E-Ticaretin Muhasebeleştirilmesi ve Vergilenmesi

Bir İnsan Ömrüne Sığan Değişmeler Hayret Vericidir.

İsmet İnönü

E-Ticaret Gelişiyor

• E-ticarette alış-veriş ilk defa 1995 yılında başladı.

• 1998 yılındaki cirosu, 301.4 milyar dolar olarak açıklandı. Elektronik ticaretin işlem hacmi tüm dünyada hızla yükselmeye devam etti.

• Araştırma şirketleri tarafından son açıklanan verilere göre Avrupa'daki toplam e-perakende cirosu 2012 yılında 100 milyar Euro’nun üzerine çıkacak.

• ABD ise e-perakende sektörü büyüklüğünün de 2012 itibariyle 200 milyar dolar’ın üzerine çıkacağı öngörülüyor.

Türkiye’de E-Ticaret Gelişiyor

TÜİK'e göre de internet üzerinden alışveriş yaygınlaşıyor. İnternet kullanan bireylerin İnternet üzerinden kişisel kullanım amacıyla mal veya hizmet siparişi verme ya da satın alma oranı %18,6’dır.

Önceki yıl İnternet üzerinden alışveriş yapanların oranı ise %15 idi.

TanımDTÖ: Elektronik ticaret, mal ve hizmetlerin üretim, reklam, satış ve dağıtımlarının telekomünikasyon ağları üzerinden yapılmasıdır.

OECD: Elektronik ticaret, sayısallaştırılmış yazılı metin, ses ve görüntünün işlenmesi ve iletilmesine dayanan kişileri ve kurumları ilgilendiren ticari işlemlerin tümüdür.

Ekonomi Bakanlığı: Elektronik ticaret, mal ve hizmetlerin üretim, tanıtım, satış, sigorta, dağıtım ve ödeme işlemlerinin bilgisayar ağları üzerinden yapılmasıdır.

Araçlar

Telefon, faks, televizyon, bilgisayar, elektronik ödeme ve para transfer sistemleri, elektronik veri değişimi sistemleri gibi birbirleriyle ticaret yapanların ticari işlemlerini kolaylaştıran her türlü teknolojik ürünler.

Gelişmeyi Hızlandıran Faöktörler

• Maliyet Avantajları

• Tüketicilerin daha bilinçli hale gelmesi, ve teknojik imkanlarının genişlemiş olması

• İnternet kullanımının yaygınlaşması ve güvenli ve başarılı uygulama örneklerinin çoğalması

Vergilemede Sorunlar Gelişti

• Vergiden kaçınma ve vergi kaçırma imkanlarının artmasına yol açmıştır.

• Server ve web sayfalarının işyeri teşkil edip etmeyeceği çok tartışılmıştır.

• dijital ürünlerin mal kabul edilip edilmemesi

• Ticaret Kazanç mı gayri maddi hak bedeli mi

Alternatif Vergileme Önerileri Gelişti

Bit vergisi ismiyle ortaya konulan bu teklif küresel bilgi ağları trafik akışı(information superhighway) içinde dolaşımda olan dijital bilginin her bit'i için çok küçük bir oranda vergi alınmasını öngörmektedir.

İlk kez 1946 yılında ünlü istatistikçi John Tukey tarafından kullanılan „bit kelimesi, İngilizce ‘sayısal basamak’ anlamına ‟gelen ‘BInary digiT’ ifadesinin kısaltılmış halidir.

OECD Genel İlkeler• Tarafsızlık: Vergileme ticaretin geleneksel ve elektronik formuna nötr

ve veşit olmalı. Nötrlük: Vergileme ticaretin geleneksel ve elektronik formuna nötr ve eşit olmalı. Dolayısıyla elektronik ticaret için yeni ve ilave vergilere gereksinim yoktur.

• Verimlilik: Gerek idarenin gerekse mükelleflerin uyum maliyetleri en az düzeyde olmalı

• Kesinlik ve Basitlik: Kurallar vergi mükellefleri yönünden açık, basit anlaşılabilir ve öngörülebilir olmalı

• Etkili ve Hakkaniyetli Olma: Olması gerektiğinden ne fazla ne eksik vergi doğurmalı

• Esneklik: Teknolijik ve ticari gelişmelere uyarlamada esnek olmalı

Tüketim Vergileri Konusunda ilkeler

• Sınır ötesi ticarette vergileme tüketimin gerçekleştiği yerde olmalı

• Dijital ürünler tüketim vergileri açısından mal arzı olarak görülmemeli

• Yurt dışından hizmet veya maddi olmayan mal alan ülkeler, vergi gelir kaybına uğramamak için KDV tevkifatı gibi yöntemelri geliştirmelidirler.

