Een dansvoorstelling van De Stilte voor groep 3 t/m 6 van...
18
Een dansvoorstelling van De Stilte voor groep 3 t/m 6 van het primair onderwijs Lerarenhandleiding
Transcript of Een dansvoorstelling van De Stilte voor groep 3 t/m 6 van...
Een dansvoorstelling van De Stilte voor groep 3 t/m 6 van het primair onderwijs
Lerarenhandleiding
Een dansvoorstelling van De Stilte voor groep 3 t/m 6 van het primair onderwijs
Lerarenhandleiding
InhoudsopgaveInleiding 1
Voordevoorstelling 2
Over de dansvoorstelling Alice 2
Over het dansgezelschap De Stilte 2
Oefening: het gebarenalfabet 3
Vertelling: ‘Hoe Alice bleef groeien’ 3
Nadevoorstelling 5
Een kringgesprek 5
De verteltafel 6
Dansles 1: Alice en het konijn 7
Dansles 2: Groeien 9
Bijlagen:
Het gebarenalfabet
Cd Alice
Gebruikte literatuur
20 min
15 min
20 min
20 min
30 min
indicatie benodigde tijd
klassikaal
in groepjes
InleidingBinnenkort gaat u met uw leerlingen naar Alicevan dansgroep De Stilte. Een fantasievolle voorstelling over de reis van het meisje Alice door haar droomwereld, gebaseerd op DeavonturenvanAliceinWonderland van Lewis Carroll. In deze handleiding vindt u suggesties voor het voorbereiden en verwerken van de dansvoorstelling.Als introductie op het bezoek aan de voorstelling vertelt u de leerlingen over de dansvoorstelling en het gezelschap. Vervolgens gaan de leerlingen oefenen met het gebarenalfabet. Dit geeft hun een idee dat een verhaal niet alleen in woorden, maar ook in beweging verteld kan worden. Tot slot leest u een fragment van het verhaal voor. Na de voorstelling is er een kringgesprek gevolgd door twee actieve danslessen. De eerste les gaat in op de manier van bewegen van de twee hoofdpersonen, Alice en het konijn. Het verschil in karakter wordt weerspiegeld in hun bewegingen. Deze les is vooral geschikt voor de jongere leerlingen. De tweede les gaat over groeien, een belangrijk thema in de voorstelling. Deze les, met name het tweede deel, is wat lastiger en vooral geschikt voor groep 5 en 6.De dansopdrachten vormen een eenvoudige basis waaraan u eigen uitbreidingen en variaties kunt toevoegen. Muziek hiervoor vindt u op de bijgeleverde cd. Deze muziek wordt ook gebruikt in de voorstelling Alice.
Veel plezier bij de voorstelling!
1
Voor de voorstellingOver de dansvoorstelling Alice
Het verhaal van deze voorstelling is gebaseerd op het boek AliceinWonderland van Lewis Carroll.Wanneer Alice met haar oudere zus aan de oever van een meertje zit, ziet ze een wit konijn voorbij rennen dat in zichzelf praat. Nieuwsgierig zet ze de achtervolging in, ook als het diertje in een konijnenhol verdwijnt. Na een lange val blijkt Alice zich in Wonderland te bevinden. Op haar ontdekkingstocht door Wonderland komt ze veel merkwaardige figuren tegen. Ook in de dansvoorstelling maakt Alice een reis door de droomwereld die Wonderland heet. Ze gaat door deuren in allerlei soorten en maten, verandert van persoon en wordt afwisselend groot en klein. De transformatie van Alice staat centraal in de voorstelling. Choreograaf Jack Timmermans laat het toneelbeeld en de personages voortdurend van gedaante veranderen. Terwijl Alice het konijn volgt, komt ze muis, kat, rups en koningin tegen en beleeft grootse avonturen.
Over dansgezelschap De Stilte
De Stilte maakt voorstellingen gebaseerd op herkenbare ervaringen uit het dagelijks leven. Het gezelschap neemt kinderen vanuit de wereld van alledag mee naar de abstracte wereld van de zintuigen en prikkelt hen om hun eigen verhaal te maken: het grenzeloze verhaal van de verbeelding. Dans is daarbij het communicatiemiddel.
