E përjavshme Informative (Nr. 466) 15 - 30 shtator 2009 Çmimi 20 Lekë

Letërsi

Lexoni në faqen 12

Lexoni në faqet 8-9-10

Biznes

Lexoni në faqen 5

Reportazh

Demokraci e lodhurNë fund të fundit integrimin evropian shumica e shqiptarëve e kuptojnë si

lëvizje e lirë, pra si emigracion, dmth si mundësi për t’u punësuar jashtë shtetit

EDITORIAL

Lexoni në faqen 6

Kulturë

Lexoni në faqen 4

Arsimi

Me dr. Jani Bashon eprof. Sazan Çelikun

Majestik –një legjendëe kulturës korçare

“Harro seç`kemi biseduar”

Shkolla jopublike “Nehemia”drejt finalizimit të identitetit

Vetëm ne kemidetyrime ndaj shtetit?

Kjo ndërtesë katetëdhjetë e ca vjetqë ka ngulurthemelet e veta nëtruallin korçar dhebën dritë dhe hijebuzë bulevardit“Republika”

Promovim Libri

në Shën Marenën e Mokrës!

Na u duk shumë interesante pyetja e njëprej pjesëmarrësve të biznesit të vogël nëtakimin e organizuar në qytetin e Pogradecitnë ambientet e Hotel “Enkelanës” më datën10.09.2009. Kjo na motivoi për ta vendosuratë si titull të shkrimit tonë, pasi në vete ajopërmbledh gjithë shqetësimet dhe raportete ndërsjellta shtet-biznes...

Kabineti Berisha 1

15 - 30 shtator 20092 Aktualitet

Gjykata e faktit në Korçë do tëzhvendoset në një godinë të re. Ndërtimifinancohet nga buxheti i shtetit. Janëvënë në dispozicion 140 milion lekë tëreja. Puna për ngritjen e saj ka nisurkëto ditë dhe synohet që punimet tëavancojnë dhe të dorëzohet dy muajpara afatit. Ajo po ndërtohet në afërsi tëgjykatës së Apelit, çka lehtëson dhepunën e qytetarëve për t’i patur të dyjashkallët e gjykatave pranë.

Sipas kryetarit të Gjykatës të Faktit

Qepët e Korçës po përdorenkëtë vit në kuzhinat e huaja. Në treshtete janë shkarkuar maunet meprodhim të mbarë të fermerëvekorçarë. Peshën më të madhe përprodhimin e qepës e zë rrethi iDevollit. Për to është gjetur treg nëtri shtete. Një vit më parë ngambetja pa shitur fermerët humbën1 milion euro. Largimi i qepëve përtregun e jashtëm ka zgjuar interestek fermerët, por rrezikon tregun ebrendshëm duke e rritur çmimin etyre. Eksporti sa ka nisur. Nësenxirren sasira të mëdha në tregune jashtëm edhe qepën do takërkojmë me qiri. Gjithsesi ky ështënjë sinjal i mirë për fermerët eDevollit, të cilët e punojnë dhembjellin çdo pëllëmbë tokë.

Një vit më parë tonelata meqepë u flakën në lumin e Devollit.Nuk u gjend treg për të shitur këtëprodhim të fushave të Devollit.Zona e Mirasit, më e njohura përqepën, humbi vitin e kaluar miliona

Veteranët dhe ushtarakët siçduket janë më të vendosurit; Ramatë mbetet kryetar. Në biseda tëzjarrta që bëhen nëpër lokale aponëpër lulishte, ku të të moshuaritkalojnë kohën e lirë Rama fiton mëshumë pikë.

Po nuk mungojnë përkrahësit eNanos. Ata presin që ish kryetaritë dalë përsëri në ballë të partisë.Partisë sonë i duhet Nanua,shprehen përkrahësit e tij. Por gjenedhe socialistë që nuk duan të

Burgu i sigurisë së lartë, i ngriturnë territorin e komunës së Drenovësnga brenda është i parametraveeuropiane. Por ujrat e zeza qëprodhohen në këtë burg janë bërëshqetësuese për banorët e dyfshatrave të komunës së Drenovës,për fshatin Zape dhe Qatrom.

E vështirë është bërë vajtja nëfshatin Zape, pasi ujrat e zeza qëdalin nga burgu do të shoqërojnë njëcopë rrugë të mirë. Era e rëndë përkalimtarët e shumtë që rrahin rrugënpër në fshatin turistik të Dardhës,prish imazhin e mirë që ata marrinnga pikniket apo vizitat. Përkalimtarët që janë kalimtarë ndjehetera e rëndë, por për banorët mbetetakoma më shqetësuese.

Fiqiri Rusi, njëri prej banorëvemë të vjetër të fshatit Zape, që kaardhur i pari të banojë në këtë fshatna tregon se hallet nuk kanë të sosur.Fshati Zape është ngritur në vitin1960. Ai nuk ekziston as në hartëne Shqipërisë. Fshati arriti të zgjerohetderi në 45 shtëpi dhe u ngrit përStacionin e Bagëtive të Imta.Gjysma e shtëpive të tij janë tëmbyllura. Të rinjtë kanë ikur nëGreqi. Kanë mbetur të moshuaritdhe pak fëmijë të vegjël. Ky fshatnuk ka as shkollë. Po le të mbetemitek fenomeni i ujrave të zeza.

“Nuk na dalin ujrat tona të zeza,po na edhe ato të burgut” -thotë imoshuari që kullot dy lopët e tija.“Ujrat tona të zeza nuk kanëkanalizime dhe mblidhen në gropa.Në ditët e verës nga fermentimi qëndodh të mbyt era e keqe e tyre.”

Socialistët korçarë me Ramën-Partisë i duhet përsëri Nanoidentifikohen duke u shprehur se“Rama ra nga thana.” Shembulli iNanos duhet të bëhet traditë nëpartinë tonë. Nuk realizoveobjektivin, lëre drejtimin, hapi rrugënjë të riu. Debatet ndizen dhetensionohen. Ditët e kongresit poafrojnë.

Për socialistët e Maliqitmbështetja është për Ramën.Bashkim Hazisllari, kryetar i Partisë

Socialiste për Bashkinë e Maliqitshprehet hapur në qëndrimin e tijdhe të socialistëve që aipërfaqëson. “Padyshim, që nembështesim Ramën, nuk ka kryetartjetër përveç atij.”

Qëndrim të hapur shprehin dheushtarakët socialistë. Kiço Tele,kreu i ushtarakëve të liruar dhe nërezervë është i vendosur se nëvotimin një anëtar një votë vota e

tyre është për kandidaturën eRamës. Ben Blushi, sipasushtarakëve nuk ka ndonjëmbështetje të madhe. Ai mund tëmarrë jo më shumë se 17 vota ngasocialistët korçarë.

Për ushtarakët Rama mbetet sishpresa e tyre në realizimin epremtimeve që ai u ka dhënë për tëfituar statusin.

Ndërsa drejtuesit e tjerë tëPartisë Socialiste në Qarkun eKorçës nuk shprehin hapurqëndrimin e tyre, por përgjigja e tyreështë e shkurtër se jemi me partinësocialiste pa dhënë hollësira se aduhet të jetë Rama në krye apondonjë figurë tjetër.

Qepët po shiten jashtëKa nisur eksporti me tre shtete

lekë. Po për këtë vit për fermerëtka nisur shitja e qepëve jashtëvendit. Deri tani kanë dalë 200 tonqepë, e cila ka shkuar në Maqedoni,Kosovë dhe Kroaci.

Drejtori i Bujqësisë, Ushqimitdhe Mbrojtjes së Konsumatorit përqarkun e Korçës Adrian Maho ushpreh: “Përveç qepës, që ka nisureksporti në tre shtete, po synojmëqë të nxjerrim jashtë edhe mollënme patatet. Tregu është i garantuarpër qepën e fermerëve dhe ajo nukdo të flaket më në lumë. Kjo siguronpunimin e gjithë sipërfaqes së tokësdhe duke patur një treg të mirë dhetë garantuar fermerët do tëstimulohen për të rritur prodhimin sidhe cilësinë e tij.”

Rreziku për ngritje çmimiekziston nëse nuk kontrollohet sasiaqë do të nxirret për jashtë shtetit.Por eksporti ha qepët cilësore. Nëtregun e brendshëm shiten ato mecilësi të dobët, por çmimi në tregmbahet i lartë.

Ujërat e zeza të burgut“plehojnë” Zapet

Burgu i ri që u ngrit një vit mëparë me financim dhe parametrat eBE-së ka sjell telashe për banorët efshatit Zape. Ujërat e zeza që dalinnga burgu kalojnë pranë fshatit. Parapak kohësh ato ishin lënë të lira nëderdhje dhe me ankesat e banorëveu futën në kanalin kryesor, por tëzbuluara dhe prej andej derdhen nështratin e një përroi, i cili vazhdonrrugën drejt rrugës nacionale që lidhKorçën me Ersekën dhe mësyn nëfshatin Qatrom. Në të njëjtën kohërruga që të shpie për në Zapevazhdon për në fshatrat Boboshticëdhe Dardhë. Sa ndahesh nga rruganacionale e merr kthesën për nëZape në krah të majtë do të shohëshdhe kanalin e mbushur me ujërat ezeza. Janë 400 metra rrugë që nëkrahun e sipërm të tyre u bëjnëshoqëri ujrat e zeza që dalin ngaburgu. Një rrezik tjetër përbëjnë edhepër përhapjen e sëmundjeve nga anae qenve të cilët pinë ujë në këtëkanal. “Jo vetëm për shëndetin tonë,por edhe të blegtorisë bën dëm kykanal i mbushur me mbeturinat eburgut”, na thotë Zylal Çorbaxhi, icili ka një tufë me dele.

Shqetësuese ujrat e zeza apo tëpërdorura të burgut të ri, që ështëngritur në komunën e Drenovës, janëedhe për banorët e fshatit me 400shtëpi Qatrom, pasi përroi ku atoderdhen kalon mes përmes fshatit.Burgu i sigurisë së lartë është iparametrave europianë brenda, pormbetet me parametra shqiptarejashtë.

P.Çuni

Nis punimet e gjykata e re e faktitKorçë Admir Belishtës, godina do të jetëkatërkatëshe dhe do të plotësojë tëgjitha parametrat bashkëkohore të njëgjykate. Ajo do të ketë pesë salla tëmëdha gjykimi nga dy që ka godina esotme, në të cilën është vendosur,kushte dhe mjedise të favorshme përekipin e gjyqtarëve, si dhe lehtësira përkomunitetin. Godina ekzistuese do t’ikthehet Bashkisë së Korçës, pasi janëambientet e saj. Në të njëjtën godinëdo të jetë dhe prokuroria.

15 - 30 shtator 2009 3Aktualitet

Duket sikur në lëmin e politikës sonë kandryshime dhe zhvillime, por në fakt, ka vetëmnjë riciklim. Riciklohen qeveria e parlamenti,lëvizjet politike majtas-djathtas, akuza për vjedhjevotash e bojkot, prioritete në programe dhepërbaltje ndaj njëri-tjetrit. Me pak fjalë gjithçkapërmblidhet: “asgjë të re nga fronti i politikës”.Demokracia jonë pothuajse 20-vjeçare ështëlodhur ende pa përfunduar tranzicioni dhe nukarrin të prodhojë ide të reja, me gjithë tualetin esforcuar me fytyra të reja. Kjo vihet re edhe nëfaktin se “fytyrat e reja” të politikës s’janë asmë pak e as më shumë se kopje të liderëvehistorikë.

Deri këtu nuk ka asgjë të re.Të nisura pa programe konkrete në garën

elektorale, dy partitë kryesore u mbajtën passloganeve të gjithëpranuara për integrimineuropian të Shqipërisë. Një slogan i hershëm, ishfaqur në vitin 1990 në formën “ta bëjmëShqipërinë si gjithë Evropa”. Por i vetmi premtimkonkret dhe i kapshëm që u realizua ngaqeverisja e djathtë ishte dyfishimi i pagave tëadministratës, gjë që sigurisht ndikoi në rezultatine zgjedhjeve. Në fund të fundit integriminevropian shumica e shqiptarëve e kuptojnë silëvizje e lirë, pra si emigracion, dmth si mundësipër t’u punësuar jashtë shtetit. Të pakët janëata që e kanë luksin ta kuptojnë si mundësi përbarazi me shtetasit europianë, si dinjitet, simundësi për t’u mjekuar në klinika tëspecializuara, për t’u shkolluar, si hapësirë përudhëtime turistike, etj

Asgjë të re s’ka deri këtu.Pra bëhet fjalë më shumë për mbijetesë. Nëse

do të kishte programe konkrete punësimi,sigurisht që integrimi do të merrte tjetër kuptim.Por kur flitet për punësim, liderët tanë duket sikurmarrin pjesë në një garë gënjeshtrash; unë do tëhap 120 mijë vende pune, jo, unë do të hap 180mijë... Por askush s’thotë si, ku, kur. Kjo bën qëedhe pas 20 vitesh tranzicion shumica e njerëzvet’i kenë sytë nga emigracioni, sepse ata që janëtë papunë s’gjejnë dot hapësirë punësimi; ataqë janë në punë, janë të rrezikuar nga çdorotacion i mundshëm i pushtetit. Të gjitha këtopërbëjnë kufizimin e lirisë.

