ‘์•ˆ(Docking) ๋ฐ ์ด์•ˆ(Undocking)์„ ์—ฐ์†์ ์œผ๋กœ ๋ฐ˜๋ณต

ํ•˜๋Š” ๊ฒฝ์šฐ์— ๋Œ€ํ•˜์—ฌ ์ˆ˜์น˜์‹œ๋ฎฌ๋ ˆ์ด์…˜์„ ์ˆ˜ํ–‰ํ•˜์—ฌ ํ•ญ๋‚ด ํ•ด์ˆ˜์ˆœํ™˜

์— ๋ฏธ์น˜๋Š” ์˜ํ–ฅ์„ ์กฐ์‚ฌํ•˜๋Š” ๊ฒƒ์ด๋‹ค. ์ˆ˜์น˜๋ชจํ˜•์€ ๊ธฐ์กด์— ๊ฐœ๋ฐœ๋˜

์–ด ์‹คํ—˜๊ฒฐ๊ณผ์™€ ๋น„๊ต ๊ฒ€์ฆ๋œ 3์ฐจ์› ๋ชจํ˜•(Hong, 2012)์„ ์„ ๋ฐ•์˜

์ ‘์•ˆ ๋ฐ ์ด์•ˆ์„ ์—ฐ์†์ ์œผ๋กœ ๋ชจ์‚ฌํ•˜๋„๋ก ์ˆ˜์ •ํ•˜์˜€๋‹ค. ๋˜ํ•œ,

Hong(2012)์— ์˜ํ•˜์—ฌ ๊ฐœ๋ฐœ ๊ฒ€์ฆ๋œ ์ˆ˜์น˜๋ชจํ˜•์„ ์ด์šฉํ•˜์—ฌ ๋ณธ ๊ณผ

์—…์˜ ์ˆ˜์ •๋œ ์ˆ˜์น˜๋ชจํ˜•์„ ๊ฒ€์ฆํ•˜๊ณ  ์ ‘โ‹…์ด์•ˆ ํ˜„์ƒ์„ ์žฌํ˜„ํ•˜์˜€์œผ

๋ฉฐ, ๋ถ€์‚ฐ์‹ ํ•ญ ์—ฐ๊ฒฐ์ž”๊ต์— ์„ ๋ฐ•์„ ์ •๋ฐ•(์ ‘์•ˆ ๋ฐ ์ด์•ˆ)์‹œํ‚จ ๊ฒฝ์šฐ

์— ๋Œ€ํ•˜์—ฌ ์ ์šฉํ•˜์—ฌ ์ˆ˜์น˜์‹œ๋ฎฌ๋ ˆ์ด์…˜์„ ์ˆ˜ํ–‰ํ•จ์œผ๋กœ์จ ํ•ญ๋‚ด ํ•ด์ˆ˜

์ˆœํ™˜์— ๋ฏธ์น˜๋Š” ์˜ํ–ฅ์„ ์กฐ์‚ฌํ•˜์˜€๋‹ค.

์กฐ์‚ฌ ๊ฒฐ๊ณผ, ์ดˆ๊ธฐ๋†๋„ ํˆฌํ•˜ ํ›„ ์ถฉ๋ถ„ํ•œ ์‹œ๊ฐ„(์ตœ์†Œ 20์ผ๋‚ด์ง€ 30

์ผ ์ด์ƒ)์ด ์ง€๋‚œ ํ›„ ๋†๋„๋ณ€ํ™”์˜ ์š”๋™ํ˜„์ƒ์ด ์—†๋Š” steady state

์ƒํƒœ๊ฐ€ ๋˜๋Š” ๊ฒƒ์„ ๋ชจ๋“  ์‹œ๋‚˜๋ฆฌ์˜ค ๊ฒฝ์šฐ์— ๋Œ€ํ•˜์—ฌ ์•Œ ์ˆ˜ ์žˆ์—ˆ์œผ

๋ฉฐ, ๋ชจ๋“  ์ ‘์•ˆํ˜•ํƒœ์˜ ๊ฒฝ์šฐ ๋น„์ ‘์•ˆ์— ๋น„ํ•˜์—ฌ ํ•ด์ˆ˜์ˆœํ™˜ ๋Šฅ๋ ฅ์ด ๋ฏธ

