Een casestudie van IFRS 16 - lib.ugent.be€¦ · ((1 &$6(678',( 9$1 ,)56 $dqwdo zrrughq -dqqhv...

$: Een casestudie van IFRS 16 - lib.ugent.be€¦ · ((1 &$6(678',( 9$1 ,)56 $dqwdo zrrughq -dqqhv 6dp\q 6wdpqxpphu 3urprwru 6xshuylvru 3uri 'u 3klolssh 9dq &dxzhqehujh$
EEN CASESTUDIE VAN IFRS 16

Aantal woorden: 14570

Jannes Samyn Stamnummer: 01401359

Promotor/ Supervisor: Prof. Dr. Philippe Van Cauwenberge

Masterproef voorgedragen tot het bekomen van de graad van:

Master’s Dissertation submitted to obtain the degree of:

Master of Science in Business Economics

Academiejaar: 2017 – 2018

EEN CASESTUDIE VAN IFRS 16

Aantal woorden: 14570

Jannes Samyn Stamnummer: 01401359

Promotor/ Supervisor: Prof. Dr. Philippe Van Cauwenberge

Masterproef voorgedragen tot het bekomen van de graad van:

Master’s Dissertation submitted to obtain the degree of:

Master of Science in Business Economics

Academiejaar: 2017 – 2018

i

Permissie

Ondergetekende verklaart dat de inhoud van deze masterproef mag geraadpleegd en/of

gereproduceerd worden, mits bronvermelding.

Jannes Samyn

ii

Woord vooraf

Deze masterproef dient als laatste stap bij het behalen van de Master of Science in de Toegepaste

Economische Wetenschappen. Het behandelt de toepassing van IFRS 16 Leases, een nieuwe

boekhoudkundige standaard, op enkele huur- en leasecontracten.

Dit werk zou er niet gekomen zijn zonder de hulp en de steun van anderen. Bij deze wens ik een aantal

mensen te bedanken die mij geholpen hebben bij het voltooien van dit werk.

In de eerste plaats wil ik mijn promotor, Dr. Philippe Van Cauwenberge, bedanken voor de tijd en

moeite die hij aan mij besteed heeft om tot een betere masterproef te komen.

Medewerkers van de afdeling accounting van Belfius, die bereid waren hun kennis te delen over IFRS

16 in het algemeen en meer specifiek bij de boekhoudkundige verwerking van de contracten.

Het financieel departement van Vinci Energies Belgium, enerzijds voor het vertrouwen dat ze me

gegeven hebben om de contracten te gebruiken in deze masterproef en anderzijds voor de

mogelijkheid die ze me gegeven hebben om inzicht te verkrijgen hoe ze omgaan met de nieuwe

standaard.

Tot slot wil ik mijn ouders bedanken voor de morele en financiële steun gedurende mijn opleiding.

Verder wil ik hen bedanken voor het nalezen van deze masterproef en hun advies.

iii

Inhoudsopgave

Permissie .................................................................................................................................................. i

Woord vooraf ...........................................................................................................................................ii

Inhoudsopgave ........................................................................................................................................ iii

Lijst gebruikte afkortingen ....................................................................................................................... v

Lijst met figuren, tabellen en bijlagen ..................................................................................................... vi

1 Inleiding ........................................................................................................................................... 1

2 Een overzicht van IAS 17: de huidige (oude) standaard .................................................................. 4

2.1 De boekhoudkundige verwerking ........................................................................................... 5

2.1.1 Financiële lease ............................................................................................................... 5

2.1.1.1 Verwerking bij de lessee .............................................................................................. 5

2.1.1.2 Verwerking bij de lessor .............................................................................................. 5

2.1.2 Operationele lease .......................................................................................................... 6

2.1.2.1 Verwerking bij de lessee .............................................................................................. 6

2.1.2.2 Verwerking bij de lessor .............................................................................................. 6

2.2 De overgang van IAS 17 naar IFRS 16 ...................................................................................... 6

3 Een overzicht van IFRS 16: de nieuwe standaard ............................................................................ 8

3.1 De scope .................................................................................................................................. 8

3.2 Erkenning en waardering - Lessee ......................................................................................... 11

3.2.1 Initiële erkenning ........................................................................................................... 11

3.2.1.1 Leaseverplichting ....................................................................................................... 11

3.2.1.2 Gebruiksrecht: het te erkennen actief op de balans ................................................. 12

3.2.2 De daaropvolgende waarderingen - Lessee .................................................................. 12

3.3 Presentatie en openbaarmaking - Lessee ............................................................................. 13

3.4 Lessor ..................................................................................................................................... 14

3.5 Beoordeling IFRS 16 ............................................................................................................... 15

4 Voordelen aan leasen .................................................................................................................... 18

iv

5 Opbouw van het model ................................................................................................................. 19

5.1 Stap 1: identificatie ................................................................................................................ 19

5.2 Stap 2: leasetermijn ............................................................................................................... 20

5.3 Stap 3: financiële verplichtingen ........................................................................................... 21

5.4 Stap 4: informatie uit het verleden. ...................................................................................... 22

5.5 Stap 5: werkzaamheden ........................................................................................................ 23

6 Bespreking contracten................................................................................................................... 24

6.1 Contract 1 .............................................................................................................................. 26

6.1.1 Schetsing - contract 1 .................................................................................................... 26

6.1.2 Voorbereidende berekeningen - contract 1 .................................................................. 27

6.1.3 Boekingen - contract 1 .................................................................................................. 28

6.2 Contract 2 .............................................................................................................................. 33

6.2.1 Schetsing – contract 2 ................................................................................................... 33



6.3 Contract 3 .............................................................................................................................. 38

6.3.1 Schetsing - contract 3 .................................................................................................... 38



6.3.3.1 ‘Full retrospective approach’ ..................................................................................... 41

6.3.3.2 ‘Modified retrospective approach’ ............................................................................ 43

7 Conclusie ....................................................................................................................................... 45

Bibliografie ............................................................................................................................................. vii

Bijlagen ..................................................................................................................................................... x

v

Lijst gebruikte afkortingen

EBITDA Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation and Amortization

Euribor Euro Interbank Offered Rate

FASB Financial Accounting Standards Board

GAAP Generally Accepted Accounting Principles

IAS International Accounting Standards

IASB International Accounting Standards Board

IFRIC International Financial Reporting Interpretations Committee

IFRS International Financial Reporting Standards

LIBOR London Interbank Offered Rate

vi

Lijst met figuren, tabellen en bijlagen

Figuur 1: Impact IAS 17 en IFRS 16 op het resultaat 16

Tabel 1: Berekening actuele waarde leasebetalingen – contract 3 39

Tabel 2: Berekening intrest en leaseverplichting op het einde van elke periode – contract 3 40

Tabel 3: Verschil in kosten IAS 17 en IFRS 16 – contract 3 40

Bijlage 1: Berekening ‘rate implicit in the lease’ –contract 2 x

Bijlage 2: Intrestkost en terugbetaling leaseverplichting – contract 2 xi

1

1 Inleiding

IFRS is een wereldwijd aanvaard stelsel om de financiële resultaten van bedrijven op een uniforme

wijze te rapporteren. Sinds 1 januari 2005 zijn beursgenoteerde bedrijven in de Europese Unie

verplicht om hun geconsolideerde jaarrekening volgens de IFRS-normen op te stellen. Later werd die

bepaling uitgebreid met bedrijven die verhandelbare schuldbewijzen op de publieke markt lieten

noteren (Vandoninck, 2015). Eind 2015 waren in Europa zo’n 8.000 bedrijven verplicht om deze

richtlijnen toe te passen (Kebsi, 2015).

Door de geglobaliseerde economie was er nood aan balansen en resultatenrekeningen die parallel zijn

opgebouwd om te kunnen vergelijken met buitenlandse concurrenten. Met de invoering van IFRS had

men de intentie om de vergelijkbaarheid en de transparantie te bevorderen in vergelijking met de

nationale normen die ze vervangen (Ball, 2012). Volgens Nobes (2006) zal er altijd een onderscheid

bestaan tussen landen qua financiële verslaggeving door het verschil in recht en belastingen in de

diverse landen.

De laatste jaren zien de grotere niet-beursgenoteerde bedrijven ook de noodzaak in van het toepassen

van IFRS, omdat ze in een internationale omgeving handelen. Er worden steeds meer

grensoverschrijdende kredieten verleend en er zijn steeds meer internationale stakeholders die de

financiële situatie willen beoordelen van een onderneming met een internationaal karakter (Harmsen,

2010). Bovendien worden banken door Basel II verplicht om aan elk bedrijf een rating te geven bij de

toekenning van een krediet. Die rating zal gebaseerd worden op de aangeleverde informatie die

gestandaardiseerd wordt door middel van IFRS.

Bedrijven zullen de baten afwegen tegen de kosten bij de beslissing of ze IFRS vrijwillig zullen toepassen

(Bevers, 2009). Hierboven werden enkele redenen gegeven waarom een bedrijf zou gaan voor de

vrijwillige toepassing van IFRS, uiteraard zijn er ook nadelen aan verbonden. De nadelen zijn: minder

keuzevrijheid, de eenmalige kosten bij implementatie, sommige posten vereisen meer werk en er

wordt meer informatie prijsgegeven aan de concurrentie (Kamp & Blommaert, 2009).

Een ingrijpende verandering van een IFRS-regel staat voor de deur, met name de boekhoudkundige

verwerking van huur- en leaseovereenkomsten. Deze wijziging was nodig om een kwalitatieve

karakteristiek, namelijk. de vergelijkbaarheid te verbeteren die één van de opzetten was bij de

invoering van dit internationaal stelsel. Dit komt doordat IAS 17, de huidige standaard, een

onderscheid maakt tussen een operationele en een financiële lease. De vergelijkbaarheid tussen

bedrijven wordt bemoeilijkt doordat operationele leases niet vermeld worden op de balans bij de

lessee. Uit cijfers van de Belgische leasingvereniging van 2016 blijkt dat er ongeveer dubbel zoveel

2

financiële leases als operationele leases zijn in België (BLV, 2017), waardoor de impact relatief beperkt

is. Op wereldwijd vlak daarentegen werd er geschat dat er dertien keer zoveel operationele als

financiële leases zijn (Beattie, Goodacre, & Thomson, 2002), waardoor de impact van ‘off-balancing

leases’ groot is.

De wijziging van de standaard zal een impact hebben op de processen, het beleid, de systemen en de

werknemers van de betrokken ondernemingen (PWC, sd). De betrokken ondernemingen zijn de

bedrijven die IFRS verplicht of vrijwillig toepassen waardoor er kan gesproken worden van een

omvangrijk aantal ondernemingen.

Het onderwerp van dit werk is het beschrijven van de nieuwe standaard, IFRS 16. Enerzijds gebeurt de

bespreking zeer algemeen, anderzijds aan de hand van de boekhoudkundige verwerking volgens IFRS

16 van drie huur- en leasecontracten uit het bedrijfsleven. Bij de bespreking van deze nieuwe

standaard door onder andere de Big Four wordt de nadruk systematisch gelegd op de identificatie van

een lease, de erkenning, de waardering, de presentatie en de openbaarmaking. Dit zal ook aan bod

komen in dit werk, zonder te veel in detail te gaan. Het voornemen is een stappenplan op te bouwen

om alle belangrijke elementen van een contract te bestrijken. Als basis voor de verschillende stappen

wordt gebruik gemaakt van een ontwerp dat toegepast wordt door het bedrijf Vinci Energies Belgium.

Op die manier wordt de theorie rond IFRS 16 kort besproken en wordt vervolgens bekeken hoe

bedrijven zich in de praktijk voorbereiden op deze nieuwe standaard.

Met behulp van dit stappenplan zullen de verschillende contracten samengevat worden. Deze

samenvatting van de contracten zal als basis gebruikt worden bij de boekhoudkundige verwerking van

de contracten. Deze boekhoudkundige verwerking is het ultieme doel. KPMG (2018) meldt dat Ahold

Delhaize minstens 5 uur ingecalculeerd heeft voor de omzetting van elke leaseovereenkomst naar de

vereisten van IFRS 16. Dit zal dan ook leiden tot zeer veel werk voor bedrijven met leasecontracten

waardoor het interessant is om na te gaan wat bedrijven exact moeten doen.

Er zal uitvoerig uitgelegd worden van waar de berekeningen komen en waarom bepaalde zaken wel of

niet worden opgenomen. Het zou vergeleken kunnen worden met enkele pagina’s uit een handboek

voor studenten. Het gebrek aan realistische en meer gesofistikeerde voorbeelden in de literatuur is de

reden waarom de focus in dit werk op de boekhoudkundige verwerking van de contracten ligt. Dit

maakt het anders dan de beschrijvende papers die momenteel reeds in overvloed bestaan over dit

thema.

Bij het schrijven van deze masterproef werd er zo veel mogelijk gebruik gemaakt van de

Nederlandstalige termen. In de terminologie die bestaat over het thema van deze masterproef worden

niettemin vaak Engelstalige begrippen gebruikt omdat er geen duidelijke Nederlandse vertaling is of

3

omdat de Nederlandse vertaling veel minder bekend is. In dit geval wordt de Engelse term gebruikt en

tussen aanhalingstekens geplaatst.

4

2 Een overzicht van IAS 17: de huidige (oude) standaard

Met de invoering van IAS 17 Leases op het einde van de vorige eeuw had de IASB de opzet om de

vereisten te bepalen voor operationele en financiële leases wat betreft de basisprincipes voor

financiële verslaggeving en openbaarmaking. De vereisten van IAS 17 Leases moeten toegepast

worden door zowel de lessees als de lessors.

IAS 17 Leases is het vervolg van de gelijknamige standaard waarbij de boekhoudkundige verwerking

van leases werd behandeld. Deze standaard werd in het begin van de jaren ‘80 ingevoerd omdat veel

bedrijven hun leaseverplichtingen maskeren door deze verplichtingen onmiddellijk op te nemen in de

resultatenrekening (Goodarce, 2003).