Dhe kjo s’është gjë e re.Edhe atë pak liri qytetare që shprehet në një

ditë të vetme, një herë në disa vjet, pra votimin,politikanët e kanë dhunuar dhe tjetërsuar. Tëgjithë akuzojnë për vjedhje votash dhe të gjithëakuzohen. Vetëm disa ditë më parë lideri Berishadeklaroi se ia vodhën “një mandat në Fier”. Liderii PS-së sigurisht që pretendon për vjedhjemandatesh, duke e quajtur votimin maskaradë.Por pretendime dhe akuza kishte Meta, Mediu,Muhedini, Ndoka, etj. Po t’i besosh akuzat e tyre,del se të gjithë kanë punuar për të devijuar votënqytetare.

Dhe kjo është diçka e njohur.

Demokraci e lodhurEnde pa përfunduar procesi zgjedhor, shumë

parti, sidomos partitë e vogla dhe ato humbëseia hodhën fajin për disfatën e tyre sistemit tëpapërshtatshëm elektoral. Deri tani janë përdorurtë gjitha sistemet, mazhoritar i korrigjuar meproporcional, proporcional rajonal, sistemispanjoll, gjerman... të gjithë rezultuan tëpapërshtatshëm për kushtet tona. Kjo sepse qënë konceptimin e sistemit, të gjithë përpiqen tëgjejnë hapësia për të abuzuar me votat. Pa dalëmirë rezultatet, të gjithë, fitues dhe humbësdeklaruan dhe premtuan se e para gjë që do tëbëjnë, është reforma zgjedhore, dmth kthimi teksistemi proporcional kombëtar. Do të vazhdojëreforma, ndonëse u deklarua se ajo tashmë ishtekryer. Thua se fajin e ka sistemi dhe jo ata që ezbatojnë. Një gjë është e sigurt, që pas zgjedhjevetë ardhshme, do të kërkohet që të ndryshojësistemi zgjedhor dhe të vazhdojë reformazgjedhore.

Por edhe kjo s’është ndonjë gjë e re dhe epadëgjuar.

Ne riciklojmë mënyrën e vlerësimit të votimitduke u krahasuar me vetveten dhe jo me të tjerëtrretheqark. Fituesit gjithmonë deklarojnë sezgjedhjet ishin më të mirat që kemi zhvilluar derisot. Të njëtën gjë vazhdojmë ta dëgjojmë. Flasimme veten para pasqyrës.

Kjo është gjë tashmë e stërdëgjuar.Për gjithë arsyet e mësipërme, ne vazhdojmë

të kemi qeveri të fortë dhe qytetarë të dobët nëaspektin e demokracisë. Kemi qytetarë që shtetipërpiqet me të gjitha mënyrat dhe strukturat t’i

mbajë të gjunjëzuar, duke u bërë presion mevendin e punës, me shkollën e fëmijëve, merrogën e bashkëshortëve... Vite më parë njëpatriot i njohur dhe luftëtar i dy luftrave botërorethoshte për qeverinë e Enver Hoxhës: Kjo ështëqeveri e fortë, se të ngrys gjeneral dhe të gdhintetar! Në fakt e thosh disi në mënyrë të zbutur,se mund të të ngryste gjeneral dhe të të gdhintenë burg, ashtu sikurse ka ndodhur shpesh.

Demokracia jonë e lodhur s’ka gjetur dotformë tjetër përveçse ta mbajë individin të varurpas shtetit me njëqind hallka nga interesifinanciar, e drejta për t’u strehuar, punësuar,shkolluar, për të bërë karrierë në administratëetj. Me rastin më të parë të rotacionit politik,mund “të ngrysesh gjeneral dhe të gdhiheshtetar”. Këtë e kanë bërë të gjitha partitë papërjashtim, sa herë që kanë qenë në pushtet.Edhe kur parti të vogla kanë marrë në dorëndonjë dikaster, kanë përdorur “fshesën emadhe”. Nuk mund të jetë i lirë një njeri që e kafatin e tij dhe të familjes të varur tek partia. Biefjala, si mund të bësh karrierë në sisteminshëndetësor, kur ky sistem është marrë në dorëedhe nga PD, edhe nga PS, PDK, PR e meradhë...

Në programet e partive s’ka asnjëherëobjektiva lidhur me lirinë e individit, me karierën,me rolin e qytetarit përballë shtetit dheinstitucioneve, sepse ato më shumë merren mevetveten dhe njëra-tjetrën.

Demokracia jonë tashmë është lodhur dhepo konsumon vetveten.

EDITORIAL

Në fund të fundit integrimin evropian shumica e shqiptarëve e kuptojnë silëvizje e lirë, pra si emigracion, dmth si mundësi për t’u punësuar jashtë shtetit

Kabineti Berisha 1

15 - 30 shtator 20094 Arsimi

Në vigjilje të çeljes zyrtaretë vitit te ri mësimor dhe

akademik 2009-2010 në ambientetkomode dhe bashkëkohore tëFondacionit “Nehemia” me qendër nëBuçimas Pogradec më datën09.09.2009 u organizua një aktivitet igjerë, kushtuar vlerave dhe synimeveqë ka arrirë dhe synon të arrijë shkollajopublike e këtij fondacioni në një tëardhme jo të largët.

Aktiviteti ishte me temë: “Edukimi“Nehemia” nga kopështi në universitet”.Kjo shërbeu si një ditë e veçantë eparaqitjes së konceptit, që ka kyfondacion dhe misionarët e tij përarsimin, duke ofruar edukim e arsimimnga kopshti në universitet me tëveçantat e tij. Kjo ishte dhe ideja e gjithëkëtij aktiviteti e konkretizuar në të gjithëligjëruesit e referateve, sipas fushavedhe sektorëve përkatës.

Rëndësinë e këtij aktiviteti e tregoipjesëmarrja dhe përshëndetja eAtasheut Kulturor në Ambasadën eRepublikës Gjermane në Tiranë,zonjës Irene Eidemuller, Presidentit tëfondacionit, zotit Arnold Gaiger,profesorë e akademikë nga vendi,drejtori i Zyrës Arsimore të rrethit zotiGuri Isufi, kryetarët e komunës Buçimasdhe Dardhas, Roshi Tollozhina dheRushan Çela, stafi didaktiko-pedagogjik i kësaj shkolle me zotinDrini Hajdini, prindër, miq, të ftuar.

Në pjesën e parë që vlerësohej sipjesa akademike pas përshëndetjesme të ftuarit, u mbajtën ligjërata:Prof.Asoc. Dr. Marjana Sinani “Fëmijët“Nehemia”-vendi i tyre aktual dhe iardhshëm në shoqërinë shqiptare”, ecila në mënyrë shumë analitike dhe të

Për disa shkolla 9-vjeçare nëKorçë nuk do të hiqet turni i dytë,për gjimnazet nuk ka vende për tëthithur të gjithë nxënësit që kanëbërë kërkesë për të nisur klasën e10-të pranë tyre.

Shkolla “Mësonjtorja” ështëgati për të pritur nxënësit, por metë vetmin problem se nxënësit do

kujdesshme kishte vëzhguar rregullorene kësaj shkolle të hartuar mbi bazën eparimeve Biblike 6 parimet Universaletë Kristianizmit: Përkushtim,Ndershmëri, Respekt, Falje, Integritet,Dhembshuri dhe gjithë aktivitetin engritur mbi të. Ajo e vlerësoi si një“Kushtetutë” moderne e një shkollemoderne. Vlerësoi lart PlatformënMorale të edukimit në raport me atëCivile, konceptin “Fëmijët “Nehemia”dhe “Nxënësit “Nehemia”, “njeriu” apo“individi”, të gjitha këto në procesin eedukimit dhe të mësimit raportet e tyre.

Shkolla “Nehemia” i realizon këto

në unitet dhe kjo është idealja, nëkushtet, kur shkolla shqiptare e ndjenkrizën në kushtet e një “shoqërie tëhapur”. Komuniteti i kësaj shkolle shkondrejt finalizimit të identitetit, gjë qërealizohet me hapjen e Universitetit“Nehemia” në këtë vit akademik me stafpedagogjik e shkencor me gradashkencore nga Gjermania, Hollandae vende të tjera.

Kurset akademike do të fillojnë nëtetor 2009 dhe do jenë:

-Bachelor “Biznes e ekonomi”-Fakulteti i shkencave humane,

master (diploma e nivelit të dytë)

-Dhe studime europiane nëbashkëpunim me Libertas EuropeanInstitute.

Interesant ishte transmetimi Onlinei përshëndetjes së Prof. Dr. KurtSchonerr në internet me zotin Arnoldpër temën: “Arsimi nga kopështi nëuniversitet-domosdoshmëri apomarrëzi?”.

Prof. Alexsander von Freyholdreferoi: “Universiteti “Nehemia” nëpanelin e arsimit shqiptar -tendencëmode apo plotësim i nevojave tëshoqërisë shqiptare”.

Lidhur me partneritetin referoiGertie Gijsbertsen-Blaawendraad ngaUniversiteti CHE i Krishter për Shkencate Aplikuara Hollandë.

Nuk mungoi dhe prezantimi igodinës së re arsimore dhe i shtëpisësë miqve si pjesë përbërëse i një arsimitë suksesshëm nga Helmut Hauser.

Barbara von Schnurbein prezantoinismat për mbështetjen e arsimit“Nehemia”. Ute Hauser prezantoinismën në kuadër të programit 1000për arsimin. Pjesa e dytë e këtij aktivitetiishte parashikuar të zhvillohej me çeljene vitit të ri shkollor, partneriteti meshkollat e tjera, prezantim nga HelmutHauser dhe aktivitete të tjera dhe pjesae tretë do të mbyllej me aktivitete tëfëmijëve me karakter sportiv, kulturordhe trajnime.

Dh.Gegprifti

të vazhdojnë mësim me dy turne.Bërja e mësimit me dy turne nëqytetin e Korçës është tepër ivështirë në periudhën e dimrit. Potë njëjtin fat kanë edhe nxënësit eshkollës 9-vjeçare “Asdreni”.Përsa u përket tre gjimnazeve qëka qyteti thithja e të gjithënxënësve që do të nisin klasën e

Shkolla jopublike “Nehemia”drejt finalizimit të identitetit

një aktivitet i gjerë, kushtuar vlerave dhe synimeve që ka arrirë

10-të, nuk ka mundësi të realizohetsepse nga 800 kërkesa, mundësitëe pranimit janë vetëm për 520.Vetëm në gjimnazin “ThemistokliGërmenji” janë depozituar 334kërkesa. Sipas drejtorit të shkollësmundësitë për të filluar për herëtë parë në këtë gjimnaz janë vetëmpër 220 nxënës. Nga kërkesat qëjanë bërë do të përzgjidhennxënësit më të mirë për të vazhduarmësim në këtë gjimnaz. Po kështudhe në gjimnazin “Raqi Qirinxhi”nuk pranohen nxënës nga fshati qëkanë dëshirë të ndjekin këtë

Shkollat të tejngopura,9-vjeçarja me dy turne

gjimnaz me emër të mirë. Në këtëgjimnaz do të nisin mësim në klasëne10-të 180 nxënës. Problem nëkëtë gjimnaz mbetet tarraca egodinës, e cila ka nevojë për izolim.

Qyteti i Korçës ka 10 shkollatë mesme, nga ku 3 janë gjimnazedhe të tjerat shkolla profesionale.Po dhe shkolla të arsimit 9-vjeçarjanë10. Nevoja për zgjerim egodinave të arsimit 9-vjeçar ështëemergjente, por edhe për këtë vitfëmijët e vegjël do të mësojnë medy turne.