OECD Tüketim Vergilerinde Tüketim Yerinin Belirlenmesi

Rehberi• B2B sınır ötesi yapılan ve e-ticaret yoluyla uzaktan teslimi

mümkün hizmet ifaları ile maddi olmayan mal teslimlerinde tüketim yeri, hizmeti alanın merkezinin bulunduğu yerdir.

• B2C sınır ötesiyapılan ve e-ticaret yoluyla uzaktan teslimi mümkün hizmet ifaları ile maddi olmayan mal teslimlerinde ise hizmet hizmeti alanın yerleşik olduğu yerde tüketilmiş demektir.

• Otel konaklaması, araba kirası, ulaşım gibi uzaktan teslimi mümkün omayan mal ve hizmetlerde bu kurallar uygulanmaz.

AB Direktifleri

Telekomünikasyon hizmetleri

Radyo ve televizyon yayın hizmetleri

Elektronik olarak ifa edilen hizmetler.

Elektronik olarak ifa edilen hizmetler

• Sayısallaştırılmış ürünlerin (digitised products) sunulması (yazılım ve yazılımların güncelleşmiş şekillerini de içerecek şekilde) hizmetleri,

• Bir işe ya da bireysel bir şahsa elektronik bir ağda “website” ya da “webpage” şeklinde sunulan hizmetler,

• Kullanıcı tarafından belli bazı bilgilerin girilmesiyle, internet ya da elektronik ağla bir bilgisayardan otomatik olarak alınan hizmetler,

• Eşya ve hizmetlerin, online bir piyasa gibi işlem gören internet sitesine satış için konulması yetkisinin transferi,

• İnternet Hizmet Paketleri (Temel internet erişiminin ötesinde, çeşitli haberler ile ilgili olarak ilişkili internet sayfalarını sunan paketler, hava-yol durumu raporları sunan internet paketleri, online tartışmalara, açıkoturumlara erişim paketleri, oyun ortamları, website hosting)

• Aşağıda sayılan diğer hizmetler:o Online olarak ve uzaktan (elektronik yoldan) programların edinilmesio Uzaktan yönetim, idare sistemlerio Bir yazılıma erişim ya da bu yazılımın bilgisayara yüklenmesi (download) (antivirüs yazılımları da buraya dahildir) ve bunların yeni versiyonları

(updates)o Bilgisayarlara ve mobil telefonlara müzik indirilmesi o ..................................

Elektronik olarak ifa edilen hizmetlerde KDV Tarh

Yeri

• Bu hizmetler bir AB dışı işletme tarafından bir AB tüketicisine sunulduğunda vergileme yeri AB'dir dolayısıyla KDV'ye tabidir. Bu durumda bu işletme kendi seçtiği bir AB ülkesinde KDV mükelelfiyeti tesis ettirmek zorundadır.

• Bu hizmetler bir AB işletmesi tarfından bir AB dışı tüketiciye sunulduğunda vergileme yeri tüketicinin yerleşik olduğu yerdir. Dolayısıyla AB'de KDV'ye tabi değildir.

• Bu hizmetler bir AB işletmesi tarafından bir başka üze ülkedeki işletmeye sunulduğunda, hizmetin sunulma yeri bu başak ülkedeki işletmenin kurulu olduğu yerdir.

• Bu hizmetler bir AB işletmesi tarafından AB içindeki bir niahi tüketiciye veya aynı ülke içindeki bir işletmeye sunulduğunda, hizmetin sunulma yeri hizmeti sağlayanın kurulu olduğu yerdir.

