EC311-17 General Equilibrium...
Transcript of EC311-17 General Equilibrium...
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร
วิชาทฤษฎีเศรษฐศาสตรจุลภาค (EC311) Sec030003 ภาค 1/2556 อ.ลอยลม ประเสริฐศรี
เคาโครงการบรรยาย
หัวขอที่ 17ดุลยภาพทั่วไปและประสิทธิภาพทางเศรษฐกิจ
ดุลยภาพบางสวนกับดุลยภาพทั่วไป
ดุลยภาพทั่วไปในการแลกเปลี่ยนระหวางผูบริโภค
ประสิทธิภาพในการแลกเปลี่ยนของตลาดแขงขันสมบูรณ
ประสิทธิภาพกับความเทาเทียม
วันพฤหัสบดี ที่ 5 กันยายน พ.ศ. 2556
ดุลยภาพทั่วไปในการผลิต
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี2
17.1 ดุลยภาพบางสวนกับดุลยภาพทั่วไปSpillover & Feedback Effects
การวิเคราะหดุลยภาพบางสวน (Partial Equilibrium Analysis) : เปนการวิเคราะหดุลยภาพหรือการเปลี่ยนแปลงดุลยภาพเฉพาะในตลาดใดตลาดหนึ่ง โดยที่การเปลี่ยนแปลงดังกลาวไมมีผลกระทบไปยังตลาดอื่น ๆ ในระบบเศรษฐกิจ นั่นคือ การวิเคราะหนี้อยูภายใตขอสมมติที่วาภาคเศรษฐกิจอื่นๆ อยูคงที่
การวิเคราะหดุลยภาพทั่วไป (General Equilibrium Analysis) : เปนการวิเคราะหดุลยภาพหรือการเปลี่ยนแปลงดุลยภาพในตลาดที่มีความเกี่ยวของสัมพันธ นั่นคือ การตัดสินใจของผูบริโภคในตลาดสินคาหนึ่ง ๆ จะมีความสัมพันธกับตลาดสินคาและตลาดปจจัยทั้งระบบเศรษฐกิจ
ตลาดสินคาชนิดที่ 1 ตลาดสินคาชนิดที่ 2
ตลาดปจจัย
Spillover Effect
Feedback Effect
P
Q0
P
Q0D0
D0
S0
S0
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี3
ดุลยภาพทั่วไป: กรณีสินคาที่ใชทดแทนกันไดดี
D2
E0
Q0
P0 E0
Q0
P0
สมมติวา รัฐบาลเก็บภาษีนำเขาตุกตา Minion สงผลกระทบตอเนื่อง (Spillover Effect) ไปยังตลาดตุกตา Mike ทำใหอุปสงคตอตุกตา Mike เพิ่มขึ้น โดยราคาตุกตา Mike เพิ่มขึ้น จากนั้นจึงสงผลกระทบยอนกลับ (Feedback Effect) มายังตลาดตุกตา Minion อีกครั้ง ทำใหสงคตอตุกตา Minion เพิ่มขึ้น ... ดุลยภาพจะปรับตัวเขาสูสมดุลยไปเรื่อย ๆๆ
S1
dutyP1
Q1
E1
Q2
P2E2
D3
P3
Q3
E3
สวัสดิการของ อภิสิทธิ์
สวัสดิการของ
ทักษิณ
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี4
17.2 ดุลยภาพทั่วไปในการแลกเปลี่ยนระหวางผูบริโภคสภาวะอุตมาภาพแบบพาเรโต (Pareto Optimality)
การเพิ่มประสิทธิภาพแบบพาเรโต (Pareto improvement): การจัดสรรทรัพยากรที่ทำใหสวัสดิการของสมาชิกในสังคมอยางนอยหนึ่งคนดีขึ้นโดยที่ไมทำใหคนอื่น ๆ ในสังคมแยลง
ตัวอยางที่ 1: สมมติวา รัฐสภาไทย กำลังออกกฎหมายนิรโทษกรรมทางการเมือง โดยมีรางที่เสนออยู 7 ฉบับ ที่ผลักดันโดยกลุมการเมืองตาง ๆ ไดแก ฉบับ A, B, C, D, E, F และ G เปลี่ยนจากราง F เปน A:
เปลี่ยนจากราง F เปน C:อยูนอกอาณาเขตสวัสดิการ เปลี่ยนจากราง F เปน B:
Welfare Frontier
F
E
GA
B
C
D
ประสิทธิภาพแบบพาเรโต (Pareto efficiency): การจัดสรรทรัพยากรที่ ไมสามารถจัดสรรทรัพยากรใหมใหฝายหนึ่งมีสวัสดิการดีขึ้น โดยที่ไมทำใหฝายอื่นๆ แยลงเปลี่ยนจากราง A เปน D:เปลี่ยนจากราง C เปน B:
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี5
การแลกเปลี่ยน (Exchange)ขอสมมต:ิ กำหนดให แบบจำลองที่ทำการศึกษามีขอสมมต ิดังนี้1 ในระบบเศรษฐกิจ มีผูบริโภคอยูสองราย คือ นาย A กับ นาย B
2 ในระบบเศรษฐกิจ มีสินคาอยูสองชนิด คือ สินคา 1 กับ สินคา 2
Consumers: i = A,B
3 การบริโภคสินคา (Consumption) ของผูบริโภคทั้งสองราย เปนดังนี้
xA =xA1
xA2
⎡
⎣⎢
⎤
⎦⎥สำหรับผูบริโภค A:
การบริโภคสินคาชนิดที่หนึ่ง ของผูบริโภค Aการบริโภคสินคาชนิดที่สอง ของผูบริโภค A
xB =xB1
xB2
⎡
⎣⎢
⎤
⎦⎥สำหรับผูบริโภค B:
การบริโภคสินคาชนิดที่ี่สอง ของผูบริโภค Bการบริโภคสินคาชนิดที่หนึ่ง ของผูบริโภค B
Commodities: l = 1,2
4 ผูบริโภคแตละรายมทีรัพยากรตั้งตน (Endowment) กอนการแลกเปลี่ยน เปนดังนี้ω A =
ω A1
ω A2
⎡
⎣⎢
⎤
⎦⎥สำหรับผูบริโภค A:
ทรัพยากร (สินคาชนิดที่ 1) ที่ผูบริโภค A มีอยูทรัพยากร (สินคาชนิดที่ 2) ที่ผูบริโภค A มีอยู
ω B =ω B1
ω B2
⎡
⎣⎢
⎤
⎦⎥สำหรับผูบริโภค B:
ทรัพยากร (สินคาชนิดที่ 1) ที่ผูบริโภค B มีอยูทรัพยากร (สินคาชนิดที่ 2) ที่ผูบริโภค B มีอยู
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี6
การแลกเปลี่ยน (Exchange)
5 ทรัพยากรทั้งหมด (Total endowment) ที่ทั้งคูมีกอนการแลกเปลี่ยน คือω1 =ω A
1 +ω B1The total endowment of good 1:
ω 2 =ω A2 +ω B
2The total endowment of good 2:
6 ผูบริโภคแตละฝายทราบความพอใจของฝายตรงขาม โดยความพอใจของแตละฝายเปนอิสระจากกัน และแตละฝายตองการแลกเปลี่ยนเพื่อใหไดรับความพอใจสูงที่สุด
7 ไมมตีนทุนธุรกรรมในการแลกเปลี่ยน (No transaction cost)
8 การจัดสรรทรัพยากรที่เปนไปได (Feasible Allocation) ก็ตอเมื่อ ทรัพยากรที่มีสำหรับการบริโภคทั้งหมด เทากับ ทรัพยากรที่มีกอนการแลกเปลี่ยน นั่นคือ
xA1 +xB
1 =ω A1 +ω B
1สำหรับสินคาชนิดที่ 1:xA2 +xB
2 =ω A2 +ω B
2สำหรับสินคาชนิดที่ 2:
OA
OB
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี7
The Edgeworth Box Diagram
x
ω
The Edgeworth Box เปนเครื่องมือที่ใชวิเคราะหกลไกการแลกเปลี่ยนสินคาสองชนิด ของผูบริโภคสองราย
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี8
กลไกการแลกเปลี่ยน
คำถามคือ เม่ื่อผูบริโภคทั้งสองรายมีทรัพยากรตั้งตนแตกตางกัน จะมีการแลกเปลี่ยนหรือจัดสรรทรัพยากรกันอยางไร เพื่อใหสวัสดิการของทั้งคูดีขึ้น?
PersonB
PersonA Good
1
Good2
ω A1
ω B1
ω B2ω A
2
xA1
xB1
xB2xA
2
Lens of Diversification (ผูบริโภคทั้งคูดีขึ้น เมื่อเปรียบเทียบกับจุดทรัพยากรตั้งตน)Note: Any allocation inside the lens-shape region would be possible.
A ดีขึ้น
B ดีขึ้น
พิจารณา ที่จุด M:มีการแลกเปลี่ยน ดังนี้
Person A:
ยอมเสีย:
เพื่อใหไดรับ:
Person B:
ยอมเสีย:
เพื่อใหไดรับ:
ω
M
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี9
Pareto Efficient Allocationsคำถามคือ ผูบริโภคทั้งสองฝาย จะบรรลุเปาประสงค การจัดสรรทรัพยากรที่มีประสิทธิภาพไดอยางไร?