De standaard werd in de loop van de jaren onderworpen aan enkele ‘annual improvements’ door de

IASB. Vanaf 2009 kon het leasen van een terrein geclassificeerd worden als een operationele of

financiële lease, terwijl dit voorheen altijd geclassificeerd werd als een operationele lease (Deloitte,

2009). Het doel van die verbeteringen is om bepaalde onduidelijkheden op te helderen, of om

imperfecties te herstellen, of om onenigheid tussen verschillende IFRS-vereisten op te lossen (IASB

annual improvements process, sd).

IAS 17 definieert een lease als een overeenkomst waarbij de leasingnemer het recht heeft om een

actief te gebruiken voor een overeengekomen periode in ruil voor een betaling of een reeks van

betalingen aan de leasinggever (IAS 17 - Leases, sd).

Het cruciale element bij deze standaard is het onderscheid tussen een operationele en een financiële

lease. Bij het bepalen van de soort lease moet er niet noodzakelijk gekeken worden naar de juridische

vorm van een overeenkomst maar naar de inhoud en de financiële realiteit. De classificatie van de

soort lease kan gedaan worden door na te gaan of er al dan niet een overdracht is van de lessor naar

de lessee van risico’s en voordelen. Risico’s zijn onder andere de nadelen van eventuele

waardeverminderingen, technologische verouderingen en de variaties in het rendement door

wijzigingen in de economische omstandigheden. Voordelen kunnen verkregen worden door eventuele

waardevermeerderingen of een meerwaarde bij de realisatie.

Een overeenkomst die vanuit economisch standpunt vergelijkbaar is met de aankoop van een

onderliggend actief wordt geclassificeerd als een financiële lease omdat er een overdracht is van de

risico’s en de voordelen (Kieft, 2014). Bij een operationele lease is er geen sprake van een overdracht

van risico’s en voordelen waardoor deze rechten en verplichtingen niet vermeld moeten worden op

de balans bij de lessee.

5

De standaard voorziet een aantal situaties waarbij een lease als een financiële lease zal geclassificeerd

worden. Enkele eenvoudige situaties waarbij er altijd sprake is van een financiële lease: de lessee

verkrijgt de eigendom van het actief op het eind van het contract, de lessee verkrijgt een optie tot

aankoop van het actief voor een prijs die lager is dan de ‘fair value’ van het actief op dat moment of

de lessee huurt het actief gedurende de (bijna) volledige economische levensduur ervan.

2.1 De boekhoudkundige verwerking

Er wordt kort besproken wat er verwacht wordt op boekhoudkundig vlak van IAS 17 van de lessee en

de lessor. Op die manier zal het duidelijker worden wat er precies veranderd is met de nieuwe

standaard voor leases. Bovendien zullen we de verwerking bij de lessee nog nodig hebben bij de

boekhoudkundige verwerking van het laatste contract.

2.1.1 Financiële lease

2.1.1.1 Verwerking bij de lessee

Bij aanvang van een financiële lease moet de lessee bij deze overeenkomst een actief en een

leaseverplichting erkennen op de balans. Het bedrag dat opgenomen wordt, is gelijk aan het minimum

van de ‘fair value’ van het actief en de actuele waarde van de minimale leasebetalingen. De initiële

directe kosten (bv. onderhandelingskosten) en de incrementele kosten worden toegevoegd aan het

bedrag dat opgenomen wordt in de balans. Eventueel kan er geopteerd worden om een opsplitsing te

maken tussen korte en lange termijn schulden.

Tijdens de overeenkomst moeten de leasebetalingen worden verdeeld tussen de vermindering van de

leaseverplichting en de financieringskosten. De financieringskosten bestaan uit een constante

periodieke rente op het resterende saldo van de schuld en worden in de resultatenrekening

opgenomen. Het actief dat opgenomen is, moet worden afgeschreven. Dit gebeurt op basis van het

gebruik, of bij verwerving op basis van de economische levensduur van dit actief.

2.1.1.2 Verwerking bij de lessor

De lessor erkent de overeenkomst op zijn actief als een leasevordering voor een bedrag dat gelijk is

aan de netto-investering van het leasing contract. Deze wordt bekomen door de leaseverplichtingen

te verdisconteren met een intrestvoet die impliciet in de overeenkomst is opgenomen.

De betalingen die de lessor ontvangt, bevatten terugbetalingen van het kapitaal en financiële

inkomsten als vergoeding voor de financiële lease. De lessor moet de financiële inkomsten erkennen

in de resultatenrekening.

6

2.1.2 Operationele lease

2.1.2.1 Verwerking bij de lessee

Voor de lessee moeten de betalingen uit hoofde van een operationele lease lineair als kosten worden

opgenomen in de resultatenrekening. De verplichtingen die de lease met zich meebrengt in de

komende jaren moeten enkel gepresenteerd worden in de toelichting.

2.1.2.2 Verwerking bij de lessor

Het actief dat deel uitmaakt van de overeenkomst wordt in de balans gepresenteerd bij de lessor. De

opbrengsten uit de ontvangen betalingen worden eveneens lineair opgenomen in de

resultatenrekening volgens de overeengekomen termijnen in het contract. Kosten die gemaakt

worden om deze inkomsten te verkrijgen worden ten laste gelegd van het resultaat. De initiële directe

kosten worden toegevoegd aan de boekwaarde van het actief. Dit actief wordt afgeschreven en is

onderworpen aan eventuele bijzondere waardeverminderingen.

2.2 De overgang van IAS 17 naar IFRS 16

Enkele jaren geleden werd er beslist om IAS 17 te vervangen door een nieuwe standaard: IFRS 16. Een

belangrijke reden om de huidige standaard te wijzigen kan uitgedrukt worden in een zin van Sir David

Tweedie (2008), de voormalige voorzitter van de IASB: “Één van mijn grote ambities voordat ik sterf,

is om te vliegen in een vliegtuig dat op de balans staat van een luchtvaartmaatschappij.” De reden

waarom dit onder IAS 17 niet het geval is, is omdat bedrijven gebruik maken van ‘off-balance sheet’

financiering.

Een contract van operationele leasing moet niet op de balans vermeld worden bij de leasingnemer. Bij

bedrijven met een operationele overeenkomst is er een gebrek aan transparantie en is de

vergelijkbaarheid met bedrijven die eigenaar zijn van investeringsgoederen moeilijker. Hoewel

sommige operationele leases niet opzegbaar zijn en dus een verplichting vertegenwoordigen, moeten

deze verplichtingen enkel gepresenteerd worden in de toelichting van de jaarrekening (Silvia, 2016).

Een operationele lease zal geen invloed hebben op de solvabiliteitsratio’s van de leasingnemer wat

belangrijk kan zijn bij het verkrijgen van een lening bij banken. Een operationele lease zal wel een

invloed hebben op de EBITDA van de leasingnemer, terwijl dit niet het geval zal zijn bij een financiële

lease. Hier gaan we dieper op in bij de beoordeling van de positieve en negatieve effecten van IFRS 16.

7

Bij een operationele lease zijn er geen zorgen voor de leasingnemer qua gebruik en onderhoud

(verontreiniging van de grond, asbest in het gebouw of dergelijke), maar wel voor de leasinggever. Het

hoeft dan ook niet te verwonderen dat bedrijven om bovenstaande reden kiezen voor een

operationele lease. In 2014 stonden ongeveer 85% van alle huurovereenkomsten wereldwijd niet op

de balans voor een bedrag van ongeveer 3.000 miljard euro (Keij, 2017).

De drijfveer om na te denken over een nieuwe norm is dus gebaseerd op waarnemingen door het IASB

in het bijzonder en de financiële gemeenschap in het algemeen. De doelen van een nieuwe standaard

zijn aldus de volgende: het verbeteren van de vergelijkbaarheid, het behandelen van de meerderheid

van de contracten op een homogene manier en het besef dat het onderscheid tussen een operationele

en een financiële lease niet de hoofdzaak mag zijn.

8

3 Een overzicht van IFRS 16: de nieuwe standaard

De IASB stelde in januari 2016 de nieuwe standaard IFRS 16 Leases voor. Deze standaard is van

toepassing vanaf 1 januari 2019. Het vervroegd gebruik van de standaard is toegelaten indien

entiteiten tegelijk IFRS 15 opbrengsten uit contracten met klanten toepassen.

In wat volgt zal de focus liggen op de beschrijving van de standaard vanuit het standpunt van de lessee.

Dit doen we omdat er vervolgens vanuit het standpunt van de lessee naar de contracten zal gekeken

worden.

3.1 De scope

Deze norm wordt toegepast op alle leasingcontracten. Een dergelijk contract wordt in de standaard

gedefinieerd als het recht dat een bedrijf krijgt om het gebruik van een identificeerbaar actief te

beheersen gedurende een periode of voor een bepaald bedrag qua gebruik (bv.

productiehoeveelheden) (IFRS Foundation, 2016). Men moet aan het begin van een overeenkomst

nagaan of alle elementen van de definitie van een lease voldaan zijn. In geval van wijzigingen in de

contractuele bepalingen en voorwaarden is er een nieuwe beoordeling vereist. De reikwijdte van IFRS

16 is in grote lijnen vergelijkbaar met IAS 17, omdat deze standaarden van toepassing zijn op

contracten die aan de definitie van een leaseovereenkomst voldoen. Hierbij zijn er een aantal gevallen

die buiten de reikwijdte van IFRS 16 vallen1.

Hieronder zullen er enkele elementen uit de definitie van een lease meer in detail besproken worden:

Er wordt gesproken van het recht om het gebruik van een actief te beheersen voor zover aan de

volgende twee voorwaarden tegelijk is voldaan: het recht om vrijwel alle economische voordelen van

het gebruik ervan te verkrijgen en het recht om over het gebruik van het actief te beslissen. Hierbij

moet er worden nagegaan of de lessee gedurende het contract het recht heeft om te beslissen hoe en

voor welk doel een actief gebruikt wordt. Het kan zijn dat de lessee het actief zodanig ontworpen heeft

dat vooraf wordt bepaald hoe en voor welk doel het actief gedurende de gehele gebruiksperiode zal

1 Vallen buiten de reikwijdte van IFRS 16: Leases om mineralen, olie, aardgas en soortgelijke niet-regeneratieve hulpbronnen te onderzoeken of te gebruiken; leases van biologische activa in het kader van IAS 41 waarbij die activa getransformeerd worden in landbouwproducten; concessieovereenkomsten die binnen het toepassingsgebied van IFRIC 12 service concessieovereenkomsten vallen; licenties op intellectuele eigendommen verleend door een lessor in het kader van IFRS 15 opbrengsten uit contracten met klanten en rechten gehouden door een lessee in de vorm van licentieovereenkomsten in het kader van IAS 38 immateriële activa voor items zoals films, video-opnamen, toneelstukken, manuscripten, patenten en auteursrechten.

9

gebruikt worden. Of de lessee kan het gebruik van het actief wijzigen zonder dat de lessor tussen beide

moet komen.

Er wordt gesproken van een identificeerbaar actief voor zover aan de volgende drie voorwaarden

tegelijk is voldaan: fysiek onderscheidbaar, expliciet of impliciet identificeerbaar in het contract en de

afwezigheid van een essentieel substitutierecht.

We spreken van een essentieel substitutierecht indien de eigenaar de mogelijkheid heeft om

gedurende de gebruiksperiode het actief te vervangen en de eigenaar economisch voordeel zou halen

uit zijn recht om het actief te vervangen. Een voorbeeld waar er sprake is van een substitutierecht: een

contract met een printer waarbij de ontlener/eigenaar de printer kan wisselen voor een nieuwer model

waarbij het nieuwe model zuiniger werkt en dus rendabeler is voor de ontlener.

Als een bedrijf een deel van een opslagruimte huurt, maar deze ruimte afhankelijk is van hoeveel

ruimte er beschikbaar is, dan zal dit niet geclassificeerd worden als een lease onder IFRS 16. Als

daarentegen een bedrijf een specifiek deel van een opslagruimte huurt kan het wel nog als lease

geclassificeerd worden.

Als aan één van de voorgaande voorwaarden niet voldaan is, is er contractueel geen sprake van een

lease. Bijgevolg zal er een andere standaard dan IFRS 16 moeten toegepast worden.

Men hanteert het woord beheersing (‘control’) om een duidelijker onderscheid te maken tussen een

leasecontract en een servicecontract. Sommige contracten bevatten zowel lease als service

onderdelen bv. het leasen van een auto waarbij het onderhoud is inbegrepen. In dit geval moeten

ondernemingen een onderscheid maken tussen de twee onderdelen om deze elk op de correcte

manier te verwerken. Aangezien dit niet altijd evident is, mogen bedrijven schattingen maken bij de

beoordeling van die twee onderdelen.

Bij contracten die zowel lease- als niet-lease componenten bevatten, is het toegestaan dat de lessee

het geheel opneemt als een leasecontract als hij de componenten niet kan onderscheiden of apart kan

beschouwen.

Voor elk leasingcontract wordt aangenomen dat de leasingnemer een actief en een verplichting zal

opnemen in de balans. Er bestaan echter twee vrijstellingen waarbij de leasingnemer ervoor kan kiezen

om de erkennings- en waarderingsvereisten van IFRS 16 niet toe te passen op leaseovereenkomsten.

Deze vrijstellingen bestaan omdat dergelijke overeenkomsten geen beduidende invloed hebben op de

financiële toestand van een bedrijf.