P.Çuni

15 - 30 shtator 2009 5Aktualitet

Na u duk shumë interesante pyetjae një prej pjesëmarrësve të biznesit tëvogël në takimin e organizuar nëqytetin e Pogradecit në ambientet eHotel “Enkelanës” më datën10.09.2009. Kjo na motivoi për tavendosur atë si titull të shkrimit tonë,pasi në vete ajo përmbledh gjithëshqetësimet dhe raportet e ndërsjelltashtet-biznes.

Takimi u organizua nga AgjensiaRajonale e Zhvillimit (SME) në Korçëme drejtor zotin Aurel Grabocka nëbashkëpunim me Programin eQeverisjes Vendore të USAID mepërfaqësuese zonjën Silvana Meko,përfaqësues nga institucione të qytetittë Korçës, zoti Vladimir Cepa, kryetardhe avokat në Dhomën e TregëtisëKorçë-Greqi, punonjës të këtij sektoringa Bashkia Pogradec si dhe nëpartneritet me shoqatën e Biznesit tëVogël të këtij qyteti me kryetar zotinFlamur Daci. Merrnin pjesë të ftuarnga mediat lokale.

Qëllimi i këtij aktiviteti sipasorganizatorëve ishte sensibilizimi isipërmarrësve të Biznesit të Vogël nëlidhje me Legjislacionin për taksat dhe

tarifat vendore. Organizatorët ishin tëmendimit se duhet të jemi të njohurme të drejtat dhe detyrat në fushën ebiznesit në mënyrë që të respektohetligji, por edhe të kërkojnë llogari pranëinstitucioneve vendore dhe qendrorepër zbatimin me përpikmëri dhe barazi

Nuk mërzitem të shkruaj përTushemishtin, por dhe lexuesit dhebanorët e tij duan që të shkruhet përtë. Ai është kthyer në një qytezë tëgjallëruar. Por më tepër, në sezoninturistik. Virtytet këtyre banorëvejanë: bujaria, modestia, rregulli dhepastërtia. Dhe s’ka se si të ndodhëndryshe, kur në 2-3 muajt e nxehtëtë verës, tushemishtarët mefamiljet, lokalet dhe hotelet e tyreluksoze hapin portat për mijrapushues vendas dhe të huaj.

Me disa prej tyre që vijnë çdovit këtu, ata kanë krijuar lidhjefamiljare.

Një ndër ta është edheshkrimtari i mirënjohur DritëroAgolli me familjen e tij, i cili çdo vitkalon pushimet tek Pandi, në hotel

“Millenium”. Por këtu nukmungojnë për të pushuar apo kaluardisa ditë pushimi dhe politikanë siSpartak Braho, Skënder Gjinushi,etj, pa veçuar dhe shkrimtarë egazetarë si: Aida Shtino, FahriBalliu, Natasha Lako mebashkëshortin e saj Mevlan Shanajetj. Por dhe pushues të thjeshtë,kalojnë ditë të qeta dhe të bukuraduke marrë rrezet e nxehta të diellitpërvëlues, por që më pas freskohennë ujët e freskët dhe të ëmbël tëliqenit kaltërosh.

Po kënaqësia më e madhe përta është mbrëmja, kur dielliperëndon, dhe era e freskët e malittë Thatë futet në dritaret e hapura.Pushuesit në Tushemisht gjejnëgjithçka që u duhet: dyqanet janë të

të të gjitha ligjeve, që kanë lidhje metaksat dhe tarifat vendore. Në këtëtakim kishte përfaqësues nga biznesedhe shoqata të ndryshme të qyteti, ngashoqata “Unë Gruaja” e të tjera.

Pas prezantimit dhe njohjes meLegjislacionin në fuqi në Republikën

e Shqipërisë nga zonja Meko, u kaluanë pyetje dhe diskutime, të cilatpothuajse vërtiteshin rreth problemevedhe shqetësimeve të njëjta: raporte jotë drejta institucione-biznes, biznesetë palicensuara -rreth 200,konkurrencë e pandershme, 35-40 %nuk paguajnë taksa, u diskutua përtaksën e gjelbërimit, për subjektetambulante, aktiviteti i tyre duhet parë.Në takime të tilla mungojnë titullarë tëbashkisë apo të Këshillit Bashkiak; udiskutua vendosja e ditës së pushimitdhe koordinimi i saj; ka biznese qëhapen e mbyllen, ka biznese qëpaguajnë taksat dhe nuk paguajnëtatimet e të tjera; si do veprohet mekasat regjistruese të blera dhe ato qëdo blihen; konkurrenca e pandershmenë transportin e udhëtarëvendërqytetës dhe fshat qytet.

Në përfundim pjesëmarrësitkërkuan më shumë bashkëpunim,mbështetje nga pushteti vendor me tëgjitha strukturat e tjera. Organizatorëtpremtuan se do të vazhdojnë t’imbështesin me të gjitha format sipashapësirave ligjore.

Dh.Gegprifti

Mbresa nga Tushemishti

B I Z N E S

Vetëm ne kemi detyrime ndaj shtetit?Po shteti nuk ka ndaj nesh?!...

Reportazh

mbushur plot dhe nuk mungojnëshitësit ambulantë të gazetave, tëlodrave të plazhit për fëmijët epushuesve, fruta-perimeve etj. Ditëte javës ikin ashtu papritur, pa undierë dhe pushuesit duan të rrinëdhe të rrinë... por një ditë ata do tëlargohen për në familjet e tyre.Është fund gushti. Vapa e nxehtë emuajve të verës dalëngadalë ia lëvendin freskisë së vjeshtës, dhe psenë fund gushti “kërcënon” përsërime temperaturë të lartë. Makinat eshumta që kishin vijëzuar trafikunprej Drilonit deri në afërsi të doganëssë fshatit, si dhe sokëllimat e borivetë tyre, duket se do të mungojnëgjatë, deri në verën e ardhshme.

Moria e pushuesve kanëboshatisur shtëpitë e

tushemishtarëve, si dhe lokalet dhehotelet luksoze të tij. Në fshatzotëron tani një qetësi absolute. Porende në plazhet private duken tështrira shezlonet portative meçadrat e tyre.

Në rërën e imët sheh gjurmë tëmbetura nga plazhistët. Liqeni iqelqtë përkundet si djep nga dallgëte lehta, duke u liruar nga pesha epushuesve dhe mjetet e rëndamotorike.

Të gjithë pushuesit mbasilargohen nga Tushemishti lenë tekbanorët mbresat e mira të tyre, pordhe marrin prej këtyre banorëvekujtimet më të mira, marrin me vetebukurinë magjepsëse të liqenit tëkaltër, flladin e freskët dhe tëshëndetshëm të malit të Thatë, porme dëshirën e madhe që verën eardhshme të pushojnë prapë këtubuzë liqenit, në Tushemishtin e malittë Thatë.

Esat Berberi

15 - 30 shtator 20096 Kulturë

Shfletoj fjalorin e gjuhës frënge dhefletët e kujtesës sime. Fjalori mapërkthen këtë fjalë. Kujtesa ma sjellndër mend. Përfytyrimi ma rikrijon.Kinema “Majestik”. Kafene “Majestik”.Salloni “Majestik”. Sheshi “Majestik”.Madhështi. Madhështor. IMadhërishëm! Nuk bëhet fjalë përtitull aristokratik apo për pallatmbretëror. Bëhet fjalë për një ndërtesënë një nga sheshet e qytetit tim,ndërtesë e lartë dykatshe me njësipërfaqe ndërtimi rreth gjashtëqindmetra katrore, të lartë katërmbëdhjetëmetra, me një faqe ballore të veçantë,ku forma drejtkëndore është plotdritare karakteristike të stilit dekorativ,me vitrina anësore të mëdha, plot dritëdhe një ballkon të harkuar. Çatia e sajështë e mbuluar me llamarinë, qëmban mbi vete shkëlqimin dhe bllanate kohës.

Kjo ndërtesë ka tetëdhjetë e ca vjetqë ka ngulur themelet e veta në truallinkorçar dhe bën dritë dhe hije buzëbulevardit “Republika”. Doranjerëzore, jo vetëm e ka lyer dhezbukuruar shumë herë, jo vetëm e kameremetuar, por edhe ka ndërhyrëduke ia shndërruar fatkeqësishtstrukturën e saj të brendshme. Barbareishte ndërhyrja në vitet gjashtëdhjetëkur salla e kinemasë, e projektuar dhee ndërtuar në miniaturë sipas modelittë “La Skalas”, me plate, llozha dheballkon, u kthye në një sallë tërëndomtë kinemaje.

Dekoracioni i mjediseve tëbrendshme ka ndërruar disa herë përarsye objektive ose subjektive. Kështu,salla e kinemasë u bë dhe sallë teatridhe koncertesh, u bë sallëmbledhjesh solemne dhe gjyqesh tërëndomtë, ring boksi e tapetmundjesh, bingo... Kafenejaaristokratike u bë klub i zakonshëmdhe... dyqan mobiljesh.

Salloni i gjerë i katit të dytë, ngasallë dansi, u shndërrua në teatërkukullash dhe bilardoje.Ndërsa, gjithë ndërtesës iu ndërruadisa herë emri nga “Majestik”, në“Morava”, bingo “Olimpia”,“Milenium”... duke kërkuar gjithmonëemra vargmalesh ose maleshperëndish për të mos iu shmangur,

për t’iu afruar emrit me të cilin epagëzuan bashkëpronarët e sajkulturëdashës, që me ndërgjegje tëplotë e projektuan si një objekt social-kulturor, si një vatër kulture dheçlodhjeje për qytetin e tyre. Por, asnjëemër nuk mundi t’i shkonte më mirëkësaj ndërtese të veçantë se sa emrifillestar, që e ka vulosur vetë koha,MAJESTIK-MADHËSHTOR!

Madhështia e kësaj ndërteseqëndron jo vetëm në pamjen e saj tëjashtme masive dhe karakteristike,arkitektonike, por edhe në kujtesën esaj të ngurtësuar në vite, që karegjistruar shijet, nivelin kulturor, frymënemancipuese të një qyteti të tërë, qëka përjetuar dhe përjeton kohë tëndryshme historike: kohën eMbretërisë, të Luftës së dytë Botëroredhe pushtimit fashist, të Socializmitdhe të Demokracisë.Në këto dekada kinemaja është bërënjë vitrinë e kulturës, artit, sportit,politikës dhe zakoneve të jetëskorçare; atje breza të tërë kanë thithurnektarin apo helmin e kohës, kanëshprehur simpatinë apo antipatinë etyre, kanë duartrokitur apo kanëpërplasur këmbët, kanë dalë të gëzuarapo të hidhëruar, të qeshur apo tëpërlotur, entuziastë apo pesimistë; menjë fjalë të vetme, kanë jetuar.

Në kafenenë “Majestik”, ku,

bashkë me aromën e kafesë dhehidhërimin e nikotinës, nëpër tavolinalexohej shtypi i përditshëm, thithejjehona e politikës dhe e kulturëskombëtare dhe asaj botërore. Atjeështë diskutuar për mbretërinë, përfashizmin dhe komunizmin, përHitlerin dhe Çurçllin dhe Stalinin, përFan Nolin dhe Ahmet Zogun, përMit’hat Frashërin dhe Enver Hoxhën...Më pas në vite, atje familje të tërakorçare kanë festuar dasmat e tyreose kanë pirë verën e hidhur tëpërshpirtjeve. Në perden e bardhë tëkinema “Majestik” është pikëlluar oselumturuar Greta Garbo dhe Alida Vali,Çaplini i madh dhe Olio me Stenlion;Ladinina dhe Druzhnikovi, NaimFrashëri dhe Pandi Raidhi; kaparakaluar kinematografia botëroredhe ajo kombëtare e tërë atyredekadave... Në skenën e saj ka jehuarzëri i magjishëm i Tefta Tashkos dheështë luajtur opereta e parë shqiptaree kompozitorit Kristo Kono; ka kënduarKori Karakteristik i drejtuar nga KostaqOsmanlliu dhe Ansambli Artizan iPavllo Shollës. Në këtë skenë ështëluajtur Molieri dhe Ibseni, të inskenuarnga pionieri i regjisurës shqiptare,Sokrat Mio... Në ringun apo në tapetine përshtatur në skenë, i madhi PetroSturgji, kampion bote në mundje, kazhvilluar ndeshjet e tij emocionuese,

Majestik –një legjendë e kulturës korçareDora njerëzore, jo vetëm eka lyer dhe zbukuruarshumë herë, jo vetëm e kameremetuar, por edhe kandërhyrë duke ia shndërruarfatkeqësisht strukturën e sajtë brendshme. Barbareishte ndërhyrja në vitetgjashtëdhjetë kur salla ekinemasë, e projektuar dhee ndërtuar në miniaturësipas modelit të “La Skalas”,me plate, llozha dheballkon, u kthye në një sallëtë rëndomtë kinemaje

Vangjush Ziko

kurse veterani i boksit kombëtar, RafailDishnica, është ndeshur denjësishtedhe me boksierë të huaj...

