Editor Lalpaa lawmna chu in chakna a ni Rev. Lalchunglura … · od leh Kohhran Department hrang...
Transcript of Editor Lalpaa lawmna chu in chakna a ni Rev. Lalchunglura … · od leh Kohhran Department hrang...
Lalpaa lawmna chu in chakna a ni
Kum 2017 zinkawng chu kan lo zawh zo leh dawn ta reng mai. He kum chhunga kan nuna thilthlengte han thlir let ta ila, hlimna, lawmna, lungngaihna, hlawhtlinna leh hlawhchhamna, thihnate thleng pawhin a inpawlh nuaih awm e. Heng kan hun tawng chi hrang hrangte kan en let chuan, kan rilru puthmang a zirin 2017 hi kan tan kum tha nge a niha kum chhia, lawmna kum nge, lungngaih kum tih hi a dang thei viau ang le. Lawmna tur kan zawn chuan lawmna
tur thil tam tak kan hmu ngei ang. Ama-herawhchu, “Kan lawmna chhante hi eng nge an nih le?” tih leh “a tloin a tha tawk em?” tih erawh kan ngaihtuah a ngai ang. Kan dam chhung hian lawmna min thlentu tam tak a awm a. Lawmna chu Pathian malsawmna kan dawn hrang hrang eibarzawnna leh zirna la-ma hlawhtlinnaah te leh damna leh hriselna kan chanah te a hmuh theih ang. Hringnun nihphung atanga kan thlir chuan, heng lawmnate hi awm hun nei leh awm loh hun nei an nih avangin tawpchin an nei thin a; rei an daih tak tak ngai lo a ni. Bible zirtirna kan en chuan “Lawmna tawp chin nei lo, nghet leh tluantling chu Lalpaa lawmna hi a ni” tih kan hmu a. Zawlnei Nehemia chuan, “Lalpaa lawmna chu in chakna a ni,” a lo ti a (Neh. 8:10). He thu hi ring-tute tan a dikin a rinawm a, 2017 vui liam mai tur keiniho tan Pathian thu nunpui tlak a ni tak meuh meuh va, a la ni zel bawk ang.
Lalpaa lawmna nei tur chuan, eng ang dinhmunah pawh ding ila, Pathian a awm ngei a, a mite chu englai pawhin min ngaihsak reng a ni tih hre reng chunga Lalpaa tluk luh a tul. Harsatna lian taka kan ngaih leh kan tawnte, thihna hial pawh ni se, Lalpa hnena kan tlukluhpui zel chuan, tawrh thiam dan a lo awm leh thin. Tin, ringtute chuan hlawhtlinna kan chan zawng zawngte pawh Lalpaa tlukluhpui zel tur kan ni. Kan hlimna leh kan lawmna bul ber hi Lalpaah a nih chuan lawmna nghet leh tlo kan nei zel dawn a lo ni.
COLLEGE RAWNGBAWLNA
TTC-in Motor (minibus) a Lei ta TTC hian motor motor project fund kum 2 lai a lo zawng a. GA, Syn-od leh Kohhran Department hrang hrangte, ram pawn leh ram chhunga pawlho te leh mimal/chhungkua thahnemngai tak takte thawhpuina azarah 30 November 2017 khan TTC chuan Ks.
36,500,000 man Minibus mawi leh changkang tak, mi 16 chuan theihna, 2011 model “Toyota Hiace Commuter” a lei ta. A lawm-awmin a hlimawm tak zet a ni. 15 December 2017 zing 8:00-ah Ge-neral Assembly, Board-a hruaitu te, Kohhran department hrang hranga hruaitu te, Synod hruaitu te leh tualchhung kohhran hruai-tute sawmin Pathian hnena hlanna leh lawmthu sawina inkhawm hun hman a ni. TTC motor project fund thawhtu zawng zawngte Lalpan malsawm zel che u rawh se. TTC-in Krismas Fun Fete Buatsaih TTC chuan Tahan leh a chhehvela mipuiten hlim taka Krismas hmuahna leh rawngbawlna atana sum tuakna ni pah fawmin ei leh
November—December, 2017 Vol. 2 (6)
Editor
Rev. Lalchunglura (Principal)
Joint Editors
Saya Thangmawia Sayama Vanlalhruaii
Circulation Manager
Charles Zothangpuia
1 8
mifingte chu an mumangah Heroda hnena kir leh
tawh lo tura hrilh an nih avangin mahni khaw
lamah kawng dangah a haw leh ta a.
Engtin nge nausen chibai i buk ve dawn?
Nausen chibai kan buk dan tur
chungchangah khawchak mifingte hnen atangin zir
tur kan nei awm e.
(1) Anni chuan an chibai buk tur chu Lal a ni tih an
hre chiang a, thinlung takin chibai an buk thei
a ni. Chibai bukna dik tak hlan tur chuan Lal
Isua hi thinlung taka Lala kan pawm a ngai.
Kan nunah Lal ni turin Lal Isua hi a tharin
sawm leh ila, kan ngaihtuahna leh kan thin-
lungte amah chibai buk turin i buatsaih ang u.
Lal Isuan thinlung taka amah chibai buk turin
min duh a ni. Chuti ni lova khawvel thila hlawk
-na leh nawmna tur chauh ngaihtuaha chibai
kan buk a nih chuan kan thlarau nunin a chhiat-
phah dawn a ni. Tin, nausen chibai kan buk dan
azirin Krismas hi lawman emaw, lungngaihna
min thlentu a ni ang. Tunlaiah thalai thenkhat
chuan Krismas vuakvekah khawvel taka hlimna
an zawng a. Zu in ngai lo tan zu in ni, zial zu
ngai lo tan zial zuk ni, drug khawih ngai lo tan
drug khawih ni, mipat hmeichhiatna hman
khaw loh ni tih mai tur angin an chen a. Kris-
tian thalaite kan inbih chian a ngai ta hle. Kris-
mas vuakvekah hian Lal Isua hi mihring taka
hlimna (khawvel hlimna) aiin kan dah
pawimawh zawk tur a ni. Chuti a nih loh chuan
piancham neitu ber sirah hnawlin nuam kan
chen palh hlauh dah ang e.
(2) Khawchhak mifingten an hun leh tha tam tak
sengin hmun hla tak atangin Jerusalem leh
Bethlehem an pan a, nausen Isua chibai an buk
a. Keini pawh hian theih tawp chhuahin Biak
Inah leh Kohhran Krismas programah kan hun
hlu tak leh thate sengin nausen chibai buk ila.
Kan thian thate leh kan hmangaihte tan kan hun
leh tha kan seng thin angin Lal Isua tan kan hun
leh tha i seng ve ang u.
(3) Krismas hi khawvel chhandamtu lo pianna ni,
hlimna ni a ni a. Amah ringtute chuan he ni hi
hlim taka hmang tur kan ni a. Chutianga hlim
taka hmang tur chuan khawchhak mifingte an-
ga thilpek kenga nausen chibai buktu kan nih a
ngai. Khawchhak mifingte angin kan hausa lo a
ni mai thei. Mahse, kan neih thil leh sum
atangin midangte thil eng emaw kan tih sak thei
a ni. Saya Lalthuamliana (Tahan) chuan Krismas
hman dan tha hetiang hian a ziak a:
“[He Krismas hunah hian] i tih
theih leh i neih chhun tlem mahse
i chhungte, i thenawm khawveng
te, mi rethei zawkte tan hlimna
eng emaw tal siam chhuah tumin
tan han la teh. Mi dangte zawng
zawng aia hlim hmasa ber tur
chu nangmah i ni asin. I awih loh
chuan tunah khan han ti chhin
teh - mihring zawn ber hlimna
neih theih dan kawng chu i zawh
fuh nghal mai dawn a lo ni. Hlim-
na eiraltu ni lovin hlimna siam
chhuaktu ni ang che."
Ringtute hi midangte tana malsawmna ni tur
kan ni a. He Krismas hun rei lo te chhungah hian mi
dangte tan thil tha pakhat tal tih i tum ang u.
Dawngtu ni lovin petu nih tum zawk ila, chu chuan
mi dangte hlimna a thlen anga, Krismas chu a lo
Krismas zual sauh dawn a lo ni. Engtin nge nausen
Isua chibai i buk ve dawn le?