10

De twee vrijstellingen zijn:

1) Korte termijn leases

Een korte termijn lease wordt omschreven als een lease die op de aanvangsdatum een

leasetermijn van minder dan twaalf maanden heeft of een contract dat op 1 januari 2019 nog

minder dan twaalf maanden loopt. Een lease die een aankoopoptie bevat kan nooit geclassificeerd

worden als een korte termijn lease. Hieronder vallen ook contracten waarbij het onzeker is dat de

termijn meer is dan een jaar. Bij het bepalen van de termijn van een contract moet er rekening

gehouden met opties die met redelijke zekerheid zullen uitgevoerd worden.

Bedrijven moeten niet per se gebruik maken van deze vrijstelling. Indien ze dit wel doen, moeten

ze consequent zijn voor een hele klasse van activa op de balans: ofwel alle korte termijn leases van

een bepaald actief opnemen in de balans ofwel geen enkele korte termijn lease van een bepaald

actief opnemen.

Oorspronkelijk was er maar van één uitzondering sprake bij de Exposure Draft in 2010. Bedrijven

vonden dat deze beperking weinig contracten ging uitsluiten omdat leasecontracten zelden gesloten

worden voor een looptijd die korter is dan 12 maanden. Vandaar dat een tweede uitzondering

voorgesteld werd tijdens de Exposure Draft in 2013:

2) Leases waarbij het onderliggend actief van lage investeringswaarde is

De beoordeling van de waarde moet gemaakt worden op basis van het moment waarop het actief

nieuw is en niet op het moment dat het actief gehuurd/geleased wordt door de lessor. De waarde

van het actief mag niet afhankelijk zijn van of sterk gerelateerd zijn met een ander actief. Op die

manier is het de bedoeling dat verschillende lessees tot dezelfde conclusie komen voor een actief.

Lange tijd was er onduidelijkheid over het bedrag, omdat de IASB zich uitdrukte over een klein

bedrag zonder een concrete waarde. Ze deden dit uit angst om een grens te zetten (‘bright line’).

Men vond dat dit bedrag onderhevig is aan technologische vooruitgang en aanpassingen van de

inflatie waardoor het zetten van een grens louter ter indicatie zou mogen zijn. Men probeert kleine

zaken zoals een gsm niet op te nemen wegens de werklast voor bedrijven. De FASB Basis for

conclusions communiceerde dat de IASB bij de introductie van de standaard het bedrag van $ 5.000

in gedachten had.

Alle leaseovereenkomsten met uitzondering van diegene die buiten het bereik van de standaard vallen

en de vrijstellingen (cfr. supra) moeten worden opgenomen in de balans. Entiteiten die gebruik maken

van de twee hierboven vermelde vrijstellingen zijn verplicht om dit te rapporteren in hun toelichting.

11

3.2 Erkenning en waardering - Lessee

3.2.1 Initiële erkenning

3.2.1.1 Leaseverplichting

Op de begindatum van de lease bevat de leaseverplichting verschillende componenten. De verplichting

is de optelsom van de vaste betalingen, variabele betalingen, garantie op de restwaarde,

aankoopopties en beëindigingskosten. Nadien worden hiervan de reeds betaalde bedragen met

betrekking tot het kapitaalsgedeelte afgetrokken.

Onder de vaste betalingen vallen de vaste bedragen die vermeld zijn in het leasecontract. Sommige

onderdelen lijken zo gestructureerd dat ze variabiliteit lijken te hebben, maar deze worden omwille

van de onvermijdelijkheid van hun aard en omstandigheden toch gezien als ‘in-substance fixed lease

payment’.

Als een betaling voor een bepaalde periode een variabel deel zou bevatten, wordt deze variabele

betaling maar vast vanaf het moment dat het variabel gedeelte gekend is en het variabele bedrag

vaststaat. Indien er meer dan één set van mogelijke betalingen zijn (bijvoorbeeld in functie van de

looptijd van het contract), moet de optie die het meest realistisch is, gekozen worden. Indien er geen

eenduidige optie is, moet die optie gekozen worden met de laagste waarde.

Variabele betalingen zijn bijvoorbeeld afhankelijk van een index zoals de inflatie, LIBOR, de

consumptieprijsindex of de prestatie van het actief zelf (bijvoorbeeld het aantal effectieve gereden

kilometers van een wagen).

Soms is het zo dat een actief nog een bepaalde waarde heeft op het einde van het leasecontract en

wordt teruggegeven aan de lessor. De lessee zal aan de lessor een garantie geven dat het actief op het

einde van het contract minimaal een bepaald bedrag waard zal zijn. Indien de lessee denkt dat hij dit

niet zal kunnen garanderen, zal hij een bepaald bedrag voorzien. Dit bedrag maakt eveneens deel uit

van de leaseverplichting. Over het bedrag dat opgenomen moet worden, bestaat er onzekerheid

waardoor het kan gezien worden als een variabele betaling.

Bedragen die de lessee verwacht te betalen aan het einde van het contract door het actief aan te kopen

of tijdens het contract door het contract te beëindigen maken ook deel uit van de verplichting.

Alle hierboven vermelde componenten moeten verdisconteerd worden om de actuele waarde te

kennen van de verplichting. Er zijn verschillende manieren om te beslissen welke discontovoet van

toepassing is:

12

1) Rentepercentage zoals impliciet vermeld in de lease (wanneer het gemakkelijk te bepalen is).

Het is de rente berekend volgens de volgende vergelijking: actuele waarde van leasebetalingen

en onzekere restwaarde = reële waarde van het onderliggend actief + initiële directe kosten

van de leasinggever.

2) De rente van de lessee, het is de rentevoet die de lessee zou moeten betalen om de nodige

fondsen te lenen om een soortgelijk activum (voor een vergelijkbare duur, garantie en business

omgeving) te verwerven in termen van waarde en gebruiksrecht.

3.2.1.2 Gebruiksrecht: het te erkennen actief op de balans

Om dit bedrag te kennen wordt er vertrokken van het bedrag van de leaseverplichting. Hierbij worden

er enkele bedragen bijgeteld zoals de initiële directe kosten. Dit zijn incrementele kosten verbonden

aan het verkrijgen van de lease. Vaak wordt er verwacht dat de lessee het actief in een bepaalde

toestand teruggeeft. Kosten gemaakt om het goed in zijn oorspronkelijke staat terug te geven, worden

er ook bijgeteld. Als laatste worden de eerder betaalde bedragen van de leaseverplichting er bij geteld.

3.2.2 De daaropvolgende waarderingen - Lessee

De schuld moet aangepast worden op basis van de effectieve rentemethode en zal herschat moeten

worden bij gebeurtenissen die een prikkel veroorzaken. Een prikkel kan een verandering van de

leasetermijn zijn, een verandering van index of een verandering van de geschatte restwaarde. De

verplichting zal gelijk zijn aan de som van het initiële bedrag, de intrest en herwaarderingen

verminderd met de leasebetalingen.

Volgend op de initiële erkenning kan een bedrijf gebruik maken van twee modellen bij de

daaropvolgende waarderingen van het actief. Het gaat om twee verschillende benaderingen van het

gebruiksrecht. Indien het bedrijf het kostenmodel toepast, wordt er verwacht dat het actief

gewaardeerd wordt aan het bedrag dat aan het begin van de overeenkomst wordt opgenomen

verminderd met de afschrijvingen en de eventuele waardeverminderingen. Er kan ook gekozen

worden voor het herwaarderingsmodel indien het geleased item deel uitmaakt van een klasse van

materiële vaste activa waarop het bedrijf het herwaarderingsmodel toepast. Het toepassen van het

herwaarderingsmodel is geen verplichting. Er moet wel gebruik gemaakt worden van de ‘fair value’ als

het bedrijf dit doet voor de vastgoedbeleggingen die onder IAS 40 vallen.

13

3.3 Presentatie en openbaarmaking - Lessee

Wat betreft de presentatie van de financiële verslaggeving van bedrijven zijn er enkele vereisten

vermeld in de standaard. Er wordt verwacht dat er een leaseverplichting op het passief en een

gebruiksrecht op het actief wordt opgenomen in de balans.

In de resultatenrekening worden er twee soorten kosten opgenomen namelijk de afschrijvingen en de

intresten. De impact van deze kosten zijn echter niet lineair aangezien de verschuldigde intrest jaarlijks

daalt.

Bij de cash flow tabel zullen de vaste en variabele betalingen worden opgenomen die het contract met

zich meebrengt. De intrestkosten zullen ook een impact hebben op de cash flow van de entiteit. De

betalingen van een korte termijn lease of een lease waarbij het actief een lage investeringswaarde

heeft, worden ook in dit overzicht opgenomen.

Wat betreft de toelichtingen wordt er meer verwacht in IFRS 16 in vergelijking met IAS 17. Indien de

financiële verslaggeving van een bedrijf nog niet voldoende is om te voldoen aan het algemeen doel,

wordt er verwacht dat entiteiten bijkomende info geven. Het doel van de informatieverplichting is een

basis te geven voor de gebruikers van de financiële verslaggeving om het effect van de

leaseovereenkomsten te beoordelen.

De informatieverplichtingen voor de lessee bevatten zowel kwantitatieve als kwalitatieve vereisten.

Bij de kwantitatieve verplichtingen wordt er per onderdeel van de financiële verslaggeving vermeld

wat de vereisten zijn.

Bij de balans wordt er het volgende verwacht:

Toevoegingen aan het actief: gebruiksrecht

De boekwaarde van dit actief op het einde van de rapporteringsperiode per categorie

Een maturiteit analyse van de leaseverplichtingen op basis van IFRS 72

Bij de resultatenrekening wordt er het volgende verwacht:

De afschrijvingskost van het gebruiksrecht per klasse op basis van het onderliggend actief

De intrestkost van de verplichtingen

De kosten verbonden aan leases van korte termijn of van lage waarde die niet erkend worden

Inkomsten van sub-leasing

2 Bij een maturiteit analyse gaat men de leaseverplichtingen opsplitsen volgens de resterende looptijd van het contract. Men maakt bijvoorbeeld een onderscheid tussen contracten die korter dan 12 maanden lopen op het moment van presentatie, contracten die nog tussen de 12 en 60 maanden lopen en contracten die nog langer lopen dan 60 maanden.

14

Resultaat van verkoop en leaseback transacties

Bij het overzicht van de cash flows wordt enkel het volgende verwacht:

De totale cash flow van de leases

Bij de kwalitatieve verplichtingen worden de volgende zaken verwacht:

Een samenvatting van de lessee zijn leasing activiteiten

Potentiële cash outflows waaraan de entiteit kan worden blootgesteld die momenteel nog

geen deel uitmaken van de verplichting

Een verklaring wanneer een lease als een lease van korte termijn of van lage waarde wordt

gezien

Informatie over verkoop en leaseback transacties

Een beschrijving van hoe het bedrijf omgaat met het liquiditeitsrisico door de

leaseverplichtingen

3.4 Lessor

Nu er besproken is wat de standaard met zich meebrengt voor de lessee, kan er kort besproken worden

wat de standaard beschrijft voor de lessor.

Er is weinig veranderd voor de lessor in vergelijking met IAS 17. Het is wel van belang dat de lessors

beseffen wat de impact van IFRS 16 zal zijn op het gedrag van de lessees. De huidige praktijk waarbij

er onderhandeld wordt over lagere leasebetalingen of een betalingsvrije periode in ruil voor een

langere looptijd van het contract zal opgegeven worden ten gunste van korte huurovereenkomsten,

zelfs als dit resulteert in hogere leasebetalingen.

Er wordt verwacht dat de lessor nog altijd een onderscheid maakt tussen een operationele en

financiële lease. In tegenstelling tot de lessee heeft de lessor niet de optie om een contract dat zowel

lease als niet-lease componenten bevat, op te nemen als een leasecontract in zijn geheel.

Verder gaan we niet in op de verschillende stappen van de standaard voor de lessor omdat de focus

ligt bij de verwerking van contracten vanuit het standpunt van de lessee.

15

3.5 Beoordeling IFRS 16

Eerst en vooral kan er vermeld worden dat de bedrijven voldoende tijd hebben om een diagnose te

maken van de impact van de nieuwe standaard, om beslissingen te nemen wanneer hij zal

geïmplementeerd worden en het effectief uit te voeren door software up te graden of mensen te

trainen.

Bovendien kunnen bedrijven gebruik maken van de ‘grandfathering’-clausule die de opgave die IFRS

16 met zich meebrengt zal reduceren. Deze clausule zorgt ervoor dat IAS 17 aanvaard wordt als IFRS

16 toegepast moet worden bij de beoordeling van een lease- of servicecomponent bij een bestaand

contract. Door deze methode dienen ondernemingen servicecomponenten voorlopig niet te

presenteren op de balans.

IFRS 16 werd gezien als een kans om een scheve situatie recht te trekken die er bestaat binnen de

financiële verslaggeving. Stel dat bedrijf A gaat voor het aankopen van een actief met een lening en

bedrijf B een operationele lease aangaat. De oude standaard zal voor een verschil zorgen in de

solvabiliteitspositie tussen beide ondernemingen hoewel er kan verwacht worden dat ze soortgelijke

cash outflows hebben in de komende jaren (Van Leeuwen, 2018).

Als oplossing worden alle leasecontracten verwerkt zoals een financiële lease onder IAS 17 voor de

lessee. Dit zal voor een significante verandering zorgen in de balans door een toename van de lease

activa en van de leasingschulden

Voor veel bedrijven wordt de EBITDA als belangrijk kengetal gezien. Opnieuw ontstaat er een verschil

tussen bedrijf A en B waarbij de afschrijvingen geen impact hebben op de EBITDA, terwijl de huurlasten

onder de huidige standaard als een operationele kost wordt beschouwd (Van Leeuwen, 2018).