Dhe, për ironi, në këtë skenëdiktatura do të improvizonte jo vetëmkonferencat, por edhe gjyqetfamëkeqe të luftës së klasave...Në sallonin “Majestik” dhe në kujtesëne korçarëve nuk do të shuhen kujtimettingëlluese të ballove voskopojare meshkëlqimin dhe elegancën e tyrepariziane, bashkë me jehonën ekoncerteve vokale-instrumentale tëgrupit të paharrua “Lyra”, të vitevetridhjetë, që i mbyllte shfaqjet e veta,duke kënduar bashkë me publikunkorçar të entusiazmuar e të ngritur mëkëmbë këngën “Natën e mirë... oshpirti im”! Sheshi “Majestik” ështëdëshmimtari i nisjes apo pritjes tëgarave çiklistike kombëtare; tëprocesioneve gazmore të karnavalevekorçare, të mitingjeve dhedemonstratave të ndryshme...

MAJESTIKU me mjediset e tij tëbrendshme dhe ato të jashtme,mbetet një dëshmi unikale earkitekturës, kulturës, artit, sportit dhetë jetës së qytetit tim, pse jo edhe asajshqiptare të shekullit të njëzetë. Korçadhe korçarët dëshirojnë që ai tëpërcjellë denjësisht dhe mijëvjeçarine ri që porsa ka filluar!

Vangjush Ziko

Kjo ndërtesë ka tetëdhjetë e ca vjet që ka ngulur themelet e veta në truallin korçar dhe bën dritë dhe hije buzë bulevardit “Republika”

15 - 30 shtator 2009 7Profil

Para pak kohësh, një fëmijë 5 vjeçvdiq nga pickimi i gjarprit në spitalin eKorçës. Vdiq para syve të mjekëve. Njëshëmti e punës së tyre. Pakujdesi.Paaftësi. Fëmija vdiq në një ngaspitalet me emër të mirë dikur. Faj apogabim i mjekëve?! Po ka patur dheraste që ata nuk e kanë shkelurbetimin e Hipokratit dhe kanë bërë tëpamundurën për të shpëtuar jetënjerëzish. Ndër vite mjekësia nuk kaqenë kjo e sotmja. Mjekëtë përkushtuar në punë e në zanat, nëkushte të vështira, pa aparatura dhebarna, në një nivel të ulët kulturor tëkomunitetit kanë çarë me dijet qëmorën nëpër shkollat jashtë shtetit,duke lënë emër në historinë emjekësisë sonë. Një mjek i tillë kaqenë dhe Kalam Tako, i diplomuar nëBolonja të Italisë.

Ishte i shkëlqyer në matematikëdhe profesorët i rekomanduan që tëbëhej mësues matematike apo edheinxhinier. Ai si dëshirë të tij të vetmekishte që të bëhej një mjek i mirë dhet’u shpëtonte jetën njerëzve. Në vitet erinisë së tij nuk kishte pengesa për tëzgjedhur degën që dëshiroje.Pengesa ishte tek gjendja financiaredhe mungesa e shkollave të lartabrenda vendit. Duke parë tek djali i i tijrezultate të larta në mësime, babainuk e ndaloi që ai të ndiqte studimet elarta për mjekësi.

Kush ishte mjeku Kalam Tako

Kalam Tako u lind në fshatinNovoselë të Përmetit në vitin 1904.Sudimet e para i mori brenda vendit.Shkollën e mesme e kreu në ishulline Korfuzit të Greqisë. Nga lëndët eshkollës së mesme e tërhiqte

matematika dhe profesorët e atyreviteve në Korfuz i kishin thënë Kalamitqë të studionte për inxhinier apo tëbëhej një mësues matematike, kolegi tyre. Nga llogaritë që Kalami kishtebërë i kishte dalë më mirë rezultati përt’u bërë mjek, nuk do të studionte aspër matematikë, as për t’u bërëinxhinier. Dëshironte të bëhej mjek.

Studimet e larta i përfundoi nëUniversitetin e Bolonjës në Itali në vitin1939 me specialitetin mjek pathologdhe kirurg.

Në diplomën e tij ishte shënuar:“Dottore in medicina e chirurgia.”Njohës i gjuhës greke, franceze dheitaliane.

Nisja e punës si mjek i lartë

Që nga viti 1939 deri në vitin 1945ai punoi si mjek në qytetin e Përmetit.Ngriti spitalin e Përmetit. Vitet e punëspërkojnë me vitet e luftës sëpërbotshme. Mjekoi të plagosurit ngalufta. Nuk do të rrinte më në Përmetsepse e nisin për në spitalin e Vlorës.Qëndron pak kohë në këtë spital dheudhëtimi i tij do të ndalej në Himarë.Do qëndronte në Himarë plot 9 vjetduke patur dhe familjen me vete. Ngritidhe stabilizoi spitalin e këtij qyteti. Popuna e tij nuk mbetej vetëm brendanë Himarë. Në këmbë ditën e natënai do të udhëtonte fshatrave përreth.Punoi jo vetëm si mjek patolog. poredhe si kirurg ambulator, si gjinekolog,pediatër dhe mjek ligjor. I diplomuarjashtë shtetit emri i Kalam Takos ishtenë listën e intelektualëve “tërrezikshëm” për pushtetin popullor.

Mjeku bëhet me djalë

Pas katër vajzave mjekut nëHimarë i lind djali. Himariotët e bënëfestë atë ditë kur i vunë emrin djalit tëdoktorit. Kalami nuk ishte vetëmmjek për himariotët. Ai u bë mik e shokme ta. Puna e tij në Himarë ishte tepëre lodhshme, sepse ishte i vetmi mjeknë të gjithë krahinën. Ai udhëtonte në

këmbë, hipur në kuaj në të gjithëfshatrat rreth Himarës. Do të shkontenë Dhërmi, Palasë, Vuno, Qeparo,Pilur, Kudhës, Borsh, Piqeras.

Kujton e bija

Zhaneta e martuar në Korçë, tanimësuese pensioniste sjell ndërmendpunën që bënte babai i saj si mjek nëHimarë.

“Babai ishte gjithnjë i preokupuardhe në lëvizje sepse duhej që tëpunonte si mjek polivalent. Shpërblimii punës së tij ishte mirënjohja enjerëzve, të cilët e ruajnë edhe sot.Para dy vitesh kur shkova të kalojapushimet e verës në Himarë, ubefasova dhe u emocionova nga pritjaqë më bënë himariotët. Më erdhën emë shtrënguan dorën duke u përloture duke kujtuar episode nga jeta ebabait tim. Për himariotët babai nukkurseu as shëndetin e tij. Himariotëtnuk e ndanë babanë nga sofratfamiljare. Ata e quanin djalin e çdofamilje. Ditën kur doktori u bë me djalë,pas katër vajzave, ishte në festë egjithë Himara. Atë natë dritat nuk ushuan deri në agim. Ne fëmijëvenuk na ushqeu kurrë ndjenjën emendjemadhësisë, sepse ajo është një këshilltar i keq për karakterin enjeriut. Si pasojë e një jete mengarkesë të madhe pune mevështirësi e pengesa në terrene,shkaktuan tek babai tronditje eplagosje të rënda shpirtërore. Kërkoitë transferohej në Korçë, për klimën efavorshme për shëndetin e tij. Erdhëm,por na rikthejnë përsëri në Vlorë. Unëisha 13 vjeçe dhe më kujtohet babai ilodhur dhe i mplakur që mezi mbushejme frymë nga lodhja dhe vapa eVlorës. Në Vlorë jetuam tre vjetdhe babai ishte gjithnjë i sëmurë, porkujdesi i tij si prind nuk mungoi për nefëmijët. Qeshte me humorin e artistëvevlonjatë. Ne do të ishim gjithmonë nëkinema, kur jepeshin premiera, do tëishim të parët për të parë pjesët e reja

të estradës së Vlorës. Dilnim në plazhdhe babai na blinte akullore.

Në pranverën e vitit 1959, vdekja irrëmbeu jetën mjekut, babait tonë,Kalam Tako, në moshën 54-vjeçare.Në ato ditë të vështira e të dhimbshmena u gjendën pranë shokët e babaitDr.Pavllo Flloko (babai i TimoFllokos), Dr.Pustina, Dr.Kauri. Nukmund të harroj himariotët e shumtëqë erdhën në varrimin e babait.”

Thanas Çakalli nga Piluri kujton:

“Kishim babanë sëmurë rëndë.Shkuam në Himarë dhe kërkuamndihmën e doktor Kalam Takos. Pahezitim ai pranoi kërkesën tonë që tëvinte në Pilur. Udhëtuam nga Himaraderi në Pilur në këmbë. Qëndroi tekkoka e babait dhe pasi e vizitoi i dhandihmën mjekësore me barna, të cilatnuk i mbaj mend. Më kujtohet, kur natha: Nëse i sëmuri do të vjellë njëpërmbajtje me shije të kripur do tëshpëtojë. Ndodhi kështu. Babaishpëtoi nga vdekja. E shpëtoi mjekimii doktor Takos.”

Emri i përmendet në InstitutinPedagogjik të Shkodrës

Kishin kaluar 12 vjet nga vdekja emjekut Kalam Tako. Në vitin 1971vajza e tij e vogël, Elvira Tako nisistudimet për mësuese biologjie dhekimie në këtë institut. Në orën eleksionit të Sistematikës së Bimëve,që e jepte profesor Babi Ruçi ndodhinjë fenomen që rrallë ndodhte mekëtë profesor në orët e leksionit. Ai bënapelin e studentëve dhe kur arrin tekstudentja Elvira Tako ndalet dhe ngrekokën e hedh vështrimin nga salla eleksionit.

“Kam njohur një mjek me këtëmbiemër, që ka shërbyer në Himarë.Keni lidhje familjare?” e pyetstudenten.

“Po, ai mjek ka qenë babai im.”“Ka qenë, pse nuk është më?”“Ka vite. Po mbushen 12 vjet që

na ka lënë”.Profesori e harroi leksionin dhe u

zhyt në kujtimet e fëmijërisë së tij.“Kur isha fëmijë kafshimi i një

gjarpri më rrezikoi jetën seriozisht.Jetën e kam nga ndihma e shpejtë qëmë ka dhënë doktor Kalam Tako. Edini si ma shpëtoi jetën? E thithi helminnga plaga me gojë. Ma nxori nga trupimua dhe i shpëtova vdekjes.”

Pëllumb Çuni

Mjeku që ngritispitalin e HimarësSi e shpëtoi profesorin e biologjisëBabi Ruçin, nga pickimi i gjarprit

Homazh për mjekun Kalam Tako

15 - 30 shtator 20098 Reportazh

Me rixhanë e dëshirën eshprehur nga dr. Bashua e shokute mikut, prof. Sazan Çeliku dhefamiljarëve të tyre në datën18.07.2009, u bë ky udhëtim e pikniknë atë vend të shënjtë. Si pelegrinë,me dashuri ndaj Zotit, njerëzve enatyrës të atij vendi tëshumëvizituar mbërritëm atë tështunë të paharruar. Manastirindodhet mes bukurive që krijonKurora e gjelbëruar e Valamarësdhe pyjet e Bishnicës, oshëtima errjedhës së ujrave të Eordejit tëlashtë. Më tej ndehet Kozici, Mali iPerëndive ose “babë Kozici”, qëofron dashurinë e njerëzve të kësajane, për traditën, zakonet, shijen emishërave të pjekur në atovendburime dhe kuleçët e grunjtë.Hojet e piteve të mbushura memjaltë.