Pareto Efficient Allocation
Good1
Good2
PersonA
สินคาชนิดที่ 1 ของผูบริโภค A
สินคาชนิดที่ 2
ของผูบริโภค A
PersonB
สินคาชนิดที่ 1 ของผูบริโภค B
สินคาชนิดที่ 2 ของผูบริโภค B
พิจารณา Contract Curve:จุด A, B, M, C และ D เรียกวา“Pareto Efficient Point”
กลุมของ Pareto Efficient Point เรียกวา “Pareto set”เมื่อลากเสนเชื่อมตอ “Pareto set” ทั้งหมด จะไดเสนสัญญา หรือ “Contract Curve” ทุกจุดบนเสนสัญญา MRS เทากัน แสดงวา ไมมีชองทางการแลกเปลี่ยน ที่ทำใหดีขึ้นไดอีก
ผูบริโภคทั้งสองฝายจะแลกเปลี่ยนกัน เพื่อใหไดรับความพอใจเพิ่มขึ้น จนกระทั่งไมสามารถทำใหสวัสดิการของทั้งสองฝายดีขึ้นไดอีก ณ จุดที่เสนความพอใจสัมผัสกัน หรือ MRS เทากัน (จุด A, B, M, C และD) จะไดวา MRS12A = MRS12
B
ω
น้ำเปลา
บะหมี่
ทรัพยากรเริ่มตนของ ทหารรหัส OA
น้ำเปลา
บะหมี่
ทรัพยากรเริ่มตนของ ทหารรหัส OB
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี10
Pareto Efficient Allocations: ตัวอยางโจทย
ตัวอยางที่ 2: ในระหวางที่ทหารเรือสองนายลาดตระเวนชายฝงอยูนั้น ไดเกิดพายุโซนรอน พัดพาใหเรือลาดตระเวนเขาไปติดเกาะกลางทะเล ทหารเรือคนที่หนึ่ง (รหัส: OA) มีบะหมี ่30 หอ และมีน้ำเปลา 20 ลิตร สวน ทหารเรือคนที่สอง (รหัส: OB) มีบะหมี่ 20 หอ แตมีน้ำเปลาอยู 60 ลิตร นายทหารทั้งคูไมสามารถหาอาหารใดๆ เพิ่มเติมได จึงจำเปนตองแลกอาหารกันทาน ในระหวางที่รอวาจะมีชาวประมงหรือผูที่สัญจรผานมาพบเพื่อชวยเหลือ
OA
OB
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี11
Pareto Efficient Allocations: ตัวอยางโจทย
60
20
30 20ω
Lens of Diversification
บะหมี่ของ A
น้ำของ A
น้ำของ B
บะหมี่ของ B
ω A =ω A1
ω A2
⎡
⎣⎢
⎤
⎦⎥ =
Initial Endowment ของ A, B คือ
ω B =ω B1
ω B2
⎡
⎣⎢
⎤
⎦⎥ =
จำนวนทรัพยากรแตละชนิด คือ
จำนวนน้ำเปลา (หนวย: ลิตร)ω1 =ω A
1 +ω B1 =
จำนวนบะหมี่ (หนวย: หอ)ω 2 =ω A
2 +ω B2 = กำหนดให
สินคาชนิดที่ 1: แกน X แทนน้ำเปลา (หนวย: ลิตร)สินคาชนิดที่ 2: แกน Y แทนบะหมี่ (หนวย: หอ)
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี12
Pareto Efficient Allocations: ตัวอยางโจทย
ตัวอยางที่ 3: ตอเนื่องจากตัวอยางที ่2 สมมติวา ทหารเรือคนที่หนึ่ง มีอัตราทดแทนสวนเพิ่ม (MRSA) ของน้ำเปลาตอบะหมี่กึ่งสำเร็จรูป เทากับ 1 ในขณะที่ ทหารเรือคนที่สอง มีอัตราทดแทนสวนเพิ่ม (MRSB) ของน้ำเปลาตอบะหมี่กึ่งสำเร็จรูป เทากับ 1/4
จากขอมูลขางตน เราทราบวา MRS ของ A, B คือ
MRS12A = 1⎡⎣ ⎤⎦ ≠ MRS12
B = 14
⎡⎣⎢
⎤⎦⎥แสดงวา ยังไมเกิดประสิทธิภาพในการแลกเปลี่ยน
บะหมี่อยางมาก 20 ซอง เพื่อใหไดน้ำเปลาเพิ่ม 20 ลิตร หรือ เสียน้ำ 20 ลิตร ตองไดบะหมี่ 20 ซองมาชดเชย
MRS12A = 1 หมายความวา ทหารเรือ A ยินดีสละ
บะหมี่อยางมาก 10 ซอง เพื่อใหไดน้ำเปลาเพิ่ม 40 ลิตร หรือ เสียน้ำ 40 ลิตร ตองไดบะหมี่ 10 ซองมาชดเชย
MRS12B = 1
4หมายความวา ทหารเรือ B ยินดีสละ
MRS12A = 1
2= MRS12
Bสมมติวา
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี13
Pareto Efficient Allocations: ตัวอยางโจทย
Individual Initial Allocation Trade Final Allocation
ทหารเรือ A 20X , 30Y
ทหารเรือ B 60X , 20Y
UA
UB
60
20
30 20ω
OA
OB
บะหมี่ของ A
น้ำของ A