Bij de nieuwe standaard zal er een afschrijvingsbedrag betaald moeten worden dat over het algemeen

hetzelfde blijft gedurende de looptijd van het contract. Dit zal niet het geval zijn bij de intrestkost die

bij elke overeenkomst moet worden opgenomen. De intrestkost is afhankelijk van de uitstaande

leaseverplichting en zal dus afnemen naarmate leasebetalingen worden gedaan. Met IFRS 16 zal de

EBITDA van bedrijven hoger zijn doordat meer elementen van de kostenstructuur er geen onderdeel

van uitmaken.

De impact van de verschillende standaarden op het resultaat kan gezien worden in de volgende tabel:

16

Figuur 1: Impact IAS 17 en IFRS 16 op het resultaat

Bron: Gustin. Geraadpleegd via spendmatters.com

Het doel van IFRS 16 is om de vergelijkbaarheid tussen bedrijven te vereenvoudigen en alle

leasecontracten zichtbaar te maken voor analisten, banken, overheden en investeerders. In deze zaken

is men geslaagd met de invoering van de nieuwe standaard, maar uiteraard zijn er ook minder positieve

zaken aan IFRS 16.

Doordat alle leasecontracten op de balans worden opgenomen, zorgt dit voor een verhoging van het

balanstotaal. Het balanstotaal zal vervolgens nog meer stijgen omdat bedrijven rekening moeten

houden met opties tot verlenging die ze naar alle waarschijnlijkheid zullen uitvoeren. De vraag hierbij

is hoe dit kan gecontroleerd worden. Het stijgen van het balanstotaal heeft gevolgen op ratio’s en de

schuldpositie van de ondernemingen. Hierdoor kunnen bedrijven in moeilijkheden komen om hun

schuld convenanten te behalen. Als bedrijven niet langer aan bepaalde voorwaarden voldoen, zullen

hun (krediet)voorwaarden strenger worden of zullen ze leningen meteen moeten terugbetalen.

Bedrijven kunnen eventueel die schuld convenanten opnieuw onderhandelen met hun banken. Veel

bedrijven vrezen of ze dit effectief voor elkaar zullen krijgen (CMweb, 2017).

Bedrijven krijgen door IFRS 16 te maken met nieuwe financiële complexiteiten. Alle operationele

leasecontracten zullen van dichtbij bekeken moeten worden om een onderscheid te maken tussen

lease- en non-leaseonderdelen. Bij de huidige standaard is dergelijke opsplitsing niet vereist. Vaak is

het zo dat er in het contract ingewikkelde opties en afspraken zijn opgenomen, waardoor de

implementatie van de nieuwe standaard als complex wordt beschouwd (Accountancy Vanmorgen,

2017).

17

Het was de intentie van IASB en de FASB om gezamenlijk een standaard te ontwikkelen omtrent leases.

Amerikanen zijn verknocht aan de opsplitsing van leases en hebben daaromtrent duidelijke criteria.

Aangezien ze op dit vlak niet tot een consensus kwamen met de IASB zijn ze hun eigen weg gegaan.

Hoewel onder US GAAP beide types van leases op de balans van de lessee verschijnen, hebben ze

dezelfde kostenstructuur zoals IAS 17.

18

4 Voordelen aan leasen

Hoogervorst (2016) raamde dat de nieuwe standaard voor leases een invloed zal hebben op de helft

van de beursgenoteerde bedrijven. Deze wijziging heeft dus een effect op een aanzienlijk aantal

bedrijven. Het kan interessant zijn om kort enkele redenen op te sommen waarom bedrijven ervoor

kiezen om te leasen.

Bij de analyse van een omvangrijke investeringsbeslissing zullen grote en kleine ondernemingen

verschillende financieringsmethodes in aanmerking nemen. Een onderneming kan gebruik maken van

eigen middelen, een krediet aangaan bij een kredietinstelling of een leaseovereenkomst sluiten.

Er zijn allerhande motivaties waarom een onderneming een leasing verkiest. Leasing kan goedkoper

zijn in vergelijking met diverse financieringsmogelijkheden. Het actief wordt helemaal bekostigd door

de leasinggever wat ervoor zorgt dat de ondernemer initieel geen middelen hoeft te spenderen. Op

die manier zijn er meer liquide middelen beschikbaar voor de bedrijfsactiviteiten. Ook worden de

uitgaven gelijkmatig verdeeld over de jaren en is er geen sprake van een grote uitgave om de zoveel

tijd. Bij een overeenkomst met de bank is er doorgaans nood aan eigen middelen omdat er gewoonlijk

geen lening kan aangegaan worden voor het totaalbedrag van de investering. Bovendien is voor veel

ondernemingen het gebruik van een actief crucialer dan eigendom (Van Caneghem, 2016).

Andere pluspunten zijn dat de leasingmaatschappij de activa goedkoper zou kunnen aanbieden door

schaalvoordelen. Bij een leasing zal je normaliter kunnen beschikken over hedendaagse producten

waardoor er minder risico op economische veroudering bestaat. De leasingnemer zal ook kunnen

beschikken over de recente technologie door de korte duur van leasecontracten. Ook wordt de BTW

voorgefinancierd door de leasinggever. Indien de leasingnemer het actief zelf zou financieren, kan het

de BTW recupereren maar er is een cashflownadeel op het moment van de aankoop zelf. De

onderneming ondervindt ook niet de problemen bij de verkoop van het actief op het einde van het

contract. (Studiecentrum voor Accountancy, sd)

Als finaal argument kan de flexibiliteit van leasing aangehaald worden. De onderneming heeft keuze

over de termijn, het contract kan eventueel verlengd worden en er is mogelijks een interessante

aankoopoptie.

Vanzelfsprekend zijn er ook nadelen verbonden aan het leasen. Er wordt een verplichting aangegaan

voor een bepaalde periode waarbij er vaak hoge verbrekingsvergoedingen dienen betaald te worden.

Leasing vereist niettemin ook een stabiele financiële situatie van de leasingnemer, wat bij financiering

via een klassiek krediet ook vereist is.

19

5 Opbouw van het model

In het tweede deel van dit werk worden er enkele huur- en leaseovereenkomsten uit het bedrijfsleven

bekeken waarop we IFRS 16 zullen toepassen. De bedoeling is om eerst een vereenvoudigd model op

te bouwen met zaken die van belang zijn bij de beoordeling van dergelijke overeenkomst vanuit het

standpunt van de lessee. Er werd gebruik gemaakt van een bestaand ontwerp van Vinci Energies

Belgium om tot de verschillende fases te komen. Dit ontwerp bevat geen berekeningen, waardoor de

bedragen die opgenomen moeten worden in de boekingen er niet automatisch uit voortkomen. Het

geheel van de verschillende fases zal vanaf nu omschreven worden als ‘het model’.

In dit model zullen ook zeer algemene zaken opgenomen worden die minder van belang zijn voor de

(bedragen bij de) boekingen. Deze zaken worden voor de volledigheid opgenomen in het model omdat

er in de realiteit rekening mee zal moeten gehouden worden door de bedrijven.

In wat volgt zullen we een overzicht geven van de elementen die in het model zullen worden

opgenomen. Eens het model is opgebouwd zullen de contracten worden samengevat met behulp van

dit model. Op die manier hebben we de zekerheid dat alle belangrijke zaken van elk contract deel

uitmaken van de bespreking van het contract.

Vervolgens zal dit model ons helpen om te bepalen welk bedrag op de balans moet komen bij de

huurder/leasingnemer en om te bepalen wat de impact is van dit contract op de cash flow van de

desbetreffende onderneming. Dit zal gedaan worden aan de hand van de boekingen die deze

standaard vereist.

Voor het model kan toegepast worden, moet er eerst een analyse gebeuren om te identificeren of het

wel degelijk om een leasecontract gaat. Eens men de zekerheid heeft dat het effectief om een

leasecontract gaat, kan men het model gebruiken dat hieronder wordt besproken.

Er zijn verschillende elementen waar er rekening mee moet gehouden worden bij het verwerken van

een contract volgens de regels van IFRS 16. De opbouw van het model kan opgesplitst worden in enkele

stappen waarbij elke stap informatie probeert te bekomen over een specifiek onderwerp.

5.1 Stap 1: identificatie

Als eerste stap wordt er gestart met de identificatie van de overeenkomst. Het is hierbij de bedoeling

om basisinformatie over het contract te verzamelen. Zoals eerder gezegd zullen bepaalde zaken hierbij

minder van belang zijn bij de waardering van het contract of bij de impact op de cash flow.

Hierbij een aantal logische zaken die opgenomen worden en waarvoor er weinig uitleg vereist is: de

input datum in het systeem, de persoon die het ingevoegd heeft, een identificatienummer binnen het

20

bedrijf (en eventueel een andere referentie die gehanteerd wordt in het bedrijf), type van het actief,

bij gebouwen of terreinen de oppervlakte, de identificatie van de lessor, het al dan niet aanwezig zijn

van een leaseback regeling en de munt waarin het contract is uitgedrukt teneinde, indien nodig,

omzetting naar de munteenheid waarin de vennootschap rapporteert te voorzien.

Voor bedrijven die in verschillende landen, op verschillende locaties en/of in verschillende businesses

actief zijn, kunnen volgende zaken ook nuttig zijn om op te nemen in het model: de naam van de

entiteit die het contract aangaat, het land en/of de locatie en de business line.

Bij bedrijven die uit verschillende vennootschappen zijn opgebouwd, kunnen er intra-groep

overeenkomsten worden afgesloten waar er rekening mee zal moeten worden gehouden bij de

consolidatie. Hierbij moet men voor elke vennootschap nagaan welke accounting standaard van

toepassing is voor de presentatie van zijn financiële overzichten. Hiervoor kan er gebruik gemaakt

worden van een lokale GAAP, een lokale GAAP die equivalent is aan IFRS wat betreft leases of IFRS zelf.

De vennootschappen waarbij IFRS niet gebruikt wordt, zal mogelijks wel moeten rapporteren aan de

moedervennootschap volgens IFRS.

5.2 Stap 2: leasetermijn

Als tweede stap moet er informatie verzameld worden over de huurtermijn. Op die manier kan er

nagegaan worden over welke periode een leaseovereenkomst deel zal uitmaken van de financiële

overzichten van een onderneming. Een leasetermijn omvat het volgende: een niet opzegbare periode

die gedefinieerd wordt in het contract, een periode gedekt door een optie om de leaseovereenkomst

te verlengen als de lessee redelijk zeker is dat hij de optie zal uitoefenen en een periode gedekt door

een optie om de leaseovereenkomst te beëindigen als de lessee redelijk zeker is dat hij de optie niet

zal uitoefenen.

Bij het bepalen van de leasetermijn moet er enkel rekening gehouden worden met opties van

verlenging en van beëindiging die in handen zijn van de lessee. Die kan er van uitgaan dat de lessor het

contract blijft handhaven gedurende de periode waarin de lessor het eenzijdig recht heeft om het

contract te beëindigen. Hierdoor moet er in het model geen rekening gehouden worden met eventuele

stopzetting van het contract door de lessor.

Het model bevat de volgende informatie: type lease/huur (een overeenkomst met een looptijd die al

dan niet kan verlengd worden), de lease start (de datum waarop het actief beschikbaar wordt gesteld

= de datum waarop de overeenkomst van kracht wordt), de minimum looptijd van het contract in

maanden en/of jaren, de verwachte einddatum van het contract (= de minimale looptijd van het

21

contract + de inschatting door het management van het nemen van een optie tot verlenging) en

eventueel de mogelijkheid tot opzeg door de lessee/lessor met boetes en de datum waarop het kan

opgezegd worden.

Een huurder moet beoordelen of het waarschijnlijk is dat hij de optie van beëindiging of van verlenging

zal uitoefenen of niet. Elementen die een invloed kunnen hebben op deze beslissing zijn onder andere

de contractvoorwaarden, de aanzienlijke verbeteringen van het onderliggend actief wanneer de optie

uitgeoefend wordt, de kosten die een beëindiging met zich mee zal brengen, het belang van het

onderliggend actief voor de onderneming en de wijzigingen die aangebracht moeten worden aan het

contract vooraleer een optie kan worden uitgeoefend.

Er zijn drie mogelijkheden om een bestaande overeenkomst te verlengen: de verlenging kan

stilzwijgend, de verlenging komt tot stand zonder nieuw contract of de verlenging komt tot stand door

een nieuw contract wat beschouwd wordt als een nieuwe overeenkomst. Hierbij is het aan te raden

om telkens de starten einddatum te vermelden in het model bij het lichten van de optie tot

verlenging. Andere elementen die ook van belang kunnen zijn bij de verlenging van een contract: het

bedrag van de leaseverplichting die de lessee zal betalen aan de lessor tijdens de periode van

verlenging, minimum termijn van verlenging, het aantal mogelijke verlengingen van het contract en de

vraag of aan alle voorwaarden voldaan is om het contract te kunnen verlengen.

5.3 Stap 3: financiële verplichtingen

In de volgende stap is het de bedoeling om meer te weten over de modaliteiten met betrekking tot de

financiële verplichtingen van het contract. De huur die betaald moet worden kan verschillende vormen

aannemen: een vaste huur, een index-gekoppelde huur, een variabele huur, een vaste huur + een

variabel deel, een index-gekoppelde huur + een variabel deel of een andere niet hierboven vermelde

mogelijkheid. Hier worden opnieuw een aantal standaardzaken opgenomen: de frequentie van

betalingen, de datum van de eerste betaling en of het gaat om een post-of prenumerando betaling.

Indien de huur bestaat uit een vast deel (zonder rekening te houden met de impact van een eventuele

indexatie) moet het bedrag bepaald worden overeenkomstig de bepalingen van het contract.

Ingeval de leasevergoeding bestaat uit een variabel deel moet het startbedrag worden nagegaan voor

de bepaling van de leasevergoeding. Het gebeurt echter vaak dat contracten enkel bestaan uit een vast

bedrag dat periodiek aangepast wordt met een index. Dan moet die index worden opgenomen in het

model. Als de leasevergoeding een bedrag van € 100 is en wijzigt met een index, zal die € 100

opgenomen worden als startbedrag.