COLLEGE CALENDAR
(January - March, 2018)
Jan 5 - Arrival Day
Jan 8 - Class Begin
Jan 26 - Students’ Council General Election
Jan 30 - Thesis/Research Oral Test
- Students’ Council Handover
Feb 5 - College Hiking
Feb 9 - Thesis Submission Deadline
Feb 13-23 - Examination
Feb 22-23 - Sup. Exam for Senior Students
Feb 26-27 - Preparation for Graduation Dinner
Feb 27 - Holy Communion
Feb 28 - Graduation Dinner Party
March 1 - General Cleaning
- Taking Photo & Reharsal
March 2 - The 34th Graduation Day
March 3 - Social work & General Cleaning
March 4 - Summer Vacation Begin
in tuihnai tak tak te, infiamna chi hrang hrangte leh zai thiam zai mawi tak takte bakah lam hmuhnawm tak takte buatsaihin kum tina a lo huaihawt thin Krismas hmuahna Kut Hlimawm tak (Fun Fete) chu 7-8 December 2017 khan zan 2 chhung ropui tak leh hlim taka hman leh a ni. He hun min hmanpui
tur liau liau hian New Zealand ram lama PCM rawngbawlpui (PCANZ) thalai mi pasarih Rice Bowl Mission hmingin an lo kal a, Fun Fete an rawn tiphuisui sawt mai. Fun Fete puala lo kal an nih an-gin an theihna apiangah hlim tak leh phur takin engkim min tihpui a, hun hman an ti nuam hle. TTC chhehvela tualchhung kohhran hrang hrang leh department hrang hrangte leh mimal leh pawlho inpe tak takten TTC tan thahnemngai takten kan sawm angin an tha leh zung sengin dawr hawn leh infiamna chi hrang hrang an rawn nei thei a, an inpekna azarah TTC chuan rawngbawlna atan sum Ks. 30,00,000 chuang a hmu thei a. TTC tana thah-nemngai taka thawktute zawng zawng chungah lawmthu kan sawi mawlh mawlh a, Pathianin a let tam takin a vur ang tih kan beisei mai bakah, an inpekna avang hian TTC hian hmalam a pan thei a ni tih hi min lo hriatpui theuh turin kan inngen nghal bawk a ni.
Welcome Krismas Hmang Kum dang ang bawkin TTC chuan Krismas hmuah nan December 1, 2017 khan Sweet December lawmna ni pah fawmin Welcome Krismas hun hlimawm tak kan hmang a. Chawhma lamah zaia inpawlhovin hun hman a ni. Sayama
Vanengthangin inkhawm min kaihruai a, Singapore leh India rama thalaiten Krismas an hman thin dan ngaihthlak a ni. Saya Thangmawian “Singapore ra-ma Thalaite leh Krismas”tih a sawi a, Sayama Van-
lalhruaiin “India rama Thalaite leh Krismas”tih a sawi ve leh a. Heng thupui pahnihte hi zawhna leh chhan-
nain a zui a. Chumi hnuah Sayama Lalruatkimin zai leh lam hlimawm tak tak min tihpui a. Tlai lamah zanriah kilho a ni a, zan lamah tual mei ai, zaia inpawlhonate leh thilpek inpek tawnna hunte hman-gin hun hlimawm tak kan hmang bawk. Varpui PCM-ah Krismas Hmuahna Inkhawm 3 December 2017 Inrin zan khan TTC leh Varpui PCM Kohhran chuan Varpui PCM Biak Inah Krismas
hmuahna inkhawm kan hmang. TTC lam atangin Rev. Tha Lian Faian inkhawm a kaihruai a, Sayama Vanengthangin tanna hun a hmang a, Saya Charles Zothangpuian Thilpek hlanna a nei. Principal Rev. Lalchungluran lawmthu sawina hun a hmang a. Sayama Vanlalhruaiin Krismas thuchah a sawi a, L. Th. IV zirlai Nl. Esther Zonunsiamin Pathian fakna hla a hlan a, New Zealand thalaiten hla pahnih an sak bakah Krismas hlutnate sawiin he hun hi hlim takin kan hmangho a ni. TTC Sport Day Hmang TTC thawktute leh zirlaiten 4 December 2017 khan Sport Day an hmang a. Zing dar 5:00 am-ah zirtirtute leh zirlaite College atang ke-a kalin Carson Baptist Biak Inah zing inkhawm hman a ni. Inkhawm banah zirlai thlan chhuah mi 30 ten TTC lam panin Bogyoke kawngpuiah Zumba Run tiin hriselna atan tlan rualin hun an hmang a. Zing dar 7:30-ah tukthuan eiho a ni. Thawktute leh zirlaite chu pawl 4 (Manchester
2 7
NAUSEN CHIBAIBUKNA
Saya Thangmawia
Tin, Lal thu chu an hria a, an kal ta a; tin, ngai teh, khawchhak lama arsi an hmuh kha, naute awmna chung zawn a thlena a din hma loh zawng an hmaah a kal zel a. Tin, arsi chu an hmuhin an hlim nasa em em a. Tin, in chhungah an va lut a, a nu Mari hnena naute chu an hmu a, an bawkkhup a, chibai an buk a; tin, an ro bawmte an hawng a, a hnenah chuan lawmna rangkachak te, beraw te, murra te an pe a. Tin, Heroda hnenah kir leh lo turin an manga hrilha an awm avangin, an mahni khaw lamah kawng dangah an haw ta a. (Mt.2:9-12)
Khawchhak mifingte leh arsi
Chanchin Tha Matthaia bu ziaktuin khaw-
chak mifingte hi tute nge an nih tih chiang takin a
tarlang lo va, Bible mi thiamte chuan Arabia emaw,
Babulon emaw Persia ram atanga Bethlehem-a lo
kalte an nih an ring. Matthaia bua mifingte hi Gk.
thumalah chuan “magi” tia ziah a ni a, chu chu phi-
losophy te, damdawi te leh natural science lama mi
thiamte sawina a ni. Arsi inher dan ena aienthiam
leh mumang hrilhfiah thiamte an ni bawk. Tunlaia
“astrologer” kan tih angte hi an ni. Hmanlai chuan
heng mite hian mite ngaihsan an hlawh hle. Tunlaia
vansang chanchin zirna science (astronomy) pawh
heng mite finna leh arsi chhui dan (astrology) atan-
ga lo piang chhuak a ni a, ngaihnep ngawt chi a ni
lo.
Khawchak mifingte chungchangah legend
an tih mai thawnthu inhlan chhawn a awm nual a.
Chanchin Tha bu hian mi engzat nge an nih a tar-
lang lo va, thilpek an rawn ken (rangkachak te, be-
raw te leh murra te) chauh a tarlang a. Thawnthu
inhlan chhawn lo kal zelah mifingte hi pathum an
ni a; lal pathum anga sawi an ni nghe nghe a.
“Khawchhak Lal pathumte kan ni” tih hla pawh a
awm kha. An hmingte pawh tarlan a ni a –
“Rakachak hlantu chu Melchior-a a ni a, putar upa
tawh tak, a sam leh a khabel hmul pawh tuak vo
tawh a ni. Beraw hlantu chu Casper-a a ni a, pa va-
lai tak, khawbe hmul pawh zuah lo a ni. Tichuan
mura hlantu chu mi hang, khabe hmul tlem te nei a
ni,” an ti. Lal Isua pian chungchangah hian khaw-
chak “mifingte hi tute chiah nge an nih?” tih leh
“mi engzat nge an nih?” tih hi a pawimawh ber lo
va. “Eng thil nge an tih?” tih leh “engtiangin nge
nausen chibai an buk” tih hi a pawimawh ber zawk
chu a ni.
Kan hriat theuh angin khawchhak mifingte
chuan khawchhak lamah arsi an hmu a, arsi zuiin
Jerusalem an pan a, “Khawiah nge Judate Lal lo pi-
ang chu? Khaw chhak lamah a arsi kan hmu a, amah
chibai buk turin kan lo kal a ni” tiin Jerusalema
hruaitute an zawt a. Mifingte hi Pathian hnam thlan
(Juda hnam) a ni lo va, Pathian nung betute pawh an
ni hek lo. Mahse, Matthaia bu ziaktuin a sawi angin,
Lal Isua pian thu hre hmasa ber tute an ni a. An thil
hmuh leh hriatah an chiang a, “nausen lal ni tur” an
ti lo va, “khawiah nge Judate Lal” an ti chat mai a
ni. Khawvel lal leh chandamtu pian thu chanchin
puang turin Pathianin hnam dang leh sakhaw dang
bia a hmang a ni. Hei hian Lal Isua chu Judate lal
leh Judate chhandamtu chauh ni lovin khawvel lal
leh khawvel chhandamtu a nihzia a entir a ni.
Khawchhak mifingten nausen chibai an buk
Khawchhak mifingte chu lal in atangin an
chhuak a, khawchhaka an arsi hmuh chu nausen
awmna zawn a thlen hma zawng an hmaah a kal zel
a. Helaiah hian Matthaia bu ziaktuin eng nge a sawi,
“arsi chu an hmuhin an hlim nasa em em a” a ti a.
Mifingte chu an hlim satliah mai ni lovin “nasa tak-
in an hlim a ni.” Tichuan Mifingte chuan nau te leh
a nu Mari chu an va hmu a, rangkachak te, beraw te,
mura te an hlan a. An thilpek hlante hian Lal Isua
nihna leh nih tur an hril lawk a.
(1) Rangkachak: Khang hunlai khan
rangkachhak hi chibaibukna thilpeka an hlan thin
thil hlu a ni a. Mi tu emaw Lal hnenah a kal a, thil-
pek a kenin rangkachak a keng thin a. He thilpek
hian lal Isua chu lal a nihzia a entir a ni.