Katma Değer Vergisi Kanunumuz Yönünden

• Katma Değer Vergisi Kanununun 1. maddesine göre Türkiye'de yapılan aşağıdaki işlemler katma değer vergisine tabidir:

Ticarî, sınaî, ziraî faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler

Her türlü mal ve hizmet ithalatı

Diğer faaliyetlerden doğan teslim ve hizmetler

Diğer faaliyetlerden doğan teslim ve hizmetler

Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemleri sayılmıştır. GVK'nun sözkonusu maddesinin 5 ve 6 no.lu bentlerinde; arama, işletme ve imtiyaz hakları ve ruhsatları, ihtira beratı alameti farika, marka, ticaret unvanı, her türlü teknik resim, desen, model, plan ile sinema ve televizyon filmleri, ses ve görüntü bantları, sanayi ve ticaret ve bilim alanlarında elde edilmiş bir tecrübeye ait bilgilerle gizli bir formül veya bir imalat usulü üzerindeki kullanma hakkı veya kullanma imtiyazı gibi haklar ile telif hakları

Bu Yasal Düzenlemelere Göre E-ticaret Araçlarının Bir Veya Birkaçı Kullanılarak Satışı Yapılan Ve Teslim Anında Türkiye'de Bulunan Veya Türkiye'ye İthal Edilen Mallar İle Türkiye'de Sunulan Ve Türkiye'de Tüketilen Hizmetlerin KDV Karşısındaki Durumu, Geleneksel Yöntemlerle Satışı Gerçekleşenlere Göre Bir Farklılık Arzetmemektedir

Gelir İdaresinin bir özelgesinde şirket tarafından üretimi yapılan yazılım ürünlerinin yurt dışındaki bir firmaya teslimi KDVK kapsamında olan bir iş olarak kabul edilerek şartları taşıması durumunda hizmet ihracatı kapsamında değerlendirileceği ve katma değer vergisinden müstesna olacağı, yüklenilen katma değer vergisi indirim konusu yapılabilecek ve indirim konusu yapılamayan kısım için iade talep edilebileceği belirtilmiştir.

KDV Tevkifatı (Reverse Charge)

Kocaeli Vergi Dairesi Başkanlığı'nın 15.07.2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.41.15.01-KDV-2010/32-84 sayılı özelgesinde yurtdışından ithal edilen online oyunlara ait seri numaraları ve lisans kodlarına ilişkin olarak yurt dışındaki firmadan alınan hizmetten Türkiye'de faydalanıldığından söz konusu hizmet ifası KDV Kanununun 1/2 nci maddesi gereğince KDV ye tabi olup, bu işleme ilişkin hesaplanan KDV'nin firmanız tarafından 2 No.lu KDV beyannamesi ile beyan edilerek ödenmesi gerektiği belirtilmiştir.

Gelir ve Kurumlar Vergisi Yönünden

Yurt içinde yerleşik kişi ve teşebbüslerce e-ticaret araçlarından bir veya bir kaçı kullanılarak yapılan mal ve hizmet satışlarından elde edilen kazancın gelir ve kurumlar vergisi karşısındaki durumu, geleneksel yöntemlerle gerçekleşen ticari faaliyetler sonucu elde edilen kazanca göre bir farklılık arzetmemektedir.

Özelllikli Hususlar

• Elektronik olarak sunulan hizmetlerde server ve web sayfaları işyeri olarak kabul edilebilir mi?

• Dar mükelleflerce elektronik olarak sunulan bazı mal ve hizmetlerden elde edilen kazanç, ticari kazanç mıdır yoksa gayri maddi hak bedeli midir?

Kazancın Türkiye’de elde edilmesi Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarımız

-Ticari kazançlarda; kazanç sahibinin Türkiye'de işyerinin olması veya daimi temsilci bulundurması ve kazancın bu yerlerde veya bu temsilciler vasıtasıyla sağlanması

-Gayri maddi hak bedelleri açısından ise bu mahiyetteki mal ve hakların Türkiye'de kullanılması veya Türkiye'de değerlendirilmesi

Vergi Anlaşmalarında

-Ticari Kazançlarda: Türkiyenin imzalamış olduğu vergi anlaşmalarında da ticari kazancın elde edilmesi işyeri şartına bağlanmıştır. Buna göre bir devletin mukimi olan teşebbüs diğer devlette işyeri bulundurmadıkça bu diğer devlette ticari kazanç elde etmiş olmaz.

-Gayri maddi hak bedelleri açısından ise mukimlik esası geçerlidir. Ancak ödeme ülkesi de vergileme yapabilmektedir.