22

Op die manier kan er een benadering gemaakt worden wat er betaald zal moeten worden de volgende

jaren. Regelmatig wordt er een index gebruikt die van jaar tot jaar wijzigt en niet voorspeld kan

worden. Dan kan het nuttig zijn om de laatst gekende index in te geven in het model. Maar ook de

ingave van de beginwaarde van de index kan nuttig zijn met het oog op vergelijking tussen de waarde

van de index bij aanvang van het contract en de huidige waarde van de index.

De discontovoet zal ook moeten ingegeven worden in het model om de actuele waarde van de

leaseverplichtingen te berekenen. Deze kan impliciet in de lease vermeld zijn (soms met behulp van

de restwaarde, investering en leasebetaling te berekenen) of niet impliciet.

Soms gebeurt het ook dat de overeenkomst een huurvrije periode of kortingen bevat. Bij een huurvrije

periode word de starten einddatum ingegeven. Bij een korting kan eveneens de betreffende periode

worden ingegeven en de effectieve korting. Als laatste punt in deze stap kan men nog de eventuele

aankoopoptie met uitoefendatum in aanmerking nemen.

5.4 Stap 4: informatie uit het verleden.

Tot nu toe werd er nog geen onderscheid gemaakt tussen contracten die voor en na de invoering van

IFRS 16 worden gesloten. Contracten die al voordien bestonden worden op een andere manier

behandeld. Vandaar de volgende fase met als doel om de financiële informatie uit het verleden op te

nemen. Een bedrijf zal kennis moeten hebben van alle huurlasten die betaald zijn tot het moment van

de ingebruikname van IFRS 16.

Het bedrijf zal ook moeten beslissen welke methode ze zullen hanteren voor de retrospectieve

applicatie. Er is de keuze tussen ‘full retrospective approach’ en ‘modified retrospective approach’. Bij

de eerste optie zal het bedrijf aanpassingen maken aan de financiële verslaggeving van de voorgaande

jaren. Er zullen aanpassingen moeten gemaakt worden voor alle jaren dat een contract behandeld is

onder IAS 17. Bij de tweede optie zal het bedrijf geen herwerking maken van de voorgaande perioden.

Er zal enkel een aanpassing moeten gebeuren aan het begin van het jaar waarin IFRS 16 wordt

toegepast.

Een handige overgangsregeling is dat een entiteit niet opnieuw verplicht is om te beoordelen of een

contract een lease bevat. Ze zal IFRS 16 moeten toepassen op contracten die voorheen geïdentificeerd

werden als leases onder IAS 17 leases en IFRIC 4 bepalen of een overeenkomst een lease bevat.

23

5.5 Stap 5: werkzaamheden

Als laatste stap kunnen de werkzaamheden aan de activa worden opgenomen. Het betreft specifieke

informatie over gehuurde/geleasde elementen waarbij kosten geactiveerd zijn. Als eerste wordt er

nagegaan of er wijzigingen zijn aangebracht. Indien dit het geval is, wordt er nagegaan of die tot een

wijziging van de activering moet leiden. Opnieuw is het nuttig om een aantal standaardzaken op te

nemen: de datum van activatie, het aantal periodes waarin deze kost zal worden afgeschreven en de

datum waarop het actief volledig zal afgeschreven zijn.

24

6 Bespreking contracten

Alle elementen, die deel uitmaken van het model, zijn opgesomd. We zullen dit model inschakelen als

hulp bij de toepassing van IFRS 16 op enkele contracten. Eerst zal er op basis van de hierboven

vermelde stappen een samenvatting worden gemaakt van de contracten. Op die manier hebben we

de zekerheid dat alle belangrijke elementen van elk contract vermeld zijn. Vervolgens worden er

voorbereidende berekeningen gedaan om aan de bedragen bij de boekingen te komen. Als laatste stap

worden de effectieve boekingen gegeven bij elk contract.

In wat volgt zullen er drie contracten besproken worden: 1) een leaseovereenkomst van

kantoorruimte, archiefruimte, binnen- en buitenparkeerplaatsen, 2) een auto lease en 3) een

onroerende leasing van een grond en een gebouw. Deze drie contracten zijn zodanig gekozen dat de

voorbereidende berekeningen telkens zullen verschillen om tot de boekhoudkundige verwerking te

komen.

Het eerste contract is relatief eenvoudig. Hoewel de vaste leasebetalingen in het contract aangepast

worden met een index en er huurvrije periodes zijn opgenomen, is het duidelijk wat er met deze zaken

gedaan moet worden. Bij dit eerste contract zullen de boekingen opgesomd worden die onder IFRS 16

zouden moeten geboekt worden aan het begin van het contract.

Het tweede contract is complexer. We hebben hier te maken met een mensualiteit die de intrest en

de vaste leasebetaling bevat. We zullen eerst de discontovoet moeten berekenen aan de hand van het

investeringsbedrag, de restwaarde van de wagen en de mensualiteit. Deze discontovoet wordt dan

gebruikt voor de actualisatie van de kasstromen om de leaseverplichting te berekenen die ingeboekt

moet worden aan het begin van het contract. Opnieuw zullen de boekingen opgemaakt worden die

onder IFRS 16 moeten geboekt worden aan het begin van het contract.

Het derde contract is een zeer eenvoudig contract, maar de aanpak zal anders zijn dan bij de eerste

twee contracten. Bij dit contract zullen de aanpassingen gegeven worden die een bedrijf zal moeten

inboeken volgens de ‘full retrospective approach’ en de ‘modified retrospective approach’. Voor de

contracten die al bestonden voor de invoering van IFRS 16 zullen er al boekingen zijn volgens de oude

standaard. Deze boekingen moeten geannuleerd worden en de nieuwe standaard zal ook op deze

contracten toegepast moeten worden.

Vermits de vennootschappen van de contracten anoniem wensen te blijven zullen deze niet vermeld

worden. Wat wel kan gezegd worden is dat het nooit over een intra-groep overeenkomst gaat. De

lessee van de contracten is telkens hetzelfde bedrijf. Dit bedrijf is actief in verschillende landen en

sectoren. Volgens het model moet dan de locatie en business vermeld worden, net zoals veel andere

25

standaardzaken zoals een identificatienummer. Dit zal bij de drie contracten niet gedaan worden

aangezien dit minder relevant is.

26

6.1 Contract 1

6.1.1 Schetsing - contract 1

De eerste overeenkomst is een leasecontract van een kantoorruimte, archiefruimte, binnen- en

buitenparkeerplaatsen. Het is opgebouwd uit bijzondere en algemene voorwaarden. Indien de

bijzondere voorwaarden zouden afwijken van de algemene voorwaarden primeren in dit contract de

bijzondere voorwaarden. Voor zaken die niet uitdrukkelijk worden vermeld, wordt er verwezen naar

de wet en de gebruiken inzake huurovereenkomsten van een onroerend goed.

Het voorwerp van de overeenkomst bevat kantoorruimte, archiefruimte, binnen- en

buitenparkeerplaatsen. Dit is de identificatie van de overeenkomst, op de andere elementen van de

identificatie wordt er zoals eerder vermeld niet dieper op ingegaan.

De leaseovereenkomst wordt gesloten voor een periode van twaalf opeenvolgende jaren (= 144

maanden) die ingaat op 1 maart 2015 en verstrijkt op 28 februari 20273. Er staat ook vermeld dat geen

enkele partij zich kan beroepen op de stilzwijgende verlenging. Indien men bij de betreffende

overeenkomst de looptijd zou willen verlengen, zou dit leiden tot een nieuw contract.

In het contract is de vaste leasebetaling per jaar opgenomen:

Voor de kantoorruimte: 1.174 m2 * € 135/m2/jaar = € 158.940

Voor de archiefruimte: 102 m2 * € 50/m2/jaar = € 5.100

Voor de binnenparkeerplaatsen: 29 parkeerplaatsen * € 1.100/jaar = € 31.900

Voor de buitenparkeerplaatsen: 6 parkeerplaatsen * € 750/jaar = € 4.500

Totaal € 199.990

Deze leasebetaling wordt jaarlijks geïndexeerd vanaf het tweede jaar. Hiervoor wordt de

gezondheidsindex gebruikt die maandelijks gepubliceerd wordt door het Ministerie van Economische

Zaken. De leasebetaling gebeurt elk trimester en wordt prenumerando betaald.

3 De archiefruimte wordt pas geleased vanaf 1 april 2015. Het verschil van startdatum in vergelijking met de andere elementen van het contract zou betekenen dat de lease van de archiefruimte als een apart contract zou moeten gezien worden. Voor de eenvoud stellen we dat de archiefruimte ook gehuurd wordt vanaf 1 maart 2015. Deze simplificatie wordt gemaakt zodat we alles als één contract kunnen beschouwen. Voor de archiefruimte is er een huurvrije periode voorzien van 1 maand (van 01/04/15 t.e.m. 30/04/15). Dit zal aangepast worden naar 2 huurvrije maanden (van 01/03/15 t.e.m. 30/04/15) zodat er niets veranderd aan de bedragen die betaald moeten worden.

27

Het contract omvat een uitzonderlijke leasevoorwaarde. Er wordt een leasevrije periode aan de lessee

verleend, namelijk voor de kantoorruimte, archiefruimte en binnen- en buitenparkeerplaatsen: een

periode van twee maanden, voor de periode van 01/03/15 t.e.m. 30/04/15.

Bovendien stemt de lessor in om tegemoet te komen aan de kosten van private inrichtingswerken van

de lessee voor een bedrag van € 240.000. Indien de kosten voor de lessee hoger zouden zijn, moeten

de kosten die hoger zijn dan € 240.000 opgenomen worden in de berekening van de waarde van het

gebruiksrecht op het actief. Voor de eenvoud maken we de hypothese dat dit niet het geval is.

6.1.2 Voorbereidende berekeningen - contract 1

Voordat we de leaseverplichting kunnen berekenen die aan het begin van het contract moet ingeboekt

worden, moet de discontovoet geweten zijn die gebruikt zal worden om de actuele waarde van de

vaste leasebetalingen te berekenen. Zoals hierboven vermeld (§ 3.2.1.1 ‘Leaseverplichting’) zijn er

twee methoden om aan die discontovoet te komen. Aangezien de intrestvoet niet impliciet vermeld

wordt in het contract, zal er gebruik gemaakt worden van de rentevoet van de lessee. Deze rentevoet

kan bekomen worden door de ‘incremental rate of borrowing’ na te gaan van de lessee. Dit is de rente

die gehanteerd wordt voor een gelijkaardig contract van een gelijkaardig product voor een

gelijkaardige termijn.

De ‘incremental rate of borrowing’ kan bekomen worden door na te gaan wat de rente zou zijn van de

lessee bij een gelijkaardige lening. Die lening zou lopen over twaalf jaar voor het totaal van de vaste

leasebetalingen die ongeveer € 2.500.000 bedragen en zou starten op de begindatum van het contract.

De leasingnemer meldt dat de rente voor dergelijke lening de volgende optelling zou zijn: 1,5% +

Euribor met looptijd van 6 maanden. Deze Euribor bedroeg 0,11% op 1 maart 2015 (Euribor rente

tarieven 2015, sd).

We weten nu wat de discontovoet is op jaarbasis, maar deze moet omgezet worden naar een

trimestriële discontovoet omdat de huur op kwartaalbasis betaald wordt. Met behulp van de formule

voor renteconversie4 wordt er berekend dat de discontovoet 0,400% op trimesterbasis is.

Er wordt elke periode een bedrag van € 49.997,50 betaald als vaste leasebetaling, met uitzondering

van de eerste periode waar de betaling door de huurvrije periode lager is. In het eerste trimester van

het eerste jaar zal er € 16.665,83 (= € 49.997.50/3)5 betaald moeten worden. De volgende

4 (1 + 𝐼𝐽) . − 1 = 𝐼𝑇 met IJ: intrestvoet per jaar, IT: intrestvoet per trimester (KBC, sd) Wanneer we deze formule toepassen bekomen we: (1 + 0,0161)0.25 – 1 = 0,0040009248. 5 In het eerste trimester moet er maar één maand betaald aangezien er twee huurvrije maanden zijn.

28

zevenenveertig trimestriële betalingen van het bedrag € 49.997,50 noemen we vanaf nu de vaste

leasebetaling. De éénmalige betaling van het bedrag € 16.665,83 noemen we vanaf nu de

uitzonderlijke leasebetaling. Er wordt gebruik gemaakt van de formule voor een prenumerando

annuïteit om de actuele waarde van de leasebetalingen te weten6.

De toepassing van de formule gebeurt in enkele stappen. We zullen eerst de actuele waarde berekenen

op 1 juni 2015 van de vaste leasebetaling. De actuele waarde op 1 juni 2015 is € 2.146.833,64. Dit moet

nog één maal verdisconteerd worden om de actuele waarde van de vaste leasebetaling te kennen op

1 maart 2015. Bij dit bedrag zullen we nog de uitzonderlijke leasebetaling optellen om de

leaseverplichting te bekomen op 1 maart 2015. De actuele waarde van de vaste en de uitzonderlijke

leasebetaling aan het begin van het contract is € 2.154.944,38. Dit bedrag zullen we opnemen als

leaseverplichting aan het begin van het contract.

Om het actief te bepalen dat ingeboekt wordt aan het begin van het contract vertrekken we van de

leaseverplichting. Bij de leaseverplichting kunnen er volgens de formule nog enkele bedragen opgeteld

of afgetrokken worden om aan de waarde van het actief te komen. Bij dit contract moeten er geen

verdere aanpassingen gebeuren om tot de waarde van het actief te komen.