(2) Beraw: Beraw chu hr iat r imtui a ni a,
Puithiamten temple-a inthawina atana an hman thin
a ni. He thilpek hian Lal Isua chu Pathian leh mi-
hring inzawm tirtu Puithiam Lal Ber a nihzia a entir
a ni. Lal Isua chu Pathian hnena min hruai thlengtu
a ni.
(3) Murra: Mur ra chu hr iat r imtui tho a ni a,
aloe nena pawlhin mitthi ruanga an chulh thin a ni
(Jn. 19:39). He Murra hian Lal lo piang chu Pathian
leh mihring inremtirin a thi dawn a ni tih a entir
bawk.
Mifingte hian an thilpekin a entir tum ber an
hre lo mai thei a. Eng pawh nise, hei hi Pathian
remruat a ni tiin a sawi theih. Tichuan, khawchhak
United, Chelsea, Liverpool leh Arsenal) hmingte in-vuaha inthenin infiamna chi hrang hrang football, intlansiak, volleyball, chhinlung pet (sepaktkaraw),
arhmul vuak (bad-minton), thlangra inputsiak, insaihrui-pawh, mau tlawn karkalaka inkalsiak, saiip puana intlan-siak, hampuar in-thutkehsiak te-a
intihsiakna chi hrang hrang neiin hun hman a ni a. TTC Fun Fete min hmanpui tura lo kal, New Zealand thalai mi 7-te pawh heng infiamna chi hrang
hrangah an tel ve a. Kumin Sports Day-a titha ber chu Arsenal an ni a, Trophy mawi tak hlan an ni. Hemi ni hian zanriah hlim taka kilho a ni.
New Zealand Thalaiten TTC Fun Fete Min Hmanpui TTC-in a sawm angin New Zealand rama PCM rawngbawlpui Presbyterian Kohhran thalai mi 7-te chu 30 November 2017 khan Tahan an lo thleng a. Anni hi Rice Bowl Mission kal tlangin TTC Fun Fete min hmanpui tura lo kalte an ni. 2 December 2017 Inrinni zingah TTC zirlai zinga Sap Tawng Uar Pawl (English Speaking Club) member-te nen Utawk tlang
(Taungphila tlang) an lawn a. TTC thiltih engkim Welcome Krismas te, Sport Day te leh Fun Fete in-
buatsaihna hnatlang zawng zawngahte hlim tak leh phur takin min telpui a. Fun Fete zana mipui thlala-kpuituahte tangin Gospel Concert lamah zai
ngaihnawm tak tak leh lam ennawm tak takte min thawhsak bawk a ni. 11 December 2017 khan BA (English) Class-ah zirtirna an pek zawhin thlahna hunserh tawi hmanpui an ni a. Inngaihhruaina thil-pekte inpe tawnin chawhlui kilho hnuah Kawlpui thlawhna tumhmunah thlah liam an ni. TTC Thawktuten Uniform Nei Thar TTC-a thawktu zawng zawngte hak tur uniform thui thar a ni a. Thawktu leh Zirtirtu mipate uniform chu chhawhchhi rawng kawrchung (safari) leh kekawr
tlawn a ni a, Thawktu leh Zir-tirtu hmeichhiate uniform chu kawrchung leh pawnfen pawl a ni a, a chhunga hak tur chu vun rawng a ni thung. Heng uniform-te hi hak ni tur ruat-ah an ha thin dawn a ni.
TTC Sunday Hmang Kum dang ang bawkin 26 October2017 khan PCM kohhran hrang hrangah TTC Sunday program hman a ni leh a, tun tum hi ram pum huapa TTC Sunday kan hman vawi 19-na a ni. TTC zirtirtute, thawktute leh zirlai thenkhatte chu Kalay-Kabaw kohhran hrang hrangah Report pein leh thupui sawiin kan feh chhuak a. PCM kohhran zawng zawngah kan kal
3 6
thlen nawn zelna hi a ni. Kum 2000 chuang kal taa thil thleng avang khan vawiina kan nun hian a tha zawnga danglamna nasa tak min thlen thei a, Pathi-an lal ram tawp chin nei lo tura thleng tur chu lo thleng zelin Krismas dik tak kan nunah a thleng zel dawn a ni. Isua chu Remna Lal a ni kan ti tawh a. Chu “Remna Lal” chu kan thinlungah alo pian chuan Krismas tak tak kan hmang dawn tihna a ni. “A nih leh engtin nge chu Remna Lal chu kan thinlungah alo pian ang?” tiin kan inzawt ru ngei ang. Kan thinlunga a lo pian dawn chuan kan chunga thilsual titute, kan rilru min tina em em tute leh kan pawi sawi thin-tute kan ngaihdam a ngai a ni. Lal Isua thu min zirtir pawimawh em em mai, tirhkoh Paula pawhin a zir-tir chhunzawm leh chu hmelmate hmangaih a, an thatna tura tawngtaisak leh malsawmsak hi a ni a. Chu chu thil awlsam tak a ni hauh lo. Mahse, mi kan ngaihdam loh hian kan thinlungah huatna leh khakna a inchhek khawl a, chu chuan mi hlim lo tak-ah min siam a, keimahni leh Pathian inkarah dai-danna lo awmin kan mihring puite nen kan inrem thei tawh thin lo a ni. Kuminah hian Krismas dik tak kan hman theihna turin kan rilru min tinatute leh kan pawisawitute ngaidam ila, “Remna Lal” chu kan thinlungah a lo piang anga, hnialtute hnial dan zawh rual lohin “Remna Lalram kinni nei lo tur” chu a zau zel dawn a ni. Tin, keimahni lamah hlim leh zualin, beiseina tha lehzual nen kumthar hun lawm-awm tak kan thlir thei dawn a ni. Engtin nge kan rilru tina em emtu chu kan ngaihdam theih ang? Hei hi zawhna pawimawh em em a ni. Midangte ngaidam tur hian mihringte hian chakna kan nei tlem khawp mai nia. Mahse, Isua ringa, a thu awih-tute chuan Isua thupek zawmin an thei thin a ni. Chu Isua thupek, “a tiduhdahtu che u chu an thatna turin tawngtaisak ula, malsawmsak rawh u” tih hi zawm mai tur a ni. Isua thu awiha min tiduhdahtu leh kan rilru tinatute tana an thatna tura kan taw-ngtai chuan kan hriat loh laiin kan thinlunga huatna leh khaknate kha alo bo vek thin a ni. Chiartu duhawm tak, he thu i chhiar lai mek hian chawl hlek la, ngawirengin, i thinlungin nangmah hawtu chea i ngaih leh i thinlung tina vawng vawngtu tan khan a thatna turin han tawngtaisak teh le. Tichuan, “Remna Lal”chu i thinlunga cheng a, piang nawn leh turin i sawm dawn nia.
Remna chibai inbuk ang aw
“Remna Lal” pianchamphaphak lawm kan nih angin,
remna siamtu kan nih a tul khawp mai. Thinlunga
khaknate dah bovin, thenawm khawveng,
chhungkua, u leh naute nen remna chibai inbuk ila,
kumin Krismas chu hriatreng tlakin hman i tum tlat
ang u. Nakin hnua kan thinlung natna thlentu tur
thil engmah ti lo ila, mi dang nena inhauh leh intih-
thiamlohna kawng pumpelh hram hram bawk ila,
kumthar lo thleng tur a nghahhlelhawm sawtna tur-
in Krismas hman i tum theuh ang u.
Krismas leh kumthar chibai u le.
- - - - - - - - - - - -
LAWMPUINA
Sayama Vanengthangin M. Th. Degree La 4 November 2017 khan Sayama Vaneng-thangi chuan Malaysia rama Sabah Theologi-cal Seminary atangin M.Th. (Pastoral) de-gree a la a, hetianga degree tha tak a la hi TTC chuan kan lawmpui.
Sayama Mar Lar Myint-in D. Th. Zir Zo
Kan College-a kum rei tak zirtir hna lo thawk tawh Sayama Mar Lar Myint (Lalbiakmawii) chuan Hong Kong rama Lu-theran Theological Seminary atangin November 2017
khan Doctor of Theology (NT) program-ah distinc-tion hmuin a zir zo va. PCM hmeichhiate zingah Pathian Thu zirna lama Doctorate zir zo hmasa ber a ni a, TTC-in Doctorate zir zo zirtirtu chhuanawm tak kan neih belh hi kan lawm tak zet a ni.
- - - - - - - - - - - - - - - - - -
kim thei lova, TTC zirtirtute, thawktute leh zirlaite kal theih lohna kohhranah College ngenna angin bialtu Pastor ten report pek leh thupui sawi rawng-bawlna min hlensaka kan lawm hle a ni. Kumin TTC Sunday thupui hi Christian Education lama mithiam Sayama Lalruatkimi ziak “Sunday School – Kohhran Rawngbawlna Pawimawh” tih a ni a. TTC Sunday hmangtu PCM Kohhran zawng zawngten kan hlawkpui ngei kan beisei. B. A. English Zirlaite Excursion 16 December 2017 khan B.A. English zirlaite chuan excursion program-in Tamu leh Moreh an tlawh a, hun hlimawm tak an hmang. B.A. English course hi
theology course nen a inang lo va, University of Distance Education exam chhangin October leh November thla chhung an chawl a, Second Semes-ter hi theology zirlaite aiin an lut tlai hret a, College chawlh pawh 18 December 2017-ah an nei ve chauh a ni.