น้ำของ B
บะหมี่ของ B
Person A:ยอมเสีย: xA
2 −ω A2 =
เพื่อใหไดรับ: xA1 −ω A
1 =
Person B:
ยอมเสีย: xB1 −ω B
1 =
เพื่อใหไดรับ: xB2 −ω B
2 =
พิจารณา ที่จุด M:
พิจารณา จุด A, B และ C
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี14
Pareto Efficient Allocations: ตัวอยางโจทย
OA
OB
บะหมี่ของ A
น้ำของ A
น้ำของ B
บะหมี่ของ B
UA
UB
ω
เริ่มพิจารณา ณ Initial Endowment ของ A, B:
ที่ ยังไมเกิดประสิทธิภาพเนื่องจาก ω MRS12A ≠ MRS12
B
ตอมาเมื่อมีการแลกเปลี่ยนที่ แมจะอยูบนเสน IC ที่สูงขึ้นทั้งคู แตก็ยังไมเกิดประสิทธิภาพ
′ω
จุดที่เสน IC สัมผัสกันทุกจุด คือ A, B และ C มีประสิทธิภาพทั้งหมด เนื่องจาก MRS เทากันแตจุดที่ทำการแลกเปลี่ยนจะอยู ณ จุดใด ขึ้นอยูกับการเจรจาตอรองสมมติวา อยู ณ จุด A แสดงวา นายทหาร A มีอำนาจในการตอรองมากกวา เพราะจุดสัมผัสอยูบนเสนความพอใจของฝาย A ที่สูงกวา
พื้นที่แรเงาสี คือ Pareto improvement จากจุด ω
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี15
Pareto Efficient Allocations: ตัวอยางโจทย
OA
OB
บะหมี่ของ A
น้ำของ A
น้ำของ Bบะหมี่ของ B′′UB
′UA
ω
ทุกจุดบนเสนสัญญา คา MRS เทากัน แสดงวา ไมมีชองทางการแลกเปลี่ยน ที่ทำใหดีขึ้นไดอีก
จุด A, B, และ C เรียกวา “Pareto Efficient Point”
เมื่อลากเสนเชื่อมตอ “Pareto set” ทั้งหมด จะไดเสนสัญญา หรือ “Contract Curve”
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี16
17.3 ประสิทธิภาพในการแลกเปลี่ยนของตลาดแขงขันสมบูรณ
ขอสมมต:ิ กำหนดให แบบจำลองที่ทำการศึกษามีขอสมมต ิดังนี้1 ในระบบเศรษฐกิจ มีผูบริโภคแบบเดียวกัน คือ นาย A กับ นาย B อยูหลายราย
2 ผูบริโภคแตละราย เปนผูรับราคาตลาด (Price taker)
3 ผูบริโภคมีงบประมาณ แทนดวยสมการ:
ถา แสดงวา เปนผูซื้อหรือผูที่เสนอซื้อสินคาชนิดที่ 1x1 −ω1 > 0(ตองการบริโภคมากกวาทรัพยากรที่มีอยู)
ถา แสดงวา เปนผูขายหรือผูที่เสนอขายสินคาชนิดที ่1x1 −ω1 < 0(ตองการบริโภคนอยกวาทรัพยากรที่มีอยู)
p1x1 + p2x2 = p1ω1 + p2ω 2 1
p1 x1 −ω1( ) + p2 x2 −ω 2( ) = 0. 2
มูลคาของสินคาที่บริโภค = มูลคาของทรัพยากรตั้งตนที่มี
มูลคาของสินคาที่ซื้อ = มูลคาของสินคาที่ขาย
ขีดจำกัดดานงบประมาณของผูบริโภค B
ขีดจำกัดดานงบประมาณของผูบริโภค A
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี17
ขีดจำกัดดานงบประมาณ (Budget Constraint)
จากสมการที ่(1) กำหนดให จะไดวาm = p1ω1 + p2ω 2
p1x1 + p2x2 = m 3 ถาหากกำหนดใหราคาคงที่ รายไดที่เปนตัวเงินจะคงที่ สมการงบประมาณจะมีลักษณะเหมือนที่เคยศึกษามา
PersonA
PersonB
Good1
Good2
Budget Line
ωBL Slope = − p1p2
เสน BL จะตองลากผาน Endowment เพราะวา เงินที่ใชซื้อสินคาตองเทากับมูลคาของทรัพยากรที่มี
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี18
เสนเสนอ (Offer Curve)
OA 10 20 30 40 50 60 70 80 901020304050607080
น้ำ
บะหมี่
OB 10 20 30 40 50 60 70 80 90
1020304050607080
น้ำ
บะหมี่
ω
เสนเสนอ (Offer Curve): เปนเสนที่เชื่อมตอจุดดุลยภาพการบริโภค เมื่อราคาสินคาเปลี่ยนแปลงไป ใกลเคียงกับกรณีเสน Price Consumption Curve (PCC) แตกรณีนี้เริ่มตนพิจารณาทรัพยากรตั้งตนของผูบริโภค
ผูบริโภค A จะซื้อน้ำ 20 ลิตร โดยสละบะหมี่ไป 10 หอ