İşyeriGelir İdaresi konuya ilişkin bir özelgesinde, mesken olarak kullanılan ikametgahda internetten pazarlama, marka ve patent vekilliği ile danışmanlık faaliyetlerinde bulunulması halinde, söz konusu gayrimenkulün işyeri olarak kabul edilmesi gerektiğinden anılan gayrimenkul için ödenen kira tutarlarının tamamı üzerinden Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi gereğince gelir vergisi tevkifatı yapılması gerektiği görüşünü ortaya koymuştur.

OECD yaklaşımında benzer bir yorum sözkonusudur.

Gayri maddi hak bedeli(OECD model vergi anlaşmasının 12. maddesi)

Hangi dijital ürünlerin ticari kazanç kapsamında, hangilerinin gayri maddi hak bedeli olarak nitelendirilebileceği belirtilmiştir. İnternetten indirilen edilen dijital ürünler, update edilebilen ürünlerden elde edilen kazançlar, hosting uygulamaları, teknik destek, reklam, on-line profesyonel hizmetler, web sitesi üyelikleri, indirme yoluyla tekrar üretim hakkı satın alınan ürünler, açıklanmamış teknik bilgi kullanımı, telif hakkı içeren dijital ürünler firma karı sayılmıştır.

Gayri maddi hak bedeli(Gelir İdaresi)

Bursa Vergi Dairesi Başkanlığı B.07.1.GİB.4.16.16.01.KV.09.21/2203 sayılı özlegesinde yurt dışından satın aldığı alan adı tescili hizmeti, gayrimaddi hak bedeli olarak değerlendirildiğinden, söz konusu hizmet karşılığında yurt dışındaki firmaya yapacağı ödemeler üzerinden, 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 30 uncu maddesinin (2) numaralı fıkrası hükmü uyarınca (2009/14593 sayılı Kararnamenin Eki Kararın 1 inci maddesinin (11) numaralı fıkrası ile belirlenen) % 20 oranında vergi kesintisi yapması ve muhtasar beyannama ile beyan edilip ödenmesi gerektiği, ancak, söz konusu gayrimaddi hakkın satın alındığı ülke ile Türkiye arasında çifte vergilemeyi önleme anlaşması mevcut olması halinde, bu anlaşma ile belirlenen gayrimaddi hak bedelleri üzerinden yapılacak vergi kesintisi oranlarının dikkate alınacağı belirtilmektedir.

Program Satın Alınması(CD ortamında)

267 DİĞER MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 200.000  191 İNDİRİLECEK KDV 36.000   321 BORÇ SENETLERİ   236.000

Programın Kullanım Hakkının Alınması

260 HAKLAR 13.875  191 İNDİRİLECEK KDV 1.998   103 VERİLEN ÇEKLER VE ÖDEME EMİRLERİ   11.100 360-1 SORUMLU SIFATI İLE KDV (% 18)   1.998 360-2 ÖDENECEK G.V (K.V.K 24. mad % 25)   2.775

Online Mesleki Eğitim Hizmeti Alınması

740 HİZMET ÜRETİM GİDERLERİ 18.975  191 İNDİRİLECEK KDV 3.105   102 BANKALAR   17.250 360-1 SORUMLU SIFATI İLE KDV   3.105 360-2 ÖDENECEK G.V (K.V.K 24. MAD.)   1.725

İnternetten Kitap Siparişi

159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI 2.000   102 BANKALAR   2.000

153 TİCARİ MALLAR 15.000  191 İNDİRİLECEK KDV 2.700   159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI   2.000 102 BANKALAR   15.700

Web Sayfası Tasarımı, Açılması, Amortisman Kaydı

265 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR

265.01.Web Sayfası Hazırlama ve güncelleme 6.000

265.02. İsim hakkı alma 4.000

10.000  

191 İNDİRİLECEK KDV 1.800   102 BANKALAR   11.800

267 DİĞER MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 10.000   265 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR   10.000

760 PAZARLAMA SATIŞ DAĞITIM GİDERLERİ 2.000   268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 10.000 / 5 = 2.000   2.000

İnternet Bağlantı Ücreti

760 PAZARLAMA SATIŞ DAĞITIM GİDERLERİ 28  770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 12   102 BANKALAR   40

Mevzuatımızda Elektronik Uygulamalar

• Elektronik Defter ve Belge

• Elektronik Fatura