6.1.3 Boekingen - contract 1

De bespreking en de berekeningen die hierboven zijn gebeurd, geven aanleiding tot de volgende

boekingen (alle bedragen van de boekingen in €):

6 Voor de formule van een prenumerando annuïteit wordt vertrokken van de formule voor een postnumerando annuïteit:

( )= HW = B * ( )

Met volgende grootheden: n: het aantal perioden i: de rentevoet B: het bedrag dat elke periode betaald moet worden HW: de huidige waarde van alle bedragen die in de toekomst betaald zullen worden De huidige waarde van een prenumerando annuïteit kan bepaald worden door de huidige waarde van een postnumerando annuïteit te vermenigvuldigen door (1+i) (Postnumerando en prenumerando annuïteit, sd).

29

01/03/15

Aan het begin van het contract moet de lessee meteen de eerste leasebetaling uitvoeren. Dit zal ervoor

zorgen dat zijn cash daalt en zijn verplichting kleiner wordt dan het opgenomen actief.

Dr actief: gebruiksrecht 2.154.944,38

Cr leaseverplichting 2.138.278,55

Cr cash 16.665.83

Voor het berekenen van de intrestkost in het eerste trimester van het contract hebben we enerzijds

de intrestvoet nodig die dezelfde is als de eerder gebruikte discontovoet en anderzijds het bedrag dat

aan het begin van het trimester is ingeboekt als leaseverplichting. De lessee zal € 8.555,09 (= €

2.138.278,55 * 0,400%) betalen als intrest.

Dr intrestkost 8.555,09

Cr leaseverplichting 8.555,09

01/06/15

Aan het begin van elk trimester zal er gekeken moeten worden of de actuele waarde van de vaste

leasebetalingen gelijk is aan datgene wat er tot dan in de boekhouding is opgenomen als

leaseverplichting. Indien dit niet het geval is, zal er een aanpassing moeten gebeuren.

De actuele waarde op 01/06 van de toekomstige leasebetalingen is € 2.146.834,64. Dit bedrag zou in

de boekhouding moeten staan op deze datum. Als we kijken wat er tot dan is opgenomen als

leaseverplichting bekomen we € 2.146.834,64 = € 2.138.278,55 + € 8.555,09. Hierdoor moet er op deze

datum geen aanpassing gemaakt worden.

Aan het begin van het tweede trimester zal er opnieuw een vaste leasebetaling gebeuren en zal de

intrest van dat trimester ook geboekt worden.

Dr leaseverplichting 49.997,50

Cr cash 49.997,50

30



01/09/15

Op deze datum moet er opnieuw geen aanpassing gebeuren van de leaseverplichting8. Dit is logisch

aangezien er geen verandering is in de verwachte toekomstige leasebetalingen in vergelijking met het

vorige trimester.

Aan het begin van het derde trimester zal er opnieuw een vaste leasebetaling gebeuren en zal de

intrest van dat trimester ook geboekt worden.


Cr cash 49.997,50



01/12/15

Op deze datum moet er opnieuw geen aanpassing gebeuren van de leaseverplichting10. Aan het begin

van het vierde trimester zal er opnieuw een vaste leasebetaling gebeuren en zal de intrest van dat

trimester ook geboekt worden. We zullen slecht een derde van de intrest boekingen zodat kosten

worden toegerekend in het juiste jaar.


Cr cash 49.997,50

7 De intrestkost = 0,400% * (€ 2.146.833,64 - € 49.997,50) = € 8.389,29 (Dit is afgerond naar boven zodat de actuele waarde van toekomstige leasebetalingen gelijk is aan wat tot dan toe is ingeboekt als leaseverplichting.) 8 De actuele waarde van de toekomstige leasebetalingen op 01/09 is € 2.105.225,43 = € 2.146.833,64 - € 49.997,50 + 8.389,29. 9 De intrestkost = 0,400% * (€ 2.105.225,43 - € 49.997,50) = € 8.222,81. 10 De actuele waarde van de toekomstige leasebetalingen op 01/12 is € 2.063.450,74 = 2.105.225,43 - € 49.997,50 + 8.222,81.

31



31/12/15

Op het einde van het jaar zal er een deel van het actief afgeschreven worden aangezien het bedrijf een

deel van het actief heeft ‘geconsumeerd’. Aangezien de looptijd van het contract 144 maanden

bedraagt, zullen we 10/144ste afschrijven van het bedrag dat ingeboekt is aan het begin van het

contract op het actief.

Dr afschrijvingskost 149.648,92

Cr actief: gebruiksrecht 149.648,92

01/01/2016

We zullen de overige twee derde van de intresten inboeken die slaan op het vierde trimester (01/12/15

t.e.m. 29/02/16).



29/02/2016

Aangezien de leasebetalingen wijzigen in het tweede jaar van het contract, zal ook de waarde van het

actief dat ingeboekt is wijzigen. Voor de eerste twee maanden van 2016 gebruiken we nog de waarde

die aan het begin van het contract is ingeboekt om het afschrijvingsbedrag te kennen. Vandaar dat er

nu 2 maanden worden afgeschreven omdat vanaf maart 2016 het af te schrijven bedrag niet meer

hetzelfde zal zijn als het af te schrijven bedrag in maart 2015.

11 De intrestkost = 0,400% * (€ 2.063.450,74 - € 49.997,50) * 1/3 = € 2.685,22 12 De intrestkost = 0,400% * (€ 2.063.450,74 - € 49.997,50) * 2/3 = € 5.370,45

32



01/03/2016

Het contract zet uiteen dat de periodieke huurbetalingen elk jaar stijgen op basis van de

gezondheidsindex. Er wordt gekeken naar de index van februari 2015 en februari 2016 tegenover 2013

als basis13. De toekomstige leasebetalingen zullen stijgen met 1,63%. Vanaf 2016 zal er als

leasebetaling € 50.810,23 in plaats van € 49.997,50 betaald moeten worden.

Hierdoor zullen we de leaseverplichting opnieuw moeten berekenen. Als we de actuele waarde van de

toekomstige leasebetalingen berekenen, bekomen we een waarde van € 2.054.369,20. De

leaseverplichting is op dit moment ingeboekt voor een waarde van € 2.021.508,90 = € 2.138.278,55 –

(€ 49.997,50*3) + € 8.555,09 + € 8.389,28 + € 8.222,81 + € 8.055,67. Op het begin van het jaar zouden

we dus een leaseverplichting in de boeken moeten hebben die gelijk is aan de actuele waarde van de

huurbetalingen. Doordat die betalingen als gevolg van de indexatie gestegen zijn, is dit niet meer het

geval. Vandaar de volgende aanpassing:

Dr actief: gebruiksrecht 32.860,30


Deze berekening zal elk jaar opnieuw gemaakt moeten worden aangezien de vaste leasebetalingen elk

jaar zullen wijzigen. Deze berekening zal telkens moeten gemaakt worden op 01/03.

Alle boekingen van het eerste jaar van het contract zijn gegeven. De boekingen van de volgende jaren

worden niet meer gegeven. Er wordt verondersteld dat dit duidelijk is door de uitleg en berekeningen

bij de boekingen van het eerste jaar van het contract.

13 De index bedraagt in februari 2016 tegenover 2013 als basis 102,53 (indexcijfers 2016, sd). De index bedraagt in februari 2015 tegenover 2013 als basis 100,89 (indexcijfers 2015, sd). De stijging van de vaste lease betalingen is 102,53/100,89 = 1,62553276%.

33

6.2 Contract 2

6.2.1 Schetsing – contract 2

Het tweede contract betreft de lease van een wagen. De lease is van start gegaan op 27/02/2017 en

heeft een looptijd van 48 maanden. De totale investering van de leasinggever bedraagt € 20.872,33.

Op het einde van het contract zal de wagen een restwaarde hebben van € 12.112,00.

De lessee verbindt zich ertoe om maandelijks een bedrag van € 231,08 te betalen aan de lessor. Deze

betaling gebeurt telkens op het einde van de periode. Dit bedrag bevat de vaste leasebetalingen en de

intresten. Bij de berekeningen zullen we de opsplitsing maken van dit bedrag tussen de leasebetalingen

en de intresten. Aangelegenheden zoals de rijbelasting, kosten voor onderhoud en reparatie,

verzekering, administratiekosten en een management fee zijn ook opgenomen in het contract. Deze

kosten worden ook maandelijks betaald, maar moeten niet opgenomen worden in het kader van IFRS

16.

Er wordt verwacht dat de bestuurder met de wagen gemiddeld 1.250 km/maand zal afleggen, wat op

het einde van het contract neerkomt op 60.000 km. In het contract is er opgenomen wat er gebeurt in

het geval dat er meer of minder kilometers wordt afgelegd dan contractueel bepaald. Als de

bestuurder meer kilometers rijdt dan contractueel vastgelegd, dan kost dit het bedrijf € 0,0172 voor

elke kilometer boven de 60.000 km. In het andere geval waar er minder kilometers gereden worden

dan contractueel vastgelegd, kan het bedrijf een creditnota verwachten van € 0,0105 voor elke

kilometer onder de 60.000 km. Omdat we geen zicht hebben op het aantal kilometers dat de

leasingnemer met de wagen zal afleggen, veronderstellen we dat er exact 60.000 km zal afgelegd zijn

op het einde van het contract.

Het bedrijf heeft een matrixafspraak kunnen maken met de leasinggever. Op de ene as staat het aantal

afgelegde kilometers per jaar, op de andere as het aantal maanden. Voor elke combinatie geeft de

matrix een bedrag dat moet betaald worden bij die betreffende combinatie. Op die manier heeft het

bedrijf de flexibiliteit om zowel de looptijd als het aantal kilometers aan te passen. Bovendien is er

transparantie naar het bedrijf toe, omdat het vandaag perfect weet wat er in de toekomst zal betaald

moeten worden (bij elke mogelijke combinatie van kilometers en looptijd) en blijft het gespaard van

onvoorziene kosten. Dit kan een invloed hebben op de boekingen volgens IFRS.

34


Vooraleer we de leaseverplichting kunnen berekenen, moet de discontovoet berekend worden die zal

gebruikt worden om de actuele waarde te berekenen van de vaste leasebetalingen. Zoals hierboven

vermeld (§ 3.2.1.1 ‘Leaseverplichting’) zijn er twee methoden om de discontovoet te bepalen. We

maken gebruik van de intrestvoet die impliciet in het contract vermeld staat, aangezien we die kunnen

berekenen.

De gegevens die gebruikt worden om aan de intrestvoet te komen zijn de volgende: elke maand

bedraagt de som van de intrest en de leasebetaling € 231,08, de investering in de wagen bedroeg €

20.872,33 en de restwaarde van de wagen is € 12.112,00. Elke maand zal de mensualiteit opgesplitst

worden in een intresten een leasegedeelte. We zijn op zoek naar de intrestvoet waarbij het

kapitaalgedeelte € 8.760,33 bedraagt (het verschil tussen de begin- en eindwaarde van de wagen) en

het intrestgedeelte € 2.331,5114 bedraagt.

De intrest in periode t wordt als volgt berekend:

It = i * Rt-1 met i: de intrestvoet en Rt: waarde op het einde van de periode op tijdstip t. De waarde op

het einde van de periode op tijdstip t wordt als volgt berekend: Rt = Rt-1 – Lt met Lt: de leasebetaling op

tijdstip t. De aflossingstabel kan teruggevonden worden in bijlage 1 (Bijlage 1: Berekening ‘rate implicit

in the lease’ –contract 2).

Door de ‘internal rate of return’ te berekenen komen we tot de intrestvoet. De ‘rate implicit in the

lease’ = 0,2911155%.

Om te bepalen wat er moet ingeboekt worden als leaseverplichting aan het begin van het contract

gebruiken we het totale bedrag van de mensualiteit aangezien die elke maand betaald zal moeten

worden. Er wordt gebruik gemaakt van de formule voor een postnumerando annuïteit en de ‘rate

implicit in the lease’ om de actuele waarde te kennen van de mensualiteit. Als de formule wordt

toegepast bekomen we een actuele waarde van € 10.337,73.

Om de waarde van het actief te bepalen dat hier tegenover staat vertrekken we van de

leaseverplichting. Bij de leaseverplichting kunnen er nog enkele bedragen opgeteld of afgetrokken

worden om aan de waarde van actief te komen zoals de initiële directe kosten. Dit is hier niet het geval.

14 € 2.331,51 = 48*€231,08 - €8.760,33

35


De bespreking en de berekeningen die hierboven zijn gebeurd, geven aanleiding tot de volgende

boekingen (alle bedragen van de boekingen in €):

27/02/2017

Aan het begin van het contract moet de lessee nog niets betalen aangezien er pas op het einde van

elke periode betaald moet worden. We gebruiken de actuele waarde van de leaseverplichting als

bedrag dat opgenomen wordt in het actief en in het passief.

Dr actief: gebruiksrecht 10.337,73


26/03/2017

Op het einde van de eerste maand zal er enerzijds een deel van de leaseverplichting terugbetaald

worden en anderzijds zal er ook intrest betaald worden. Dit intrestbedrag wordt berekend op basis

van de leaseverplichting die is ingeboekt aan het begin van het contract. Het deel van de

leaseverplichting bekomen we door het intrestgedeelte af te trekken van de mensualiteit. Ook zal er

een deel van het actief afgeschreven worden aangezien het bedrijf een deel van het actief heeft

“geconsumeerd”. Aangezien de looptijd van het contract 48 maanden bedraagt, zullen we 1/48ste

afschrijven van het bedrag dat ingeboekt is aan het begin van het contract.

Dr intrestkost 30,0915

Dr leaseverplichting 200,99

Cr cash 231,08

Dr Afschrijvingskost 215,37

Cr Actief: gebruiksrecht 215,37

15 Intrestkost = 0,2911155% * € 10.337,73

36

27/03/2017.