Aan de voorstelling Alice werken mee:Choreografie: Jack TimmermansAnimatie: Bert VogelsDecor: Bert Mostart, Martijn HohmannMuziek: Timothy van der HolstKostuums: Judith de WitteDans (in wisselende cast): Alex Havadi-Nagy, Camille Pidou, Evgenia Kasatkina, Gleen Orlando Mardenborough, Katarzyna Korc, Leonor Carneiro, Lobke Jeurissen, Wiktoria Czakon
Voor meer informatie en een impressie van de voorstelling Alice kunt u een kijkje nemen op www.destilte.nl.
2
Oefening: het gebarenalfabet
Benodigdheden: per groepje een kopie van het gebarenalfabet (zie bijlage)
Vertel de leerlingen dat ze een dansvoorstelling gaan bezoeken. Dans is een taal zonder woorden. In het begin van de voorstelling wordt er even gesproken, niet met woorden maar met gebaren. De dansers gebruiken hiervoor het gebarenalfabet waar ook doven gebruik van maken.Deel de leerlingen in groepjes van zes. De groepjes oefenen het gebarenalfabet. Elke leerling maakt zijn eigen naam met dit handalfabet en laat het aan een ander zien. Zo proberen de groepjes verschillende namen uit. Eén naam wordt uiteindelijk gezamenlijk en gelijktijdig uitgevoerd en gepresenteerd aan de andere groepen.U kunt zelf inschatten wat de mogelijkheden zijn voor leerlingen uit groep 3.
Vertelling: ‘Hoe Alice bleef groeien’
De leerlingen zitten in de kring.Het verhaal van AliceinWonderland wordt niet in zijn geheel uitgebeeld in de voorstelling. Toch is het zinvol en werkt het prik-kelend voor de leerlingen om een fragment voor te lezen uit Dewonderlijkedroom van Lewis Car-roll. Het hier afgedrukte hoofdstuk ‘Hoe Alice bleef groeien’ beschrijft op een leuke manier hoe Alice klein en vervolgens weer groot wordt. Dit gegeven speelt, met de vele deuren die Alice door moet gaan, een grote rol in de dansvoorstelling.
3
20 min
15 min
HoeAlicebleefgroeienToen Alice in het konijnenhol was getuimeld en lange tijd diep onder de grond had gelopen, kwam ze opeens terecht in een enorme zaal, met deuren rondom. Maar alle deuren waren op slot: die arme Alice zat gevangen in de zaal. Ze werd er door en door verdrietig van.Na een tijdje kwam ze bij een tafeltje, helemaal van glas met drie poten. Op het tafeltje lag een sleutel!Alice ging meteen de hele zaal rond en probeerde de sleutel op alle deuren. Maar hij paste op niet één deur...Toen zag ze plots een piepklein deurtje en wat was ze blij toen de sleutel wonderwel op dat kleine deurtje bleek te passen. Snel maakte ze het open. Ze bukte zich en keek naar binnen, en wat denk je dat ze daar zag?Een schitterende tuin!Ze wilde er dolgraag heen, maar de opening was veel te smal. Alice kon net zomin door dat deurtje als jij door het gaatje van een muizenhol kan.Die arme Alice deed de deur dus weer op slot en legde de sleutel terug op het glazen tafeltje. Maar nu stond daar iets anders, een flesje met een etiket. DRINK MIJ! stond erop.Alice nam er een slokje van en het was overheerlijk! Ze zette het flesje aan haar mond en dronk alles op. Toen gebeurde er iets buitengewoon vreemds met haar. Je raadt het vast nooit, dus ik vertel het je wel.Ze werd kleiner. En kleiner. En kleiner. Tot ze zo klein was als een poppetje.Aha! dacht Alice. Nu kan ik door dat deurtje. En weg was ze. Maar het deurtje was op slot en de sleutel lag nog op de glazen tafel. Ze kon er niet meer bij! Was dat geen dikke pech, dat ze de deur weer op slot had gedaan?Toen vond ze een taartje. EET MIJ! stond erop. Alice zette er meteen haar tanden in en at het tot de laatste kruimel op. En wat denk je dat er toen gebeurde? Nee, je raadt het nooit. Ik zal het je wel weer vertellen. Alice groeide. En groeide. En groeide. Ze werd groter dan ze ooit was geweest!Groter dan enig ander kind!Groter dan een groot mens!Groter, en groter, en nog groter!