çudibërës, shërues, që prodhonnatyra në atë bimësinë e saj, epërpunuar “me duar të arta” ngabletët që jetojnë e mbarshtohen nëkëto vise. Arrihet pastaj kulmi meatë bujarinë e sofrës mokrare, disagota të pira me fund, plot me verëa raki, nën komandën e dollibashit,që afron me një “dash që prinkopenë”; gota plot, në dorën e tij,ngjason si ajo këmbora që i qëndrone varur në qafë e duhet tundur; tëtjerët, janë të lutur e të detyruar tadëgjojnë e respektojnë pa fjalëshumë dhe bile jo ta ngrejnë kokënshumë, po t’i pinë gotat si të bëjëhyqmë dollibashi me plot, ashtu de!Shpesh të shtruar këmbë kryq,sikurse ne, këtu në shën Marenë eErgjëndtë të Llëngës e Mokrës, ipaçim uratën! Kështu thuhet ngabesimtarët e shumtë të saj, bujarëe me besë.

Dhe unë, si pjestar në këtëekskursion, do të mundohem edhetë përshkruaj itinerarin edhe tërrëfej e tregoj gjithçka të ndodhurnë këtë piknik.

Nisja u bë nga dalja e qyteti tëPogradecit e vazhdoi rrugën nëpër

fshatin Vërdovë, që dikurpërfaqësonte identitetin e traditat etërë krahinës. Më pas makina moripërpjetën e dolëm lart në Varret eGrekut, emër që mbahet nga tëvarrosurit, të rënët në luftën e dytëItalo - Greke.

Më pas rruga mori për tatëpjetëdhe ne mbërritëm në fshatinKalivaç të Mokrës, me banorëtparaardhës nga Kalivaçi iTepelenës, komunitet ky qëdëshmojnë edhe si vlerë e shtuarapër Mokrën. Pasi lamë fshatin dhemalin që bart mite të perëndive,legjenda, “thesare të fshehur”, dikurmitropolia Mokër-Gorë me shumëkisha e ujëra shëruese, arritëm nëPodgozhan, ku makina u ndal përtë marrë përshëndetjet nga njëbanor, mokrari Miallaq Burnazi menjë kulaç të porositur për këtëpiknik. Kur pa e njohu dr. JovanBashon. Si na dha të gjithëve dorëni tha atij veç të tjerash: “Doktor, tije i yni!” dhe doktori e pohoi dukeiu përgjigjur: “Po të gjithë tanëtjemi!”

Si shtrënguam duart, makinavazhdoi rrugën, duke lënë në tësipërm, Malinën e Trebinjën.

Makina u var tatëpjetë e zbriti nëlumë e më pas, përpjetë drejtÇezmave, Hondishtit dhe dolëm sëfundi në Mujaza. Ndali kur arritëmlart te kryqi. Gjatë rrugës, patëmmundësinë të bisedonim e tëmësonim nga doktori pasionin në rinipër sportin e skive. Kish qenëshpesh në ato dimra me disa shokëtë atyre viteve në livadhet e

Podgozhanit. Mësuam për pasionine tij për filatelinë dhe se vazhdontetë ishte një koleksionist i vjetër eserioz. Trashëgonte një koleksion tëpasur e të rrallë pullash postare ngai ati, i paharruari Kozma Basho.Nga rezervuaret e Mujazës dukejfshati, dikur qyteza, e Llëngës,tashmë gati e braktisur. Na bëripërshypje se po shfaqen shpresapër ta rigjallëruar, se banorët e pakëtkishin ngritur një kishë të re, kishëne Shën Gjergjit, ndërtuar mekontributin e fshatarëve, tëshpërngulurve e me mbështetjenfinanciare edhe të AmbasadësRumune në Tiranë. Mësuam sez.ambasador kish qënë me origjinënga ky fshat, nga fisi i Pihonave,dhe ishte shprehur se do jetë ipranishëm në Llëngë e ShënMarenë gjatë këtij sezoni veror. Dr.Bashua vlerësoi atë punë të mirëdhe u shpreh se me të drejtë kandihmuar ambasada Rumune, sebesimi fetar në këto anët tona i tëkrishterëve orthodhoksë e karrënjën nga qyteti dhe kultura 2400vjeçare dhe kisha e Patriarkana eqytetit të lashtë të Beratit, me atakodikët e shenjtë të rrallë në botë,prej nga vareshin kishat emanastiret e kësaj treve përfshiOhrin, Voskopojën, Vithkuqin (jonga kisha e Partiarkana Greke). Kjoështë dhe arsyeja që nuk investohete restaurohet kjo pasuri e kulturëstonë kombëtare. Ndërsa gjatë gjithëkësaj kohe prof. Sazan Çeliku jeptedhe merrte me Ismailin për atoqindra e mijëra lloje e soje luluribimësh medicinale që neparakalonim.

“Besoj se nuk do jenë të njohuraas edhe nëpër sistematikat ebimëve”, kështu që profesori i happunë vetes edhe në kthim. Do t’iduhej të plotësojë kushedi sa bimëtë munguara në sistematikën e KarlLineut. Mbërritja u bë shëndoshë emirë në destinacion, por tani naprisnin detyra të tjera për të

Reportazh – rrëfim

Me dr. Jani Bashon e prof. SazanÇelikun në Shën Marenën e Mokrës!

Manastiri ndodhet mesbukurive që krijon Kurorae gjelbëruar e Valamarësdhe pyjet e Bishnicës,oshëtima e rrjedhës sëujrave të Eordejit tëlashtë. Më tej ndehetKozici, Mali i Perëndiveose “babë Kozici”, qëofron dashurinë e njerëzvetë kësaj ane, për traditën,zakonet, shijen emishërave të pjekur në atovendburime dhe kuleçët egrunjtë. Hojet e piteve tëmbushura me mjaltë.

15 - 30 shtator 2009 9Reportazh

plotësuar dhe përmbushur tamamshartet e këtij udhëtimi. Detyratishin: therja e mishit të kurbanit,marrë i gjallë me këmbët e tij, pjekjae tij për shtatë palë qejfe, më pasndarja, denetisja sipas vendit enderit dhe së fundi këndimi ishpatullës së kurbanit nga “orakulli“,në prani të shokëve e pjestarëve.Pak veta e kanë dhunti këtëmarifetin e njohjes së shpatullës.

Nga përvoja dihet se labët janëmjeshtra për ta pjekur mishin eshijuar atë. Ky është mendimi i impër lebët në këtë lëmë, po ne do tashikojmë dhe vlerësojmë pa anësinë këtë sofrën tonë këtu, në hijen emanit shekullor, të shpallurmonument kulture në këtë vend tëbekuar.

Dua të them se pjesëmarrësitfillimisht, pasi u qetësuan, shkuannë kishë ndezën qirinj e u lutën efalën me besim në një Zot. Doktorime fëmijët shkuan poshtë, teShpella, vend strehimi i shenjtoresMarena, ku morën copa guri dhebënë fotografi. Më pas vizituanvarrin lapidar të papa KostandinPihonit këtij kleriku patriot,komandant e bashkëpunëtorkryesor për çështjen kombëtare,nga Lidhja e Prizrenit, shkollat epara shqipe, në ngritjen e flamuritdhe deri në Kongresin e Lushnjësme Shahin Matrakun, KajoBabjenim, Tun Kokoneshin, trimatLuli e Braho Dunica, Torrat,Zallorët, Gjatollinjtë, GjerasimQirjazin, Gjergj Pekmezin, GjokëPjetër “Shqiptarin”, Tushi MiloPaskon, Ligor Kërxhallin1.

Më pas doktori me fëmijët e tijshkuan dhe u freskuan nëvendburimin ujor të bekuar, tëNajazmës. Profesor Sazani tregoiinteres dhe për diçka tjetër. Shkoivizitoi dhe konakët, dikur KarvanSarajet e manastirit. Më pas ai ishspital partizan e vend qëndrimi imisionit anglez, i cili është lënë nëgjëndje të mjerueshme.

Më pas, në shoqërinë e IstrefHaxhillarit e Ismail Xhajës pimë nganjë kafe e nga një gotë raki te lokalii Manastirit. Aty u pritëm e na uurua mirëseardhja nga kujdestari iManastirit, Nasi Tona, në mungesëtë priftit, papu Degërmenit ngaPleshishti i trimave të Mokrës, qënga bashkëluftëtarët e Skënderbeut,Angjelini, pastaj Naum Shyta (miki besës i Ali Pashës), GjokëShqiptari, e shumë atdhetarë edhe

të luftës Nacionalçlirimtare. Mëpas shkuam për të drekuar. Si zumëvendet të gjithë pjesëmarrësit, tështruar këmbë kryq në lëndinë,zonjave të nderuara dhe fëmijëvetë tyre u sugjerua të zinin vend mëafër vendndodhjes së kishës sëShën Marenës dhe më pas vinin tëtjerët. Me vendin e “mikut të parë”u nderua prof. Sazani. Përkrah vintedr. Jani dhe nga “të zotët e shtëpisë”ishin Ismail Xhaja, Istref Haxhillari,Koço Pihoni e Vasfi Sheri.Ndërkohë, qilarxhiu urdhëronndihmësin e tij, “dajon” e fëmijëvetë Xhajës, të sjellë shishet me pijeraki, verë, birra e pije freskuese, tëcilave iu shtuan dhe dy shishe verëe sjellë nga Italia në Tiranë e prejandej në Shën Marenë nga dr.Bashua. U mbushën gotat dhe uurua mirëseardhja e u dha leja epirjes të disa gotave të tjera sipasdëshirës. Ndërkohë, me porosi tëqilarxhiut, mbërriti si për “këmbë eparë”, zoti “Kulaç i Mokrës”. Gjatëkohës po vinin kurbani, mishi i pjekurdhe një tavë me peshk, koran lumi.Pastaj erdhën bostanoret dhe disamëshere djathi që e shoqëruan dhee plotësuan atë drekë a gosti. Nëkëtë sebep fjala e “çeljes” iu dhazotit “kulaç” i cili iu drejtua atyre

zonjave të nderuara të ndodhura atytok me ne e u thoshte:

Të më bëni me grurë vendi, | Sitatë jetë me dy faqe, | Çupat, Nusetqë hynë në magje, | Të jenë faqekuqe, jo ngordhalaqe, | Të më piqninë oxhak, me dru fshatëshe |Të mëpërdorni në sebepe e gostira, | Methikë mos më prisni, po me dorë tëmë thyeni e ndani, | Me mish tëpjekur, bulmet e mjaltë të më hani, |Të bëni qejf, të pini verë, raki rrushia kumbulle dy herë zjerë, | I tëri iMokrës jam, po folenë, atje, nëPodgozhan e kam.

Fjalët e tij ishin mbajtur parasyshdhe zbatuar pikë për pikë. Më pas,radha i erdhi dollisë, asaj kushtetutetë mokrarëve, që pak popuj në botëe njohin dhe e nderojnë. Po të njihejdhe zbatohej në veri, shumë gjaqedo gjenin zgjidhje. Mbas urimit ngatë zotët e shtëpisë, dollinë e mikut ebëri profesori Sazani. Për tandihmuar, me detyrën e sekretaritu ngarkua zoti Istref. Dollia shkoimirë. E rëndësishme ishte dhendarja e mishit. “Nishanet“ uvendosën duke respektuar së pariato zonjat e nderuara. Këtu bëhejfjalë për kokën, shpatullën, pjesëne bishtit. U nderuan zonjat, i kademokracia këto!

Dreka, më mirë nuk kish kushkonte, me dolli, me shumë urime,bejte e këngë të vjetra poradecare,shumë rrallë të dëgjuara, tëkënduara veçmas nga dr. Bashuanë shoqërinë e të tjerëve. Ishtekënaqësi tani të shikoje dr. Bashonçakërqejf! Ne nuk na besojnë e kurjemi esëll e fil fare. Kur nuk i vinteaq në terezi thoshte, “Po dalë bre iuruar!”, “Po jo bre!” Disa herë upërsërit një këngë e vjetër “Caredil ne porta”, shënja klinike këto tëqarta për ta vënë diagnozën saktë,se ishte bërë qejfi tamam. Ekënduam dhe ua mësuam një grupiçunash, studentë të ardhur si ne ngaPogradeci.

Sa e vërtetë është kjo, mund t’ubesoni fotove të shkrehuar atje. Mesiguri ato flasin shumë, janë foto me“zë”. Besoj se në gjithçka do duketse muhabeti shkoi si jo më mirë.“Orakulli” kërkoi, nëse dëshironimtë dinin e dëgjonin ç’i thoshte atij,shpatulla. Të gjithë dhanë pëlqimin.Ai u betua se do thoshte të gjitha tëthënat, të shkruara atje përçdonjërin përfaqësues, në prani etë bashkëshorteve të tyre. Sakaq uurdhërua dajua të shkonte të nxirrtee të merrte nga uji i shatërvanit një

Me dr. Jani Bashon e prof. SazanÇelikun në Shën Marenën e Mokrës!

vijon në faqen 10

15 - 30 shtator 200910 Reportazh

“kurban të dytë”, ky një bostan imadh sa një “kungull Stambolli”, poi kuq flakë e më i ëmbël se mjalti.Më pas “orakulli” u bë serioz.