Aangezien het kapitaalgedeelte varieert van maand tot maand zal er na elke maand moeten gekeken

worden of de actuele waarde van de leasebetalingen gelijk is aan de waarde die tot dan toe in de

boekhouding is opgenomen. Indien dit niet het geval is, zal er een aanpassing moeten gebeuren.

De actuele waarde op 27/03 van de toekomstige leasebetalingen is € 10.136,74. Dit bedrag zou in de

boekhouding moeten staan op deze datum. Als we kijken wat er tot dan toe is opgenomen als

leaseverplichting bekomen we € 10.136,74 = € 10.337,73 - € 200,99. Hierdoor moet er op deze datum

geen aanpassing gemaakt worden.

26/04/2017

Op het einde van de tweede maand zal er opnieuw een deel van de leaseverplichting terugbetaald

worden en zal de intrest van die maand betaald worden. Ook zal er een deel van het actief

afgeschreven worden.

Dr intrestkost 29,5116

Dr leaseverplichting 201,57

Cr cash 231,08

Dr Afschrijvingskost 215,37

Cr Actief: gebruiksrecht 215,37

Deze boeking zal telkens op de 26ste van de maand moeten gebeuren met de bedragen die kunnen

terug gevonden worden in de bijlage 2 (Bijlage 2: intrestkost en terugbetaling lease verplichting –

contract 2). Deze betalingen zullen gebeuren tot 26/02/2021.

27/04/2017

Net als per 27/03/2017 moet er gekeken worden of de actuele waarde van de leasebetalingen gelijk is

aan datgene wat er tot dan in de boekhouding is opgenomen. Indien dit niet het geval is, zal er een

aanpassing moeten gebeuren.

16 Intrestkost = 0,2911155% * € 10.136,74

37

De actuele waarde op 27/04 van de toekomstige leasebetalingen is € 9.935,17. Dit bedrag zou in de

boekhouding moeten staan op deze datum. Als we kijken wat er tot dan is opgenomen als

leaseverplichting bekomen we € 9.935,17. Hierdoor moet er op deze datum geen aanpassing gemaakt

worden. In dit contract zal er nooit een aanpassing moeten gebeuren aangezien er nooit een

verandering is in de verwachte toekomstige leasebetalingen in vergelijking met het begin van het

contract.

38

6.3 Contract 3

6.3.1 Schetsing - contract 3

De volgende verbintenis heeft te maken met een onroerende leasing. De lessor wordt eigenaar van

een perceel grond. De lessee heeft zich tot de lessor gewend om een gebouw op de aangekochte grond

te financieren door middel van een onroerende leasing. De lessor heeft zich verbonden om dit gebouw

te bouwen volgens de specifieke vereisten van de lessee en het vervolgens in huur te geven. Het

contract bestaat uit een onopzegbare duur van tien opeenvolgende jaren en is van start gegaan op 1

januari 2016.

De gebouwen zullen bestaan uit een magazijn, kantoren, geïntegreerde werkplaatsen en

buitenparkeerplaatsen. De basisinvestering voor de oprichting van het gebouw wordt op datum van

de ondertekening van deze overeenkomst geraamd op € 3.900.000. Hieronder vallen onder andere de

kosten van de bouwwerkzaamheden en de materialen tot oprichting van het gebouw volgens de regels

van de kunst, de bouwtaks en de erelonen van de architect.

Op grond van het door de lessor geïnvesteerd kapitaal wordt de jaarlijkse leasingvergoeding bepaald

op € 470.000. Deze betaling gebeurt aan het einde van elke periode en zal niet geïndexeerd worden

doorheen de jaren.

Wijzigingen op het verzoek van de lessee die aanleiding geven tot een nettoverhoging van de

basisinvestering zullen ten laste worden gelegd van de lessee. De totale gefactureerde bouwkost van

wijzigingen mag het plafond van € 250.000 niet overschrijden. De lessee verbindt zich ertoe om deze

eventuele meerprijs te betalen aan de lessor via een betaling bij aanvang van de financieringshuur.

Deze meerprijs zou leiden tot een stijging van het bedrag dat aan het begin van het contract ingeboekt

moet worden op het actief als gebruiksrecht. Voor de eenvoud gaan we er van uit dat de lessee dit

bedrag niet zal overschrijden.


Bij dit contract zullen de boekingen gegeven worden die de omzetting van IAS 17 naar IFRS 16 vereisen.

Vooraleer we starten met de voorbereidende berekeningen, wordt er nog eens kort herhaald hoe een

contract gerapporteerd wordt onder beide regels. Onder IAS 17 werd dit contract geclassificeerd als

een operationele lease.

Bij een operationele leaseovereenkomst volgens IAS 17 zal elke leasebetaling rechtstreeks opgenomen

worden in de resultatenrekening. Bij IFRS 16 zal er een leaseverplichting en een gebruiksrecht op het

actief worden opgenomen. Die verplichting wordt berekend door alle leasebetalingen te

39

verdisconteren naar de begindatum van het contract met een rentevoet die impliciet in de lease

vermeld is of met de ‘incremental rate of borrowing’.

In dit contract is het bedrag gekend dat geïnvesteerd werd door de lessor. Aan de hand van die

investering kunnen we de discontovoet berekenen. De discontovoet die gebruikt zal worden, is de

rente waarbij de actuele waarde van de investering gelijk is aan de actuele waarde van de toekomstige

leasebetalingen.

Het voordeel van deze methode is dat we meteen weten wat er moet opgenomen worden als

leaseverplichting aan het begin van het contract. We zullen echter de discontovoet berekenen omdat

dit ook de rentevoet is die gebruikt wordt om de intrestkost te berekenen.

De discontovoet wordt berekend met behulp van de volgende formule:

3.900.000 − .

( ) −

.

( ) −

.

( ) − … −

.

( ) = 0

Het interne rendement van de investering is 3,545%.

De discontovoet is nu gekend. Voor de volledigheid geven we nog eens de berekeningen om aan de

actuele waarde te komen van de leasebetalingen. Dit is gedaan in de volgende tabel:

Jaar Leasebetaling Discount factor

Actuele waarde van leasebetalingen

1 2016 470 000 0,9658 453 909,96 2 2017 470 000 0,9327 438 370,75 3 2018 470 000 0,9008 423 363,51 4 2019 470 000 0,8699 408 870,03 5 2020 470 000 0,8402 394 872,73 6 2021 470 000 0,8114 381 354,60 7 2022 470 000 0,7836 368 299,26 8 2023 470 000 0,7568 355 690,86 9 2024 470 000 0,7309 343 514,10

10 2025 470 000 0,7059 331 754,19 Totaal 4700000 3 900 000,00

Tabel 1: Berekening actuele waarde leasebetalingen – contract 3

We kennen nu het bedrag dat ingeboekt moet worden aan het begin van het contract als

leaseverplichting. Het gebruiksrecht op het actief is gelijk aan de leaseverplichting plus de initiële

directe kosten van de huurder en enkele andere zaken. In dit contract moeten er geen zaken meer

opgeteld worden bij de leaseverplichting om aan het actief te komen.

40

Gedurende het contract moet er onder IFRS 16 rekening gehouden worden met twee zaken:

1) Afschrijving van het gebruiksrecht op het actief: we veronderstellen dat dit lineair gebeurt over de leaseperiode. Er wordt dus € 390.000 per jaar afgeschreven.

2) Elke leasebetaling van € 470.000 zal zorgen voor een daling van de leaseverplichting, terwijl de intrestkost de leaseverplichting zal doen stijgen.

In de volgende tabel wordt er enkel rekening gehouden met de leasebetalingen en de intresten:

Jaar Leaseverplichting begin periode Leasebetaling intrest Daling van

leaseverplichting Leaseverplichting

einde periode

1 2016 3 900 000,00 470 000 138 245,81 331 754,19 3 568 245,81 2 2017 3 568 245,81 470 000 126 485,90 343 514,10 3 224 731,71 3 2018 3 224 731,71 470 000 114 309,14 355 690,86 2 869 040,85 4 2019 2 869 040,85 470 000 101 700,74 368 299,26 2 500 741,59 5 2020 2 500 741,59 470 000 88 645,40 381 354,60 2 119 386,99 6 2021 2 119 386,99 470 000 75 127,27 394 872,73 1 724 514,26 7 2022 1 724 514,26 470 000 61 129,97 408 870,03 1 315 644,23 8 2023 1 315 644,23 470 000 46 636,49 423 363,51 892 280,71 9 2024 892 280,71 470 000 31 629,25 438 370,75 453 909,96

10 2025 453 909,96 470 000 16 090,04 453 909,96 0,00 Tabel 2: Berekening intrest en leaseverplichting op het einde van elke periode – contract 3

Doordat er een verschil is tussen IAS 17 en IFRS 16 betreffende het jaar waarin bepaalde kosten worden

opgenomen, leidt dit tot een verschil in resultaat in een specifiek boekjaar en bijgevolg ook in het

overgedragen resultaat op het eigen vermogen.

Dit wordt geïllustreerd aan de hand van de volgende tabel:

IAS 17 IFRS 16

jaar Leasekost intrest Afschrijving Totaal Verschil (impact op eigen vermogen)

1 2016 470 000 138 245,81 390 000 528 245,81 58 245,81 2 2017 470 000 126 485,90 390 000 516 485,90 46 485,90 3 2018 470 000 114 309,14 390 000 504 309,14 34 309,14 4 2019 470 000 101 700,74 390 000 491 700,74 21 700,74 5 2020 470 000 88 645,40 390 000 478 645,40 8 645,40 6 2021 470 000 75 127,27 390 000 465 127,27 -4 872,73 7 2022 470 000 61 129,97 390 000 451 129,97 -18 870,03 8 2023 470 000 46 636,49 390 000 436 636,49 -33 363,51 9 2024 470 000 31 629,25 390 000 421 629,25 -48 370,75

10 2025 470 000 16 090,04 390 000 406 090,04 -63 909,96 totaal 4 700 000 800 000 3 900 000 4 700 000 0

Tabel 3: Verschil in kosten IAS 17 en IFRS 16 – contract 3

41

De totale winst- of verliesimpact van zowel IAS 17 als IFRS 16-toepassing is hetzelfde, maar de timing

is verschillend. Met behulp van deze tabellen zullen we de aanpassingen geven die moeten gebeuren

onder zowel de ‘full retrospective approach’ als de ‘modified retrospective approach’.


6.3.3.1 ‘Full retrospective approach’

Voor de boekingen bij deze methode gaan we er van uit dat deze ingeboekt worden door de lessee in

de loop van 2018.

We zullen per jaar weergeven welke aanpassingen er moeten gebeuren. Er zal gestart worden met de

boeking die gedaan is onder IAS 17 te annuleren en vervolgens worden de boekingen gegeven die

onder IFRS 16 gedaan moeten worden. We zullen dit doen voor alle periodes die voor de invoering van

IFRS 16 vallen. Dit maakt dat er in drie jaren aanpassingen moeten gebeuren.

o Aanpassingen voor het boekjaar2016

Herziening van de openingsbalans in het jaar waarin het contract is gestart (2016): er zal een

gebruiksrecht op het actief en een leaseverplichting erkend worden.



Terugboeking van de leasebetaling in het jaar 2016 onder IAS 17:

Dr cash 470.000,00

Cr overgedragen resultaat in EV 470.000,00

Het kan inderdaad vreemd lijken om de cash te debiteren terwijl er geen verandering is in de cash. Dit

zal op het einde van de oefening duidelijk worden. De bedoeling is enkel om aan te tonen dat de oude

boeking geannuleerd wordt om vervolgens de nieuwe boekingen te geven.

We crediteren het overgedragen resultaat, deze boeking gebeurt in 2018 waardoor het resultaat van

2016 opgenomen zal zijn onder het overgedragen resultaat.

Het inboeken van de leasebetaling en de afschrijving in 2016 onder IFRS 16:

42


Dr overgedragen resultaat in EV 138.254,81 (dit is door de intrest)

Cr cash 470.000,00

Dr overgedragen resultaat in EV 390.000,00


De aanpassingen die uitgevoerd worden voor het boekjaar 2016 kunnen ook ingeboekt worden met

één boeking:




Door de cash zowel te debiteren als de crediteren met hetzelfde bedrag hebben deze aanpassingen

geen impact op de cash wat ook verwacht werd.

o Aanpassing voor het boekjaar 2017

Analoog als 2016, waardoor enkel de samenvattende boeking wordt gegeven:




o In het boekjaar 2018

Het grote verschil in vergelijking met de twee voorgaande jaren is dat er geen aanpassingen zullen

gemaakt worden aan het overgedragen resultaat, maar effectief aan de kosten. Dit komt omdat we

deze aanpassingen zullen uitvoeren in 2018, waardoor het resultaat van 2018 logischerwijs nog niet is

opgenomen in het overgedragen resultaat.

17 Dit bedrag wordt bekomen door het verschil van het eigen vermogen tussen IAS 17 en IFRS 16 van de jaren 2016 en 2017 op te tellen (tabel 3: Verschil in kosten IAS 17 en IFRS 16 – contract 3)

43

Terugboeking van de leasebetaling in het jaar 2018 onder IAS 17:

Dr cash 470.000,00

Cr kosten operationele lease 470.000,00

Het inboeken van de leasebetaling en de afschrijving in 2018 onder IFRS 16:



Cr cash 470.000,00



Vanaf het jaar 2019 zal er effectief IFRS 16 worden toegepast waardoor er geen aanpassing meer

vereist is.

6.3.3.2 ‘Modified retrospective approach’

Herziening van de openingsbalans op 1 januari 2019: er zal een gebruiksrecht op het actief en een

leaseverplichting erkend worden.



Terugboeking van de leasebetalingen van voor 1 januari 2019 onder IAS 17 (er waren er drie van €

470.000):

Dr cash 1.410.000,00

Cr overgedragen resultaat in EV 1.410.000,00

We crediteren het overgedragen resultaat, deze boeking gebeurt in 2019 waardoor het resultaat van

2016-2018 opgenomen zal zijn onder het overgedragen resultaat.