ผูบริโภค B จะซื้อบะหมี่ 10 หอ โดยสละน้ำไป 20 ลิตร
ω
GroupA 10 20 30 40 50 60 70 80 90
1020304050607080
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี19
Competitive Equilibrium
UA
UB
สินคาชนิดที่ 1 ของผูบริโภคกลุม A
สินคาชนิดที่ 2
ของผูบริโภคกลุม A
สินคาชนิดที่ 1 ของผูบริโภคกลุม B
สินคาชนิดที่ 2 ของผูบริโภคกลุม B
GroupB
90 80 70 60 50 40 30 20 10
8070605040302010
ในระบบเศรษฐกิจที่มีผูบริโภคอยูเพียงสองราย อัตราการคา จะอยู ณ ระดับใด ยอมขึ้นอยูกับอำนาจตอรองของแตละฝาย แตเมื่อมีกลุมคนมากเขามาแลกเปลี่ยนกันมากขึ้น จนไมมีใครมีอำนาจเหนือตลาด ทุกคนตางเสนอซ้ือและขาย จนกระทั่งเกิดการปรับตัวเขาสูดุลยภาพ แตหัวขอนี้กลาวถึงกรณีที่ตลาดยังไมเกิดดุลยภาพ
สำหรับ คนกลุม A:
xA1 −ω A
1 =
xA2 −ω A
2 =
สำหรับ คนกลุม B:
xB1 −ω B
1 =xB2 −ω B
2 =
เนื่องจาก สวนเกินของฝายหนึ่ง ยังไมเทากับสวนที่ขาดของอีกฝาย หรือ Demand Supply จึงยังไมเกิดดุลยภาพ≠
BL0
ωxB1 , xB
2( )
xA1 , xA
2( )
GroupA 10 20 30 40 50 60 70 80 90
1020304050607080
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี20
Competitive Equilibrium
สินคาชนิดที่ 1 ของผูบริโภคกลุม A
สินคาชนิดที่ 2
ของผูบริโภคกลุม A
สินคาชนิดที่ 1 ของผูบริโภคกลุม B
สินคาชนิดที่ 2 ข
องผูบริโภคกลุม B
GroupB
90 80 70 60 50 40 30 20 10
8070605040302010
จากกรณที่ผานมา เราจะพบวา ตลาดยังไมเกิดดุลยภาพ (Disequilibrium) เนื่องจาก อุปสงคสวนเกินของอีกฝายยังไมเทากับอุปทานสวนเกินของอีกฝาย ทำใหมือที่มองไมเห็นเขามามีสวนปรับสมดุล ซึ่งก็คือกลไกของราคาจะปรับตัวจนกระทั่งปริมาณเสนอซื้อเทากับปริมาณการเสนอขาย จนทำใหตลาดเขาสูดุลยภาพในที่สุด
สำหรับ คนกลุม A:
xA1 −ω A
1 =
xA2 −ω A
2 =
สำหรับ คนกลุม B:
xB1 −ω B
1 =xB2 −ω B
2 =
เนื่องจาก สวนเกินของฝายหนึ่ง เทากับสวนที่ขาดของอีกฝาย หรือ Demand Supply จึงเกิดดุลยภาพ=
BL1
ω
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี21
Competitive Equilibrium: ตัวอยางโจทย
ตัวอยางที่ 4: ตอเนื่องจากตัวอยางที ่3 สมมติวา มีทหารมาติดเกาะหลายคนมากขึ้น โดยมีรสนิยม และทรัพยากรเหมือนกับ ทหารเรือคนที่หนึ่ง กับ ทหารเรือคนที่สอง นั่นหมายความวา ผูบริโภคแตละราย เปนผูรับราคาตลาด (Price taker) และความชันของเสน BL เทากับ 1/2
OA
OB
UA
UB
60
20
30 20
บะหมี่ของ A
น้ำของ A
น้ำของ B
บะหมี่ของ B
− 12BL Slope = พิจารณา ณ จุด M:
ω
เปนจุดที่มีการจัดสรรทรัพยากรอยางมีประสิทธิภาพ เปนดุลยภาพในตลาดแขงขันสมบูรณ ซึ่งมีประสิทธิภาพในทางเศรษฐศาสตร
MRS ของแตละราย สัมผัสกับเสนงบประมาณพอดี
MRS12A = MRS12
B = p1p2
=
L
K
0
Isoquant Map:
ทบทวน
Capital VS Labor Intensive
L
K
0
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี22
17.4 ดุลยภาพทั่วไปในการผลิตความมีประสิทธิภาพในการผลิต
q2>q1q1>75
q0=75
ผลผลิตเพิ่ม Isocost
Slope: w r
เสน isoquant มีความชันเปนลบ แสดงวาปจจัยทดแทนกันไดไมสมบูรณ
เสน isoquant ที่อยูสูงกวาหรืออยูทางขวา แสดงสวนผสมปจจัยที่ทำใหปริมาณผลผลิตที่สูงกวา
ณ ราคาเปรียบเทียบเดียวกัน (บนเสน Isocost เดียวกัน) สินคาเสื้อผา (C) ใช มากกวา อาหารKC
LC