Fjalët e para të dala nga goja etij ishin për të zotin, kurbanbërësin,z. Ismail Xhaja. Sipas shenjavesekrete e mistike që vetëm ai dintet’i deshifronte, për çdonjërin, në atëpjesë të shpatullës, ku rrëfehejç’kishte rezervuar fati për tëardhmen dhe ç’gjynahe ka bërë eduhet t’i rrëfejë. Në fillim të kësajpune u thashë të pranishmëve qët’ja venë mirë veshin fjalëve e tëstudionin ç’ka rezervuar fati për ju.Duhet ta vlerësoni se ndryshe epaguani me dhjetë fish mështrenjtë! Për ilustrim u rrëfeva njërast, ku dikujt i dilte në shpatull sedo ta gjente gruan të sëmurë keqpër vdekje, po të mos i qeraste atashokët që ndodheshin aty me njëshishe raki. Jeta e gruas së tij ishtenë rrezik, e gruas që ai e deshte aqshumë, sa dhe kur betohej, përkokën e saj zinte, sikur ta kishte birtë vetëm. Këtë rrëfim, ky zotnianuk e mori seriozisht. Kur shkoi nështëpi, u trondit, se vërtetë gruajaishte shumë keq. Urgjentisht shkoimori doktorin më të mirë dhe ai nukpo kuptonte gjë. Atëhere ky burrëu kujtua ç’i thoshte atij shpatulla dhenxitoi e shkoi te “orakulli” me njëshishe raki dhe i ra ndër gjunjë dukeiu lutur sikur ai të kish qënë JezuKrishti dhe i thoshte: “Aman, tëlutem, të puth këmbë e dorë, bëjderman për mua e gruan time tëgjorë.” Orakulli u ngrys pak, umendua dhe i tha: “Je shumë mevonesë tashmë. Që të shpëtosh nukbën fajde një shishe, por duhet njëdamixhan me raki”. Hallemadhi nukpriti, por me të shpejtë shkoi e bleu.Kështu shpëtoi gruan, që e kashëndoshë e mirë e sot e kësaj dite.“Po juve jeni të lutur, ju bëj rixha,që mua të mos më nxirrni nëmejdan, se po e muarën vesh qëKoçua i Tashkut ua di fundinshpatullave, hajde e bëj punë me

këtë milet. Ca e kanë nga halli eduan të dinë si i kanë punët, po kadhe shumë të tjerë që e kanë ngaqejfi, duan të dinë për fatin.” Shumëmirë thonë fjalët e asaj këngës:“Fatit mos iu zemëro, po i thuaj tëtë trokasë qoftë dhe një herë nëderë, po s’ja hape portën, le të ikëe le të mos kthehet tjetër herë”.Tashti ju lutem më dëgjoni.

- Ismail, ty të del në shpatull se imban një të fshehtë të vjetër, tëpathënë gruas tënde. Bën mirë t’jathuash, ndryshe do t’ja them unë,kështu si del këtu. Ti, në të ri, kedashur të lidheshe me një vajzë tëkrishtere nga kjo anë, por kjodëshirë nuk të është plotësuar. Këtudel se së shpejti, brenda këtij viti,do të kesh një kurorë në shtëpi.Nusja që do hyjë në shtëpinë tëndedel e besimit të krishterë. Këtu nëshpatull, më rezulton se ti i kemarrëdhëniet më mirë mePerëndinë se me qeverinë. Shumëpara dalin këtu me duart e tua, ponuk thuhet e dihet akoma, se kuqëndrojnë këto para? Dëgjomë mua,paratë e gjynahet, bën mirë mos tët’i dijë gruaja e bota edhe kur keedhe kur nuk ke. Këtu më del se,në qoftë se ti dëshiron të bëheshedhe një herë kryetar në këtë vende këto anë, provoje e ke të fituar. Ethotë shpatulla e unë ve garantkokën time!

Ndërhyn Ismail Xhaja:-Unë kandidoj, po me një kusht.

Po fitova unë, ti duhet të vish edhenjë herë në Mokër dhe bashkë tëkontribuojmë për blegtorinë.

- Kaq më thotë shpatulla për ty,besoj janë të mjaftueshme për këtëvit o Malo, o “trim”, të vaftë punambarë. Tashti të vazhdoj me mikun,profesorin tonë të nderuar zotinSazan Çelik.

- Me sa di unë, ju jeni bektashiandhe po të shikosh në këtë rrethmiqsh kjo shënjtore i afron, i do padallim dhe e lutin të gjithë si e kanënë zëmër. Shiko këtu dr.Bashua eka gruan myslimane, Ismaili tjetër

besimi e ka dashur, tjetër besimi kamarrë, unë e pata myslimane, tashifeston më shumë ritet e “besimit mëkryq”. Juve jeni bektashjan, zonjëntuaj nuk e di dhe as marr guximinta pyes, zoti Istref, megjithëse nëromanin e tij “Pesha e Kohës”është shprehur e insiston me tëmadhe se “Njeriu për një nder rron”sot ndjehet ngushtë, teksa nuk enderon bashkëshortia këtu, paçkase mungon për arsye shëndetsore.Zoti Istref shprehet:

- Jam absolutisht kundërmartesave gej, po nuk do ishakundër lejimit të martesës së njëburri me dy gra, se ja si ndodh eturpërohet njeriu!

Zoti Sazan, këtu më del sekurbanbërësi ju ka mik për kokëne miku, ju nderon si pak të tjerë dhepaska vërtet të drejtë. Kaq dhe përju o mik i dashur, i nderuar erespektuar, je shumë i mirë, ti vlen!

Doktor Basho, thonë se radhavonon, po nuk harron. Juve jenimësuar të shikoni si zenë radhë përt’u vizituar tek ju. Sot besoj eprovove deri sa t’u desh të presëshpër të të ardhur radha., kjo besojmjafton për të kuptuar sa irëndësishëm jam unë! Për ju

shpatulla thotë se keni lidhje të vjetrame këto anë, mbase nga të parëttuaj. Në shpatull, orakullit i del sejuve ju pret një punë e re mbas vitit2010. Mbase duhet të përgatitenipër t’u bërë parlamentar, që të bësh,jo sa mundesh, por ca më shumëpër këtë popull e këtë vend.

Këtu përfundon rrëfimi për ju,ndërsa ç’thotë shpatulla për mua,nuk tregohen, se më humbet fuqiasi dhunti në këtë profeci të provuar,besoj dhe në këtë gosti. “Më thertëShën Marenë mua”, kështu thuhetedhe sot nëse nuk thua të vërtetëndhe vetëm të vërtetën.

Për sa i takon këtij rrethi miqsh,këtu del se vitin tjetër duhet tështohet kurbani, duhet të jetë me dykoka. Vendtakimi del se do jetërrëzë një Mali të Shënjtë.Dollibashit, mikut të parë atje, nëatë vend, do t’i vihet plus dhe pjesëmishi nga kurbani me “nishan”, si edo zakoni. Mishi i kurbanit do jetërritur nga blegtorë me gjak të ri nëdeje. Le t’i lutemi Zotit të na japëforcë e shëndet dhe viti 2010 të nagjejë më të ditur e më të pasur emë pjellorë nga mendja se sot.

Pogradec, 28 korrik 2009Koço Pihoni

Me dr. Jani Bashon e prof.Sazan Çelikun në ShënMarenën e Mokrës!

(Shënim) 1I zgjedhur Deputet i Popullit i tërë krahinës së Mokrës, i zgjedhur Anëtar

në Këshillin e Lartë Kombëtar nga Kongresin e Lushnjës, personazh i famshëmnë shkrimet e Mitrush Kutelit. Në një shkrim “Takimi i Ndonës me Zallorët” ai,xha Ndoni i Çomollarëve, thotë: - Xhaxho, do t’i themi edhe ne, të paktën përatë bijë mjekër që ma kish më se të gjatë se sa të priftit të Llëngës- atij të vjetërit,Papa Kostandinit, që shkonte në kishë e hynte në meshë me martinë krahut etapanxhë brezit. Zoti të ruajttë të bije në dyfek të tij, se të grinte! (tregime tëzgjedhura faqe 189)

vijon nga faqja 9

15 - 30 shtator 2009 11Botime

Pavlina Kristo në romanin e sajtë pestë “Era e shekullit” shpalosashtu si edhe në romanet emëparshme botën shpirtërore tëgruas së thjeshtë në përditshmërinëe saj. Ajo hedh një hap më tej nëpasqyrimin e aktualitetit tonë, mengërthimin e problemeve të mprehtasociale.

Autorja kap në roman motivine njohur të ndarjes dhe të rikthimit,duke zbërthyer nëpërmjet këtijmotivi natyra dhe karakterenjerëzorë në marrëdhëniet sa tëthjeshta e të dukshme, aq tëndërlikuara e shpeshherë tëpakuptueshme.

Bota e femrës shqiptareshpaloset para lexuesit me të gjithëbukurinë dhe kompleksitetin e vet.Duke e vendosur në situata të

Llaqi Zoto pas botimit të tre librave,u ofron lexuesve një vëllim me njëstrukturë origjinale, ku përfshihen njëcikël me poezi, dy komedi dhe njëskenar. Mund të duket disi epanatyrshme, por ai ka arritur t’i bëjë tëqëndrojnë pranë njëra-tjetrës gjini tëndryshme letrare. Në këtë vëllimkomedia dhe skenari kanë nota tëdukshme poetike, kurse poezitë, veçlirizmit përmbajnë edhe dramanjerëzore, edhe elementë komikë. Mbitë gjitha këto gjini të ndryshme ibashkon aroma e Devollit që ndjehetdukshëm në çdo rresht. Vendin kryesornë aspektin tematik në këtë libër e zëaktualiteti. Diku me lirizëm, diku menota dramatike ndihet atmosfera editëve tona. Bëhet fjalë për braktisjen efshatit, emigracionin masiv, ligjërimepolitikanësh, marrëdhëniet e reja tëkrijuara në shoqëri dhe në familje...

Në poezinë “Trishtimi”, mes tëtjerash autori thotë: “Përballë meshtëpinë time/ Shtëpi të braktisura./ Paxhama e dritare./ Brenda banon/

ndryshme, ajo rithekson edhenjëherë rolin në shoqëri dhe nëfamilje, me cilësi e virtyte sidashuria, dhembshuria, toleranca,dëshira për kulturë e dije, por edhekëmbënguljen për të çarë përparame çdo kusht, si një mënyrë tëafirmimit të vetvetes.

Pavlina Kristo ka një gjuhë tëthjeshtë pa stërhollime stilistikore.Por shpesh proza e saj, veçanërishtnë përshkrimin e natyrës, apo nëmeditime e përsiatje për jetën, merrkarakterin e poezisë, duke i dhënëlarmi mjeteve të komunikimit melexuesin. Eshtë për t’u vlerësuarkëmbëngulja e autores për tëkompletuar nëpërmjet ciklit tëromaneve të saj sociale, pasqyrimine botës sot, në vlerësimin dhekëndvështrimin e njeriut të thjeshtë.

Era e shekullit

Dhe dielli lind...Errësira.” Po kjo temë, po ky motiv, pornë një trajtë tjetër, haset në komedinë“Stinët e një dite vere”: një baba mebanim në fshat feston 70-vjetorin. Ka 6djem e 6 nuse, por të gjithë janë larguarnë emigracion, duke e lënë të jetojëvetëm në fshat. Befas të gjithë mblidhentë bëjnë një festë të madhe përpërvjetorin e “babushit”. Në skenëngroteske të krijuar, zbulohet plani inuseve që ta mbajnë “babushin” tëgjitha me radhë në familje, sepse ai kapension dhe të ardhura të tjera tëlakmueshme. Ky ishte dhe shkaku idashurisë së beftë për të.