44

Het inboeken van de leasebetalingen en de afschrijvingen van voor 1 januari 2019 onder IFRS 16:

Dr leaseverplichting 1.030.959,1518


Cr cash 1.410.000,00

Dr overgedragen resultaat in EV 1.170.000,00

Cr actief: gebruiksrecht 1.170.000,00

De aanpassingen die uitgevoerd worden op 1 januari 2019 kunnen ook ingeboekt worden met één

boeking:




18 Dit getal komt van tabel door de daling in de leaseverplichting op te tellen van 2016,2017 en 2018. 19 Dit getal komt van tabel door de intrest op te tellen van 2016,2017 en 2018.

45

7 Conclusie

In deze scriptie worden alle fases onderzocht die door de lessee moeten gebeuren bij de

boekhoudkundige verwerking van huur- en leaseovereenkomsten volgens IFRS 16. Hiervoor zijn er

enkele overeenkomsten uit het bedrijfsleven van naderbij bekeken om een beeld te krijgen van de

complexiteit van de nieuwe standaard.

Bij de verwerking van de contracten is gebleken dat de nieuwe standaard veel tijd zal vergen. Het grote

werk zal er in bestaan om alle contracten te doorgronden. Er zijn heel veel zaken waar rekening moet

mee gehouden worden, zoals een aankoopoptie, een index-gekoppelde leasebetaling, de

waarschijnlijkheid van verlenging- of beëindigingsopties,…. Wanneer één van deze zaken over het

hoofd wordt gezien zal dit leiden tot verkeerde bedragen op de balans en in de resultatenrekening.

Vandaar lijkt het noodzakelijk dat bedrijven elk op hun manier een bepaald ‘model’ volgen. Immers,

enkel met een zeer duidelijke methodiek kunnen fouten in de finaliteit, namelijk de boekhoudkundige

correcte verwerking, vermeden worden.

Eens er een duidelijk overzicht is van alle elementen van het contract, zullen de berekeningen van de

bedragen en de effectieve verwerking in de boekhouding op zich voor niet veel problemen zorgen. De

grootste uitdaging ligt in de bepaling van de te hanteren discontovoet.

Omdat de implementatie van de nieuwe standaard inzake IFRS16 voor veel bedrijven tot een

aanzienlijke werklast zal zorgen, zullen zij op zoek moeten gaan naar methodes om de

boekhoudkundige impact van de huur- en leaseovereenkomsten op een (semi)-geautomatiseerde

manier te kunnen doen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat er al gespecialiseerde software (o.a.

Onestream en Nakisa) op de markt komt om het boekhoudkundig proces te faciliteren. Nader

onderzoek en het testen van deze software lijkt wel een onderwerp voor een volgende masterproef.

vii

Bibliografie

Accountancy Vanmorgen (2017). IFRS 16: wat gebeurt er als er 3.000 miljard bijkomt op de balans.

Geraadpleegd via https://www.accountancyvanmorgen.nl/2017/11/24/ifrs-16-gebeurt-er-als-er-3-000-

miljard-dollar-bijkomt-op-balans/

Ball, R. (2012). IFRS: pros and cons for investors. Geraadpleegd via

https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/00014788.2006.9730040?needAccess=true

BDO (2016). IFRS in practice IFRS 16 Leases. Geraadpleegd via

https://www.bdo.global/getattachment/Services/Audit-Assurance/IFRS/IFRS-in-

Practice/IFRS16IP_Leases_print.pdf.aspx?lang=en-GB

Beattie, V., Goodacre, A., & Thomson, S. (2002). Operating leases and the assessment of lease-debt

substitutability. Journal of banking and finance, 24 (3), 427-470.

Bevers, P. (2009). IFRS geeft kostenvoordeel. Accountant, 62-64.

BLV (2017). Statistieken 2016. Geraadpleegd via http://www.blv-

abl.be/sites/default/files/stat_blv_2016.pdf

CMweb (2017). Leasing onder IFRS. CM, 24-26.

Deloitte (2016). Leases – A guide to IFRS 16. Geraadpleegd via

https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/sg/Documents/audit/sea-audit-IFRS-16-guide.pdf

European Commission, E. (2010). International Accounting Standard 17. Geraadpleegd via

http://ec.europa.eu/internal_market/accounting/docs/consolidated/ias17_en.pdf

Euribor rente tarieven 2015 (sd). Geraadpleegd via http://nl.euribor-rates.eu/euribor-

2015.asp?i1=9&i2=9

Gezondheidsindex (sd). Geraadpleegd via

https://statbel.fgov.be/nl/themas/consumptieprijsindex/gezondheidsindex

Goodarce, A. (2003). Potential impact of lease accounting reform. Journey of Property Research, 49-66.

Gustin, M. (2016). New IFRS Operating Lease Rules to Have Major Balance Sheet Impact. Geraadpleegd

via http://spendmatters.com/tfmatters/new-ifrs-operating-lease-rules-major-balance-sheet-impact/

viii

Harmsen, M. (2010). 6 voordelen IFRS SME. Geraadpleegd via https://financieel-

management.nl/artikel/6-voordelen-van-ifrs-sme

Hoogendoorn, M. (2016). Accountantsdag over leasing IFRS. Geraadpleegd via slideshare.net:

https://www.slideshare.net/nbacc/accountantsdag-2016-martin-hoogendoorn-over-leasing-ifrs

Hoogervorst, H. (2016). 1 in 2 companies to be affected by IFRS 16 leases, but majority unprepared.

Geraadpleegd via http://blog.innervision.co.uk/blog/1-in-2-companies-to-be-affected-by-ifrs-16-

leases-but-majority-unprepared

IAS 17 – Leases (sd). Geraadpleegd via iasplus.com: https://www.iasplus.com/en/standards/ias/ias17

IASB annual improvements process (sd). Geraadpleegd via

https://www.iasplus.com/en/resources/ifrsf/due-process/iasb-annual-improvements-process

IFRS Foundation (2016). IFRS 16 Leases. Geraadpleegd via https://www.ifrs.org/-

/media/project/leases/ifrs/published-documents/ifrs16-effects-analysis.pdf

Indexcijfers 2009 (sd). Geraadpleegd via aclvb.be: http://www.aclvb.be/nl/indexcijfers-2009

Indexcijfers 2016 (sd). Geraadpleegd via http://www.aclvb.be/nl/indexcijfers-2016

Kamp, B., & Blommaert, J. (2009). IFRS voor private entities. Geraadpleegd via

https://executivefinance.nl/wp-content/uploads/2015/02/FC0903021.pdf

KBC (sd). Renteconversie omzetten naar gelijkaardige procenten. Geraadpleegd via http://www.kb-

financieel.nl/renteconversie-omzetten-naar-gelijkwaardige.14651.lynkx

Kebsi, N. (2015). Waarom kmo’s niet moeten boekhouden volgens IFRS. Geraadpleegd via

https://graydon.be/blog/waarom-kmos-niet-moeten-boekhouden-volgens-ifrs

Keij, K. (2017) IFRS 16: De nieuwe boekhoudstandaard en de gevolgen hiervan. Huurrecht voor

bedrijfsruimte. 17 (4), 246-249.

Kieft, R. (2014). Toegang tot lease moeilijker. Permanente Educatie finance & control. 14 (2), 14-17.

KPMG (2018). IFRS 16 Seminar. Geraadpleegd via

https://assets.kpmg.com/content/dam/kpmg/nl/pdf/2018/advisory/ifrs-16-seminar.pdf

ix

Postnumerando en prenumerando annuïteit (sd). Geraadpleegd via

https://nl.wikipedia.org/wiki/Annu%C3%AFteit

PWC (sd). IFRS 16 – lease accounting. Geraadpleegd via https://www.pwc.nl/nl/publicaties/ifrs-16-

lease-accounting.html

Silvia, M. (2017). How the lease accounting changed. Geraadpleegd via http://www.ifrsbox.com/ifrs-16-

ias-17-leases/

Studiecentrum voor Accountancy. (sd). Waarom kiezen voor leasing. Geraadpleegd via http://www.sca-

consulting.be/documents/news-items/20120710-leasing-advantagesleasing-avantagesleasing-

.xml?lang=nl

Van Caneghem, X. (2016). De voor- en nadelen van de autolease. Geraadpleegd via https://blog.europ-

assistance.be/nl/voordelen-en-nadelen-autolease/

Van der Plas (2017). Zorgt IFRS 16 vanuit het oogpunt van de investeerders voor een getrouwer beeld

van het presteren van een onderneming dan IAS 17? (Bachelorscriptie, Erasmus University Rotterdam,

Nederland).

Van Leeuwen, C. (2018). IFRS 16 is geen moetje, maar een kans. Geraadpleegd via

https://cfo.nl/artikel/ifrs-16-is-geen-moetje-maar-een-kans

Verhoeye, J. (2003). IAS 17 – leaseovereenkomsten. Geraadpleegd via

http://www.ddv.be/studenten/bord/IAS17.pdf

x

Bijlagen

Bijlage 1 Bijlage 1: Berekening ‘rate implicit in the lease’ –contract 2

periode mensualiteit intrest kapitaalgedeelte waarde einde periode 0 20872,33 1 231,08 60,76 170,32 20702,01 2 231,08 60,27 170,81 20531,2 3 231,08 59,77 171,31 20359,89 4 231,08 59,27 171,81 20188,08 5 231,08 58,77 172,31 20015,77 6 231,08 58,27 172,81 19842,96 7 231,08 57,77 173,31 19669,65 8 231,08 57,26 173,82 19495,83 9 231,08 56,76 174,32 19321,51

10 231,08 56,25 174,83 19146,68 11 231,08 55,74 175,34 18971,34 12 231,08 55,23 175,85 18795,49 13 231,08 54,72 176,36 18619,13 14 231,08 54,2 176,88 18442,25 15 231,08 53,69 177,39 18264,86 16 231,08 53,17 177,91 18086,95 17 231,08 52,65 178,43 17908,52 18 231,08 52,13 178,95 17729,57 19 231,08 51,61 179,47 17550,1 20 231,08 51,09 179,99 17370,11 21 231,08 50,57 180,51 17189,6 22 231,08 50,04 181,04 17008,56 23 231,08 49,51 181,57 16826,99 24 231,08 48,99 182,09 16644,9 25 231,08 48,46 182,62 16462,28 26 231,08 47,92 183,16 16279,12 27 231,08 47,39 183,69 16095,43 28 231,08 46,86 184,22 15911,21 29 231,08 46,32 184,76 15726,45 30 231,08 45,78 185,3 15541,15 31 231,08 45,24 185,84 15355,31 32 231,08 44,7 186,38 15168,93 33 231,08 44,16 186,92 14982,01 34 231,08 43,61 187,47 14794,54 35 231,08 43,07 188,01 14606,53 36 231,08 42,52 188,56 14417,97 37 231,08 41,97 189,11 14228,86 38 231,08 41,42 189,66 14039,2 39 231,08 40,87 190,21 13848,99 40 231,08 40,32 190,76 13658,23 41 231,08 39,76 191,32 13466,91 42 231,08 39,2 191,88 13275,03 43 231,08 38,65 192,43 13082,6 44 231,08 38,09 192,99 12889,61 45 231,08 37,52 193,56 12696,05 46 231,08 36,96 194,12 12501,93 47 231,08 36,4 194,68 12307,25 48 231,08 35,83 195,25 12112

xi

Bijlage 2 Bijlage 2: Intrestkost en terugbetaling leaseverplichting – contract 2

periode intrest Terugbetaling leaseverplichting leaseverplichting 0

10 337,73

1 30,09 200,99 10 136,74 2 29,51 201,57 9 935,17 3 28,92 202,16 9 733,01 4 28,33 202,75 9 530,26 5 27,74 203,34 9 326,92 6 27,15 203,93 9 122,99 7 26,56 204,52 8 918,47 8 25,96 205,12 8 713,35 9 25,37 205,71 8 507,64

10 24,77 206,31 8 301,33 11 24,17 206,91 8 094,42 12 23,56 207,52 7 886,90 13 22,96 208,12 7 678,78 14 22,35 208,73 7 470,05 15 21,75 209,33 7 260,72 16 21,14 209,94 7 050,78 17 20,53 210,55 6 840,23 18 19,91 211,17 6 629,06 19 19,3 211,78 6 417,28 20 18,68 212,4 6 204,88 21 18,06 213,02 5 991,86 22 17,44 213,64 5 778,22 23 16,82 214,26 5 563,96 24 16,2 214,88 5 349,08 25 15,57 215,51 5 133,57 26 14,94 216,14 4 917,43 27 14,32 216,76 4 700,67 28 13,68 217,4 4 483,27 29 13,05 218,03 4 265,24 30 12,42 218,66 4 046,58 31 11,78 219,3 3 827,28 32 11,14 219,94 3 607,34 33 10,5 220,58 3 386,76 34 9,86 221,22 3 165,54 35 9,22 221,86 2 943,68 36 8,57 222,51 2 721,17 37 7,92 223,16 2 498,01 38 7,27 223,81 2 274,20 39 6,62 224,46 2 049,74 40 5,97 225,11 1 824,63 41 5,31 225,77 1 598,86 42 4,65 226,43 1 372,43 43 4 227,08 1 145,35 44 3,33 227,75 917,60 45 2,67 228,41 689,19 46 2,01 229,07 460,12 47 1,34 229,74 230,38 48 0,7 230,38 0,00

Een casestudie van IFRS 16 - lib.ugent.be€¦ · ((1 &$6(678',( 9$1 ,)56 $dqwdo zrrughq -dqqhv...

Documents

Transcript of Een casestudie van IFRS 16 - lib.ugent.be€¦ · ((1 &$6(678',( 9$1 ,)56 $dqwdo zrrughq -dqqhv...