แสดงวาการผลิต สินคาเสื้อผา (C) เปน Capital Intensive สวนเสื้อผา (F) เปน Labor Intensive
KF
LFOF
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี23
ความมีประสิทธิภาพในการผลิต
OCLC
KC
7K 3K
แรงงานที่ใชผลิตอาหาร
ทุนที่ใชผลิตอาหาร
แรงงานที่ใชผลิตเสื้อผา
ทุนที่ใชผลิตเสื้อผา
เสน “Production Contract Curve” เช่ือมจุดสัมผัสของเสนผลผลิตเทากัน แสดงถึงสวนประสมของปจจัยที่มีประสิทธิภาพทางเทคนิค
พื้นที่แรเงา แสดงจุดการผลิตตาง ๆ ที่ผลผลิตเพิ่มขึ้นจากจุด และมี Pareto Improvement
ω
จุด ยังไมมีประสิทธิภาพ เนื่องจาก ยังสามารถเพิ่มผลผลิตของสินคาทั้งสอง ดวยการจัดสรรทรัพยากรใหม
ω
MRTSLKF = MRTSLK
Cสรุป เงื่อนไขประสิทธิภาพในการผลิต:
8L
7L
ω
KC
LF
LC
KF
OC
OF
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี24
ความมีประสิทธิภาพในการผลิต: Competitive Equilibrium
15L
15L
6K9Kω
MRTSLKF = MRTSLK
C = wr
สรุป เงื่อนไขดุลยภาพทั่วไป:
การผลิตอาหาร:
การผลิตเสื้อผา:
ตองการปจจัยทุน, K=6(จากเดิม มีอยู K=9)ตองการปจจัยแรงงาน L=20(จากเดิม มีอยู L=15)
พิจารณา ที่จุด P:
แสดงวาขาดปจจัยแรงงาน=5
แสดงวาขาดปจจัยทุน=3
ตองการปจจัยทุน, K=9(จากเดิม มีอยู K=6)ตองการปจจัยแรงงาน L=10(จากเดิม มีอยู L=15)
สามารถแลกเปลี่ยนกันพอดีที่ : อัตรา
พิจารณา ที่จุด :ωพบวา MRTSLKF > MRTSLK
C
แสดงวาMPLMPK
⎛⎝⎜
⎞⎠⎟
F
> MPLMPK
⎛⎝⎜
⎞⎠⎟
C
นั่นคือ การใชปจจัยแรงงานในการผลิตอาหาร มีประสิทธิภาพกวา (สังเกตไดจาก การผลิตเสื้อผาใชแรงงานมากเกินไป)ระบบเศรษฐกิจจะมีประสิทธิภาพสูงขึ้น หากมีการยายแรงงานออกจากการผลิต เสื้อผา บาง นั่นคือ ในการผลิตเสื้อผาควรเนนปจจัยทุนเพิ่ม
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี25
ความมีประสิทธิภาพในผลผลิต
เสนความเปนไปไดในการผลิต (Production Possibilities Curve: PPC): เสน PPC แสดงสวนผสมของผลผลิตที่เศรษฐกิจหนึ่งสามารถผลิตไดดวยทรัพยากรที่มีอยูอยางมีประสิทธิภาพสูงที่สุดดวยเทคโนโลยีที่มีอยู
PPC
0 F
C จุดบนเสน PPC ไดแก จุด D, G และ H แสดงปริมาณการผลิตที่มีประสิทธิภาพของทั้งสองสินคา
PPC เปนเสนทอดลง หรือมีความชันเปนลบ แสดงวาการผลิตสินคาหนึ่งเพิ่มขึ้นตองลดการผลิตอีกชนิดลง
อัตราการแปลงผลผลิตระหวางสินคา (Marginal Rate of Transformation: MRT) คือคาความชันของเสน PPC แสดงปริมาณเสื้อผาที่ตองสละเพื่อใหไดอาหารเพิ่ม
MRT = MCX
MCY
= MCF
MCC
จุดที่อยูใตเสน PPC เชนที่ จุด แสดงปริมาณการผลิตที่ไมมีประสิทธิภาพ ω
F
C
0
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี26
ความมีประสิทธิภาพในผลผลิต
วิธีการหาเสน PPC
L
K
F1
C2
C3
C4
F2
F3
F4
C1
OF
OC
DG
Hω
C4=50 0
C3=40 F1=30
C2=25 F2=45
C1=10 F3=55
0 F4=60
OF
D
G
H
OC
จุด เสื้อ (C) อาหาร (F)
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี27
ประสิทธิภาพของการแลกเปลี่ยนและการผลิต
ประสิทธิภาพในการแลกเปลี่ยน (ผูบริโภค) และการผลิต (ผูผลิต): จะเกิดขึ้นเมื่อ “ทำการผลิตสินคาดวยตนทุนต่ำสุด และผลิตในปริมาณและสัดสวนที่ตรงกับความยินดีจายของผูบริโภค”
MRS = MRT
MRS เปนคาความชันของเสน IC ของสังคม MRT เปนคาความชันของเสน PPC
ความยินดีจายในการบริโภคอาหาร (F) เพิ่มขึ้นอีกหนึ่งหนวย เพื่อแลกกับการลดปริมาณการบริโภคเสื้อผา (C) ลง