Krismas Sikul Chawlh Hmang TTC zirlaite chu College rawngbawlna leh thiltih chi hrang hrangah taima taka an mawhphurhna an hlen chhuah hnuin December 11, 2017 atang khan Krismas Sikul Chawlh an hmang tan a. 5 January 2017-ah zirlai tan leh tur a ni. Office erawh Decem-ber 23, 2017 atangin Krismas chawlh hman tan tur a ni a, December 29, 2017-ah hawn leh a ni ang.
- - - - - - - - - TTC-IN THILPEK A DAWNTE
Sayama Vanengthangiin Badminton Racket Pe: Sayama Vanengthangi chuan 18 November 2017 khan a M.Th. degree lak lawmthu sawina atan Col-lege Zirtirtute leh Thawktute infiamnaa hman tur arhmul vuakna (badminton racket) pahnih, Ks. 30,000 man min leisak a, kan lawm hle.
TTC Thawktuten Krismas Present Dawng Upa Lallunghnema leh Pi Thangzuali (Yangon)-techhungin TTC thawktuten 2017 Krismas hlim tak-a an hmanna turin present Ks. 680,000 an pe a, an chungah kan lawm hle. Lalpan a let tam takin mal-sawm mawlh rawh se!
4 5
TTC ZIRTIRTUTE RAWNGBAWLNA
Rev. Lalchunglura, Principal chu 21-24 November 2017 khan Asia Chhimchhak khawmuala Bible School insuihkhawm (ATESEA) buatsaih Finance Manager-te Inkhawmpui a va kal. He In-khawmpui hi Thailand ram Bangkok khawpuia buatsaih a ni a, ATESEA hnuaia school hrang hrang atangin palai 21 an kal khawm a, school hrang hrangten sum an vawn dan leh an zawn dan sawiho leh zirho a ni.
Sayama Vanlalhruaii chuan 31 November 2017 zan P.Y.F. Tahan Vengchhak inkhawmah “Eng Vangin Nge Tunlai Khawvelah Pathian Rawng Kan Bawl Ang?” tih thupui hmangin sawihona a hmanpui a, hemi zan hian TTC zirlai thenkhat ten zaiin an tawiawm a, he inkhawm hi video-a laka dahthat a ni.
Rev. Tha Lian Fai-an 13-18 November 2017 khan “Naupang Pawimawhna” tih thupui hmangin PCM Immanuel Vengsak Naupang Sunday School zirtirtute training a pe a; he training hi Pyin Oo Lwin-a buatsaih a ni. 2 December 2017 khan “Expository Sermon Buatsaih Dan” tih thupui hmangin Satawm Wesleyan Kohhran thuhriltute sermon buatsaih dan a zirtir a, 4-10 December 2017 khan PCM Hmuntha Venglai Kohhran Cru-sade-ah speaker a ni bawk.
Rev. Van Biak Muan-an PCM Tahan Vengchhak-in
TTC zirtirtute an rawn ngenna angin 19 Novem-ber 2017 khan “Kristian Chhungkaw Inkaihhruai Dan Tha” thupui hmangin PCM Tahan Vengchhak Biak In-ah training a pe a. 7-8 December 2017 khan General Assembly buatsaih PCM Leaders’ Consultation-ah “Khawvel Danglam Zela PCM Rawngbawl Dan” tih thupui hmangin General Assembly meeting room-ah training a pe bawk. 13-15 November 2017 khan ATEM-in Bethel The-ological Seminary-a a buatsaih, “Rawngbawltute Intuaitharna” (Ministers’ Institute)-ah Pastora-ten thil ruahman an thiam theih dan tur lam hawi (Pastoral Management) thupui hmangin training a pe bawk.
Rev. Pek Muan Cuang-a, Netherland-a PhD zir mek
chu a thesis ziah Myanmar Lung Ina thil thleng chhuizauna leh Lung In tangte chanvo tihchingpen a nih dan chanchin sawi turin USA lama sawm a ni a, 15 September 2017 khan USA panin a thlawk chhuak. USA-a state hrang hrang Pennsylvania, California, Georgia, leh South Ca-
rolina-te a tlawh kual a, hmun hrang hranga Presbytery hotuten an lo dawngsawng ani. Pres-byterian Kohhran Biak Inah te, Presbytery Ink-hawmpui-ah te leh Lung Inahte thusawiin hun a va hmanga, November 30, 2017 khan Myanmar-ah tluang takin a lo haw leh. Hetianga rawng-bawlna hun pawimawh tak a hmang thei hi law-mawm kan ti hle.
- - - - - - - - - - - - - - - - - TTC RAWNGBAWLNA SUM DAWN ZAT
(November– December 20, 2017))
#Sum thawhtute chungah lawmthu kan sawi e.#
Krismas Thuchah
KAN THINLUNGAH REMNA LAL LO PIANG RAWH SE
Sayama Vanlalhruaii
“A hmingah chuan Remruattu Maka, Pathian chaka, Chatuanpa, Remna Lal an ti dawn si a. A ram a zau zel ang a, a ramah remain tawpintai a nei a lovang …” (Is. 9:6) “… In hmelmate chu hmangaih ula, a tiduhdah-tu che u chu tawngtaisak rawh u.” (Mt. 5:44)
Pathian kaihhruainain 2017 Krismas chu kan lo thleng leh dawn ta reng mai. Krismas hmang tura tisa leh thlarau lama inbuatsaih hun a ni leh ta. Ngaihtuah tur pawimawh tak kan neih chu, kan tan hian Krismas hian eng nge awmzia a neih a, eng nge a pawimawhna tih hi a ni a. Krismas kan tih hian kan thinlunga lo lang thin hi han inzawt ta ila, a inang lo nual awm e. Naupangte rilrua lo lang hma-sa ber tur chu thawmhnaw thar, inkhualtelemna (toys) thar chi hrang hrang leh ei leh in tur tuihnai tinreng, ruaitheh leh zaikhawmte a ni mai thei a. Thalaite tan bialnu/bialpate nena inkawmna hun tha a lo ni leh anga, nu leh pa tam tak tan chuan fate tana thil thar neihsak theih loh hlauh vanga rilru hahte a ni ang. Heng zawng zawng hi thlarau lam nun ngaihtuah thleng hauh lova Krismas kan hmuhdan leh kan hmandan a ni nawk thin mai. He-tiang avangte hian kum tinin Krismas hi lawm ve thin mah ila, a nihphung dik tak kan phawkchhuak thei lo fo thin a ni. Krismas awmze dik tak chu eng nge ni? Kan Bible tarlang takah khan zawlnei Isaian Lal Isua lo kal tur a sawilawkna leh lo kal tur Messia chu tu nge a nih a sawifiahna a ni a. Kan chhinchhiah bik tur chu “Remna Lal” tih lai tak kha a ni. Tichuan Krismas chu eng nge a nih tia kan inzawt a nih chuan, “Remna Lal pianchamphaphak” tiin kan sawifiah tawh ang. Mithiam, ril taka hmanlai thil leh khawvela thilthleng zir bing mite chuan Isua Krista hi dawt mai a ni tiin an hnial kalh thin a, a chanchin pawh hi thil thleng tak tak ni lo, thawnthu mai leh thawnthu chauha awm angte pawhin an sawi a. Chu mai ni lovin Isua chanchin, a nun leh a thiltih zawng zawngte pawh hi a taka thleng a ni lo tiin an hnial zel mai a ni. Amaherawhchu, hnialtute leh sawinawitute, sawichhetute leh ring duh lotute hni-alkhan tidanglam dawrh zel thintu chu “a ram a zau zel anga, a ramah remnain tawpintai a nei lo vang” tia zawlneiin a lo sawi lawk angin, mi, an thinlunga “Remna Lal” piantir thintute nunah a taka Krismas a
Phai Synod
Khua/Veng Kohhran PWS PYF
Kawlkulh 10000
Tahan Vengchhak 200000
Khawpuichhip 200000
Khampat Calvin 100000 10000
Myohla 30000
Tamu 300000 20000
Kanan Vengpui 100000
Khawhmunnuam 20000
Hmuntha 20000 10000
Zohmun Vengpui 200000 30000 30000
Tuivar 30000
Changelzawl 50000
Mamouh 30000
Khampat Venglai 20000
N.Letpan 50000 20000
Pinkhung 150000
Kanan Venglai 300000
Tahan Vengthlang 400000
Chin Synod
Hebron, Segyi 50000
Horeb, Changelzawl 20000 10000
Sadaw 15000
Goshen, Sadaw 10000 5000
Eleazer, Tamu 20000
Nazareth, Htantapin 100000
Hmuntha Venglai 30000
Letpan Vengthar 70000
Letpan Vengpi 50000
Falam Synod
Falam Vengpi 150000
Special Rawngbawlna
Lensung PYF Conference 32500
Motor Fund
Rev. Dr. Theodor Lim 1250000 (1000 USD)
PCANZ Team 452250 (335 USD)
Pi Mathani, PCM Yangon 10000
kim thei lova, TTC zirtirtute, thawktute leh zirlaite kal theih lohna kohhranah College ngenna angin bialtu Pastor ten report pek leh thupui sawi rawng-bawlna min hlensaka kan lawm hle a ni. Kumin TTC Sunday thupui hi Christian Education lama mithiam Sayama Lalruatkimi ziak “Sunday School – Kohhran Rawngbawlna Pawimawh” tih a ni a. TTC Sunday hmangtu PCM Kohhran zawng zawngten kan hlawkpui ngei kan beisei. B. A. English Zirlaite Excursion 16 December 2017 khan B.A. English zirlaite chuan excursion program-in Tamu leh Moreh an tlawh a, hun hlimawm tak an hmang. B.A. English course hi
theology course nen a inang lo va, University of Distance Education exam chhangin October leh November thla chhung an chawl a, Second Semes-ter hi theology zirlaite aiin an lut tlai hret a, College chawlh pawh 18 December 2017-ah an nei ve chauh a ni.