4
Na de voorstelling[]Een kringgesprek
Tip: als start van een nagesprek kunt u samen met de leerlingen op het internet een verfilmd fragment van de voorstelling bekijken. Dit is te vinden op www.destilte.nl onder voorstellingen > Alice > beeld en geluid.Als variant voor het nagesprek in de kring is de verteltafel heel geschikt. Hoe het gesprek aan de verteltafel in zijn werk gaat komt hierna aan de orde.
In het gesprek na de voorstelling gaat het om wat de leerlingen vonden van de voorstelling. Breng het gesprek op gang door te vragen naar wat de leerlingen concreet hebben gezien en hen te laten vertellen wat voor indruk de voorstelling op hen heeft gemaakt. Wat hebben ze opgepikt van de inhoud? Belangrijk is dat iedere leerling de ruimte krijgt om zijn eigen indrukken en ideeën over de voorstelling te formuleren. De reacties kunnen onderling heel sterk verschillen. De ontdekking dat dat zo is, kan juist heel verrijkend zijn. U kunt in het gesprek deze vragen stellen:Wie was Alice?Hoe zag Alice eruit?Welke mensen of dieren heeft Alice ontmoet in de voorstelling?Was het altijd dezelfde danser die Alice danste? Of waren het telkens andere dansers? Hoe danste Alice?Hoe danste het konijn?Waarom rende Alice het konijn achterna?Wat voor deuren zag je in de voorstelling?Wat hoorde er bij de kleine deuren?Wat hoorde er bij de grote deuren?Was er ook een draaideur? Vond je die speciaal? Vertel eens waarom?Verstop jij je wel eens? Waarom? En waar dan?Wat gebeurt er als je gevonden wordt?Hoe vind je het als niemand je vindt?Ren jij wel eens iemand achterna? Waarom?Zou je Alice willen zijn? Kun je vertellen waarom, of waarom niet?Zou jij soms groot en soms klein willen zijn? Waarom? Waarom niet?Vind je dat Alice veel durft?Denk je dat het avontuur van Alice echt gebeurd is? Kun je uitleggen waarom je dat denkt?
5
20 min
De verteltafel
De ‘verteltafel’ is een plek in de klas waar van alles gebeurt om een verhaal na te vertellen of te spelen. Het hoeft dus niet echt een tafel te zijn. Het kan ook een hoekje in de klas zijn waar de leerlingen werk maken naar aanleiding van een verhaal dat door de leraar is verteld of voorgelezen. Ook voorwerpen die een rol spelen in het verhaal horen bij of op de verteltafel thuis. Deze ‘attributen’ worden door de leerlingen mee naar de klas gebracht. Afbeeldingen of prenten uit het verhaal krijgen er ook een plaatsje.Laat de leerlingen voorwerpen verzamelen die te maken hebben met de voorstelling Alice. Met deze attributen richten ze de verteltafel in.
6
Dansles 1: Alice en het konijn
Locatie: speellokaal of gymzaalBenodigdheden: cd-speler, cd, handtrom of ander slaginstrument
Deze les is met name geschikt voor groep 3 en 4.
Belangrijk zijn de bij elke opdracht vermelde ‘Aandachtspunten’: dit zijn extra stimulansen of aanwijzingen die u kunt geven aan de leerlingen zodat ze de dansopdrachten gevarieerder kunnen uitvoeren.
Opdracht1
track 2Een actieve, speelse inleiding op de dansopdrachten.De leerlingen staan verspreid door de ruimte.Vertel dat ze een tikspelletje gaan doen. Eén leerling is de tikker. Kinderen die getikt worden, blijven staan waar ze getikt zijn en maken met hun benen een spreidstand. Andere kinderen kunnen hen bevrijden door tussen hun benen door te kruipen. Iedereen kan de rol van ‘bevrijder’ hebben.Herhaal het spel met een andere tikker.
Aandachtspunt: Gebruik de hele ruimte bij deze opdracht. Iedereen komt van zijn plaats en beweegt dat het een lieve lust is.