ตนทุนสวนเพิ่มของอาหาร (F) ที่เพิ่มขึ้นอีกหนึ่งหนวย วัดในรูปของการลดการผลิตเสื้อผา (C)
MRT = MCF
MCC
MRS = dCdF
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี28
ประสิทธิภาพของการแลกเปลี่ยนและการผลิต
PPC
F
C
OA
เสน IC ในที่นี้เปน IC ของสังคม หรือ เสน Community Indifference Curve (CIC)
ถาหากวา เชน ที่ A (MRT = 2 แต MRS =5)MRS ≠ MRT
MRSFC =5: ยินดีสละอาหารเสื้อ 5 ตัว เพื่อใหไดอาหารมา 1 จานMRTFC =2: ตนทุนในการผลิตอาหารเพิ่มอีก 1 จาน มีคาเทากับการลดการผลิตเสื้อ 2 ตัว แสดงวา มีการผลิตอาหารนอยเกินไป
สรุป เพื่อใหมีการจัดสรรทรัพยากรมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น ตองผลิตอาหารเพิ่ม จนกระทั่ง MRS = MRT
MRS = MRT = PFPC
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี29
ประสิทธิภาพของการแลกเปลี่ยนและการผลิต
F
C
PPC
E =OB
F*
C*
OA
ICB
ICA
BL
M
แหม! ผลิตออกมาเทาไหร ก็กิินก็ใช จนหมดเกลี้ยงเลย มีประสิทธิภาพมั๊ก ๆ
จากจุดดุลยภาพ E สามารถสราง Edgeworth Box ของการแลกเปลี่ยนที่เกิดจากปริมาณการผลิต F*, C* ไดในการแลกเปลี่ยนทรัพยากรภายในกลอง Edgeworth จะตองสอดคลองกับจุด E ดังเชน ที่จุด M ซึ่งมีประสิทธิภาพแบบ Pareto
MRS = MRT = PFPC
ในมิติของผูบริโภค: ผูบริโภคทุกคนจัดสรรงบประมาณระหวางสินคาทั้งสองชนิด MRS ของสินคาทั้งสอง = PF/PC
ในมิติของผูผลิต: หนวยผลิตที่ตองการกำไรสูงสุดผลิต ณ จุดที่ P = MC ซึ่งทำให MRT = MCF/MCC = PF/PC
MRT = MCF
MCC
= PFPC
= MRS
สรุป เงื่อนไขดุลยภาพทั่วไป:
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี30
สรุปเงื่อนไขของประสิทธิภาพของการจัดสรร
กำหนดให แบบจำลองในระบบเศรษฐกิจ มีดังนี้Consumers: i = A,B
Commodities: l = 1,2
Factor: j = L,K
ในระบบเศรษฐกิจ มผีูบริโภคอยูสองราย คือ นาย A กับ นาย Bในระบบเศรษฐกิจ มสีินคาอยูสองชนิด คือ สินคา 1 กับ สินคา 2ในระบบเศรษฐกิจ มปีจจัยการผลิตอยูสองชนิด คือ แรงงานกับทุน
Efficiency in exchange:I
MRS12A = MRS12
B
MRS12A = P1
P2= MRS12
B
Efficiency in production:II
MRTSLK1 = w
r= MRTSLK
1
MRTSLK1 = MRTSLK
2
Efficiency in the output market:III
MRT12 =P1P2
= MRS12
MRS12A = MRS12
B = P1P2
-----------(1)
MRT12 =MC1MC2
-----------(2)
P1 = MC1, P2 = MC2-----------(3)
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี31
First Fundamental Theorem of Welfare Economics
ทฤษฎีบทพื้นฐานของเศรษฐศาสตรสวัสดิการบทที่หนึ่ง:
ดุลยภาพทั่วไปของตลาดแขงขันสมบูรณจะทำใหเกิดการจัดสรรทรัพยากรสินคาและปจจัยที่มีประสิทธิภาพแบบพาเรโต นั่นคือ จะไมมีการจัดสรรทรัพยากรสินคาและปจจัยอื่น (No other feasible allocation) ที่ทำใหผูบริโภคทุกคนมีสวัสดิการเพิ่มขึ้นพรอมๆ กันไดอีก
ผลลัพธของตลาดแขงขันสมบูรณ ซึ่งทุกสวนตัดสินใจอิสระ และอยูบนฐานของผลประโยชนสวนตัว กลับพบวามีประสิทธิภาพ
แนวคิดเดียวกับ มือที่มองไมเห็น (Invisible Hand) ของ อดัม สมิธ
The First Theorem states that a competitive equilibrium is Pareto efficient and the Second Theorem that any Pareto efficient allocation can be decentralised as a competitive equilibrium.