Krismas Sikul Chawlh Hmang TTC zirlaite chu College rawngbawlna leh thiltih chi hrang hrangah taima taka an mawhphurhna an hlen chhuah hnuin December 11, 2017 atang khan Krismas Sikul Chawlh an hmang tan a. 5 January 2017-ah zirlai tan leh tur a ni. Office erawh Decem-ber 23, 2017 atangin Krismas chawlh hman tan tur a ni a, December 29, 2017-ah hawn leh a ni ang.
- - - - - - - - - TTC-IN THILPEK A DAWNTE
Sayama Vanengthangiin Badminton Racket Pe: Sayama Vanengthangi chuan 18 November 2017 khan a M.Th. degree lak lawmthu sawina atan Col-lege Zirtirtute leh Thawktute infiamnaa hman tur arhmul vuakna (badminton racket) pahnih, Ks. 30,000 man min leisak a, kan lawm hle.
TTC Thawktuten Krismas Present Dawng Upa Lallunghnema leh Pi Thangzuali (Yangon)-techhungin TTC thawktuten 2017 Krismas hlim tak-a an hmanna turin present Ks. 680,000 an pe a, an chungah kan lawm hle. Lalpan a let tam takin mal-sawm mawlh rawh se!
4 5
TTC ZIRTIRTUTE RAWNGBAWLNA
Rev. Lalchunglura, Principal chu 21-24 November 2017 khan Asia Chhimchhak khawmuala Bible School insuihkhawm (ATESEA) buatsaih Finance Manager-te Inkhawmpui a va kal. He In-khawmpui hi Thailand ram Bangkok khawpuia buatsaih a ni a, ATESEA hnuaia school hrang hrang atangin palai 21 an kal khawm a, school hrang hrangten sum an vawn dan leh an zawn dan sawiho leh zirho a ni.
Sayama Vanlalhruaii chuan 31 November 2017 zan P.Y.F. Tahan Vengchhak inkhawmah “Eng Vangin Nge Tunlai Khawvelah Pathian Rawng Kan Bawl Ang?” tih thupui hmangin sawihona a hmanpui a, hemi zan hian TTC zirlai thenkhat ten zaiin an tawiawm a, he inkhawm hi video-a laka dahthat a ni.
Rev. Tha Lian Fai-an 13-18 November 2017 khan “Naupang Pawimawhna” tih thupui hmangin PCM Immanuel Vengsak Naupang Sunday School zirtirtute training a pe a; he training hi Pyin Oo Lwin-a buatsaih a ni. 2 December 2017 khan “Expository Sermon Buatsaih Dan” tih thupui hmangin Satawm Wesleyan Kohhran thuhriltute sermon buatsaih dan a zirtir a, 4-10 December 2017 khan PCM Hmuntha Venglai Kohhran Cru-sade-ah speaker a ni bawk.
Rev. Van Biak Muan-an PCM Tahan Vengchhak-in
TTC zirtirtute an rawn ngenna angin 19 Novem-ber 2017 khan “Kristian Chhungkaw Inkaihhruai Dan Tha” thupui hmangin PCM Tahan Vengchhak Biak In-ah training a pe a. 7-8 December 2017 khan General Assembly buatsaih PCM Leaders’ Consultation-ah “Khawvel Danglam Zela PCM Rawngbawl Dan” tih thupui hmangin General Assembly meeting room-ah training a pe bawk. 13-15 November 2017 khan ATEM-in Bethel The-ological Seminary-a a buatsaih, “Rawngbawltute Intuaitharna” (Ministers’ Institute)-ah Pastora-ten thil ruahman an thiam theih dan tur lam hawi (Pastoral Management) thupui hmangin training a pe bawk.
Rev. Pek Muan Cuang-a, Netherland-a PhD zir mek
chu a thesis ziah Myanmar Lung Ina thil thleng chhuizauna leh Lung In tangte chanvo tihchingpen a nih dan chanchin sawi turin USA lama sawm a ni a, 15 September 2017 khan USA panin a thlawk chhuak. USA-a state hrang hrang Pennsylvania, California, Georgia, leh South Ca-
rolina-te a tlawh kual a, hmun hrang hranga Presbytery hotuten an lo dawngsawng ani. Pres-byterian Kohhran Biak Inah te, Presbytery Ink-hawmpui-ah te leh Lung Inahte thusawiin hun a va hmanga, November 30, 2017 khan Myanmar-ah tluang takin a lo haw leh. Hetianga rawng-bawlna hun pawimawh tak a hmang thei hi law-mawm kan ti hle.
- - - - - - - - - - - - - - - - - TTC RAWNGBAWLNA SUM DAWN ZAT
(November– December 20, 2017))
#Sum thawhtute chungah lawmthu kan sawi e.#
Krismas Thuchah
KAN THINLUNGAH REMNA LAL LO PIANG RAWH SE
Sayama Vanlalhruaii
“A hmingah chuan Remruattu Maka, Pathian chaka, Chatuanpa, Remna Lal an ti dawn si a. A ram a zau zel ang a, a ramah remain tawpintai a nei a lovang …” (Is. 9:6) “… In hmelmate chu hmangaih ula, a tiduhdah-tu che u chu tawngtaisak rawh u.” (Mt. 5:44)
Pathian kaihhruainain 2017 Krismas chu kan lo thleng leh dawn ta reng mai. Krismas hmang tura tisa leh thlarau lama inbuatsaih hun a ni leh ta. Ngaihtuah tur pawimawh tak kan neih chu, kan tan hian Krismas hian eng nge awmzia a neih a, eng nge a pawimawhna tih hi a ni a. Krismas kan tih hian kan thinlunga lo lang thin hi han inzawt ta ila, a inang lo nual awm e. Naupangte rilrua lo lang hma-sa ber tur chu thawmhnaw thar, inkhualtelemna (toys) thar chi hrang hrang leh ei leh in tur tuihnai tinreng, ruaitheh leh zaikhawmte a ni mai thei a. Thalaite tan bialnu/bialpate nena inkawmna hun tha a lo ni leh anga, nu leh pa tam tak tan chuan fate tana thil thar neihsak theih loh hlauh vanga rilru hahte a ni ang. Heng zawng zawng hi thlarau lam nun ngaihtuah thleng hauh lova Krismas kan hmuhdan leh kan hmandan a ni nawk thin mai. He-tiang avangte hian kum tinin Krismas hi lawm ve thin mah ila, a nihphung dik tak kan phawkchhuak thei lo fo thin a ni. Krismas awmze dik tak chu eng nge ni? Kan Bible tarlang takah khan zawlnei Isaian Lal Isua lo kal tur a sawilawkna leh lo kal tur Messia chu tu nge a nih a sawifiahna a ni a. Kan chhinchhiah bik tur chu “Remna Lal” tih lai tak kha a ni. Tichuan Krismas chu eng nge a nih tia kan inzawt a nih chuan, “Remna Lal pianchamphaphak” tiin kan sawifiah tawh ang. Mithiam, ril taka hmanlai thil leh khawvela thilthleng zir bing mite chuan Isua Krista hi dawt mai a ni tiin an hnial kalh thin a, a chanchin pawh hi thil thleng tak tak ni lo, thawnthu mai leh thawnthu chauha awm angte pawhin an sawi a. Chu mai ni lovin Isua chanchin, a nun leh a thiltih zawng zawngte pawh hi a taka thleng a ni lo tiin an hnial zel mai a ni. Amaherawhchu, hnialtute leh sawinawitute, sawichhetute leh ring duh lotute hni-alkhan tidanglam dawrh zel thintu chu “a ram a zau zel anga, a ramah remnain tawpintai a nei lo vang” tia zawlneiin a lo sawi lawk angin, mi, an thinlunga “Remna Lal” piantir thintute nunah a taka Krismas a
Phai Synod
Khua/Veng Kohhran PWS PYF
Kawlkulh 10000
Tahan Vengchhak 200000
Khawpuichhip 200000
Khampat Calvin 100000 10000
Myohla 30000
Tamu 300000 20000
Kanan Vengpui 100000
Khawhmunnuam 20000
Hmuntha 20000 10000
Zohmun Vengpui 200000 30000 30000
Tuivar 30000
Changelzawl 50000
Mamouh 30000
Khampat Venglai 20000
N.Letpan 50000 20000
Pinkhung 150000
Kanan Venglai 300000
Tahan Vengthlang 400000
Chin Synod
Hebron, Segyi 50000
Horeb, Changelzawl 20000 10000
Sadaw 15000
Goshen, Sadaw 10000 5000
Eleazer, Tamu 20000
Nazareth, Htantapin 100000
Hmuntha Venglai 30000
Letpan Vengthar 70000
Letpan Vengpi 50000
Falam Synod
Falam Vengpi 150000
Special Rawngbawlna
Lensung PYF Conference 32500
Motor Fund
Rev. Dr. Theodor Lim 1250000 (1000 USD)
PCANZ Team 452250 (335 USD)
Pi Mathani, PCM Yangon 10000
United, Chelsea, Liverpool leh Arsenal) hmingte in-vuaha inthenin infiamna chi hrang hrang football, intlansiak, volleyball, chhinlung pet (sepaktkaraw),
arhmul vuak (bad-minton), thlangra inputsiak, insaihrui-pawh, mau tlawn karkalaka inkalsiak, saiip puana intlan-siak, hampuar in-thutkehsiak te-a
intihsiakna chi hrang hrang neiin hun hman a ni a. TTC Fun Fete min hmanpui tura lo kal, New Zealand thalai mi 7-te pawh heng infiamna chi hrang
hrangah an tel ve a. Kumin Sports Day-a titha ber chu Arsenal an ni a, Trophy mawi tak hlan an ni. Hemi ni hian zanriah hlim taka kilho a ni.