Opdracht2Met handtrom.De leerlingen staan verspreid door de ruimte.In het begin van de voorstelling maken het konijn en Alice allerlei open vormen met hun lichaam waar de ander doorheen kan. Dit gaan de leerlingen ook doen. Ze maken gaten, openingen en holletjes door met hun ledematen en lichaamshouding allerlei verschillende vormen te maken. Bij een slag op de handtrom verandert elk lichaam van vorm.
Aandachtspunt: Gebruik niet alleen je armen om openingen te maken, maar ook je benen. Maak ook grote of juist heel kleine kijkgaten, bijvoorbeeld met je vingers.
7
25 min
Opdracht3
track 3De leerlingen staan verspreid door de ruimte.In de voorstelling dansen het konijn en Alice veel samen. Vraag de leerlingen hoe het konijn danste in de voorstelling. Weten ze het nog?De leerlingen gaan op dezelfde manier dansen als het konijn. Het konijn beweegt gevarieerd.
Aandachtspunt: Hoe danst het konijn? Het springt niet alleen op vier poten maar staat ook af en toe stil, het graaft een hol, het rent andere konijnen achterna. Het springt soms heel hoog of heel ver op twee poten of duikelt van plezier over de grond. Het kijkt veel om zich heen en is nieuwsgierig. En het verdwijnt soms zomaar in een hol.
Opdracht4
track 4De leerlingen staan verspreid door de ruimte.Vraag de leerlingen hoe Alice danste in de voorstelling.De leerlingen gaan dansen als Alice.
Aandachtspunt: Hoe danst Alice? Ze is nieuwsgierig en volgt graag een ander. Ze danst soms met uitgestrekte benen en armen, en een andere keer maakt ze zich weer helemaal klein. Alice springt, draait en rolt alle kanten op.
Opdracht5
track 5De leerlingen staan in tweetallen verspreid door de ruimte.Verdeel de klas in tweetallen. De nummers 1 zijn het konijn, de nummers 2 zijn Alice. De tweetallen volgen elkaar door de ruimte en dansen zoals hun personages dat in de voorstelling deden. ‘Alice’ volgt ‘het konijn’. Als u de muziek stopzet, wisselen de rollen om. De nummers 1 zijn nu Alice, de nummers 2 zijn het konijn. Dan laat u de muziek weer klinken en alle tweetallen dansen verder.
Aandachtspunt: Dans en beweeg net zo gevarieerd als het konijn en Alice.
8
Dansles 2: Groeien
Locatie: speellokaal of gymzaalBenodigdheden: cd-speler, cd, handtrom of ander slaginstrument.
Deze les is met name geschikt voor groep 5 en 6.
Belangrijk zijn de bij elke opdracht vermelde ‘Aandachtspunten’: dit zijn extra stimulansen of aanwijzingen die u kunt geven aan de leerlingen zodat ze de dansopdrachten gevarieerder kunnen uitvoeren.
Opdracht1
track 4De leerlingen staan verspreid door de ruimte.Laat de leerlingen met de grote, deftige passen van de koningin of met de kleine snelle stappen van het konijn door de zaal bewegen. Ze gaan al bewegend alle richtingen in. Als u de muziek stopzet, bewegen de leerlingen op de plaats, waarbij ze kleine friemelbeweginkjes maken.
Aandachtspunt: Je kunt op verschillende manieren passen maken: grote passen alsof je over plassen stapt, kleine snelle stapjes waarmee je overal naartoe kunt trippelen. Op de plaats maak je heel kleine friemelbewegingen alsof je in een cocon of in een heel klein huisje zit.
Opdracht2
track 6De leerlingen staan verspreid door de ruimte.Ze bewegen van klein naar groot en weer naar klein.Vertel de leerlingen dat ze zich kunnen voorstellen dat ze een plant zijn die heel snel en soms juist weer heel langzaam groeit. Zo’n plant heeft allerlei vormen, met uitsteeksels of rondingen. Denk aan slingerplanten, klimop, hangplanten enzovoort.
Aandachtspunt: Je kunt beginnen met langzaam kronkelig omhoog groeien, en ineens groeit je arm heel snel opzij. Of je wordt met kleine schokjes steeds kleiner en je slingert op de grond verder.