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี32
คำถาม คือ การจัดสรรทรัพยากรชุดใดมีความเทาเทียมมากที่สุด?
แมวาจะมีสวนผสมการจัดสรรที่มีประสิทธิภาพหลายชุด แตบางชุดอาจมีความยุติธรรมมากกวา
คำตอบ คือไมมีเหตุผลที่จะมั่นใจไดวาชุดการจัดสรรของตลาดแขงขันสมบูรณที่มีประสิทธิภาพจะมีความเทาเทียมดวย
17.5 ประสิทธิภาพกับความเทาเทียม
OA
OB
บะหมี่ของ A
น้ำของ A
น้ำของ B
บะหมี่ของ B
′′′UB
′′UB
′′UA
′′′UA′UB
′UA
ω
AB
C
E
จุด A, B, และ C เรียกวา “Pareto Efficient Point”
E มีความเทาเทียมมากกวา C หรือไม?
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี33
ความเทาเทียมกันและตลาดแขงขันสมบูรณ
จากกรณีที่ผานมาจะเห็นไดวา สวนผสมการจัดสรรทีไ่มมีประสิทธิภาพอาจมีความเทาเทียมกวา ที่มีประสิทธิภาพ คำถามคือ จะใหนิยามความเทาเทียมอยางไร?
ขึ้นอยูกับความเชื่อของแตละคนวาความเทาเทียมจะนำไปสูอะไรเปนประเด็น Normative ไมใช Positive statement จำเปนจะตองเปรียบเทียบความพอใจขามบุคคล(Interpersonal comparisons of utility)เนื่องจากดุลยภาพตลาดแขงขันสามารถเกิดขึ้นที่ใดก็ไดบน contract curve ขึ้นอยูกับวาจุดทรัพยากรเริ่มตนอยูที่ใดอาจพึ่งรัฐบาลในการนำไปสูจุดที่มีความเทาเทียมดวยการกระจายทรัพยากรหรือรายได เสียใหม เชน การจัดเก็บภาษี และการใหบริการสาธารณะ
Second Theorem of Welfare Economics: ภายใตระบบตลาดแขงขันสมบูรณ รัฐบาลสามารถที่จะจัดสรรทรัพยากรใหม เพื่อใหเศรษฐกิจเคลื่อนที่จากดุลยภาพที่มีประสิทธิภาพหนึ่งไปสูดุลยภาพที่มีประสิทธิภาพอื่นๆ ได
พิจารณากรณีทรัพยากรตั้งตนอยูที่ :θ
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี34
ความเทาเทียมกันและตลาดแขงขันสมบูรณ
OA
OB
ω A1 = 20
ω B1 = 60
ω A2 = 30 ω B
2 = 20
′UA
′′UB
xA1 = 30
x21 = 50
xB2 = 30xA
2 = 202525
พิจารณากรณีทรัพยากรตั้งตนอยูที่ :ωCompetitive Equilibrium อยู ณ จุด Mนายทหาร A: มีน้ำเปลา 30 ลิตร, บะหมี ่20 หอนายทหาร B: มีน้ำเปลา 50 ลิตร, บะหมี ่30 หอ
Competitive Equilibrium อยู ณ จุด Pนายทหาร A: มีน้ำเปลา 40 ลิตร, บะหมี ่25 หอนายทหาร B: มีน้ำเปลา 40 ลิตร, บะหมี่ 25 หอ
Note: ดุลยภาพ ณ จุด P ทำใหทั้งสองฝายมีสินคาทั้งสองชนิดอยางเทาเทียมกัน
BL0
P1P2
⎛⎝⎜
⎞⎠⎟
M
= −1
ω
M
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี35
Redistributionจากกรณีที่ผานมาเราจะพบวา ภายใต ตลาดแขงขันสมบูรณ ทำใหเกิดประสิทธิภาพ แต่มิไดหมายความวา จะทำใหเกิดความเทาเทียม (Equity) เปนหนาที่ของรัฐบาลที่จะตองจัดสรรทรัพยากรเริ่มตนเสียใหม่
OA
OB
′UA
′′UB
xA1 = 30
x21 = 50
xB2 = 30xA
2 = 20
BL0
P1P2
⎛⎝⎜
⎞⎠⎟
M
= −1
ω
M
Redistribution: รัฐบาลสามารถเก็บภาษีบะหมี่จากผูบริโภค B จำนวน 15 หอ ไปให A จะไดจุดทรัพยากรตั้งตนใหม ที่จุด จากน้ันทั้งสองฝายจะมีการคา (Trade) กันอีกรอบ จนเขาสูจุดดุลยภาพใหมที่จุด P ทำใหเทาเทียมขึ้นθ
θA =θA1
θA2
⎡
⎣⎢
⎤
⎦⎥ =
4520⎡
⎣⎢
⎤
⎦⎥
θB =θB1
θB2
⎡
⎣⎢
⎤
⎦⎥ =
3530⎡
⎣⎢
⎤
⎦⎥
ลิขสิทธิ์ของ คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อ.ลอยลม ประเสริฐศรี36
Redistribution