๋ฏธํ•  ์ •๋„๋กœ ์•ฝ๊ฐ„ ์ €ํ•˜๋˜๋‚˜, ์ดˆ๊ธฐ๋†๋„๊ฐ€ ํด์ˆ˜๋ก ์›ํ•˜๋Š” ํ•ญ๋‚ด ๋ชฉ

ํ‘œ๋†๋„์— ๋„๋‹ฌํ•˜๋Š” ์‹œ๊ฐ„์ด ์ฆ๊ฐ€ํ•˜๋ฉฐ, ์ ‘์•ˆ์˜ ๊ฒฝ์šฐ ๋น„์ ‘์•ˆ์— ๋น„

ํ•˜์—ฌ ๋งŽ์ด ์ฐจ์ด๊ฐ€ ๋‚  ์ˆ˜๋„ ์žˆ์Œ์„ ์ถ”๋ก ํ•  ์ˆ˜ ์žˆ๋‹ค.

References

Bryan, K., 1969. A Numerical Method for the Study of the

Circulation of the World Ocean. Journal of Computational

Physics, 4, 347-376.

Demin, Y.L., Ibraev, R.A., 1989. A Numerical Method of

Calculation of Currents and Sea Surface Topography in

Multiply Conneted Domains of the Ocean. Soviet Journal

of Numerical Analysis and Mathematical Modelling, 4(3),

211-225.

Dukowicz, J.K., Smith, R.D., Malone, R.C., 1993. A

Reformulation and Implementation of the Bryan-Cox-

Semtner Ocean Model on the Connection Machine. Journal

of Atmospheric and Oceanic Technology, 10, 195-208.

Elder, J.W., 1959. The Dispersion of a Marked Fluid in a

Turbulent Shear Flow. Journal of Fluid Mechanics, 5,

544-560.

Hong, N.S., 2009. Three Dimensional Numerical Model for

Flow with Floating Structures Using Rigid Lid Boundary

Condition. Proceedings of KOASTS, May, Changwon,

Republic of Korea.

Hong, N.S., 2012. The Application of Rigid Lid Boundary

Condition for Three Dimensional Flow Analysis beneath

the Floating Structure. Journal of Ocean Engineering and

Technology, 26(5), 55-62.

Hong, N.S., Kim, G.Y., Kang, Y.G., 2008. Three Dimensional

Numerical Model for Flow with Silt Protector. Journal of

Ocean Engineering and Technology, 22(3), 1-7.

Jager, B., Schijndel, S.V., 2000. 3D Computations around

Structures. Report Q2487, WLโˆฃDelft Hydraulics, Delft,

Netherlands.

Klemp, J.B., Durran, D.R., 1983, An Upper Boundary Condition

Effect of Consecutive Ship Docking and Undocking on Seawater Circulation in Harbor 185

Permitting Internal Gravity Wave radiation in Numerical

Mesoscale Models. Monthly Weather Review, 111, 430-444.

Kornilov, V.I., Kharitonov, A.M., 1984. Investigation of the

Structure of Turbulent Flows in Streamwise Asymmetric

Corner Configurations. Exeriments in Fluids, 2, 205-212.

Leendertse, J.J., Alexander, R.C., Liu, S.K., 1973. A

Three-Dimensional Model for Estuaries and Coastal Seas:

I - Principles of Computation. Report R-1417-OWRT, The

Rand Corporation, Santa Monica.

Leendertse, J.J., Gritton, E.C., 1971. A Water-Quality Simulation

Model for Well Mixed Estuaries and Coastal Seas: II -

Computation Procedures. Report R-708-NYC, The Rand

Corporation, Santa Monica.

Leendertse, J.J., Liu, S.K., 1975. A Three-Dimensional Model for

Estuaries and Coastal Seas: II - Aspects of Comtutation.

Report R-1764-OWRT, The Rand Corporation, Santa

Monica.

Marchuk G.I., Sarkisyan, A.S., 1986. Mathematical Modelling

of Ocean Circulation. Springer, Berlin, 226-292.

Stelling, G.S., Leendertse, J.J., 1991. Approximation of

Convective Processes by Cyclic ACI Methods. Proceedings

of 2nd ASCE Conference on Estuarine and Coastal

Modelling, Tampa.