New Zealand Thalaiten TTC Fun Fete Min Hmanpui TTC-in a sawm angin New Zealand rama PCM rawngbawlpui Presbyterian Kohhran thalai mi 7-te chu 30 November 2017 khan Tahan an lo thleng a. Anni hi Rice Bowl Mission kal tlangin TTC Fun Fete min hmanpui tura lo kalte an ni. 2 December 2017 Inrinni zingah TTC zirlai zinga Sap Tawng Uar Pawl (English Speaking Club) member-te nen Utawk tlang
(Taungphila tlang) an lawn a. TTC thiltih engkim Welcome Krismas te, Sport Day te leh Fun Fete in-
buatsaihna hnatlang zawng zawngahte hlim tak leh phur takin min telpui a. Fun Fete zana mipui thlala-kpuituahte tangin Gospel Concert lamah zai
ngaihnawm tak tak leh lam ennawm tak takte min thawhsak bawk a ni. 11 December 2017 khan BA (English) Class-ah zirtirna an pek zawhin thlahna hunserh tawi hmanpui an ni a. Inngaihhruaina thil-pekte inpe tawnin chawhlui kilho hnuah Kawlpui thlawhna tumhmunah thlah liam an ni. TTC Thawktuten Uniform Nei Thar TTC-a thawktu zawng zawngte hak tur uniform thui thar a ni a. Thawktu leh Zirtirtu mipate uniform chu chhawhchhi rawng kawrchung (safari) leh kekawr
tlawn a ni a, Thawktu leh Zir-tirtu hmeichhiate uniform chu kawrchung leh pawnfen pawl a ni a, a chhunga hak tur chu vun rawng a ni thung. Heng uniform-te hi hak ni tur ruat-ah an ha thin dawn a ni.
TTC Sunday Hmang Kum dang ang bawkin 26 October2017 khan PCM kohhran hrang hrangah TTC Sunday program hman a ni leh a, tun tum hi ram pum huapa TTC Sunday kan hman vawi 19-na a ni. TTC zirtirtute, thawktute leh zirlai thenkhatte chu Kalay-Kabaw kohhran hrang hrangah Report pein leh thupui sawiin kan feh chhuak a. PCM kohhran zawng zawngah kan kal
3 6
thlen nawn zelna hi a ni. Kum 2000 chuang kal taa thil thleng avang khan vawiina kan nun hian a tha zawnga danglamna nasa tak min thlen thei a, Pathi-an lal ram tawp chin nei lo tura thleng tur chu lo thleng zelin Krismas dik tak kan nunah a thleng zel dawn a ni. Isua chu Remna Lal a ni kan ti tawh a. Chu “Remna Lal” chu kan thinlungah alo pian chuan Krismas tak tak kan hmang dawn tihna a ni. “A nih leh engtin nge chu Remna Lal chu kan thinlungah alo pian ang?” tiin kan inzawt ru ngei ang. Kan thinlunga a lo pian dawn chuan kan chunga thilsual titute, kan rilru min tina em em tute leh kan pawi sawi thin-tute kan ngaihdam a ngai a ni. Lal Isua thu min zirtir pawimawh em em mai, tirhkoh Paula pawhin a zir-tir chhunzawm leh chu hmelmate hmangaih a, an thatna tura tawngtaisak leh malsawmsak hi a ni a. Chu chu thil awlsam tak a ni hauh lo. Mahse, mi kan ngaihdam loh hian kan thinlungah huatna leh khakna a inchhek khawl a, chu chuan mi hlim lo tak-ah min siam a, keimahni leh Pathian inkarah dai-danna lo awmin kan mihring puite nen kan inrem thei tawh thin lo a ni. Kuminah hian Krismas dik tak kan hman theihna turin kan rilru min tinatute leh kan pawisawitute ngaidam ila, “Remna Lal” chu kan thinlungah a lo piang anga, hnialtute hnial dan zawh rual lohin “Remna Lalram kinni nei lo tur” chu a zau zel dawn a ni. Tin, keimahni lamah hlim leh zualin, beiseina tha lehzual nen kumthar hun lawm-awm tak kan thlir thei dawn a ni. Engtin nge kan rilru tina em emtu chu kan ngaihdam theih ang? Hei hi zawhna pawimawh em em a ni. Midangte ngaidam tur hian mihringte hian chakna kan nei tlem khawp mai nia. Mahse, Isua ringa, a thu awih-tute chuan Isua thupek zawmin an thei thin a ni. Chu Isua thupek, “a tiduhdahtu che u chu an thatna turin tawngtaisak ula, malsawmsak rawh u” tih hi zawm mai tur a ni. Isua thu awiha min tiduhdahtu leh kan rilru tinatute tana an thatna tura kan taw-ngtai chuan kan hriat loh laiin kan thinlunga huatna leh khaknate kha alo bo vek thin a ni. Chiartu duhawm tak, he thu i chhiar lai mek hian chawl hlek la, ngawirengin, i thinlungin nangmah hawtu chea i ngaih leh i thinlung tina vawng vawngtu tan khan a thatna turin han tawngtaisak teh le. Tichuan, “Remna Lal”chu i thinlunga cheng a, piang nawn leh turin i sawm dawn nia.
Remna chibai inbuk ang aw
“Remna Lal” pianchamphaphak lawm kan nih angin,
remna siamtu kan nih a tul khawp mai. Thinlunga
khaknate dah bovin, thenawm khawveng,
chhungkua, u leh naute nen remna chibai inbuk ila,
kumin Krismas chu hriatreng tlakin hman i tum tlat
ang u. Nakin hnua kan thinlung natna thlentu tur
thil engmah ti lo ila, mi dang nena inhauh leh intih-
thiamlohna kawng pumpelh hram hram bawk ila,
kumthar lo thleng tur a nghahhlelhawm sawtna tur-
in Krismas hman i tum theuh ang u.
Krismas leh kumthar chibai u le.
- - - - - - - - - - - -
LAWMPUINA
Sayama Vanengthangin M. Th. Degree La 4 November 2017 khan Sayama Vaneng-thangi chuan Malaysia rama Sabah Theologi-cal Seminary atangin M.Th. (Pastoral) de-gree a la a, hetianga degree tha tak a la hi TTC chuan kan lawmpui.
Sayama Mar Lar Myint-in D. Th. Zir Zo
Kan College-a kum rei tak zirtir hna lo thawk tawh Sayama Mar Lar Myint (Lalbiakmawii) chuan Hong Kong rama Lu-theran Theological Seminary atangin November 2017
khan Doctor of Theology (NT) program-ah distinc-tion hmuin a zir zo va. PCM hmeichhiate zingah Pathian Thu zirna lama Doctorate zir zo hmasa ber a ni a, TTC-in Doctorate zir zo zirtirtu chhuanawm tak kan neih belh hi kan lawm tak zet a ni.