9
30 min
Opdracht3
track 1De leerlingen staan in de kring.Eén leerling gaat naar het midden van de kring en maakt een grote vorm met zijn hele lichaam. Deze vorm houdt hij vast. De volgende leerling maakt een daarbij aansluitende vorm.Leerling 1 maakt een vorm. Leerling 2 laat zijn vorm aansluiten bij die van leerling 1. Leerling 1 vertrekt, leerling 2 blijft en leerling 3 sluit bij zijn vorm aan. Leerling 2 vertrekt enzovoort.
Aandachtspunt: Heel belangrijk: goed naar elkaar kijken. Nog veel belangrijker: zorg ervoor dat je elkaars vorm gebruikt.
Een andere versie is dat alle leerlingen blijven staan, waardoor er uit al hun vormen één aaneengeschakeld beeld ontstaat.
10
Opdracht4
track 2Tweetallen verspreid door de ruimte.De leerlingen denken aan een klimplant die in allerlei bochten overal langs groeit (de regenpijp - de dakgoot - de muur). Overal groeien er takken aan. De tweetallen zijn samen de takken en blaadjes van een grote plant: ze blijven dicht bij elkaar. Deze plant kan doorgaan met groeien, maar hij kan er ook mee stoppen of zelfs krimpen door uitdroging. De leerlingenparen maken samen een groeibeweging: ze groeien dezelfde kant op of juist langs elkaar heen. De klimplant beweegt zich door heel de ruimte.
Aandachtspunt: Blijf dicht bij elkaar en dans en beweeg samen zo gevarieerd mogelijk. Zorg dat je de ruimte goed gebruikt.
Opdracht5
track 7De leerlingen staan verspreid door de ruimteVerdeel de leerlingen in kleine groepjes. Elk groepje bedenkt een voorwerp dat kan groeien en krimpen. Hiervan maken ze een kleine danspresentatie. Ze kunnen het onderwerp uit de vorige opdracht kiezen, maar mogen ook zelf iets bedenken: een ballon opblazen en kapot steken, een verjaardagsslinger uitrollen, een kauwgom lang maken.Breng eventueel wat voorwerpen mee en geef die aan een groepje. Laat de leerlingen naar aanleiding van zo’n voorwerp een stukje dans maken. Daar horen duidelijke afspraken bij.
Aandachtspunt: Maak voor je begint met je groepje afspraken over jullie dans. Waar en hoe begin je? In een kring of in een rij? Is er een rolverdeling? Wie is jullie leider? Zitten jullie aan elkaar vast? Is het een klein verhaaltje? Waar gaat het over? Waar en hoe eindig je? Met iedereen liggend op de grond?
Nadat ze goed hebben geoefend, laten de groepjes hun danspresentatie aan de klas zien.
11
Het gebarenalfabet
Aa
Ee
Ii
Nn
Rr
Ww Xx Yy Zz
Ss Tt Uu Vv
Oo Pp Qq
Jj Kk Ll Mm
Ff Gg Hh
Bb Cc Dd
bijlage cd
De StilteAlice
01. Alice 4.11 min Timothy van der Holst02. Hopjes 2.16 min Timothy van der Holst03. Herhaling 3.40 min Timothy van der Holst04. Achtervolging 2.31 min Timothy van der Holst05. Rondhetdecor 2.54 min Timothy van der Holst06. MuisenAlice 4.06 min Timothy van der Holst07. Detectives 3.35 min Timothy van der Holst
Uitvoerenden: Timothy van der Holst. Copyright Van der HolstUitgave: De Stilte, Breda
GebruikteliteratuurLewis Carroll, AliceinWonderland, Leeuwarden, Libre 2010
Lewis Carroll, DewonderlijkedroomvanAlice, Wielsbeke, De Eenhoorn, 2010
Colofon
Een uitgave van Kunstbalie © 2011Tekst: Marja Kemps, consulent dans
Redactie: Laura van CampenhoutVormgeving: Marieke Nelissen, www.lepetitstudio.nl
Fotografie: Hans GerritsenIllustraties: John Tenniel
Met dank aan dansgezelschap De Stilte