Në libër të bën për vete sinqeriteti iautorit në dhënien e ndjenjave tëkundërta, detajeve jetësore dhepërgjithësisht botës së tij poetike enjëherazi dramatike. Ai është besnik ipoezisë dhe i temave tradicionale. Por,po aq mirë tenton të trajtojë edhemotivet me nuancë të theksuaramoderne. Me sensin e tij realist, krijonnjë tablo komplekse të jetës së sotme,sa të lodhshme aq dhe stresante...

Libra të rinj të Sh.B."D.I.J.A - Poradeci"

15 - 30 shtator 200912 Letërsi

Më 10 gusht 2009-Strugë,forumi i intelektualëve

shqiptarë të Strugës i udhëhequrnga kryetari i saj, Mr.XhemiHajredini dhe klubi i shkrimtarëveshqiptarë me kryetar Dr.NuhiVinca, në bashkëpunim medepartamentin e arsimit dhe kulturëspranë komunës së Strugës,organizuan promovimin e librit metregime “Harro se ç’kemibiseduar” të autorit IbrahimAbedini. Tubimi u mbajt në sallën ekomunës së Strugës.

Të pranishëm në sallë, përveçgazetarëve, televizionit, miqve tëautorit, dashamirëve të artit dhe tëkulturës, ishin edhe Dr.Xhevat Gegadhe Dr.Remzi Nesimi, profesorët edikurshëm të autorit në fjalë. Fjalëne hyrjes e hapi Mr.Xhemi Hajredini.Ai, përshëndeti me fjalë të ngrohtatë pranishmit në sallë dhe shprehunjë indinjatë dhe keqardhje të thellëpër ata shkrimtarë dhe intelektualëqë për shkaqe dasmash dheahengjesh lënë mënjanë tubime tëllojit siç është ky promovim meinteres për të gjithë; dhe vijoi mëtej të flasë për autorin e librit, përmikun e shokun e tij, për jetën dheveprimtarinë e tij shumëvjeçare, sivendës i Strugës dhe si autor ipavarur në egzil.

Ibrahim Abedini, theksoi XhemiHajredini ndër të tjera, sa herë qëvjen nga kurbeti me vete sjell nganjë libër që gëzon të gjithë adhuruesite librit. Kësaj radhe, tha Xhemiu,Ibrahim Abedini në pesëmbëdhjetëtregimet sa përmban libri ka shterurme fanatizëm të gjitha frazeologjitëe gjuhës së qëndrueshme. Fjalët eurta popullore që ne i përdorim nëjetën e përditshme, krahasimet ethashethemet e trevës së Strugësjanë prezent në të gjitha tregimetqë i japin një kolorit të veçantëshprehjeve gjuhësore të tregimeve.

Tregimet e Ibrahimit mepersonazhet e tyre të qëlluara kanëkaluar nëpër periudha kohore tëvështira, në kohën që ishte “një pilafme gozhda” që do të thoshteprofesor Nesimi, tha ndër të tjeraXhemiu. Dhe theksoi më tej se: -Unë, Xhemiu do thoja se, kur të futjelugën në atë pilaf do të kapje gozhdanë vend të fijeve të pilafit. Xhemiufoli për disa hollësi të tregimit

“Sherri” dhe “Selimi” dhe nuk deshitë flasë për tregimet e tjera meqë idha fjalën Dr.Nuhi Vincës qënjëherit e kishte edhe fjalënkryesore për librin me tregime.

Parathënien e librit, që duhej talexonte ose të fliste për të, KasëmSaliasi, redaktori i vetë librit, i cilinuk qe prezent në këtë ceremonipër shkaqe objektive, në vend të tije lexoi Mr. Bexhet Hasani.

Më tej fjalën e mori Dr. NuhiVinca, i cili, veprën e IbrahimAbedinit “Harro se ç`kemibiseduar” të botuar në Tiranë- 2009me 256 faqe e quajti: “një vepërmonument, testament e dokument injë kohe”. Të promovosh një libërdo të thotë të flasësh për herë tëparë publikisht pa e hapur derën edebatit apo të tribunës, (së mendimitpro et contra). Për të qenë më iqartë do të them se në trevën eStrugës me 22 vendbanimeshqiptare, nga është edhe autori ynëqë e promovojmë, është një ritualshekullor, jo për libra, sepse ato s`ikemi pasur për shkaqe të njohurahistorike, por për lindjen e foshnjësqë organizohet në natën e tretë kurshtrohet sofra dhe rrokulliset foshnjame urime e përgëzime të stilit festiv.Kështu e mendojmë edhepromovimin e librit. I urojmë sukseslindjes së një vepre të quajtur“Harro se ç’kemi biseduar”, me të

pesëmbëdhjetë tregimet dhe njëparathënie dhe me 256 faqet e tijme shkronja të imta kompjuterike.Secili tregim i ka mbi 20 deri më 36faqe. Te secili tregim të kënaq gjuhapoetike e të bën krenar qëndresaprometetike nëpër valët e kohës ekontekstet historike. Pastaj gjuhapoetike, çështjet e ndryshme të jetësbashkëkohore që trajtohen, janë atoqë dëshirojmë t`i analizojmë e t’juathemi juve dashamirë të artit e tëfjalës, që ju përshëndesim mepërzemërsi.

Libri është para nesh. Është njëfakt real me të gjitha vlerat, imazhete mesazhet dhe flet për ata që kanëvesh dhe intuitë. Urdhëroni e mëvlerësoni, por para se të thoni diçkapër mua si fakt real dhe artistik julus të mos më gjykoni pa më lexuarse autori më ka krijuar me shpirtpoetik e prometeik. (Aludim tetregimi “Harro se ç`kemibiseduar”)

Pas Dr.Nuhi Vincës, XhemiHajredini i dha fjalën autorit të librit,Ibrahim Abedinit, i cili, pasipërshëndeti pjesëmarrësit me fjalëtë ngrohta shtoi edhe këto fjalë përlibrin:

-Ky është libri im i parë metregime për të rritur. Por në radhitjetë veprave është botimi im i shtatë.Kësaj radhe, ndryshe nga radhët etjera, nga tregimet për fëmijë dhe

nga poezia kalova në tregime përtë rritur. E bëra këtë nga dëshiradhe nga nxitja shpirtërore për tëshpalosur në letër dhe për t‘i bërëtë pavdekshme këto tema, sainteresante aq edhe të dhimbshme,sa të ngatërruara aq edhe tëkapshme për lexuesin që të jetë samë afër një realiteti që e ka dëgjuarose që e ka pas para syve, ose edheqë e sheh kudo në jetën epërditshme; ose edhe vetëm nërrethana të caktuara, por jo në tërësisi në këto tregime.

Kam prekur tema të ndryshmetë jetës dhe këtë e kam bërë dukeu nisur nga ajo se: - Shkrimtarin nuke obligon asgjë që të jetë i lidhurpas një teme të vetme (po i lëvizesytë, ato nuk shohin më një drejtimtë caktuar). Për lexuesit, adhuruesite tregimit kam prekur tema qëngjallin interes dhe që bëjnëpërshtypje, por jo duke trilluarngjarje apo ndodhi dmth. gjithmonëduke iu afruar dhe kapur realitetine jetës. Unë jam munduar që nëkëto tregime të sjell diçka të re, jovetëm në kuptimin e temës, por nëvetë mënyrën e trajtimit të ngjarjesdhe në aspektin e përdorimit të lirëtë fjalës duke mos u frenuar as edhenë shprehje banale për të arriturefektin e dëshiruar.

Këto tregime janë shkruarpothuajse me të njëjtin stil si shumëtregime të autorëve suedezë,finlandezë e danezë që unë i kamlexuar, por gjithmonë duke mos ularguar nga tradita, nga vleratshoqërore dhe nga rëndësiakombëtare. Unë e pranoj se në disaraste jam treguar i ashpër me gojëne disa personazheve, dhe herë-herëe kam ngritur edhe zërin e revoltësdhe të nervozizmit si një mjetdomosdoshmërie për të zbuturshpirtin e tyre nga padrejtësitë. Siçdo shkrimtar i vendit të tij që ështëmarrë me krijimtari letrare qoftë nëvend a qoftë edhe jashtë vendit nukka lënë anash ose pa përmendurbukuritë e natyrës si: malet,shkrepat, lumejtë, liqejtë me atëgjallërinë dhe origjinalitetin që kanë.Dhe më tutje ua lë lexuesve në dorëtë lexojnë e të vlerësojnë tregimet.

Përgatitur për shtyp ngaI.Abedini- Göteborg, Suedi

“Harro seç`kemi biseduar”

Promovim i librit

15 - 30 shtator 2009 13Reklamë

K O N K U R S -libër me poezi

-libër në prozë artistike

-libër në gjini të tjeraBOTIMET MË TË MIRA!Gazeta “Nositi” me rastin e 15-vjetorit të daljessë numrit të parë do të shpallë tre botimet më tëmira të Entit Botues “D.I.J.A Poradeci” përperiudhën janar 2008-maj 2009:

Jeni të ftuar të jepni votën tuaj duke dërguartitullin e librit më të pëlqyer pranë redaksisë sëgazetës “Nositi” brenda datës 30 shtator 2009,ose me email redaksianositi@yahoo.com

Fituesit do të shpallen nëtetor 2009, në muajin eLetërsisë dhe të Artevedhe do të shpërblehen.Redaksia

15 - 30 shtator 200914 Këshilla

Osteoporoza është një sëmundjee kockave, që shoqërohet meprishjen e strukturës së kockave përshkak të largimit të kalciumit prejtyre. E thënë më thjesht, masa ekockave i ngjan çimentos dhekalciumi me kripërat e tjeraminerale i ngjajnë skeletit prejhekuri, të dyja bashkë formojnëbetonarme. Mungesa e kalciumit ibën kockat më të buta e për pasojëmë të thyeshme.

Pa të drejtë disa mjekë e quajnëosteoporozën sëmundjen epleqërisë, por për mendimin tim nukështë krejt kështu, sepse, siç do tashohim dhe më poshtë, vërtet qëekspozimi i kësaj sëmundjeje bëhetnë moshë madhore, por fillesa e sajështë qysh në moshën aktive. Praosteoporoza është një sëmundje qëshfaqet qysh në moshën 45-55 vjeçtek femrat dhe mbi moshën 60 vjeçtek burrat, me një prevalencë prej80 për qind më shumë tek femrat.Kjo është e lidhur me ndryshimethormonale që ndodhin në trupin efemrës gjatë dhe pas menopauzës.Por kjo përqindje barazohet pasmoshës 65-70 vjeç.

Po cilat janë shenjat e kësajsëmundjeje, me qëllim që ju të dinit’i evidentoni, t’i specifikoni, për t’udrejtuar më pas tek mjeku i familjes,i cili do të bëjë vlerësimi,konfirmimin dhe trajtimin tuaj?

Shenja më e shpeshtë eosteoporozës është dhimbjapërgjatë kockave (jo nëartikulacionet). Karakteristike ështëdhimbja e shtyllës kurrizore evazhdueshme, madje edhe në qetësi,shtrirë në krevat. Këto dhimbje tëthella, të mbytura, nuk acarohendhe as qetësohen me anë tëlëvizjeve. Tjetër shenjë mund të jetëdeformimi i shtyllës kurrizore aposhkurtimi tej normave i gjatësisë së

shtyllës kurrizore, apo shkurtimi tejnormave i gjatësisë së trupit.

Por në shumicën e rasteveosteoporoza mbetet e fshehtë derinë momentin e një frakture shpeshpa ndonjë shkak të dukshëm. Mëtë shpeshta janë frakturat e trupittë vertebrave, coksofemorale dhetë pjesëve të poshtme të kockavetë gjata. Duhet të nënvizoj këtu senjë frakturë serioze në një moshëmadhore në 20 për qind të rastevebëhet fatale edhe për shkak tëfenomeneve të tjera që ndodhin nëtrupin e të moshuarit gjatë qëndrimittë detyruar shtrirë për një kohë tëgjatë.

Cilët janë faktorët predispozuestë kësaj sëmundjeje? Siç e theksovaedhe më lart, osteoporoza fillonqysh në moshën aktive, madje në

disa raste qysh në rini. Shkakukryesor është mungesa e kalciumitnë organizëm. Kjo shkakton zbutjene kockave dhe për pasojë i bën atomë të thyeshme. Mungesa ekalciumit në organizëm për pasojëedhe në kocka, përgjithësisht vjennga mosplotësimi i nevojave me anëtë ushqimit. Një rol negativ ka jetasedentare pa fiskulturë e sport,pasuar dhe me mbipeshën.