- - - - - - - - - - - - - - - - - -
in tuihnai tak tak te, infiamna chi hrang hrangte leh zai thiam zai mawi tak takte bakah lam hmuhnawm tak takte buatsaihin kum tina a lo huaihawt thin Krismas hmuahna Kut Hlimawm tak (Fun Fete) chu 7-8 December 2017 khan zan 2 chhung ropui tak leh hlim taka hman leh a ni. He hun min hmanpui
tur liau liau hian New Zealand ram lama PCM rawngbawlpui (PCANZ) thalai mi pasarih Rice Bowl Mission hmingin an lo kal a, Fun Fete an rawn tiphuisui sawt mai. Fun Fete puala lo kal an nih an-gin an theihna apiangah hlim tak leh phur takin engkim min tihpui a, hun hman an ti nuam hle. TTC chhehvela tualchhung kohhran hrang hrang leh department hrang hrangte leh mimal leh pawlho inpe tak takten TTC tan thahnemngai takten kan sawm angin an tha leh zung sengin dawr hawn leh infiamna chi hrang hrang an rawn nei thei a, an inpekna azarah TTC chuan rawngbawlna atan sum Ks. 30,00,000 chuang a hmu thei a. TTC tana thah-nemngai taka thawktute zawng zawng chungah lawmthu kan sawi mawlh mawlh a, Pathianin a let tam takin a vur ang tih kan beisei mai bakah, an inpekna avang hian TTC hian hmalam a pan thei a ni tih hi min lo hriatpui theuh turin kan inngen nghal bawk a ni.
Welcome Krismas Hmang Kum dang ang bawkin TTC chuan Krismas hmuah nan December 1, 2017 khan Sweet December lawmna ni pah fawmin Welcome Krismas hun hlimawm tak kan hmang a. Chawhma lamah zaia inpawlhovin hun hman a ni. Sayama
Vanengthangin inkhawm min kaihruai a, Singapore leh India rama thalaiten Krismas an hman thin dan ngaihthlak a ni. Saya Thangmawian “Singapore ra-ma Thalaite leh Krismas”tih a sawi a, Sayama Van-
lalhruaiin “India rama Thalaite leh Krismas”tih a sawi ve leh a. Heng thupui pahnihte hi zawhna leh chhan-
nain a zui a. Chumi hnuah Sayama Lalruatkimin zai leh lam hlimawm tak tak min tihpui a. Tlai lamah zanriah kilho a ni a, zan lamah tual mei ai, zaia inpawlhonate leh thilpek inpek tawnna hunte hman-gin hun hlimawm tak kan hmang bawk. Varpui PCM-ah Krismas Hmuahna Inkhawm 3 December 2017 Inrin zan khan TTC leh Varpui PCM Kohhran chuan Varpui PCM Biak Inah Krismas
hmuahna inkhawm kan hmang. TTC lam atangin Rev. Tha Lian Faian inkhawm a kaihruai a, Sayama Vanengthangin tanna hun a hmang a, Saya Charles Zothangpuian Thilpek hlanna a nei. Principal Rev. Lalchungluran lawmthu sawina hun a hmang a. Sayama Vanlalhruaiin Krismas thuchah a sawi a, L. Th. IV zirlai Nl. Esther Zonunsiamin Pathian fakna hla a hlan a, New Zealand thalaiten hla pahnih an sak bakah Krismas hlutnate sawiin he hun hi hlim takin kan hmangho a ni. TTC Sport Day Hmang TTC thawktute leh zirlaiten 4 December 2017 khan Sport Day an hmang a. Zing dar 5:00 am-ah zirtirtute leh zirlaite College atang ke-a kalin Carson Baptist Biak Inah zing inkhawm hman a ni. Inkhawm banah zirlai thlan chhuah mi 30 ten TTC lam panin Bogyoke kawngpuiah Zumba Run tiin hriselna atan tlan rualin hun an hmang a. Zing dar 7:30-ah tukthuan eiho a ni. Thawktute leh zirlaite chu pawl 4 (Manchester
2 7
NAUSEN CHIBAIBUKNA
Saya Thangmawia
Tin, Lal thu chu an hria a, an kal ta a; tin, ngai teh, khawchhak lama arsi an hmuh kha, naute awmna chung zawn a thlena a din hma loh zawng an hmaah a kal zel a. Tin, arsi chu an hmuhin an hlim nasa em em a. Tin, in chhungah an va lut a, a nu Mari hnena naute chu an hmu a, an bawkkhup a, chibai an buk a; tin, an ro bawmte an hawng a, a hnenah chuan lawmna rangkachak te, beraw te, murra te an pe a. Tin, Heroda hnenah kir leh lo turin an manga hrilha an awm avangin, an mahni khaw lamah kawng dangah an haw ta a. (Mt.2:9-12)
Khawchhak mifingte leh arsi
Chanchin Tha Matthaia bu ziaktuin khaw-
chak mifingte hi tute nge an nih tih chiang takin a
tarlang lo va, Bible mi thiamte chuan Arabia emaw,
Babulon emaw Persia ram atanga Bethlehem-a lo
kalte an nih an ring. Matthaia bua mifingte hi Gk.
thumalah chuan “magi” tia ziah a ni a, chu chu phi-
losophy te, damdawi te leh natural science lama mi
thiamte sawina a ni. Arsi inher dan ena aienthiam
leh mumang hrilhfiah thiamte an ni bawk. Tunlaia
“astrologer” kan tih angte hi an ni. Hmanlai chuan
heng mite hian mite ngaihsan an hlawh hle. Tunlaia
vansang chanchin zirna science (astronomy) pawh
heng mite finna leh arsi chhui dan (astrology) atan-
ga lo piang chhuak a ni a, ngaihnep ngawt chi a ni
lo.
Khawchak mifingte chungchangah legend
an tih mai thawnthu inhlan chhawn a awm nual a.
Chanchin Tha bu hian mi engzat nge an nih a tar-
lang lo va, thilpek an rawn ken (rangkachak te, be-
raw te leh murra te) chauh a tarlang a. Thawnthu
inhlan chhawn lo kal zelah mifingte hi pathum an
ni a; lal pathum anga sawi an ni nghe nghe a.
“Khawchhak Lal pathumte kan ni” tih hla pawh a
awm kha. An hmingte pawh tarlan a ni a –
“Rakachak hlantu chu Melchior-a a ni a, putar upa
tawh tak, a sam leh a khabel hmul pawh tuak vo
tawh a ni. Beraw hlantu chu Casper-a a ni a, pa va-
lai tak, khawbe hmul pawh zuah lo a ni. Tichuan
mura hlantu chu mi hang, khabe hmul tlem te nei a
ni,” an ti. Lal Isua pian chungchangah hian khaw-
chak “mifingte hi tute chiah nge an nih?” tih leh
“mi engzat nge an nih?” tih hi a pawimawh ber lo
va. “Eng thil nge an tih?” tih leh “engtiangin nge
nausen chibai an buk” tih hi a pawimawh ber zawk
chu a ni.
Kan hriat theuh angin khawchhak mifingte
chuan khawchhak lamah arsi an hmu a, arsi zuiin
Jerusalem an pan a, “Khawiah nge Judate Lal lo pi-
ang chu? Khaw chhak lamah a arsi kan hmu a, amah
chibai buk turin kan lo kal a ni” tiin Jerusalema
hruaitute an zawt a. Mifingte hi Pathian hnam thlan
(Juda hnam) a ni lo va, Pathian nung betute pawh an
ni hek lo. Mahse, Matthaia bu ziaktuin a sawi angin,
Lal Isua pian thu hre hmasa ber tute an ni a. An thil
hmuh leh hriatah an chiang a, “nausen lal ni tur” an
ti lo va, “khawiah nge Judate Lal” an ti chat mai a
ni. Khawvel lal leh chandamtu pian thu chanchin
puang turin Pathianin hnam dang leh sakhaw dang
bia a hmang a ni. Hei hian Lal Isua chu Judate lal
leh Judate chhandamtu chauh ni lovin khawvel lal
leh khawvel chhandamtu a nihzia a entir a ni.
Khawchhak mifingten nausen chibai an buk
Khawchhak mifingte chu lal in atangin an
chhuak a, khawchhaka an arsi hmuh chu nausen
awmna zawn a thlen hma zawng an hmaah a kal zel
a. Helaiah hian Matthaia bu ziaktuin eng nge a sawi,
“arsi chu an hmuhin an hlim nasa em em a” a ti a.
Mifingte chu an hlim satliah mai ni lovin “nasa tak-
in an hlim a ni.” Tichuan Mifingte chuan nau te leh
a nu Mari chu an va hmu a, rangkachak te, beraw te,
mura te an hlan a. An thilpek hlante hian Lal Isua
nihna leh nih tur an hril lawk a.
(1) Rangkachak: Khang hunlai khan
rangkachhak hi chibaibukna thilpeka an hlan thin
thil hlu a ni a. Mi tu emaw Lal hnenah a kal a, thil-
pek a kenin rangkachak a keng thin a. He thilpek
hian lal Isua chu lal a nihzia a entir a ni.
(2) Beraw: Beraw chu hr iat r imtui a ni a,
Puithiamten temple-a inthawina atana an hman thin
a ni. He thilpek hian Lal Isua chu Pathian leh mi-
hring inzawm tirtu Puithiam Lal Ber a nihzia a entir
a ni. Lal Isua chu Pathian hnena min hruai thlengtu
a ni.