Mosfrekuentimi i banjove tëdiellit është një tjetër faktor negativ.Menopauza është një fenomentjetër që e evidenton ose epërshpejton osteoporozën. Përmoshat e thyera një rol negativ luanulja e shijes dhe e nuhatjes, pasuarkëto me uljen e oreksit që sjellinuljen në sasi dhe cilësi të ushqyerjes(kequshqyerje).

S H Ë N D E T I

OSTEOPOROZANga ana tjetër ulja e forcës

thithëse të ushqimit në aparatintretës, patjetër që do të ishte njëfaktor rëndues. Nga studime tëshumta është vënë re një lidhje efortë e osteoporozës me barrat etepërta dhe me personat që pinëduhan. Së fundi dua të përmend seka disa sëmundje të tjera me ndikimindirekt, ku pacienti është i detyruartë marrë kortizon për një kohë tëgjatë.

Si mund t’i paraprijmë kësajsëmundjeje? Duke iu referuar gjithësa përmenda më lart, do t’jurekomandoja: dhënien e rregullt tëvitaminës D ose A+D fëmijëve derinë moshën trevjeçare, dhënien emultivitaminave dhe fluorit të gjithagrave shtatzëna. Konsumoni sa tëjetë e mundur ushqimet mepërmbajtje të lartë të kalciumit sibulmetrat (qumësht, djathë tëbardhë, kos, gjizë të freskët dhezarzavate e mish viçi. Merruni satë mundni me fizkulturë e sportpërgjatë gjithë jetës, frekuentonibanjat e diellit, duke shmangurmbipeshën dhe duhanin.

Konsultohuni si mund tëshmangni barat e tepërta dhe atotë padëshiruara. Së fundi, nësevëreni shenja sado të lehta,konsultohuni me mjekun e familjes,i cili është kompetenti përsaktësimin e diagnozës. Diagnozaështë fare e lehtë. Përveç anësklinike që përshkrova më lart, mundtë kërkohet një grafi e thjeshtë dhe/ose matja e densitetit të kalciumitnë kocka.

Përa i përket mjekimitparandalues, kemi dhënien epreparateve të thjeshtë të kalciumitdhe me vitaminë D, personave nërisk. Kurse për mjekimin esëmundjes do të shfrytëzohenpreparate më moderne, por edhemë të kushtueshme si grupit tëkalciumeve ashty dhe të grupit tëbifosfateve.

Dr.Andrea KocaqiMjek familjeje, ambulanca

Libonik, Korçë

Merruni sa të mundni me fizkulturë e sport përgjatë gjithë jetës,frekuentoni banjat e diellit, duke shmangur mbipeshën dhe duhanin

15 - 30 shtator 2009 15

Horoskopi javor i “Nositit”

Akrepi (23.10-22.11)

Peshqit (20.2-20.03)

Ujori (21.1-19.2)

Bricjapi (23.12-20.1)

Shigjetari (23.11-22.12)Binjakët (21.5-21.6)

Gaforrja (22.6-22.7)

Luani (23.7-23.8)

Virgjëresha (24.8-23.9)

Peshorja (24.9-22.10)Dashi (21.3-20.4)

Demi (21.4-20.5)

Horoskop & Vipa

Mendohuni mirë parase të flisni, ndryshe do tëkaloni javën duke sqaruarkeqkuptimet që do të krijoni.

Emocionet tuaja do tëjenë deri diku shpërthyese.Nuk do të jeni në gjendjetë frenoni veten.

Javë e përshtatshmepër të reflektuar mbigjërat që doni të kryeni.Merreni gjithçka meqetësi.

Mund të ndrydhni ndjenjattuaja nga frika e reagimit tëtë tjerëve. Lini mënjanëguackën ku jeni futur.

Mos i lini pas doreëndërrat tuaja, pasi do t’jundihmojnë për perspektivëne asaj që do të kryeni.

Megjithëse mendoni se dotë jeni perfektë, mosharroni se mund të

zhgënjeheni. Më shumëimagjinatë.

Këtë javë duhet tëpërqëndroheni në aktivitetekrijuese. Do të takoninjerëz që ju pëlqejnë.

Javë mjaft e lodhshme,do të jeni shumë tëngarkuar me punë dhe sirezultat i presionit tëeprorëve.

E shkuara dhe eardhmja do të përplasendhe nuk do të kuptoni secila është e tashmja juaj.

Gjërat që i kenikonsideruar tëqëndrueshme, mund tëpësojnë plasaritje. Nuk dotë keni siguri.

Do të akuzoni vetëm nëmendjen tuaj njerëzit që jurrethojnë. Do të kontollonime vëshirësi veten.

Javë e mbushur meaventura dhe aktivitete.Do të ndiheni të rilindurpas periudhës stresuese.

Receta e Michelle Obamëspër formën perfekte

SHBA- Fitnes për zemrën, ngritje te vogla peshash, ushtrimespecifike për të mbajtur trupin në formë. Dhe më pas, sigurisht një

dietë të pasur me perime dhefruta, jo shumë kalori dhe joshumë të ëmbla. Eshtë kjoreceta për të qenë në formësipas Michelle Obamës, e cilaka thënë gjithçka gjatë njëinterviste në një reviste përfemrat në SHBA.

Në ndryshim nga gratë epara që kanë qenë në Shtëpinë e Bardhë, Michelle me kënaqësi kadalë duke nxjerrë krahët jashtë, ku sipas një informacioni onlinejanë pikërisht krahët zona më kryesore e stërvitjes së gruas së parëpër të qenë në formë. “Jam me të vërtetë e bindur në fuqinë dheforcën fizike dhe shëndetësore”, ka thënë Michelle në lidhje meshëndetin e zemrës dhe atë të peshës.

Shembull edhe për fëmijët”Një cilësi e mirë shëndetësore është

mjaft e domosdoshme gjatë stërvitjevetë ndryshme, për t’u bërë pjesë e jetëssonë, por edhe për fëmijët tanë”, kashpjeguar Michelle gjatë intervistës së saj.”Ne jemi pikerisht modeli i tyre dhenëse ata na shohin se ne jemi dukebërë gjimnastikë dhe reflektojnë në atëqë hanë dhe shohin prindërit e tyre, duke parë si punon, dukebërë gjimnastikë dhe sport, kur të rriten do t’i konsiderojnë tëgjitha këto si pjesë të pandashme e të qenit të ri”.

Angelina Jolie me e fortë se BradJolie në vendin e parë në renditje

në sfilatën e Forbes e ndërsa Pitt...

LOS ANGELOS (SHBA) - Angelina Jolie është më e fortë seBrad Pitt. Aktorja ështënë majë të klasifikimit ngaForbes në 100 tëfamshmit e më tëfuqishëm. Angelina karrëzuar dhe prezantuesene njohur televizive nëSHBA, Oprah Winfreyqë këtë vit i është dashurtë kënaqej me vendin edytë.

Me 27 milion dollarë të fituara në 12 muajt e fundit, Angelinanuk ka pasur rivalë, duke tejkaluar dhe Bradin e saj, e megjithatë, aidoli në vendin e nëntë. Përveç se Jolie është e pasur, e famshme, katalent, e bukur dhe jeta e saj private bashkë me gjashtë fëmijët nëveçanti, e bëjnë një njeri të famshem e të ndjekur nga audienca nëmbarë botën. Pitt i duhet të kënaqet me të tjerat ...

-Ishe tek Dasma e Figaros?-Nuk kisha kohë, por i dërgova një telegram.***Viktimën e një aksidenti të qarkullimit e sjellin në spital. Doktori e

ekzaminon dhe thotë:-Lavdi Zotit, vetëm një plagë është vdekjeprurëse, të tjerat mund të

shërohen.***Në një dyqan shitësi pyet një djalë të vogël:-Për cilin ble kaq shumë paketa cigare? Për babain?-Jo. Për gjithë klasën!***Pas një pritje të gjatë, shfaqet dhe kamarieri.-Shiko zotëri çfarë ndodhi për fajin tuaj! Duke pritur burri im hëngri

gazetën.-Ska gjë zonjë. Ishte e djeshmja!***John takon në rrugë një mikun e tij të vjetër.-Më thuaj ke mbetur deri tani katër herë i ve dhe martohesh përsëri

me një motër të grave të tua. Kaq simpatike të duket kjo familje?-Simpatike? Çfarë thua! Dua t'i jap fund këtij klani të mallkuar.

15 - 30 shtator 200916

Enti Botues: "D.I.J.A. Poradeci" -PogradecAdresa e Redaksisë: Rruga "Rinia", Pallatet 7-katësh, Pogradec

Tel: +355 832 2905, Mobil: 069 2143753e-mail: afrovitig@yahoo.com;

redaksianositi@yahoo.com

Botues: Ilir DUKA & Afroviti GUSHONë kompjuter: Edlir PODALexoni gazetën në: www.poradeci.comGazeta shpërndahet në Qarkun Korçë

Përgjigjet e fjalëkryqit të numrit të kaluar (Nr. 465)

Fjalëkryq & Reklama

Horizontalisht: 1.Rabitanat 7.Anton 11.Pro 12.Havana 14.Librarët 16.Ze 18.Bene 19.Mi 20.Trim 23.Shefi 25.Kau 26.SHISH 27.Nasho28.Mal 30.Iva 32.Na 34.Obi 36.Ra 37.Kolombo 39.Ne 40.Rita 42.KU 43.SK 45.VL 46.Atalanta 48.Bono 49.In 50.Oslo 51.LU 53.Ima 56.Akra57.Iliada 58.Di

Vertikalisht: 1.RPK 2.Ar 3.Boletini 4.Tebeshiri 5.Njamena 6.Themistokli 7.AV 8.Narta 9.TN 10.Oazi 13.Ati 15.In 17.Emil 21.Rum 22.AstonVila 24.Fa 25.Kono 29.Atos 31.Vatani 33.Amato 35.Bel 38.Luan 40.Rubla 41.Atomi 44.Kromi 47.Asi 52.Uk 54.Al 55.LD

Horizontalisht: 1.Franc... ka qenë futbollist i shquar gjerman8.Inicialet e shkrimtarit Gorki 11.Letër bixhozi 12.Agron..., humorist13.Emër tipik gjerman 14.Komedia “...në plazh” 16.Kryeqyteti i Perusë18.Eshtë agrume 21.Taka pa ta 22.Inicialet e Nevskit 23.Targa e njëqyteti bregdetar 24.Emri i trajnerit gjerman të kombëtares greke tëfutbollit që e nxori kampione Evrope 25.Përemër vetor 26.Emri i ishaktorit Frashëri 28.Targa e një qyteti jugor 30. ...Montan 31.Diftongunë ralitet 32.Inicialet e futbollistit Tare 33.Lumë në Gjermani 34.Inicialete ish kancelarit gjerman Kohl 37.Një paraardhës i hotelit 38.Inicialet eDymas 40.Njeriu i xhunglës 43.Lakuriq 45.Ishte ushtria e Gerri Adamsnë Irlandën e Veriut 46.Si nr.37 47.Lumë në Brazil 50.Dymijë e njëromake 52.Argjendi për kimistët 54.Lloj vaji ushqimor 55.Çiço i ekranit57.Kryeqyteti me Koloseun 59.Inicialet e Konicës 60. ... i Këngëvedhe Valleve Popullore 61.Ai dhe ajo 62.Aktori Paçino

Vertikalisht: 1.Kryeqyteti i Rumanisë 2.Malet... në Rumani 3.Kakryeqytet Talinin 4.Qytet në SHBA 5.odiesea në Itali 6.Elbasani nëmakina 7.Futbollisti spanjoll Gonzales 8.Ka kryeqytet Bamako 9.Xhepdeti 10.Qytet në Kosovë 15.Simbolet kimike të hidrogjenit dhe oksigjenit17.Lumë në vendin tonë 19.Shtet kaukazian 20.Kryeqyteti i Portugalisë27.Kryeqyteti me Akropolin 29.Simboli kimik i një metali radioaktiv35.Opera e Zhorzh Bizesë 36.Sebastian..., kompozitor i njohur 38.Emrii Hitlerit 39.Gruaja e Skënderbeut 41.Emri i ish këngëtarit të operasKovaçi 42.Simboli kimik i metalit të kripës së gjellës 44.Lloj pije alkoolike48.Prokop..., ka qenë aktor 49.Inicialet e Moisiut 51.Patrioti Boletini53.Lloj ngjyre 55.Perëndia egjiptiane e diellit 56.Inicialet e ukrainasittë kërcimit me shkop Bubka 58.Këngëtarja Take, inicialet