(3) Murra: Mur ra chu hr iat r imtui tho a ni a,
aloe nena pawlhin mitthi ruanga an chulh thin a ni
(Jn. 19:39). He Murra hian Lal lo piang chu Pathian
leh mihring inremtirin a thi dawn a ni tih a entir
bawk.
Mifingte hian an thilpekin a entir tum ber an
hre lo mai thei a. Eng pawh nise, hei hi Pathian
remruat a ni tiin a sawi theih. Tichuan, khawchhak
Lalpaa lawmna chu in chakna a ni
Kum 2017 zinkawng chu kan lo zawh zo leh dawn ta reng mai. He kum chhunga kan nuna thilthlengte han thlir let ta ila, hlimna, lawmna, lungngaihna, hlawhtlinna leh hlawhchhamna, thihnate thleng pawhin a inpawlh nuaih awm e. Heng kan hun tawng chi hrang hrangte kan en let chuan, kan rilru puthmang a zirin 2017 hi kan tan kum tha nge a niha kum chhia, lawmna kum nge, lungngaih kum tih hi a dang thei viau ang le. Lawmna tur kan zawn chuan lawmna
tur thil tam tak kan hmu ngei ang. Ama-herawhchu, “Kan lawmna chhante hi eng nge an nih le?” tih leh “a tloin a tha tawk em?” tih erawh kan ngaihtuah a ngai ang. Kan dam chhung hian lawmna min thlentu tam tak a awm a. Lawmna chu Pathian malsawmna kan dawn hrang hrang eibarzawnna leh zirna la-ma hlawhtlinnaah te leh damna leh hriselna kan chanah te a hmuh theih ang. Hringnun nihphung atanga kan thlir chuan, heng lawmnate hi awm hun nei leh awm loh hun nei an nih avangin tawpchin an nei thin a; rei an daih tak tak ngai lo a ni. Bible zirtirna kan en chuan “Lawmna tawp chin nei lo, nghet leh tluantling chu Lalpaa lawmna hi a ni” tih kan hmu a. Zawlnei Nehemia chuan, “Lalpaa lawmna chu in chakna a ni,” a lo ti a (Neh. 8:10). He thu hi ring-tute tan a dikin a rinawm a, 2017 vui liam mai tur keiniho tan Pathian thu nunpui tlak a ni tak meuh meuh va, a la ni zel bawk ang.
Lalpaa lawmna nei tur chuan, eng ang dinhmunah pawh ding ila, Pathian a awm ngei a, a mite chu englai pawhin min ngaihsak reng a ni tih hre reng chunga Lalpaa tluk luh a tul. Harsatna lian taka kan ngaih leh kan tawnte, thihna hial pawh ni se, Lalpa hnena kan tlukluhpui zel chuan, tawrh thiam dan a lo awm leh thin. Tin, ringtute chuan hlawhtlinna kan chan zawng zawngte pawh Lalpaa tlukluhpui zel tur kan ni. Kan hlimna leh kan lawmna bul ber hi Lalpaah a nih chuan lawmna nghet leh tlo kan nei zel dawn a lo ni.
COLLEGE RAWNGBAWLNA
TTC-in Motor (minibus) a Lei ta TTC hian motor motor project fund kum 2 lai a lo zawng a. GA, Syn-od leh Kohhran Department hrang hrangte, ram pawn leh ram chhunga pawlho te leh mimal/chhungkua thahnemngai tak takte thawhpuina azarah 30 November 2017 khan TTC chuan Ks.
36,500,000 man Minibus mawi leh changkang tak, mi 16 chuan theihna, 2011 model “Toyota Hiace Commuter” a lei ta. A lawm-awmin a hlimawm tak zet a ni. 15 December 2017 zing 8:00-ah Ge-neral Assembly, Board-a hruaitu te, Kohhran department hrang hranga hruaitu te, Synod hruaitu te leh tualchhung kohhran hruai-tute sawmin Pathian hnena hlanna leh lawmthu sawina inkhawm hun hman a ni. TTC motor project fund thawhtu zawng zawngte Lalpan malsawm zel che u rawh se. TTC-in Krismas Fun Fete Buatsaih TTC chuan Tahan leh a chhehvela mipuiten hlim taka Krismas hmuahna leh rawngbawlna atana sum tuakna ni pah fawmin ei leh
November—December, 2017 Vol. 2 (6)
Editor
Rev. Lalchunglura (Principal)
Joint Editors
Saya Thangmawia Sayama Vanlalhruaii
Circulation Manager
Charles Zothangpuia
1 8
mifingte chu an mumangah Heroda hnena kir leh
tawh lo tura hrilh an nih avangin mahni khaw
lamah kawng dangah a haw leh ta a.
Engtin nge nausen chibai i buk ve dawn?
Nausen chibai kan buk dan tur
chungchangah khawchak mifingte hnen atangin zir
tur kan nei awm e.
(1) Anni chuan an chibai buk tur chu Lal a ni tih an
hre chiang a, thinlung takin chibai an buk thei
a ni. Chibai bukna dik tak hlan tur chuan Lal
Isua hi thinlung taka Lala kan pawm a ngai.
Kan nunah Lal ni turin Lal Isua hi a tharin
sawm leh ila, kan ngaihtuahna leh kan thin-
lungte amah chibai buk turin i buatsaih ang u.
Lal Isuan thinlung taka amah chibai buk turin
min duh a ni. Chuti ni lova khawvel thila hlawk
-na leh nawmna tur chauh ngaihtuaha chibai
kan buk a nih chuan kan thlarau nunin a chhiat-
phah dawn a ni. Tin, nausen chibai kan buk dan
azirin Krismas hi lawman emaw, lungngaihna
min thlentu a ni ang. Tunlaiah thalai thenkhat
chuan Krismas vuakvekah khawvel taka hlimna
an zawng a. Zu in ngai lo tan zu in ni, zial zu
ngai lo tan zial zuk ni, drug khawih ngai lo tan
drug khawih ni, mipat hmeichhiatna hman
khaw loh ni tih mai tur angin an chen a. Kris-
tian thalaite kan inbih chian a ngai ta hle. Kris-
mas vuakvekah hian Lal Isua hi mihring taka
hlimna (khawvel hlimna) aiin kan dah
pawimawh zawk tur a ni. Chuti a nih loh chuan
piancham neitu ber sirah hnawlin nuam kan
chen palh hlauh dah ang e.
(2) Khawchhak mifingten an hun leh tha tam tak
sengin hmun hla tak atangin Jerusalem leh
Bethlehem an pan a, nausen Isua chibai an buk
a. Keini pawh hian theih tawp chhuahin Biak
Inah leh Kohhran Krismas programah kan hun
hlu tak leh thate sengin nausen chibai buk ila.
Kan thian thate leh kan hmangaihte tan kan hun
leh tha kan seng thin angin Lal Isua tan kan hun
leh tha i seng ve ang u.
(3) Krismas hi khawvel chhandamtu lo pianna ni,
hlimna ni a ni a. Amah ringtute chuan he ni hi
hlim taka hmang tur kan ni a. Chutianga hlim
taka hmang tur chuan khawchhak mifingte an-
ga thilpek kenga nausen chibai buktu kan nih a
ngai. Khawchhak mifingte angin kan hausa lo a
ni mai thei. Mahse, kan neih thil leh sum
atangin midangte thil eng emaw kan tih sak thei
a ni. Saya Lalthuamliana (Tahan) chuan Krismas
hman dan tha hetiang hian a ziak a:
“[He Krismas hunah hian] i tih
theih leh i neih chhun tlem mahse
i chhungte, i thenawm khawveng
te, mi rethei zawkte tan hlimna
eng emaw tal siam chhuah tumin
tan han la teh. Mi dangte zawng
zawng aia hlim hmasa ber tur
chu nangmah i ni asin. I awih loh
chuan tunah khan han ti chhin
teh - mihring zawn ber hlimna
neih theih dan kawng chu i zawh
fuh nghal mai dawn a lo ni. Hlim-
na eiraltu ni lovin hlimna siam
chhuaktu ni ang che."
Ringtute hi midangte tana malsawmna ni tur
kan ni a. He Krismas hun rei lo te chhungah hian mi
dangte tan thil tha pakhat tal tih i tum ang u.
Dawngtu ni lovin petu nih tum zawk ila, chu chuan
mi dangte hlimna a thlen anga, Krismas chu a lo
Krismas zual sauh dawn a lo ni. Engtin nge nausen
Isua chibai i buk ve dawn le?
COLLEGE CALENDAR
(January - March, 2018)
Jan 5 - Arrival Day
Jan 8 - Class Begin
Jan 26 - Students’ Council General Election
Jan 30 - Thesis/Research Oral Test
- Students’ Council Handover
Feb 5 - College Hiking
Feb 9 - Thesis Submission Deadline
Feb 13-23 - Examination
Feb 22-23 - Sup. Exam for Senior Students
Feb 26-27 - Preparation for Graduation Dinner
Feb 27 - Holy Communion
Feb 28 - Graduation Dinner Party
March 1 - General Cleaning
- Taking Photo & Reharsal
March 2 - The 34th Graduation Day
March 3 - Social work & General Cleaning
March 4 - Summer Vacation Begin